BADANIA Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy w latach 2010 - 2011

•Identyfikacja sposobów planowania rozwoju zawodowego przez •uczniów oraz absolwentów szkół zawodowych

•Zakres kwalifikacji i kompetencji absolwentów szkół •zawodowych z perspektywy pracodawców.

•Zapotrzebowanie na kwalifikacje i umiejętności osób •pracujących prowadzone wśród pracodawców.

•Formy nauki zawodu – współpraca szkół zawodowych z przedsiębiorcami

Zakres kwalifikacji i kompetencji absolwentów szkół zawodowych z perspektywy pracodawców

Zapotrzebowanie na kwalifikacje i umiejętności osób pracujących prowadzone wśród pracodawców

Cele badania

Wskazanie mechanizmów ułatwiających dopasowanie systemu szkolnictwa zawodowego do potrzeb lokalnych rynków pracy w zakresie:• programów kształcenia;• organizacji praktyk; • bieżącej i długookresowej współpracy szkół zawodowych z

pracodawcami i grupami pracodawców.

Ukierunkowanie praktycznych rozwiązań mających na celu bardziej adekwatne dostosowanie kierunków i form prowadzenia formalnego kształcenia ustawicznego do potrzeb regionalnego rynku pracy

Kierunki kształcenia a potrzeby rynku pracy

• „Spostrzegamy niepokojące zjawisko przymusowego bezrobocia związanego z tym, że mamy coraz więcej absolwentów szkół wyższych, którzy szukają zatrudnienia na siedleckim rynku pracy. I nie znajdują go, ze względu na nieco inne potrzeby pracodawców tego rynku. U nas dużo firm – to firmy produkcyjne, zatrudniające jeśli już to głównie na stanowiskach wykonawczych. Obserwuje się takie zjawisko, które polega na niedopasowaniu oczekiwań pracodawcy z oczekiwaniami głównie finansowymi takiego absolwenta szkoły wyższej.” (IDI, duża firma spożywcza)

• „Jest taka sytuacja, że nigdzie nie ma specjalistów i myślę, że po tym, co się dzieje, że tych ludzi, którzy naprawdę dużo umieją, to finansowo się za to wynagradza [...] wszyscy moi koledzy mają ekonomię, ale żaden nie ma pracy. Osobiście się spotkałem z opiniami ludzi, że wybierają sobie takie szkoły zawodowe o kierunku cukiernik, technolog piekarniczy, dlatego, że jest zapotrzebowanie, tu jest praca, tu są pieniądze.”

Ocena kompetencji uczniów i absolwentów szkół zawodowych

•B4b. A w jakim stopniu uczniowie, którzy dotąd odbywali praktyki w Pana/i firmie posiedli te umiejętności?, n=110

wykształcenie (poziom| profil), specjalistyczne kwalifikacje

chęć ciągłego dokształcania się

doświadczenie zawodowe, staż

precyzja, staranność, dokładność

obsługa, montowanie i naprawa urządzeń technicznych

samoorganizacja pracy i przejawianie inic-jatywy

wykonywanie obliczeń

określona postawa np. zaangażowanie

kontakty z innymi ludźmi

wyszukiwanie i analiza informacji

sprawność fizyczna

obsługa komputera i korzystanie z Internetu

dobry wygląd, bycie zadbanym

dyspozycyjność

zdolności artystyczne i twórcze

0% 20% 40% 60% 80% 100%

7%

8%

5%

3%

2%

3%

6%

4%

9%

3%

14%

22%

17%

21%

26%

24%

29%

29%

30%

33%

27%

28%

26%

33%

47%

44%

57%

19%

49%

61%

62%

60%

48%

49%

67%

44%

64%

47%

47%

40%

35%

21%

56%

25%13%

10%

11%

21%

18%

23%

3%

18%

17%

13%

w stopniu bardzo wysokim w stopniu wysokim w stopniu średnim

w stopniu podstawowym

Nie oszukujmy się praktykant jak przyjdzie to od razu nie będzie robił potraw, bo się okazuje, że nie umie tych najprostszych rzeczy, tak jak na przykład umyć szklanki, że nie umie umyć garów, że nie umie skrobać ziemniaków. Nie umieją! W to trudno uwierzyć, ale nie umieją. Nie potrafią wyżąć szmaty...” (IDI, firma mała, gastronomia)

„... ci uczniowie szkół zawodowych to mają za mało praktyki, oni kończą szkołę praktykę i praktycznie muszą się od nowa wszystkiego uczyć. W tej chwili to oni już chyba mają tylko dwa tygodnie tej praktyki, to czego mogą się przez ten czas nauczyć.” (IDI, firma średnia, sprzedaż i serwis samochodów)

„Można by było podzielić młodzież na taką, która chce pracować, która chce coś osiągnąć, chce się uczyć i chce zdobyć wiadomości, doświadczenie. I taką, która tylko żeby coś tam mieć w papierach.” (IDI, firma średnia, deweloper)

Ocena kompetencji uczniów i absolwentów szkół zawodowych

Z inicjatywy szkołyZainteresowanie szkoły przebiegiem praktyk; ścisła współpraca szkoły z przedsiębiorstwem, stały kontaktPrzekazywanie szkołom przez pracodawcę uwag odnośnie organizacji praktyk/ nauki zawodu, programu nauczaniaPracodawca udostępnia odpowiednio przystosowane firmowe pomieszczenia, sprzęt i materiały (np. spawalnię) na praktyki dla uczniów Dostosowanie terminów i warunków praktyk do potrzeb pracodawcy i specyfiki branży (np. uwzględnienie sezonu urlopowego czy okresów, gdy potrzeba więcej pracowników)Refundacje i zniżki dla pracodawców za przyjmowanie osób na praktyki i stażNawiązywanie współpracy przez pracodawcę w celu otwarcia nowych (deficytowych) kierunków kształcenia Staranny dobór kandydatów np. wpływ przedsiębiorstwa na nabór praktykantów, pierwszeństwo dla uczniów osiągających dobre wyniki, zaangażowanychSzkolenie małych grup lub 1:1Wynagradzanie uczniów za pracę w ramach praktykOrganizacja imprez prezentujących osiągnięcia uczniów, skierowanych do pracodawców (np. we współpracy z IRP)

Pozytywne doświadczenia i oczekiwania przedsiębiorców

Formy nauki zawodu

Współpraca z pracodawcami

Z perspektywy szkoły:

Co sprzyja a co przeszkadza we współpracy z pracodawcami w zakresie praktycznej nauki zawodu ?

mocny lokalny rynek pracy

klasy wielozawodowe

PO KL

kierownik ds. kształcenia praktycznego

brak własnego zaplecza dydaktycznego

+

słaby lokalny rynek pracy

brak wymiernych zachęt dla pracodawców

chęć utrzymania etatów nauczycieli zawodu

koszty

posiadane własne zaplecze dydaktyczne i kadra

-

Współpraca z pracodawcamiNawiązanie współpracy z pracodawcą jest trudne

Nawiązania współpraca opiera się na kontaktach osobistych

Współpraca z pracodawcami jest długotrwała

A więc…

Jest to trudna rzecz, bo wiadomo, tych szkół (…) jest mnóstwo, a tych zakładów mechanicznych nie aż tak wiele. Ten rynek jest w tej chwili dość mocno konkurencyjny i te małe zakłady upadają, więc znalezienie takiego zakładu graniczny z cudem

Ogólnie polegamy na własnych możliwościach, umiejętnościach, na jakichś prywatnych

znajomościach, czasami nauczycieli, pracowników ośrodka, raczej żadne instytucje

poza nami nie pomagają nam w pozyskaniu nowych adresów, nowych możliwości

W tych zawodach, w których kształcimy od lat to mamy tych samych, z którymi współpracujemy od lat (…) Po pierwsze zaczyna się od osób, które się zna, a jak nie, to trzeba przejść się od zakładu do zakładu w zależności od tego, jaki mamy profil nauczania i rozmawiać i przekonywać do siebie, żeby wzięli pracowników

ZA PRZECIW

Za i przeciw praktycznej nauki zawodu u pracodawcy

Praktyczna nauka zawodu u pracodawcy nie jest przyjęta

jako podejście modelowe

Wnioski

Brak analiz lokalnego rynku pracy

Wysoki szczebel prowadzenia polityki edukacyjnej

Praktyczna nauka zawodu u pracodawcy nie jest

powszechnym modelem

Zbyt mały kontakt uczniów z rynkiem pracy

Brak systemowego doradztwa zawodowego

Kluczowa rola kierownika ds. kształcenia zawodowego

Brak uprawnień w zakresie niektórych zawodów

Egzamin zawodowy zbyt teoretyczny

13

Młodzi na mazowieckim rynku pracy

14

MŁODZI NA RYNKU PRACY

Wyniki badań prezentują dwie postawy dotyczące wyboru ścieżki edukacyjnej

i późniejszej kariery:

Elastyczni Zdecydowani

15

OCZEKIWANIA PRACODAWCÓW

• pracodawcy nie mają wygórowanych wymagań wobec absolwentów szkół zawodowych.

• bardziej niż kwalifikacje zawodowe liczą się kompetencje miękkie:staranność, sumienność, dyspozycyjność, odpowiednie podejście do klienta.

• pracodawcy są skłonni dokształcać młodych pracowników.

16

WNIOSKI

Doradztwo i preorientacja zawodowa na poziomie gimnazjum. Elastyczni – diagnoza zainteresowań i ukierunkowanie, Zdecydowani - weryfikacja uzdolnień i adekwatności wyboru do

stanu wiedzy o sytuacji na rynku pracy.Pracodawcy – współpraca ze szkołami i większe niż dotychczas

zaangażowanie w organizacje praktyk zawodowychProgram kształcenia – mniej teorii, więcej praktyki, zakończonej

uzyskaniem certyfikatów i konkretnych uprawnień.

Kierunki kształcenia a potrzeby rynku pracy

•Jak Pan/i sądzi, dlaczego nie pracuje Pan/i w wyuczonym zawodzie? Odpowiadali respondenci, którzy nie pracują w wyuczonym zawodzie N=231 •% 20% 40% 60%

•Brakuje zapotrzebowania

na pracowników w

moim zawodzie

•53%

• Nie chcę pracować w tym zawodzie •15%

•Inne powody

•25%

• Nie wiem/trudno powiedzieć •9%

Badania dedykowane szkołom zawodowym, jako podstawa do opracowania

programów rozwojowych

Projekt „Szkolnictwo zawodowe. Kondycja - Potencjał – Potrzeby II”

ROZWÓJ KOMPETENCJI KLUCZOWYCH wg zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r.

kompetencje kluczowe

porozumiewanie się w języku

ojczystym

porozumiewanie się w języku

obcym

kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje

naukowo-techniczne

kompetencje informatyczne

umiejętność uczenia się

kompetencje społeczne

i obywatelskie

innowacyjność i

przedsiębiorczość

świadomość i ekspresja kulturalna

19

EWALUACJAocena tego, co zostało osiągnięte, rekomendacje

upowszechnianie dobrych praktykposzukiwanie nowych możliwości działania

WDRAŻANIEzarządzanie programem rozwojowym szkoły

kontrola i monitoring

PLANOWANIEanaliza celów

analiza przewidywanych rezultatówzaplanowanie: działań, harmonogramu, budżetu

20

Etapy tworzenia programu rozwojowego szkoły

Dziękuję, zapraszam do współpracy i na stronę MORP

www.obserwatorium.mazowsze.pl