zbiór zadañ maturalnych

poziom rozszerzony

Ma³gorzata Jagie³³o

Ewa Urbañska

biologia

Copyright © 2010 by Wydawnictwo Szkolne OMEGA

Konsultacja merytoryczna i recenzja: dr Andrzej Rzepka,Akademia Pedagogiczna w Krakowie

Projekt ok³adki: Artur M³ynarz

Korekta i adiustacja: Anna Zechenter

Sk³ad i ³amanie: Marzena Paleczny

ISBN: 978-83-7267-604-7

Wydawnictwo Szkolne OMEGA, 30–552 Kraków, ul. Wielicka 44 C

tel. (12) 292 48 67, 292 48 68; tel./fax (12) 292 48 67

www.ws-omega.com.pl e-mail: biuro@ws-omega.com.pl

SPIS TREŒCI

Wstêp 7

Informacje ogólne 8

Poziom podstawowy i rozszerzony na egzaminie maturalnym 8

Przyk³ady zadañ zgodnych ze wszystkimi standardami 10

Model odpowiedzi wraz z omówieniem schematu oceniania 12

Podstawa programowa 15

Biologia — liceum profilowane (zakres rozszerzony) 15

Standardy wymagañ egzaminacyjnych 19

Poziom rozszerzony 19

Zbiór zadañ 21

Komórka — podstawowa jednostka ¿ycia 21

Standard I 21

Standard II 31

Standard III 36

Energia i ¿ycie 38

Standard I 38

Standard II 44

Standard III 49

Ró¿norodnoœæ ¿ycia na Ziemi 53

Standard I 53

Standard II 85

Standard III 94

Genetyka i biologia stosowana 104

Standard I 104

Standard II 112

Standard III 115

Ewolucja 119

Standard I 119

Standard II 128

Standard III 132

Ekologia i biogeografia 138

Standard I 138

Standard II 147

Standard III 151

5

Modele odpowiedzi i schematy oceniania 157

Komórka — podstawowa jednostka ¿ycia 157

Energia i ¿ycie 166

Ró¿norodnoœæ ¿ycia na Ziemi 174

Genetyka i biologia stosowana 198

Ewolucja 205

Ekologia i biogeografia 213

6

WSTÊP

W 2005 roku egzamin maturalny z biologii bêdzie mo¿na zdawaæ

albo jako przedmiot obowi¹zkowy (wybrany jako trzeci obok jêzyka

polskiego i jêzyka obcego nowo¿ytnego), albo jako przedmiot dodatko-

wy — wybrany. W pierwszym przypadku do wyboru s¹ dwa poziomy

(podstawowy lub rozszerzony), w drugim przypadku mo¿na zdawaæ

egzamin tylko na poziomie rozszerzonym.

Nowa podstawa programowa zak³ada w liceum ogólnokszta³c¹cym,

liceum profilowanym i technikum kszta³cenie w zakresie podstawowym,

natomiast w liceum ogólnokszta³c¹cym przewiduje dla wybranych

przedmiotów (w tym biologii) dodatkowo kszta³cenie w zakresie roz-

szerzonym (Rozporz¹dzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002 roku) — dlatego

opracowane zosta³y nowe standardy wymagañ egzaminacyjnych (Roz-

porz¹dzenie MENiS z dnia 10 kwietnia 2003 r., Dz. U. poz. 846).

Naszym celem by³o zaprezentowanie ró¿nych mo¿liwoœci konstru-

owania zadañ oraz sposobów ich rozwi¹zywania, czyli tworzenia modeli

odpowiedzi i schematów oceniania w nowej formule, jaka bêdzie

obowi¹zywaæ na egzaminie maturalnym od roku 2005.

7

Zadanie 44.2 p.

� Uzasadnij za pomoc¹ dwóch argumentów stwierdzenie: Wiele cz¹steczek

pe³ni¹cych wa¿ne funkcje biologiczne jest polimerami.

Zadanie 45.2 p.

Wykres przedstawia procentowy udzia³ poszczególnych pierwiastków

w organizmie cz³owieka.

� Na podstawie analizy powy¿szych danych oceñ s³usznoœæ stwierdzenia:

Istniej¹ pierwiastki, które stanowi¹ podstawê budowy organizmów

¿ywych. Ocenê uzasadnij jednym argumentem.

Zadanie 46.3 p.

� Maj¹c do dyspozycji: dojrza³ego banana, dwie szalki Petriego, kleik

skrobiowy, nó¿, zakraplacz, wodê oraz p³yn Lugola (J w KJ) zaplanuj

doœwiadczenie mog¹ce potwierdziæ nastêpuj¹c¹ hipotezê: W owocach

banana obecna jest skrobia. W planie doœwiadczenia uwzglêdnij opis

próby doœwiadczalnej i kontrolnej.

Zadanie 47.2 p.

Likopen jest jednym z czerwonych barwników, wystêpuj¹cym w komór-

kach niektórych owoców, np. pomidorów.

� Wymieñ wszystkie niezbêdne elementy zestawu doœwiadczalnego (mate-

ria³y i narzêdzia), które mog¹ pos³u¿yæ do przeprowadzenia obserwacji

mikroskopowej likopenu.

36

Standard III

O

N P SC

inne

H

Zadanie 48.

2 p.

� Podaj dwa argumenty mog¹ce uzasadniæ stwierdzenie: Dziêki wysokiemu

ciep³u parowania i dobremu przewodnictwu cieplnemu woda pe³ni wa¿n¹

rolê w organizmach ¿ywych.

Zadanie 49.

2 p.

Wykonano doœwiadczenie: Do probówki wlano roztwór glukozy oraz

dodano odczynnik Fehlinga i ca³oœæ podgrzano do wrzenia. Do drugiej

probówki wlano przes¹czony sok z utartej, dojrza³ej gruszki, a nastêpnie

dodano odczynnik Fehlinga i te¿ podgrzano do wrzenia. W obu

probówkach wytr¹ci³ siê czerwony osad œwiadcz¹cy o obecnoœci cukrów

prostych w badanym materiale.

� Sformu³uj problem badawczy do powy¿szego doœwiadczenia.

Zadanie 50.

2 p.

Tabela przedstawia wyniki badañ sk³adu p³ynów pozakomórkowych

wybranych zwierz¹t morskich, cz³owieka i wody oceanicznej (zawartoœæ

jonów zosta³a wyra¿ona w wartoœciach wzglêdnych w stosunku do sodu

przyjêtego za 100).

Ciecz Sód Potas Wapñ Magnez Chlor

Woda oceaniczna 100 3,6 3,9 12,1 181

Osocze krwi cz³owieka 100 8,7 3,1 0,7 129

Morskie bezkrêgowce 100 5,6 4,1 11,2 187

Ryby kostnoszkieletowe 100 9,5 3,9 1,4 150

� Sformu³uj dwie hipotezy badawcze potwierdzone wynikami powy¿szych

badañ.

37

Zadanie 51.

3 p.

Wykonano doœwiadczenie. W moŸdzierzu zmia¿d¿ono kilka napêcznia³ych

nasion grochu. Po utarciu na miazgê i dodaniu wody destylowanej zlano

2 ml powsta³ej zawiesiny do probówki. Do drugiej probówki wlano tak¹

sam¹ iloœæ 10-procentowego roztworu ¿elatyny. Nastêpnie do obu

probówek wlano po 1 ml stê¿onego HNO3. Po podgrzaniu obserwowano

w obu probówkach barwn¹ reakcjê (wyst¹pi³o ciemno¿ó³te zabarwienie).

� Okreœl próbê badawcz¹ i próbê kontroln¹ w powy¿szym doœwiadczeniu

Sformu³uj problem badawczy do tego doœwiadczenia.

Zadanie 52.

2 p.

� Oceñ prawdziwoœæ nastêpuj¹cego stwierdzenia: Materia³em budulcowym

œcian komórkowych jest zawsze celuloza. Ocenê uzasadnij za pomoc¹

jednego argumentu.

ENERGIA I ¯YCIE

Zadanie 53.

1 p.

� Wpisz nazwy grup procesów metabolizmu na poni¿szym schemacie,

w którym A, B i C, w zale¿noœci od kierunku przemian, to substraty lub

produkty reakcji chemicznej.

38

Standard I

C

+ ATP - ATP

A B+

Zadanie 54.

2 p.

W ka¿dej komórce zachodz¹ ró¿norodne procesy chemiczne.

� Wymieñ po jednym przyk³adzie procesu anabolicznego i katabolicznego

zachodz¹cego w organizmie ¿ywym.

Zadanie 55.

2 p.

� Przedstaw rolê ATP w procesach anabolicznych i katabolicznych.

Zadanie 56.

1 p.

� Wybierz i zaznacz zdanie fa³szywe:

A. Do zapocz¹tkowania reakcji chemicznej potrzebny jest wzrost energii

wewnêtrznej substancji reaguj¹cych.

B. Dla wiêkszoœci reakcji chemicznych potrzebna jest okreœlona iloœæ

energii, zwana energi¹ aktywacji.

C. Aby podnieœæ energiê aktywacji, wykorzystuje siê katalizatory lub

podnosi temperaturê.

D. Wspóln¹ cech¹ biokatalizatorów i katalizatorów chemicznych jest

obni¿anie energii aktywacji reakcji chemicznych.

Zadanie 57.

3 p.

Wiêkszoœæ enzymów to bia³ka. W kompletnej cz¹steczce enzymu mo¿na

wyró¿niæ czêœæ bia³kow¹ oraz czêœæ niebia³kow¹, która mo¿e byæ trwale

lub nietrwale z ni¹ po³¹czona.

� Podaj inne nazwy czêœci bia³kowej i grupy niebia³kowej w holoenzymie

oraz wymieñ przyk³ad zwi¹zku chemicznego mog¹cego tworzyæ czêœæ

niebia³kow¹.

39

Zadanie 58.

2 p.

Rysunek przedstawia sposób dzia³ania enzymu.

� Wska¿ strza³k¹ centrum aktywne. Podaj nazwê czêœci enzymu, w której

siê ono znajduje.

Zadanie 59.

1 p.

� Przyporz¹dkuj nazwie klasy enzymów typ katalizowanej reakcji.

I — ligazy

II — izomerazy

III — transferazy

A. przenoszenie grup funkcyjnych miêdzy cz¹steczkami

B. przenoszenie elektronów

C. przenoszenie grup funkcyjnych w obrêbie cz¹steczki

D. tworzenie wi¹zañ sprzê¿one z hydroliz¹ ATP

Zadanie 60.

1 p.

Niektóre enzymy katalizuj¹ tylko jedn¹, okreœlon¹ reakcjê, a inne —

okreœlony typ reakcji.

� Podaj nazwê przedstawionej w³aœciwoœci enzymów.

40

substrat

enzym

enzym-substrat

Zadanie 61.

3 p.

Aktywnoœæ enzymu zale¿y od pH œrodowiska, w którym on wystêpuje.

� Podaj trzy przyk³ady enzymów dzia³aj¹cych w ró¿nych pH.

Zadanie 62.

3 p.

� Podaj nazwy etapów oddychania komórkowego oznaczonych na poni¿szym

schemacie cyframi od 1 do 4.

Zadanie 63.

3 p.

� Podaj nazwy dwóch przenoœników bior¹cych udzia³ w ³añcuchu oddecho-

wym oraz okreœl sposób (zasadê), zgodnie z któr¹ s¹ one uszeregowane.

41

energia

C-C-C-C-C-C C-C-C

C-C

pirogronianheksoza czynnyoctan

(Acetylo–koenzym A)

C-C-C-C

kwas cytrynowy

C-C-C-C

C-C

CO2

7et

apów

prz

ejœc

iow

ych

2H

2H

2H

2Hprzenoœniki

wodoru

tlen atmosferyczny O2

H O2

kwas szczawiooctowy

H O2

CO2

H O2

zmagazynowanaw postaci ATP

1 2

3 4

CO2

Zadanie 64.

1 p.

Dla wiêkszoœci roœlin substratami oddechowymi s¹ wêglowodany, ale

istniej¹ te¿ organizmy roœlinne, które wykorzystuj¹ do tego celu w nie-

których fazach swojego rozwoju inne zwi¹zki chemiczne.

� Podaj nazwê substancji chemicznej, która jest substratem oddechowym

w przypadku kie³kowania nasion roœlin motylkowych.

Zadanie 65.

2 p.

Pompa sodowo-potasowa reguluje stê¿enie jonów w komórce.

� Zaznacz na rysunku kierunek przep³ywu jonów K+ i Na+ (dorysowuj¹c odpo-

wiednio groty strza³ek) oraz wyjaœnij rolê ATP w tym rodzaju transportu.

Zadanie 66

3 p.

� Uzupe³nij przedstawiony tekst, wpisuj¹c w wolne miejsca odpowiednie

okreœlenia wybrane z poni¿szych:

miêœni, erytrocytów, du¿ym, niewielkim, 32, 2

Oddychanie beztlenowe zachodzi na przyk³ad w komórkach ……………, które

nie maj¹ mitochondriów. Jest to proces o …………… zysku energetycznym,

gdy¿ z jednej cz¹steczki glukozy powstaj¹ ……. cz¹steczki ATP.

42

gradient

Na+

Na+

Na+

Na+

Na+

K+

K+

K+

K+

K+

gradient

ATP ADP+Pj

ŒRODOWISKOZEWNÊTRZNEKOMÓRKI

CYTOZOL

Zadanie 67.

3 p.

� Dorysuj groty strza³kom okreœlaj¹cym kierunki przekszta³ceñ plastydów.

Zadanie 68.

3 p.

� Podaj nazwy fotouk³adów oznaczonych na rysunku literami A i B oraz

okreœl ich lokalizacjê w komórce roœlinnej. Przedstaw ró¿nicê w ich

budowie.

Zadanie 69.

2 p.

� Przyporz¹dkuj reakcjom zale¿nym od œwiat³a (I) lub niezale¿nym od

œwiat³a (II) podane poni¿ej informacje.

I — reakcje zale¿ne od œwiat³a

II — reakcje niezale¿ne od œwiat³a

A. wi¹zanie atmosferycznego CO2

B. wydzielanie tlenu

C. powstawanie ATP

D. zachodz¹ w b³onach tylakoidów

E. zachodz¹ w stromie chloroplastów

43

etioplasty chloroplasty

brak œwiat³a

chromoplasty

leukoplasty

proplastydy

œwiat³o

œwiat³o

FOTOUK£AD

A B

FOTOUK£AD

O2H O2H

+

e—

H+

B£ONATYLAKOIDU

e—

NADP+ NADPH

Numerzadania

OdpowiedŸLiczba

punktów

42. Za przedstawienie prawid³owego podobieñstwa i ró¿nicy w ujêciuporównawczym — po 1 p.

Przyk³ady:� Oba rodzaje transportu przez b³onê komórkow¹ nie wymagaj¹

dostarczenia energii.� Transport (dyfuzja) nie wymaga obecnoœci bia³ek

transportowych ani kana³ów jonowych, które bior¹ udzia³w transporcie substancji (na drodze dyfuzji u³atwionej).

2

43. Za uporz¹dkowanie w prawid³owej kolejnoœci: 2, 4, 1, 3 — 1 p. 1

44. Za podanie ka¿dego z dwóch trafnych argumentów — po 1 p.

Przyk³ady:� Enzymy s¹ zbudowane z bia³ek, których podstawow¹ jednostk¹

strukturaln¹ s¹ aminokwasy.� Wiele hormonów bia³kowych jest zbudowanych z bia³ek lub pepty-

dów, których podstawow¹ jednostk¹ strukturaln¹ s¹ aminokwasy.� Kwasy nukleinowe s¹ zbudowane z nukleotydów.� Celuloza, glikogen lub skrobia zbudowane s¹ z cz¹steczek glukozy.

2

45. Za trafn¹ ocenê — twierdzenie prawdziwe — 1 p.

Za podanie logicznego argumentu — 1 p.

Przyk³ad:

Tylko szeœæ pierwiastków (wêgiel, wodór, tlen, azot, fosfor i siarka)stanowi znacznie ponad 90% zawartoœci masy komórki.

2

46. Za przedstawienie planu doœwiadczenia uwzglêdniaj¹cego:

Próba doœwiadczalna: Na³o¿enie na jedn¹ z szalek Petriegoskrawków banana oraz dodanie kilku kropli p³ynu Lugola (przyu¿yciu zakraplacza) — 1 p.

Próba kontrolna: Na³o¿enie na drug¹ z szalek Petriego kleikuskrobiowego oraz dodanie kilku kropli p³ynu Lugola (przy u¿yciuzakraplacza) — 1 p.

Obserwacja reakcji barwnych i zapisanie ich wyników — 1 p.

3

47. Za wymienienie materia³u badawczego uwzglêdniaj¹cego owocpomidora i wodê — 1 p. Za wymienienie wszystkich czterechtrafnych narzêdzi — 1 p.

Przyk³ady:� ig³a laboratoryjna / nó¿ / skalpel,� szkie³ko podstawowe,� szkie³ko nakrywkowe,� mikroskop optyczny.

2

164

Numerzadania

OdpowiedŸLiczba

punktów

48. Za podanie ka¿dego z dwóch trafnych argumentów — po 1 p.Przyk³ady:� Dziêki wysokiemu ciep³u parowania wody organizmy utrzymuj¹

odpowiedni¹ temperaturê cia³a / nie przegrzewaj¹ siê.� Niewielka iloœæ wody paruj¹ca z liœcia usuwa nadmiar ciep³a,

które dociera do roœliny przy silnym nas³onecznieniu.� Usuwanie nadmiaru ciep³a z organizmu cz³owieka podczas

pocenia jest zwi¹zane z wysokim ciep³em parowania wody. Jestto jeden z mechanizmów termoregulacji.

� Dobre przewodnictwo cieplne wody, która jest podstawowymsk³adnikiem osocza krwi, odgrywa wa¿n¹ rolê w termoregulacji,gdy¿ krew odbiera ciep³o z miejsc bardziej przegrzanychi przenosi do miejsc o ni¿szej temperaturze.

2

49. Za sformu³owanie prawid³owego problemu badawczego — 1 p.Przyk³ady:� Badanie zawartoœci glukozy w materiale roœlinnym (gruszce).� Czy w materiale roœlinnym (gruszce) znajduje siê glukoza?

1

50. Za sformu³owanie ka¿dej z dwóch prawid³owych hipotezbadawczych — po 1 p.Przyk³ady:� Istnieje du¿e podobieñstwo sk³adu p³ynów ustrojowych

zawartych w ciele bezkrêgowców, ryb morskich i innychzwierz¹t do wody oceanicznej.

� W p³ynach ustrojowych zawartych w ciele bezkrêgowców, rybmorskich i innych zwierz¹t oraz w wodzie oceanicznejwystêpuj¹ te same pierwiastki.

� Wszystkie organizmy ¿ywe s¹ spokrewnione ze sob¹.� Istoty ¿ywe powsta³y w morzach.

2

51. Za okreœlenie trafnej próby badawczej i kontrolnej — po 1 p.Przyk³ady:Próba badawcza: zmia¿d¿one nasiona grochu + 1 ml stê¿onego HNO3.Próba kontrolna: roztwór ¿elatyny + 1 ml stê¿onego HNO3.Za sformu³owanie prawid³owego problemu badawczego — 1 p.Przyk³ady:� Czy nasiona grochu zawieraj¹ bia³ko?� Badanie zawartoœci bia³ka w nasionach grochu.

3

52. Za trafn¹ ocenê — zdanie fa³szywe — 1 p.Za podanie logicznego argumentu — 1 p.Przyk³ad:Œciana komórkowa grzybów zbudowana jest z chityny.

2

165

ENERGIA I ¯YCIE

Numerzadania

OdpowiedŸLiczba

punktów

53. Za wpisanie obu prawid³owych nazw — 1 p.

Od lewej: anabolizm, katabolizm.

1

54. Za podanie ka¿dego z dwóch trafnych przyk³adów — po 1 p.

Przyk³ady procesów anabolicznych:

� fotosynteza,

� chemosynteza,

� biosynteza bia³ka.

Przyk³ady procesów katabolicznych:

� oddychanie wewn¹trzkomórkowe,

� trawienie wewn¹trzkomórkowe,

� hydroliza makrocz¹steczek.

2

55. Za przedstawienie prawid³owej roli w ka¿dym z dwóch procesów —

po 1 p.

Przyk³ady:

� ATP zawiera energiê, która umo¿liwia syntezê produktów

o wy¿szym ni¿ substraty poziomie energetycznym (w procesach

anabolicznych).

� ATP magazynuje energiê wydzielan¹ w procesach katabo-

licznych, umo¿liwiaj¹c przebieg procesów wymagaj¹cych

dostarczenia energii.

2

56. Za trafny wybór zdania: C — 1 p. 1

57. Za podanie ka¿dej z dwóch prawid³owych nazw — po 1 p.

Przyk³ady:

czêœæ bia³kowa — apoenzym,

grupa niebia³kowa: grupa prostetyczna lub koenzym.

Za wymienienie trafnego przyk³adu — 1 p.

Przyk³ady:

W sk³ad koenzymu wchodz¹ ró¿ne witaminy (np. B1, B2, B6, B12,

PP, H).

3

166

Numerzadania

OdpowiedŸLiczba

punktów

58. Za wskazanie prawid³owego miejsca — 1 p.

Za podanie prawid³owej nazwy: czêœæ bia³kowa (apoenzym) — 1 p.

2

59. Za wszystkie trzy prawid³owe przyporz¹dkowania — 1 p.

I — D,

II — C,

III — A.

1

60. Za podanie prawid³owej nazwy — 1 p.

Przyk³ad:

swoistoϾ enzymu.

1

61. Za podanie ka¿dego z trzech trafnych przyk³adów — po 1 p.

Przyk³ady:

� pepsyna (pH kwaœne),

� amylaza œlinowa (pH zbli¿one do 7),

� trypsyna (pH zasadowe).

3

62. Za podanie wszystkich czterech prawid³owych nazw — 3 p.

Za podanie trzech prawid³owych nazw — 2 p.

Za podanie dwóch prawid³owych nazw — 1 p.

1 — glikoliza,

2 — reakcja pomostowa / oksydacyjna dekarboksylacja,

3 — cykl Krebsa / cykl kwasu cytrynowego,

4 — ³añcuch oddechowy.

3

167

substrat

enzym

enzym-substrat

Numerzadania

OdpowiedŸLiczba

punktów

63. Za podanie ka¿dej z dwóch prawid³owych nazw — po 1 p.

Przyk³ady:

� NAD,

� FAD,

� cytochromy,

� ubichinon.

Za okreœlenie trafnego sposobu — 1 p.

Przyk³ad:

Przenoœniki (elektronów) s¹ uszeregowane wed³ug wzrastaj¹cego

powinowactwa do elektronów, czyli wed³ug wzrastaj¹cych

potencja³ów oksydo-redukcyjnych.

3

64. Za podanie prawid³owej nazwy: bia³ko / bia³ka — 1 p. 1

65. Za ka¿dy z dwóch prawid³owo zaznaczonych kierunków — po 1 p.

Za prawid³owo wyjaœnion¹ rolê — 1 p.

Przyk³ad:

� Hydroliza wysokoenergetycznych wi¹zañ ATP dostarcza energii

do transportu jonów sodu i potasu wbrew gradientowi stê¿eñ.

3

66. Za ka¿de z trzech prawid³owych uzupe³nieñ — po 1 p.

W kolejnoœci: erytrocytów, niewielkim, 2.

3

168

gradient

Na+

Na+

Na+

Na+

Na+

K+

K+

K+

K+

K+

gradient

ATP ADP+Pj

ŒRODOWISKO ZEWNÊTRZNE KOMÓRKI

CYTOZOL

Numerzadania

OdpowiedŸLiczba

punktów

67. Za ka¿d¹ z trzech par prawid³owo narysowanych grotów strza³ek —po 1 p.

3

68. Za podanie obu prawid³owych nazw — 1 p.

A — fotouk³ad / fotosystem II (PS II),

B — fotouk³ad / fotosystem I (PS I).

Za prawid³owe okreœlenie lokalizacji — 1 p.

Przyk³ad:

Zarówno fotosystem I, jak i fotosystem II zlokalizowane s¹ w b³onachtylakoidów chloroplastów.

Za przedstawienie trafnej ró¿nicy — 1 p.

Przyk³ad:

Ka¿dy z tych fotosystemów zawiera nieco inny zestaw cz¹steczekchlorofilu.

3

69. Za ka¿de z dwóch w pe³ni prawid³owych przyporz¹dkowañ — po 1 p.

I — B, C, D,

II — A, E.

2

70. Za podanie ka¿dej z dwóch prawid³owych nazw — po 1 p.

Przyk³ady:� tubulina,� dyneina.

2

71. Za podanie prawid³owej nazwy procesu: cykl mocznikowy — 1 p.

Za podanie prawid³owej nazwy produktu: mocznik — 1 p.

2

72. Za podanie ka¿dego z dwóch trafnych przyk³adów — po 1 p.

Przyk³ady:� glikogen,� mleczan,� niektóre aminokwasy.

2

73. Za trafny wybór i podkreœlenie odpowiedniego zdania — 1 p.

Za przedstawienie prawid³owej wersji — 1 p.

Przyk³ad:

Katabolizm obejmuje reakcje, w wyniku których wydziela siê energia.

2

169

etioplasty chloroplasty

brak œwiat³a

chromoplasty

leukoplasty

proplastydy

œwiat³o

œwiat³o