Ba(OH)2 CaCl(OH) Nazwa : wodorotlenek baruechedukacjtq.nazwa.pl/pobieranie/bloki_energetyczne......

35
www.3echedukacja.pl Proponowane odpowiedzi blok s 92 Zadanie 1 Ba(OH) 2 Nazwa : wodorotlenek baru ………………………………………………………………………. Wzór elektronowy kreskowy: Ba 2+ O H [ ] - O H [ ] - CaCl(OH) Nazwa : chlorek wodorotlenek wapnia ………………………………………………………………………. Wzór elektronowy kreskowy: O H [ ] - Cl - Ca 2+ KHSO 4 Nazwa : wodorosiarczan (VI) potasu ………………………………………………………………………. Wzór elektronowy kreskowy: S O O O O H K + K 2 O Nazwa : tlenek potasu ………………………………………………………………………. Wzór elektronowy kreskowy: O 2- K + K + Zadanie 2 a) 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 3d 10 4p 6 5s 2 b) [Kr] 5s 2 c) 2 d) 38 e) 50 f) 38 g) 88 h) 38 i) 88 j) n= 5 l=0 m=0 ms +1/2 k) SrH 2 l) SrO Zadanie 3 Wzór związku: KH K 2 O H 2 O 2 BaO 2 Stopnie utlenienia +I -I +I -II +I -I +II -I Zadanie 4 Prot deuter tryt ln=0 ln=1 ln=2 lp=1 lp=1 lp=1 le=1 le=1 le=1

Transcript of Ba(OH)2 CaCl(OH) Nazwa : wodorotlenek baruechedukacjtq.nazwa.pl/pobieranie/bloki_energetyczne......

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok s

92

Zadanie 1

Ba(OH)2 Nazwa wodorotlenek baru helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Wzoacuter elektronowy kreskowy

Ba2+

O H[ ] -

O H[ ] -

CaCl(OH) Nazwa chlorek wodorotlenek wapnia helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Wzoacuter elektronowy kreskowy

O H[ ] -Cl - Ca2+

KHSO4

Nazwa wodorosiarczan (VI) potasu helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Wzoacuter elektronowy kreskowy

SO

O

O

OH

K+

K2O Nazwa tlenek potasu helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Wzoacuter elektronowy kreskowy

O2-

K+K+

Zadanie 2

a) 1s2 2s

2 2p

6 3s

2 3p

6 4s

2 3d

10 4p

6 5s

2

b) [Kr] 5s2

c) 2 d) 38 e) 50 f) 38 g) 88 h) 38 i) 88 j) n= 5 l=0 m=0 ms +12 k) SrH2 l) SrO

Zadanie 3

Wzoacuter związku KH K2O H2O2 BaO2

Stopnie utlenienia

+I -I

+I -II

+I -I

+II -I

Zadanie 4

Prot deuter tryt ln=0 ln=1 ln=2 lp=1 lp=1 lp=1 le=1 le=1 le=1

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok s

93

Zadanie 5

Np

2Na +2H2O 2NaOH + H2

Zn + 2HCl ZnCl2 + H2

NaH + HCl NaCl + H2

Zadanie 6

Rodzaj wiązania jonowe kowalencyjne

spolaryzowane metaliczne wodorowe

Wzoacuter sumaryczny związku

z wodorem KH NH3 CuH

Zadanie 7

9998 middot1 + 0015 middot2 + 3middot 0005100= 10016u

Zadanie 8 Nazwa systematyczna Nazwa zwyczajowa

a) chlorek sodu soacutel kuchenna

b) wodorotlenek sodu soda żrąca

c) węglan sodu soda

d) wodorowęglan sodu soda oczyszczona

e) azotan sodu saletra chilijska

f) azotan potasu saletra indyjska

g) węglan wapnia wapień

h) tlenek wapnia wapno palone

i) wodorotlenek wapnia wapno gaszone wapno hydratyzowane

j) siarczan(VI) wapnia- woda frac12 gips

Zadanie 9

a) Cs K Na Li Sr Li b) Mg Sr Li Na K Cs c) Mg Sr Li Na K Cs

Zadanie 10 Np Usuwanie twardości przemijając

1 Ca(HCO3)2

T CaCO3 + CO2+ H2O

2 Mg(HCO3) T

2Mg(OH)2 + 2CO2 Usuwanie twardości stałej 3 CaCl2 + Na2CO3 CaCO3 + 2NaCl 4 CaSO4 + Na2CO3 CaCO3 + Na2SO4

Zadanie 11

CaCO3 + H2O + CO2 Ca2+

+2HCO3-

Ca2+

+2HCO3-

CaCO3 + H2O + CO2

Zadanie 12

Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O

Zadanie 13

1 2(CaSO4 middot 2H2O) 2(CaSO4 middot frac12 H2O) + 3H2O 22(CaSO4 middot frac12 H2O) + 3H2O 2(CaSO4 middot 2H2O)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok s

94

Zadanie 14

Otrzymywanie NaOH

Schemat doświadczenia

1 2Na+ H2O 2 NaOH + H2 (fenoloftaleina) Obserwacje Roztwoacuter zabarwił się na kolor malinowy wydzielił się gaz Wnioski w postacie roacutewnania reakcji 2Na + H2O 2Na

+ + 2OH

- + H2

Schemat doświadczenia 2 Na2O + H2O 2NaOH (fenoloftaleina) Obserwacje Roztwoacuter zabarwił się na kolor malinowy Wnioski w postacie roacutewnania reakcji Na2O + H2O 2Na

+ + 2OH

-

Schemat doświadczenia 3 NaH + H2O NaOH + H2 Obserwacje Roztwoacuter zabarwił się na kolor malinowy wydzielił się gaz Wnioski w postacie roacutewnania reakcji

NaH + H2O Na+ + OH

- + H2

Zadanie 15

Udowodnisz charakter chemiczny BaO Schemat doświadczenia BaO + H2O Ba(OH)2 (fenoloftaleina) BaO+ 2HCl BaCl2 + H2O (oranż metylowy) BaO + NaOH reakcja nie zachodzi (fenoloftaleina) Obserwacje w pierwszej proboacutewce roztwoacuter zabarwił się na kolor malinowy w drugiej proboacutewce roztwoacuter zmienił barwę z czerwonej na żoacutełtą w trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski BaO + H2O Ba

2+ + 2OH

-

BaO + 2H

+ Ba

2+ +H2O

Zadanie 16

Udowodnisz charakter chemiczny BeO Schemat doświadczenia 1BeO +2NaOH +H2O Na2[Be(OH)4] 2BeO + 2HCl BeCl2 + H2 3BeO + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje Osad po dodaniu kwasu i zasady roztworzył się W trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski BeO +2OH

-+H2O [Be(OH)4]

2ndash

BeO + 2H+ Be

2+ + H2O

Zadanie 17

1 2Mg+O2 2MgO

2 2K + 2H2O 2KOH + H2

3 2Na +O2 Na2O2

4 K + O2 KO2

5 Na2O2 + 2Na 2Na2O

6 Na2O2 + 2H2O 2NaOH + H2O2

7 KO2 + K K2O2

8 K2O2 + 2K 2K2O

9 4KO2+2H2O 4KOH +3O2

10 K2O + H2O 2KOH

11 CaO + H2O Ca(OH)2

12 K2O + HCl 2KCl + H2O

13 MgO + 2HCl MgCl2 + H2O

14 BeO + 2HCl BeCl2 + H2O

15 2Na + H2 2NaH 16 Ca + H2 CaH2

17 NaH + HCl NaCl + H2

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok s

95

18 NaH + NaOH ----

19 NaH + H2O NaOH + H2

20 CaH2+ H2O Ca(OH)2+H2

21 CaO + NaOH ----

22 BeO +2NaOH + H2O Na2[Be(OH)4]

23 BeO + 4KOH+ H2O K4[Be(OH)6] 24 Be + 2KOH + 2H2O K2[Be(OH)4] + H2 25 CaCO3 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2

26 Ca(HCO3)2 CaCO3 + CO2 + H2O

27 CaCO3

TCaO + CO2

28 Ca(OH)2 + 2HCl CaCl2+ H2O 29 Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O

30 2 (CaSO4 middot2H2O ) T

2(CaSO4 middot frac12 H2O) + 3H2O 31 ( 2 CaSO4middot H2O) + 3H2O 2 (CaSO4 middot2H2O )

Zdanie 18 104g Zadanie 19 335dm3 Zadanie 20 11kg Zadanie 21 509g Zadanie 22 KO2 Zadanie 23 678 Zadanie 24 pH=14 Zadanie 25 pOH =26

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

96

Zadanie 1

H2SO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

SO

O

O

OH

H

NH3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

N

HHH

NaClO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

O

OO Cl

O

Na+

NO2 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 2 a) 1s

22s

22p

63s

23p

64s

23d

10 4p

4

b) [Ar]4s2

3d10

4p4

c) 6 d) 34 e) 45 f) 34 g) 79 h) 34 i) 79 j) n=4 l=1 m=-1 ms=-12 k) H2Se l) SeO3

Zadanie 3

Wzoacuter związku NH4+ AlH3 H2S ClO2

-

Stopnie utlenienia

-III +I

+III -I

+I -II

+III -II

Zadanie 4

Wzoacuter tlenku Nazwa tlenku Charakter chemiczny Barwa oranżu metylowego

B2O3 Tlenek boru kwasowy czerwony

Al2O3 Tlenek gliny amfoteryczny pomarańczowy

Ga2O3 Tlenek galu

amfoteryczny pomarańczowy

N2O Tlenek azotu (I) obojętny pomarańczowy

NO Tlenek azotu (II) obojętny pomarańczowy

N2O5 Tlenek azotu (V) kwasowy czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

97

CO Tlenek węgla (II) obojętny pomarańczowy

CO2 Tlenek węgla (IV) kwasowy czerwony

SiO Tlenek krzemu (II) obojętny pomarańczowy

SiO2 Tlenek krzemu (IV) kwasowy czerwony

SnO Tlenek cyny (II) amfoteryczny pomarańczowy

SnO2 Tlenek cyny (IV) amfoteryczny pomarańczowy

PbO2 Tlenek ołowiu (IV) amfoteryczny pomarańczowy

In2O3 Tlenek indu (III) amfoteryczny pomarańczowy

Tl2O3 Tlenek telluru (III) zasadowy żoacutełty

Sb2O3 Tlenek antymonu (III) amfoteryczny pomarańczowy

Bi2O3 Tlenek bizmutu (III) zasadowy żoacutełty

Bi2O5 Tlenek bizmutu (V) kwasowy czerwony

As2O3 Tlenek arsenu (III) amfoteryczny pomarańczowy

As2O5 Tlenek arsenu (V) kwasowy czerwony

SO2 Tlenek siarki (IV) kwasowy czerwony

SO3 Tlenek siarki (VI) kwasowy czerwony

Cl2O7 Tlenek chloru (VII) kwasowy czerwony

Cl2O3 Tlenek chloru (III) kwasowy czerwony

Zadanie 5

Roacutewnania reakcji z kwasem solnym

2 Al+ 6HCl 2 AlCl3 + 3 H2

2 Al + 6H+ 2 Al

3+ + 3 H2

Roacutewnania reakcji z wodorotlenkiem sodu

2 Al + 6 NaOH+ 6 H2O 2 Na3[Al(OH)6] + 3 H2

2 Al + 6 OH-+ 6 H2O 2 [Al(OH)6]

3-+ 3 H2

Obserwacje Obserwacje Glin po dodaniu kwasu i zasady roztwarza się

Zadanie 6

a) 504 dm3

b) 903middot1022

cząsteczek c) 8983 d)707 Zadanie 7

Zadanie 8

Udowodnisz charakter chemiczny Al2O3 Schemat doświadczenia 1Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O 2Al2O3 +2NaOH +3 H2O 2Na[Al(OH)4] 3 Al2O3 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje Osad po dodaniu kwasu i zasady roztworzył się W trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Al2O3 + 6H

+ + 2 Al

3+ + 3 H2O

Al2O3 +2OH-+3 H2O 2[Al(OH)4]

ndash

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

98

Zadanie 9

Udowodnisz charakter chemiczny Cl2O7 Schemat doświadczenia 1Cl2O7 + HCl reakcja nie zachodzi 2 Cl2O7 + 2NaOH 2NaClO4 + H2O (fenoloftaleina) 3 Cl2O7 + H2O 2HClO4 (oranż metylowy) Obserwacje w pierwszej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji w drugiej malinowy roztwoacuter odbarwił się w proboacutewce trzeciej oranż metylowy zmienił zabarwienie z pomarańczowej na czerwona 1Cl2O7 + HCl reakcja nie zachodzi 2 Cl2O7 +2OH

-2ClO4

- + H2O

3 Cl2O7 + H2O 2H++2ClO4

-

Zadanie 10 Udowodnisz charakter chemiczny Tl2O Schemat doświadczenia

1Tl2O + 2HCl 2TlCl + H2O(oranż metylowy)

2 Tl2O3 + NaOH reakcja nie zachodzi

3 Tl2O + H2O 2TlOH (fenoloftaleina)

Obserwacje Oranż metylowy zmienił zabarwienie z czerwonej na pomarańczową w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji w proboacutewce trzeciej fenoloftaleina zabarwiła się na kolor malinowy

1Tl2O + 2H+ 2Tl

+ + H2O(oranż metylowy)

2 Tl2O3 + NaOH reakcja nie zachodzi

3 Tl2O + H2O 2Tl++2OH- (fenoloftaleina)

Zadanie 11 Udowodnisz charakter chemiczny Ga2O3 Schemat doświadczenia 1Ga2O3 + 6HCl 2GaCl3 + 3H2O 2Ga2O3 +2NaOH +3H2O 2Na[Ga(OH)4] 3 Ga2O3 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje Osad po dodaniu kwasu i zasady roztworzył się W trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ga2O3 + 6H

+ 2 Ga

3+ + 3 H2O

Ga2O3 +2OH-+3 H2O 2[Ga(OH)4]

ndash

Zadanie 12

Otrzymywanie kwasu siarkowodorowego

Schemat doświadczenia

H2S(g)+H2O H2S(aq) przejście gazu przez płuczkę wodną (oranż metylowy)

Obserwacje oranż metylowy zmienił barwę z pomarańczowego na czerwony

Wnioski H2S(g)+H2O H2S(aq)

Zadanie 13

Udowodnisz charakter chemiczny SiO2 Schemat doświadczenia 1SiO2 + 2HCl reakcja nie zachodzi 2 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3+ H2O 3 SiO2 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje W pierwszej i trzeciej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w drugiej proboacutewce tlenek krzemu roztwarza się 1SiO2 + 2HCl reakcja nie zachodzi 2 SiO2 +2OH

-SiO3

2-+ H2O

3 SiO2 + H2O reakcja nie zachodzi

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

99

Zadanie 14

Odroacuteżnianie tlenku węgla (IV) od tlenku węgla (II)

Schemat doświadczenia

CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O

CO + Ca(OH)2 reakcja nie zachodzi

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce obserwujemy zmętnienie wody wapiennej w drugiej proboacutewce brak objawoacutew reakcji

Wnioski

CO2 + Ca2+

+ 2OH-

CaCO3 + H2O

CO + Ca(OH)2 reakcja nie zachodzi

Zadanie 15

Odroacuteżnianie węglan sodu od siarczku sodu

Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O

Na2S + 2HCl 2NaCl + H2S

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce wydzielił się bezbarwny bezwonny gaz w drugiej proboacutewce wydzielił się gaz o zapachu

zgniłych jaj

Wnioski

CO32-

+ 2H+

CO2 + H2O

S2-

+ 2H+

H2S

Zadanie 16

Odroacuteżnianie następujących soli Na2CO3 FeSO4 (NH4)2S

Schemat doświadczenia

Na2CO3+H2O+ papierek uniwersalny

FeSO4 + H2O + papierek uniwersalny

(NH4)2S+ H2O+ papierek uniwersalny

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce papierek zabarwił się na kolor niebieski w drugiej proboacutewce papierek zabarwił się na kolor

czerwony a w trzeciej proboacutewce papierek uniwersalny nie zmienił barwy pozostał żoacutełty

Wnioski

CO32-

+H2O CO2 + 2OH-

Fe2+

+ H2O Fe(OH)2 + H+

2NH4++S

2-+ H2O H2S + 2NH3 + H2O

Zadanie 17

Uszereguj kwasy według wzrastającej mocy a) H3BO3 H2SiO3 H2CO3 H2SO4 HNO3 HClO4 b) H2S HF H2Te HCl HBr

Zadanie 18

H2SO4 HNO3 HClO4

Zadanie 19

Schemat doświadczenia

KI + Br2 KBr + I2 + chloroform Obserwacje Warstwa chloroformu zabarwiła się na kolor fioletowy Wnioski 2I

- + Br2 2Br

- + I2

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

100

Zadanie 20

Amoniak to gaz o ostrej charakterystycznej woni bardzo dobrze rozpuszczalny wodzie NH3+ H2O NH4++OH

-

ktoacutery można otrzymać w warunkach laboratoryjnych działając roztworem wodorotlenku sodu na siarczan(VI) amonu (NH4)2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + 2NH3 +2H2O Wodny roztwoacuter amoniaku wykazuje charakter zasadowy ktoacutery przejawia się w reakcji z kwasem siarkowym (VI) 2NH3+H2SO4 (NH4)2SO4 a gazowy amoniak reagując z chlorowodorem prowadzi do otrzymania krystalicznego ciała stałego NH3 + HCl NH4Cl Amoniak można otrzymać wyniku rozkładu termicznego chlorku amonu tzw salmiaku NH4Cl NH3 + HCl oraz węglanu amonu NH4CO3 NH3 + H2O + CO2

Zadanie 21

Właściwości Diament Grafit Fulleren

Twardość Bardzo twardy miękki

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Barwa bezbarwny granatowoczerwony

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Przezroczystość przezroczysty nieprzezroczysty nieprzezroczyste

Przewodnictwo elektryczne Nie przewodzi prądu

elektrycznego Przewodzi prąd

elektryczny Nadprzewodzące

i poacutełprzewodnikowwe

Przewodnictwo cieplne Bardzo dobry

przewodnik ciepła Dobrze przewodzi prąd elektryczny

Zadanie 22

Zadanie 23

BOROWCE

1 AlCI3 + 3NaOH Al(OH)3 + 3NaCl

2 Al2O3 + 6NaOH +3H2O 2Na3[Al(OH)6]

3 Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O

4 Al2O3 + NaOH T

Na3AlO3 + H2O

5 4Al+ 3O2 2Al2O3

6 2Al + 6HCl 2AlCl3 +3 H2 7 Al + 2NaOH + 3H2O Na2[Al(OH)4]+ H2 8 2Al + 6NaOH +6H2O 2Na3[Al(OH)6]+ 3H2

9 2Al + Fe2O3 2Fe + Al2O3

10 2Al(OH)3 + 6HCl 2AlCl3 + 6H2O

11 Al(OH)3 +3NaOH Na3[Al(OH)6] 12 Al(OH)3 + NaOH Na[Al(OH)4]

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

101

13 Al(OH)3+ NaOH T

NaAlO2 + 2H2O

14 Na3[Al(OH)6] T

Al(OH)3 +3NaOH

15 B2H6 + 6H2O 2H3BO3+ 6H2

16 AlH3+ 3H2O Al(OH)3+ 3H2 17 2Al +6 HNO3(st) Al2O3+ 6NO2+ 3H2O 18 Al + HNO3(roz) Al(NO3)3+ NO + 2H2O

WĘGLOWCE 19 SiO2 + Mg Si + 2 MgO 20 2C + O2 2CO2 21 C+ H2O CO + H2

T 22 CaO + 3C CaC2 + CO 23 CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 24 CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O

25 H2CO3 CO2 + H2O 26 CO2 + Mg C + MgO 27 CaCO3 + 2HCl CaCl2+CO2 +H2O

28 CaCO3 T

CO2+ CaO 29 2CH4 + O2 2CO + 4H2 30 CaC2 + 2H2O C2H2 + Ca(OH)2 31 CO + O2 2CO2

32 Al4C3 +12 H2O 3 CH4 + 4 Al(OH)3

33 Si +2F2 SiF4

34 Si + O2 SiO2

35 Na2SiO3 +2HCl 2NaCl+ H2SiO3

36 Na2SiO3 + CO2 + H2O Na2CO3+ H2SiO3 37 H2SiO3+ 2NaOH Na2SiO3 + H2O

38 SiH4 + 3H2O H2SiO3 + 4H2

39 SiO2 +4HF SiF4 + H2O 40 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O 41 SiO2 + 4NaOH Na4SiO4 + 2H2O 42 SiO2 + Na2CO3 Na2SiO3 + CO2 43 SiO2 + 2KOH + H2O K2SiO3 + 2H2

AZOTOWCE

44 Li3N +3 H2O 3LiOH + NH3

45 NH4NO2 T

N2 + 2H2O

46 NH4Cl + NaNO2

TN2 + NaCl +2H2O

47 3Mg + N2 Mg3N2

48 N2 +O2

T2NO

49 2NO + O2 2NO2 50 3NO2 + H2O 2HNO3+ NO

51 N2O3 + H2O 2HNO2

52 N2O5 + H2O 2HNO3

53 N2 + H2 T p kat

2NH3

54 NH3 + H2O NH4++OH

-

55 (NH4)2SO4 + NaOH 2NH3 + Na2SO4+ 2H2O

56 2NH3 +H2SO4 (NH4)2SO4

57 NH4Cl T

NH3 + HCl

58 (NH4)2CO3

T2NH3 + H2O + CO2

59 NH4HCO3

TNH3 + CO2 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

102

60 NH3 + HCl NH4Cl 61 NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O

62 4NH3 +5O2 kat

4NO + 6H2O 63 NH4NO3 N2O + 2H2O

64 NO + NO2 oziebienie

N2O3 65 2NO + O2 2NO2

66 2NO2 N2O4 67 3HNO2rarrHNO3 + 2NO + H2O 68 4HNO3 4 NO2 +2H2O + O2 69 P4 + 3O2 P4O10 70 P4 + 5O2 P4O6

71 P4O6+ H2O 4H3PO3

72 P4O1O+ 2H2O 4HPO3 73 P4O1O+ 6H2O 4H3PO4

74 P4O1O+ 4H2O 2H4P2O7

TLENOWCE

75 4MnO2 T

2 Mn2O3 + O2

76 2HgO T

2Hg + O2

77 2KMnO4 T

K2MnO4+ MnO2 + O2

78 2KClO3

T2 KCl + 3O2

79 S + O2 SO2

80 2SO2 + O2

V2O5

2SO3

81 SO3 + H2O H2SO4

82 SO2 + H2O H2SO3 FLUOROWCE

83 2F2 +2 H2O 4HF + O2 84 Cl2 + H2O HCl + HClO 85 Br2 + H2O HBr + HBrO 86 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + H2O

87 2KMnO4 + 16 HCl 5Cl2 + 2MnCl2 + 2KCl + 8H2O

88 HClO hv

HCl + O

89 HBrO hv

HBr + O 90 Cl2O7 + 2NaOH 2 NaClO4 + H2O

91 2KClO3

T 2KCl + 3O2

92 4KClO3

T 3KClO4 + KCl

93 3 NaClO NaClO3 + 2NaCl 94 2Br2+ KCl ----- 95 Cl2 + NaBr 2NaCl + Br2

96 Br2 + 2NaI 2NaBr +I2

97 H2 +Cl2 2HCl 98 NaCl + H2SO4 Na2SO4 + HCl

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

103

Zadanie 24

NO

Wzoacuter elektronowy

NO2

Wzoacuter elektronowy

N2O4

Wzoacuter elektronowy

N2O5

Wzoacuter elektronowy

Zadanie 25

SO2

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

SO3

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

Zadanie 26

ClO- HSe

- NO2

- HSO3

-

Zadanie 27 1 H4P2O7 + 4NaOH rarr Na4P2O7 + 4H2O 2 H4P2O7 + 3NaOH rarr Na3HP2O7 + 3H2O 3 H4P2O7 + 2NaOH rarr Na2H2P2O7 + 2H2O 4 H4P2O7 + NaOH rarr NaH3P2O7 + H2O Zadanie 28

1 a) 145 b)41 2 a)18 b) 3965

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

104

Zadanie 1

Fe3O4 Fe4[Fe(CN)6]3 Fe3[Fe(CN)6]2 FeS2

Stopień utlenienia

II 2xIII III II II III II

Zadanie 2

MnO Mn2O3 Mn3O4 MnO2 Mn5O8

Mn2O7

Stopień utlenienia

II III II III IV II IV VII

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy zasadowy zasadowy amfoteryczny amfoteryczny kwasowy

Zadanie 3

CrO Cr2O3 CrO3

Stopień utlenienia

II III VI

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy amfoteryczny kwasowy

Wodorotlenek lub kwas

Cr(OH)2

Cr(OH)3 H2CrO4

Zadanie 4

Wzoacuter związku chemicznego

Barwa

FeO czarna

Fe2O3 rdzawoczerwona

Fe3O4 czarna

Fe(OH)2 jasno zielony

Fe(OH)3 czerwono-brunatna

osad

FeCl2 jasnozielona

FeCl3 żoacutełtopomarańczowa

FeBr3 pomarańczowy

FeI3 brunatna

FeS czarny osad

Fe2S3 czarny osad

FeCrO4 pomarańczowy

Fe2(CrO4)3 pomarańczowy

Fe2(SiO3)3 brunatny osad

Fe2(CO3)3 brunatny osad

Fe(NO3)3 pomarańczowy

Fe2(SO4)3 żoacutełty

FePO4 żoacutełty osad

Fe(ClO4)3 pomarańczowy

Cu2O Czerwono-brunatna

CuO czarna

Cu(OH)2 niebieska

CuCl2 niebieska

CuBr2 niebieska

CuI2 brunatny osad

CuS Czarny osad

CuF niebieski osad

Cu3(PO4)2 niebieski osad

CuSiO3 niebieski osad

[Cu(NH3)4](OH)2 szafirowa

H2CuCl4 zielona

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

105

CuSO4 niebieska

CuSO3 zielona

CuCO3 niebieski osad

CuCrO4 brunatnoczerwony

osad

(CH3COO)2Cu niebieski

Cu(NO3)2 niebieska

CuSO4∙5H2O niebieska

Ag2S czarna

AgOH czarny

Ag2O czarna

AgCl biały osad

AgBr żoacutełty osad

AgI żoacutełty osad

Ag2SO4 biały osad

Ag2SiO3 żoacutełty osad

Ag3PO4 żoacutełty osad

Ag2CrO4 brunatno-czerwony

osad

Ag2CO3 żoacutełty osad

ZnO biały proszek

Zn(OH)2 biała

MnSO4 jasno roacuteżowy

MnCl2 jasno roacuteżowy

Mn(OH)2 Biały osad

HMnO4 fioletowy

KMnO4 fioletowy

K2MnO4 zielony

MnO Szarozielony

proszek

Mn2O3 Brunatno czarny

MnO2 brunatny

Mn2O7 Czarny proszek (ciemnozielona

ciecz)

MnS cielistoroacutezowy

MnSiO3 roacuteżowy osad

MnCrO4 czarny osad

MnSO4 jasno roacuteżowy(biały)

CrO czarna

Cr2O3 szarozielona

CrO3 Pomarańczowo-

czerwona

CrF3 zielony osad

CrCl2 niebieska

Cr2S3 brunatny osad

CrCl3 szarozielony

Cr(OH)2 ciemnobrunatna

Cr(OH)3 szarozielna

Cr2(SO4)3 szarozielona

Cr2(SO3)3 ciemnoniebieski

Cr2(CO3)3 zielony osad

Cr(NO3)3 zielona

CrPO4 zielony osad

Cr(ClO4)3 ciemnoniebieski

(CH3COO)3Cr ciemnoniebieski

Cr2(SiO3)3 zielony osad

K2CrO4 żoacutełta

K2Cr2O7 pomarańczowa

H2CrO4 żoacutełty

Na[Cr(OH)4] zielony

Na3[Cr(OH)6] zielony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

106

Zadanie 5

Żelazo

1 2Fe + 3Cl2 2FeCl3

2 Fe + 2HCl FeCl2 + H2

3 3Fe + 2O2 Fe3O4

4 3Fe + 4H2O(g) Fe3O4 + 4H2

5 2Fe + 6H2SO4(na gorąco) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

6 Fe + 4HNO3(na gorąco) Fe(NO3)3+ NO + 2H2O

7 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

8 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3

9 2Fe(OH)3

TFe2O3 +3 H2O

10 FeCO3

TCO2 + FeO

11 Fe + H2SO4(roz) FeSO4 + H2

12 FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 13 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl 14 Fe(OH)3 + NaOH Na[Fe(OH)4]

15 Fe(OH)3 + 3NaOH T

Na3FeO3 + 3H2O

16 Miedziowce

17 4Cu + O2 2Cu2O

18 2Cu + O2

TCu2O

19 3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

20 Cu + 4HNO3(stęż) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

21 Cu + 2H2SO4(gorącystęż) CuSO4 + SO2 +2H2O

22 Cu(OH)2

TCuO + H2O

23 Cu(OH)2 + 2HCl CuCl2 + 2H2O

24 Cu(OH)2 + 2NaOH Na2[Cu(OH)4]

25 CuCO3

TCuO + CO2

26 CuO +2HCl (roz) CuCl2 + H2O

27 CuO + 4HCl (stę) H2CuCl4 + H2O

28 Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2

29 Ag +2HNO3(stęż) AgNO3 + NO2 + H2O

30 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O

31 AgNO3 + KOH AgOH + KNO3

32 AgNO3+HCl AgCl + HNO3

33 2AgClhv

2Ag + Cl2

34 AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]Cl 35 2Ag2O 4Ag + O2

36 Ag2O + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]OH

37 Au + 4HCl + HNO3 HAuCl4 + NO + 2H2O

38 Cynk

39 Zn + O2 T

2NO

40 Zn + HCl ZnCl2 + H2

41 4Zn + 10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

42 Zn + 2NaOH + 2H2O Na2[Zn(OH)4] + H2

43 Zn(OH)2 + H2SO4 ZnSO4 + 2H2O

44 Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

45 Zn(OH)2 +2KOH K2[Zn(OH)4] 46 Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4](OH)2

47 Mangan

48 Mn + 2HCl MnCl2 + H2

49 Mn + 2H2SO4(stęż) MnSO4 + SO2 + 2H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

107

50 MnCO3

TMnO + CO2

51 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

52 2KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

53 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O

54 2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

55 MnO2 +2 KOH + 2H2O K2[Mn(OH)6]

56 MnO2 + 2KOHT

K2MnO3+ H2O

57 2MnO2 + 4KOH + O2 2K2MnO4 + 2H2O

58 MnO2 + KNO3 + K2CO3 K2MnO4 + KNO2 + CO2

59 4MnO2

T2Mn2O3 + O2

60 MnCl2+Na2S MnS + 2NaCl 61 MnCl2 + 2KOH Mn(OH)2 + 2KCl 62 Mn(OH)2 + O2 2 (MnO2 middotH2O) 63 Mn(OH)2 + 2HCl MnCl2 + 2H2O

64 2KMnO4

TK2MnO4 + MnO2 + O2

65 2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

66 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4 + 3H2O

67 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

68 2KMnO4 + Na2SO3 + 2KOH 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

69 2H2O2

MnO2

2H2O + O2

70 Chrom

71 Cr + 2HCl(roz) CrCl2 + H2

72 2Cr + 6HCl(roz) + O2 2CrCl3 + H2 + 2H2O

73 Cr + H2SO4(roz) CrSO4 + H2

74 4Cr + 6H2SO4(roz) + 3O2 2Cr2(SO4)3+H2 + 6H2O

75 2Cr + 3H2O(g) T

Cr2O3 + 3H2

76 CrO + 2HCl CrCl2 + H2O

77 4CrO + O2 T

2Cr2O3

78 Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

79 Cr2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Cr(OH)4]

80 2Cr(OH)3

TCr2O3 + 3H2O

81 CrO3 + H2O H2CrO4

82 CrO3 + 2KOH K2CrO4 + H2O

83 Cr(OH)2 + 2HCl CrCl2 + H2O

84 Cr(OH)3 +3HCl CrCl3 + 3H2O 85 Cr(OH)3+NaOH Na3[Cr(OH)6] 86 CrCl3 + NH3 + H2O Cr(OH)3 + NH4Cl 87 K2Cr2O7 + 2KOH 2K2CrO4 + H2O 88 2K2CrO4+ 2HCl K2Cr2O7 + 2KCl + H2O 89 K2Cr2O7+ 3Na2SO3+4H2SO4 3Na2SO4 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 4H2O

90 (NH4)2Cr2O7

TN2+Cr2O3 + 4H2O

Zadanie 6

a) MnO4- + MnO2 + OH

- MnO4

2- + MnO4

2-+ H2O

Proces redukcji MnO4

- + 1e rarr MnO4

2-middot2

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

2- + 2e + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + MnO2 + 4OH

- 2MnO4

2- + MnO4

2-+2 H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok s

93

Zadanie 5

Np

2Na +2H2O 2NaOH + H2

Zn + 2HCl ZnCl2 + H2

NaH + HCl NaCl + H2

Zadanie 6

Rodzaj wiązania jonowe kowalencyjne

spolaryzowane metaliczne wodorowe

Wzoacuter sumaryczny związku

z wodorem KH NH3 CuH

Zadanie 7

9998 middot1 + 0015 middot2 + 3middot 0005100= 10016u

Zadanie 8 Nazwa systematyczna Nazwa zwyczajowa

a) chlorek sodu soacutel kuchenna

b) wodorotlenek sodu soda żrąca

c) węglan sodu soda

d) wodorowęglan sodu soda oczyszczona

e) azotan sodu saletra chilijska

f) azotan potasu saletra indyjska

g) węglan wapnia wapień

h) tlenek wapnia wapno palone

i) wodorotlenek wapnia wapno gaszone wapno hydratyzowane

j) siarczan(VI) wapnia- woda frac12 gips

Zadanie 9

a) Cs K Na Li Sr Li b) Mg Sr Li Na K Cs c) Mg Sr Li Na K Cs

Zadanie 10 Np Usuwanie twardości przemijając

1 Ca(HCO3)2

T CaCO3 + CO2+ H2O

2 Mg(HCO3) T

2Mg(OH)2 + 2CO2 Usuwanie twardości stałej 3 CaCl2 + Na2CO3 CaCO3 + 2NaCl 4 CaSO4 + Na2CO3 CaCO3 + Na2SO4

Zadanie 11

CaCO3 + H2O + CO2 Ca2+

+2HCO3-

Ca2+

+2HCO3-

CaCO3 + H2O + CO2

Zadanie 12

Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O

Zadanie 13

1 2(CaSO4 middot 2H2O) 2(CaSO4 middot frac12 H2O) + 3H2O 22(CaSO4 middot frac12 H2O) + 3H2O 2(CaSO4 middot 2H2O)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok s

94

Zadanie 14

Otrzymywanie NaOH

Schemat doświadczenia

1 2Na+ H2O 2 NaOH + H2 (fenoloftaleina) Obserwacje Roztwoacuter zabarwił się na kolor malinowy wydzielił się gaz Wnioski w postacie roacutewnania reakcji 2Na + H2O 2Na

+ + 2OH

- + H2

Schemat doświadczenia 2 Na2O + H2O 2NaOH (fenoloftaleina) Obserwacje Roztwoacuter zabarwił się na kolor malinowy Wnioski w postacie roacutewnania reakcji Na2O + H2O 2Na

+ + 2OH

-

Schemat doświadczenia 3 NaH + H2O NaOH + H2 Obserwacje Roztwoacuter zabarwił się na kolor malinowy wydzielił się gaz Wnioski w postacie roacutewnania reakcji

NaH + H2O Na+ + OH

- + H2

Zadanie 15

Udowodnisz charakter chemiczny BaO Schemat doświadczenia BaO + H2O Ba(OH)2 (fenoloftaleina) BaO+ 2HCl BaCl2 + H2O (oranż metylowy) BaO + NaOH reakcja nie zachodzi (fenoloftaleina) Obserwacje w pierwszej proboacutewce roztwoacuter zabarwił się na kolor malinowy w drugiej proboacutewce roztwoacuter zmienił barwę z czerwonej na żoacutełtą w trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski BaO + H2O Ba

2+ + 2OH

-

BaO + 2H

+ Ba

2+ +H2O

Zadanie 16

Udowodnisz charakter chemiczny BeO Schemat doświadczenia 1BeO +2NaOH +H2O Na2[Be(OH)4] 2BeO + 2HCl BeCl2 + H2 3BeO + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje Osad po dodaniu kwasu i zasady roztworzył się W trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski BeO +2OH

-+H2O [Be(OH)4]

2ndash

BeO + 2H+ Be

2+ + H2O

Zadanie 17

1 2Mg+O2 2MgO

2 2K + 2H2O 2KOH + H2

3 2Na +O2 Na2O2

4 K + O2 KO2

5 Na2O2 + 2Na 2Na2O

6 Na2O2 + 2H2O 2NaOH + H2O2

7 KO2 + K K2O2

8 K2O2 + 2K 2K2O

9 4KO2+2H2O 4KOH +3O2

10 K2O + H2O 2KOH

11 CaO + H2O Ca(OH)2

12 K2O + HCl 2KCl + H2O

13 MgO + 2HCl MgCl2 + H2O

14 BeO + 2HCl BeCl2 + H2O

15 2Na + H2 2NaH 16 Ca + H2 CaH2

17 NaH + HCl NaCl + H2

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok s

95

18 NaH + NaOH ----

19 NaH + H2O NaOH + H2

20 CaH2+ H2O Ca(OH)2+H2

21 CaO + NaOH ----

22 BeO +2NaOH + H2O Na2[Be(OH)4]

23 BeO + 4KOH+ H2O K4[Be(OH)6] 24 Be + 2KOH + 2H2O K2[Be(OH)4] + H2 25 CaCO3 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2

26 Ca(HCO3)2 CaCO3 + CO2 + H2O

27 CaCO3

TCaO + CO2

28 Ca(OH)2 + 2HCl CaCl2+ H2O 29 Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O

30 2 (CaSO4 middot2H2O ) T

2(CaSO4 middot frac12 H2O) + 3H2O 31 ( 2 CaSO4middot H2O) + 3H2O 2 (CaSO4 middot2H2O )

Zdanie 18 104g Zadanie 19 335dm3 Zadanie 20 11kg Zadanie 21 509g Zadanie 22 KO2 Zadanie 23 678 Zadanie 24 pH=14 Zadanie 25 pOH =26

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

96

Zadanie 1

H2SO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

SO

O

O

OH

H

NH3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

N

HHH

NaClO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

O

OO Cl

O

Na+

NO2 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 2 a) 1s

22s

22p

63s

23p

64s

23d

10 4p

4

b) [Ar]4s2

3d10

4p4

c) 6 d) 34 e) 45 f) 34 g) 79 h) 34 i) 79 j) n=4 l=1 m=-1 ms=-12 k) H2Se l) SeO3

Zadanie 3

Wzoacuter związku NH4+ AlH3 H2S ClO2

-

Stopnie utlenienia

-III +I

+III -I

+I -II

+III -II

Zadanie 4

Wzoacuter tlenku Nazwa tlenku Charakter chemiczny Barwa oranżu metylowego

B2O3 Tlenek boru kwasowy czerwony

Al2O3 Tlenek gliny amfoteryczny pomarańczowy

Ga2O3 Tlenek galu

amfoteryczny pomarańczowy

N2O Tlenek azotu (I) obojętny pomarańczowy

NO Tlenek azotu (II) obojętny pomarańczowy

N2O5 Tlenek azotu (V) kwasowy czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

97

CO Tlenek węgla (II) obojętny pomarańczowy

CO2 Tlenek węgla (IV) kwasowy czerwony

SiO Tlenek krzemu (II) obojętny pomarańczowy

SiO2 Tlenek krzemu (IV) kwasowy czerwony

SnO Tlenek cyny (II) amfoteryczny pomarańczowy

SnO2 Tlenek cyny (IV) amfoteryczny pomarańczowy

PbO2 Tlenek ołowiu (IV) amfoteryczny pomarańczowy

In2O3 Tlenek indu (III) amfoteryczny pomarańczowy

Tl2O3 Tlenek telluru (III) zasadowy żoacutełty

Sb2O3 Tlenek antymonu (III) amfoteryczny pomarańczowy

Bi2O3 Tlenek bizmutu (III) zasadowy żoacutełty

Bi2O5 Tlenek bizmutu (V) kwasowy czerwony

As2O3 Tlenek arsenu (III) amfoteryczny pomarańczowy

As2O5 Tlenek arsenu (V) kwasowy czerwony

SO2 Tlenek siarki (IV) kwasowy czerwony

SO3 Tlenek siarki (VI) kwasowy czerwony

Cl2O7 Tlenek chloru (VII) kwasowy czerwony

Cl2O3 Tlenek chloru (III) kwasowy czerwony

Zadanie 5

Roacutewnania reakcji z kwasem solnym

2 Al+ 6HCl 2 AlCl3 + 3 H2

2 Al + 6H+ 2 Al

3+ + 3 H2

Roacutewnania reakcji z wodorotlenkiem sodu

2 Al + 6 NaOH+ 6 H2O 2 Na3[Al(OH)6] + 3 H2

2 Al + 6 OH-+ 6 H2O 2 [Al(OH)6]

3-+ 3 H2

Obserwacje Obserwacje Glin po dodaniu kwasu i zasady roztwarza się

Zadanie 6

a) 504 dm3

b) 903middot1022

cząsteczek c) 8983 d)707 Zadanie 7

Zadanie 8

Udowodnisz charakter chemiczny Al2O3 Schemat doświadczenia 1Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O 2Al2O3 +2NaOH +3 H2O 2Na[Al(OH)4] 3 Al2O3 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje Osad po dodaniu kwasu i zasady roztworzył się W trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Al2O3 + 6H

+ + 2 Al

3+ + 3 H2O

Al2O3 +2OH-+3 H2O 2[Al(OH)4]

ndash

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

98

Zadanie 9

Udowodnisz charakter chemiczny Cl2O7 Schemat doświadczenia 1Cl2O7 + HCl reakcja nie zachodzi 2 Cl2O7 + 2NaOH 2NaClO4 + H2O (fenoloftaleina) 3 Cl2O7 + H2O 2HClO4 (oranż metylowy) Obserwacje w pierwszej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji w drugiej malinowy roztwoacuter odbarwił się w proboacutewce trzeciej oranż metylowy zmienił zabarwienie z pomarańczowej na czerwona 1Cl2O7 + HCl reakcja nie zachodzi 2 Cl2O7 +2OH

-2ClO4

- + H2O

3 Cl2O7 + H2O 2H++2ClO4

-

Zadanie 10 Udowodnisz charakter chemiczny Tl2O Schemat doświadczenia

1Tl2O + 2HCl 2TlCl + H2O(oranż metylowy)

2 Tl2O3 + NaOH reakcja nie zachodzi

3 Tl2O + H2O 2TlOH (fenoloftaleina)

Obserwacje Oranż metylowy zmienił zabarwienie z czerwonej na pomarańczową w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji w proboacutewce trzeciej fenoloftaleina zabarwiła się na kolor malinowy

1Tl2O + 2H+ 2Tl

+ + H2O(oranż metylowy)

2 Tl2O3 + NaOH reakcja nie zachodzi

3 Tl2O + H2O 2Tl++2OH- (fenoloftaleina)

Zadanie 11 Udowodnisz charakter chemiczny Ga2O3 Schemat doświadczenia 1Ga2O3 + 6HCl 2GaCl3 + 3H2O 2Ga2O3 +2NaOH +3H2O 2Na[Ga(OH)4] 3 Ga2O3 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje Osad po dodaniu kwasu i zasady roztworzył się W trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ga2O3 + 6H

+ 2 Ga

3+ + 3 H2O

Ga2O3 +2OH-+3 H2O 2[Ga(OH)4]

ndash

Zadanie 12

Otrzymywanie kwasu siarkowodorowego

Schemat doświadczenia

H2S(g)+H2O H2S(aq) przejście gazu przez płuczkę wodną (oranż metylowy)

Obserwacje oranż metylowy zmienił barwę z pomarańczowego na czerwony

Wnioski H2S(g)+H2O H2S(aq)

Zadanie 13

Udowodnisz charakter chemiczny SiO2 Schemat doświadczenia 1SiO2 + 2HCl reakcja nie zachodzi 2 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3+ H2O 3 SiO2 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje W pierwszej i trzeciej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w drugiej proboacutewce tlenek krzemu roztwarza się 1SiO2 + 2HCl reakcja nie zachodzi 2 SiO2 +2OH

-SiO3

2-+ H2O

3 SiO2 + H2O reakcja nie zachodzi

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

99

Zadanie 14

Odroacuteżnianie tlenku węgla (IV) od tlenku węgla (II)

Schemat doświadczenia

CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O

CO + Ca(OH)2 reakcja nie zachodzi

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce obserwujemy zmętnienie wody wapiennej w drugiej proboacutewce brak objawoacutew reakcji

Wnioski

CO2 + Ca2+

+ 2OH-

CaCO3 + H2O

CO + Ca(OH)2 reakcja nie zachodzi

Zadanie 15

Odroacuteżnianie węglan sodu od siarczku sodu

Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O

Na2S + 2HCl 2NaCl + H2S

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce wydzielił się bezbarwny bezwonny gaz w drugiej proboacutewce wydzielił się gaz o zapachu

zgniłych jaj

Wnioski

CO32-

+ 2H+

CO2 + H2O

S2-

+ 2H+

H2S

Zadanie 16

Odroacuteżnianie następujących soli Na2CO3 FeSO4 (NH4)2S

Schemat doświadczenia

Na2CO3+H2O+ papierek uniwersalny

FeSO4 + H2O + papierek uniwersalny

(NH4)2S+ H2O+ papierek uniwersalny

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce papierek zabarwił się na kolor niebieski w drugiej proboacutewce papierek zabarwił się na kolor

czerwony a w trzeciej proboacutewce papierek uniwersalny nie zmienił barwy pozostał żoacutełty

Wnioski

CO32-

+H2O CO2 + 2OH-

Fe2+

+ H2O Fe(OH)2 + H+

2NH4++S

2-+ H2O H2S + 2NH3 + H2O

Zadanie 17

Uszereguj kwasy według wzrastającej mocy a) H3BO3 H2SiO3 H2CO3 H2SO4 HNO3 HClO4 b) H2S HF H2Te HCl HBr

Zadanie 18

H2SO4 HNO3 HClO4

Zadanie 19

Schemat doświadczenia

KI + Br2 KBr + I2 + chloroform Obserwacje Warstwa chloroformu zabarwiła się na kolor fioletowy Wnioski 2I

- + Br2 2Br

- + I2

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

100

Zadanie 20

Amoniak to gaz o ostrej charakterystycznej woni bardzo dobrze rozpuszczalny wodzie NH3+ H2O NH4++OH

-

ktoacutery można otrzymać w warunkach laboratoryjnych działając roztworem wodorotlenku sodu na siarczan(VI) amonu (NH4)2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + 2NH3 +2H2O Wodny roztwoacuter amoniaku wykazuje charakter zasadowy ktoacutery przejawia się w reakcji z kwasem siarkowym (VI) 2NH3+H2SO4 (NH4)2SO4 a gazowy amoniak reagując z chlorowodorem prowadzi do otrzymania krystalicznego ciała stałego NH3 + HCl NH4Cl Amoniak można otrzymać wyniku rozkładu termicznego chlorku amonu tzw salmiaku NH4Cl NH3 + HCl oraz węglanu amonu NH4CO3 NH3 + H2O + CO2

Zadanie 21

Właściwości Diament Grafit Fulleren

Twardość Bardzo twardy miękki

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Barwa bezbarwny granatowoczerwony

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Przezroczystość przezroczysty nieprzezroczysty nieprzezroczyste

Przewodnictwo elektryczne Nie przewodzi prądu

elektrycznego Przewodzi prąd

elektryczny Nadprzewodzące

i poacutełprzewodnikowwe

Przewodnictwo cieplne Bardzo dobry

przewodnik ciepła Dobrze przewodzi prąd elektryczny

Zadanie 22

Zadanie 23

BOROWCE

1 AlCI3 + 3NaOH Al(OH)3 + 3NaCl

2 Al2O3 + 6NaOH +3H2O 2Na3[Al(OH)6]

3 Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O

4 Al2O3 + NaOH T

Na3AlO3 + H2O

5 4Al+ 3O2 2Al2O3

6 2Al + 6HCl 2AlCl3 +3 H2 7 Al + 2NaOH + 3H2O Na2[Al(OH)4]+ H2 8 2Al + 6NaOH +6H2O 2Na3[Al(OH)6]+ 3H2

9 2Al + Fe2O3 2Fe + Al2O3

10 2Al(OH)3 + 6HCl 2AlCl3 + 6H2O

11 Al(OH)3 +3NaOH Na3[Al(OH)6] 12 Al(OH)3 + NaOH Na[Al(OH)4]

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

101

13 Al(OH)3+ NaOH T

NaAlO2 + 2H2O

14 Na3[Al(OH)6] T

Al(OH)3 +3NaOH

15 B2H6 + 6H2O 2H3BO3+ 6H2

16 AlH3+ 3H2O Al(OH)3+ 3H2 17 2Al +6 HNO3(st) Al2O3+ 6NO2+ 3H2O 18 Al + HNO3(roz) Al(NO3)3+ NO + 2H2O

WĘGLOWCE 19 SiO2 + Mg Si + 2 MgO 20 2C + O2 2CO2 21 C+ H2O CO + H2

T 22 CaO + 3C CaC2 + CO 23 CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 24 CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O

25 H2CO3 CO2 + H2O 26 CO2 + Mg C + MgO 27 CaCO3 + 2HCl CaCl2+CO2 +H2O

28 CaCO3 T

CO2+ CaO 29 2CH4 + O2 2CO + 4H2 30 CaC2 + 2H2O C2H2 + Ca(OH)2 31 CO + O2 2CO2

32 Al4C3 +12 H2O 3 CH4 + 4 Al(OH)3

33 Si +2F2 SiF4

34 Si + O2 SiO2

35 Na2SiO3 +2HCl 2NaCl+ H2SiO3

36 Na2SiO3 + CO2 + H2O Na2CO3+ H2SiO3 37 H2SiO3+ 2NaOH Na2SiO3 + H2O

38 SiH4 + 3H2O H2SiO3 + 4H2

39 SiO2 +4HF SiF4 + H2O 40 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O 41 SiO2 + 4NaOH Na4SiO4 + 2H2O 42 SiO2 + Na2CO3 Na2SiO3 + CO2 43 SiO2 + 2KOH + H2O K2SiO3 + 2H2

AZOTOWCE

44 Li3N +3 H2O 3LiOH + NH3

45 NH4NO2 T

N2 + 2H2O

46 NH4Cl + NaNO2

TN2 + NaCl +2H2O

47 3Mg + N2 Mg3N2

48 N2 +O2

T2NO

49 2NO + O2 2NO2 50 3NO2 + H2O 2HNO3+ NO

51 N2O3 + H2O 2HNO2

52 N2O5 + H2O 2HNO3

53 N2 + H2 T p kat

2NH3

54 NH3 + H2O NH4++OH

-

55 (NH4)2SO4 + NaOH 2NH3 + Na2SO4+ 2H2O

56 2NH3 +H2SO4 (NH4)2SO4

57 NH4Cl T

NH3 + HCl

58 (NH4)2CO3

T2NH3 + H2O + CO2

59 NH4HCO3

TNH3 + CO2 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

102

60 NH3 + HCl NH4Cl 61 NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O

62 4NH3 +5O2 kat

4NO + 6H2O 63 NH4NO3 N2O + 2H2O

64 NO + NO2 oziebienie

N2O3 65 2NO + O2 2NO2

66 2NO2 N2O4 67 3HNO2rarrHNO3 + 2NO + H2O 68 4HNO3 4 NO2 +2H2O + O2 69 P4 + 3O2 P4O10 70 P4 + 5O2 P4O6

71 P4O6+ H2O 4H3PO3

72 P4O1O+ 2H2O 4HPO3 73 P4O1O+ 6H2O 4H3PO4

74 P4O1O+ 4H2O 2H4P2O7

TLENOWCE

75 4MnO2 T

2 Mn2O3 + O2

76 2HgO T

2Hg + O2

77 2KMnO4 T

K2MnO4+ MnO2 + O2

78 2KClO3

T2 KCl + 3O2

79 S + O2 SO2

80 2SO2 + O2

V2O5

2SO3

81 SO3 + H2O H2SO4

82 SO2 + H2O H2SO3 FLUOROWCE

83 2F2 +2 H2O 4HF + O2 84 Cl2 + H2O HCl + HClO 85 Br2 + H2O HBr + HBrO 86 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + H2O

87 2KMnO4 + 16 HCl 5Cl2 + 2MnCl2 + 2KCl + 8H2O

88 HClO hv

HCl + O

89 HBrO hv

HBr + O 90 Cl2O7 + 2NaOH 2 NaClO4 + H2O

91 2KClO3

T 2KCl + 3O2

92 4KClO3

T 3KClO4 + KCl

93 3 NaClO NaClO3 + 2NaCl 94 2Br2+ KCl ----- 95 Cl2 + NaBr 2NaCl + Br2

96 Br2 + 2NaI 2NaBr +I2

97 H2 +Cl2 2HCl 98 NaCl + H2SO4 Na2SO4 + HCl

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

103

Zadanie 24

NO

Wzoacuter elektronowy

NO2

Wzoacuter elektronowy

N2O4

Wzoacuter elektronowy

N2O5

Wzoacuter elektronowy

Zadanie 25

SO2

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

SO3

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

Zadanie 26

ClO- HSe

- NO2

- HSO3

-

Zadanie 27 1 H4P2O7 + 4NaOH rarr Na4P2O7 + 4H2O 2 H4P2O7 + 3NaOH rarr Na3HP2O7 + 3H2O 3 H4P2O7 + 2NaOH rarr Na2H2P2O7 + 2H2O 4 H4P2O7 + NaOH rarr NaH3P2O7 + H2O Zadanie 28

1 a) 145 b)41 2 a)18 b) 3965

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

104

Zadanie 1

Fe3O4 Fe4[Fe(CN)6]3 Fe3[Fe(CN)6]2 FeS2

Stopień utlenienia

II 2xIII III II II III II

Zadanie 2

MnO Mn2O3 Mn3O4 MnO2 Mn5O8

Mn2O7

Stopień utlenienia

II III II III IV II IV VII

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy zasadowy zasadowy amfoteryczny amfoteryczny kwasowy

Zadanie 3

CrO Cr2O3 CrO3

Stopień utlenienia

II III VI

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy amfoteryczny kwasowy

Wodorotlenek lub kwas

Cr(OH)2

Cr(OH)3 H2CrO4

Zadanie 4

Wzoacuter związku chemicznego

Barwa

FeO czarna

Fe2O3 rdzawoczerwona

Fe3O4 czarna

Fe(OH)2 jasno zielony

Fe(OH)3 czerwono-brunatna

osad

FeCl2 jasnozielona

FeCl3 żoacutełtopomarańczowa

FeBr3 pomarańczowy

FeI3 brunatna

FeS czarny osad

Fe2S3 czarny osad

FeCrO4 pomarańczowy

Fe2(CrO4)3 pomarańczowy

Fe2(SiO3)3 brunatny osad

Fe2(CO3)3 brunatny osad

Fe(NO3)3 pomarańczowy

Fe2(SO4)3 żoacutełty

FePO4 żoacutełty osad

Fe(ClO4)3 pomarańczowy

Cu2O Czerwono-brunatna

CuO czarna

Cu(OH)2 niebieska

CuCl2 niebieska

CuBr2 niebieska

CuI2 brunatny osad

CuS Czarny osad

CuF niebieski osad

Cu3(PO4)2 niebieski osad

CuSiO3 niebieski osad

[Cu(NH3)4](OH)2 szafirowa

H2CuCl4 zielona

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

105

CuSO4 niebieska

CuSO3 zielona

CuCO3 niebieski osad

CuCrO4 brunatnoczerwony

osad

(CH3COO)2Cu niebieski

Cu(NO3)2 niebieska

CuSO4∙5H2O niebieska

Ag2S czarna

AgOH czarny

Ag2O czarna

AgCl biały osad

AgBr żoacutełty osad

AgI żoacutełty osad

Ag2SO4 biały osad

Ag2SiO3 żoacutełty osad

Ag3PO4 żoacutełty osad

Ag2CrO4 brunatno-czerwony

osad

Ag2CO3 żoacutełty osad

ZnO biały proszek

Zn(OH)2 biała

MnSO4 jasno roacuteżowy

MnCl2 jasno roacuteżowy

Mn(OH)2 Biały osad

HMnO4 fioletowy

KMnO4 fioletowy

K2MnO4 zielony

MnO Szarozielony

proszek

Mn2O3 Brunatno czarny

MnO2 brunatny

Mn2O7 Czarny proszek (ciemnozielona

ciecz)

MnS cielistoroacutezowy

MnSiO3 roacuteżowy osad

MnCrO4 czarny osad

MnSO4 jasno roacuteżowy(biały)

CrO czarna

Cr2O3 szarozielona

CrO3 Pomarańczowo-

czerwona

CrF3 zielony osad

CrCl2 niebieska

Cr2S3 brunatny osad

CrCl3 szarozielony

Cr(OH)2 ciemnobrunatna

Cr(OH)3 szarozielna

Cr2(SO4)3 szarozielona

Cr2(SO3)3 ciemnoniebieski

Cr2(CO3)3 zielony osad

Cr(NO3)3 zielona

CrPO4 zielony osad

Cr(ClO4)3 ciemnoniebieski

(CH3COO)3Cr ciemnoniebieski

Cr2(SiO3)3 zielony osad

K2CrO4 żoacutełta

K2Cr2O7 pomarańczowa

H2CrO4 żoacutełty

Na[Cr(OH)4] zielony

Na3[Cr(OH)6] zielony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

106

Zadanie 5

Żelazo

1 2Fe + 3Cl2 2FeCl3

2 Fe + 2HCl FeCl2 + H2

3 3Fe + 2O2 Fe3O4

4 3Fe + 4H2O(g) Fe3O4 + 4H2

5 2Fe + 6H2SO4(na gorąco) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

6 Fe + 4HNO3(na gorąco) Fe(NO3)3+ NO + 2H2O

7 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

8 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3

9 2Fe(OH)3

TFe2O3 +3 H2O

10 FeCO3

TCO2 + FeO

11 Fe + H2SO4(roz) FeSO4 + H2

12 FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 13 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl 14 Fe(OH)3 + NaOH Na[Fe(OH)4]

15 Fe(OH)3 + 3NaOH T

Na3FeO3 + 3H2O

16 Miedziowce

17 4Cu + O2 2Cu2O

18 2Cu + O2

TCu2O

19 3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

20 Cu + 4HNO3(stęż) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

21 Cu + 2H2SO4(gorącystęż) CuSO4 + SO2 +2H2O

22 Cu(OH)2

TCuO + H2O

23 Cu(OH)2 + 2HCl CuCl2 + 2H2O

24 Cu(OH)2 + 2NaOH Na2[Cu(OH)4]

25 CuCO3

TCuO + CO2

26 CuO +2HCl (roz) CuCl2 + H2O

27 CuO + 4HCl (stę) H2CuCl4 + H2O

28 Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2

29 Ag +2HNO3(stęż) AgNO3 + NO2 + H2O

30 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O

31 AgNO3 + KOH AgOH + KNO3

32 AgNO3+HCl AgCl + HNO3

33 2AgClhv

2Ag + Cl2

34 AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]Cl 35 2Ag2O 4Ag + O2

36 Ag2O + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]OH

37 Au + 4HCl + HNO3 HAuCl4 + NO + 2H2O

38 Cynk

39 Zn + O2 T

2NO

40 Zn + HCl ZnCl2 + H2

41 4Zn + 10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

42 Zn + 2NaOH + 2H2O Na2[Zn(OH)4] + H2

43 Zn(OH)2 + H2SO4 ZnSO4 + 2H2O

44 Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

45 Zn(OH)2 +2KOH K2[Zn(OH)4] 46 Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4](OH)2

47 Mangan

48 Mn + 2HCl MnCl2 + H2

49 Mn + 2H2SO4(stęż) MnSO4 + SO2 + 2H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

107

50 MnCO3

TMnO + CO2

51 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

52 2KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

53 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O

54 2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

55 MnO2 +2 KOH + 2H2O K2[Mn(OH)6]

56 MnO2 + 2KOHT

K2MnO3+ H2O

57 2MnO2 + 4KOH + O2 2K2MnO4 + 2H2O

58 MnO2 + KNO3 + K2CO3 K2MnO4 + KNO2 + CO2

59 4MnO2

T2Mn2O3 + O2

60 MnCl2+Na2S MnS + 2NaCl 61 MnCl2 + 2KOH Mn(OH)2 + 2KCl 62 Mn(OH)2 + O2 2 (MnO2 middotH2O) 63 Mn(OH)2 + 2HCl MnCl2 + 2H2O

64 2KMnO4

TK2MnO4 + MnO2 + O2

65 2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

66 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4 + 3H2O

67 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

68 2KMnO4 + Na2SO3 + 2KOH 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

69 2H2O2

MnO2

2H2O + O2

70 Chrom

71 Cr + 2HCl(roz) CrCl2 + H2

72 2Cr + 6HCl(roz) + O2 2CrCl3 + H2 + 2H2O

73 Cr + H2SO4(roz) CrSO4 + H2

74 4Cr + 6H2SO4(roz) + 3O2 2Cr2(SO4)3+H2 + 6H2O

75 2Cr + 3H2O(g) T

Cr2O3 + 3H2

76 CrO + 2HCl CrCl2 + H2O

77 4CrO + O2 T

2Cr2O3

78 Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

79 Cr2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Cr(OH)4]

80 2Cr(OH)3

TCr2O3 + 3H2O

81 CrO3 + H2O H2CrO4

82 CrO3 + 2KOH K2CrO4 + H2O

83 Cr(OH)2 + 2HCl CrCl2 + H2O

84 Cr(OH)3 +3HCl CrCl3 + 3H2O 85 Cr(OH)3+NaOH Na3[Cr(OH)6] 86 CrCl3 + NH3 + H2O Cr(OH)3 + NH4Cl 87 K2Cr2O7 + 2KOH 2K2CrO4 + H2O 88 2K2CrO4+ 2HCl K2Cr2O7 + 2KCl + H2O 89 K2Cr2O7+ 3Na2SO3+4H2SO4 3Na2SO4 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 4H2O

90 (NH4)2Cr2O7

TN2+Cr2O3 + 4H2O

Zadanie 6

a) MnO4- + MnO2 + OH

- MnO4

2- + MnO4

2-+ H2O

Proces redukcji MnO4

- + 1e rarr MnO4

2-middot2

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

2- + 2e + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + MnO2 + 4OH

- 2MnO4

2- + MnO4

2-+2 H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok s

94

Zadanie 14

Otrzymywanie NaOH

Schemat doświadczenia

1 2Na+ H2O 2 NaOH + H2 (fenoloftaleina) Obserwacje Roztwoacuter zabarwił się na kolor malinowy wydzielił się gaz Wnioski w postacie roacutewnania reakcji 2Na + H2O 2Na

+ + 2OH

- + H2

Schemat doświadczenia 2 Na2O + H2O 2NaOH (fenoloftaleina) Obserwacje Roztwoacuter zabarwił się na kolor malinowy Wnioski w postacie roacutewnania reakcji Na2O + H2O 2Na

+ + 2OH

-

Schemat doświadczenia 3 NaH + H2O NaOH + H2 Obserwacje Roztwoacuter zabarwił się na kolor malinowy wydzielił się gaz Wnioski w postacie roacutewnania reakcji

NaH + H2O Na+ + OH

- + H2

Zadanie 15

Udowodnisz charakter chemiczny BaO Schemat doświadczenia BaO + H2O Ba(OH)2 (fenoloftaleina) BaO+ 2HCl BaCl2 + H2O (oranż metylowy) BaO + NaOH reakcja nie zachodzi (fenoloftaleina) Obserwacje w pierwszej proboacutewce roztwoacuter zabarwił się na kolor malinowy w drugiej proboacutewce roztwoacuter zmienił barwę z czerwonej na żoacutełtą w trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski BaO + H2O Ba

2+ + 2OH

-

BaO + 2H

+ Ba

2+ +H2O

Zadanie 16

Udowodnisz charakter chemiczny BeO Schemat doświadczenia 1BeO +2NaOH +H2O Na2[Be(OH)4] 2BeO + 2HCl BeCl2 + H2 3BeO + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje Osad po dodaniu kwasu i zasady roztworzył się W trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski BeO +2OH

-+H2O [Be(OH)4]

2ndash

BeO + 2H+ Be

2+ + H2O

Zadanie 17

1 2Mg+O2 2MgO

2 2K + 2H2O 2KOH + H2

3 2Na +O2 Na2O2

4 K + O2 KO2

5 Na2O2 + 2Na 2Na2O

6 Na2O2 + 2H2O 2NaOH + H2O2

7 KO2 + K K2O2

8 K2O2 + 2K 2K2O

9 4KO2+2H2O 4KOH +3O2

10 K2O + H2O 2KOH

11 CaO + H2O Ca(OH)2

12 K2O + HCl 2KCl + H2O

13 MgO + 2HCl MgCl2 + H2O

14 BeO + 2HCl BeCl2 + H2O

15 2Na + H2 2NaH 16 Ca + H2 CaH2

17 NaH + HCl NaCl + H2

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok s

95

18 NaH + NaOH ----

19 NaH + H2O NaOH + H2

20 CaH2+ H2O Ca(OH)2+H2

21 CaO + NaOH ----

22 BeO +2NaOH + H2O Na2[Be(OH)4]

23 BeO + 4KOH+ H2O K4[Be(OH)6] 24 Be + 2KOH + 2H2O K2[Be(OH)4] + H2 25 CaCO3 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2

26 Ca(HCO3)2 CaCO3 + CO2 + H2O

27 CaCO3

TCaO + CO2

28 Ca(OH)2 + 2HCl CaCl2+ H2O 29 Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O

30 2 (CaSO4 middot2H2O ) T

2(CaSO4 middot frac12 H2O) + 3H2O 31 ( 2 CaSO4middot H2O) + 3H2O 2 (CaSO4 middot2H2O )

Zdanie 18 104g Zadanie 19 335dm3 Zadanie 20 11kg Zadanie 21 509g Zadanie 22 KO2 Zadanie 23 678 Zadanie 24 pH=14 Zadanie 25 pOH =26

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

96

Zadanie 1

H2SO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

SO

O

O

OH

H

NH3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

N

HHH

NaClO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

O

OO Cl

O

Na+

NO2 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 2 a) 1s

22s

22p

63s

23p

64s

23d

10 4p

4

b) [Ar]4s2

3d10

4p4

c) 6 d) 34 e) 45 f) 34 g) 79 h) 34 i) 79 j) n=4 l=1 m=-1 ms=-12 k) H2Se l) SeO3

Zadanie 3

Wzoacuter związku NH4+ AlH3 H2S ClO2

-

Stopnie utlenienia

-III +I

+III -I

+I -II

+III -II

Zadanie 4

Wzoacuter tlenku Nazwa tlenku Charakter chemiczny Barwa oranżu metylowego

B2O3 Tlenek boru kwasowy czerwony

Al2O3 Tlenek gliny amfoteryczny pomarańczowy

Ga2O3 Tlenek galu

amfoteryczny pomarańczowy

N2O Tlenek azotu (I) obojętny pomarańczowy

NO Tlenek azotu (II) obojętny pomarańczowy

N2O5 Tlenek azotu (V) kwasowy czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

97

CO Tlenek węgla (II) obojętny pomarańczowy

CO2 Tlenek węgla (IV) kwasowy czerwony

SiO Tlenek krzemu (II) obojętny pomarańczowy

SiO2 Tlenek krzemu (IV) kwasowy czerwony

SnO Tlenek cyny (II) amfoteryczny pomarańczowy

SnO2 Tlenek cyny (IV) amfoteryczny pomarańczowy

PbO2 Tlenek ołowiu (IV) amfoteryczny pomarańczowy

In2O3 Tlenek indu (III) amfoteryczny pomarańczowy

Tl2O3 Tlenek telluru (III) zasadowy żoacutełty

Sb2O3 Tlenek antymonu (III) amfoteryczny pomarańczowy

Bi2O3 Tlenek bizmutu (III) zasadowy żoacutełty

Bi2O5 Tlenek bizmutu (V) kwasowy czerwony

As2O3 Tlenek arsenu (III) amfoteryczny pomarańczowy

As2O5 Tlenek arsenu (V) kwasowy czerwony

SO2 Tlenek siarki (IV) kwasowy czerwony

SO3 Tlenek siarki (VI) kwasowy czerwony

Cl2O7 Tlenek chloru (VII) kwasowy czerwony

Cl2O3 Tlenek chloru (III) kwasowy czerwony

Zadanie 5

Roacutewnania reakcji z kwasem solnym

2 Al+ 6HCl 2 AlCl3 + 3 H2

2 Al + 6H+ 2 Al

3+ + 3 H2

Roacutewnania reakcji z wodorotlenkiem sodu

2 Al + 6 NaOH+ 6 H2O 2 Na3[Al(OH)6] + 3 H2

2 Al + 6 OH-+ 6 H2O 2 [Al(OH)6]

3-+ 3 H2

Obserwacje Obserwacje Glin po dodaniu kwasu i zasady roztwarza się

Zadanie 6

a) 504 dm3

b) 903middot1022

cząsteczek c) 8983 d)707 Zadanie 7

Zadanie 8

Udowodnisz charakter chemiczny Al2O3 Schemat doświadczenia 1Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O 2Al2O3 +2NaOH +3 H2O 2Na[Al(OH)4] 3 Al2O3 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje Osad po dodaniu kwasu i zasady roztworzył się W trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Al2O3 + 6H

+ + 2 Al

3+ + 3 H2O

Al2O3 +2OH-+3 H2O 2[Al(OH)4]

ndash

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

98

Zadanie 9

Udowodnisz charakter chemiczny Cl2O7 Schemat doświadczenia 1Cl2O7 + HCl reakcja nie zachodzi 2 Cl2O7 + 2NaOH 2NaClO4 + H2O (fenoloftaleina) 3 Cl2O7 + H2O 2HClO4 (oranż metylowy) Obserwacje w pierwszej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji w drugiej malinowy roztwoacuter odbarwił się w proboacutewce trzeciej oranż metylowy zmienił zabarwienie z pomarańczowej na czerwona 1Cl2O7 + HCl reakcja nie zachodzi 2 Cl2O7 +2OH

-2ClO4

- + H2O

3 Cl2O7 + H2O 2H++2ClO4

-

Zadanie 10 Udowodnisz charakter chemiczny Tl2O Schemat doświadczenia

1Tl2O + 2HCl 2TlCl + H2O(oranż metylowy)

2 Tl2O3 + NaOH reakcja nie zachodzi

3 Tl2O + H2O 2TlOH (fenoloftaleina)

Obserwacje Oranż metylowy zmienił zabarwienie z czerwonej na pomarańczową w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji w proboacutewce trzeciej fenoloftaleina zabarwiła się na kolor malinowy

1Tl2O + 2H+ 2Tl

+ + H2O(oranż metylowy)

2 Tl2O3 + NaOH reakcja nie zachodzi

3 Tl2O + H2O 2Tl++2OH- (fenoloftaleina)

Zadanie 11 Udowodnisz charakter chemiczny Ga2O3 Schemat doświadczenia 1Ga2O3 + 6HCl 2GaCl3 + 3H2O 2Ga2O3 +2NaOH +3H2O 2Na[Ga(OH)4] 3 Ga2O3 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje Osad po dodaniu kwasu i zasady roztworzył się W trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ga2O3 + 6H

+ 2 Ga

3+ + 3 H2O

Ga2O3 +2OH-+3 H2O 2[Ga(OH)4]

ndash

Zadanie 12

Otrzymywanie kwasu siarkowodorowego

Schemat doświadczenia

H2S(g)+H2O H2S(aq) przejście gazu przez płuczkę wodną (oranż metylowy)

Obserwacje oranż metylowy zmienił barwę z pomarańczowego na czerwony

Wnioski H2S(g)+H2O H2S(aq)

Zadanie 13

Udowodnisz charakter chemiczny SiO2 Schemat doświadczenia 1SiO2 + 2HCl reakcja nie zachodzi 2 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3+ H2O 3 SiO2 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje W pierwszej i trzeciej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w drugiej proboacutewce tlenek krzemu roztwarza się 1SiO2 + 2HCl reakcja nie zachodzi 2 SiO2 +2OH

-SiO3

2-+ H2O

3 SiO2 + H2O reakcja nie zachodzi

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

99

Zadanie 14

Odroacuteżnianie tlenku węgla (IV) od tlenku węgla (II)

Schemat doświadczenia

CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O

CO + Ca(OH)2 reakcja nie zachodzi

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce obserwujemy zmętnienie wody wapiennej w drugiej proboacutewce brak objawoacutew reakcji

Wnioski

CO2 + Ca2+

+ 2OH-

CaCO3 + H2O

CO + Ca(OH)2 reakcja nie zachodzi

Zadanie 15

Odroacuteżnianie węglan sodu od siarczku sodu

Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O

Na2S + 2HCl 2NaCl + H2S

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce wydzielił się bezbarwny bezwonny gaz w drugiej proboacutewce wydzielił się gaz o zapachu

zgniłych jaj

Wnioski

CO32-

+ 2H+

CO2 + H2O

S2-

+ 2H+

H2S

Zadanie 16

Odroacuteżnianie następujących soli Na2CO3 FeSO4 (NH4)2S

Schemat doświadczenia

Na2CO3+H2O+ papierek uniwersalny

FeSO4 + H2O + papierek uniwersalny

(NH4)2S+ H2O+ papierek uniwersalny

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce papierek zabarwił się na kolor niebieski w drugiej proboacutewce papierek zabarwił się na kolor

czerwony a w trzeciej proboacutewce papierek uniwersalny nie zmienił barwy pozostał żoacutełty

Wnioski

CO32-

+H2O CO2 + 2OH-

Fe2+

+ H2O Fe(OH)2 + H+

2NH4++S

2-+ H2O H2S + 2NH3 + H2O

Zadanie 17

Uszereguj kwasy według wzrastającej mocy a) H3BO3 H2SiO3 H2CO3 H2SO4 HNO3 HClO4 b) H2S HF H2Te HCl HBr

Zadanie 18

H2SO4 HNO3 HClO4

Zadanie 19

Schemat doświadczenia

KI + Br2 KBr + I2 + chloroform Obserwacje Warstwa chloroformu zabarwiła się na kolor fioletowy Wnioski 2I

- + Br2 2Br

- + I2

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

100

Zadanie 20

Amoniak to gaz o ostrej charakterystycznej woni bardzo dobrze rozpuszczalny wodzie NH3+ H2O NH4++OH

-

ktoacutery można otrzymać w warunkach laboratoryjnych działając roztworem wodorotlenku sodu na siarczan(VI) amonu (NH4)2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + 2NH3 +2H2O Wodny roztwoacuter amoniaku wykazuje charakter zasadowy ktoacutery przejawia się w reakcji z kwasem siarkowym (VI) 2NH3+H2SO4 (NH4)2SO4 a gazowy amoniak reagując z chlorowodorem prowadzi do otrzymania krystalicznego ciała stałego NH3 + HCl NH4Cl Amoniak można otrzymać wyniku rozkładu termicznego chlorku amonu tzw salmiaku NH4Cl NH3 + HCl oraz węglanu amonu NH4CO3 NH3 + H2O + CO2

Zadanie 21

Właściwości Diament Grafit Fulleren

Twardość Bardzo twardy miękki

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Barwa bezbarwny granatowoczerwony

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Przezroczystość przezroczysty nieprzezroczysty nieprzezroczyste

Przewodnictwo elektryczne Nie przewodzi prądu

elektrycznego Przewodzi prąd

elektryczny Nadprzewodzące

i poacutełprzewodnikowwe

Przewodnictwo cieplne Bardzo dobry

przewodnik ciepła Dobrze przewodzi prąd elektryczny

Zadanie 22

Zadanie 23

BOROWCE

1 AlCI3 + 3NaOH Al(OH)3 + 3NaCl

2 Al2O3 + 6NaOH +3H2O 2Na3[Al(OH)6]

3 Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O

4 Al2O3 + NaOH T

Na3AlO3 + H2O

5 4Al+ 3O2 2Al2O3

6 2Al + 6HCl 2AlCl3 +3 H2 7 Al + 2NaOH + 3H2O Na2[Al(OH)4]+ H2 8 2Al + 6NaOH +6H2O 2Na3[Al(OH)6]+ 3H2

9 2Al + Fe2O3 2Fe + Al2O3

10 2Al(OH)3 + 6HCl 2AlCl3 + 6H2O

11 Al(OH)3 +3NaOH Na3[Al(OH)6] 12 Al(OH)3 + NaOH Na[Al(OH)4]

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

101

13 Al(OH)3+ NaOH T

NaAlO2 + 2H2O

14 Na3[Al(OH)6] T

Al(OH)3 +3NaOH

15 B2H6 + 6H2O 2H3BO3+ 6H2

16 AlH3+ 3H2O Al(OH)3+ 3H2 17 2Al +6 HNO3(st) Al2O3+ 6NO2+ 3H2O 18 Al + HNO3(roz) Al(NO3)3+ NO + 2H2O

WĘGLOWCE 19 SiO2 + Mg Si + 2 MgO 20 2C + O2 2CO2 21 C+ H2O CO + H2

T 22 CaO + 3C CaC2 + CO 23 CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 24 CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O

25 H2CO3 CO2 + H2O 26 CO2 + Mg C + MgO 27 CaCO3 + 2HCl CaCl2+CO2 +H2O

28 CaCO3 T

CO2+ CaO 29 2CH4 + O2 2CO + 4H2 30 CaC2 + 2H2O C2H2 + Ca(OH)2 31 CO + O2 2CO2

32 Al4C3 +12 H2O 3 CH4 + 4 Al(OH)3

33 Si +2F2 SiF4

34 Si + O2 SiO2

35 Na2SiO3 +2HCl 2NaCl+ H2SiO3

36 Na2SiO3 + CO2 + H2O Na2CO3+ H2SiO3 37 H2SiO3+ 2NaOH Na2SiO3 + H2O

38 SiH4 + 3H2O H2SiO3 + 4H2

39 SiO2 +4HF SiF4 + H2O 40 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O 41 SiO2 + 4NaOH Na4SiO4 + 2H2O 42 SiO2 + Na2CO3 Na2SiO3 + CO2 43 SiO2 + 2KOH + H2O K2SiO3 + 2H2

AZOTOWCE

44 Li3N +3 H2O 3LiOH + NH3

45 NH4NO2 T

N2 + 2H2O

46 NH4Cl + NaNO2

TN2 + NaCl +2H2O

47 3Mg + N2 Mg3N2

48 N2 +O2

T2NO

49 2NO + O2 2NO2 50 3NO2 + H2O 2HNO3+ NO

51 N2O3 + H2O 2HNO2

52 N2O5 + H2O 2HNO3

53 N2 + H2 T p kat

2NH3

54 NH3 + H2O NH4++OH

-

55 (NH4)2SO4 + NaOH 2NH3 + Na2SO4+ 2H2O

56 2NH3 +H2SO4 (NH4)2SO4

57 NH4Cl T

NH3 + HCl

58 (NH4)2CO3

T2NH3 + H2O + CO2

59 NH4HCO3

TNH3 + CO2 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

102

60 NH3 + HCl NH4Cl 61 NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O

62 4NH3 +5O2 kat

4NO + 6H2O 63 NH4NO3 N2O + 2H2O

64 NO + NO2 oziebienie

N2O3 65 2NO + O2 2NO2

66 2NO2 N2O4 67 3HNO2rarrHNO3 + 2NO + H2O 68 4HNO3 4 NO2 +2H2O + O2 69 P4 + 3O2 P4O10 70 P4 + 5O2 P4O6

71 P4O6+ H2O 4H3PO3

72 P4O1O+ 2H2O 4HPO3 73 P4O1O+ 6H2O 4H3PO4

74 P4O1O+ 4H2O 2H4P2O7

TLENOWCE

75 4MnO2 T

2 Mn2O3 + O2

76 2HgO T

2Hg + O2

77 2KMnO4 T

K2MnO4+ MnO2 + O2

78 2KClO3

T2 KCl + 3O2

79 S + O2 SO2

80 2SO2 + O2

V2O5

2SO3

81 SO3 + H2O H2SO4

82 SO2 + H2O H2SO3 FLUOROWCE

83 2F2 +2 H2O 4HF + O2 84 Cl2 + H2O HCl + HClO 85 Br2 + H2O HBr + HBrO 86 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + H2O

87 2KMnO4 + 16 HCl 5Cl2 + 2MnCl2 + 2KCl + 8H2O

88 HClO hv

HCl + O

89 HBrO hv

HBr + O 90 Cl2O7 + 2NaOH 2 NaClO4 + H2O

91 2KClO3

T 2KCl + 3O2

92 4KClO3

T 3KClO4 + KCl

93 3 NaClO NaClO3 + 2NaCl 94 2Br2+ KCl ----- 95 Cl2 + NaBr 2NaCl + Br2

96 Br2 + 2NaI 2NaBr +I2

97 H2 +Cl2 2HCl 98 NaCl + H2SO4 Na2SO4 + HCl

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

103

Zadanie 24

NO

Wzoacuter elektronowy

NO2

Wzoacuter elektronowy

N2O4

Wzoacuter elektronowy

N2O5

Wzoacuter elektronowy

Zadanie 25

SO2

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

SO3

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

Zadanie 26

ClO- HSe

- NO2

- HSO3

-

Zadanie 27 1 H4P2O7 + 4NaOH rarr Na4P2O7 + 4H2O 2 H4P2O7 + 3NaOH rarr Na3HP2O7 + 3H2O 3 H4P2O7 + 2NaOH rarr Na2H2P2O7 + 2H2O 4 H4P2O7 + NaOH rarr NaH3P2O7 + H2O Zadanie 28

1 a) 145 b)41 2 a)18 b) 3965

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

104

Zadanie 1

Fe3O4 Fe4[Fe(CN)6]3 Fe3[Fe(CN)6]2 FeS2

Stopień utlenienia

II 2xIII III II II III II

Zadanie 2

MnO Mn2O3 Mn3O4 MnO2 Mn5O8

Mn2O7

Stopień utlenienia

II III II III IV II IV VII

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy zasadowy zasadowy amfoteryczny amfoteryczny kwasowy

Zadanie 3

CrO Cr2O3 CrO3

Stopień utlenienia

II III VI

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy amfoteryczny kwasowy

Wodorotlenek lub kwas

Cr(OH)2

Cr(OH)3 H2CrO4

Zadanie 4

Wzoacuter związku chemicznego

Barwa

FeO czarna

Fe2O3 rdzawoczerwona

Fe3O4 czarna

Fe(OH)2 jasno zielony

Fe(OH)3 czerwono-brunatna

osad

FeCl2 jasnozielona

FeCl3 żoacutełtopomarańczowa

FeBr3 pomarańczowy

FeI3 brunatna

FeS czarny osad

Fe2S3 czarny osad

FeCrO4 pomarańczowy

Fe2(CrO4)3 pomarańczowy

Fe2(SiO3)3 brunatny osad

Fe2(CO3)3 brunatny osad

Fe(NO3)3 pomarańczowy

Fe2(SO4)3 żoacutełty

FePO4 żoacutełty osad

Fe(ClO4)3 pomarańczowy

Cu2O Czerwono-brunatna

CuO czarna

Cu(OH)2 niebieska

CuCl2 niebieska

CuBr2 niebieska

CuI2 brunatny osad

CuS Czarny osad

CuF niebieski osad

Cu3(PO4)2 niebieski osad

CuSiO3 niebieski osad

[Cu(NH3)4](OH)2 szafirowa

H2CuCl4 zielona

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

105

CuSO4 niebieska

CuSO3 zielona

CuCO3 niebieski osad

CuCrO4 brunatnoczerwony

osad

(CH3COO)2Cu niebieski

Cu(NO3)2 niebieska

CuSO4∙5H2O niebieska

Ag2S czarna

AgOH czarny

Ag2O czarna

AgCl biały osad

AgBr żoacutełty osad

AgI żoacutełty osad

Ag2SO4 biały osad

Ag2SiO3 żoacutełty osad

Ag3PO4 żoacutełty osad

Ag2CrO4 brunatno-czerwony

osad

Ag2CO3 żoacutełty osad

ZnO biały proszek

Zn(OH)2 biała

MnSO4 jasno roacuteżowy

MnCl2 jasno roacuteżowy

Mn(OH)2 Biały osad

HMnO4 fioletowy

KMnO4 fioletowy

K2MnO4 zielony

MnO Szarozielony

proszek

Mn2O3 Brunatno czarny

MnO2 brunatny

Mn2O7 Czarny proszek (ciemnozielona

ciecz)

MnS cielistoroacutezowy

MnSiO3 roacuteżowy osad

MnCrO4 czarny osad

MnSO4 jasno roacuteżowy(biały)

CrO czarna

Cr2O3 szarozielona

CrO3 Pomarańczowo-

czerwona

CrF3 zielony osad

CrCl2 niebieska

Cr2S3 brunatny osad

CrCl3 szarozielony

Cr(OH)2 ciemnobrunatna

Cr(OH)3 szarozielna

Cr2(SO4)3 szarozielona

Cr2(SO3)3 ciemnoniebieski

Cr2(CO3)3 zielony osad

Cr(NO3)3 zielona

CrPO4 zielony osad

Cr(ClO4)3 ciemnoniebieski

(CH3COO)3Cr ciemnoniebieski

Cr2(SiO3)3 zielony osad

K2CrO4 żoacutełta

K2Cr2O7 pomarańczowa

H2CrO4 żoacutełty

Na[Cr(OH)4] zielony

Na3[Cr(OH)6] zielony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

106

Zadanie 5

Żelazo

1 2Fe + 3Cl2 2FeCl3

2 Fe + 2HCl FeCl2 + H2

3 3Fe + 2O2 Fe3O4

4 3Fe + 4H2O(g) Fe3O4 + 4H2

5 2Fe + 6H2SO4(na gorąco) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

6 Fe + 4HNO3(na gorąco) Fe(NO3)3+ NO + 2H2O

7 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

8 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3

9 2Fe(OH)3

TFe2O3 +3 H2O

10 FeCO3

TCO2 + FeO

11 Fe + H2SO4(roz) FeSO4 + H2

12 FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 13 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl 14 Fe(OH)3 + NaOH Na[Fe(OH)4]

15 Fe(OH)3 + 3NaOH T

Na3FeO3 + 3H2O

16 Miedziowce

17 4Cu + O2 2Cu2O

18 2Cu + O2

TCu2O

19 3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

20 Cu + 4HNO3(stęż) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

21 Cu + 2H2SO4(gorącystęż) CuSO4 + SO2 +2H2O

22 Cu(OH)2

TCuO + H2O

23 Cu(OH)2 + 2HCl CuCl2 + 2H2O

24 Cu(OH)2 + 2NaOH Na2[Cu(OH)4]

25 CuCO3

TCuO + CO2

26 CuO +2HCl (roz) CuCl2 + H2O

27 CuO + 4HCl (stę) H2CuCl4 + H2O

28 Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2

29 Ag +2HNO3(stęż) AgNO3 + NO2 + H2O

30 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O

31 AgNO3 + KOH AgOH + KNO3

32 AgNO3+HCl AgCl + HNO3

33 2AgClhv

2Ag + Cl2

34 AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]Cl 35 2Ag2O 4Ag + O2

36 Ag2O + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]OH

37 Au + 4HCl + HNO3 HAuCl4 + NO + 2H2O

38 Cynk

39 Zn + O2 T

2NO

40 Zn + HCl ZnCl2 + H2

41 4Zn + 10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

42 Zn + 2NaOH + 2H2O Na2[Zn(OH)4] + H2

43 Zn(OH)2 + H2SO4 ZnSO4 + 2H2O

44 Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

45 Zn(OH)2 +2KOH K2[Zn(OH)4] 46 Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4](OH)2

47 Mangan

48 Mn + 2HCl MnCl2 + H2

49 Mn + 2H2SO4(stęż) MnSO4 + SO2 + 2H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

107

50 MnCO3

TMnO + CO2

51 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

52 2KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

53 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O

54 2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

55 MnO2 +2 KOH + 2H2O K2[Mn(OH)6]

56 MnO2 + 2KOHT

K2MnO3+ H2O

57 2MnO2 + 4KOH + O2 2K2MnO4 + 2H2O

58 MnO2 + KNO3 + K2CO3 K2MnO4 + KNO2 + CO2

59 4MnO2

T2Mn2O3 + O2

60 MnCl2+Na2S MnS + 2NaCl 61 MnCl2 + 2KOH Mn(OH)2 + 2KCl 62 Mn(OH)2 + O2 2 (MnO2 middotH2O) 63 Mn(OH)2 + 2HCl MnCl2 + 2H2O

64 2KMnO4

TK2MnO4 + MnO2 + O2

65 2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

66 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4 + 3H2O

67 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

68 2KMnO4 + Na2SO3 + 2KOH 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

69 2H2O2

MnO2

2H2O + O2

70 Chrom

71 Cr + 2HCl(roz) CrCl2 + H2

72 2Cr + 6HCl(roz) + O2 2CrCl3 + H2 + 2H2O

73 Cr + H2SO4(roz) CrSO4 + H2

74 4Cr + 6H2SO4(roz) + 3O2 2Cr2(SO4)3+H2 + 6H2O

75 2Cr + 3H2O(g) T

Cr2O3 + 3H2

76 CrO + 2HCl CrCl2 + H2O

77 4CrO + O2 T

2Cr2O3

78 Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

79 Cr2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Cr(OH)4]

80 2Cr(OH)3

TCr2O3 + 3H2O

81 CrO3 + H2O H2CrO4

82 CrO3 + 2KOH K2CrO4 + H2O

83 Cr(OH)2 + 2HCl CrCl2 + H2O

84 Cr(OH)3 +3HCl CrCl3 + 3H2O 85 Cr(OH)3+NaOH Na3[Cr(OH)6] 86 CrCl3 + NH3 + H2O Cr(OH)3 + NH4Cl 87 K2Cr2O7 + 2KOH 2K2CrO4 + H2O 88 2K2CrO4+ 2HCl K2Cr2O7 + 2KCl + H2O 89 K2Cr2O7+ 3Na2SO3+4H2SO4 3Na2SO4 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 4H2O

90 (NH4)2Cr2O7

TN2+Cr2O3 + 4H2O

Zadanie 6

a) MnO4- + MnO2 + OH

- MnO4

2- + MnO4

2-+ H2O

Proces redukcji MnO4

- + 1e rarr MnO4

2-middot2

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

2- + 2e + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + MnO2 + 4OH

- 2MnO4

2- + MnO4

2-+2 H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok s

95

18 NaH + NaOH ----

19 NaH + H2O NaOH + H2

20 CaH2+ H2O Ca(OH)2+H2

21 CaO + NaOH ----

22 BeO +2NaOH + H2O Na2[Be(OH)4]

23 BeO + 4KOH+ H2O K4[Be(OH)6] 24 Be + 2KOH + 2H2O K2[Be(OH)4] + H2 25 CaCO3 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2

26 Ca(HCO3)2 CaCO3 + CO2 + H2O

27 CaCO3

TCaO + CO2

28 Ca(OH)2 + 2HCl CaCl2+ H2O 29 Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O

30 2 (CaSO4 middot2H2O ) T

2(CaSO4 middot frac12 H2O) + 3H2O 31 ( 2 CaSO4middot H2O) + 3H2O 2 (CaSO4 middot2H2O )

Zdanie 18 104g Zadanie 19 335dm3 Zadanie 20 11kg Zadanie 21 509g Zadanie 22 KO2 Zadanie 23 678 Zadanie 24 pH=14 Zadanie 25 pOH =26

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

96

Zadanie 1

H2SO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

SO

O

O

OH

H

NH3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

N

HHH

NaClO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

O

OO Cl

O

Na+

NO2 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 2 a) 1s

22s

22p

63s

23p

64s

23d

10 4p

4

b) [Ar]4s2

3d10

4p4

c) 6 d) 34 e) 45 f) 34 g) 79 h) 34 i) 79 j) n=4 l=1 m=-1 ms=-12 k) H2Se l) SeO3

Zadanie 3

Wzoacuter związku NH4+ AlH3 H2S ClO2

-

Stopnie utlenienia

-III +I

+III -I

+I -II

+III -II

Zadanie 4

Wzoacuter tlenku Nazwa tlenku Charakter chemiczny Barwa oranżu metylowego

B2O3 Tlenek boru kwasowy czerwony

Al2O3 Tlenek gliny amfoteryczny pomarańczowy

Ga2O3 Tlenek galu

amfoteryczny pomarańczowy

N2O Tlenek azotu (I) obojętny pomarańczowy

NO Tlenek azotu (II) obojętny pomarańczowy

N2O5 Tlenek azotu (V) kwasowy czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

97

CO Tlenek węgla (II) obojętny pomarańczowy

CO2 Tlenek węgla (IV) kwasowy czerwony

SiO Tlenek krzemu (II) obojętny pomarańczowy

SiO2 Tlenek krzemu (IV) kwasowy czerwony

SnO Tlenek cyny (II) amfoteryczny pomarańczowy

SnO2 Tlenek cyny (IV) amfoteryczny pomarańczowy

PbO2 Tlenek ołowiu (IV) amfoteryczny pomarańczowy

In2O3 Tlenek indu (III) amfoteryczny pomarańczowy

Tl2O3 Tlenek telluru (III) zasadowy żoacutełty

Sb2O3 Tlenek antymonu (III) amfoteryczny pomarańczowy

Bi2O3 Tlenek bizmutu (III) zasadowy żoacutełty

Bi2O5 Tlenek bizmutu (V) kwasowy czerwony

As2O3 Tlenek arsenu (III) amfoteryczny pomarańczowy

As2O5 Tlenek arsenu (V) kwasowy czerwony

SO2 Tlenek siarki (IV) kwasowy czerwony

SO3 Tlenek siarki (VI) kwasowy czerwony

Cl2O7 Tlenek chloru (VII) kwasowy czerwony

Cl2O3 Tlenek chloru (III) kwasowy czerwony

Zadanie 5

Roacutewnania reakcji z kwasem solnym

2 Al+ 6HCl 2 AlCl3 + 3 H2

2 Al + 6H+ 2 Al

3+ + 3 H2

Roacutewnania reakcji z wodorotlenkiem sodu

2 Al + 6 NaOH+ 6 H2O 2 Na3[Al(OH)6] + 3 H2

2 Al + 6 OH-+ 6 H2O 2 [Al(OH)6]

3-+ 3 H2

Obserwacje Obserwacje Glin po dodaniu kwasu i zasady roztwarza się

Zadanie 6

a) 504 dm3

b) 903middot1022

cząsteczek c) 8983 d)707 Zadanie 7

Zadanie 8

Udowodnisz charakter chemiczny Al2O3 Schemat doświadczenia 1Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O 2Al2O3 +2NaOH +3 H2O 2Na[Al(OH)4] 3 Al2O3 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje Osad po dodaniu kwasu i zasady roztworzył się W trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Al2O3 + 6H

+ + 2 Al

3+ + 3 H2O

Al2O3 +2OH-+3 H2O 2[Al(OH)4]

ndash

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

98

Zadanie 9

Udowodnisz charakter chemiczny Cl2O7 Schemat doświadczenia 1Cl2O7 + HCl reakcja nie zachodzi 2 Cl2O7 + 2NaOH 2NaClO4 + H2O (fenoloftaleina) 3 Cl2O7 + H2O 2HClO4 (oranż metylowy) Obserwacje w pierwszej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji w drugiej malinowy roztwoacuter odbarwił się w proboacutewce trzeciej oranż metylowy zmienił zabarwienie z pomarańczowej na czerwona 1Cl2O7 + HCl reakcja nie zachodzi 2 Cl2O7 +2OH

-2ClO4

- + H2O

3 Cl2O7 + H2O 2H++2ClO4

-

Zadanie 10 Udowodnisz charakter chemiczny Tl2O Schemat doświadczenia

1Tl2O + 2HCl 2TlCl + H2O(oranż metylowy)

2 Tl2O3 + NaOH reakcja nie zachodzi

3 Tl2O + H2O 2TlOH (fenoloftaleina)

Obserwacje Oranż metylowy zmienił zabarwienie z czerwonej na pomarańczową w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji w proboacutewce trzeciej fenoloftaleina zabarwiła się na kolor malinowy

1Tl2O + 2H+ 2Tl

+ + H2O(oranż metylowy)

2 Tl2O3 + NaOH reakcja nie zachodzi

3 Tl2O + H2O 2Tl++2OH- (fenoloftaleina)

Zadanie 11 Udowodnisz charakter chemiczny Ga2O3 Schemat doświadczenia 1Ga2O3 + 6HCl 2GaCl3 + 3H2O 2Ga2O3 +2NaOH +3H2O 2Na[Ga(OH)4] 3 Ga2O3 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje Osad po dodaniu kwasu i zasady roztworzył się W trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ga2O3 + 6H

+ 2 Ga

3+ + 3 H2O

Ga2O3 +2OH-+3 H2O 2[Ga(OH)4]

ndash

Zadanie 12

Otrzymywanie kwasu siarkowodorowego

Schemat doświadczenia

H2S(g)+H2O H2S(aq) przejście gazu przez płuczkę wodną (oranż metylowy)

Obserwacje oranż metylowy zmienił barwę z pomarańczowego na czerwony

Wnioski H2S(g)+H2O H2S(aq)

Zadanie 13

Udowodnisz charakter chemiczny SiO2 Schemat doświadczenia 1SiO2 + 2HCl reakcja nie zachodzi 2 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3+ H2O 3 SiO2 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje W pierwszej i trzeciej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w drugiej proboacutewce tlenek krzemu roztwarza się 1SiO2 + 2HCl reakcja nie zachodzi 2 SiO2 +2OH

-SiO3

2-+ H2O

3 SiO2 + H2O reakcja nie zachodzi

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

99

Zadanie 14

Odroacuteżnianie tlenku węgla (IV) od tlenku węgla (II)

Schemat doświadczenia

CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O

CO + Ca(OH)2 reakcja nie zachodzi

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce obserwujemy zmętnienie wody wapiennej w drugiej proboacutewce brak objawoacutew reakcji

Wnioski

CO2 + Ca2+

+ 2OH-

CaCO3 + H2O

CO + Ca(OH)2 reakcja nie zachodzi

Zadanie 15

Odroacuteżnianie węglan sodu od siarczku sodu

Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O

Na2S + 2HCl 2NaCl + H2S

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce wydzielił się bezbarwny bezwonny gaz w drugiej proboacutewce wydzielił się gaz o zapachu

zgniłych jaj

Wnioski

CO32-

+ 2H+

CO2 + H2O

S2-

+ 2H+

H2S

Zadanie 16

Odroacuteżnianie następujących soli Na2CO3 FeSO4 (NH4)2S

Schemat doświadczenia

Na2CO3+H2O+ papierek uniwersalny

FeSO4 + H2O + papierek uniwersalny

(NH4)2S+ H2O+ papierek uniwersalny

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce papierek zabarwił się na kolor niebieski w drugiej proboacutewce papierek zabarwił się na kolor

czerwony a w trzeciej proboacutewce papierek uniwersalny nie zmienił barwy pozostał żoacutełty

Wnioski

CO32-

+H2O CO2 + 2OH-

Fe2+

+ H2O Fe(OH)2 + H+

2NH4++S

2-+ H2O H2S + 2NH3 + H2O

Zadanie 17

Uszereguj kwasy według wzrastającej mocy a) H3BO3 H2SiO3 H2CO3 H2SO4 HNO3 HClO4 b) H2S HF H2Te HCl HBr

Zadanie 18

H2SO4 HNO3 HClO4

Zadanie 19

Schemat doświadczenia

KI + Br2 KBr + I2 + chloroform Obserwacje Warstwa chloroformu zabarwiła się na kolor fioletowy Wnioski 2I

- + Br2 2Br

- + I2

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

100

Zadanie 20

Amoniak to gaz o ostrej charakterystycznej woni bardzo dobrze rozpuszczalny wodzie NH3+ H2O NH4++OH

-

ktoacutery można otrzymać w warunkach laboratoryjnych działając roztworem wodorotlenku sodu na siarczan(VI) amonu (NH4)2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + 2NH3 +2H2O Wodny roztwoacuter amoniaku wykazuje charakter zasadowy ktoacutery przejawia się w reakcji z kwasem siarkowym (VI) 2NH3+H2SO4 (NH4)2SO4 a gazowy amoniak reagując z chlorowodorem prowadzi do otrzymania krystalicznego ciała stałego NH3 + HCl NH4Cl Amoniak można otrzymać wyniku rozkładu termicznego chlorku amonu tzw salmiaku NH4Cl NH3 + HCl oraz węglanu amonu NH4CO3 NH3 + H2O + CO2

Zadanie 21

Właściwości Diament Grafit Fulleren

Twardość Bardzo twardy miękki

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Barwa bezbarwny granatowoczerwony

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Przezroczystość przezroczysty nieprzezroczysty nieprzezroczyste

Przewodnictwo elektryczne Nie przewodzi prądu

elektrycznego Przewodzi prąd

elektryczny Nadprzewodzące

i poacutełprzewodnikowwe

Przewodnictwo cieplne Bardzo dobry

przewodnik ciepła Dobrze przewodzi prąd elektryczny

Zadanie 22

Zadanie 23

BOROWCE

1 AlCI3 + 3NaOH Al(OH)3 + 3NaCl

2 Al2O3 + 6NaOH +3H2O 2Na3[Al(OH)6]

3 Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O

4 Al2O3 + NaOH T

Na3AlO3 + H2O

5 4Al+ 3O2 2Al2O3

6 2Al + 6HCl 2AlCl3 +3 H2 7 Al + 2NaOH + 3H2O Na2[Al(OH)4]+ H2 8 2Al + 6NaOH +6H2O 2Na3[Al(OH)6]+ 3H2

9 2Al + Fe2O3 2Fe + Al2O3

10 2Al(OH)3 + 6HCl 2AlCl3 + 6H2O

11 Al(OH)3 +3NaOH Na3[Al(OH)6] 12 Al(OH)3 + NaOH Na[Al(OH)4]

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

101

13 Al(OH)3+ NaOH T

NaAlO2 + 2H2O

14 Na3[Al(OH)6] T

Al(OH)3 +3NaOH

15 B2H6 + 6H2O 2H3BO3+ 6H2

16 AlH3+ 3H2O Al(OH)3+ 3H2 17 2Al +6 HNO3(st) Al2O3+ 6NO2+ 3H2O 18 Al + HNO3(roz) Al(NO3)3+ NO + 2H2O

WĘGLOWCE 19 SiO2 + Mg Si + 2 MgO 20 2C + O2 2CO2 21 C+ H2O CO + H2

T 22 CaO + 3C CaC2 + CO 23 CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 24 CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O

25 H2CO3 CO2 + H2O 26 CO2 + Mg C + MgO 27 CaCO3 + 2HCl CaCl2+CO2 +H2O

28 CaCO3 T

CO2+ CaO 29 2CH4 + O2 2CO + 4H2 30 CaC2 + 2H2O C2H2 + Ca(OH)2 31 CO + O2 2CO2

32 Al4C3 +12 H2O 3 CH4 + 4 Al(OH)3

33 Si +2F2 SiF4

34 Si + O2 SiO2

35 Na2SiO3 +2HCl 2NaCl+ H2SiO3

36 Na2SiO3 + CO2 + H2O Na2CO3+ H2SiO3 37 H2SiO3+ 2NaOH Na2SiO3 + H2O

38 SiH4 + 3H2O H2SiO3 + 4H2

39 SiO2 +4HF SiF4 + H2O 40 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O 41 SiO2 + 4NaOH Na4SiO4 + 2H2O 42 SiO2 + Na2CO3 Na2SiO3 + CO2 43 SiO2 + 2KOH + H2O K2SiO3 + 2H2

AZOTOWCE

44 Li3N +3 H2O 3LiOH + NH3

45 NH4NO2 T

N2 + 2H2O

46 NH4Cl + NaNO2

TN2 + NaCl +2H2O

47 3Mg + N2 Mg3N2

48 N2 +O2

T2NO

49 2NO + O2 2NO2 50 3NO2 + H2O 2HNO3+ NO

51 N2O3 + H2O 2HNO2

52 N2O5 + H2O 2HNO3

53 N2 + H2 T p kat

2NH3

54 NH3 + H2O NH4++OH

-

55 (NH4)2SO4 + NaOH 2NH3 + Na2SO4+ 2H2O

56 2NH3 +H2SO4 (NH4)2SO4

57 NH4Cl T

NH3 + HCl

58 (NH4)2CO3

T2NH3 + H2O + CO2

59 NH4HCO3

TNH3 + CO2 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

102

60 NH3 + HCl NH4Cl 61 NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O

62 4NH3 +5O2 kat

4NO + 6H2O 63 NH4NO3 N2O + 2H2O

64 NO + NO2 oziebienie

N2O3 65 2NO + O2 2NO2

66 2NO2 N2O4 67 3HNO2rarrHNO3 + 2NO + H2O 68 4HNO3 4 NO2 +2H2O + O2 69 P4 + 3O2 P4O10 70 P4 + 5O2 P4O6

71 P4O6+ H2O 4H3PO3

72 P4O1O+ 2H2O 4HPO3 73 P4O1O+ 6H2O 4H3PO4

74 P4O1O+ 4H2O 2H4P2O7

TLENOWCE

75 4MnO2 T

2 Mn2O3 + O2

76 2HgO T

2Hg + O2

77 2KMnO4 T

K2MnO4+ MnO2 + O2

78 2KClO3

T2 KCl + 3O2

79 S + O2 SO2

80 2SO2 + O2

V2O5

2SO3

81 SO3 + H2O H2SO4

82 SO2 + H2O H2SO3 FLUOROWCE

83 2F2 +2 H2O 4HF + O2 84 Cl2 + H2O HCl + HClO 85 Br2 + H2O HBr + HBrO 86 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + H2O

87 2KMnO4 + 16 HCl 5Cl2 + 2MnCl2 + 2KCl + 8H2O

88 HClO hv

HCl + O

89 HBrO hv

HBr + O 90 Cl2O7 + 2NaOH 2 NaClO4 + H2O

91 2KClO3

T 2KCl + 3O2

92 4KClO3

T 3KClO4 + KCl

93 3 NaClO NaClO3 + 2NaCl 94 2Br2+ KCl ----- 95 Cl2 + NaBr 2NaCl + Br2

96 Br2 + 2NaI 2NaBr +I2

97 H2 +Cl2 2HCl 98 NaCl + H2SO4 Na2SO4 + HCl

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

103

Zadanie 24

NO

Wzoacuter elektronowy

NO2

Wzoacuter elektronowy

N2O4

Wzoacuter elektronowy

N2O5

Wzoacuter elektronowy

Zadanie 25

SO2

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

SO3

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

Zadanie 26

ClO- HSe

- NO2

- HSO3

-

Zadanie 27 1 H4P2O7 + 4NaOH rarr Na4P2O7 + 4H2O 2 H4P2O7 + 3NaOH rarr Na3HP2O7 + 3H2O 3 H4P2O7 + 2NaOH rarr Na2H2P2O7 + 2H2O 4 H4P2O7 + NaOH rarr NaH3P2O7 + H2O Zadanie 28

1 a) 145 b)41 2 a)18 b) 3965

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

104

Zadanie 1

Fe3O4 Fe4[Fe(CN)6]3 Fe3[Fe(CN)6]2 FeS2

Stopień utlenienia

II 2xIII III II II III II

Zadanie 2

MnO Mn2O3 Mn3O4 MnO2 Mn5O8

Mn2O7

Stopień utlenienia

II III II III IV II IV VII

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy zasadowy zasadowy amfoteryczny amfoteryczny kwasowy

Zadanie 3

CrO Cr2O3 CrO3

Stopień utlenienia

II III VI

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy amfoteryczny kwasowy

Wodorotlenek lub kwas

Cr(OH)2

Cr(OH)3 H2CrO4

Zadanie 4

Wzoacuter związku chemicznego

Barwa

FeO czarna

Fe2O3 rdzawoczerwona

Fe3O4 czarna

Fe(OH)2 jasno zielony

Fe(OH)3 czerwono-brunatna

osad

FeCl2 jasnozielona

FeCl3 żoacutełtopomarańczowa

FeBr3 pomarańczowy

FeI3 brunatna

FeS czarny osad

Fe2S3 czarny osad

FeCrO4 pomarańczowy

Fe2(CrO4)3 pomarańczowy

Fe2(SiO3)3 brunatny osad

Fe2(CO3)3 brunatny osad

Fe(NO3)3 pomarańczowy

Fe2(SO4)3 żoacutełty

FePO4 żoacutełty osad

Fe(ClO4)3 pomarańczowy

Cu2O Czerwono-brunatna

CuO czarna

Cu(OH)2 niebieska

CuCl2 niebieska

CuBr2 niebieska

CuI2 brunatny osad

CuS Czarny osad

CuF niebieski osad

Cu3(PO4)2 niebieski osad

CuSiO3 niebieski osad

[Cu(NH3)4](OH)2 szafirowa

H2CuCl4 zielona

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

105

CuSO4 niebieska

CuSO3 zielona

CuCO3 niebieski osad

CuCrO4 brunatnoczerwony

osad

(CH3COO)2Cu niebieski

Cu(NO3)2 niebieska

CuSO4∙5H2O niebieska

Ag2S czarna

AgOH czarny

Ag2O czarna

AgCl biały osad

AgBr żoacutełty osad

AgI żoacutełty osad

Ag2SO4 biały osad

Ag2SiO3 żoacutełty osad

Ag3PO4 żoacutełty osad

Ag2CrO4 brunatno-czerwony

osad

Ag2CO3 żoacutełty osad

ZnO biały proszek

Zn(OH)2 biała

MnSO4 jasno roacuteżowy

MnCl2 jasno roacuteżowy

Mn(OH)2 Biały osad

HMnO4 fioletowy

KMnO4 fioletowy

K2MnO4 zielony

MnO Szarozielony

proszek

Mn2O3 Brunatno czarny

MnO2 brunatny

Mn2O7 Czarny proszek (ciemnozielona

ciecz)

MnS cielistoroacutezowy

MnSiO3 roacuteżowy osad

MnCrO4 czarny osad

MnSO4 jasno roacuteżowy(biały)

CrO czarna

Cr2O3 szarozielona

CrO3 Pomarańczowo-

czerwona

CrF3 zielony osad

CrCl2 niebieska

Cr2S3 brunatny osad

CrCl3 szarozielony

Cr(OH)2 ciemnobrunatna

Cr(OH)3 szarozielna

Cr2(SO4)3 szarozielona

Cr2(SO3)3 ciemnoniebieski

Cr2(CO3)3 zielony osad

Cr(NO3)3 zielona

CrPO4 zielony osad

Cr(ClO4)3 ciemnoniebieski

(CH3COO)3Cr ciemnoniebieski

Cr2(SiO3)3 zielony osad

K2CrO4 żoacutełta

K2Cr2O7 pomarańczowa

H2CrO4 żoacutełty

Na[Cr(OH)4] zielony

Na3[Cr(OH)6] zielony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

106

Zadanie 5

Żelazo

1 2Fe + 3Cl2 2FeCl3

2 Fe + 2HCl FeCl2 + H2

3 3Fe + 2O2 Fe3O4

4 3Fe + 4H2O(g) Fe3O4 + 4H2

5 2Fe + 6H2SO4(na gorąco) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

6 Fe + 4HNO3(na gorąco) Fe(NO3)3+ NO + 2H2O

7 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

8 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3

9 2Fe(OH)3

TFe2O3 +3 H2O

10 FeCO3

TCO2 + FeO

11 Fe + H2SO4(roz) FeSO4 + H2

12 FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 13 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl 14 Fe(OH)3 + NaOH Na[Fe(OH)4]

15 Fe(OH)3 + 3NaOH T

Na3FeO3 + 3H2O

16 Miedziowce

17 4Cu + O2 2Cu2O

18 2Cu + O2

TCu2O

19 3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

20 Cu + 4HNO3(stęż) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

21 Cu + 2H2SO4(gorącystęż) CuSO4 + SO2 +2H2O

22 Cu(OH)2

TCuO + H2O

23 Cu(OH)2 + 2HCl CuCl2 + 2H2O

24 Cu(OH)2 + 2NaOH Na2[Cu(OH)4]

25 CuCO3

TCuO + CO2

26 CuO +2HCl (roz) CuCl2 + H2O

27 CuO + 4HCl (stę) H2CuCl4 + H2O

28 Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2

29 Ag +2HNO3(stęż) AgNO3 + NO2 + H2O

30 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O

31 AgNO3 + KOH AgOH + KNO3

32 AgNO3+HCl AgCl + HNO3

33 2AgClhv

2Ag + Cl2

34 AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]Cl 35 2Ag2O 4Ag + O2

36 Ag2O + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]OH

37 Au + 4HCl + HNO3 HAuCl4 + NO + 2H2O

38 Cynk

39 Zn + O2 T

2NO

40 Zn + HCl ZnCl2 + H2

41 4Zn + 10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

42 Zn + 2NaOH + 2H2O Na2[Zn(OH)4] + H2

43 Zn(OH)2 + H2SO4 ZnSO4 + 2H2O

44 Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

45 Zn(OH)2 +2KOH K2[Zn(OH)4] 46 Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4](OH)2

47 Mangan

48 Mn + 2HCl MnCl2 + H2

49 Mn + 2H2SO4(stęż) MnSO4 + SO2 + 2H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

107

50 MnCO3

TMnO + CO2

51 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

52 2KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

53 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O

54 2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

55 MnO2 +2 KOH + 2H2O K2[Mn(OH)6]

56 MnO2 + 2KOHT

K2MnO3+ H2O

57 2MnO2 + 4KOH + O2 2K2MnO4 + 2H2O

58 MnO2 + KNO3 + K2CO3 K2MnO4 + KNO2 + CO2

59 4MnO2

T2Mn2O3 + O2

60 MnCl2+Na2S MnS + 2NaCl 61 MnCl2 + 2KOH Mn(OH)2 + 2KCl 62 Mn(OH)2 + O2 2 (MnO2 middotH2O) 63 Mn(OH)2 + 2HCl MnCl2 + 2H2O

64 2KMnO4

TK2MnO4 + MnO2 + O2

65 2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

66 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4 + 3H2O

67 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

68 2KMnO4 + Na2SO3 + 2KOH 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

69 2H2O2

MnO2

2H2O + O2

70 Chrom

71 Cr + 2HCl(roz) CrCl2 + H2

72 2Cr + 6HCl(roz) + O2 2CrCl3 + H2 + 2H2O

73 Cr + H2SO4(roz) CrSO4 + H2

74 4Cr + 6H2SO4(roz) + 3O2 2Cr2(SO4)3+H2 + 6H2O

75 2Cr + 3H2O(g) T

Cr2O3 + 3H2

76 CrO + 2HCl CrCl2 + H2O

77 4CrO + O2 T

2Cr2O3

78 Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

79 Cr2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Cr(OH)4]

80 2Cr(OH)3

TCr2O3 + 3H2O

81 CrO3 + H2O H2CrO4

82 CrO3 + 2KOH K2CrO4 + H2O

83 Cr(OH)2 + 2HCl CrCl2 + H2O

84 Cr(OH)3 +3HCl CrCl3 + 3H2O 85 Cr(OH)3+NaOH Na3[Cr(OH)6] 86 CrCl3 + NH3 + H2O Cr(OH)3 + NH4Cl 87 K2Cr2O7 + 2KOH 2K2CrO4 + H2O 88 2K2CrO4+ 2HCl K2Cr2O7 + 2KCl + H2O 89 K2Cr2O7+ 3Na2SO3+4H2SO4 3Na2SO4 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 4H2O

90 (NH4)2Cr2O7

TN2+Cr2O3 + 4H2O

Zadanie 6

a) MnO4- + MnO2 + OH

- MnO4

2- + MnO4

2-+ H2O

Proces redukcji MnO4

- + 1e rarr MnO4

2-middot2

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

2- + 2e + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + MnO2 + 4OH

- 2MnO4

2- + MnO4

2-+2 H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

96

Zadanie 1

H2SO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

SO

O

O

OH

H

NH3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

N

HHH

NaClO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

O

OO Cl

O

Na+

NO2 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 2 a) 1s

22s

22p

63s

23p

64s

23d

10 4p

4

b) [Ar]4s2

3d10

4p4

c) 6 d) 34 e) 45 f) 34 g) 79 h) 34 i) 79 j) n=4 l=1 m=-1 ms=-12 k) H2Se l) SeO3

Zadanie 3

Wzoacuter związku NH4+ AlH3 H2S ClO2

-

Stopnie utlenienia

-III +I

+III -I

+I -II

+III -II

Zadanie 4

Wzoacuter tlenku Nazwa tlenku Charakter chemiczny Barwa oranżu metylowego

B2O3 Tlenek boru kwasowy czerwony

Al2O3 Tlenek gliny amfoteryczny pomarańczowy

Ga2O3 Tlenek galu

amfoteryczny pomarańczowy

N2O Tlenek azotu (I) obojętny pomarańczowy

NO Tlenek azotu (II) obojętny pomarańczowy

N2O5 Tlenek azotu (V) kwasowy czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

97

CO Tlenek węgla (II) obojętny pomarańczowy

CO2 Tlenek węgla (IV) kwasowy czerwony

SiO Tlenek krzemu (II) obojętny pomarańczowy

SiO2 Tlenek krzemu (IV) kwasowy czerwony

SnO Tlenek cyny (II) amfoteryczny pomarańczowy

SnO2 Tlenek cyny (IV) amfoteryczny pomarańczowy

PbO2 Tlenek ołowiu (IV) amfoteryczny pomarańczowy

In2O3 Tlenek indu (III) amfoteryczny pomarańczowy

Tl2O3 Tlenek telluru (III) zasadowy żoacutełty

Sb2O3 Tlenek antymonu (III) amfoteryczny pomarańczowy

Bi2O3 Tlenek bizmutu (III) zasadowy żoacutełty

Bi2O5 Tlenek bizmutu (V) kwasowy czerwony

As2O3 Tlenek arsenu (III) amfoteryczny pomarańczowy

As2O5 Tlenek arsenu (V) kwasowy czerwony

SO2 Tlenek siarki (IV) kwasowy czerwony

SO3 Tlenek siarki (VI) kwasowy czerwony

Cl2O7 Tlenek chloru (VII) kwasowy czerwony

Cl2O3 Tlenek chloru (III) kwasowy czerwony

Zadanie 5

Roacutewnania reakcji z kwasem solnym

2 Al+ 6HCl 2 AlCl3 + 3 H2

2 Al + 6H+ 2 Al

3+ + 3 H2

Roacutewnania reakcji z wodorotlenkiem sodu

2 Al + 6 NaOH+ 6 H2O 2 Na3[Al(OH)6] + 3 H2

2 Al + 6 OH-+ 6 H2O 2 [Al(OH)6]

3-+ 3 H2

Obserwacje Obserwacje Glin po dodaniu kwasu i zasady roztwarza się

Zadanie 6

a) 504 dm3

b) 903middot1022

cząsteczek c) 8983 d)707 Zadanie 7

Zadanie 8

Udowodnisz charakter chemiczny Al2O3 Schemat doświadczenia 1Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O 2Al2O3 +2NaOH +3 H2O 2Na[Al(OH)4] 3 Al2O3 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje Osad po dodaniu kwasu i zasady roztworzył się W trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Al2O3 + 6H

+ + 2 Al

3+ + 3 H2O

Al2O3 +2OH-+3 H2O 2[Al(OH)4]

ndash

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

98

Zadanie 9

Udowodnisz charakter chemiczny Cl2O7 Schemat doświadczenia 1Cl2O7 + HCl reakcja nie zachodzi 2 Cl2O7 + 2NaOH 2NaClO4 + H2O (fenoloftaleina) 3 Cl2O7 + H2O 2HClO4 (oranż metylowy) Obserwacje w pierwszej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji w drugiej malinowy roztwoacuter odbarwił się w proboacutewce trzeciej oranż metylowy zmienił zabarwienie z pomarańczowej na czerwona 1Cl2O7 + HCl reakcja nie zachodzi 2 Cl2O7 +2OH

-2ClO4

- + H2O

3 Cl2O7 + H2O 2H++2ClO4

-

Zadanie 10 Udowodnisz charakter chemiczny Tl2O Schemat doświadczenia

1Tl2O + 2HCl 2TlCl + H2O(oranż metylowy)

2 Tl2O3 + NaOH reakcja nie zachodzi

3 Tl2O + H2O 2TlOH (fenoloftaleina)

Obserwacje Oranż metylowy zmienił zabarwienie z czerwonej na pomarańczową w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji w proboacutewce trzeciej fenoloftaleina zabarwiła się na kolor malinowy

1Tl2O + 2H+ 2Tl

+ + H2O(oranż metylowy)

2 Tl2O3 + NaOH reakcja nie zachodzi

3 Tl2O + H2O 2Tl++2OH- (fenoloftaleina)

Zadanie 11 Udowodnisz charakter chemiczny Ga2O3 Schemat doświadczenia 1Ga2O3 + 6HCl 2GaCl3 + 3H2O 2Ga2O3 +2NaOH +3H2O 2Na[Ga(OH)4] 3 Ga2O3 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje Osad po dodaniu kwasu i zasady roztworzył się W trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ga2O3 + 6H

+ 2 Ga

3+ + 3 H2O

Ga2O3 +2OH-+3 H2O 2[Ga(OH)4]

ndash

Zadanie 12

Otrzymywanie kwasu siarkowodorowego

Schemat doświadczenia

H2S(g)+H2O H2S(aq) przejście gazu przez płuczkę wodną (oranż metylowy)

Obserwacje oranż metylowy zmienił barwę z pomarańczowego na czerwony

Wnioski H2S(g)+H2O H2S(aq)

Zadanie 13

Udowodnisz charakter chemiczny SiO2 Schemat doświadczenia 1SiO2 + 2HCl reakcja nie zachodzi 2 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3+ H2O 3 SiO2 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje W pierwszej i trzeciej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w drugiej proboacutewce tlenek krzemu roztwarza się 1SiO2 + 2HCl reakcja nie zachodzi 2 SiO2 +2OH

-SiO3

2-+ H2O

3 SiO2 + H2O reakcja nie zachodzi

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

99

Zadanie 14

Odroacuteżnianie tlenku węgla (IV) od tlenku węgla (II)

Schemat doświadczenia

CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O

CO + Ca(OH)2 reakcja nie zachodzi

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce obserwujemy zmętnienie wody wapiennej w drugiej proboacutewce brak objawoacutew reakcji

Wnioski

CO2 + Ca2+

+ 2OH-

CaCO3 + H2O

CO + Ca(OH)2 reakcja nie zachodzi

Zadanie 15

Odroacuteżnianie węglan sodu od siarczku sodu

Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O

Na2S + 2HCl 2NaCl + H2S

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce wydzielił się bezbarwny bezwonny gaz w drugiej proboacutewce wydzielił się gaz o zapachu

zgniłych jaj

Wnioski

CO32-

+ 2H+

CO2 + H2O

S2-

+ 2H+

H2S

Zadanie 16

Odroacuteżnianie następujących soli Na2CO3 FeSO4 (NH4)2S

Schemat doświadczenia

Na2CO3+H2O+ papierek uniwersalny

FeSO4 + H2O + papierek uniwersalny

(NH4)2S+ H2O+ papierek uniwersalny

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce papierek zabarwił się na kolor niebieski w drugiej proboacutewce papierek zabarwił się na kolor

czerwony a w trzeciej proboacutewce papierek uniwersalny nie zmienił barwy pozostał żoacutełty

Wnioski

CO32-

+H2O CO2 + 2OH-

Fe2+

+ H2O Fe(OH)2 + H+

2NH4++S

2-+ H2O H2S + 2NH3 + H2O

Zadanie 17

Uszereguj kwasy według wzrastającej mocy a) H3BO3 H2SiO3 H2CO3 H2SO4 HNO3 HClO4 b) H2S HF H2Te HCl HBr

Zadanie 18

H2SO4 HNO3 HClO4

Zadanie 19

Schemat doświadczenia

KI + Br2 KBr + I2 + chloroform Obserwacje Warstwa chloroformu zabarwiła się na kolor fioletowy Wnioski 2I

- + Br2 2Br

- + I2

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

100

Zadanie 20

Amoniak to gaz o ostrej charakterystycznej woni bardzo dobrze rozpuszczalny wodzie NH3+ H2O NH4++OH

-

ktoacutery można otrzymać w warunkach laboratoryjnych działając roztworem wodorotlenku sodu na siarczan(VI) amonu (NH4)2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + 2NH3 +2H2O Wodny roztwoacuter amoniaku wykazuje charakter zasadowy ktoacutery przejawia się w reakcji z kwasem siarkowym (VI) 2NH3+H2SO4 (NH4)2SO4 a gazowy amoniak reagując z chlorowodorem prowadzi do otrzymania krystalicznego ciała stałego NH3 + HCl NH4Cl Amoniak można otrzymać wyniku rozkładu termicznego chlorku amonu tzw salmiaku NH4Cl NH3 + HCl oraz węglanu amonu NH4CO3 NH3 + H2O + CO2

Zadanie 21

Właściwości Diament Grafit Fulleren

Twardość Bardzo twardy miękki

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Barwa bezbarwny granatowoczerwony

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Przezroczystość przezroczysty nieprzezroczysty nieprzezroczyste

Przewodnictwo elektryczne Nie przewodzi prądu

elektrycznego Przewodzi prąd

elektryczny Nadprzewodzące

i poacutełprzewodnikowwe

Przewodnictwo cieplne Bardzo dobry

przewodnik ciepła Dobrze przewodzi prąd elektryczny

Zadanie 22

Zadanie 23

BOROWCE

1 AlCI3 + 3NaOH Al(OH)3 + 3NaCl

2 Al2O3 + 6NaOH +3H2O 2Na3[Al(OH)6]

3 Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O

4 Al2O3 + NaOH T

Na3AlO3 + H2O

5 4Al+ 3O2 2Al2O3

6 2Al + 6HCl 2AlCl3 +3 H2 7 Al + 2NaOH + 3H2O Na2[Al(OH)4]+ H2 8 2Al + 6NaOH +6H2O 2Na3[Al(OH)6]+ 3H2

9 2Al + Fe2O3 2Fe + Al2O3

10 2Al(OH)3 + 6HCl 2AlCl3 + 6H2O

11 Al(OH)3 +3NaOH Na3[Al(OH)6] 12 Al(OH)3 + NaOH Na[Al(OH)4]

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

101

13 Al(OH)3+ NaOH T

NaAlO2 + 2H2O

14 Na3[Al(OH)6] T

Al(OH)3 +3NaOH

15 B2H6 + 6H2O 2H3BO3+ 6H2

16 AlH3+ 3H2O Al(OH)3+ 3H2 17 2Al +6 HNO3(st) Al2O3+ 6NO2+ 3H2O 18 Al + HNO3(roz) Al(NO3)3+ NO + 2H2O

WĘGLOWCE 19 SiO2 + Mg Si + 2 MgO 20 2C + O2 2CO2 21 C+ H2O CO + H2

T 22 CaO + 3C CaC2 + CO 23 CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 24 CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O

25 H2CO3 CO2 + H2O 26 CO2 + Mg C + MgO 27 CaCO3 + 2HCl CaCl2+CO2 +H2O

28 CaCO3 T

CO2+ CaO 29 2CH4 + O2 2CO + 4H2 30 CaC2 + 2H2O C2H2 + Ca(OH)2 31 CO + O2 2CO2

32 Al4C3 +12 H2O 3 CH4 + 4 Al(OH)3

33 Si +2F2 SiF4

34 Si + O2 SiO2

35 Na2SiO3 +2HCl 2NaCl+ H2SiO3

36 Na2SiO3 + CO2 + H2O Na2CO3+ H2SiO3 37 H2SiO3+ 2NaOH Na2SiO3 + H2O

38 SiH4 + 3H2O H2SiO3 + 4H2

39 SiO2 +4HF SiF4 + H2O 40 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O 41 SiO2 + 4NaOH Na4SiO4 + 2H2O 42 SiO2 + Na2CO3 Na2SiO3 + CO2 43 SiO2 + 2KOH + H2O K2SiO3 + 2H2

AZOTOWCE

44 Li3N +3 H2O 3LiOH + NH3

45 NH4NO2 T

N2 + 2H2O

46 NH4Cl + NaNO2

TN2 + NaCl +2H2O

47 3Mg + N2 Mg3N2

48 N2 +O2

T2NO

49 2NO + O2 2NO2 50 3NO2 + H2O 2HNO3+ NO

51 N2O3 + H2O 2HNO2

52 N2O5 + H2O 2HNO3

53 N2 + H2 T p kat

2NH3

54 NH3 + H2O NH4++OH

-

55 (NH4)2SO4 + NaOH 2NH3 + Na2SO4+ 2H2O

56 2NH3 +H2SO4 (NH4)2SO4

57 NH4Cl T

NH3 + HCl

58 (NH4)2CO3

T2NH3 + H2O + CO2

59 NH4HCO3

TNH3 + CO2 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

102

60 NH3 + HCl NH4Cl 61 NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O

62 4NH3 +5O2 kat

4NO + 6H2O 63 NH4NO3 N2O + 2H2O

64 NO + NO2 oziebienie

N2O3 65 2NO + O2 2NO2

66 2NO2 N2O4 67 3HNO2rarrHNO3 + 2NO + H2O 68 4HNO3 4 NO2 +2H2O + O2 69 P4 + 3O2 P4O10 70 P4 + 5O2 P4O6

71 P4O6+ H2O 4H3PO3

72 P4O1O+ 2H2O 4HPO3 73 P4O1O+ 6H2O 4H3PO4

74 P4O1O+ 4H2O 2H4P2O7

TLENOWCE

75 4MnO2 T

2 Mn2O3 + O2

76 2HgO T

2Hg + O2

77 2KMnO4 T

K2MnO4+ MnO2 + O2

78 2KClO3

T2 KCl + 3O2

79 S + O2 SO2

80 2SO2 + O2

V2O5

2SO3

81 SO3 + H2O H2SO4

82 SO2 + H2O H2SO3 FLUOROWCE

83 2F2 +2 H2O 4HF + O2 84 Cl2 + H2O HCl + HClO 85 Br2 + H2O HBr + HBrO 86 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + H2O

87 2KMnO4 + 16 HCl 5Cl2 + 2MnCl2 + 2KCl + 8H2O

88 HClO hv

HCl + O

89 HBrO hv

HBr + O 90 Cl2O7 + 2NaOH 2 NaClO4 + H2O

91 2KClO3

T 2KCl + 3O2

92 4KClO3

T 3KClO4 + KCl

93 3 NaClO NaClO3 + 2NaCl 94 2Br2+ KCl ----- 95 Cl2 + NaBr 2NaCl + Br2

96 Br2 + 2NaI 2NaBr +I2

97 H2 +Cl2 2HCl 98 NaCl + H2SO4 Na2SO4 + HCl

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

103

Zadanie 24

NO

Wzoacuter elektronowy

NO2

Wzoacuter elektronowy

N2O4

Wzoacuter elektronowy

N2O5

Wzoacuter elektronowy

Zadanie 25

SO2

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

SO3

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

Zadanie 26

ClO- HSe

- NO2

- HSO3

-

Zadanie 27 1 H4P2O7 + 4NaOH rarr Na4P2O7 + 4H2O 2 H4P2O7 + 3NaOH rarr Na3HP2O7 + 3H2O 3 H4P2O7 + 2NaOH rarr Na2H2P2O7 + 2H2O 4 H4P2O7 + NaOH rarr NaH3P2O7 + H2O Zadanie 28

1 a) 145 b)41 2 a)18 b) 3965

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

104

Zadanie 1

Fe3O4 Fe4[Fe(CN)6]3 Fe3[Fe(CN)6]2 FeS2

Stopień utlenienia

II 2xIII III II II III II

Zadanie 2

MnO Mn2O3 Mn3O4 MnO2 Mn5O8

Mn2O7

Stopień utlenienia

II III II III IV II IV VII

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy zasadowy zasadowy amfoteryczny amfoteryczny kwasowy

Zadanie 3

CrO Cr2O3 CrO3

Stopień utlenienia

II III VI

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy amfoteryczny kwasowy

Wodorotlenek lub kwas

Cr(OH)2

Cr(OH)3 H2CrO4

Zadanie 4

Wzoacuter związku chemicznego

Barwa

FeO czarna

Fe2O3 rdzawoczerwona

Fe3O4 czarna

Fe(OH)2 jasno zielony

Fe(OH)3 czerwono-brunatna

osad

FeCl2 jasnozielona

FeCl3 żoacutełtopomarańczowa

FeBr3 pomarańczowy

FeI3 brunatna

FeS czarny osad

Fe2S3 czarny osad

FeCrO4 pomarańczowy

Fe2(CrO4)3 pomarańczowy

Fe2(SiO3)3 brunatny osad

Fe2(CO3)3 brunatny osad

Fe(NO3)3 pomarańczowy

Fe2(SO4)3 żoacutełty

FePO4 żoacutełty osad

Fe(ClO4)3 pomarańczowy

Cu2O Czerwono-brunatna

CuO czarna

Cu(OH)2 niebieska

CuCl2 niebieska

CuBr2 niebieska

CuI2 brunatny osad

CuS Czarny osad

CuF niebieski osad

Cu3(PO4)2 niebieski osad

CuSiO3 niebieski osad

[Cu(NH3)4](OH)2 szafirowa

H2CuCl4 zielona

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

105

CuSO4 niebieska

CuSO3 zielona

CuCO3 niebieski osad

CuCrO4 brunatnoczerwony

osad

(CH3COO)2Cu niebieski

Cu(NO3)2 niebieska

CuSO4∙5H2O niebieska

Ag2S czarna

AgOH czarny

Ag2O czarna

AgCl biały osad

AgBr żoacutełty osad

AgI żoacutełty osad

Ag2SO4 biały osad

Ag2SiO3 żoacutełty osad

Ag3PO4 żoacutełty osad

Ag2CrO4 brunatno-czerwony

osad

Ag2CO3 żoacutełty osad

ZnO biały proszek

Zn(OH)2 biała

MnSO4 jasno roacuteżowy

MnCl2 jasno roacuteżowy

Mn(OH)2 Biały osad

HMnO4 fioletowy

KMnO4 fioletowy

K2MnO4 zielony

MnO Szarozielony

proszek

Mn2O3 Brunatno czarny

MnO2 brunatny

Mn2O7 Czarny proszek (ciemnozielona

ciecz)

MnS cielistoroacutezowy

MnSiO3 roacuteżowy osad

MnCrO4 czarny osad

MnSO4 jasno roacuteżowy(biały)

CrO czarna

Cr2O3 szarozielona

CrO3 Pomarańczowo-

czerwona

CrF3 zielony osad

CrCl2 niebieska

Cr2S3 brunatny osad

CrCl3 szarozielony

Cr(OH)2 ciemnobrunatna

Cr(OH)3 szarozielna

Cr2(SO4)3 szarozielona

Cr2(SO3)3 ciemnoniebieski

Cr2(CO3)3 zielony osad

Cr(NO3)3 zielona

CrPO4 zielony osad

Cr(ClO4)3 ciemnoniebieski

(CH3COO)3Cr ciemnoniebieski

Cr2(SiO3)3 zielony osad

K2CrO4 żoacutełta

K2Cr2O7 pomarańczowa

H2CrO4 żoacutełty

Na[Cr(OH)4] zielony

Na3[Cr(OH)6] zielony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

106

Zadanie 5

Żelazo

1 2Fe + 3Cl2 2FeCl3

2 Fe + 2HCl FeCl2 + H2

3 3Fe + 2O2 Fe3O4

4 3Fe + 4H2O(g) Fe3O4 + 4H2

5 2Fe + 6H2SO4(na gorąco) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

6 Fe + 4HNO3(na gorąco) Fe(NO3)3+ NO + 2H2O

7 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

8 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3

9 2Fe(OH)3

TFe2O3 +3 H2O

10 FeCO3

TCO2 + FeO

11 Fe + H2SO4(roz) FeSO4 + H2

12 FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 13 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl 14 Fe(OH)3 + NaOH Na[Fe(OH)4]

15 Fe(OH)3 + 3NaOH T

Na3FeO3 + 3H2O

16 Miedziowce

17 4Cu + O2 2Cu2O

18 2Cu + O2

TCu2O

19 3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

20 Cu + 4HNO3(stęż) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

21 Cu + 2H2SO4(gorącystęż) CuSO4 + SO2 +2H2O

22 Cu(OH)2

TCuO + H2O

23 Cu(OH)2 + 2HCl CuCl2 + 2H2O

24 Cu(OH)2 + 2NaOH Na2[Cu(OH)4]

25 CuCO3

TCuO + CO2

26 CuO +2HCl (roz) CuCl2 + H2O

27 CuO + 4HCl (stę) H2CuCl4 + H2O

28 Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2

29 Ag +2HNO3(stęż) AgNO3 + NO2 + H2O

30 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O

31 AgNO3 + KOH AgOH + KNO3

32 AgNO3+HCl AgCl + HNO3

33 2AgClhv

2Ag + Cl2

34 AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]Cl 35 2Ag2O 4Ag + O2

36 Ag2O + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]OH

37 Au + 4HCl + HNO3 HAuCl4 + NO + 2H2O

38 Cynk

39 Zn + O2 T

2NO

40 Zn + HCl ZnCl2 + H2

41 4Zn + 10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

42 Zn + 2NaOH + 2H2O Na2[Zn(OH)4] + H2

43 Zn(OH)2 + H2SO4 ZnSO4 + 2H2O

44 Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

45 Zn(OH)2 +2KOH K2[Zn(OH)4] 46 Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4](OH)2

47 Mangan

48 Mn + 2HCl MnCl2 + H2

49 Mn + 2H2SO4(stęż) MnSO4 + SO2 + 2H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

107

50 MnCO3

TMnO + CO2

51 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

52 2KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

53 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O

54 2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

55 MnO2 +2 KOH + 2H2O K2[Mn(OH)6]

56 MnO2 + 2KOHT

K2MnO3+ H2O

57 2MnO2 + 4KOH + O2 2K2MnO4 + 2H2O

58 MnO2 + KNO3 + K2CO3 K2MnO4 + KNO2 + CO2

59 4MnO2

T2Mn2O3 + O2

60 MnCl2+Na2S MnS + 2NaCl 61 MnCl2 + 2KOH Mn(OH)2 + 2KCl 62 Mn(OH)2 + O2 2 (MnO2 middotH2O) 63 Mn(OH)2 + 2HCl MnCl2 + 2H2O

64 2KMnO4

TK2MnO4 + MnO2 + O2

65 2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

66 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4 + 3H2O

67 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

68 2KMnO4 + Na2SO3 + 2KOH 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

69 2H2O2

MnO2

2H2O + O2

70 Chrom

71 Cr + 2HCl(roz) CrCl2 + H2

72 2Cr + 6HCl(roz) + O2 2CrCl3 + H2 + 2H2O

73 Cr + H2SO4(roz) CrSO4 + H2

74 4Cr + 6H2SO4(roz) + 3O2 2Cr2(SO4)3+H2 + 6H2O

75 2Cr + 3H2O(g) T

Cr2O3 + 3H2

76 CrO + 2HCl CrCl2 + H2O

77 4CrO + O2 T

2Cr2O3

78 Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

79 Cr2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Cr(OH)4]

80 2Cr(OH)3

TCr2O3 + 3H2O

81 CrO3 + H2O H2CrO4

82 CrO3 + 2KOH K2CrO4 + H2O

83 Cr(OH)2 + 2HCl CrCl2 + H2O

84 Cr(OH)3 +3HCl CrCl3 + 3H2O 85 Cr(OH)3+NaOH Na3[Cr(OH)6] 86 CrCl3 + NH3 + H2O Cr(OH)3 + NH4Cl 87 K2Cr2O7 + 2KOH 2K2CrO4 + H2O 88 2K2CrO4+ 2HCl K2Cr2O7 + 2KCl + H2O 89 K2Cr2O7+ 3Na2SO3+4H2SO4 3Na2SO4 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 4H2O

90 (NH4)2Cr2O7

TN2+Cr2O3 + 4H2O

Zadanie 6

a) MnO4- + MnO2 + OH

- MnO4

2- + MnO4

2-+ H2O

Proces redukcji MnO4

- + 1e rarr MnO4

2-middot2

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

2- + 2e + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + MnO2 + 4OH

- 2MnO4

2- + MnO4

2-+2 H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

97

CO Tlenek węgla (II) obojętny pomarańczowy

CO2 Tlenek węgla (IV) kwasowy czerwony

SiO Tlenek krzemu (II) obojętny pomarańczowy

SiO2 Tlenek krzemu (IV) kwasowy czerwony

SnO Tlenek cyny (II) amfoteryczny pomarańczowy

SnO2 Tlenek cyny (IV) amfoteryczny pomarańczowy

PbO2 Tlenek ołowiu (IV) amfoteryczny pomarańczowy

In2O3 Tlenek indu (III) amfoteryczny pomarańczowy

Tl2O3 Tlenek telluru (III) zasadowy żoacutełty

Sb2O3 Tlenek antymonu (III) amfoteryczny pomarańczowy

Bi2O3 Tlenek bizmutu (III) zasadowy żoacutełty

Bi2O5 Tlenek bizmutu (V) kwasowy czerwony

As2O3 Tlenek arsenu (III) amfoteryczny pomarańczowy

As2O5 Tlenek arsenu (V) kwasowy czerwony

SO2 Tlenek siarki (IV) kwasowy czerwony

SO3 Tlenek siarki (VI) kwasowy czerwony

Cl2O7 Tlenek chloru (VII) kwasowy czerwony

Cl2O3 Tlenek chloru (III) kwasowy czerwony

Zadanie 5

Roacutewnania reakcji z kwasem solnym

2 Al+ 6HCl 2 AlCl3 + 3 H2

2 Al + 6H+ 2 Al

3+ + 3 H2

Roacutewnania reakcji z wodorotlenkiem sodu

2 Al + 6 NaOH+ 6 H2O 2 Na3[Al(OH)6] + 3 H2

2 Al + 6 OH-+ 6 H2O 2 [Al(OH)6]

3-+ 3 H2

Obserwacje Obserwacje Glin po dodaniu kwasu i zasady roztwarza się

Zadanie 6

a) 504 dm3

b) 903middot1022

cząsteczek c) 8983 d)707 Zadanie 7

Zadanie 8

Udowodnisz charakter chemiczny Al2O3 Schemat doświadczenia 1Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O 2Al2O3 +2NaOH +3 H2O 2Na[Al(OH)4] 3 Al2O3 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje Osad po dodaniu kwasu i zasady roztworzył się W trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Al2O3 + 6H

+ + 2 Al

3+ + 3 H2O

Al2O3 +2OH-+3 H2O 2[Al(OH)4]

ndash

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

98

Zadanie 9

Udowodnisz charakter chemiczny Cl2O7 Schemat doświadczenia 1Cl2O7 + HCl reakcja nie zachodzi 2 Cl2O7 + 2NaOH 2NaClO4 + H2O (fenoloftaleina) 3 Cl2O7 + H2O 2HClO4 (oranż metylowy) Obserwacje w pierwszej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji w drugiej malinowy roztwoacuter odbarwił się w proboacutewce trzeciej oranż metylowy zmienił zabarwienie z pomarańczowej na czerwona 1Cl2O7 + HCl reakcja nie zachodzi 2 Cl2O7 +2OH

-2ClO4

- + H2O

3 Cl2O7 + H2O 2H++2ClO4

-

Zadanie 10 Udowodnisz charakter chemiczny Tl2O Schemat doświadczenia

1Tl2O + 2HCl 2TlCl + H2O(oranż metylowy)

2 Tl2O3 + NaOH reakcja nie zachodzi

3 Tl2O + H2O 2TlOH (fenoloftaleina)

Obserwacje Oranż metylowy zmienił zabarwienie z czerwonej na pomarańczową w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji w proboacutewce trzeciej fenoloftaleina zabarwiła się na kolor malinowy

1Tl2O + 2H+ 2Tl

+ + H2O(oranż metylowy)

2 Tl2O3 + NaOH reakcja nie zachodzi

3 Tl2O + H2O 2Tl++2OH- (fenoloftaleina)

Zadanie 11 Udowodnisz charakter chemiczny Ga2O3 Schemat doświadczenia 1Ga2O3 + 6HCl 2GaCl3 + 3H2O 2Ga2O3 +2NaOH +3H2O 2Na[Ga(OH)4] 3 Ga2O3 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje Osad po dodaniu kwasu i zasady roztworzył się W trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ga2O3 + 6H

+ 2 Ga

3+ + 3 H2O

Ga2O3 +2OH-+3 H2O 2[Ga(OH)4]

ndash

Zadanie 12

Otrzymywanie kwasu siarkowodorowego

Schemat doświadczenia

H2S(g)+H2O H2S(aq) przejście gazu przez płuczkę wodną (oranż metylowy)

Obserwacje oranż metylowy zmienił barwę z pomarańczowego na czerwony

Wnioski H2S(g)+H2O H2S(aq)

Zadanie 13

Udowodnisz charakter chemiczny SiO2 Schemat doświadczenia 1SiO2 + 2HCl reakcja nie zachodzi 2 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3+ H2O 3 SiO2 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje W pierwszej i trzeciej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w drugiej proboacutewce tlenek krzemu roztwarza się 1SiO2 + 2HCl reakcja nie zachodzi 2 SiO2 +2OH

-SiO3

2-+ H2O

3 SiO2 + H2O reakcja nie zachodzi

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

99

Zadanie 14

Odroacuteżnianie tlenku węgla (IV) od tlenku węgla (II)

Schemat doświadczenia

CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O

CO + Ca(OH)2 reakcja nie zachodzi

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce obserwujemy zmętnienie wody wapiennej w drugiej proboacutewce brak objawoacutew reakcji

Wnioski

CO2 + Ca2+

+ 2OH-

CaCO3 + H2O

CO + Ca(OH)2 reakcja nie zachodzi

Zadanie 15

Odroacuteżnianie węglan sodu od siarczku sodu

Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O

Na2S + 2HCl 2NaCl + H2S

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce wydzielił się bezbarwny bezwonny gaz w drugiej proboacutewce wydzielił się gaz o zapachu

zgniłych jaj

Wnioski

CO32-

+ 2H+

CO2 + H2O

S2-

+ 2H+

H2S

Zadanie 16

Odroacuteżnianie następujących soli Na2CO3 FeSO4 (NH4)2S

Schemat doświadczenia

Na2CO3+H2O+ papierek uniwersalny

FeSO4 + H2O + papierek uniwersalny

(NH4)2S+ H2O+ papierek uniwersalny

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce papierek zabarwił się na kolor niebieski w drugiej proboacutewce papierek zabarwił się na kolor

czerwony a w trzeciej proboacutewce papierek uniwersalny nie zmienił barwy pozostał żoacutełty

Wnioski

CO32-

+H2O CO2 + 2OH-

Fe2+

+ H2O Fe(OH)2 + H+

2NH4++S

2-+ H2O H2S + 2NH3 + H2O

Zadanie 17

Uszereguj kwasy według wzrastającej mocy a) H3BO3 H2SiO3 H2CO3 H2SO4 HNO3 HClO4 b) H2S HF H2Te HCl HBr

Zadanie 18

H2SO4 HNO3 HClO4

Zadanie 19

Schemat doświadczenia

KI + Br2 KBr + I2 + chloroform Obserwacje Warstwa chloroformu zabarwiła się na kolor fioletowy Wnioski 2I

- + Br2 2Br

- + I2

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

100

Zadanie 20

Amoniak to gaz o ostrej charakterystycznej woni bardzo dobrze rozpuszczalny wodzie NH3+ H2O NH4++OH

-

ktoacutery można otrzymać w warunkach laboratoryjnych działając roztworem wodorotlenku sodu na siarczan(VI) amonu (NH4)2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + 2NH3 +2H2O Wodny roztwoacuter amoniaku wykazuje charakter zasadowy ktoacutery przejawia się w reakcji z kwasem siarkowym (VI) 2NH3+H2SO4 (NH4)2SO4 a gazowy amoniak reagując z chlorowodorem prowadzi do otrzymania krystalicznego ciała stałego NH3 + HCl NH4Cl Amoniak można otrzymać wyniku rozkładu termicznego chlorku amonu tzw salmiaku NH4Cl NH3 + HCl oraz węglanu amonu NH4CO3 NH3 + H2O + CO2

Zadanie 21

Właściwości Diament Grafit Fulleren

Twardość Bardzo twardy miękki

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Barwa bezbarwny granatowoczerwony

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Przezroczystość przezroczysty nieprzezroczysty nieprzezroczyste

Przewodnictwo elektryczne Nie przewodzi prądu

elektrycznego Przewodzi prąd

elektryczny Nadprzewodzące

i poacutełprzewodnikowwe

Przewodnictwo cieplne Bardzo dobry

przewodnik ciepła Dobrze przewodzi prąd elektryczny

Zadanie 22

Zadanie 23

BOROWCE

1 AlCI3 + 3NaOH Al(OH)3 + 3NaCl

2 Al2O3 + 6NaOH +3H2O 2Na3[Al(OH)6]

3 Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O

4 Al2O3 + NaOH T

Na3AlO3 + H2O

5 4Al+ 3O2 2Al2O3

6 2Al + 6HCl 2AlCl3 +3 H2 7 Al + 2NaOH + 3H2O Na2[Al(OH)4]+ H2 8 2Al + 6NaOH +6H2O 2Na3[Al(OH)6]+ 3H2

9 2Al + Fe2O3 2Fe + Al2O3

10 2Al(OH)3 + 6HCl 2AlCl3 + 6H2O

11 Al(OH)3 +3NaOH Na3[Al(OH)6] 12 Al(OH)3 + NaOH Na[Al(OH)4]

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

101

13 Al(OH)3+ NaOH T

NaAlO2 + 2H2O

14 Na3[Al(OH)6] T

Al(OH)3 +3NaOH

15 B2H6 + 6H2O 2H3BO3+ 6H2

16 AlH3+ 3H2O Al(OH)3+ 3H2 17 2Al +6 HNO3(st) Al2O3+ 6NO2+ 3H2O 18 Al + HNO3(roz) Al(NO3)3+ NO + 2H2O

WĘGLOWCE 19 SiO2 + Mg Si + 2 MgO 20 2C + O2 2CO2 21 C+ H2O CO + H2

T 22 CaO + 3C CaC2 + CO 23 CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 24 CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O

25 H2CO3 CO2 + H2O 26 CO2 + Mg C + MgO 27 CaCO3 + 2HCl CaCl2+CO2 +H2O

28 CaCO3 T

CO2+ CaO 29 2CH4 + O2 2CO + 4H2 30 CaC2 + 2H2O C2H2 + Ca(OH)2 31 CO + O2 2CO2

32 Al4C3 +12 H2O 3 CH4 + 4 Al(OH)3

33 Si +2F2 SiF4

34 Si + O2 SiO2

35 Na2SiO3 +2HCl 2NaCl+ H2SiO3

36 Na2SiO3 + CO2 + H2O Na2CO3+ H2SiO3 37 H2SiO3+ 2NaOH Na2SiO3 + H2O

38 SiH4 + 3H2O H2SiO3 + 4H2

39 SiO2 +4HF SiF4 + H2O 40 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O 41 SiO2 + 4NaOH Na4SiO4 + 2H2O 42 SiO2 + Na2CO3 Na2SiO3 + CO2 43 SiO2 + 2KOH + H2O K2SiO3 + 2H2

AZOTOWCE

44 Li3N +3 H2O 3LiOH + NH3

45 NH4NO2 T

N2 + 2H2O

46 NH4Cl + NaNO2

TN2 + NaCl +2H2O

47 3Mg + N2 Mg3N2

48 N2 +O2

T2NO

49 2NO + O2 2NO2 50 3NO2 + H2O 2HNO3+ NO

51 N2O3 + H2O 2HNO2

52 N2O5 + H2O 2HNO3

53 N2 + H2 T p kat

2NH3

54 NH3 + H2O NH4++OH

-

55 (NH4)2SO4 + NaOH 2NH3 + Na2SO4+ 2H2O

56 2NH3 +H2SO4 (NH4)2SO4

57 NH4Cl T

NH3 + HCl

58 (NH4)2CO3

T2NH3 + H2O + CO2

59 NH4HCO3

TNH3 + CO2 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

102

60 NH3 + HCl NH4Cl 61 NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O

62 4NH3 +5O2 kat

4NO + 6H2O 63 NH4NO3 N2O + 2H2O

64 NO + NO2 oziebienie

N2O3 65 2NO + O2 2NO2

66 2NO2 N2O4 67 3HNO2rarrHNO3 + 2NO + H2O 68 4HNO3 4 NO2 +2H2O + O2 69 P4 + 3O2 P4O10 70 P4 + 5O2 P4O6

71 P4O6+ H2O 4H3PO3

72 P4O1O+ 2H2O 4HPO3 73 P4O1O+ 6H2O 4H3PO4

74 P4O1O+ 4H2O 2H4P2O7

TLENOWCE

75 4MnO2 T

2 Mn2O3 + O2

76 2HgO T

2Hg + O2

77 2KMnO4 T

K2MnO4+ MnO2 + O2

78 2KClO3

T2 KCl + 3O2

79 S + O2 SO2

80 2SO2 + O2

V2O5

2SO3

81 SO3 + H2O H2SO4

82 SO2 + H2O H2SO3 FLUOROWCE

83 2F2 +2 H2O 4HF + O2 84 Cl2 + H2O HCl + HClO 85 Br2 + H2O HBr + HBrO 86 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + H2O

87 2KMnO4 + 16 HCl 5Cl2 + 2MnCl2 + 2KCl + 8H2O

88 HClO hv

HCl + O

89 HBrO hv

HBr + O 90 Cl2O7 + 2NaOH 2 NaClO4 + H2O

91 2KClO3

T 2KCl + 3O2

92 4KClO3

T 3KClO4 + KCl

93 3 NaClO NaClO3 + 2NaCl 94 2Br2+ KCl ----- 95 Cl2 + NaBr 2NaCl + Br2

96 Br2 + 2NaI 2NaBr +I2

97 H2 +Cl2 2HCl 98 NaCl + H2SO4 Na2SO4 + HCl

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

103

Zadanie 24

NO

Wzoacuter elektronowy

NO2

Wzoacuter elektronowy

N2O4

Wzoacuter elektronowy

N2O5

Wzoacuter elektronowy

Zadanie 25

SO2

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

SO3

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

Zadanie 26

ClO- HSe

- NO2

- HSO3

-

Zadanie 27 1 H4P2O7 + 4NaOH rarr Na4P2O7 + 4H2O 2 H4P2O7 + 3NaOH rarr Na3HP2O7 + 3H2O 3 H4P2O7 + 2NaOH rarr Na2H2P2O7 + 2H2O 4 H4P2O7 + NaOH rarr NaH3P2O7 + H2O Zadanie 28

1 a) 145 b)41 2 a)18 b) 3965

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

104

Zadanie 1

Fe3O4 Fe4[Fe(CN)6]3 Fe3[Fe(CN)6]2 FeS2

Stopień utlenienia

II 2xIII III II II III II

Zadanie 2

MnO Mn2O3 Mn3O4 MnO2 Mn5O8

Mn2O7

Stopień utlenienia

II III II III IV II IV VII

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy zasadowy zasadowy amfoteryczny amfoteryczny kwasowy

Zadanie 3

CrO Cr2O3 CrO3

Stopień utlenienia

II III VI

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy amfoteryczny kwasowy

Wodorotlenek lub kwas

Cr(OH)2

Cr(OH)3 H2CrO4

Zadanie 4

Wzoacuter związku chemicznego

Barwa

FeO czarna

Fe2O3 rdzawoczerwona

Fe3O4 czarna

Fe(OH)2 jasno zielony

Fe(OH)3 czerwono-brunatna

osad

FeCl2 jasnozielona

FeCl3 żoacutełtopomarańczowa

FeBr3 pomarańczowy

FeI3 brunatna

FeS czarny osad

Fe2S3 czarny osad

FeCrO4 pomarańczowy

Fe2(CrO4)3 pomarańczowy

Fe2(SiO3)3 brunatny osad

Fe2(CO3)3 brunatny osad

Fe(NO3)3 pomarańczowy

Fe2(SO4)3 żoacutełty

FePO4 żoacutełty osad

Fe(ClO4)3 pomarańczowy

Cu2O Czerwono-brunatna

CuO czarna

Cu(OH)2 niebieska

CuCl2 niebieska

CuBr2 niebieska

CuI2 brunatny osad

CuS Czarny osad

CuF niebieski osad

Cu3(PO4)2 niebieski osad

CuSiO3 niebieski osad

[Cu(NH3)4](OH)2 szafirowa

H2CuCl4 zielona

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

105

CuSO4 niebieska

CuSO3 zielona

CuCO3 niebieski osad

CuCrO4 brunatnoczerwony

osad

(CH3COO)2Cu niebieski

Cu(NO3)2 niebieska

CuSO4∙5H2O niebieska

Ag2S czarna

AgOH czarny

Ag2O czarna

AgCl biały osad

AgBr żoacutełty osad

AgI żoacutełty osad

Ag2SO4 biały osad

Ag2SiO3 żoacutełty osad

Ag3PO4 żoacutełty osad

Ag2CrO4 brunatno-czerwony

osad

Ag2CO3 żoacutełty osad

ZnO biały proszek

Zn(OH)2 biała

MnSO4 jasno roacuteżowy

MnCl2 jasno roacuteżowy

Mn(OH)2 Biały osad

HMnO4 fioletowy

KMnO4 fioletowy

K2MnO4 zielony

MnO Szarozielony

proszek

Mn2O3 Brunatno czarny

MnO2 brunatny

Mn2O7 Czarny proszek (ciemnozielona

ciecz)

MnS cielistoroacutezowy

MnSiO3 roacuteżowy osad

MnCrO4 czarny osad

MnSO4 jasno roacuteżowy(biały)

CrO czarna

Cr2O3 szarozielona

CrO3 Pomarańczowo-

czerwona

CrF3 zielony osad

CrCl2 niebieska

Cr2S3 brunatny osad

CrCl3 szarozielony

Cr(OH)2 ciemnobrunatna

Cr(OH)3 szarozielna

Cr2(SO4)3 szarozielona

Cr2(SO3)3 ciemnoniebieski

Cr2(CO3)3 zielony osad

Cr(NO3)3 zielona

CrPO4 zielony osad

Cr(ClO4)3 ciemnoniebieski

(CH3COO)3Cr ciemnoniebieski

Cr2(SiO3)3 zielony osad

K2CrO4 żoacutełta

K2Cr2O7 pomarańczowa

H2CrO4 żoacutełty

Na[Cr(OH)4] zielony

Na3[Cr(OH)6] zielony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

106

Zadanie 5

Żelazo

1 2Fe + 3Cl2 2FeCl3

2 Fe + 2HCl FeCl2 + H2

3 3Fe + 2O2 Fe3O4

4 3Fe + 4H2O(g) Fe3O4 + 4H2

5 2Fe + 6H2SO4(na gorąco) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

6 Fe + 4HNO3(na gorąco) Fe(NO3)3+ NO + 2H2O

7 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

8 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3

9 2Fe(OH)3

TFe2O3 +3 H2O

10 FeCO3

TCO2 + FeO

11 Fe + H2SO4(roz) FeSO4 + H2

12 FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 13 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl 14 Fe(OH)3 + NaOH Na[Fe(OH)4]

15 Fe(OH)3 + 3NaOH T

Na3FeO3 + 3H2O

16 Miedziowce

17 4Cu + O2 2Cu2O

18 2Cu + O2

TCu2O

19 3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

20 Cu + 4HNO3(stęż) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

21 Cu + 2H2SO4(gorącystęż) CuSO4 + SO2 +2H2O

22 Cu(OH)2

TCuO + H2O

23 Cu(OH)2 + 2HCl CuCl2 + 2H2O

24 Cu(OH)2 + 2NaOH Na2[Cu(OH)4]

25 CuCO3

TCuO + CO2

26 CuO +2HCl (roz) CuCl2 + H2O

27 CuO + 4HCl (stę) H2CuCl4 + H2O

28 Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2

29 Ag +2HNO3(stęż) AgNO3 + NO2 + H2O

30 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O

31 AgNO3 + KOH AgOH + KNO3

32 AgNO3+HCl AgCl + HNO3

33 2AgClhv

2Ag + Cl2

34 AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]Cl 35 2Ag2O 4Ag + O2

36 Ag2O + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]OH

37 Au + 4HCl + HNO3 HAuCl4 + NO + 2H2O

38 Cynk

39 Zn + O2 T

2NO

40 Zn + HCl ZnCl2 + H2

41 4Zn + 10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

42 Zn + 2NaOH + 2H2O Na2[Zn(OH)4] + H2

43 Zn(OH)2 + H2SO4 ZnSO4 + 2H2O

44 Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

45 Zn(OH)2 +2KOH K2[Zn(OH)4] 46 Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4](OH)2

47 Mangan

48 Mn + 2HCl MnCl2 + H2

49 Mn + 2H2SO4(stęż) MnSO4 + SO2 + 2H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

107

50 MnCO3

TMnO + CO2

51 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

52 2KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

53 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O

54 2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

55 MnO2 +2 KOH + 2H2O K2[Mn(OH)6]

56 MnO2 + 2KOHT

K2MnO3+ H2O

57 2MnO2 + 4KOH + O2 2K2MnO4 + 2H2O

58 MnO2 + KNO3 + K2CO3 K2MnO4 + KNO2 + CO2

59 4MnO2

T2Mn2O3 + O2

60 MnCl2+Na2S MnS + 2NaCl 61 MnCl2 + 2KOH Mn(OH)2 + 2KCl 62 Mn(OH)2 + O2 2 (MnO2 middotH2O) 63 Mn(OH)2 + 2HCl MnCl2 + 2H2O

64 2KMnO4

TK2MnO4 + MnO2 + O2

65 2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

66 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4 + 3H2O

67 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

68 2KMnO4 + Na2SO3 + 2KOH 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

69 2H2O2

MnO2

2H2O + O2

70 Chrom

71 Cr + 2HCl(roz) CrCl2 + H2

72 2Cr + 6HCl(roz) + O2 2CrCl3 + H2 + 2H2O

73 Cr + H2SO4(roz) CrSO4 + H2

74 4Cr + 6H2SO4(roz) + 3O2 2Cr2(SO4)3+H2 + 6H2O

75 2Cr + 3H2O(g) T

Cr2O3 + 3H2

76 CrO + 2HCl CrCl2 + H2O

77 4CrO + O2 T

2Cr2O3

78 Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

79 Cr2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Cr(OH)4]

80 2Cr(OH)3

TCr2O3 + 3H2O

81 CrO3 + H2O H2CrO4

82 CrO3 + 2KOH K2CrO4 + H2O

83 Cr(OH)2 + 2HCl CrCl2 + H2O

84 Cr(OH)3 +3HCl CrCl3 + 3H2O 85 Cr(OH)3+NaOH Na3[Cr(OH)6] 86 CrCl3 + NH3 + H2O Cr(OH)3 + NH4Cl 87 K2Cr2O7 + 2KOH 2K2CrO4 + H2O 88 2K2CrO4+ 2HCl K2Cr2O7 + 2KCl + H2O 89 K2Cr2O7+ 3Na2SO3+4H2SO4 3Na2SO4 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 4H2O

90 (NH4)2Cr2O7

TN2+Cr2O3 + 4H2O

Zadanie 6

a) MnO4- + MnO2 + OH

- MnO4

2- + MnO4

2-+ H2O

Proces redukcji MnO4

- + 1e rarr MnO4

2-middot2

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

2- + 2e + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + MnO2 + 4OH

- 2MnO4

2- + MnO4

2-+2 H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

98

Zadanie 9

Udowodnisz charakter chemiczny Cl2O7 Schemat doświadczenia 1Cl2O7 + HCl reakcja nie zachodzi 2 Cl2O7 + 2NaOH 2NaClO4 + H2O (fenoloftaleina) 3 Cl2O7 + H2O 2HClO4 (oranż metylowy) Obserwacje w pierwszej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji w drugiej malinowy roztwoacuter odbarwił się w proboacutewce trzeciej oranż metylowy zmienił zabarwienie z pomarańczowej na czerwona 1Cl2O7 + HCl reakcja nie zachodzi 2 Cl2O7 +2OH

-2ClO4

- + H2O

3 Cl2O7 + H2O 2H++2ClO4

-

Zadanie 10 Udowodnisz charakter chemiczny Tl2O Schemat doświadczenia

1Tl2O + 2HCl 2TlCl + H2O(oranż metylowy)

2 Tl2O3 + NaOH reakcja nie zachodzi

3 Tl2O + H2O 2TlOH (fenoloftaleina)

Obserwacje Oranż metylowy zmienił zabarwienie z czerwonej na pomarańczową w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji w proboacutewce trzeciej fenoloftaleina zabarwiła się na kolor malinowy

1Tl2O + 2H+ 2Tl

+ + H2O(oranż metylowy)

2 Tl2O3 + NaOH reakcja nie zachodzi

3 Tl2O + H2O 2Tl++2OH- (fenoloftaleina)

Zadanie 11 Udowodnisz charakter chemiczny Ga2O3 Schemat doświadczenia 1Ga2O3 + 6HCl 2GaCl3 + 3H2O 2Ga2O3 +2NaOH +3H2O 2Na[Ga(OH)4] 3 Ga2O3 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje Osad po dodaniu kwasu i zasady roztworzył się W trzeciej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ga2O3 + 6H

+ 2 Ga

3+ + 3 H2O

Ga2O3 +2OH-+3 H2O 2[Ga(OH)4]

ndash

Zadanie 12

Otrzymywanie kwasu siarkowodorowego

Schemat doświadczenia

H2S(g)+H2O H2S(aq) przejście gazu przez płuczkę wodną (oranż metylowy)

Obserwacje oranż metylowy zmienił barwę z pomarańczowego na czerwony

Wnioski H2S(g)+H2O H2S(aq)

Zadanie 13

Udowodnisz charakter chemiczny SiO2 Schemat doświadczenia 1SiO2 + 2HCl reakcja nie zachodzi 2 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3+ H2O 3 SiO2 + H2O reakcja nie zachodzi Obserwacje W pierwszej i trzeciej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w drugiej proboacutewce tlenek krzemu roztwarza się 1SiO2 + 2HCl reakcja nie zachodzi 2 SiO2 +2OH

-SiO3

2-+ H2O

3 SiO2 + H2O reakcja nie zachodzi

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

99

Zadanie 14

Odroacuteżnianie tlenku węgla (IV) od tlenku węgla (II)

Schemat doświadczenia

CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O

CO + Ca(OH)2 reakcja nie zachodzi

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce obserwujemy zmętnienie wody wapiennej w drugiej proboacutewce brak objawoacutew reakcji

Wnioski

CO2 + Ca2+

+ 2OH-

CaCO3 + H2O

CO + Ca(OH)2 reakcja nie zachodzi

Zadanie 15

Odroacuteżnianie węglan sodu od siarczku sodu

Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O

Na2S + 2HCl 2NaCl + H2S

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce wydzielił się bezbarwny bezwonny gaz w drugiej proboacutewce wydzielił się gaz o zapachu

zgniłych jaj

Wnioski

CO32-

+ 2H+

CO2 + H2O

S2-

+ 2H+

H2S

Zadanie 16

Odroacuteżnianie następujących soli Na2CO3 FeSO4 (NH4)2S

Schemat doświadczenia

Na2CO3+H2O+ papierek uniwersalny

FeSO4 + H2O + papierek uniwersalny

(NH4)2S+ H2O+ papierek uniwersalny

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce papierek zabarwił się na kolor niebieski w drugiej proboacutewce papierek zabarwił się na kolor

czerwony a w trzeciej proboacutewce papierek uniwersalny nie zmienił barwy pozostał żoacutełty

Wnioski

CO32-

+H2O CO2 + 2OH-

Fe2+

+ H2O Fe(OH)2 + H+

2NH4++S

2-+ H2O H2S + 2NH3 + H2O

Zadanie 17

Uszereguj kwasy według wzrastającej mocy a) H3BO3 H2SiO3 H2CO3 H2SO4 HNO3 HClO4 b) H2S HF H2Te HCl HBr

Zadanie 18

H2SO4 HNO3 HClO4

Zadanie 19

Schemat doświadczenia

KI + Br2 KBr + I2 + chloroform Obserwacje Warstwa chloroformu zabarwiła się na kolor fioletowy Wnioski 2I

- + Br2 2Br

- + I2

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

100

Zadanie 20

Amoniak to gaz o ostrej charakterystycznej woni bardzo dobrze rozpuszczalny wodzie NH3+ H2O NH4++OH

-

ktoacutery można otrzymać w warunkach laboratoryjnych działając roztworem wodorotlenku sodu na siarczan(VI) amonu (NH4)2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + 2NH3 +2H2O Wodny roztwoacuter amoniaku wykazuje charakter zasadowy ktoacutery przejawia się w reakcji z kwasem siarkowym (VI) 2NH3+H2SO4 (NH4)2SO4 a gazowy amoniak reagując z chlorowodorem prowadzi do otrzymania krystalicznego ciała stałego NH3 + HCl NH4Cl Amoniak można otrzymać wyniku rozkładu termicznego chlorku amonu tzw salmiaku NH4Cl NH3 + HCl oraz węglanu amonu NH4CO3 NH3 + H2O + CO2

Zadanie 21

Właściwości Diament Grafit Fulleren

Twardość Bardzo twardy miękki

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Barwa bezbarwny granatowoczerwony

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Przezroczystość przezroczysty nieprzezroczysty nieprzezroczyste

Przewodnictwo elektryczne Nie przewodzi prądu

elektrycznego Przewodzi prąd

elektryczny Nadprzewodzące

i poacutełprzewodnikowwe

Przewodnictwo cieplne Bardzo dobry

przewodnik ciepła Dobrze przewodzi prąd elektryczny

Zadanie 22

Zadanie 23

BOROWCE

1 AlCI3 + 3NaOH Al(OH)3 + 3NaCl

2 Al2O3 + 6NaOH +3H2O 2Na3[Al(OH)6]

3 Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O

4 Al2O3 + NaOH T

Na3AlO3 + H2O

5 4Al+ 3O2 2Al2O3

6 2Al + 6HCl 2AlCl3 +3 H2 7 Al + 2NaOH + 3H2O Na2[Al(OH)4]+ H2 8 2Al + 6NaOH +6H2O 2Na3[Al(OH)6]+ 3H2

9 2Al + Fe2O3 2Fe + Al2O3

10 2Al(OH)3 + 6HCl 2AlCl3 + 6H2O

11 Al(OH)3 +3NaOH Na3[Al(OH)6] 12 Al(OH)3 + NaOH Na[Al(OH)4]

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

101

13 Al(OH)3+ NaOH T

NaAlO2 + 2H2O

14 Na3[Al(OH)6] T

Al(OH)3 +3NaOH

15 B2H6 + 6H2O 2H3BO3+ 6H2

16 AlH3+ 3H2O Al(OH)3+ 3H2 17 2Al +6 HNO3(st) Al2O3+ 6NO2+ 3H2O 18 Al + HNO3(roz) Al(NO3)3+ NO + 2H2O

WĘGLOWCE 19 SiO2 + Mg Si + 2 MgO 20 2C + O2 2CO2 21 C+ H2O CO + H2

T 22 CaO + 3C CaC2 + CO 23 CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 24 CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O

25 H2CO3 CO2 + H2O 26 CO2 + Mg C + MgO 27 CaCO3 + 2HCl CaCl2+CO2 +H2O

28 CaCO3 T

CO2+ CaO 29 2CH4 + O2 2CO + 4H2 30 CaC2 + 2H2O C2H2 + Ca(OH)2 31 CO + O2 2CO2

32 Al4C3 +12 H2O 3 CH4 + 4 Al(OH)3

33 Si +2F2 SiF4

34 Si + O2 SiO2

35 Na2SiO3 +2HCl 2NaCl+ H2SiO3

36 Na2SiO3 + CO2 + H2O Na2CO3+ H2SiO3 37 H2SiO3+ 2NaOH Na2SiO3 + H2O

38 SiH4 + 3H2O H2SiO3 + 4H2

39 SiO2 +4HF SiF4 + H2O 40 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O 41 SiO2 + 4NaOH Na4SiO4 + 2H2O 42 SiO2 + Na2CO3 Na2SiO3 + CO2 43 SiO2 + 2KOH + H2O K2SiO3 + 2H2

AZOTOWCE

44 Li3N +3 H2O 3LiOH + NH3

45 NH4NO2 T

N2 + 2H2O

46 NH4Cl + NaNO2

TN2 + NaCl +2H2O

47 3Mg + N2 Mg3N2

48 N2 +O2

T2NO

49 2NO + O2 2NO2 50 3NO2 + H2O 2HNO3+ NO

51 N2O3 + H2O 2HNO2

52 N2O5 + H2O 2HNO3

53 N2 + H2 T p kat

2NH3

54 NH3 + H2O NH4++OH

-

55 (NH4)2SO4 + NaOH 2NH3 + Na2SO4+ 2H2O

56 2NH3 +H2SO4 (NH4)2SO4

57 NH4Cl T

NH3 + HCl

58 (NH4)2CO3

T2NH3 + H2O + CO2

59 NH4HCO3

TNH3 + CO2 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

102

60 NH3 + HCl NH4Cl 61 NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O

62 4NH3 +5O2 kat

4NO + 6H2O 63 NH4NO3 N2O + 2H2O

64 NO + NO2 oziebienie

N2O3 65 2NO + O2 2NO2

66 2NO2 N2O4 67 3HNO2rarrHNO3 + 2NO + H2O 68 4HNO3 4 NO2 +2H2O + O2 69 P4 + 3O2 P4O10 70 P4 + 5O2 P4O6

71 P4O6+ H2O 4H3PO3

72 P4O1O+ 2H2O 4HPO3 73 P4O1O+ 6H2O 4H3PO4

74 P4O1O+ 4H2O 2H4P2O7

TLENOWCE

75 4MnO2 T

2 Mn2O3 + O2

76 2HgO T

2Hg + O2

77 2KMnO4 T

K2MnO4+ MnO2 + O2

78 2KClO3

T2 KCl + 3O2

79 S + O2 SO2

80 2SO2 + O2

V2O5

2SO3

81 SO3 + H2O H2SO4

82 SO2 + H2O H2SO3 FLUOROWCE

83 2F2 +2 H2O 4HF + O2 84 Cl2 + H2O HCl + HClO 85 Br2 + H2O HBr + HBrO 86 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + H2O

87 2KMnO4 + 16 HCl 5Cl2 + 2MnCl2 + 2KCl + 8H2O

88 HClO hv

HCl + O

89 HBrO hv

HBr + O 90 Cl2O7 + 2NaOH 2 NaClO4 + H2O

91 2KClO3

T 2KCl + 3O2

92 4KClO3

T 3KClO4 + KCl

93 3 NaClO NaClO3 + 2NaCl 94 2Br2+ KCl ----- 95 Cl2 + NaBr 2NaCl + Br2

96 Br2 + 2NaI 2NaBr +I2

97 H2 +Cl2 2HCl 98 NaCl + H2SO4 Na2SO4 + HCl

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

103

Zadanie 24

NO

Wzoacuter elektronowy

NO2

Wzoacuter elektronowy

N2O4

Wzoacuter elektronowy

N2O5

Wzoacuter elektronowy

Zadanie 25

SO2

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

SO3

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

Zadanie 26

ClO- HSe

- NO2

- HSO3

-

Zadanie 27 1 H4P2O7 + 4NaOH rarr Na4P2O7 + 4H2O 2 H4P2O7 + 3NaOH rarr Na3HP2O7 + 3H2O 3 H4P2O7 + 2NaOH rarr Na2H2P2O7 + 2H2O 4 H4P2O7 + NaOH rarr NaH3P2O7 + H2O Zadanie 28

1 a) 145 b)41 2 a)18 b) 3965

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

104

Zadanie 1

Fe3O4 Fe4[Fe(CN)6]3 Fe3[Fe(CN)6]2 FeS2

Stopień utlenienia

II 2xIII III II II III II

Zadanie 2

MnO Mn2O3 Mn3O4 MnO2 Mn5O8

Mn2O7

Stopień utlenienia

II III II III IV II IV VII

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy zasadowy zasadowy amfoteryczny amfoteryczny kwasowy

Zadanie 3

CrO Cr2O3 CrO3

Stopień utlenienia

II III VI

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy amfoteryczny kwasowy

Wodorotlenek lub kwas

Cr(OH)2

Cr(OH)3 H2CrO4

Zadanie 4

Wzoacuter związku chemicznego

Barwa

FeO czarna

Fe2O3 rdzawoczerwona

Fe3O4 czarna

Fe(OH)2 jasno zielony

Fe(OH)3 czerwono-brunatna

osad

FeCl2 jasnozielona

FeCl3 żoacutełtopomarańczowa

FeBr3 pomarańczowy

FeI3 brunatna

FeS czarny osad

Fe2S3 czarny osad

FeCrO4 pomarańczowy

Fe2(CrO4)3 pomarańczowy

Fe2(SiO3)3 brunatny osad

Fe2(CO3)3 brunatny osad

Fe(NO3)3 pomarańczowy

Fe2(SO4)3 żoacutełty

FePO4 żoacutełty osad

Fe(ClO4)3 pomarańczowy

Cu2O Czerwono-brunatna

CuO czarna

Cu(OH)2 niebieska

CuCl2 niebieska

CuBr2 niebieska

CuI2 brunatny osad

CuS Czarny osad

CuF niebieski osad

Cu3(PO4)2 niebieski osad

CuSiO3 niebieski osad

[Cu(NH3)4](OH)2 szafirowa

H2CuCl4 zielona

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

105

CuSO4 niebieska

CuSO3 zielona

CuCO3 niebieski osad

CuCrO4 brunatnoczerwony

osad

(CH3COO)2Cu niebieski

Cu(NO3)2 niebieska

CuSO4∙5H2O niebieska

Ag2S czarna

AgOH czarny

Ag2O czarna

AgCl biały osad

AgBr żoacutełty osad

AgI żoacutełty osad

Ag2SO4 biały osad

Ag2SiO3 żoacutełty osad

Ag3PO4 żoacutełty osad

Ag2CrO4 brunatno-czerwony

osad

Ag2CO3 żoacutełty osad

ZnO biały proszek

Zn(OH)2 biała

MnSO4 jasno roacuteżowy

MnCl2 jasno roacuteżowy

Mn(OH)2 Biały osad

HMnO4 fioletowy

KMnO4 fioletowy

K2MnO4 zielony

MnO Szarozielony

proszek

Mn2O3 Brunatno czarny

MnO2 brunatny

Mn2O7 Czarny proszek (ciemnozielona

ciecz)

MnS cielistoroacutezowy

MnSiO3 roacuteżowy osad

MnCrO4 czarny osad

MnSO4 jasno roacuteżowy(biały)

CrO czarna

Cr2O3 szarozielona

CrO3 Pomarańczowo-

czerwona

CrF3 zielony osad

CrCl2 niebieska

Cr2S3 brunatny osad

CrCl3 szarozielony

Cr(OH)2 ciemnobrunatna

Cr(OH)3 szarozielna

Cr2(SO4)3 szarozielona

Cr2(SO3)3 ciemnoniebieski

Cr2(CO3)3 zielony osad

Cr(NO3)3 zielona

CrPO4 zielony osad

Cr(ClO4)3 ciemnoniebieski

(CH3COO)3Cr ciemnoniebieski

Cr2(SiO3)3 zielony osad

K2CrO4 żoacutełta

K2Cr2O7 pomarańczowa

H2CrO4 żoacutełty

Na[Cr(OH)4] zielony

Na3[Cr(OH)6] zielony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

106

Zadanie 5

Żelazo

1 2Fe + 3Cl2 2FeCl3

2 Fe + 2HCl FeCl2 + H2

3 3Fe + 2O2 Fe3O4

4 3Fe + 4H2O(g) Fe3O4 + 4H2

5 2Fe + 6H2SO4(na gorąco) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

6 Fe + 4HNO3(na gorąco) Fe(NO3)3+ NO + 2H2O

7 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

8 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3

9 2Fe(OH)3

TFe2O3 +3 H2O

10 FeCO3

TCO2 + FeO

11 Fe + H2SO4(roz) FeSO4 + H2

12 FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 13 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl 14 Fe(OH)3 + NaOH Na[Fe(OH)4]

15 Fe(OH)3 + 3NaOH T

Na3FeO3 + 3H2O

16 Miedziowce

17 4Cu + O2 2Cu2O

18 2Cu + O2

TCu2O

19 3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

20 Cu + 4HNO3(stęż) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

21 Cu + 2H2SO4(gorącystęż) CuSO4 + SO2 +2H2O

22 Cu(OH)2

TCuO + H2O

23 Cu(OH)2 + 2HCl CuCl2 + 2H2O

24 Cu(OH)2 + 2NaOH Na2[Cu(OH)4]

25 CuCO3

TCuO + CO2

26 CuO +2HCl (roz) CuCl2 + H2O

27 CuO + 4HCl (stę) H2CuCl4 + H2O

28 Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2

29 Ag +2HNO3(stęż) AgNO3 + NO2 + H2O

30 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O

31 AgNO3 + KOH AgOH + KNO3

32 AgNO3+HCl AgCl + HNO3

33 2AgClhv

2Ag + Cl2

34 AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]Cl 35 2Ag2O 4Ag + O2

36 Ag2O + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]OH

37 Au + 4HCl + HNO3 HAuCl4 + NO + 2H2O

38 Cynk

39 Zn + O2 T

2NO

40 Zn + HCl ZnCl2 + H2

41 4Zn + 10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

42 Zn + 2NaOH + 2H2O Na2[Zn(OH)4] + H2

43 Zn(OH)2 + H2SO4 ZnSO4 + 2H2O

44 Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

45 Zn(OH)2 +2KOH K2[Zn(OH)4] 46 Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4](OH)2

47 Mangan

48 Mn + 2HCl MnCl2 + H2

49 Mn + 2H2SO4(stęż) MnSO4 + SO2 + 2H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

107

50 MnCO3

TMnO + CO2

51 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

52 2KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

53 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O

54 2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

55 MnO2 +2 KOH + 2H2O K2[Mn(OH)6]

56 MnO2 + 2KOHT

K2MnO3+ H2O

57 2MnO2 + 4KOH + O2 2K2MnO4 + 2H2O

58 MnO2 + KNO3 + K2CO3 K2MnO4 + KNO2 + CO2

59 4MnO2

T2Mn2O3 + O2

60 MnCl2+Na2S MnS + 2NaCl 61 MnCl2 + 2KOH Mn(OH)2 + 2KCl 62 Mn(OH)2 + O2 2 (MnO2 middotH2O) 63 Mn(OH)2 + 2HCl MnCl2 + 2H2O

64 2KMnO4

TK2MnO4 + MnO2 + O2

65 2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

66 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4 + 3H2O

67 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

68 2KMnO4 + Na2SO3 + 2KOH 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

69 2H2O2

MnO2

2H2O + O2

70 Chrom

71 Cr + 2HCl(roz) CrCl2 + H2

72 2Cr + 6HCl(roz) + O2 2CrCl3 + H2 + 2H2O

73 Cr + H2SO4(roz) CrSO4 + H2

74 4Cr + 6H2SO4(roz) + 3O2 2Cr2(SO4)3+H2 + 6H2O

75 2Cr + 3H2O(g) T

Cr2O3 + 3H2

76 CrO + 2HCl CrCl2 + H2O

77 4CrO + O2 T

2Cr2O3

78 Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

79 Cr2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Cr(OH)4]

80 2Cr(OH)3

TCr2O3 + 3H2O

81 CrO3 + H2O H2CrO4

82 CrO3 + 2KOH K2CrO4 + H2O

83 Cr(OH)2 + 2HCl CrCl2 + H2O

84 Cr(OH)3 +3HCl CrCl3 + 3H2O 85 Cr(OH)3+NaOH Na3[Cr(OH)6] 86 CrCl3 + NH3 + H2O Cr(OH)3 + NH4Cl 87 K2Cr2O7 + 2KOH 2K2CrO4 + H2O 88 2K2CrO4+ 2HCl K2Cr2O7 + 2KCl + H2O 89 K2Cr2O7+ 3Na2SO3+4H2SO4 3Na2SO4 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 4H2O

90 (NH4)2Cr2O7

TN2+Cr2O3 + 4H2O

Zadanie 6

a) MnO4- + MnO2 + OH

- MnO4

2- + MnO4

2-+ H2O

Proces redukcji MnO4

- + 1e rarr MnO4

2-middot2

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

2- + 2e + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + MnO2 + 4OH

- 2MnO4

2- + MnO4

2-+2 H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

99

Zadanie 14

Odroacuteżnianie tlenku węgla (IV) od tlenku węgla (II)

Schemat doświadczenia

CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O

CO + Ca(OH)2 reakcja nie zachodzi

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce obserwujemy zmętnienie wody wapiennej w drugiej proboacutewce brak objawoacutew reakcji

Wnioski

CO2 + Ca2+

+ 2OH-

CaCO3 + H2O

CO + Ca(OH)2 reakcja nie zachodzi

Zadanie 15

Odroacuteżnianie węglan sodu od siarczku sodu

Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O

Na2S + 2HCl 2NaCl + H2S

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce wydzielił się bezbarwny bezwonny gaz w drugiej proboacutewce wydzielił się gaz o zapachu

zgniłych jaj

Wnioski

CO32-

+ 2H+

CO2 + H2O

S2-

+ 2H+

H2S

Zadanie 16

Odroacuteżnianie następujących soli Na2CO3 FeSO4 (NH4)2S

Schemat doświadczenia

Na2CO3+H2O+ papierek uniwersalny

FeSO4 + H2O + papierek uniwersalny

(NH4)2S+ H2O+ papierek uniwersalny

Obserwacje

W pierwszej proboacutewce papierek zabarwił się na kolor niebieski w drugiej proboacutewce papierek zabarwił się na kolor

czerwony a w trzeciej proboacutewce papierek uniwersalny nie zmienił barwy pozostał żoacutełty

Wnioski

CO32-

+H2O CO2 + 2OH-

Fe2+

+ H2O Fe(OH)2 + H+

2NH4++S

2-+ H2O H2S + 2NH3 + H2O

Zadanie 17

Uszereguj kwasy według wzrastającej mocy a) H3BO3 H2SiO3 H2CO3 H2SO4 HNO3 HClO4 b) H2S HF H2Te HCl HBr

Zadanie 18

H2SO4 HNO3 HClO4

Zadanie 19

Schemat doświadczenia

KI + Br2 KBr + I2 + chloroform Obserwacje Warstwa chloroformu zabarwiła się na kolor fioletowy Wnioski 2I

- + Br2 2Br

- + I2

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

100

Zadanie 20

Amoniak to gaz o ostrej charakterystycznej woni bardzo dobrze rozpuszczalny wodzie NH3+ H2O NH4++OH

-

ktoacutery można otrzymać w warunkach laboratoryjnych działając roztworem wodorotlenku sodu na siarczan(VI) amonu (NH4)2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + 2NH3 +2H2O Wodny roztwoacuter amoniaku wykazuje charakter zasadowy ktoacutery przejawia się w reakcji z kwasem siarkowym (VI) 2NH3+H2SO4 (NH4)2SO4 a gazowy amoniak reagując z chlorowodorem prowadzi do otrzymania krystalicznego ciała stałego NH3 + HCl NH4Cl Amoniak można otrzymać wyniku rozkładu termicznego chlorku amonu tzw salmiaku NH4Cl NH3 + HCl oraz węglanu amonu NH4CO3 NH3 + H2O + CO2

Zadanie 21

Właściwości Diament Grafit Fulleren

Twardość Bardzo twardy miękki

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Barwa bezbarwny granatowoczerwony

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Przezroczystość przezroczysty nieprzezroczysty nieprzezroczyste

Przewodnictwo elektryczne Nie przewodzi prądu

elektrycznego Przewodzi prąd

elektryczny Nadprzewodzące

i poacutełprzewodnikowwe

Przewodnictwo cieplne Bardzo dobry

przewodnik ciepła Dobrze przewodzi prąd elektryczny

Zadanie 22

Zadanie 23

BOROWCE

1 AlCI3 + 3NaOH Al(OH)3 + 3NaCl

2 Al2O3 + 6NaOH +3H2O 2Na3[Al(OH)6]

3 Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O

4 Al2O3 + NaOH T

Na3AlO3 + H2O

5 4Al+ 3O2 2Al2O3

6 2Al + 6HCl 2AlCl3 +3 H2 7 Al + 2NaOH + 3H2O Na2[Al(OH)4]+ H2 8 2Al + 6NaOH +6H2O 2Na3[Al(OH)6]+ 3H2

9 2Al + Fe2O3 2Fe + Al2O3

10 2Al(OH)3 + 6HCl 2AlCl3 + 6H2O

11 Al(OH)3 +3NaOH Na3[Al(OH)6] 12 Al(OH)3 + NaOH Na[Al(OH)4]

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

101

13 Al(OH)3+ NaOH T

NaAlO2 + 2H2O

14 Na3[Al(OH)6] T

Al(OH)3 +3NaOH

15 B2H6 + 6H2O 2H3BO3+ 6H2

16 AlH3+ 3H2O Al(OH)3+ 3H2 17 2Al +6 HNO3(st) Al2O3+ 6NO2+ 3H2O 18 Al + HNO3(roz) Al(NO3)3+ NO + 2H2O

WĘGLOWCE 19 SiO2 + Mg Si + 2 MgO 20 2C + O2 2CO2 21 C+ H2O CO + H2

T 22 CaO + 3C CaC2 + CO 23 CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 24 CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O

25 H2CO3 CO2 + H2O 26 CO2 + Mg C + MgO 27 CaCO3 + 2HCl CaCl2+CO2 +H2O

28 CaCO3 T

CO2+ CaO 29 2CH4 + O2 2CO + 4H2 30 CaC2 + 2H2O C2H2 + Ca(OH)2 31 CO + O2 2CO2

32 Al4C3 +12 H2O 3 CH4 + 4 Al(OH)3

33 Si +2F2 SiF4

34 Si + O2 SiO2

35 Na2SiO3 +2HCl 2NaCl+ H2SiO3

36 Na2SiO3 + CO2 + H2O Na2CO3+ H2SiO3 37 H2SiO3+ 2NaOH Na2SiO3 + H2O

38 SiH4 + 3H2O H2SiO3 + 4H2

39 SiO2 +4HF SiF4 + H2O 40 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O 41 SiO2 + 4NaOH Na4SiO4 + 2H2O 42 SiO2 + Na2CO3 Na2SiO3 + CO2 43 SiO2 + 2KOH + H2O K2SiO3 + 2H2

AZOTOWCE

44 Li3N +3 H2O 3LiOH + NH3

45 NH4NO2 T

N2 + 2H2O

46 NH4Cl + NaNO2

TN2 + NaCl +2H2O

47 3Mg + N2 Mg3N2

48 N2 +O2

T2NO

49 2NO + O2 2NO2 50 3NO2 + H2O 2HNO3+ NO

51 N2O3 + H2O 2HNO2

52 N2O5 + H2O 2HNO3

53 N2 + H2 T p kat

2NH3

54 NH3 + H2O NH4++OH

-

55 (NH4)2SO4 + NaOH 2NH3 + Na2SO4+ 2H2O

56 2NH3 +H2SO4 (NH4)2SO4

57 NH4Cl T

NH3 + HCl

58 (NH4)2CO3

T2NH3 + H2O + CO2

59 NH4HCO3

TNH3 + CO2 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

102

60 NH3 + HCl NH4Cl 61 NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O

62 4NH3 +5O2 kat

4NO + 6H2O 63 NH4NO3 N2O + 2H2O

64 NO + NO2 oziebienie

N2O3 65 2NO + O2 2NO2

66 2NO2 N2O4 67 3HNO2rarrHNO3 + 2NO + H2O 68 4HNO3 4 NO2 +2H2O + O2 69 P4 + 3O2 P4O10 70 P4 + 5O2 P4O6

71 P4O6+ H2O 4H3PO3

72 P4O1O+ 2H2O 4HPO3 73 P4O1O+ 6H2O 4H3PO4

74 P4O1O+ 4H2O 2H4P2O7

TLENOWCE

75 4MnO2 T

2 Mn2O3 + O2

76 2HgO T

2Hg + O2

77 2KMnO4 T

K2MnO4+ MnO2 + O2

78 2KClO3

T2 KCl + 3O2

79 S + O2 SO2

80 2SO2 + O2

V2O5

2SO3

81 SO3 + H2O H2SO4

82 SO2 + H2O H2SO3 FLUOROWCE

83 2F2 +2 H2O 4HF + O2 84 Cl2 + H2O HCl + HClO 85 Br2 + H2O HBr + HBrO 86 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + H2O

87 2KMnO4 + 16 HCl 5Cl2 + 2MnCl2 + 2KCl + 8H2O

88 HClO hv

HCl + O

89 HBrO hv

HBr + O 90 Cl2O7 + 2NaOH 2 NaClO4 + H2O

91 2KClO3

T 2KCl + 3O2

92 4KClO3

T 3KClO4 + KCl

93 3 NaClO NaClO3 + 2NaCl 94 2Br2+ KCl ----- 95 Cl2 + NaBr 2NaCl + Br2

96 Br2 + 2NaI 2NaBr +I2

97 H2 +Cl2 2HCl 98 NaCl + H2SO4 Na2SO4 + HCl

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

103

Zadanie 24

NO

Wzoacuter elektronowy

NO2

Wzoacuter elektronowy

N2O4

Wzoacuter elektronowy

N2O5

Wzoacuter elektronowy

Zadanie 25

SO2

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

SO3

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

Zadanie 26

ClO- HSe

- NO2

- HSO3

-

Zadanie 27 1 H4P2O7 + 4NaOH rarr Na4P2O7 + 4H2O 2 H4P2O7 + 3NaOH rarr Na3HP2O7 + 3H2O 3 H4P2O7 + 2NaOH rarr Na2H2P2O7 + 2H2O 4 H4P2O7 + NaOH rarr NaH3P2O7 + H2O Zadanie 28

1 a) 145 b)41 2 a)18 b) 3965

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

104

Zadanie 1

Fe3O4 Fe4[Fe(CN)6]3 Fe3[Fe(CN)6]2 FeS2

Stopień utlenienia

II 2xIII III II II III II

Zadanie 2

MnO Mn2O3 Mn3O4 MnO2 Mn5O8

Mn2O7

Stopień utlenienia

II III II III IV II IV VII

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy zasadowy zasadowy amfoteryczny amfoteryczny kwasowy

Zadanie 3

CrO Cr2O3 CrO3

Stopień utlenienia

II III VI

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy amfoteryczny kwasowy

Wodorotlenek lub kwas

Cr(OH)2

Cr(OH)3 H2CrO4

Zadanie 4

Wzoacuter związku chemicznego

Barwa

FeO czarna

Fe2O3 rdzawoczerwona

Fe3O4 czarna

Fe(OH)2 jasno zielony

Fe(OH)3 czerwono-brunatna

osad

FeCl2 jasnozielona

FeCl3 żoacutełtopomarańczowa

FeBr3 pomarańczowy

FeI3 brunatna

FeS czarny osad

Fe2S3 czarny osad

FeCrO4 pomarańczowy

Fe2(CrO4)3 pomarańczowy

Fe2(SiO3)3 brunatny osad

Fe2(CO3)3 brunatny osad

Fe(NO3)3 pomarańczowy

Fe2(SO4)3 żoacutełty

FePO4 żoacutełty osad

Fe(ClO4)3 pomarańczowy

Cu2O Czerwono-brunatna

CuO czarna

Cu(OH)2 niebieska

CuCl2 niebieska

CuBr2 niebieska

CuI2 brunatny osad

CuS Czarny osad

CuF niebieski osad

Cu3(PO4)2 niebieski osad

CuSiO3 niebieski osad

[Cu(NH3)4](OH)2 szafirowa

H2CuCl4 zielona

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

105

CuSO4 niebieska

CuSO3 zielona

CuCO3 niebieski osad

CuCrO4 brunatnoczerwony

osad

(CH3COO)2Cu niebieski

Cu(NO3)2 niebieska

CuSO4∙5H2O niebieska

Ag2S czarna

AgOH czarny

Ag2O czarna

AgCl biały osad

AgBr żoacutełty osad

AgI żoacutełty osad

Ag2SO4 biały osad

Ag2SiO3 żoacutełty osad

Ag3PO4 żoacutełty osad

Ag2CrO4 brunatno-czerwony

osad

Ag2CO3 żoacutełty osad

ZnO biały proszek

Zn(OH)2 biała

MnSO4 jasno roacuteżowy

MnCl2 jasno roacuteżowy

Mn(OH)2 Biały osad

HMnO4 fioletowy

KMnO4 fioletowy

K2MnO4 zielony

MnO Szarozielony

proszek

Mn2O3 Brunatno czarny

MnO2 brunatny

Mn2O7 Czarny proszek (ciemnozielona

ciecz)

MnS cielistoroacutezowy

MnSiO3 roacuteżowy osad

MnCrO4 czarny osad

MnSO4 jasno roacuteżowy(biały)

CrO czarna

Cr2O3 szarozielona

CrO3 Pomarańczowo-

czerwona

CrF3 zielony osad

CrCl2 niebieska

Cr2S3 brunatny osad

CrCl3 szarozielony

Cr(OH)2 ciemnobrunatna

Cr(OH)3 szarozielna

Cr2(SO4)3 szarozielona

Cr2(SO3)3 ciemnoniebieski

Cr2(CO3)3 zielony osad

Cr(NO3)3 zielona

CrPO4 zielony osad

Cr(ClO4)3 ciemnoniebieski

(CH3COO)3Cr ciemnoniebieski

Cr2(SiO3)3 zielony osad

K2CrO4 żoacutełta

K2Cr2O7 pomarańczowa

H2CrO4 żoacutełty

Na[Cr(OH)4] zielony

Na3[Cr(OH)6] zielony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

106

Zadanie 5

Żelazo

1 2Fe + 3Cl2 2FeCl3

2 Fe + 2HCl FeCl2 + H2

3 3Fe + 2O2 Fe3O4

4 3Fe + 4H2O(g) Fe3O4 + 4H2

5 2Fe + 6H2SO4(na gorąco) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

6 Fe + 4HNO3(na gorąco) Fe(NO3)3+ NO + 2H2O

7 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

8 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3

9 2Fe(OH)3

TFe2O3 +3 H2O

10 FeCO3

TCO2 + FeO

11 Fe + H2SO4(roz) FeSO4 + H2

12 FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 13 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl 14 Fe(OH)3 + NaOH Na[Fe(OH)4]

15 Fe(OH)3 + 3NaOH T

Na3FeO3 + 3H2O

16 Miedziowce

17 4Cu + O2 2Cu2O

18 2Cu + O2

TCu2O

19 3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

20 Cu + 4HNO3(stęż) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

21 Cu + 2H2SO4(gorącystęż) CuSO4 + SO2 +2H2O

22 Cu(OH)2

TCuO + H2O

23 Cu(OH)2 + 2HCl CuCl2 + 2H2O

24 Cu(OH)2 + 2NaOH Na2[Cu(OH)4]

25 CuCO3

TCuO + CO2

26 CuO +2HCl (roz) CuCl2 + H2O

27 CuO + 4HCl (stę) H2CuCl4 + H2O

28 Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2

29 Ag +2HNO3(stęż) AgNO3 + NO2 + H2O

30 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O

31 AgNO3 + KOH AgOH + KNO3

32 AgNO3+HCl AgCl + HNO3

33 2AgClhv

2Ag + Cl2

34 AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]Cl 35 2Ag2O 4Ag + O2

36 Ag2O + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]OH

37 Au + 4HCl + HNO3 HAuCl4 + NO + 2H2O

38 Cynk

39 Zn + O2 T

2NO

40 Zn + HCl ZnCl2 + H2

41 4Zn + 10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

42 Zn + 2NaOH + 2H2O Na2[Zn(OH)4] + H2

43 Zn(OH)2 + H2SO4 ZnSO4 + 2H2O

44 Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

45 Zn(OH)2 +2KOH K2[Zn(OH)4] 46 Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4](OH)2

47 Mangan

48 Mn + 2HCl MnCl2 + H2

49 Mn + 2H2SO4(stęż) MnSO4 + SO2 + 2H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

107

50 MnCO3

TMnO + CO2

51 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

52 2KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

53 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O

54 2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

55 MnO2 +2 KOH + 2H2O K2[Mn(OH)6]

56 MnO2 + 2KOHT

K2MnO3+ H2O

57 2MnO2 + 4KOH + O2 2K2MnO4 + 2H2O

58 MnO2 + KNO3 + K2CO3 K2MnO4 + KNO2 + CO2

59 4MnO2

T2Mn2O3 + O2

60 MnCl2+Na2S MnS + 2NaCl 61 MnCl2 + 2KOH Mn(OH)2 + 2KCl 62 Mn(OH)2 + O2 2 (MnO2 middotH2O) 63 Mn(OH)2 + 2HCl MnCl2 + 2H2O

64 2KMnO4

TK2MnO4 + MnO2 + O2

65 2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

66 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4 + 3H2O

67 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

68 2KMnO4 + Na2SO3 + 2KOH 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

69 2H2O2

MnO2

2H2O + O2

70 Chrom

71 Cr + 2HCl(roz) CrCl2 + H2

72 2Cr + 6HCl(roz) + O2 2CrCl3 + H2 + 2H2O

73 Cr + H2SO4(roz) CrSO4 + H2

74 4Cr + 6H2SO4(roz) + 3O2 2Cr2(SO4)3+H2 + 6H2O

75 2Cr + 3H2O(g) T

Cr2O3 + 3H2

76 CrO + 2HCl CrCl2 + H2O

77 4CrO + O2 T

2Cr2O3

78 Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

79 Cr2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Cr(OH)4]

80 2Cr(OH)3

TCr2O3 + 3H2O

81 CrO3 + H2O H2CrO4

82 CrO3 + 2KOH K2CrO4 + H2O

83 Cr(OH)2 + 2HCl CrCl2 + H2O

84 Cr(OH)3 +3HCl CrCl3 + 3H2O 85 Cr(OH)3+NaOH Na3[Cr(OH)6] 86 CrCl3 + NH3 + H2O Cr(OH)3 + NH4Cl 87 K2Cr2O7 + 2KOH 2K2CrO4 + H2O 88 2K2CrO4+ 2HCl K2Cr2O7 + 2KCl + H2O 89 K2Cr2O7+ 3Na2SO3+4H2SO4 3Na2SO4 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 4H2O

90 (NH4)2Cr2O7

TN2+Cr2O3 + 4H2O

Zadanie 6

a) MnO4- + MnO2 + OH

- MnO4

2- + MnO4

2-+ H2O

Proces redukcji MnO4

- + 1e rarr MnO4

2-middot2

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

2- + 2e + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + MnO2 + 4OH

- 2MnO4

2- + MnO4

2-+2 H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

100

Zadanie 20

Amoniak to gaz o ostrej charakterystycznej woni bardzo dobrze rozpuszczalny wodzie NH3+ H2O NH4++OH

-

ktoacutery można otrzymać w warunkach laboratoryjnych działając roztworem wodorotlenku sodu na siarczan(VI) amonu (NH4)2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + 2NH3 +2H2O Wodny roztwoacuter amoniaku wykazuje charakter zasadowy ktoacutery przejawia się w reakcji z kwasem siarkowym (VI) 2NH3+H2SO4 (NH4)2SO4 a gazowy amoniak reagując z chlorowodorem prowadzi do otrzymania krystalicznego ciała stałego NH3 + HCl NH4Cl Amoniak można otrzymać wyniku rozkładu termicznego chlorku amonu tzw salmiaku NH4Cl NH3 + HCl oraz węglanu amonu NH4CO3 NH3 + H2O + CO2

Zadanie 21

Właściwości Diament Grafit Fulleren

Twardość Bardzo twardy miękki

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Barwa bezbarwny granatowoczerwony

Zoacutełte miękkie Brązowe kryształki

(czarne ciała stałe

o metalicznym połysku)

Przezroczystość przezroczysty nieprzezroczysty nieprzezroczyste

Przewodnictwo elektryczne Nie przewodzi prądu

elektrycznego Przewodzi prąd

elektryczny Nadprzewodzące

i poacutełprzewodnikowwe

Przewodnictwo cieplne Bardzo dobry

przewodnik ciepła Dobrze przewodzi prąd elektryczny

Zadanie 22

Zadanie 23

BOROWCE

1 AlCI3 + 3NaOH Al(OH)3 + 3NaCl

2 Al2O3 + 6NaOH +3H2O 2Na3[Al(OH)6]

3 Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O

4 Al2O3 + NaOH T

Na3AlO3 + H2O

5 4Al+ 3O2 2Al2O3

6 2Al + 6HCl 2AlCl3 +3 H2 7 Al + 2NaOH + 3H2O Na2[Al(OH)4]+ H2 8 2Al + 6NaOH +6H2O 2Na3[Al(OH)6]+ 3H2

9 2Al + Fe2O3 2Fe + Al2O3

10 2Al(OH)3 + 6HCl 2AlCl3 + 6H2O

11 Al(OH)3 +3NaOH Na3[Al(OH)6] 12 Al(OH)3 + NaOH Na[Al(OH)4]

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

101

13 Al(OH)3+ NaOH T

NaAlO2 + 2H2O

14 Na3[Al(OH)6] T

Al(OH)3 +3NaOH

15 B2H6 + 6H2O 2H3BO3+ 6H2

16 AlH3+ 3H2O Al(OH)3+ 3H2 17 2Al +6 HNO3(st) Al2O3+ 6NO2+ 3H2O 18 Al + HNO3(roz) Al(NO3)3+ NO + 2H2O

WĘGLOWCE 19 SiO2 + Mg Si + 2 MgO 20 2C + O2 2CO2 21 C+ H2O CO + H2

T 22 CaO + 3C CaC2 + CO 23 CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 24 CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O

25 H2CO3 CO2 + H2O 26 CO2 + Mg C + MgO 27 CaCO3 + 2HCl CaCl2+CO2 +H2O

28 CaCO3 T

CO2+ CaO 29 2CH4 + O2 2CO + 4H2 30 CaC2 + 2H2O C2H2 + Ca(OH)2 31 CO + O2 2CO2

32 Al4C3 +12 H2O 3 CH4 + 4 Al(OH)3

33 Si +2F2 SiF4

34 Si + O2 SiO2

35 Na2SiO3 +2HCl 2NaCl+ H2SiO3

36 Na2SiO3 + CO2 + H2O Na2CO3+ H2SiO3 37 H2SiO3+ 2NaOH Na2SiO3 + H2O

38 SiH4 + 3H2O H2SiO3 + 4H2

39 SiO2 +4HF SiF4 + H2O 40 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O 41 SiO2 + 4NaOH Na4SiO4 + 2H2O 42 SiO2 + Na2CO3 Na2SiO3 + CO2 43 SiO2 + 2KOH + H2O K2SiO3 + 2H2

AZOTOWCE

44 Li3N +3 H2O 3LiOH + NH3

45 NH4NO2 T

N2 + 2H2O

46 NH4Cl + NaNO2

TN2 + NaCl +2H2O

47 3Mg + N2 Mg3N2

48 N2 +O2

T2NO

49 2NO + O2 2NO2 50 3NO2 + H2O 2HNO3+ NO

51 N2O3 + H2O 2HNO2

52 N2O5 + H2O 2HNO3

53 N2 + H2 T p kat

2NH3

54 NH3 + H2O NH4++OH

-

55 (NH4)2SO4 + NaOH 2NH3 + Na2SO4+ 2H2O

56 2NH3 +H2SO4 (NH4)2SO4

57 NH4Cl T

NH3 + HCl

58 (NH4)2CO3

T2NH3 + H2O + CO2

59 NH4HCO3

TNH3 + CO2 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

102

60 NH3 + HCl NH4Cl 61 NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O

62 4NH3 +5O2 kat

4NO + 6H2O 63 NH4NO3 N2O + 2H2O

64 NO + NO2 oziebienie

N2O3 65 2NO + O2 2NO2

66 2NO2 N2O4 67 3HNO2rarrHNO3 + 2NO + H2O 68 4HNO3 4 NO2 +2H2O + O2 69 P4 + 3O2 P4O10 70 P4 + 5O2 P4O6

71 P4O6+ H2O 4H3PO3

72 P4O1O+ 2H2O 4HPO3 73 P4O1O+ 6H2O 4H3PO4

74 P4O1O+ 4H2O 2H4P2O7

TLENOWCE

75 4MnO2 T

2 Mn2O3 + O2

76 2HgO T

2Hg + O2

77 2KMnO4 T

K2MnO4+ MnO2 + O2

78 2KClO3

T2 KCl + 3O2

79 S + O2 SO2

80 2SO2 + O2

V2O5

2SO3

81 SO3 + H2O H2SO4

82 SO2 + H2O H2SO3 FLUOROWCE

83 2F2 +2 H2O 4HF + O2 84 Cl2 + H2O HCl + HClO 85 Br2 + H2O HBr + HBrO 86 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + H2O

87 2KMnO4 + 16 HCl 5Cl2 + 2MnCl2 + 2KCl + 8H2O

88 HClO hv

HCl + O

89 HBrO hv

HBr + O 90 Cl2O7 + 2NaOH 2 NaClO4 + H2O

91 2KClO3

T 2KCl + 3O2

92 4KClO3

T 3KClO4 + KCl

93 3 NaClO NaClO3 + 2NaCl 94 2Br2+ KCl ----- 95 Cl2 + NaBr 2NaCl + Br2

96 Br2 + 2NaI 2NaBr +I2

97 H2 +Cl2 2HCl 98 NaCl + H2SO4 Na2SO4 + HCl

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

103

Zadanie 24

NO

Wzoacuter elektronowy

NO2

Wzoacuter elektronowy

N2O4

Wzoacuter elektronowy

N2O5

Wzoacuter elektronowy

Zadanie 25

SO2

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

SO3

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

Zadanie 26

ClO- HSe

- NO2

- HSO3

-

Zadanie 27 1 H4P2O7 + 4NaOH rarr Na4P2O7 + 4H2O 2 H4P2O7 + 3NaOH rarr Na3HP2O7 + 3H2O 3 H4P2O7 + 2NaOH rarr Na2H2P2O7 + 2H2O 4 H4P2O7 + NaOH rarr NaH3P2O7 + H2O Zadanie 28

1 a) 145 b)41 2 a)18 b) 3965

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

104

Zadanie 1

Fe3O4 Fe4[Fe(CN)6]3 Fe3[Fe(CN)6]2 FeS2

Stopień utlenienia

II 2xIII III II II III II

Zadanie 2

MnO Mn2O3 Mn3O4 MnO2 Mn5O8

Mn2O7

Stopień utlenienia

II III II III IV II IV VII

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy zasadowy zasadowy amfoteryczny amfoteryczny kwasowy

Zadanie 3

CrO Cr2O3 CrO3

Stopień utlenienia

II III VI

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy amfoteryczny kwasowy

Wodorotlenek lub kwas

Cr(OH)2

Cr(OH)3 H2CrO4

Zadanie 4

Wzoacuter związku chemicznego

Barwa

FeO czarna

Fe2O3 rdzawoczerwona

Fe3O4 czarna

Fe(OH)2 jasno zielony

Fe(OH)3 czerwono-brunatna

osad

FeCl2 jasnozielona

FeCl3 żoacutełtopomarańczowa

FeBr3 pomarańczowy

FeI3 brunatna

FeS czarny osad

Fe2S3 czarny osad

FeCrO4 pomarańczowy

Fe2(CrO4)3 pomarańczowy

Fe2(SiO3)3 brunatny osad

Fe2(CO3)3 brunatny osad

Fe(NO3)3 pomarańczowy

Fe2(SO4)3 żoacutełty

FePO4 żoacutełty osad

Fe(ClO4)3 pomarańczowy

Cu2O Czerwono-brunatna

CuO czarna

Cu(OH)2 niebieska

CuCl2 niebieska

CuBr2 niebieska

CuI2 brunatny osad

CuS Czarny osad

CuF niebieski osad

Cu3(PO4)2 niebieski osad

CuSiO3 niebieski osad

[Cu(NH3)4](OH)2 szafirowa

H2CuCl4 zielona

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

105

CuSO4 niebieska

CuSO3 zielona

CuCO3 niebieski osad

CuCrO4 brunatnoczerwony

osad

(CH3COO)2Cu niebieski

Cu(NO3)2 niebieska

CuSO4∙5H2O niebieska

Ag2S czarna

AgOH czarny

Ag2O czarna

AgCl biały osad

AgBr żoacutełty osad

AgI żoacutełty osad

Ag2SO4 biały osad

Ag2SiO3 żoacutełty osad

Ag3PO4 żoacutełty osad

Ag2CrO4 brunatno-czerwony

osad

Ag2CO3 żoacutełty osad

ZnO biały proszek

Zn(OH)2 biała

MnSO4 jasno roacuteżowy

MnCl2 jasno roacuteżowy

Mn(OH)2 Biały osad

HMnO4 fioletowy

KMnO4 fioletowy

K2MnO4 zielony

MnO Szarozielony

proszek

Mn2O3 Brunatno czarny

MnO2 brunatny

Mn2O7 Czarny proszek (ciemnozielona

ciecz)

MnS cielistoroacutezowy

MnSiO3 roacuteżowy osad

MnCrO4 czarny osad

MnSO4 jasno roacuteżowy(biały)

CrO czarna

Cr2O3 szarozielona

CrO3 Pomarańczowo-

czerwona

CrF3 zielony osad

CrCl2 niebieska

Cr2S3 brunatny osad

CrCl3 szarozielony

Cr(OH)2 ciemnobrunatna

Cr(OH)3 szarozielna

Cr2(SO4)3 szarozielona

Cr2(SO3)3 ciemnoniebieski

Cr2(CO3)3 zielony osad

Cr(NO3)3 zielona

CrPO4 zielony osad

Cr(ClO4)3 ciemnoniebieski

(CH3COO)3Cr ciemnoniebieski

Cr2(SiO3)3 zielony osad

K2CrO4 żoacutełta

K2Cr2O7 pomarańczowa

H2CrO4 żoacutełty

Na[Cr(OH)4] zielony

Na3[Cr(OH)6] zielony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

106

Zadanie 5

Żelazo

1 2Fe + 3Cl2 2FeCl3

2 Fe + 2HCl FeCl2 + H2

3 3Fe + 2O2 Fe3O4

4 3Fe + 4H2O(g) Fe3O4 + 4H2

5 2Fe + 6H2SO4(na gorąco) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

6 Fe + 4HNO3(na gorąco) Fe(NO3)3+ NO + 2H2O

7 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

8 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3

9 2Fe(OH)3

TFe2O3 +3 H2O

10 FeCO3

TCO2 + FeO

11 Fe + H2SO4(roz) FeSO4 + H2

12 FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 13 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl 14 Fe(OH)3 + NaOH Na[Fe(OH)4]

15 Fe(OH)3 + 3NaOH T

Na3FeO3 + 3H2O

16 Miedziowce

17 4Cu + O2 2Cu2O

18 2Cu + O2

TCu2O

19 3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

20 Cu + 4HNO3(stęż) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

21 Cu + 2H2SO4(gorącystęż) CuSO4 + SO2 +2H2O

22 Cu(OH)2

TCuO + H2O

23 Cu(OH)2 + 2HCl CuCl2 + 2H2O

24 Cu(OH)2 + 2NaOH Na2[Cu(OH)4]

25 CuCO3

TCuO + CO2

26 CuO +2HCl (roz) CuCl2 + H2O

27 CuO + 4HCl (stę) H2CuCl4 + H2O

28 Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2

29 Ag +2HNO3(stęż) AgNO3 + NO2 + H2O

30 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O

31 AgNO3 + KOH AgOH + KNO3

32 AgNO3+HCl AgCl + HNO3

33 2AgClhv

2Ag + Cl2

34 AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]Cl 35 2Ag2O 4Ag + O2

36 Ag2O + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]OH

37 Au + 4HCl + HNO3 HAuCl4 + NO + 2H2O

38 Cynk

39 Zn + O2 T

2NO

40 Zn + HCl ZnCl2 + H2

41 4Zn + 10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

42 Zn + 2NaOH + 2H2O Na2[Zn(OH)4] + H2

43 Zn(OH)2 + H2SO4 ZnSO4 + 2H2O

44 Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

45 Zn(OH)2 +2KOH K2[Zn(OH)4] 46 Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4](OH)2

47 Mangan

48 Mn + 2HCl MnCl2 + H2

49 Mn + 2H2SO4(stęż) MnSO4 + SO2 + 2H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

107

50 MnCO3

TMnO + CO2

51 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

52 2KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

53 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O

54 2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

55 MnO2 +2 KOH + 2H2O K2[Mn(OH)6]

56 MnO2 + 2KOHT

K2MnO3+ H2O

57 2MnO2 + 4KOH + O2 2K2MnO4 + 2H2O

58 MnO2 + KNO3 + K2CO3 K2MnO4 + KNO2 + CO2

59 4MnO2

T2Mn2O3 + O2

60 MnCl2+Na2S MnS + 2NaCl 61 MnCl2 + 2KOH Mn(OH)2 + 2KCl 62 Mn(OH)2 + O2 2 (MnO2 middotH2O) 63 Mn(OH)2 + 2HCl MnCl2 + 2H2O

64 2KMnO4

TK2MnO4 + MnO2 + O2

65 2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

66 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4 + 3H2O

67 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

68 2KMnO4 + Na2SO3 + 2KOH 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

69 2H2O2

MnO2

2H2O + O2

70 Chrom

71 Cr + 2HCl(roz) CrCl2 + H2

72 2Cr + 6HCl(roz) + O2 2CrCl3 + H2 + 2H2O

73 Cr + H2SO4(roz) CrSO4 + H2

74 4Cr + 6H2SO4(roz) + 3O2 2Cr2(SO4)3+H2 + 6H2O

75 2Cr + 3H2O(g) T

Cr2O3 + 3H2

76 CrO + 2HCl CrCl2 + H2O

77 4CrO + O2 T

2Cr2O3

78 Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

79 Cr2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Cr(OH)4]

80 2Cr(OH)3

TCr2O3 + 3H2O

81 CrO3 + H2O H2CrO4

82 CrO3 + 2KOH K2CrO4 + H2O

83 Cr(OH)2 + 2HCl CrCl2 + H2O

84 Cr(OH)3 +3HCl CrCl3 + 3H2O 85 Cr(OH)3+NaOH Na3[Cr(OH)6] 86 CrCl3 + NH3 + H2O Cr(OH)3 + NH4Cl 87 K2Cr2O7 + 2KOH 2K2CrO4 + H2O 88 2K2CrO4+ 2HCl K2Cr2O7 + 2KCl + H2O 89 K2Cr2O7+ 3Na2SO3+4H2SO4 3Na2SO4 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 4H2O

90 (NH4)2Cr2O7

TN2+Cr2O3 + 4H2O

Zadanie 6

a) MnO4- + MnO2 + OH

- MnO4

2- + MnO4

2-+ H2O

Proces redukcji MnO4

- + 1e rarr MnO4

2-middot2

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

2- + 2e + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + MnO2 + 4OH

- 2MnO4

2- + MnO4

2-+2 H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

101

13 Al(OH)3+ NaOH T

NaAlO2 + 2H2O

14 Na3[Al(OH)6] T

Al(OH)3 +3NaOH

15 B2H6 + 6H2O 2H3BO3+ 6H2

16 AlH3+ 3H2O Al(OH)3+ 3H2 17 2Al +6 HNO3(st) Al2O3+ 6NO2+ 3H2O 18 Al + HNO3(roz) Al(NO3)3+ NO + 2H2O

WĘGLOWCE 19 SiO2 + Mg Si + 2 MgO 20 2C + O2 2CO2 21 C+ H2O CO + H2

T 22 CaO + 3C CaC2 + CO 23 CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 24 CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O

25 H2CO3 CO2 + H2O 26 CO2 + Mg C + MgO 27 CaCO3 + 2HCl CaCl2+CO2 +H2O

28 CaCO3 T

CO2+ CaO 29 2CH4 + O2 2CO + 4H2 30 CaC2 + 2H2O C2H2 + Ca(OH)2 31 CO + O2 2CO2

32 Al4C3 +12 H2O 3 CH4 + 4 Al(OH)3

33 Si +2F2 SiF4

34 Si + O2 SiO2

35 Na2SiO3 +2HCl 2NaCl+ H2SiO3

36 Na2SiO3 + CO2 + H2O Na2CO3+ H2SiO3 37 H2SiO3+ 2NaOH Na2SiO3 + H2O

38 SiH4 + 3H2O H2SiO3 + 4H2

39 SiO2 +4HF SiF4 + H2O 40 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O 41 SiO2 + 4NaOH Na4SiO4 + 2H2O 42 SiO2 + Na2CO3 Na2SiO3 + CO2 43 SiO2 + 2KOH + H2O K2SiO3 + 2H2

AZOTOWCE

44 Li3N +3 H2O 3LiOH + NH3

45 NH4NO2 T

N2 + 2H2O

46 NH4Cl + NaNO2

TN2 + NaCl +2H2O

47 3Mg + N2 Mg3N2

48 N2 +O2

T2NO

49 2NO + O2 2NO2 50 3NO2 + H2O 2HNO3+ NO

51 N2O3 + H2O 2HNO2

52 N2O5 + H2O 2HNO3

53 N2 + H2 T p kat

2NH3

54 NH3 + H2O NH4++OH

-

55 (NH4)2SO4 + NaOH 2NH3 + Na2SO4+ 2H2O

56 2NH3 +H2SO4 (NH4)2SO4

57 NH4Cl T

NH3 + HCl

58 (NH4)2CO3

T2NH3 + H2O + CO2

59 NH4HCO3

TNH3 + CO2 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

102

60 NH3 + HCl NH4Cl 61 NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O

62 4NH3 +5O2 kat

4NO + 6H2O 63 NH4NO3 N2O + 2H2O

64 NO + NO2 oziebienie

N2O3 65 2NO + O2 2NO2

66 2NO2 N2O4 67 3HNO2rarrHNO3 + 2NO + H2O 68 4HNO3 4 NO2 +2H2O + O2 69 P4 + 3O2 P4O10 70 P4 + 5O2 P4O6

71 P4O6+ H2O 4H3PO3

72 P4O1O+ 2H2O 4HPO3 73 P4O1O+ 6H2O 4H3PO4

74 P4O1O+ 4H2O 2H4P2O7

TLENOWCE

75 4MnO2 T

2 Mn2O3 + O2

76 2HgO T

2Hg + O2

77 2KMnO4 T

K2MnO4+ MnO2 + O2

78 2KClO3

T2 KCl + 3O2

79 S + O2 SO2

80 2SO2 + O2

V2O5

2SO3

81 SO3 + H2O H2SO4

82 SO2 + H2O H2SO3 FLUOROWCE

83 2F2 +2 H2O 4HF + O2 84 Cl2 + H2O HCl + HClO 85 Br2 + H2O HBr + HBrO 86 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + H2O

87 2KMnO4 + 16 HCl 5Cl2 + 2MnCl2 + 2KCl + 8H2O

88 HClO hv

HCl + O

89 HBrO hv

HBr + O 90 Cl2O7 + 2NaOH 2 NaClO4 + H2O

91 2KClO3

T 2KCl + 3O2

92 4KClO3

T 3KClO4 + KCl

93 3 NaClO NaClO3 + 2NaCl 94 2Br2+ KCl ----- 95 Cl2 + NaBr 2NaCl + Br2

96 Br2 + 2NaI 2NaBr +I2

97 H2 +Cl2 2HCl 98 NaCl + H2SO4 Na2SO4 + HCl

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

103

Zadanie 24

NO

Wzoacuter elektronowy

NO2

Wzoacuter elektronowy

N2O4

Wzoacuter elektronowy

N2O5

Wzoacuter elektronowy

Zadanie 25

SO2

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

SO3

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

Zadanie 26

ClO- HSe

- NO2

- HSO3

-

Zadanie 27 1 H4P2O7 + 4NaOH rarr Na4P2O7 + 4H2O 2 H4P2O7 + 3NaOH rarr Na3HP2O7 + 3H2O 3 H4P2O7 + 2NaOH rarr Na2H2P2O7 + 2H2O 4 H4P2O7 + NaOH rarr NaH3P2O7 + H2O Zadanie 28

1 a) 145 b)41 2 a)18 b) 3965

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

104

Zadanie 1

Fe3O4 Fe4[Fe(CN)6]3 Fe3[Fe(CN)6]2 FeS2

Stopień utlenienia

II 2xIII III II II III II

Zadanie 2

MnO Mn2O3 Mn3O4 MnO2 Mn5O8

Mn2O7

Stopień utlenienia

II III II III IV II IV VII

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy zasadowy zasadowy amfoteryczny amfoteryczny kwasowy

Zadanie 3

CrO Cr2O3 CrO3

Stopień utlenienia

II III VI

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy amfoteryczny kwasowy

Wodorotlenek lub kwas

Cr(OH)2

Cr(OH)3 H2CrO4

Zadanie 4

Wzoacuter związku chemicznego

Barwa

FeO czarna

Fe2O3 rdzawoczerwona

Fe3O4 czarna

Fe(OH)2 jasno zielony

Fe(OH)3 czerwono-brunatna

osad

FeCl2 jasnozielona

FeCl3 żoacutełtopomarańczowa

FeBr3 pomarańczowy

FeI3 brunatna

FeS czarny osad

Fe2S3 czarny osad

FeCrO4 pomarańczowy

Fe2(CrO4)3 pomarańczowy

Fe2(SiO3)3 brunatny osad

Fe2(CO3)3 brunatny osad

Fe(NO3)3 pomarańczowy

Fe2(SO4)3 żoacutełty

FePO4 żoacutełty osad

Fe(ClO4)3 pomarańczowy

Cu2O Czerwono-brunatna

CuO czarna

Cu(OH)2 niebieska

CuCl2 niebieska

CuBr2 niebieska

CuI2 brunatny osad

CuS Czarny osad

CuF niebieski osad

Cu3(PO4)2 niebieski osad

CuSiO3 niebieski osad

[Cu(NH3)4](OH)2 szafirowa

H2CuCl4 zielona

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

105

CuSO4 niebieska

CuSO3 zielona

CuCO3 niebieski osad

CuCrO4 brunatnoczerwony

osad

(CH3COO)2Cu niebieski

Cu(NO3)2 niebieska

CuSO4∙5H2O niebieska

Ag2S czarna

AgOH czarny

Ag2O czarna

AgCl biały osad

AgBr żoacutełty osad

AgI żoacutełty osad

Ag2SO4 biały osad

Ag2SiO3 żoacutełty osad

Ag3PO4 żoacutełty osad

Ag2CrO4 brunatno-czerwony

osad

Ag2CO3 żoacutełty osad

ZnO biały proszek

Zn(OH)2 biała

MnSO4 jasno roacuteżowy

MnCl2 jasno roacuteżowy

Mn(OH)2 Biały osad

HMnO4 fioletowy

KMnO4 fioletowy

K2MnO4 zielony

MnO Szarozielony

proszek

Mn2O3 Brunatno czarny

MnO2 brunatny

Mn2O7 Czarny proszek (ciemnozielona

ciecz)

MnS cielistoroacutezowy

MnSiO3 roacuteżowy osad

MnCrO4 czarny osad

MnSO4 jasno roacuteżowy(biały)

CrO czarna

Cr2O3 szarozielona

CrO3 Pomarańczowo-

czerwona

CrF3 zielony osad

CrCl2 niebieska

Cr2S3 brunatny osad

CrCl3 szarozielony

Cr(OH)2 ciemnobrunatna

Cr(OH)3 szarozielna

Cr2(SO4)3 szarozielona

Cr2(SO3)3 ciemnoniebieski

Cr2(CO3)3 zielony osad

Cr(NO3)3 zielona

CrPO4 zielony osad

Cr(ClO4)3 ciemnoniebieski

(CH3COO)3Cr ciemnoniebieski

Cr2(SiO3)3 zielony osad

K2CrO4 żoacutełta

K2Cr2O7 pomarańczowa

H2CrO4 żoacutełty

Na[Cr(OH)4] zielony

Na3[Cr(OH)6] zielony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

106

Zadanie 5

Żelazo

1 2Fe + 3Cl2 2FeCl3

2 Fe + 2HCl FeCl2 + H2

3 3Fe + 2O2 Fe3O4

4 3Fe + 4H2O(g) Fe3O4 + 4H2

5 2Fe + 6H2SO4(na gorąco) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

6 Fe + 4HNO3(na gorąco) Fe(NO3)3+ NO + 2H2O

7 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

8 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3

9 2Fe(OH)3

TFe2O3 +3 H2O

10 FeCO3

TCO2 + FeO

11 Fe + H2SO4(roz) FeSO4 + H2

12 FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 13 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl 14 Fe(OH)3 + NaOH Na[Fe(OH)4]

15 Fe(OH)3 + 3NaOH T

Na3FeO3 + 3H2O

16 Miedziowce

17 4Cu + O2 2Cu2O

18 2Cu + O2

TCu2O

19 3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

20 Cu + 4HNO3(stęż) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

21 Cu + 2H2SO4(gorącystęż) CuSO4 + SO2 +2H2O

22 Cu(OH)2

TCuO + H2O

23 Cu(OH)2 + 2HCl CuCl2 + 2H2O

24 Cu(OH)2 + 2NaOH Na2[Cu(OH)4]

25 CuCO3

TCuO + CO2

26 CuO +2HCl (roz) CuCl2 + H2O

27 CuO + 4HCl (stę) H2CuCl4 + H2O

28 Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2

29 Ag +2HNO3(stęż) AgNO3 + NO2 + H2O

30 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O

31 AgNO3 + KOH AgOH + KNO3

32 AgNO3+HCl AgCl + HNO3

33 2AgClhv

2Ag + Cl2

34 AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]Cl 35 2Ag2O 4Ag + O2

36 Ag2O + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]OH

37 Au + 4HCl + HNO3 HAuCl4 + NO + 2H2O

38 Cynk

39 Zn + O2 T

2NO

40 Zn + HCl ZnCl2 + H2

41 4Zn + 10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

42 Zn + 2NaOH + 2H2O Na2[Zn(OH)4] + H2

43 Zn(OH)2 + H2SO4 ZnSO4 + 2H2O

44 Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

45 Zn(OH)2 +2KOH K2[Zn(OH)4] 46 Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4](OH)2

47 Mangan

48 Mn + 2HCl MnCl2 + H2

49 Mn + 2H2SO4(stęż) MnSO4 + SO2 + 2H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

107

50 MnCO3

TMnO + CO2

51 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

52 2KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

53 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O

54 2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

55 MnO2 +2 KOH + 2H2O K2[Mn(OH)6]

56 MnO2 + 2KOHT

K2MnO3+ H2O

57 2MnO2 + 4KOH + O2 2K2MnO4 + 2H2O

58 MnO2 + KNO3 + K2CO3 K2MnO4 + KNO2 + CO2

59 4MnO2

T2Mn2O3 + O2

60 MnCl2+Na2S MnS + 2NaCl 61 MnCl2 + 2KOH Mn(OH)2 + 2KCl 62 Mn(OH)2 + O2 2 (MnO2 middotH2O) 63 Mn(OH)2 + 2HCl MnCl2 + 2H2O

64 2KMnO4

TK2MnO4 + MnO2 + O2

65 2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

66 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4 + 3H2O

67 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

68 2KMnO4 + Na2SO3 + 2KOH 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

69 2H2O2

MnO2

2H2O + O2

70 Chrom

71 Cr + 2HCl(roz) CrCl2 + H2

72 2Cr + 6HCl(roz) + O2 2CrCl3 + H2 + 2H2O

73 Cr + H2SO4(roz) CrSO4 + H2

74 4Cr + 6H2SO4(roz) + 3O2 2Cr2(SO4)3+H2 + 6H2O

75 2Cr + 3H2O(g) T

Cr2O3 + 3H2

76 CrO + 2HCl CrCl2 + H2O

77 4CrO + O2 T

2Cr2O3

78 Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

79 Cr2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Cr(OH)4]

80 2Cr(OH)3

TCr2O3 + 3H2O

81 CrO3 + H2O H2CrO4

82 CrO3 + 2KOH K2CrO4 + H2O

83 Cr(OH)2 + 2HCl CrCl2 + H2O

84 Cr(OH)3 +3HCl CrCl3 + 3H2O 85 Cr(OH)3+NaOH Na3[Cr(OH)6] 86 CrCl3 + NH3 + H2O Cr(OH)3 + NH4Cl 87 K2Cr2O7 + 2KOH 2K2CrO4 + H2O 88 2K2CrO4+ 2HCl K2Cr2O7 + 2KCl + H2O 89 K2Cr2O7+ 3Na2SO3+4H2SO4 3Na2SO4 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 4H2O

90 (NH4)2Cr2O7

TN2+Cr2O3 + 4H2O

Zadanie 6

a) MnO4- + MnO2 + OH

- MnO4

2- + MnO4

2-+ H2O

Proces redukcji MnO4

- + 1e rarr MnO4

2-middot2

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

2- + 2e + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + MnO2 + 4OH

- 2MnO4

2- + MnO4

2-+2 H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

102

60 NH3 + HCl NH4Cl 61 NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O

62 4NH3 +5O2 kat

4NO + 6H2O 63 NH4NO3 N2O + 2H2O

64 NO + NO2 oziebienie

N2O3 65 2NO + O2 2NO2

66 2NO2 N2O4 67 3HNO2rarrHNO3 + 2NO + H2O 68 4HNO3 4 NO2 +2H2O + O2 69 P4 + 3O2 P4O10 70 P4 + 5O2 P4O6

71 P4O6+ H2O 4H3PO3

72 P4O1O+ 2H2O 4HPO3 73 P4O1O+ 6H2O 4H3PO4

74 P4O1O+ 4H2O 2H4P2O7

TLENOWCE

75 4MnO2 T

2 Mn2O3 + O2

76 2HgO T

2Hg + O2

77 2KMnO4 T

K2MnO4+ MnO2 + O2

78 2KClO3

T2 KCl + 3O2

79 S + O2 SO2

80 2SO2 + O2

V2O5

2SO3

81 SO3 + H2O H2SO4

82 SO2 + H2O H2SO3 FLUOROWCE

83 2F2 +2 H2O 4HF + O2 84 Cl2 + H2O HCl + HClO 85 Br2 + H2O HBr + HBrO 86 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + H2O

87 2KMnO4 + 16 HCl 5Cl2 + 2MnCl2 + 2KCl + 8H2O

88 HClO hv

HCl + O

89 HBrO hv

HBr + O 90 Cl2O7 + 2NaOH 2 NaClO4 + H2O

91 2KClO3

T 2KCl + 3O2

92 4KClO3

T 3KClO4 + KCl

93 3 NaClO NaClO3 + 2NaCl 94 2Br2+ KCl ----- 95 Cl2 + NaBr 2NaCl + Br2

96 Br2 + 2NaI 2NaBr +I2

97 H2 +Cl2 2HCl 98 NaCl + H2SO4 Na2SO4 + HCl

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

103

Zadanie 24

NO

Wzoacuter elektronowy

NO2

Wzoacuter elektronowy

N2O4

Wzoacuter elektronowy

N2O5

Wzoacuter elektronowy

Zadanie 25

SO2

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

SO3

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

Zadanie 26

ClO- HSe

- NO2

- HSO3

-

Zadanie 27 1 H4P2O7 + 4NaOH rarr Na4P2O7 + 4H2O 2 H4P2O7 + 3NaOH rarr Na3HP2O7 + 3H2O 3 H4P2O7 + 2NaOH rarr Na2H2P2O7 + 2H2O 4 H4P2O7 + NaOH rarr NaH3P2O7 + H2O Zadanie 28

1 a) 145 b)41 2 a)18 b) 3965

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

104

Zadanie 1

Fe3O4 Fe4[Fe(CN)6]3 Fe3[Fe(CN)6]2 FeS2

Stopień utlenienia

II 2xIII III II II III II

Zadanie 2

MnO Mn2O3 Mn3O4 MnO2 Mn5O8

Mn2O7

Stopień utlenienia

II III II III IV II IV VII

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy zasadowy zasadowy amfoteryczny amfoteryczny kwasowy

Zadanie 3

CrO Cr2O3 CrO3

Stopień utlenienia

II III VI

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy amfoteryczny kwasowy

Wodorotlenek lub kwas

Cr(OH)2

Cr(OH)3 H2CrO4

Zadanie 4

Wzoacuter związku chemicznego

Barwa

FeO czarna

Fe2O3 rdzawoczerwona

Fe3O4 czarna

Fe(OH)2 jasno zielony

Fe(OH)3 czerwono-brunatna

osad

FeCl2 jasnozielona

FeCl3 żoacutełtopomarańczowa

FeBr3 pomarańczowy

FeI3 brunatna

FeS czarny osad

Fe2S3 czarny osad

FeCrO4 pomarańczowy

Fe2(CrO4)3 pomarańczowy

Fe2(SiO3)3 brunatny osad

Fe2(CO3)3 brunatny osad

Fe(NO3)3 pomarańczowy

Fe2(SO4)3 żoacutełty

FePO4 żoacutełty osad

Fe(ClO4)3 pomarańczowy

Cu2O Czerwono-brunatna

CuO czarna

Cu(OH)2 niebieska

CuCl2 niebieska

CuBr2 niebieska

CuI2 brunatny osad

CuS Czarny osad

CuF niebieski osad

Cu3(PO4)2 niebieski osad

CuSiO3 niebieski osad

[Cu(NH3)4](OH)2 szafirowa

H2CuCl4 zielona

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

105

CuSO4 niebieska

CuSO3 zielona

CuCO3 niebieski osad

CuCrO4 brunatnoczerwony

osad

(CH3COO)2Cu niebieski

Cu(NO3)2 niebieska

CuSO4∙5H2O niebieska

Ag2S czarna

AgOH czarny

Ag2O czarna

AgCl biały osad

AgBr żoacutełty osad

AgI żoacutełty osad

Ag2SO4 biały osad

Ag2SiO3 żoacutełty osad

Ag3PO4 żoacutełty osad

Ag2CrO4 brunatno-czerwony

osad

Ag2CO3 żoacutełty osad

ZnO biały proszek

Zn(OH)2 biała

MnSO4 jasno roacuteżowy

MnCl2 jasno roacuteżowy

Mn(OH)2 Biały osad

HMnO4 fioletowy

KMnO4 fioletowy

K2MnO4 zielony

MnO Szarozielony

proszek

Mn2O3 Brunatno czarny

MnO2 brunatny

Mn2O7 Czarny proszek (ciemnozielona

ciecz)

MnS cielistoroacutezowy

MnSiO3 roacuteżowy osad

MnCrO4 czarny osad

MnSO4 jasno roacuteżowy(biały)

CrO czarna

Cr2O3 szarozielona

CrO3 Pomarańczowo-

czerwona

CrF3 zielony osad

CrCl2 niebieska

Cr2S3 brunatny osad

CrCl3 szarozielony

Cr(OH)2 ciemnobrunatna

Cr(OH)3 szarozielna

Cr2(SO4)3 szarozielona

Cr2(SO3)3 ciemnoniebieski

Cr2(CO3)3 zielony osad

Cr(NO3)3 zielona

CrPO4 zielony osad

Cr(ClO4)3 ciemnoniebieski

(CH3COO)3Cr ciemnoniebieski

Cr2(SiO3)3 zielony osad

K2CrO4 żoacutełta

K2Cr2O7 pomarańczowa

H2CrO4 żoacutełty

Na[Cr(OH)4] zielony

Na3[Cr(OH)6] zielony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

106

Zadanie 5

Żelazo

1 2Fe + 3Cl2 2FeCl3

2 Fe + 2HCl FeCl2 + H2

3 3Fe + 2O2 Fe3O4

4 3Fe + 4H2O(g) Fe3O4 + 4H2

5 2Fe + 6H2SO4(na gorąco) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

6 Fe + 4HNO3(na gorąco) Fe(NO3)3+ NO + 2H2O

7 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

8 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3

9 2Fe(OH)3

TFe2O3 +3 H2O

10 FeCO3

TCO2 + FeO

11 Fe + H2SO4(roz) FeSO4 + H2

12 FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 13 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl 14 Fe(OH)3 + NaOH Na[Fe(OH)4]

15 Fe(OH)3 + 3NaOH T

Na3FeO3 + 3H2O

16 Miedziowce

17 4Cu + O2 2Cu2O

18 2Cu + O2

TCu2O

19 3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

20 Cu + 4HNO3(stęż) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

21 Cu + 2H2SO4(gorącystęż) CuSO4 + SO2 +2H2O

22 Cu(OH)2

TCuO + H2O

23 Cu(OH)2 + 2HCl CuCl2 + 2H2O

24 Cu(OH)2 + 2NaOH Na2[Cu(OH)4]

25 CuCO3

TCuO + CO2

26 CuO +2HCl (roz) CuCl2 + H2O

27 CuO + 4HCl (stę) H2CuCl4 + H2O

28 Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2

29 Ag +2HNO3(stęż) AgNO3 + NO2 + H2O

30 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O

31 AgNO3 + KOH AgOH + KNO3

32 AgNO3+HCl AgCl + HNO3

33 2AgClhv

2Ag + Cl2

34 AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]Cl 35 2Ag2O 4Ag + O2

36 Ag2O + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]OH

37 Au + 4HCl + HNO3 HAuCl4 + NO + 2H2O

38 Cynk

39 Zn + O2 T

2NO

40 Zn + HCl ZnCl2 + H2

41 4Zn + 10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

42 Zn + 2NaOH + 2H2O Na2[Zn(OH)4] + H2

43 Zn(OH)2 + H2SO4 ZnSO4 + 2H2O

44 Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

45 Zn(OH)2 +2KOH K2[Zn(OH)4] 46 Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4](OH)2

47 Mangan

48 Mn + 2HCl MnCl2 + H2

49 Mn + 2H2SO4(stęż) MnSO4 + SO2 + 2H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

107

50 MnCO3

TMnO + CO2

51 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

52 2KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

53 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O

54 2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

55 MnO2 +2 KOH + 2H2O K2[Mn(OH)6]

56 MnO2 + 2KOHT

K2MnO3+ H2O

57 2MnO2 + 4KOH + O2 2K2MnO4 + 2H2O

58 MnO2 + KNO3 + K2CO3 K2MnO4 + KNO2 + CO2

59 4MnO2

T2Mn2O3 + O2

60 MnCl2+Na2S MnS + 2NaCl 61 MnCl2 + 2KOH Mn(OH)2 + 2KCl 62 Mn(OH)2 + O2 2 (MnO2 middotH2O) 63 Mn(OH)2 + 2HCl MnCl2 + 2H2O

64 2KMnO4

TK2MnO4 + MnO2 + O2

65 2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

66 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4 + 3H2O

67 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

68 2KMnO4 + Na2SO3 + 2KOH 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

69 2H2O2

MnO2

2H2O + O2

70 Chrom

71 Cr + 2HCl(roz) CrCl2 + H2

72 2Cr + 6HCl(roz) + O2 2CrCl3 + H2 + 2H2O

73 Cr + H2SO4(roz) CrSO4 + H2

74 4Cr + 6H2SO4(roz) + 3O2 2Cr2(SO4)3+H2 + 6H2O

75 2Cr + 3H2O(g) T

Cr2O3 + 3H2

76 CrO + 2HCl CrCl2 + H2O

77 4CrO + O2 T

2Cr2O3

78 Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

79 Cr2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Cr(OH)4]

80 2Cr(OH)3

TCr2O3 + 3H2O

81 CrO3 + H2O H2CrO4

82 CrO3 + 2KOH K2CrO4 + H2O

83 Cr(OH)2 + 2HCl CrCl2 + H2O

84 Cr(OH)3 +3HCl CrCl3 + 3H2O 85 Cr(OH)3+NaOH Na3[Cr(OH)6] 86 CrCl3 + NH3 + H2O Cr(OH)3 + NH4Cl 87 K2Cr2O7 + 2KOH 2K2CrO4 + H2O 88 2K2CrO4+ 2HCl K2Cr2O7 + 2KCl + H2O 89 K2Cr2O7+ 3Na2SO3+4H2SO4 3Na2SO4 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 4H2O

90 (NH4)2Cr2O7

TN2+Cr2O3 + 4H2O

Zadanie 6

a) MnO4- + MnO2 + OH

- MnO4

2- + MnO4

2-+ H2O

Proces redukcji MnO4

- + 1e rarr MnO4

2-middot2

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

2- + 2e + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + MnO2 + 4OH

- 2MnO4

2- + MnO4

2-+2 H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Blok p

103

Zadanie 24

NO

Wzoacuter elektronowy

NO2

Wzoacuter elektronowy

N2O4

Wzoacuter elektronowy

N2O5

Wzoacuter elektronowy

Zadanie 25

SO2

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

SO3

Wzoacuter elektronowy

Typ hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Nazwa hybrydyzacjihelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Kształt cząsteczkihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip microhellip0

Zadanie 26

ClO- HSe

- NO2

- HSO3

-

Zadanie 27 1 H4P2O7 + 4NaOH rarr Na4P2O7 + 4H2O 2 H4P2O7 + 3NaOH rarr Na3HP2O7 + 3H2O 3 H4P2O7 + 2NaOH rarr Na2H2P2O7 + 2H2O 4 H4P2O7 + NaOH rarr NaH3P2O7 + H2O Zadanie 28

1 a) 145 b)41 2 a)18 b) 3965

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

104

Zadanie 1

Fe3O4 Fe4[Fe(CN)6]3 Fe3[Fe(CN)6]2 FeS2

Stopień utlenienia

II 2xIII III II II III II

Zadanie 2

MnO Mn2O3 Mn3O4 MnO2 Mn5O8

Mn2O7

Stopień utlenienia

II III II III IV II IV VII

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy zasadowy zasadowy amfoteryczny amfoteryczny kwasowy

Zadanie 3

CrO Cr2O3 CrO3

Stopień utlenienia

II III VI

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy amfoteryczny kwasowy

Wodorotlenek lub kwas

Cr(OH)2

Cr(OH)3 H2CrO4

Zadanie 4

Wzoacuter związku chemicznego

Barwa

FeO czarna

Fe2O3 rdzawoczerwona

Fe3O4 czarna

Fe(OH)2 jasno zielony

Fe(OH)3 czerwono-brunatna

osad

FeCl2 jasnozielona

FeCl3 żoacutełtopomarańczowa

FeBr3 pomarańczowy

FeI3 brunatna

FeS czarny osad

Fe2S3 czarny osad

FeCrO4 pomarańczowy

Fe2(CrO4)3 pomarańczowy

Fe2(SiO3)3 brunatny osad

Fe2(CO3)3 brunatny osad

Fe(NO3)3 pomarańczowy

Fe2(SO4)3 żoacutełty

FePO4 żoacutełty osad

Fe(ClO4)3 pomarańczowy

Cu2O Czerwono-brunatna

CuO czarna

Cu(OH)2 niebieska

CuCl2 niebieska

CuBr2 niebieska

CuI2 brunatny osad

CuS Czarny osad

CuF niebieski osad

Cu3(PO4)2 niebieski osad

CuSiO3 niebieski osad

[Cu(NH3)4](OH)2 szafirowa

H2CuCl4 zielona

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

105

CuSO4 niebieska

CuSO3 zielona

CuCO3 niebieski osad

CuCrO4 brunatnoczerwony

osad

(CH3COO)2Cu niebieski

Cu(NO3)2 niebieska

CuSO4∙5H2O niebieska

Ag2S czarna

AgOH czarny

Ag2O czarna

AgCl biały osad

AgBr żoacutełty osad

AgI żoacutełty osad

Ag2SO4 biały osad

Ag2SiO3 żoacutełty osad

Ag3PO4 żoacutełty osad

Ag2CrO4 brunatno-czerwony

osad

Ag2CO3 żoacutełty osad

ZnO biały proszek

Zn(OH)2 biała

MnSO4 jasno roacuteżowy

MnCl2 jasno roacuteżowy

Mn(OH)2 Biały osad

HMnO4 fioletowy

KMnO4 fioletowy

K2MnO4 zielony

MnO Szarozielony

proszek

Mn2O3 Brunatno czarny

MnO2 brunatny

Mn2O7 Czarny proszek (ciemnozielona

ciecz)

MnS cielistoroacutezowy

MnSiO3 roacuteżowy osad

MnCrO4 czarny osad

MnSO4 jasno roacuteżowy(biały)

CrO czarna

Cr2O3 szarozielona

CrO3 Pomarańczowo-

czerwona

CrF3 zielony osad

CrCl2 niebieska

Cr2S3 brunatny osad

CrCl3 szarozielony

Cr(OH)2 ciemnobrunatna

Cr(OH)3 szarozielna

Cr2(SO4)3 szarozielona

Cr2(SO3)3 ciemnoniebieski

Cr2(CO3)3 zielony osad

Cr(NO3)3 zielona

CrPO4 zielony osad

Cr(ClO4)3 ciemnoniebieski

(CH3COO)3Cr ciemnoniebieski

Cr2(SiO3)3 zielony osad

K2CrO4 żoacutełta

K2Cr2O7 pomarańczowa

H2CrO4 żoacutełty

Na[Cr(OH)4] zielony

Na3[Cr(OH)6] zielony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

106

Zadanie 5

Żelazo

1 2Fe + 3Cl2 2FeCl3

2 Fe + 2HCl FeCl2 + H2

3 3Fe + 2O2 Fe3O4

4 3Fe + 4H2O(g) Fe3O4 + 4H2

5 2Fe + 6H2SO4(na gorąco) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

6 Fe + 4HNO3(na gorąco) Fe(NO3)3+ NO + 2H2O

7 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

8 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3

9 2Fe(OH)3

TFe2O3 +3 H2O

10 FeCO3

TCO2 + FeO

11 Fe + H2SO4(roz) FeSO4 + H2

12 FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 13 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl 14 Fe(OH)3 + NaOH Na[Fe(OH)4]

15 Fe(OH)3 + 3NaOH T

Na3FeO3 + 3H2O

16 Miedziowce

17 4Cu + O2 2Cu2O

18 2Cu + O2

TCu2O

19 3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

20 Cu + 4HNO3(stęż) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

21 Cu + 2H2SO4(gorącystęż) CuSO4 + SO2 +2H2O

22 Cu(OH)2

TCuO + H2O

23 Cu(OH)2 + 2HCl CuCl2 + 2H2O

24 Cu(OH)2 + 2NaOH Na2[Cu(OH)4]

25 CuCO3

TCuO + CO2

26 CuO +2HCl (roz) CuCl2 + H2O

27 CuO + 4HCl (stę) H2CuCl4 + H2O

28 Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2

29 Ag +2HNO3(stęż) AgNO3 + NO2 + H2O

30 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O

31 AgNO3 + KOH AgOH + KNO3

32 AgNO3+HCl AgCl + HNO3

33 2AgClhv

2Ag + Cl2

34 AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]Cl 35 2Ag2O 4Ag + O2

36 Ag2O + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]OH

37 Au + 4HCl + HNO3 HAuCl4 + NO + 2H2O

38 Cynk

39 Zn + O2 T

2NO

40 Zn + HCl ZnCl2 + H2

41 4Zn + 10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

42 Zn + 2NaOH + 2H2O Na2[Zn(OH)4] + H2

43 Zn(OH)2 + H2SO4 ZnSO4 + 2H2O

44 Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

45 Zn(OH)2 +2KOH K2[Zn(OH)4] 46 Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4](OH)2

47 Mangan

48 Mn + 2HCl MnCl2 + H2

49 Mn + 2H2SO4(stęż) MnSO4 + SO2 + 2H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

107

50 MnCO3

TMnO + CO2

51 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

52 2KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

53 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O

54 2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

55 MnO2 +2 KOH + 2H2O K2[Mn(OH)6]

56 MnO2 + 2KOHT

K2MnO3+ H2O

57 2MnO2 + 4KOH + O2 2K2MnO4 + 2H2O

58 MnO2 + KNO3 + K2CO3 K2MnO4 + KNO2 + CO2

59 4MnO2

T2Mn2O3 + O2

60 MnCl2+Na2S MnS + 2NaCl 61 MnCl2 + 2KOH Mn(OH)2 + 2KCl 62 Mn(OH)2 + O2 2 (MnO2 middotH2O) 63 Mn(OH)2 + 2HCl MnCl2 + 2H2O

64 2KMnO4

TK2MnO4 + MnO2 + O2

65 2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

66 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4 + 3H2O

67 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

68 2KMnO4 + Na2SO3 + 2KOH 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

69 2H2O2

MnO2

2H2O + O2

70 Chrom

71 Cr + 2HCl(roz) CrCl2 + H2

72 2Cr + 6HCl(roz) + O2 2CrCl3 + H2 + 2H2O

73 Cr + H2SO4(roz) CrSO4 + H2

74 4Cr + 6H2SO4(roz) + 3O2 2Cr2(SO4)3+H2 + 6H2O

75 2Cr + 3H2O(g) T

Cr2O3 + 3H2

76 CrO + 2HCl CrCl2 + H2O

77 4CrO + O2 T

2Cr2O3

78 Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

79 Cr2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Cr(OH)4]

80 2Cr(OH)3

TCr2O3 + 3H2O

81 CrO3 + H2O H2CrO4

82 CrO3 + 2KOH K2CrO4 + H2O

83 Cr(OH)2 + 2HCl CrCl2 + H2O

84 Cr(OH)3 +3HCl CrCl3 + 3H2O 85 Cr(OH)3+NaOH Na3[Cr(OH)6] 86 CrCl3 + NH3 + H2O Cr(OH)3 + NH4Cl 87 K2Cr2O7 + 2KOH 2K2CrO4 + H2O 88 2K2CrO4+ 2HCl K2Cr2O7 + 2KCl + H2O 89 K2Cr2O7+ 3Na2SO3+4H2SO4 3Na2SO4 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 4H2O

90 (NH4)2Cr2O7

TN2+Cr2O3 + 4H2O

Zadanie 6

a) MnO4- + MnO2 + OH

- MnO4

2- + MnO4

2-+ H2O

Proces redukcji MnO4

- + 1e rarr MnO4

2-middot2

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

2- + 2e + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + MnO2 + 4OH

- 2MnO4

2- + MnO4

2-+2 H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

104

Zadanie 1

Fe3O4 Fe4[Fe(CN)6]3 Fe3[Fe(CN)6]2 FeS2

Stopień utlenienia

II 2xIII III II II III II

Zadanie 2

MnO Mn2O3 Mn3O4 MnO2 Mn5O8

Mn2O7

Stopień utlenienia

II III II III IV II IV VII

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy zasadowy zasadowy amfoteryczny amfoteryczny kwasowy

Zadanie 3

CrO Cr2O3 CrO3

Stopień utlenienia

II III VI

Charakter chemiczny

tlenkoacutew zasadowy amfoteryczny kwasowy

Wodorotlenek lub kwas

Cr(OH)2

Cr(OH)3 H2CrO4

Zadanie 4

Wzoacuter związku chemicznego

Barwa

FeO czarna

Fe2O3 rdzawoczerwona

Fe3O4 czarna

Fe(OH)2 jasno zielony

Fe(OH)3 czerwono-brunatna

osad

FeCl2 jasnozielona

FeCl3 żoacutełtopomarańczowa

FeBr3 pomarańczowy

FeI3 brunatna

FeS czarny osad

Fe2S3 czarny osad

FeCrO4 pomarańczowy

Fe2(CrO4)3 pomarańczowy

Fe2(SiO3)3 brunatny osad

Fe2(CO3)3 brunatny osad

Fe(NO3)3 pomarańczowy

Fe2(SO4)3 żoacutełty

FePO4 żoacutełty osad

Fe(ClO4)3 pomarańczowy

Cu2O Czerwono-brunatna

CuO czarna

Cu(OH)2 niebieska

CuCl2 niebieska

CuBr2 niebieska

CuI2 brunatny osad

CuS Czarny osad

CuF niebieski osad

Cu3(PO4)2 niebieski osad

CuSiO3 niebieski osad

[Cu(NH3)4](OH)2 szafirowa

H2CuCl4 zielona

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

105

CuSO4 niebieska

CuSO3 zielona

CuCO3 niebieski osad

CuCrO4 brunatnoczerwony

osad

(CH3COO)2Cu niebieski

Cu(NO3)2 niebieska

CuSO4∙5H2O niebieska

Ag2S czarna

AgOH czarny

Ag2O czarna

AgCl biały osad

AgBr żoacutełty osad

AgI żoacutełty osad

Ag2SO4 biały osad

Ag2SiO3 żoacutełty osad

Ag3PO4 żoacutełty osad

Ag2CrO4 brunatno-czerwony

osad

Ag2CO3 żoacutełty osad

ZnO biały proszek

Zn(OH)2 biała

MnSO4 jasno roacuteżowy

MnCl2 jasno roacuteżowy

Mn(OH)2 Biały osad

HMnO4 fioletowy

KMnO4 fioletowy

K2MnO4 zielony

MnO Szarozielony

proszek

Mn2O3 Brunatno czarny

MnO2 brunatny

Mn2O7 Czarny proszek (ciemnozielona

ciecz)

MnS cielistoroacutezowy

MnSiO3 roacuteżowy osad

MnCrO4 czarny osad

MnSO4 jasno roacuteżowy(biały)

CrO czarna

Cr2O3 szarozielona

CrO3 Pomarańczowo-

czerwona

CrF3 zielony osad

CrCl2 niebieska

Cr2S3 brunatny osad

CrCl3 szarozielony

Cr(OH)2 ciemnobrunatna

Cr(OH)3 szarozielna

Cr2(SO4)3 szarozielona

Cr2(SO3)3 ciemnoniebieski

Cr2(CO3)3 zielony osad

Cr(NO3)3 zielona

CrPO4 zielony osad

Cr(ClO4)3 ciemnoniebieski

(CH3COO)3Cr ciemnoniebieski

Cr2(SiO3)3 zielony osad

K2CrO4 żoacutełta

K2Cr2O7 pomarańczowa

H2CrO4 żoacutełty

Na[Cr(OH)4] zielony

Na3[Cr(OH)6] zielony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

106

Zadanie 5

Żelazo

1 2Fe + 3Cl2 2FeCl3

2 Fe + 2HCl FeCl2 + H2

3 3Fe + 2O2 Fe3O4

4 3Fe + 4H2O(g) Fe3O4 + 4H2

5 2Fe + 6H2SO4(na gorąco) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

6 Fe + 4HNO3(na gorąco) Fe(NO3)3+ NO + 2H2O

7 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

8 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3

9 2Fe(OH)3

TFe2O3 +3 H2O

10 FeCO3

TCO2 + FeO

11 Fe + H2SO4(roz) FeSO4 + H2

12 FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 13 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl 14 Fe(OH)3 + NaOH Na[Fe(OH)4]

15 Fe(OH)3 + 3NaOH T

Na3FeO3 + 3H2O

16 Miedziowce

17 4Cu + O2 2Cu2O

18 2Cu + O2

TCu2O

19 3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

20 Cu + 4HNO3(stęż) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

21 Cu + 2H2SO4(gorącystęż) CuSO4 + SO2 +2H2O

22 Cu(OH)2

TCuO + H2O

23 Cu(OH)2 + 2HCl CuCl2 + 2H2O

24 Cu(OH)2 + 2NaOH Na2[Cu(OH)4]

25 CuCO3

TCuO + CO2

26 CuO +2HCl (roz) CuCl2 + H2O

27 CuO + 4HCl (stę) H2CuCl4 + H2O

28 Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2

29 Ag +2HNO3(stęż) AgNO3 + NO2 + H2O

30 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O

31 AgNO3 + KOH AgOH + KNO3

32 AgNO3+HCl AgCl + HNO3

33 2AgClhv

2Ag + Cl2

34 AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]Cl 35 2Ag2O 4Ag + O2

36 Ag2O + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]OH

37 Au + 4HCl + HNO3 HAuCl4 + NO + 2H2O

38 Cynk

39 Zn + O2 T

2NO

40 Zn + HCl ZnCl2 + H2

41 4Zn + 10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

42 Zn + 2NaOH + 2H2O Na2[Zn(OH)4] + H2

43 Zn(OH)2 + H2SO4 ZnSO4 + 2H2O

44 Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

45 Zn(OH)2 +2KOH K2[Zn(OH)4] 46 Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4](OH)2

47 Mangan

48 Mn + 2HCl MnCl2 + H2

49 Mn + 2H2SO4(stęż) MnSO4 + SO2 + 2H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

107

50 MnCO3

TMnO + CO2

51 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

52 2KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

53 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O

54 2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

55 MnO2 +2 KOH + 2H2O K2[Mn(OH)6]

56 MnO2 + 2KOHT

K2MnO3+ H2O

57 2MnO2 + 4KOH + O2 2K2MnO4 + 2H2O

58 MnO2 + KNO3 + K2CO3 K2MnO4 + KNO2 + CO2

59 4MnO2

T2Mn2O3 + O2

60 MnCl2+Na2S MnS + 2NaCl 61 MnCl2 + 2KOH Mn(OH)2 + 2KCl 62 Mn(OH)2 + O2 2 (MnO2 middotH2O) 63 Mn(OH)2 + 2HCl MnCl2 + 2H2O

64 2KMnO4

TK2MnO4 + MnO2 + O2

65 2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

66 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4 + 3H2O

67 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

68 2KMnO4 + Na2SO3 + 2KOH 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

69 2H2O2

MnO2

2H2O + O2

70 Chrom

71 Cr + 2HCl(roz) CrCl2 + H2

72 2Cr + 6HCl(roz) + O2 2CrCl3 + H2 + 2H2O

73 Cr + H2SO4(roz) CrSO4 + H2

74 4Cr + 6H2SO4(roz) + 3O2 2Cr2(SO4)3+H2 + 6H2O

75 2Cr + 3H2O(g) T

Cr2O3 + 3H2

76 CrO + 2HCl CrCl2 + H2O

77 4CrO + O2 T

2Cr2O3

78 Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

79 Cr2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Cr(OH)4]

80 2Cr(OH)3

TCr2O3 + 3H2O

81 CrO3 + H2O H2CrO4

82 CrO3 + 2KOH K2CrO4 + H2O

83 Cr(OH)2 + 2HCl CrCl2 + H2O

84 Cr(OH)3 +3HCl CrCl3 + 3H2O 85 Cr(OH)3+NaOH Na3[Cr(OH)6] 86 CrCl3 + NH3 + H2O Cr(OH)3 + NH4Cl 87 K2Cr2O7 + 2KOH 2K2CrO4 + H2O 88 2K2CrO4+ 2HCl K2Cr2O7 + 2KCl + H2O 89 K2Cr2O7+ 3Na2SO3+4H2SO4 3Na2SO4 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 4H2O

90 (NH4)2Cr2O7

TN2+Cr2O3 + 4H2O

Zadanie 6

a) MnO4- + MnO2 + OH

- MnO4

2- + MnO4

2-+ H2O

Proces redukcji MnO4

- + 1e rarr MnO4

2-middot2

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

2- + 2e + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + MnO2 + 4OH

- 2MnO4

2- + MnO4

2-+2 H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

105

CuSO4 niebieska

CuSO3 zielona

CuCO3 niebieski osad

CuCrO4 brunatnoczerwony

osad

(CH3COO)2Cu niebieski

Cu(NO3)2 niebieska

CuSO4∙5H2O niebieska

Ag2S czarna

AgOH czarny

Ag2O czarna

AgCl biały osad

AgBr żoacutełty osad

AgI żoacutełty osad

Ag2SO4 biały osad

Ag2SiO3 żoacutełty osad

Ag3PO4 żoacutełty osad

Ag2CrO4 brunatno-czerwony

osad

Ag2CO3 żoacutełty osad

ZnO biały proszek

Zn(OH)2 biała

MnSO4 jasno roacuteżowy

MnCl2 jasno roacuteżowy

Mn(OH)2 Biały osad

HMnO4 fioletowy

KMnO4 fioletowy

K2MnO4 zielony

MnO Szarozielony

proszek

Mn2O3 Brunatno czarny

MnO2 brunatny

Mn2O7 Czarny proszek (ciemnozielona

ciecz)

MnS cielistoroacutezowy

MnSiO3 roacuteżowy osad

MnCrO4 czarny osad

MnSO4 jasno roacuteżowy(biały)

CrO czarna

Cr2O3 szarozielona

CrO3 Pomarańczowo-

czerwona

CrF3 zielony osad

CrCl2 niebieska

Cr2S3 brunatny osad

CrCl3 szarozielony

Cr(OH)2 ciemnobrunatna

Cr(OH)3 szarozielna

Cr2(SO4)3 szarozielona

Cr2(SO3)3 ciemnoniebieski

Cr2(CO3)3 zielony osad

Cr(NO3)3 zielona

CrPO4 zielony osad

Cr(ClO4)3 ciemnoniebieski

(CH3COO)3Cr ciemnoniebieski

Cr2(SiO3)3 zielony osad

K2CrO4 żoacutełta

K2Cr2O7 pomarańczowa

H2CrO4 żoacutełty

Na[Cr(OH)4] zielony

Na3[Cr(OH)6] zielony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

106

Zadanie 5

Żelazo

1 2Fe + 3Cl2 2FeCl3

2 Fe + 2HCl FeCl2 + H2

3 3Fe + 2O2 Fe3O4

4 3Fe + 4H2O(g) Fe3O4 + 4H2

5 2Fe + 6H2SO4(na gorąco) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

6 Fe + 4HNO3(na gorąco) Fe(NO3)3+ NO + 2H2O

7 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

8 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3

9 2Fe(OH)3

TFe2O3 +3 H2O

10 FeCO3

TCO2 + FeO

11 Fe + H2SO4(roz) FeSO4 + H2

12 FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 13 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl 14 Fe(OH)3 + NaOH Na[Fe(OH)4]

15 Fe(OH)3 + 3NaOH T

Na3FeO3 + 3H2O

16 Miedziowce

17 4Cu + O2 2Cu2O

18 2Cu + O2

TCu2O

19 3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

20 Cu + 4HNO3(stęż) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

21 Cu + 2H2SO4(gorącystęż) CuSO4 + SO2 +2H2O

22 Cu(OH)2

TCuO + H2O

23 Cu(OH)2 + 2HCl CuCl2 + 2H2O

24 Cu(OH)2 + 2NaOH Na2[Cu(OH)4]

25 CuCO3

TCuO + CO2

26 CuO +2HCl (roz) CuCl2 + H2O

27 CuO + 4HCl (stę) H2CuCl4 + H2O

28 Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2

29 Ag +2HNO3(stęż) AgNO3 + NO2 + H2O

30 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O

31 AgNO3 + KOH AgOH + KNO3

32 AgNO3+HCl AgCl + HNO3

33 2AgClhv

2Ag + Cl2

34 AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]Cl 35 2Ag2O 4Ag + O2

36 Ag2O + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]OH

37 Au + 4HCl + HNO3 HAuCl4 + NO + 2H2O

38 Cynk

39 Zn + O2 T

2NO

40 Zn + HCl ZnCl2 + H2

41 4Zn + 10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

42 Zn + 2NaOH + 2H2O Na2[Zn(OH)4] + H2

43 Zn(OH)2 + H2SO4 ZnSO4 + 2H2O

44 Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

45 Zn(OH)2 +2KOH K2[Zn(OH)4] 46 Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4](OH)2

47 Mangan

48 Mn + 2HCl MnCl2 + H2

49 Mn + 2H2SO4(stęż) MnSO4 + SO2 + 2H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

107

50 MnCO3

TMnO + CO2

51 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

52 2KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

53 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O

54 2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

55 MnO2 +2 KOH + 2H2O K2[Mn(OH)6]

56 MnO2 + 2KOHT

K2MnO3+ H2O

57 2MnO2 + 4KOH + O2 2K2MnO4 + 2H2O

58 MnO2 + KNO3 + K2CO3 K2MnO4 + KNO2 + CO2

59 4MnO2

T2Mn2O3 + O2

60 MnCl2+Na2S MnS + 2NaCl 61 MnCl2 + 2KOH Mn(OH)2 + 2KCl 62 Mn(OH)2 + O2 2 (MnO2 middotH2O) 63 Mn(OH)2 + 2HCl MnCl2 + 2H2O

64 2KMnO4

TK2MnO4 + MnO2 + O2

65 2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

66 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4 + 3H2O

67 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

68 2KMnO4 + Na2SO3 + 2KOH 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

69 2H2O2

MnO2

2H2O + O2

70 Chrom

71 Cr + 2HCl(roz) CrCl2 + H2

72 2Cr + 6HCl(roz) + O2 2CrCl3 + H2 + 2H2O

73 Cr + H2SO4(roz) CrSO4 + H2

74 4Cr + 6H2SO4(roz) + 3O2 2Cr2(SO4)3+H2 + 6H2O

75 2Cr + 3H2O(g) T

Cr2O3 + 3H2

76 CrO + 2HCl CrCl2 + H2O

77 4CrO + O2 T

2Cr2O3

78 Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

79 Cr2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Cr(OH)4]

80 2Cr(OH)3

TCr2O3 + 3H2O

81 CrO3 + H2O H2CrO4

82 CrO3 + 2KOH K2CrO4 + H2O

83 Cr(OH)2 + 2HCl CrCl2 + H2O

84 Cr(OH)3 +3HCl CrCl3 + 3H2O 85 Cr(OH)3+NaOH Na3[Cr(OH)6] 86 CrCl3 + NH3 + H2O Cr(OH)3 + NH4Cl 87 K2Cr2O7 + 2KOH 2K2CrO4 + H2O 88 2K2CrO4+ 2HCl K2Cr2O7 + 2KCl + H2O 89 K2Cr2O7+ 3Na2SO3+4H2SO4 3Na2SO4 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 4H2O

90 (NH4)2Cr2O7

TN2+Cr2O3 + 4H2O

Zadanie 6

a) MnO4- + MnO2 + OH

- MnO4

2- + MnO4

2-+ H2O

Proces redukcji MnO4

- + 1e rarr MnO4

2-middot2

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

2- + 2e + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + MnO2 + 4OH

- 2MnO4

2- + MnO4

2-+2 H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

106

Zadanie 5

Żelazo

1 2Fe + 3Cl2 2FeCl3

2 Fe + 2HCl FeCl2 + H2

3 3Fe + 2O2 Fe3O4

4 3Fe + 4H2O(g) Fe3O4 + 4H2

5 2Fe + 6H2SO4(na gorąco) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

6 Fe + 4HNO3(na gorąco) Fe(NO3)3+ NO + 2H2O

7 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

8 2Fe(OH)2 + H2O2 2Fe(OH)3

9 2Fe(OH)3

TFe2O3 +3 H2O

10 FeCO3

TCO2 + FeO

11 Fe + H2SO4(roz) FeSO4 + H2

12 FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl 13 FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl 14 Fe(OH)3 + NaOH Na[Fe(OH)4]

15 Fe(OH)3 + 3NaOH T

Na3FeO3 + 3H2O

16 Miedziowce

17 4Cu + O2 2Cu2O

18 2Cu + O2

TCu2O

19 3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

20 Cu + 4HNO3(stęż) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

21 Cu + 2H2SO4(gorącystęż) CuSO4 + SO2 +2H2O

22 Cu(OH)2

TCuO + H2O

23 Cu(OH)2 + 2HCl CuCl2 + 2H2O

24 Cu(OH)2 + 2NaOH Na2[Cu(OH)4]

25 CuCO3

TCuO + CO2

26 CuO +2HCl (roz) CuCl2 + H2O

27 CuO + 4HCl (stę) H2CuCl4 + H2O

28 Cu(OH)2 + 4NH3 [Cu(NH3)4](OH)2

29 Ag +2HNO3(stęż) AgNO3 + NO2 + H2O

30 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O

31 AgNO3 + KOH AgOH + KNO3

32 AgNO3+HCl AgCl + HNO3

33 2AgClhv

2Ag + Cl2

34 AgCl + 2NH3 [Ag(NH3)2]Cl 35 2Ag2O 4Ag + O2

36 Ag2O + 4NH3 + H2O 2[Ag(NH3)2]OH

37 Au + 4HCl + HNO3 HAuCl4 + NO + 2H2O

38 Cynk

39 Zn + O2 T

2NO

40 Zn + HCl ZnCl2 + H2

41 4Zn + 10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

42 Zn + 2NaOH + 2H2O Na2[Zn(OH)4] + H2

43 Zn(OH)2 + H2SO4 ZnSO4 + 2H2O

44 Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

45 Zn(OH)2 +2KOH K2[Zn(OH)4] 46 Zn(OH)2 + 4NH3 [Zn(NH3)4](OH)2

47 Mangan

48 Mn + 2HCl MnCl2 + H2

49 Mn + 2H2SO4(stęż) MnSO4 + SO2 + 2H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

107

50 MnCO3

TMnO + CO2

51 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

52 2KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

53 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O

54 2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

55 MnO2 +2 KOH + 2H2O K2[Mn(OH)6]

56 MnO2 + 2KOHT

K2MnO3+ H2O

57 2MnO2 + 4KOH + O2 2K2MnO4 + 2H2O

58 MnO2 + KNO3 + K2CO3 K2MnO4 + KNO2 + CO2

59 4MnO2

T2Mn2O3 + O2

60 MnCl2+Na2S MnS + 2NaCl 61 MnCl2 + 2KOH Mn(OH)2 + 2KCl 62 Mn(OH)2 + O2 2 (MnO2 middotH2O) 63 Mn(OH)2 + 2HCl MnCl2 + 2H2O

64 2KMnO4

TK2MnO4 + MnO2 + O2

65 2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

66 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4 + 3H2O

67 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

68 2KMnO4 + Na2SO3 + 2KOH 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

69 2H2O2

MnO2

2H2O + O2

70 Chrom

71 Cr + 2HCl(roz) CrCl2 + H2

72 2Cr + 6HCl(roz) + O2 2CrCl3 + H2 + 2H2O

73 Cr + H2SO4(roz) CrSO4 + H2

74 4Cr + 6H2SO4(roz) + 3O2 2Cr2(SO4)3+H2 + 6H2O

75 2Cr + 3H2O(g) T

Cr2O3 + 3H2

76 CrO + 2HCl CrCl2 + H2O

77 4CrO + O2 T

2Cr2O3

78 Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

79 Cr2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Cr(OH)4]

80 2Cr(OH)3

TCr2O3 + 3H2O

81 CrO3 + H2O H2CrO4

82 CrO3 + 2KOH K2CrO4 + H2O

83 Cr(OH)2 + 2HCl CrCl2 + H2O

84 Cr(OH)3 +3HCl CrCl3 + 3H2O 85 Cr(OH)3+NaOH Na3[Cr(OH)6] 86 CrCl3 + NH3 + H2O Cr(OH)3 + NH4Cl 87 K2Cr2O7 + 2KOH 2K2CrO4 + H2O 88 2K2CrO4+ 2HCl K2Cr2O7 + 2KCl + H2O 89 K2Cr2O7+ 3Na2SO3+4H2SO4 3Na2SO4 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 4H2O

90 (NH4)2Cr2O7

TN2+Cr2O3 + 4H2O

Zadanie 6

a) MnO4- + MnO2 + OH

- MnO4

2- + MnO4

2-+ H2O

Proces redukcji MnO4

- + 1e rarr MnO4

2-middot2

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

2- + 2e + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + MnO2 + 4OH

- 2MnO4

2- + MnO4

2-+2 H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

107

50 MnCO3

TMnO + CO2

51 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

52 2KMnO4 + H2SO4 Mn2O7 + K2SO4 + H2O

53 MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O

54 2MnO2 + 2H2SO4 2MnSO4 + O2 + 2H2O

55 MnO2 +2 KOH + 2H2O K2[Mn(OH)6]

56 MnO2 + 2KOHT

K2MnO3+ H2O

57 2MnO2 + 4KOH + O2 2K2MnO4 + 2H2O

58 MnO2 + KNO3 + K2CO3 K2MnO4 + KNO2 + CO2

59 4MnO2

T2Mn2O3 + O2

60 MnCl2+Na2S MnS + 2NaCl 61 MnCl2 + 2KOH Mn(OH)2 + 2KCl 62 Mn(OH)2 + O2 2 (MnO2 middotH2O) 63 Mn(OH)2 + 2HCl MnCl2 + 2H2O

64 2KMnO4

TK2MnO4 + MnO2 + O2

65 2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

66 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4 + 3H2O

67 2KMnO4 + 3Na2SO3 + H2O 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

68 2KMnO4 + Na2SO3 + 2KOH 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

69 2H2O2

MnO2

2H2O + O2

70 Chrom

71 Cr + 2HCl(roz) CrCl2 + H2

72 2Cr + 6HCl(roz) + O2 2CrCl3 + H2 + 2H2O

73 Cr + H2SO4(roz) CrSO4 + H2

74 4Cr + 6H2SO4(roz) + 3O2 2Cr2(SO4)3+H2 + 6H2O

75 2Cr + 3H2O(g) T

Cr2O3 + 3H2

76 CrO + 2HCl CrCl2 + H2O

77 4CrO + O2 T

2Cr2O3

78 Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

79 Cr2O3 + 2NaOH + 3H2O 2Na[Cr(OH)4]

80 2Cr(OH)3

TCr2O3 + 3H2O

81 CrO3 + H2O H2CrO4

82 CrO3 + 2KOH K2CrO4 + H2O

83 Cr(OH)2 + 2HCl CrCl2 + H2O

84 Cr(OH)3 +3HCl CrCl3 + 3H2O 85 Cr(OH)3+NaOH Na3[Cr(OH)6] 86 CrCl3 + NH3 + H2O Cr(OH)3 + NH4Cl 87 K2Cr2O7 + 2KOH 2K2CrO4 + H2O 88 2K2CrO4+ 2HCl K2Cr2O7 + 2KCl + H2O 89 K2Cr2O7+ 3Na2SO3+4H2SO4 3Na2SO4 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 4H2O

90 (NH4)2Cr2O7

TN2+Cr2O3 + 4H2O

Zadanie 6

a) MnO4- + MnO2 + OH

- MnO4

2- + MnO4

2-+ H2O

Proces redukcji MnO4

- + 1e rarr MnO4

2-middot2

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

2- + 2e + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + MnO2 + 4OH

- 2MnO4

2- + MnO4

2-+2 H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

108

UtleniaczMnO4- Reduktor MnO2

b) MnO4

- + SO2 + H2O MnO2 + SO4

2- + H

+

Proces redukcji MnO4- + 4H+ + 3e rarr MnO2 + 2H2Omiddot2 Proces utleniania SO2 + 2H2O rarr SO4

2- + 4H

+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2MnO4

- + 3SO2 + 2H2O 2MnO2 + 3SO4

2- + 4H

+

UtleniaczMnO4- Reduktor SO2

c) MnO2 + ClO3- + OH

- MnO4

-+ Cl

- + H2O

Proces redukcji ClO3

- + 3H2O + 6e rarr Cl

- + 6OH

-

Proces utleniania MnO2 + 4OH

- rarr MnO4

- + 3e + 2H2O middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO2 + ClO3- + 2OH

- 2 MnO4-+ Cl

- + H2O

Utleniacz ClO3- Reduktor MnO2

d) MnO42-

+ H2O MnO4- + MnO2 + OH

-

Proces redukcji MnO4

2- + 2H2O + 2e rarr MnO2 + 4OH

-

Proces utleniania MnO4

2- rarr MnO4

- + 1e middot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

3MnO42-

+ 2H2O 2 MnO4- + MnO2 + 4OH

-

UtleniaczMnO42-

Reduktor MnO42-

e) MnO4- + Mn

2+ + OH

-MnO2 + H2O

Proces redukcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Proces utleniania

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Utleniacz helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip Reduktor helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

f) Cr2O3 + NO3

-+ OH

- CrO4

2- + NO2

- + H2O

Proces redukcji NO3

- + H2O + 2e rarr NO2

- + 2OH

- middot3

Proces utleniania Cr2O3 + 10OH

-rarr2CrO4

2- + 3e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

Cr2O3 + 3NO3-+ 4OH

- 2 CrO42-

+ 3NO2- + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cr2O3

g) Cr3+

+ Cl2 + OH-

CrO42-

+ Cl- + H2O

Proces redukcji Cl2 + 2e rarr 2Cl

-3

Proces utleniania Cr

3+ + 8OH

- rarrCrO4

2- + 3e + 4H2Omiddot2

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Cr

3+ + 3Cl2 + 16OH

- 2CrO4

2- + 6Cl

- + 8H2O

UtleniaczCl2 Reduktor Cr3+

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

109

h) FeS2 + NO3- + H

+Fe

3++ SO4

2-+NO+H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot5

Proces utleniania FeS2 + 8H2O + 15e rarr 2SO4

2- + Fe

3+ + 16H

+

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

FeS2 + 5NO3- + 4H

+ 3Fe3 +

+ 2SO42-

+ 5NO + 2H2O

UtleniaczNO3- Reduktor FeS2

i) F2O3 + NO3- + OH

-FeO4

2-+ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 2H2O + 3e rarr NO + 4OH

-2

Proces utleniania Fe2O3 + 10OH

- rarr 2FeO4

2- + 6e + 5H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

F2O3 + 2NO3- + 2OH

- 2FeO42-

+ 2NO + H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Fe2O3

j) Cu + NO3-+ H

+ Cu

2++ NO + H2O

Proces redukcji NO3

- + 4H

+ + 3e rarr NO + 2H2O middot2

Proces utleniania Cu rarr Cu

2+ + 2emiddot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 3Cu + 2NO3

-+ 8H

+ 3Cu

2++ 2NO + 4H2O

UtleniaczNO3- Reduktor Cu

k) Au3+

+ H2O2 + OH-

Au+ O2+ H2O Proces redukcji Au

3+ + 3e rarr Au middot2

Proces utleniania H2O2 + 2OH

- rarrO2 + 2e + 2H2O middot3

Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2Au

3++ 3H2O2 + 6OH

- 2Au+ 3O2+ 6H2O

UtleniaczAu3+

ReduktorH2O2

Zadanie 7

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 4H+

+1e rarrMnO2 + 2H2O

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 4H+ rarr MnO4

2- + MnO2 + 2H2O

UtleniaczMnO43-

Reduktor MnO43-

Proces redukcji

MnO43-

rarr MnO42-

+ 1e

Proces utleniania

MnO43-

+ 2H2O + 1e rarr MnO2 + 4OH-

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO43-

+ 2H2Orarr MnO42-

+ MnO2 + 4OH-

Utleniacz MnO43-

Reduktor MnO43-

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

110

Zadanie 8

Proces redukcji

MnO4- + 8H

++ 5e rarrMn

2+ + 4H2O

Proces utleniania

C2O42-

rarr 2CO2 + 2e

Zbilansowane roacutewnanie reakcji

2MnO4- + 16H

++ 5C2O4

2-rarr 2Mn

2++ 8H2O+ 10CO2

UtleniaczMnO4- Reduktor C2O4

2-

Zadanie 9

Proces redukcji 0 -II

O2 + 4erarr2O Proces utleniania

-I +IV

2S rarr2S + 10e

+II +III

Fe rarrFe + 1e roacutewnanie reakcji 4FeS2 + 11O2 rarr8SO2 + 2Fe2O3 Utleniacz O2 Reduktor FeS2

Zadanie 10

Fe [Ar]4s23d

6

Fe2+

[Ar]d6

Fe3+

[Ar]3d5

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Fe3+

ponieważ jon ten ma połowicznie zapełniony orbital d a jest to korzystna

konfiguracja elektronowa

Cu [Ar]4s13d

10

Cu+[Ar]3d

10

Cu2+

[Ar]3d9

Uzasadnienie

Najtrwalszą drobiną jest Cu+ ponieważ jon ten ma całkowicie zapełniony orbital d a jest to korzystna konfiguracja

elektronowa

Zadanie 11

Fe(OH)3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

FeCl3 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

111

H2CrO4

Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

KMnO4 Nazwa helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Wzoacuter elektronowy kreskowy

Zadanie 12

Wodoacuter nie może utlenić żelaza na +III stopień utlenienia ponieważ zaroacutewno wodoacuter jak i żelazo maja przybliżone

potencjały elektrochemiczne

Zadanie 13

Roacutewnania reakcji

Fe3O4 + 2C rarr3Fe + 2CO2

Fe3O4 + 4CO rarr3Fe + 4CO2

Koks i tlenek węgla(II) w procesie otrzymywania żelaza z rudy pełni funkcję reduktora

Zadanie 14

3Cu + 8HNO3(roz) 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O Cu + 4HNO3(st) Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Cu + 2H2SO4(stgorący) CuSO4 + SO2+ 2H2O Cr + HNO3(st) pasywacja Cr + H2SO4(gorącystęż) pasywacja Fe+ HNO3(st na zimno) pasywacja Fe + H2SO4(st na zimno) pasywacja 4Zn +10HNO3(roz) 4Zn(NO3)2 + NH4NO3 +3H2O

Zadanie 15

Schemat doświadczenia AgNO3 + HCl Cu(NO3)2+ HCl Obserwacje W pierwszej proboacutewce obserwujemy wytracenie się białego osadu w drugiej proboacutewce nie zaobserwowano żadnych objawoacutew reakcji Wnioski Ag

+ + Cl- rarr AgCl

Zadanie 16

Cu(OH)2 +2NaOH rarr Na2CuO2 + 2H2O

Fe(OH)3 + 3NaOH rarr Na3FeO3 + 3H2O

Zadanie 17

Schemat doświadczenia

K2CrO4 + KOH

K2Cr2O7 + KOH

CrCl3 + KOH

Obserwacje W pierwszej proboacutewce brak objawoacutew reakcji w proboacutewce drugiej roztwoacuter zmienił zabarwienie z pomarańczowej na żoacutełtą w proboacutewce trzeciej obserwujemy wytracenie się zielonego osadu Wnioski 1K2CrO4 +KOHrarr 2Cr2O7

2- + 2OH

-rarr 2CrO4

2- + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

112

3Cr3 +3OH

- rarr Cr(OH)3

Zadanie 18

a) Zbilansowane roacutewnanie reakcji 2KMnO4 + 8H2SO4 + 10KCl rarr 2MnSO4 + 5Cl2 + 6K2SO4 + 8H2O Proces redukcji

+VII +II Mn + 5e rarr Mn Proces utleniania -I 0 2ClrarrCl2 + 2e Utleniacz KMnO4 Reduktor KCl

a) 283 dm3

b) 65 cm3

Zadanie 19

1 Cr + 2HCl rarr CrCl2 + H2 22Cr + 6HCl + O2rarr2CrCl3 + H2 + 2H2O 3 4CrCl2 + 4HCl + O2 rarr 4CrCl3 + 2H2O 4 CrCl2 + 2NaOH rarr Cr(OH)2 + 2NaCl T

5 Cr(OH)2rarrCrO + H2O 6 CrO + 2HCl rarr CrCl2 + H2O 7 2Cr(OH)3 + 3H2O2 + 4KOHrarr2K2CrO4 + 8H2O 8 CrCl3 + 3KOH rarrCr(OH)3 + 3KCl 9 Cr(OH)3 + 3HCl rarr CrCl3 + 3H2O 10 2Cr(OH)3 rarrCr2O3 + 3H2O 11 K3[Cr(OH)6] + 3HCl rarr Cr(OH)3 + 3KCl + 3H2O 12 Cr2O3 + 6HCl rarr 2CrCl3 + 3H2O 13Cr2O3 + 6KOH + 3H2O rarr 2K3[Cr(OH)6] 14 (NH4)2Cr2O7 rarr Cr2O3 + N2 + 4H2O 15 2K2CrO4 + H2SO4 rarrK2CrO7 + K2SO4 + H2O 16K2CrO7 + 2KOH rarr 2K2CrO4 + H2O 17 K2CrO7 + 3Na2SO3 + H2SO4 rarr 3Na2SO4 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 4H2O

Zadanie 20

1 Mn + 2HCl rarr MnCl2 + H2 2MnCl2 + 2NaOH rarr Mn(OH)2 + 2NaCl 3 2Mn(OH)2 + O2 rarr 2(MnO2 middot H2O) 4 Mn(OH)2 + 2HCl rarr MnCl2 + 2H2O 5 MnO2 + 4HCl rarr MnCl2 + Cl2 + 2H2O 6 MnO2 + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Mn(OH)6] 7 2MnO2 + 4KOH + O2 rarr 2K2MnO4 + 2H2O T 84MnO2 rarr 2Mn2O3 + O2 9 3Mn3O4 + 8Al rarr 4Al2O3 + 9Mn

10 3K2MnO4 + 2H2SO4 rarr 2KMnO4 + MnO2 + 2K2SO4 + 2H2O

T 112KMnO4 rarr K2MnO4 +MnO2 + O2

12 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 rarr K2SO4 + MnSO4 + 5Na2SO4 + 3H2O

13 Mn2O7 + 2KOH rarr2KMnO4 + H2O

14 2KMnO4 + 3Na2SO4 + H2Orarr 2MnO2 + 3Na2SO4 + 2KOH

15 2KMnO4 + 2KOH + Na2SO4 rarr 2K2MnO4 + Na2SO4 + H2O

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

113

Zadanie 21

1 4FeO + O2 rarr2Fe2O3

T 2 3Fe2O3 + C rarr Fe3O4 + CO T 3 Fe3O4 + C rarr 3FeO + CO T 43Fe + 2O2 rarr Fe3O4 T 5FeO + C rarr Fe + CO 6 Fe + 2HCl rarr FeCl2 + H2 7 2FeCl2 + Cl2 rarr 2FeCl3 8 FeCl3 + 3NaOH rarr Fe(OH)3 +3NaCl 9 4 Fe(OH)2 + O2 + 2H2Orarr 4Fe(OH)3 T

10Fe(OH)2 rarr FeO + H2O 11 Fe(OH)3 + 3NaOH rarrNa3[Fe(OH)6] 12 Fe(OH)3 + NaOH rarrNa[Fe(OH)4] 13 Na[Fe(OH)4] + 2NaOH rarr Na3[Fe(OH)6] 14 2Fe + 3Cl2 rarr 2FeCl3

T 15 2Fe(OH)3rarr Fe2O3 + 3H2O 16 Fe2O3 + 6HCl rarr 2FeCl3 + 3H2O 17 FeCl2 + 2NaOH rarr 2FeCl3 + 3H2O

Zadanie 22

T

1 2Cu + O2 rarr 2CuO

2 CuO +2 HCl rarr CuCl2 + H2O

3 CuCl2 + 2KOH rarr Cu(OH)2 + 2KCl

4 Cu(OH)2 + H2SO4 rarr CuSO4 + 2H2O

5 CuSO4 + 2NaOH rarrNa2SO4 + Cu(OH)2

6 4Cu + O2 rarr 2Cu2O

7 Cu + 4HNO3(stęż) rarrCu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

8 3Cu + 8HNO3(rozc) rarr3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

9 Cu + 2H2SO4(stęż)rarr CuSO4 +SO2 + H2O

10 2CuO + MgrarrCu2O + MgO

11 Cu(OH)2 + 4NH3 rarr [Cu(NH3)4](OH)2

12 Cu(OH)2 + 2NaOH rarr Na2[Cu(OH)4]

T

13 Cu(OH)2rarr CuO + H2O

Zadanie 23

1Zn + 10HNO3(rozc)rarr4Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 2 NH4NO3 rarrN2O + 2H2O 3NH3 + HCl rarrNH4Cl 4 Zn + 2NaOH + 2H2O rarr Na2[Zn(OH)4] + H2

T

5 Na2[Zn(OH)4]rarr Na2ZnO2+ H2O

6 2Zn + O2 rarr 2ZnO

7 Zn + 2HCl rarr ZnCl2 + H2

8 Zn + 2HNO3 rarrZnNO3 + H2

9ZnCl2 + 2KOH rarr Zn(OH)2 + 2KCl

10 Zn(OH)2 + 4NH3 rarr [Zn(NH3)4](OH)2

11 Zn(OH)2 +2NaOH rarr Na2[Zn(OH)4]

T

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi blok d

114

12 Zn(OH)2 + 2NaOH rarr Na2ZnO2 + H2O

13 Zn(NO3)2 + KOH rarr KNO3 + Zn(OH)2

14 Zn(OH)2 +2HNO3 rarr Zn(NO3)2 + 2H2O

Zadanie 24

1 Ag + 2HNO3(stęż)rarr AgNO3 + NO2 + H2O

2AgNO3 + NaOHrarr AgOH + NaNO3

3 2AgOHrarrAg2O + H2O

4 2AgNO3 + 2KOH rarr Ag2O + 2KNO3 + H2O

5 2Ag2O rarr 4Ag + O2

6 AgNO3 + HCl rarr AgCl + HNO3

7AgCl + 2NH3 rarr [Ag(NH3)2]Cl

8 Ag(NH3)2Cl + 2HNO3 rarr AgCl + 2NH4NO3

św

9 2AgCl rarr 2Ag + Cl2

10 4Ag + 2H2S + O2rarr 2Ag2S + 2H2O

Zadanie 25

625 middot10-5gtKso wytraci się

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

115

Zadanie 1 (12)

Proboacutewka z roztworem wodorotlenku sodu

-Otrzymamy roztwoacuter barwy zielonej

-Roztwoacuter w proboacutewce zmieni barwę na zieloną

Proboacutewka z roztworem kwasu siarkowego(VI)

-Otrzymamy bezbarwny roztwoacuter

-Roztwoacuter manganianu(VII) potasu odbarwi się

Zadanie 2 (13)

b

Zadanie 3 (14)

MnO42-

Zadanie 4 (20)

Si + 2 OH- + H2O SiO3

2- + 2H2 lub Si + 2 Na+

+ 2 OH- + H2O 2 Na+ + SiO3

2- + 2H2

Zadanie 5 (21)

Wzoacuter SiH4 Typ hybrydyzacji sp3

Zadanie 6 (22)

SinH2n+2 + 3n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + n + n+1

2O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

lub SinH2n+2 + (3119899 + 1)O2 nSiO2 + (n + 1)H2O

Zadanie 7 (9)

PFP

Zadanie 8 (101 102)

ndash roacutewnanie reakcji chloru z wodorotlenkiem sodu

2 NaOH + Cl2 NaCl + NaClO + H2O

ndash roacutewnanie reakcji utleniania chlorowodoru tlenem

4HCl + O2 kat

2 Cl2 + 2 H2O

Zadanie 91 (12)

Cl2 (aq) KBr(aq)

Zadanie 92

Barwa warstwy organicznej po etapie 1 Barwa warstwy organicznej po etapie 2

Bezbarwna lub Brak barwy

(Nastąpiło zabarwienie warstwy organicznej na kolor) żoacutełtobrunatny lub słomkowy lub pomarańczowy lub

czerwony

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

116

Zadanie 93

2Br- + Cl2 2Cl

-+ Br2

Zadanie 10 (7)

Jod brom chlor

Zadanie 11 (8)

a) lit soacuted potas rubid cez

b) 2 M + 2 H2O 2 MOH + H2

Zadanie 12 (9)

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność niemetali maleje

Ze wzrostem liczby atomowej aktywność metali wzrasta

Zadanie 13 (6)

a)

b) Przykłady poprawnej odpowiedzi bull W obu proboacutewkach osad wodorotlenku chromu(III) rozpuścił się bull W obu proboacutewkach powstały klarowne roztwory

c)

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce I

Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

Roacutewnanie reakcji zachodzącej w proboacutewce II

Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6 ]

3-

Zadanie 14 (7)

Przykłady poprawnej odpowiedzi bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia chromu i manganu charakter chemiczny tlenkoacutew zmienia się z zasadowego poprzez amfoteryczny na kwasowy bull Wraz ze wzrostem stopnia utlenienia tych pierwiastkoacutew wzrasta charakter kwasowy ich tlenkoacutew

Zadanie 15 (10)

Poprawne odpowiedzi Roztwoacuter A to stężony kwas azotowy(V) a roztwoacuter B to rozcieńczony kwas azotowy(V) Czerwonobrunatnym gazem ktoacutery powstał w proboacutewce I jest tlenek azotu o wzorze NO2 W proboacutewce II powstał bezbarwny tlenek o wzorze NO

Zadanie 16 (11)

Etap 1 Wytrąca się jasnozielony osad Etap 2 Osad zmienia zabarwienie na czerwonobrunatne lub osad ciemnieje

Cr(OH)3Cr(OH)3

1 2

HCl(aq) NaOH(aq)

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Pakiet maturalny

117

Zadanie 17 (12)

Roacutewnanie reakcji etapu 1

Fe2+

+ 2 OH- Fe(OH)2

Roacutewnanie reakcji etapu 2

2 Fe(OH)2 + H2O2 2 Fe(OH)3

Zadanie 18 (23)

a) Roztwory manganianu(VII) potasu kwasu siarkowego(VI) i siarczanu(IV) sodu lub roztwory KMnO4 H2SO4 i Na2SO3 b)

Fioletowy roztwoacuter odbarwia się lub roztwoacuter staje się bezbarwny

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

118

Zadanie 1

a) Proboacutewka I w doświadczeniach A i B CrO

Proboacutewka II w doświadczeniach A i B Cr2O3

b) 1 zasadowe kwasami

2 amfoteryczne kwasami zasadami

c) Doświadczenie A Cr2O3 + 2OHminus + 3H2O rarr 2[Cr(OH)4]

minus

Doświadczenie B Cr2O3+ 6H+ rarr 2Cr

3+ + 3H2O

Zadanie 2

a)

Dane Szukane

67 Ni

32 Cu

1 Mn

cHCl = 05 mol dmminus3

mstopu = 10 g

VHCl

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Ni

59 g Ni 2 mole HCl

67 g Ni x x = 0227 mola

Obliczenie liczby moli HCl potrzebnego do roztworzenia Mn

55 g Mn 2 mole HCl

01 g Mn y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0227 mola + 0004 mola = 0231 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0231 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04621198891198983

II sposoacuteb

Masa Ni w 10 g stopu zawierającego 67 Ni wynosi 67 g

Masa Mn w 10 g stopu zawierającego 1 Mn wynosi 01 g

Obliczenie liczby moli Ni

1 mol Ni 59 g

x moli Ni 67 g x = 0114 mola

Obliczenie liczby moli Mn

1 mol Mn 55 g

y moli Mn 01 g y = 0002 mola

Obliczenie liczby moli HCl

1 mol Ni 2 mole HCl

0114 mola x x = 0228 mola

1 mol Mn 2 mole HCl

0002 mola y y = 0004 mola

Obliczenie łącznej liczby moli HCl

nHCl = 0228 mola + 0004 mola = 0232 mola

Obliczenie objętości kwasu solnego

119862119898 =119899

119881 119881 =

119899

119862119898

119881119867119862119897 =119899119867119862119897

119862119867119862119897

=0232 119898119900119897119886

05 119898119900119897 ∙ 119889119898minus3= 04641198891198983

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

119

b) 1 za nie wypiera wodoru

2 nie należy

Zadanie 3 a) Wzoacuter ogoacutelny K2SO4 Al2(SO4)3 24H2O Wzoacuter uproszczony KAl(SO4)2 12H2O

b) K+ Al

3+ SO 2

4

Zadanie 4 a) 1 I II IV 2 II

b) Dane Szukane m1 = 279 g m2 = 15 g

Mx

Rozwiązanie I sposoacuteb 279 g x 15 g Cu x 64 g x = 11904 g Mx = 119 g mol

-1

II sposoacuteb 1 mol Cu 64 g x moli 15 g x = 0234 mola 279 g x 0234 mola Cu x 1 mol x = 119 g Mx = 119 g mol

ndash1 Odpowiedź Masa molowa metalu X wynosi 119 g mol

ndash1

Zadanie 5

a) H

+ OH

H2O

b) Stężenie jonoacutew H

107

mol ∙ dm3

Stężenie jonoacutew OH

107

mol ∙ dm3

Zadanie 6

Dane Szukane

Mmieszaniny = 3 g

Vr kwasu = 30 cm3

cm kwasu = 2 mol ∙ dm3

KOH NaOH

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa KOH x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr y = 3 ndash x

06040

3

56

xx

x = 21 rArr m KOH = 21 g

KOH i NaOH

70100g03

g12 KOH

100 ndash 70 = 30 NaOH

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

120

II sposoacuteb

Liczba moli KOH i NaOH

n KOH + n NaOH = n HCl = n

n = 003 dm3 ∙ 2 mol ∙ dm

3 = 006 mola

Masa NaOH

x ndash masa KOH y ndash masa NaOH

0604056

yx

x + y = 3 rArr x = 3 ndash y

0604056

3

yy

y = 09 rArr m NaOH = 09 g

KOH i NaOH

30100g03

g90 NaOH

100 ndash 30 = 70 KOH Odpowiedź Mieszanina zawierała 70 masowych KOH i 30 masowych NaOH Zadanie 7 C Zadanie 8 Przykłady poprawnych odpowiedzi

a) 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O lub CrO4

2- + H

+ HCrO4

- 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O

b) Etap I Cr2O72-

+ 2 OH- 2 CrO4

2- + H2O

Etap II 2CrO42-

+ 2 H3O+

Cr2O72-

+ 3 H2O lub 2 CrO42-

+ H+ Cr2O7

2- + H

+Cr2O7

2- + OH

-

lub 2 CrO42-

+ 2 H3O+ 2 HCrO4

- + 2 H2O

lub CrO42-

+ H+ HCrO4

- i 2 HCrO4

- Cr2O7

2- + H2O c) Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a dichromiany(VI) w środowisku kwasowym lub Chromiany(VI) są trwałe w środowisku zasadowym a nietrwałe w środowisku kwasowym Dichromiany(VI) są trwałe w środowisku kwasowym a nietrwałe w środowisku zasadowym Zadanie 9

Konfiguracja elektronowa 1s22s

22p

63s

23p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

1

lub 1s22s

2p

63s

2p

64s

23d

104p

1 lub 1s

22s

2p

63s

2p

6d

104s

2p

1

Przynależność do bloku konfiguracyjnego p

Zadanie 10

6s26p

1 p 6 1

Zadanie 11

Dane Szukane

Masy atomowe dwoacutech izotopoacutew talu

20297 u i 20497 u

x ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20297 u

y ndash procent atomoacutew talu o masie atomowej 20497 u

y = 100 ndash x

Rozwiązanie

u38204taluatomowa M

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

121

20438 u =20297119906∙119909+20497119906∙(100minus119909)

100

x = 295

y = 100 ndash 295 = 705

Zadanie 12

Roacutewnanie reakcji termicznego rozkładu 2BI3 2B + 3 I2

Roacutewnanie redukcji tlenku boru metalicznym magnezem B2O3 + 3 Mg 2B + 3 MgO

Zadanie 13

a) kwas solny

b) Roacutewnania reakcji Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 i MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

Zadanie 14 1 P 2 F 3 F

Zadanie 15

Ładunek jądra + 26

Liczba protonoacutew 26

Liczba elektronoacutew 26

Liczba neutronoacutew 30

Zadanie 16

Rozwiązanie

I sposoacuteb

Fe3O4 + 4 H2 3 Fe + 4 H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

58 g Fe3O4 x x = 18 g H2O

II sposoacuteb

Fe3O4 + 4H2 3Fe + 4H2O

232 g Fe3O4 4 ∙ 18 g H2O

x 18 g H2O x = 58 g Fe3O4

Odpowiedź Tak redukowanym tlenkiem moacutegł być magnetyt

Zadanie 17

Dane mFe= 42g W=85

Szukane 1198811198672

=

Rozwiązanie

I sposoacuteb 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2

3 ∙ 56 g Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

42 g Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

II sposoacuteb 3Fe + 4H2O rarr Fe3O4 + 4H2

mola0750molg56

g241Fe

n

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

122

3 mole Fe 4 ∙ 224 dm3 H2

0075 mola Fe x x = 224 dm3 H2

224 dm3 H2 100

y 85 y = 1904 dm3 H2

Zadanie 18

Roacutewnanie reakcji 1 3 Fe + 2 O2 Fe3O4

Roacutewnanie reakcji 2 Fe + 2 HCl FeCl2 + H2

Roacutewnanie reakcji 3 2 Fe + 3 Cl2 2 FeCl3

Zadanie 19

a) Odczyn kwasowy

Roacutewnanie reakcji w formie jonowej skroacuteconej

Fe3+

+ 3H2O Fe(OH)3 + 3H+

lub Fe3+

+ 3 Cl- + 3H2O Fe(OH)3 + 3H

+ + 3 Cl

-

lub Fe3+

+ 6H2O Fe(OH)3 + 3H3O+

b) Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+ )

lub Fe

3+ Cl

- H

+ lub H3O

+ H2O Fe(OH)3 OH

- (ewentualnie Fe(OH)

2+ Fe(OH)2

+)

Zadanie 20

a) Opis doświadczenia Do wodnego roztworu chlorku żelaza(III) należy dodać wodny roztwoacuter wodorotlenku sodu

W wyniku przemiany wytrąci się osad ktoacutery należy odsączyć (oddzielić od roztworu) i następnie wyprażyć

b) FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3darr + 3 NaCl

2 Fe(OH)3 T

Fe2O3 + 3 H2O

Zadanie 21 1 P 2 P 3 F

Zadanie 22

a) Proboacutewka I Osad roztworzył się

Proboacutewka II Osad roztworzył się

b) Proboacutewka I Al2O3 + 3 H2O + 2 OHndash 2 [Al(OH)4]

ndash

Proboacutewka II Al2O3 + 6 H+ 2 Al

3+ + 3 H2O

c) Al2O3 ma charakter amfoteryczny

Zadanie 23 Numer proboacutewki I (proboacutewka z magnezem) Uzasadnienie W przeprowadzonym doświadczeniu reakcja z kwasem siarkowym(VI) każdego użytego metalu zachodzi w stosunku molowym 1

1 a ilość wydzielonego wodoru jest roacutewna liczbie moli wziętego do reakcji

metalu Magnez ma najmniejszą masę molową w poroacutewnaniu z pozostałymi metalami czyli żelazem i cynkiem co oznacza że w 1 g magnezu jest największa liczba moli dlatego objętość wydzielonego wodoru też była największa

Zadanie 24

magnez cynk żelazo

Zadanie 25 Stopień utlenienia chromu w jonie Cr2O4

2ndash III lub 3

Zadanie 26 Dane mrudy = 280 t mkoksu = 48 t zanieczyszczeń = 20

Szukane

Crm

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

123

Wydajność procesu technologicznego W = 75 1

C 12 g mol M

4OFeCr2

M = MFe + 2MCr + 4MO = 1 ∙ 56 g ∙ molndash1

+ + 2 ∙ 52 g ∙

molndash1

+ 4 ∙ 16 g ∙ molndash1

= 224 g ∙ molndash1

Rozwiązanie Obliczenie masy czystego chromitu FeCr2O4 w rudzie chromitowej

2 4FeCr O rudy(100 20) 80 280 t 080 280 t 224 t m m

Obliczenie stosunku masy chromitu i węgla wynikającego z roacutewnania reakcji

2 4 2 4 2 4 2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

C C C C

1mol 1mol 224 g mol 224

4 mole 4 mole 12 g mol 48

m n M M

m n M M do redukcji 224 t

czystego chromitu potrzeba 48 t węgla (koksu) w procesie technologicznym użyto substratoacutew w ilościach

stechiometrycznych Obliczenie masy chromu x przy założeniu że wydajność procesu jest roacutewna 100

2 4 2 4 2 4 2 4

2 4

1FeCr O FeCr O FeCr O FeCr O

1

Cr Cr Cr

FeCr O

1 mol 1 mol 224 g mol 224

2 mole 2 mole 52 g mol 104

104 104 224 t104 t

224 224

m n M M

x n M M

mx

Obliczenie masy chromu Crm z uwzględnieniem wydajność procesu roacutewnej 75

Cr 75 075 075 104 t 78 t m x x

Odpowiedź W procesie otrzymano 78 t chromu

Zadanie 27

Roacutewnanie reakcji żelaza z kwasem solnym Fe + 2 HCl FeCl2 + H2uarr Roacutewnanie reakcji żelaza z parą wodną 3 Fe + 4 H2O Fe3O4 + 4 H2uarr

Zadanie 28

Fe2+

+ 2 OHndash Fe(OH)2

Zadanie 29 1 F 2 F 3 P Zadanie 30 Roacutewnanie procesu redukcji H2O2 + 2e

ndash 2OH

ndash

Roacutewnanie procesu utlenienia Fe(OH)2 + OHndash Fe(OH)3 + 1e

ndash

Zadanie 31 Charakter chemiczny związku Z amfoteryczny

Wybrane odczynniki

1) kwas solny o stężeniu 365 masowych

2) stężony gorący wodny roztwoacuter wodorotlenku potasu

Zadanie 32 a) Jeżeli po zmieszaniu żoacutełtego proszku z wodą obserwowano nie tylko jego rozpuszczanie w wodzie ale także pienienie się zawartości kolby oznacza to że otrzymany przez ucznioacutew produkt spalania sodu reaguje z wodą a jednym z produktoacutew tej reakcji jest gaz b) Soacuted spalany w tlenie tworzy nadtlenek sodu ktoacutery podczas reakcji z wodą daje wodorotlenek sodu i tlen Zadanie 33 Roacutewnanie reakcji 2 Na + O2 Na2O2 Zadanie 34 a) Początkowo wytrącił się biały osad ktoacutery w wyniku dalszego dodawania kwasu roztwarzał się b) Reakcja I 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 6 H2O Reakcja II Ca3(PO4)2 + H3PO4 3 CaHPO4

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

124

lubi Ca3(PO4)2 + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2

c) Ca2

PO3

4 HPO2

4 H2PO4- H

(lub H3O

) OH

Zadanie 35 a) Roacutewnanie procesu redukcji NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania As2S3 + 20 H2O 2 AsO43-

+ 3 SO42-

+ 40 H+ + 28e I∙3

Uwaga Zapis mnożenia roacutewnań przez 28 oraz przez 3 nie jest wymagany b) NO3

- + 4 H

+ + 3e NO + 2 H2O I ∙28

Roacutewnanie procesu utleniania 3 As2S3 + 4 H2O + 28 NO3- 6 AsO4

3- + 9 SO4

2- + 8 H

+ + 28 NO

Zadanie 36 a) Na2S + 2 H2SO4 H2S + Na2SO4 b) Wytrącił się (czarny) osad Cu

2+ + H2S CuS + 2H

+

Zadanie 37 Stopień utlenienia azotu w amidku sodu ndashIII

Zadanie 38

Dane Szukane

V2N = V poduszki= 12 dm

3

m3NaN = 1300 g

t = 2200 ordmC T = (27315 + 2200) K = 29515 K

M3NaN = M Na + 3 M N = (23 + 3∙14) g ∙ mol

ndash1 = 65 g ∙ mol

ndash1

R =

3hPa dm831

mol K

p

Rozwiązanie Obliczenie liczby moli azotu Z roacutewnania reakcji 2NaN3 rarr 2Na + 3N2

mola30molg652

g00133

2

3

2

31

NaN

NaN

NaNN

3

3

32

M

mnn

Obliczenie ciśnienia w poduszce

pV = nRT hPa136hPa17613dm12

K29515831mol03

3

KmoldmhPa 3

3

V

RTnp

NaN

Odpowiedź Ciśnienie panujące w poduszce powietrznej 613 hPa Zadanie 39

4 NH3 +3 O2 2 N2 + 6 H2O

Zadanie 40

Kolba I Po wkropleniu kwasu solnego obserwujemy pienienie się roztworu w zetknięciu z czarną substancją stałą

a ilość tej substancji się zmniejsza

lub

Po wkropleniu kwasu solnego można zaobserwować wydzielanie się bezbarwnego gazu

Kolba II Z bezbarwnego i klarownego roztworu wytrąca się biały osad

lub

Bezbarwny roztwoacuter najpierw mętnieje a potem obserwujemy wytrącanie białego osadu

Zadanie 41 Dane VHCl = 10 cm

3 = 10 ∙ 10

ndash3 dm

3

cHCl = 5 mol ∙ dmndash3

Szukane

2

3

H S cmV

w warunkach normalnych objętość molowa gazu 3

mol 224 mol dm V

Rozwiązanie I sposoacuteb

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

125

2 2H S H S mol V n V

Z roacutewnania reakcji

2

2

2

2

2

H S

H S HCl HCl HCl HCl

HCl

H S HCl mol HCl HCl mol

3 3 3 3 1

H S

3 3

H S

1 1i

2 2

1 1

2 2

15 mol dm 10 10 dm 224 dm mol

2

056 dm 560 cm

nn n n c V

n

V n V c V V

V

V

II sposoacuteb

3 3 3

HCl HCl HCl HCl 5 mol dm 10 10 dm 005 mol n c V n

Z roacutewnania reakcji 2 mole HCl mdashmdash 224 dm

3 H2S

005 mola HCl mdashmdash x mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

33 3 3224 dm 005 mola

2 mole 224 dm 005 mola 056 dm 560 cm2 mole

x x

Odpowiedź Powstanie 560 cm3 siarkowodoru

Zadanie 42 Dane Szukane

3 3

ZnO

1

ZnO

50 cm 0050 dm

243 mg 0243 g

81g mol

V

m

M

2Zn c

Rozwiązanie I sposoacuteb

2

ZnOZnOZn

ZnO

m

n nM

2

2

2

ZnO ZnOZn

ZnZnO

3

1 3Zn

0243 g006 mol dm

81g mol 0050 dm

n n mc

V V M V

c

II sposoacuteb 1 mol Zn

2+ mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

21mol 0243 g0003 mola Zn

81g

x

0003 mola Zn2+

mdashmdash 50 cm3=0050 dm

3 roztworu

y mdashmdash 1 dm3 roztworu

ndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndashndash

y = 3

3

dm 0500

mola 0003 dm 1 = 006 mola

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490

www3echedukacjapl Proponowane odpowiedzi Bank Zadań CKE

126

III sposoacuteb

Z roacutewnania reakcji

1 mol ZnS mdashmdash 1 mol ZnO i 1 1

ZnS ZnO97 g mol oraz 81g mol M M

97 g ZnS mdashmdash 81 g ZnO

x mdashmdash 0243 g ZnO

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

x = 0291 g ZnS

1

ZnCl molg136M2

136 g ZnCl2 mdashmdash 97 g ZnS

y mdashmdash 0291 g

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

y = 0408 g ZnCl2

136 g ZnCl2 mdashmdash 1 mol

0408 g mdashmdash z

mdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdashmdash

mol103 3z i 3

33

3

m dmmol060dm1050

mol103

c

Odpowiedź Stężenie molowe jonoacutew cynku w badanym roztworze było roacutewne 3006 mol dm

3echedukacjagmailcom

facebookcom3ech-edukacja-korepetycje-z-chemii

www3echedukacjapl

603-900-693 697-548-490