Krystian Balasa kl. 4 TI

BIBLIA – SŁOWO I OBRAZ

Biblia od najdawniejszych czasów do dziś nie przestaje być źródłem inspiracji w sztuce. I przeciwnie: sztuka była i jest często jedną z pierwszych dróg poznania Biblii – na postacie i wydarzenia ze stronic jej ksiąg patrzymy często przez pryzmat przedstawień, jakie dali nam artyści. To proste spostrzeżenie wiąże się z jednej strony z odległą tradycją Biblii pauperum, która służyła nauczaniu, zastępując lekturę, z drugiej z bogactwem wielowiekowej tradycji wspaniałych dzieł sztuki, które wypełniają świątynie.

Gdy Słowo staje się obrazem

Peter Bruegel jest autorem dwóch obrazów przedstawiających Wieżę Babel. Autor chciał pokazać nam różnicę pomiędzy okresem przed pomieszaniem języków i po tym wydarzeniu.

„Wieża Babel” Pieter Bruegel

W obrazie przed pomieszaniem języków dominują jasne, pastelowe kolory. Na pierwszym planie widzimy główny element obrazu, czyli wieżę. Jest ona w trakcie budowy, co można wywnioskować z obecności rusztowań, człowieka na drabinie i wielu pracujących ludzi. Po prawej stronie obrazu widzimy morze lub jezioro a na nim statki i łodzie

„Wieża Babel” Pieter Bruegel

Budowla znajduje się na tle miasta. Ponieważ jest ona ogromna, można zauważyć ile światła kradnie pobliskim domom, na które pada jej cień. Przed budowlą widać króla, przed którym klęczą ludzie. ogromny rozmiar wieży podkreśla zasłaniająca ją chmura do której budowla sięga.Ludzie zawinili chęcią dorównanie Bogu, a ponieważ jako jeden wielki lud byli bardzo silni pomieszał języki aby nie umieli się porozumieć i tym sposobem byli słabsi.

„Wieża Babel” Pieter Bruegel

- Która godzina? - Tak, jestem szczęśliwa, i brak mi tylko dzwoneczka u szyi, który by brzęczał nad Tobą, gdy śpisz. - Więc nie słyszałaś burzy? Murem targnął wiatr, wieża ziewnęła jak lew, wielką bramą na skrzypiących zawiasach. - Jak to, zapomniałeś? Miałam na sobie zwykłą szarą suknię spinaną na ramieniu. - I natychmiast potem niebo pękło w stubłysku. - Jakże mogłam wejść, przecież nie byłeś sam. - Ujrzałem nagle kolory sprzed istnienia wzroku. - Szkoda, że nie możesz mi przyrzec. - Masz słuszność, widocznie to był sen. - Dlaczego kłamiesz, dlaczego mówisz do mnie jej imieniem, kochasz ją jeszcze? - O tak, chciałbym, żebyś została ze mną. - Nie mam żalu, powinnam była domyślić się tego. - Wciąż myślisz o nim? - Ależ ja nie płaczę. - I to juź wszystko? - Nikogo jak ciebie. - Przynajmniej jesteś szczera. - Bądź spokojny, wyjadę z tego miasta. - Bądź spokojna, odejdę stąd. - Masz takie piękne ręce. - To stare dzieje, ostrze przeszło nie naruszając kości. - Nie ma za co, mój drogi, nie ma za co. - Nie wiem i nie chcę wiedzieć, która to godzina.

„Na wieży Babel” – Wiesława Szymborska

Wiersz Wisławy Szymborskiej "Na wieży Babel" opowiada o braku zrozumienia pomiędzy ludźmi- mężczyzną i kobietą. Ze względu na dawne wydarzenia nie chcą, lub nie potrafią się oni zrozumieć.Kobieta najprawdopodobniej wspomina moment zawodu miłosnego, związany z właśnie tym mężczyzną. Możemy się domyślać, że darzy do jeszcze jakimś uczuciem. Świadczy o tym sposób w jaki się do niego zwraca: :masz takie piękne ręce" , "Nie ma za co mój drogi, nie ma za co".

„Na wieży Babel” – Wiesława Szymborska

Mężczyzna zaczyna rozmowę na temat zupełnie zie mający związku z kobietą. Pyta o tak zwyczajne rzeczy jak czas, czy pogoda. W końcu jednak ujawnia swoje uczucia. Kobieta również go zawiodła; była z innym. Ludzie popełniają błędy, a czas leczy rany, dlatego jest on gotowy wybaczyć, zapomnieć o wszystkim, jeszcze raz spróbować związać się ze swoją wybranką.Gdyby byli oni dobrymi słuchaczami to zapewne udałoby im się. Brak porozumienia w rozmowie może prowadzić tylko do kolejnych kłopotów.

„Na wieży Babel” – Wiesława Szymborska

„Syn marnotrawny” - Hieronim Bosch

Obraz o tematyce biblijnej pt. „Syn marnotrawny”został namalowany przez Hieronima Boscha w XV w. Przedstawia on człowieka, który postanowił opuścić ojca i żyć samodzielnie.

Malarz przedstawił w swoim dziele scenę, która ukazuje mężczyznę opuszczającego zaniedbany dom. Na pierwszym planie widać osobę ubraną w stare, zniszczone, dziurawe szaty, po których domyślamy się, że jest to człowiek biedny. W ręku trzyma kij, który zapewne jest jego podporą w powrotnej drodze i kapelusz symbolizujący chęć powrotu. Na plecach ma niewielki kosz który jest jedyną rzeczą która łączy go z rodzinnym domem.

„Syn marnotrawny” - Hieronim Bosch

Za pierwszoplanową postacią obrazu widzimy zagrodę, a w niej pasącą się krowę. Obok niej rośnie drzewo na którym siedzi spoglądająca na włóczęgę sowa. Na drugim planie ukazana jest wiejska, stara, zniszczona chata w której widać osoby spoglądające na mężczyznę. Zachowanie się mężczyzny widocznego po prawej stronie domu świadczy o biedzie i prymitywności mieszkańców. Przed domem chodzi pies i passą się świnie symbolizujące zło i nieczystość. Cały obraz namalowany jest szarymi barwami, co oznacza smutek i zmartwienie.

„Syn marnotrawny” - Hieronim Bosch

Tadeusz Różewicz - „Syn Marnotrawny”(z obrazu Hieronima Boscha)

Tadeusz Różewicz nawiązuje w swym wierszu do obrazu Boscha. Jest to monolog wewnętrzny powracającego syna. Bohater wspomina swą tułaczkę i zło świata, które zobaczył. Wie, że ten, kto zostaje na miejscu, czuje się niezastąpiony, zaś ten, kto wyrusza w świat, uświadamia sobie, że życie jak woda szybko wypełnia puste miejsca po nim. Dlatego wędrowiec omija oberżę ”Pod białym łabędziem”, gdyż nikt tam na niego nie czeka: ”nikt mnie nie wita

i nikt nie poznajeświat ten

dookołajest pełen beze mnie”

„Niewierny Tomasz” - Caravaggia

„Niewierny Tomasz” - Caravaggia

Palec Tomasza zagłębia się w ranie pomiędzy żebrami Jezusa. Apostoł nie miałby nigdy odwagi zdobyć się na taką śmiałość, ale Zbawiciel sam chwyta jego rękę. Odsłania owinięty całunem bok, ukazuje swe rany i pociąga rękę Tomasza w ich kierunku. Dopiero to pozwala rozwiać wszystkie wątpliwości apostoła.

„Niewierny Tomasz” - Caravaggia

Wszak osiem dni wcześniej Tomasz mówił: „Jeżeli na rękach Jego nie zobaczę śladu gwoździ i nie włożę palca mego w miejsce gwoździ, i nie włożę ręki mojej do boku Jego, nie uwierzę” (J 20, 25). Teraz Jezus rzekł do niego: „Podnieś tutaj swój palec i zobacz moje ręce. Podnieś rękę i włóż do mego boku, i nie bądź niedowiarkiem, lecz wierzącym!” (J 20, 27).

„Niewierny Tomasz” - CaravaggiaRównie ważne jak twarz Tomasza są w tym obrazie twarze dwóch innych apostołów. Wcześniej nie mówili, że mają jakiekolwiek wątpliwości, a jednak teraz śledzą z zapartym tchem rękę Tomasza. Nie wydają się być pewni swojej wiary. „Wszyscy jesteśmy Tomaszami” – zdaje się mówić artysta.Jego wizja mocno przemawiała do ludzi we wszystkich epokach. Ze wszystkich obrazów Caravaggia właśnie ten był najczęściej kopiowany. Historycy sztuki znają aż 22 kopie tego dzieła.

Dziękuję i pozdrawiam

Koniec.