Atrakcje turystyczne kompleksu Pałacowo-Parkowego w Chlewiskach i okolic
-
Upload
adrianna-wrona-zyskowska -
Category
Documents
-
view
222 -
download
4
description
Transcript of Atrakcje turystyczne kompleksu Pałacowo-Parkowego w Chlewiskach i okolic
Atrakcje Turystyczne
Kompleksu Pałacowo-Parkowego
w Chlewiskach
i okolic
2
3
4
5
Atrakcje Turystyczne
1. Kompleks Pałacowo-Parkowy
2. Chlewiska
3. Szydłowiec
4. Orońsko
5. Niekłań Wielki
6
7
8
Atrakcje Turystyczne
Kompleks Pałacowo-Parkowy
9
Pałac Odrowążów z XII w.
Pałac Odrowążów to jedna z najstarszych rezydencji ziemiań-
skich w Polsce. Wzniesiony na częściowo sztucznie usypa-
nym wzgórzu wysokości ponad 6 metrów, otoczonym par-
kiem krajobrazowym o powierzchni ponad 8 ha.
Pierwszym właścicielem Chlewisk był Prędota Stary Odro-
wąż, który otrzymał dobra koneckie razem z Chlewiskami
poprzez nadanie przez Bolesława Krzywoustego w 1098 ro-
ku. W 1121 roku Odrowążowie zbudowali tu kościół, a na-
stępnie w 1135 roku dwór rycerski.
W XIII wieku swoje dobra rodowe w Chlewiskach odwiedzał
święty Jacek Odrowąż OP, który jako jedyny Polak został
uwieczniony wśród rzeźb przedstawiających 140 świętych,
stojących na kolumnadzie wokół Placu św. Piotra w Rzymie,
dłuta Berniniego. Na temat świętego krąży wiele legend. Jed-
na głosi, że Jacek po najazdach Mongołów karmił ubogich
pierogami własnego wyrobu. Dlatego przylgnął do niego
przydomek ”święty Jacek z pierogami”. Wspomnienie świę-
tego obchodzone jest 17 sierpnia.
W XV wieku na miejscu rycerskiego dworu Odrowążowie
10
wznieśli murowany zamek i w tym samym czasie przyjęli na-
zwisko Chlewiccy. W uznaniu za zasługi, król Kazimierz
Wielki przeniósł ich dobra na prawa magdeburskie. W 1605
roku powstało kolejne skrzydło zamku wybudowane przez
Wawrzyńca Chlewickiego. Syn Wawrzyńca, Mikołaj Chle-
wicki jako dowódca wojsk eskortował króla Jana Kazimierza
na Śląsk w czasie potopu szwedzkiego. Przez tego króla zo-
stał też wprowadzony do senatu, gdzie podpisywał elekcję
Władysława IV. Mikołaj uczestniczył w bitwie pod Bere-
steczkiem w 1651 roku.
Od 1750 roku posiadłością władał ród młodej magnaterii Jó-
zef, Jakub i Antoni Potkańscy. W 1801 roku Chlewiska prze-
szły w ręce Stanisława Sołtyka, posła na sejm Księstwa War-
szawskiego i marszałka sejmu w 1811 roku. W tym czasie
Chlewiska uznane zostały przez Juliana Ursyna Niemcewicza
za najlepszy górniczo-hutniczy ośrodek przemysłowy
w Księstwie Polskim. Po Stanisławie posiadłość odziedziczył
jego syn - Roman Sołtyk, generał, uczestnik kampanii napo-
leońskiej oraz powstania listopadowego, towarzysz broni Ks.
Józefa Poniatowskiego. Ranny pod Lipskiem w 1813 roku.
To właśnie on walnie przyczynił się do detronizacji cara Mi-
kołaja I w 1831 roku. Po klęsce powstania listopadowego
Chlewiska uległy konfiskacie. W 1896 roku dobra nabył hra-
bia Ludwik Kazimierz Plater, a po nim odziedziczył je jego
syn Konstanty. To dzięki Ludwikowi, który był pasjonatem
postępu technicznego, Chlewiska przeżywały swój rozkwit
gospodarczy
Obecnie pałac składa się z dwóch skrzydeł. które łączą się
pod kątem prostym. Budynek główny podpiwniczony zwró-
cony fasadą na wschód. O gotyckim charakterze dawnego
zamku świadczą pozostałości oryginalnie sklepionych piwnic
i lochów.
11
Stajnia Platera z 1886r.
Kamienne mury z piaskowca szydłowieckiego, fragmenty
starej więźby dachowej, żeliwne dźwigary stwarzają w Stajni
Platera niepowtarzalny klimat.
Stajnia Platera - wpisana w rejestr zabytków w 2010 r. - wy-
budowana została w 1886 roku. Stajnia zbudowana
z piaskowca szydłowieckiego jest drugą zabytkową budowlą
wchodząca w skład kompleksu hotelowego Manor House
SPA oferującej swoim Gościom komfortowy wypoczynek
i niezapomniane wrażenia.
Konstrukcja 100 metrowego obiektu podparta jest na żeliw-
nych dźwigarach wyprodukowanych w tutejszej zabytkowej
hucie, która byłą własnością Platera. Całość utrzymana w sty-
lu XVIII w angielskich stajni odznacza się wysokimi walora-
mi architektonicznymi i estetycznymi.
Wnętrza odrestaurowanej stajni wyposażone zostały w wie-
kowe meble nawiązujące do stylu dworskiego. Kamienne
ściany i zachowane fragmenty starej więźby dachowej stwa-
rzają niepowtarzalny klimat.
12
Baszta z XVIII wieku
Surowa kamienna konstrukcja stylizowana na gotycki zamek.
Wykorzystywana jako punkt widokowy i ambona strzelecka
ówczesnego zwierzyńca.
Zrekonstruowana została w 2013/2014r. dzięki zachowanym
fundamentom.
Całość zbudowana z łamanego piaskowca. Wieża posiada
dwa szczelinowe okna doświetlające spiralne schody prowa-
dzące na taras z punktem widokowym. Kształt i wielkość od-
słoniętych reliktów wskazują, że są pozostałością większej
kompozycji przestrzennej, prawdopodobnie było to ogrodze-
nie parkowe zwierzyńca na rzucie regularnego czworoboku
z basztami w narożnikach.
13
Stadnina Manor House
W stajni hotelu Manor House SPA czekają na Państwa dosko-
nale przygotowane konie zarówno dla początkujących jak
i zaawansowanych jeźdźców oraz doświadczeni instruktorzy,
którzy pomogą Państwu odkryć tajniki jazdy konnej.
Jazdy odbywają się na ujeżdżalni - początkujący zaczynają
naukę na lonży, jeżdżący doskonalą swoje umiejętności
w stępie, kłusie, galopie i skaczą przez przeszkody. W terenie
prowadzimy jazdy dla zaawansowanych jeźdźców - okolicz-
ne lasy z pewnością dostarczą niezwykłych wrażeń!
14
Witalna Wioska® SPA
Witalna Wioska® to specjalnie dla Państwa stworzona w ba-
śniowym pałacowym ogrodzie sielska osada, która zapew-
ni relaks w nietuzinkowym klimacie, pomoże w zdobyciu
kondycji i młodzieńczego samopoczucia. Pozwoli zadbać
o zdrowie i przedłużyć biologiczną witalność.
W wiosce, otoczonej kojącym szumem drzew i zdrowym po-
wietrzem można odreagować codzienne stresy, odzyskać we-
wnętrzną równowagę, osiągnąć zgodność z otoczeniem,
uspokoić emocje i pobudzić zmysły. Jest ona harmonijnym
połączeniem energii czterech żywiołów Ognia, Powietrza,
Wody i Ziemi, z których - według starożytnych idei, przeka-
zanych nam przez greckich filozofów Heraklita i Talesa
z Miletu – zbudowany jest wszechświat.
W skład Witalnej Wioski wchodzi 9 chat wykonanych
z drewna m.in. Chata Solna, Sauna Fińska, Beczki Polskie,
Ruska Bania.
15
Atrakcje Turystyczne
Chlewiska
16
17
18
Huta Żelaza z XIXw - Muzeum Techniki
Chlewiska to staropolski okręg przemysłowy hutniczo-
górniczy, w którym znajduje się zabytkowa Huta Żelaza z
XIX w. z terenowym odziałem Muzeum Techniki w Warsza-
wie.
W Hucie znajduje się zabytkowy wielki piec hutniczy opala-
ny węglem drzewnym w Polsce co robi z niej unikatowym w
Polsce i jednym z nielicznych w Europie tego rodzaju zabyt-
kiem techniki. Zbudowany przez Francuzów w latach 1890 –
1892 zespół wielkopiecowy, był czynny do 1940 roku. Za-
chowały się tu urządzenia takie jak: prażarki rudy, wielki
piec, dmuchawy wielkopiecowe oraz urządzenie służące od
transportu materiałów wsadowych do wielkiego pieca, miesz-
czące się w tzw. wieży wyciągowej, która działała dzięki
przepompowywaniu wody.
Z górnego pomostu tej wieży rozciąga się wspaniały widok
na obiekty zabytkowej huty oraz okolicę.
19
W 2009 roku w halach huty otwarto nowe wystawy z ekspo-
natami przeniesionymi z byłego Muzeum Przemysłu Norblin
w Warszawie.
Wystawa „Najbardziej popularne samochody i motocykle
XX-go wieku”, a wśród eksponatów m.in.: samochód
osobowy Tatra z 1933r; Polski Fiat 508 z 1938r; Fiat To-
polino 500 z 1936r oraz Syrena – prototyp z lat 50-tych.
Wystawa unikalnych w skali kraju zbioru maszyn do ob-
róbki metalu tj.: frezarek, wiertarek, pras śrubowych.
Szczególnie ciekawym eksponatem jest prostownica do
luf karabinowych, z końca XIX i początku XX wieku. Na
wystawie prezentowane są wyroby takich znakomitych
firm polskich jak: Zakłady Przemysłu Metalowego H. Ce-
gielski w Poznaniu, Państwowe Wytwórnie Uzbrojenia -
Fabryka Karabinów w Warszawie, Towarzystwo Akcyjne
J. John w Łodzi, oraz firm angielskich, niemieckich, ame-
rykańskich. Na wystawie tej znajduje się przeszło 50 cie-
kawych eksponatów wartych obejrzenia.
20
Kościół św. Stanisława
Kościół p.w. Św. Stanisława wzniesiony został w latach 1511-
1512 na zrębach poprzedniej świątyni. Był kilkakrotnie prze-
budowywany (w latach 1923-1924 został powiększony we-
dług projektu Juliana Lisieckiego).
Kościół utrzymywany jest w stylu gotyckim (choć pierwot-
nie wybudowany był w stylu romańskim - świadczy
o tym choćby kamień z późnoromańskim czterolistnym prze-
źroczem występujący w zachodniej ścianie kościoła). Wystę-
pują tu liczne fragmenty późnogotyckiej kamieniarki (portale,
zworniki) ozdobione herbami Łabędź, Odrowąż, Habdank,
Janina, Poraj oraz inne cenne detale architektoniczne.
Do najcenniejszych zabytków stanowiących wyposażenie ko-
ścioła należą: gotycka figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem
w ołtarzu głównym oraz kamienne nagrobki z XV-XVII w.
Przy kościele stoją dzwonnica i dawna wikarówka z XVIII w.
Na cmentarzu grzebalnym katolickim, założonym poza wsią
w 1806 roku zachowało się kilkanaście zabytkowych nagrob-
ków żeliwnych od lat 30 do końca XIX wieku, a także pozo-
stałości ozdobnych ogrodzeń, odlewanych w miejscowych
zakładach i w Rzucowie.
21
Atrakcje Turystyczne
Szydłowiec
22
Zamek Radziwiłłów
Zamek Radziwiłłów jest jedną z najpiękniejszych wczesnore-
nesansowych rezydencji magnackich w Polsce, zbudowany
w latach 1470-1530 przez rodzinę Odrowążów Szydłowiec-
kich, założycieli miasta Szydłowca, dorównywał wspaniało-
ścią architektury i kunsztu kamieniarskiego najświetniejszym
ówczesnym rezydencjom.
23
Muzeum Instrumentów Ludowych
Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych, które mieści
się obecnie w Zamku Radziwiłow, zgromadzono unikatową
na skalę europy kolekcję eksponatów.
Muzeum było pierwszą w Europie placówką specjalistyczną,
która objęła swoim zasięgiem obszar jednego kraju. Udało się
tu zgromadzić ok.2/3 wszystkich polskich instrumentów lu-
dowych, wiejskich, znajdujących się w zasobach muzealnych.
24
Ratusz w Szydłowcu
Fundusze na budowę ratusza, rozpoczęto zbierać w 1599 ro-
ku, po trzech latach zebrano wystarczającą sumę. W 1626 ro-
ku ukończono budowę bryły ratusza, trzy lata później ukoń-
czono budowę ratusza, a przed frontem ustawiono pręgierz.
Na wieży ratusza umieszczono renesansowy hełm (częściowo
różniący się od obecnego), niewielkie hełmiki na bocznych
wieżyczkach oraz zegar. Ratusz otynkowano no biało, a w at-
tyce wymalowano Mękę Pańską metodą sgraffito.
W 1809 roku został zdewastowany przez Austriaków, następ-
nie planowano jego rozbiórkę i postawienia nowego ratusza
otoczonego sklepami, jednak tego planu nie zrealizowano.
25
Ponownie budynek ucierpiał podczas I wojny światowej.
Górne piętra wieży zostały wysadzone w powietrze, a ponie-
waż miasto nie posiadało funduszy odbudowę wieży, jej po-
zostałość została nakryta dachem, a wejście na piętro popro-
wadzono zewnętrznymi schodami. Budynek przebudowywa-
no w w 1809, 1918, i 1945 roku ostatecznie uzyskując pier-
wotną formę.
Obecnie budynek jest otynkowany na biało. Ratusz na planie
prostokąta posiada w każdym rogu wieżyczkę. W części
wschodniej budowli umieszczona jest wysunięta na zewnątrz
wieża, wzniesiona na planie kwadratu, u góry ośmioboczna.
Poniżej znajduje się balkon, a pod nim trzy zegary. W podzie-
miu wieży znajdowało się więzienie. Na piętrach umieszczo-
ne są okna z kamiennymi obramieniami i gzymsami. Łuko-
wate okna w attyce wybite zostały w XIX wieku. Obecnie ra-
tusz jest siedzibą władz miejskich: burmistrza i zarządu miej-
skiego. Ponadto mieści się tu urząd stanu Cywilnego i Wy-
dział Spraw Obywatelskich. W wykutej w skale piwnicy znaj-
duje się kawiarnia "Piwnica Szydłowiecka"
26
Kościół św. Zygmunta
Na rynku miasta Szydłowca znajduje się kościół farny pod
wezwaniem św. Zygmunta ufundowany w 1493 roku przez
Jakuba Szydłowieckiego.
Późnogotycka bryła kościoła nie zapowiada wrażenie jakie
czyni renesansowy wystrój wewnętrzny: bogato złocone ołta-
rze, nietypowy modrzewiowy strop z barwną polichromią,
przepiękny późnogotycki poliptyk wykonany w 1509r. w
warsztatach krakowskich, dziewiętnastowieczne organy ko-
ścielne, o pięknym, bogatym brzmieniu.
Na zewnętrznych murach kościelnych znajdują się dwa zega-
ry słoneczne z XVIIw.
27
Kirkut - cmentarz żydowski
Przy ulicy Wschodniej w Szydłowcu znajduje się jeden z naj-
większych w Polsce cmentarzy żydowskich.
W czasie inwentaryzacji przeprowadzonych w latach 1979–
1980 i 1987 doliczono się około 3100 nagrobków z lat 1831-
1942. W 2000 roku z inicjatywy Benjamina Yaari sporządzo-
no kolejną dokumentację, wg której znajdowało się tu już
1750 nagrobków.
W 1967 roku władze i społeczeństwo Szydłowca postawiły
na cmentarzu pomnik upamiętniający pomordowanych
w czasie II Wojny Światowej Żydów. W 2005 roku z inicjaty-
wy rodziny Rabinowiczów wybudowano tu ohel (murowany
grobowiec), w którym znajdują się pochówki czterech rabi-
nów i cadyka.
28
Atrakcje Turystyczne
Orońsko
29
Pałac Józefa Brandta
Pałac został wybudowany w drugiej połowie XIX wieku.
Obecnie mieści się tu Centrum Rzeźby Polskiej z Domem
Rzeźbiarza.
Budynek wzniesiony jest na planie prostokąta , parterowy,
murowany z ryzalitami, posiada dwie dobudowane wieże.
Całość utrzymana jest w stylu włoskiego neorenesansu.
W najbliższym otoczeniu pałacu znajduje się dawna dworska
kaplica (1841 r.). Oficyna, wozownia (1905 r.), dawny oraz
oranżeria (zbudowana po 1869 roku.)
30
Atrakcje Turystyczne
Niekłań Wielki
31
Skałki Piekło pod Niekłaniem
Rezerwat położony jest na wschód od Niekłania Wielkiego w
gminie Stąporków. Został utworzony w 1959 r. w celu zacho-
wania osobliwych form skalnych. Obejmuje powierzchnię
ponad 6 ha lasu mieszanego z przewagą 200-letnich sosen i
dębów, jednak największą wartość rezerwatu stanowią ma-
lownicze skałki wyrzeźbione przez procesy erozyjne w triaso-
wych i dolno-jurajskich piaskowcach.
Skałki tworzą dwa oddzielne skupiska: wschodnie i zachod-
nie. Na długości kilkuset metrów znajduje się ciąg ostańców,
przybierających nietypowe kształty, takie jak grzyby skalne,
kominy czy kazalnice, osiągające wysokość od 2 do 8 m.
Fantastyczne formy i ich ciemne zabarwienie były prawdo-
podobnie powodem powstania wielu legend oraz nazwy.
32