Opowiadania fantastyczne

Zagadka liliowej planety

G. Anfiow, A. Dnieprow, W. Grigoriew, M. Jemcew , J.Parnow, M

Aazgoworow, I. Warszawski

Przeoyli: Z. Burakowski, Z. Dudziska, O. Ford, T. Gosk, I. Lewahdowska,

E. Madejski, K. Witwicka

Michai Jemcew, Jeremi Parnow

OSTATNIE DRZWI

W nocy rozszalaa si burza, nieprzerwane strugi deszczu lay jak z cebra.

Czarne niebo raz po

raz pkao byskawicami, a Jegorowowi zdawao si, e z tych olepiajcych

blaskiem szczelin

lada chwila trynie roztopiona stal. Cikie, lodowate kulki gradu, niby twarde

uderzenia tysicy

ptasich dziobw, biy w okno. Krople nie naday spywa po szybach i zamarzay

na nich

mtnymi strugami. W liliowym wietle byskw Jegorow co chwil widzia kbic

si mg,

posiekan grubymi strugami ulewy i smtny odblask olbrzymich kau. Ich ruda,

bombelkowata

powierzchnia przypominaa zastyg law.

Jegorow pokiwa gow i odszed od okna.

To ci pech! mrukn, kadc si na niewygodnym hotelowym ku.

Przez chwil przeglda jakie grube i wyczytane a do dziur tomisko, pene

ilustrowanych

przygd, krzywic si z obrzydzeniem na widok plam od tuszczu i wina.

Doszedszy do kolejnej

brakujcej strony, cisn ksik i znw podszed do okna. Byskawice nadal

wyryway z

mrokw nocy rozbryzgujce si na szybach krople i lnic czarn rzek asfaltu.

Nie doczekawszy si koca burzy, Jegorow wreszcie zasn, a gdy si obudzi,

byo ju pne

rano, po cianach i suficie taczyy zociste soneczne zajczki, odbijajc si

w nieskoczono

od wszystkich lakierowanych, polerowanych i niklowanych przedmiotw.

Jegorow przecign si, wyskoczy z ka i sprystym krokiem przeszed si po

przyjemnie

chodnym kawaku linoleum na pododze. Czu si dobrze, by wypoczty, rzeki i

bez adnej

specjalnej przyczyny w doskonaym humorze. Jakby nocna ulewa zmya z niego

zmczenie,

gorycz niepowodze, a take cz drczcych i nkajcych go trosk.

Zapragn zaraz co robi, czu potrzeb dziaania. Pomyla, e w takim

nastroju bez trudu

mgby nie tylko opracowa plan bada akuaskiego paskowyu, ale nawet

zorganizowa tam

roboty. Niestety, nie trzeba byo przygotowywa projektu ani organizowa tych

prac. Projekt

odrzucono jako nierealny. Ju miesic temu w organizacyjne umiejtnoci Jegorowa

nikt nie

wierzy. A w ogle, to Jegorow mia teraz wanie tydzie urlopu i powinien by

odpoczywa, a

nie pracowa. Nadmiar energii zuy wic na skrupulatne wyczyszczenie zbw, a

dobry humor

wyadowa, piewajc popularn piosenk: Pisz do ciebie na ksiyc Zaraz

jednak drzwi

otworzyy si i wesza numerowa. Zapytaa, kto tu wzywa pomocy i dlaczego w tym

celu nie

posuono si dzwonkiem? Jegorow poczerwienia i prbowa si wykrca, ale

kobieta upieraa

si przy swoim. Twierdzia, e syszaa wyranie aosny, rozdzierajcy krzyk,

ktry przeszed w

jk konajcego. Jegorow wyjani, e takie s wanie jego wokalne moliwoci.

Numerowa

popatrzya na niego podejrzliwie i wida byo, e nie wierzy ani jednemu jego

sowu. Zajrzaa

pod ko i do otwartej ciennej szafy. Mona by sdzi, e szukaa trupa lub

przynajmniej

skrpowanej ofiary z zakneblowanymi ustami. W kadym razie tak si wanie

Jegorowowi

wydao. Z niemaym trudem udao mu si wreszcie pozby z pokoju tego nie

pierwszej modoci

detektywa w spdnicy.

W kasie dworcowej promienny nastrj Jegorowa zosta poddany jeszcze jednej

prbie:

Najbliszy migowiec odchodzi dopiero po dwunastej, a autoloty kasjer na

chwil

zawaha si. To wszystko.

Co wszystko? zapyta Jegorow z rozdranieniem, patrzc na ys jak kolano

gow tego

stosunkowo modego jeszcze czowieka.

Kasjer spojrza na niego spod rudych brwi. W jego zielonych oczkach zamigotaa

drwina.

Wszystko, towarzyszu, znaczy wszystko powiedzia, przekrzywiajc gow na

bok.

Wszystkie bilety s sprzedane, wszystkie miejsca zajte, dla was nic nie ma.

Poczekajcie, po

dwunastej bdzie migowiec, ktry zabierze spnionych.

Czekam tu ju od wczorajszego wieczora.

Nie wy jeden czekacie. Inni te czekaj.

Ja nie daleko, najwyej ze czterdzieci gupich kilometrw

Dalekich odlegoci w ogle nie obsugujemy. U nas nikt dalej jak sto

kilometrw nie

jedzi.

Jegorow poczu nieodpart ch plun na t lnicy ysin. Przekn lin i

zacisnwszy eby

odszed od okienka. Humor mia popsuty.

Smtnym wzrokiem obrzuci czekajcych pasaerw. Jaskrawe, przenikajce poprzez

szklane

ciany soce przyjanie owietlao zatroskane, opalone i ogorzae od wiatrw

twarze mczyzn i

ich due, silne donie; kobiety o gstych brwiach i penych policzkach, w

nasunitych na czoo a

po same oczy chusteczkach, i dzieci, baraszkujce u kolan spokojnie siedzcych

rodzicw.

Przytumiony, melodyjny gwar dwicznej ukraiskiej mowy wypenia poczekalni.

Jegorow

siad i zamyli si. Nie powinien marnowa ju ani minuty wicej, a musi

siedzie i czeka na

ten przeklty migowiec.

Wrd czekajcych powstao nagle jakie oywienie. Jakby w poczekalni wczono

prd,

ktry przebieg po krzesach, zmuszajc ludzi do zwrcenia gw w jednym

kierunku. agodne,

nie dowierzajce ta co tam!, ta co wy! ucichy, kobiety i mczyni

wpatrzyli si w jak

posta, ktra ukazaa si w oszklonych obrotowych drzwiach; tylko dzieci wci

byy

pochonite jakimi swoimi niezliczonymi sprawami i na nic wicej nie zwracay

uwagi.

Jegorow take spojrza w stron drzwi i ujrza dziwnego czowieka. Pierwsze

wraenie byo

jakie nieokrelone. Ogarna go trwoga i przeczucie niebezpieczestwa.

Czowiek by nieziemsko pikny. Jego uroda bya jak wyzwanie czy smagnicie

biczem.

Wszystko w nim byo skoczenie doskonae, idealnie pikne, a jednoczenie wprost

nieprawdopodobnie niezwyke.

Pikno to najwysza harmonia, waga o wielu szalach, z ktrych kad natura jak

najdokadniej wywaya. Niezwyko za to umiejtne odchylenie od owej

rwnowagi. I wanie

w nieznajomym by w uamek szpetoty, dziki ktremu jego uroda stawaa si

olniewajca.

Czowiek ten przywyk widocznie do tego, e budzi powszechne zainteresowanie.

Nie

zwracajc na nikogo najmniejszej uwagi, przeszed przez poczekalni i podszed

do okienka

kasy. Zajrza do rodka, gdzie poruszaa si ysa makwka zielonookiego kasjera

i zapyta z

lekkim cudzoziemskim akcentem:

Czy mia pan przed chwil telefon w mojej sprawie?

Makwka zakiwaa si ywo jak pywak u wdki w wietrzny dzie, gdy ryba le

bierze, a po

sinoszarej wodzie biegnie nieprzerwana drobna fala. Jegorow widzia tust,

piegowat rk i

rude woski odcinajce si od biaego mankietu, cile oblegajcego przegub

doni. Rka uniosa

si skwapliwie i mikko pooya bilety na parapecie okienka.

Pikny interesant kiwn gow i schowawszy bilety do kieszeni ruszy ku

wyjciu. Kasjer

unis si ze swego krzesa i zawoa w lad za nim:

Paski autolot jest w trzecim garau! Zaraz na prawo, jak pan std wyjdzie

Nieznajomy nawet si nie obejrza, znw tylko kiwn gow. Jegorow podszed do

kasy.

A wic mielicie jednak wolny autolot? spyta, umylnie bardzo spokojnie.

ysy przez chwil pisa co w swych papierach, po czym powoli podnis gow.

Patrzy na

Jegorowa ze zdziwieniem, nie rozumiejc o co chodzi. Oczywicie, wcale go nawet

nie pozna.

Jaki autolot? spyta cichym, zmczonym gosem.

Ten, ktry przed chwil oddalicie temu cudzoziemcowi?

Aa powiedzia kasjer przecigle i jeszcze si na dodatek umiechn.

Jegorow poczu, e wycieka mu z wtroby, mija kamienie, znajdujce si w

ciowym

woreczku, podchodzi do gowy i zamiewa wzrok brzow gst mg.

Mwi do was! wrzasn, walc pici w parapet okienka.

Frachty i kwity nabite na lnice biurowe szpikulce, soik z klejem, kaamarz z

lapis lazuli

wszystko to razem podskoczyo, zabrzczao, zadzwonio i opado z powrotem na

stolik. Soik

si przewrci i wycieka z niego przezroczysta kiebaska tawego kleju.

Kasjer zblad i

zawoa.

Odpowiecie za to! i nacisn guziczek dzwonka.

Jegorow dugo jeszcze musia krzycze, wymachiwa rkami, tumaczy, wyjania,

przekonywa, zaklina, grozi i schlebia, nim wreszcie o dziewitej wyjecha

wozem naczelnika

stacji. Zamiast do szybkiego, potnego autolotu musia wsi do

przedpotopowego samochodu,

ktry nie wiadomo jakim cudem znalaz si w garau kierownika miejscowej suby

ruchu.

Ustaliwszy w myli genetyczny zwizek midzy stacj i naczelnikiem z jednej

strony, a

zwierztami, przede wszystkim psiego gatunku, z drugiej Jegorow uspokoi si i

zacz

przyglda si krajobrazowi.

Jake dawno ju tu nie byem szepta wzruszony, patrzc na znajome pola, na

czarne

wstgi drg, wijcych si wzdu gstych pasm lasw.

Do Muzykowki? spyta kierowca.

Aha.

Do Nieczyporenki?

Jegorow spojrza na szofera. Czarnowosy, wesoy chopak. Nazywa si Renik.

Tak. A ty skd wiesz?

Co tu nie wiedzie! Do niego teraz wszyscy jed Nie wiecie, prdko poleci z

powrotem?

Poleci, poleci. Dajcie mu odsapn, przecie dopiero co wrci.

Woga, lekko toczc si po betonowej szosie, zwolnia biegu.

Co tam takiego? spyta Jegorow.

Musimy zjecha z betonu. Tu si skrca do Muzykowki.

No wic? Jed!

Kiedy drogi u nas, e nie daj Boe! Jeszcze jak sucho, to p biedy, ale po

takim deszczu

Kierowca urwa i zjecha w prawo. Wz, skrciwszy z rozmachem pod mostem,

wyskoczy na

czarn wstg polnej drogi. Jegorow spojrza na ni niepewnie. Wiedzia dobrze,

co to jest polna

droga po deszczu.

Droga zryta bya gbokimi koleinami. Bruzdy przypominay okopy. Ziemia pod

koami

Wogi rozazia si coraz bardziej, a wreszcie wz utkn na dobre, bezradnie

rozbryzgujc spod

k wielkie grudy bota.

Gotowe powiedzia Renik i zgasi motor. Wygramolili si z samochodu.

Jegorow

od

razu ugrzz po kostki w tustej, lepkiej mazi. Klnc na czym wiat stoi,

wycign nog z

rozmikej ziemi. Jego lekkie letnie pantofle, oblepione caymi pudami czarnej

ziemi, ciyy,

jakby obu walonki. Teraz ju nie czu pod nogami nic, prcz liskiej i

osuwajcej si masy.

Oblecia go nawet strach a nu ziemia zacznie si nagle rozstpowa pod nogami

i wessie go

w gbok, czarn rozpadlin? Nim wreszcie udao mu si wydoby z .bota, Renik,

dziarsko

machajc szufl, oczyci i utorowa drog.

Ruszyli dalej. Jegorow, klnc pod nosem, oskrobywa z butw yzny czarnoziem.

Skrcili na inn drog, wiodc prosto do Muzykowki. Tu nie byo wprawdzie

gbokich

wyboi, ale za to nawierzchnia zamienia si w co, co przypominao troch

rozmike maso.

Woga buksowaa co trzy kroki. Motor, wczony teraz na pierwszy bieg, rycza

aonie, a z

wydechowych rur wali czarny dym. Renik wylaz z wozu i obejrzawszy chodnic,

machn

rk.

Poczekamy powiedzia niech ostygnie. Jegorow opar si o baganik i

wypuszcza w

gr, ku urgliwie pogodnemu niebu, dym z papierosa.

A bodaj to cholera rozleg si tu obok gos Renika. Ksiyc zdobyli,

Marsa zdobyli,

na Wenus wyldowali, a drogi u nas jak byy, tak i s diaba warte.

Jak to? oburzy si Jegorow. S przecie wspaniae magistrale, wanie

przed chwil

jechalimy po jednej z nich.

Pewnie e s. Ale do takiej Muzykowki trudniej si dosta ni na Marsa.

Caa bieda, mj drogi pouczajcym tonem zacz Jegorow polega na tym, e

yjemy

w okresie przejciowym. Autoloty jeszcze si nie upowszechniy, a samochody

wychodz ju z

uycia. Gdy zorganizuj wreszcie masow produkcj autolotw, drogi, jako takie,

przestan by

w ogle potrzebne. Pozostan tylko wielkie autostrady. A caa taka drobnica, jak

ta, bdzie

zaorana i zasiana. Zachowaj si tylko mae ldowiska dla autolotw. I to tylko

raczej na

pamitk, bo przecie autolot moe ldowa, gdzie mu si podoba na ldzie, na

wodzie, w

lesie, na bagnach

Kiedy to tam bdzie! z niedowierzaniem mrukn Renik i wlaz do wozu.

Dugo

biedzi

si ze starterem, zmienia biegi, a wreszcie powiedzia zdecydowanie:

Sprbujemy na

ciernisku.

Woga skrcia z drogi prosto na pole pokryte rzadk rudaw szczotk, pozosta

po ostatnich

niwach. Tutaj dopiero zaczo si! Wz szed to prawym, to lewym bokiem, nis

zadziwiajco

lekko we wszystkich moliwych kierunkach. Pole byo nieco spadziste i samochd

zelizgiwa

si po nim, jak krek po lodzie. Renik dawno wyczy motor i z caych si

naciska hamulec. Z

przeraeniem patrzy, jak przecinajcy pole gboki rw z wolna jest coraz

bliej. Jakie sto

metrw od niego Woga wykrcia si tyem na przd i stana.

Niech i tak bdzie powiedzia Renik, ocierajc pot z pobladej twarzy.

Poczekamy do

wieczora, moe podeschnie.

Wysiedli obaj z auta.

O, tam jest Muzykowka powiedzia Renik, machnwszy rk w stron parowu.

Po jego drugiej stronie, na zielonym, zalanym socem wzgrzu, stay jedno i

dwupitrowe

domki. Gszcz winiowych drzew i topoli rzuca na biae ciany przejrzyste

fioletowe cienie.

Jegorow poegna Renika i poszed wzdu parowu ku drewnianemu mostkowi, przez

ktry

droga wioda do Muzykowki. Jego stopy wci obrastay bockiem i wkrtce szed

jak na

szczudach, chwiejc si i zataczajc nie gorzej ni przedtem Woga. Wreszcie

machn rk na

elegancj, zdj buty, zakasa nogawki i, ciskajc w jednym rku obocone

obuwie, a w drugim

plastikow teczk z papierami, wesoo poczapa na bosaka. Tuste kiebaski

czarnoziemu

przeciskay mu si pomidzy palcami.

Czy zastaem Wasyla? pyta w p godziny pniej, stajc przed domem, na

ktrym

powiewaa czerwona flaga.

Starsza kobieta bystrym wzrokiem obrzucia gocia.

A wy kto taki?

Powiedzcie, e Jegorow, Sasza Jegorow przyjecha.

Kobieta zawoaa co do okna i za chwil na ganeczek wybieg mody, wysoki

mczyzna w

sportowej koszulce, krtkich spodenkach i sandaach na bosych stopach. Czarny

czub wesoo wi

mu si nad wysokim czoem. Piwne oczy byszczay przyjanie i agodnie.

Saszka! Jak si masz, kochany! Chode, bd askaw. Ale wygldasz! A co,

posmakowae naszego czarnoziemu?

Uciskali si.

Witaj, Marsjaninie, witaj! umiechajc si, mwi Jegorow. Nie wytrzymaa

dusza,

ucieke do domu?

Nie wytrzymaem, daj spokj, nie wypominaj. Prosto z kosmodromu pojechaem

do

akademii, zdaem papiery i bywajcie zdrowi! Co prawda, mieli zamiar wyprawi

mnie do

jakiego sanatorium, ale przekonaem ich, e w domu mam i sanatorium, i

profilaktorium, i

Dziewczyn z brwiami jak krucze skrzyda?

Jednym sowem, stuprocentowy, wieloskadnikowy, ekologiczny system,

zapewniajcy

kosmonaucie najwyszy poziom moralny i fizyczny. Prosz bardzo, wejd do domu.

Podczas gdy Jegorow pluska si pod prysznicem, Wasyl z dziesi razy zachodzi

do azienki,

to przynoszc mu rcznik, to specjalne mydo Neptun, ktre przydzielano tylko

kosmonautom,

to wreszcie ot, tak sobie, by co powiedzie i poklepa Jegorowa po chudych

plecach.

Uwaam mwi Jegorow, patrzc na spywajce z jego ng czarne struki

wody

e

ukraiskie boto nie zostao odpowiednio opisane i uwiecznione przez klasykw

literatury.

I nauki dokoczy Wasyl.

Wanie. Opiewano przecie ukraisk noc, potny, szeroki Dniepr, ukraiskie

dziewczta, a nawet jawory. Dlaczego nie ma dokadnych bada i piknych

poematw o

zakltych mocach krlestwa czarnoziemu, wystpujcych tak agresywnie po kadym

deszczu?

Co gorsza, nie ma o tym nawet odpowiednio wyczerpujcych naukowych

monografii.

Marnuje si wdziczny temat, na ktry mona by napisa z dziesi rozpraw

kandydackich i co

najmniej ze trzy prace doktorskie!

Pewnie! podchwyci Jegorow. Boto mona by klasyfikowa wedug czasu

jego

powstania. Zastarzae boto

Albo wedug siy cigliwoci, ktr naleaoby mierzy w praktyce, prbujc

oderwa

nog od gruntu.

Lekkie boto kilogram, cikie p tony

Cyfry dysertanta, przedstawione w czci charakterystyki cikiego bota,

wydaj si nieco

zawyone hucza Wasyl, schylajc si we dwoje nad domniemanymi kartkami

opinii

oficjalnego oponenta. Nasze wasne obserwacje daj poszczeglne liczby

mniejsze, co,

oczywicie, w niczym nie umniejsza wartoci dokonanej pracy i dysertant, bez

wtpienia

zasuguje na przyznanie mu prawa do tytuu kandydata nauk botnych!

zakoczy

Jegorow. Wasyl uroczycie ucisn mu do.

Zamieszkasz razem ze mn na mansardzie, dobrze? zapyta Nieczyporenko.

Dabym

ci osobny pokj, ale mam wanie gocia. Dzisiaj przylecia.

Kto taki? spyta Jegorow.

Nalea do ekipy braci Disneyw, pracujemy razem z nim na Marsie.

Ach, tak! A skd on pochodzi?

Z Poudniowej Ameryki.

Jegorow unis brwi.

I kiego licha on chce od ciebie?

Potem ci opowiem odpar Wasyl. Na razie chodmy, przedstawi ci

domownikom.

Domownikw, jak si okazao, byo dwoje: matka, ta sama starsza kobieta o

nieufnym

spojrzeniu, i siostra Wasyla, moda dziewczyna o swawolnych piwnych oczach,

bardzo do brata

podobna. ciskajc na powitanie do Jegorowa, umiechna si i powiedziaa:

Wasia duo o was opowiada.

No i co? zalotnie zapyta Jegorow.

Ano nic przekornie umiechna si dziewczyna.

Oksano, nie zawracaj Saszy gowy, lepiej skocz no do sklepu przerwa Wasyl.

A gdzie ten twj cudzoziemiec? spyta Jegorow, gdy poszli na gr do pokoju

Wasyla.

pi odpar kosmonauta, przecigajc si. Od razu, jak tylko przyjecha,

zasn jak

suse.

Jegorow z zazdroci spojrza na junack posta Wasyla. Ten wspaniale zbudowany

chopak

tryska po prostu si i zdrowiem.

Pogadamy? zapyta Jegorow.

Po niadaniu. Musz teraz matce pomc w gospodarstwie. Zawsze przecie

musz

sobie

radzi same z Oksan. Ciko im bez mczyzny.

No to id, pom. A zawoaj, gdybym i ja mg si przyda.

Wasyl zszed na d. Jegorow zosta sam i rozejrza si dokoa. Pokj by duy,

ale sprawia

dziwne wraenie. Sdzc po meblach i sprztach kto bardzo odwanie poczy

tu

laboratorium, bibliotek, muzeum kosmiczne, salon i sypialni. Zreszt,

sypialni reprezentowao

tylko wskie ko, przykryte zwykym, wenianym kocem. Nad kiem wisiay

cztery

fotografie Wasya: jedna jako ucznia may obuziak o kdzierzawej czuprynie z

napiciem

wpatrywa si w obiektyw i trzy zdjcia kosmonauty, wszystkie dlaczego zrobione

na Ksiycu.

To dziwne, ani jednego zdjcia z Marsa, a przecie by tam z pi razy

pomyla Jegorow.

Pogadzi bogato oprawne ksiki o kosmonautyce, zajmujce ca cian,

prztykn w

przycisk z lapis azuli, przypominajcy zakrzepy grzebie fali, umiechn si

do modelu pulpitu

nawigacyjnego kosmicznego statku. Jegorow dobrze zna ten model. Wasyl zrobi

go, gdy

jeszcze razem studiowali w Instytucie Kosmicznej Geologii. Potem podszed do

szerokich,

czteroskrzydowych, oszklonych drzwi. Otworzy je na ocie i znalaz si na

duym, otwartym z

trzech stron balkonie. Z gry, dla ochrony przed prostopadymi promieniami

soca, nacignita

bya pasiasta markiza.

Wrd soczystej, ciemnej zieleni drzew Jegorow zobaczy wiosk, milutkie domki o

nienobiaych cianach, wieyczki z platformami, na ktrych stay, byszczc w

socu tymi i

purpurowymi bokami, autoloty. Gdzie pia kogut, ryczaa krowa. Nad Muzykowk

unosia si

niebieska mga zapowiadajc upalny dzie.

Jegorow wdycha gboko rzekie powietrze, przesycone zapachem traw i kwiatw.

Troch

krcio mu si w gowie od jaskrawego blasku i wiata. Pomyla sobie, e w

Moskwie

siedziaby teraz w dusznym pokoju penym papierosowego dymu i podtyka

Wielkiej

BeTe nie

koczce si szeregi cyfr otrzymanych z danych bada Ksiyca i Marsa. I

czekaby, i

denerwowa si, pki mdra maszyna nie daaby odpowiedzi potwierdzajcej, lub

obalajcej jego

przypuszczenia, jego zdolno przewidywania. Wieczorem, na pywalni lub przy

bufecie w

Kraterze, staraby si wygna zmczenie z ciaa, z komrek mzgu, odpry

nerwy napite do

granic wytrzymaoci. A nastpnego dnia od rana wszystko zaczoby si na nowo.

Wysuszajca

dusz praca, zawstydzajce niepowodzenia, omyki w obliczeniach i zwycistwa,

ktre stay si

obowizujc norm. Zwycistwa, ktre nie ciesz, ktrych si nie zauwaa A

jednoczenie,

podczas gdy jego ycie mija przy pulpicie maszyny do liczenia, gdzie wieci

takie oto cudowne,

radosne soce i szemrze agodny wietrzyk, pozdrawiajc nadchodzcy dzie.

Posysza kroki. Kto wszed do pokoju. Jegorow zobaczy go w szybie.

Wasylu! rozlego si niezbyt gono.

Co powstrzymao Jegorowa, wcale si nie odezwa. Pozna stojcego w progu

czowieka. By

to ten sam pikny mczyzna, ktry na stacji sprztn mu sprzed nosa autolot.

Jegorow wyranie widzia twarz nieznajomego. Miaa wyraz napity i peen

czujnoci. Nie

otrzymawszy odpowiedzi, nieznajomy ostronie wszed do pokoju. Raczej wsczy

si, tak

mikkie i bezgone byy jego ruchy. Zamkn za sob drzwi, przystan porodku

pokoju i

rozejrza si, penetrujc wzrokiem ciany.

Wasylu!

Jegorow zamierza ju wyj ze swego ukrycia, ale wanie nadszed

Nieczyporenko.

A, Anhelo! powiedzia. Odpocze?

Bardzo dobrze. Bardzo.

No, to wietnie. Chodmy na d. Wyszli.

Ten gogu jest bardzo niesympatyczny pomyla Jegorow. Postanowi, e przy

pierwszej

sposobnoci wypyta Wsy la, kto to taki, ale przed niadaniem nie udao si tego

zrobi.

Nieczyporenko zaglda z zafrasowan min do pokoju i natychmiast znika. W domu

rozlegao si to skrzekliwe zrzdzenie matki, to dziewczcy gosik Oksany.

Wasylu, chod no tu! Wasylu! Gdzie ty jeste?

Wasyl posusznie przybiega na woanie, tupic po lnicej, wywoskowanej jak

bursztyn

posadzce.

Przy niadaniu zjawi si nowy go, ssiad Pawicz. Wsaty staruszek promienia

zadowoleniem z siebie, by uroczysty i puszy si bez przerwy.

Za naszego kochanego ziomka, zasuonego, sawnego kosmonaut,

Nieczyporenk!

powiedzia Pawicz, podnoszc kieliszek. Wypi, odkrzkn i otar wsy.

Potem stary swoimi sowami objania obecnym zasugi Wasyla wobec ojczyzny i

ludzkoci.

Wasy krzywi si, ale staruszkowi nie przerywa.

Ta przestae ju, dziadu wtrcia wreszcie matka Wasyla, Olga Pantelejewna.

My

te czytamy gazety.

Nie szkodzi, Olgo, nie szkodzi. W caym naszym okrgu mamy tylko jednego

kosmonaut.

I to skd! Wanie z naszego kochozu. Trzeba to uczci.

No, to czcij sobie, na zdrowie! Ale nie opowiadaj nam tego, co ju wszyscy

dawno wiemy.

Jegorow spod oka obserwowa Amerykanina. Anhelo Tend z nieobecnym wyrazem

twarzy

yka przyrumienione kartofelki. Uroda jego wydawaa si jeszcze bardziej

olepiajca ni z rana

na stacji. Na matowobiaej twarzy znaczyy si rumiece o najdelikatniejszym

brzoskwiniowym

odcieniu. Wielkie czarne oczy patrzyy surowo, niemal smutnie. Oksana bya nim

wyranie

oczarowana. Siedziaa z oczami wbitymi w talerz. Gdy kto co do niej mwi,

wzdrygaa si

caa. Jej przekorny umieszek znik gdzie bez ladu Jegorow z pewnym alem

zauway to

napicie dziewczyny i nawet pomyla sobie co w rodzaju: Wszystkiecie

jednakowe

Co tam komu po sawie gniewnie powiedziaa Olga Pantelejewna, twarz jej

wyraaa

teraz nie ukrywany smutek i trosk najwaniejsze to zdrowie. Ot, Grisza

Rogoyn, kolega

Wasi

Mamo!

Przecie nic nie mwi. Jedno ci tylko powiem, Wasia, jak ty lecisz w ten twj

kosmop, to

we mnie serce zamiera.

Wiadomo przecie, matka to matka powiedzia Pawicz, gadzc zrudziae koce

wsw i

paaszujc smaonego leszcza.

Gdyby ojciec y, to i jemu przybyoby siwizny przez te loty Wasi.

Nie ma rady, matko, tak trzeba twardo powiedzia Wasyl.

A czy ja co mwi? Jak trzeba, to trzeba. Ale dlaczego nie mgby sobie

odpocz

krzyn? Pojechaby za granic, wiata zobaczy.

Co tam mu zagranica! chytrze mrugn Pawicz. On sobie w Muzykowce

sta

kotwic zarzuci.

Dobra mi kotwica powiedziaa Olga Pantelejewna i zebrawszy naczynie, niby

grona

kwoka wypyna z jadalni.

Co, Wasylu Iwanowiczu, mama nie pochwala waszego wyboru? Pawicz

rozemia

si

na cay gos i zanurzy rumiany kartofel w mietanie.

Jegorow widzia, e Wasylowi nie w smak bya ta rozmowa. Zagadn wic Oksan:

No, a pani, Oksano, nie wybiera si na Marsa?

Akurat mi pilno! wybuchna dziewczyna. Do tych waszych mrwek!

Te mrwki wicej wiedz od nas wszystkich razem powiedzia Wasyl.

A choby nawet. Ale przecie i tak wszystkie ju wyginy.

Syszysz, Wasia? wesoo wtrci Pawicz. Zamiast lata po nie na Marsa,

pogrzebaby w naszym mrowisku

I to racja dobrodusznie zauwaya Olga Pantelejewna, wchodzc znw do

pokoju.

Zdechych mrwek na Ziemi nie brak.

Anhelo Tend odoy widelec.

Marsjanin tak jest podobny do mrwki, jak czowiek do kota. Na Marsie powstaa

wysoka

cywilizacja, ludzie na Ziemi nie osign jej i za dziesi tysicy lat. I

Marsjanie wcale nie

wymarli.

Srogo spojrza na Oksan. W oczach gorza mu szaleczy pomie jakiej pospnej

wiary.

A c si z nimi stao? spytaa Oksana.

Odeszli do Aiu.

Przez chwil wszyscy milczeli.

A to co takiego? z kpink w gosie spyta Pawicz.

Nie wiemy odpar zamiast Anhela Wasyl. Wielu rzeczy nie rozumiemy

jeszcze

w

cywilizacji Marsjan. Nie uywali mowy, a zasady logiki ich myli cakowicie

rni si od

naszych, gdy ewolucja przebiegaa u nich zupenie inaczej. Ani rodki

produkcji, ani drogi

rozboju ich spoeczestwa nie s dla nas na razie zrozumiae.

Jeli kiedykolwiek zdoamy rozezna si w tym wszystkim., co odkrylicie na

Marsie,

bdzie to dla naszego spoeczestwa olbrzymi krok naprzd zauway Jegorow.

Anhelo po raz pierwszy spojrza prosto w twarz Jegorowa.

Jakie okropne uczucie, zupenie, jakby co ze mnie wysysa pomyla geolog,

mimo woli

opuszczajc oczy.

Tak, ma pan zupen suszno powiedzia Tend. Jego gos brzmia jako

metalicznie.

Brak mu ptonw pomyla znw Jegorow.

Ale to wszystko dla Akademii Nauk powiedzia Pawicz. A tak dla zwykych

ludzi

nic tam nie ma takiego, co by mona wzi w rk, takiego, eby stary

poruszy grubymi,

pokrconymi palcami, chcc jako wyrazi sw myl.

eby schowa za pazuch i do domu, co? umiechn si Wasyl.

O, wanie ale co znowu co ty tam, chopcze! No, co takiego jak ruda czy

jaki metal

na ten przykad.

Jak to, jak to rozemiaa si Olga Pantelejewna przecie Wasyl ma cay

pokj peen

kamieni.

Wasyl zamia si.

Zapomniaa, mamo, o lustrze filuternie wtrcia Oksana.

Jakie lustro? spyta Jegorow.

Wasia przywiz mi w prezencie lustro z Marsa.

Z marsjaskiej toaletki z kpia powiedziaa matka. Nawet powiesi nie ma

za co.

Za to nie kurzy si zauway Wasyl.

Anhelo popatrzy na Oksan. Zdawao si, jakby dopiero teraz j spostrzeg.

A jak ono t ani suy? zapyta.

Bardzo dobrze odpara z umiechem.

A teraz wypijemy zdrowie mamyZiemi uroczycie przemwi Pawicz ona

nas

zrodzia, wykarmia i wyprawia w kosmos.

Po niadaniu Wasyl powiedzia do Jegorowa:

Chod, zaniesiemy twoje oe na gr.

A gdzie ono jest?

W pokoju Oksany.

Zwrci si do siostry, ktra z oywieniem rozmawiaa z Anhelem:

Oksano, chcemy wzi tapczan z twego pokoju, mona?

Prosz bardzo, we odpowiedziaa, nawet nie odwracajc gowy.

Pokj Oksany by schludny i przestronny. Delikatna wo polnych kwiatw unosia

si w

powietrzu.

To ten pod oknem powiedziaa Oksana, wchodzc za nimi. Ale nie

zazdroszcz

panu. Twardy jak zascha glina.

Nie szkodzi. Geolog nie powinien si rozpieszcza.

Nagle Jegorow spostrzeg lustro z Marsa. Stao na krzele. Z gry Oksana

narzucia na nie

rcznik.

To? spyta Jegorow, podchodzc.

Paszczyzna pmetrowej elipsy, oprawionej w grub, zocistoszar ramk, odbia

w swej

ciemnej gbi bystre, szare oczy modego mczyzny. Zwierciado nie

znieksztacao ani jednego

rysu jego twarzy, nadajc odbiciu lekko niebieskawy odcie. Jegorowowi wydao

si, e patrzy

poprzez grub warstw bkitnej wody.

Wasyl, ktry take spoglda w lustro, powiedzia nagle:

Oksano, wiesz co? Poycz nam je na par dni, dobrze? Rano musimy si goli, a

zosta mi

tylko maleki skrawek lusterka.

A wecie sobie. Ono jest nawet dwustronne. Zawiecie sobie porodku pokoju i

moecie

si goli jednoczenie obaj.

Wanie tak zrobimy.

Zataszczyli tapczan na gr, zabierajc od razu i lustro.

Bd spa na balkonie powiedzia Jegorow.

Dobra zgodzi si Wasyl.

Ustawili tapczan pod markiz. Lec na nim, Jegorow mg widzie jak na doni

ca

Muzykowk i sin dal stepu, ktry rozciga si za wsi. Lustro powiesili obok,

owinwszy

brzegi zocistej ramki tam izolacyjn. Koce tamy przywizali do listwy, na

ktrej rozpita

bya markiza. Lustro koysao si z lekka i byskao w socu jak reflektor.

Ale cikie zauway Jegorow, przygldajc si dokonanemu dzieu.

Bardzo. I nie wiadomo dlaczego. Co prawda, nie wiadomo te, z czego waciwie

jest

A nie przedstawia przypadkiem jakiej niezwykej wartoci dla nauki?

Co ty! machn rk Wasyl. Przekazalimy ju okoo dwch tysicy takich

luster do

Akademii Nauk. Chemicy caego wiata gowi si, eby pozna ich skad.

Na balkonie zaczynao przygrzewa, poszli wic do gabinetu Wasyla.

Marsjanie w ogle mieli dziwne upodobanie do elipsoidalnego ksztatu

powiedzia

Nieczyporenko, gdy zasiedli w gbokich, chodnych fotelach. Takich luster

jest tam dziesitki

tysicy, w miastach su do odbijania wiata Wiele budowli na Marsie ma

ksztat elipsy

Wasyl umilk. Przed oczami jak ywy stan mu obraz Wielkiej Stolicy Marsjan.

Potrzsn

gow.

No, dobrze powiedzia. Potem pogadamy o mnie. Zreszt pewnie i tak

wszystko ju

wiesz ze sprawozda, jakie s przesyana do waszego instytutu. Jak ci si tam

pracuje?

Jegorow zamyli si.

Jakby ci tu powiedzie? Prawd mwic, nie bardzo. Gdy po skoczeniu studiw

nie

mogem lecie w kosmos przez t moj wtrob Zreszt, pamitasz przecie.

Oczywicie, to

jeszcze szczcie, e jestem geologiem, a nie nawigatorem, jak ty. Inaczej w

ogle marny byby

mj los. Ale i tak nie mogem wyrzec si cakiem kosmosu. Wstpiem wic do tego

Instytutu.

Pracowaem. Badaem dane zbierane na Marsie i, wyobra sobie, odkryem

paskowy

Akuan.

Teraz udz si nadziej, e uda si przeprowadzi tam pewne badania.

Oficjalnie? To si nie ud powiedzia Wasyl. Warunki tam s straszne. W

szeciu

odkopywalimy Wielk Stolic. Wyobraasz to sobie? Mieszkao tam kiedy okoo

miliona

Marsjan, budowana jest w gb na jakie trzystaczterysta metrw, a jaki zajmuje

obszar,

dotychczas nie wiadomo. Przez dwa miesice, nie zdejmujc skafandrw, azilimy

po tych

przekltych mrwczych korytarzach. Po przepracowanej zmianie ledwo czek ma

si, by

doczoga si do Moskwy. Tak, tak, bracie. Opowiedz mi lepiej o swoim

paskowyu.

Jegorow podrapa si w brod. Wpatrujc si w sufit, zacz opowiada:

Pamitasz, jak sensacj wywoao odkrycie na Marsie pierwiastkw nie znanych

dotd na

Ziemi? Mimo wszelkich wysikw, nie udao si otrzyma ich drog laboratoryjn.

Na Marsie s

one skupione w jednym miejscu, w dodatku w ogromnych ilociach. Nazwaem to

miejsce

wyyn akuask. Potem udao si dowie, e nie s to pierwiastki naturalne.

Jak mylisz, co

to moe znaczy?

No, c. Jakie odpadki termojdrowych reakcji z niedowierzaniem

powiedzia

Wasyl.

Susznie. Odpadki. To bardzo wane. Marsjanie ca sw cywilizacj zbudowali w

gbi

planety, pod powierzchni. Powierzchnia bya dla nich tylko mietniskiem na

odpadki, jak dla

nas w swoim czasie grne warstwy atmosfery lub dna oceanw. Wanie dziki tym

odpadkom

udao ci nam odkry Wielk Podziemn Stolic i ca rozgazion sie ich

miast.

Czyli, e pod paskowyem akuaskim znajduje si termojdrowe centrum

energetyczne,

ktrego dotd nikt nie moe odnale?

Nie inaczej. I jeli to centrum zostanie odkryte, to, sdz, i dla naszej

ziemskiej energetyki

bdzie tam mona co nieco sobie poyczy. Zwaszcza biorc pod uwag poziom

techniki

Marsjan. Rozumiesz?

Zagadnienie wane i ciekawe. Co prawda, znale, to jeszcze nie wszystko.

Trzeba

zrozumie, jak oni to robili. Ot, odkrylimy przecie pierwsz pozaziemsk

cywilizacj. I co z

tego No, mniejsza A co mwi na to twoja wadza?

Po pierwsze, e wyyna jest ogromna, po drugie, e centrum moe okaza si

wcale nie

pod ni, a zupenie gdzie indziej, na uboczu. Pocignoby to zbyt wielkie

koszta. A po trzecie,

atwiej bada i wywozi obiekty ju odkryte, ni poszukiwa nowych. W ogle to

sprawa raczej

przyszoci, do licha!

Tak, sytuacja nieatwa w zamyleniu powiedzia Wasyl. Warto by tam

poszpera.

Ale sam rozumiesz, e bez oficjalnego pozwolenia Za due ryzyko. Teraz mamy,

zgodnie z

zarzdzeniem, czterokrotne ubezpieczenie A i to

Umilk, a po chwili, z wysikiem, cign dalej:

Rozumiesz, Sasza, Mars to bardzo dziwna planeta. Nasz Ksiyc znam dobrze,

braem

udzia w ldowaniu na Wenus, naykaem si tam gazu. Ale to zupenie co innego.

Na Ksiycu,

na Wenus przyroda jest grona, ywioy s dzikie i tak dalej. Ale tam nie jest

strasznie. A na

Marsie bywa bardzo strasznie. Rozumiesz?

Jegorow patrzy na niego zdumiony.

Tak, tak. O tym si nie pisze i nawet mwi o tym si nie lubi, niemniej

jednak tak to

wanie jest powiedzia Wasyl wzburzony, po czym znw zamilk.

Mars jest planet nienaturalnie spokojn. Mao urozmaicona rzeba terenu. W

gbi planety

kryj si gigantyczne miasta. Miasta martwe. Nie pozosta ani jeden Marsjanin.

Znaleziono

jedynie miliardy dziwnych, zeschych skorupek. Ni to chitynowa otoczka owadw,

ni to jakie

ubranie. Przed wyruszeniem do Aiu albo zrzucili te upinki, albo i tu wanie

zaczynaj

niezliczone domysy. Jak dotd, niczego waciwie nie udao si ustali na

pewno. Malecy

Marsjanie wznosili cyklopiczne budowle, wobec ktrych czowiek czuje si jak

liliput. Tam jest

bardzo trudno pracowa, Sasza. Czowieka wci drczy przewiadczenie, e na tej

wymarej

planecie kto jednak jest

Eh, daj temu spokj powiedzia Jegorow.

Tak, tak, wanie, nie umiechaj si. Bez przerwy zdaje si, e za plecami

stoi kto ywy,

e przyglda ci si, ocenia ci. I czeka. Nie wyobraam sobie nic

straszniejszego od tego

marsjaskiego wyczekiwania. Tam wci kto na ciebie czeka. To bardzo

nieprzyjemne uczucie.

No chyba!

A teraz we choby nasze nieszczsne wysiki rozwikania niezrozumiaej,

wzrokowo

dotykowej informacji, zapisanej na krysztaach Czerwonej Kopuy. Jedyny

interesujcy wniosek,

do ktrego doszlimy, to ten, e Marsjanie maj zamiar odej do Aiu. A co to

jest ten Ai? Jak si

tam dostanie dwa biliony Marsjan? Nikt nic nie wie. A kto wyjani, dlaczego

wszystko, co

wiemy, dotyczy tylko ostatniego dziesiciolecia ich cywilizacji? Gdzie s ich

archiwa? Czy mieli

jakie biblioteki? Jednym sowem, same zagadki.

Nie rozumiem, czyni si trapisz. Po prostu trzeba nieco czasu na zbadanie tego

zoonego i

bardzo do nas niepodobnego spoeczestwa.

Tu nie chodzi o czas, Sasza. Ja podejrzewam, e wielu rzeczy w ogle nigdy nie

zrozumiemy.

Pewnych szczegw moe i nie zrozumiemy. Ale oglny zarys zrozumie

moemy na

pewno.

I oglnie te nie zrozumiemy. Syszaem, e bracia Disneyowie, ktrzy

zajmowali si

badaniem krysztaw Wschodniego Sektora Czerwonej Kopuy, doszli do ciekawego

wniosku.

Twierdz, e sposb mylenia Marsjan jest jakby odwrotnoci naszego. U nas ruch

jest stanem

materii, u nich za materia jest przejawem i funkcj ruchu.

Sam sobie przeczysz powiedzia Jegorow. Przecie po to, by doj do

podobnego

wniosku o sposobie mylenia Marsjan, Disneyowie musieli mie o ich yciu bardzo

duo

szczegowych wiadomoci. W przeciwnym razie takie twierdzenie byoby

ogromnym

uproszczeniem.

Nie. Disneyowie rozporzdzali tymi samymi rodkami co i my. I z tego wanie

powodu

trudno nam odkry co nowego. Tylko, e oni mieli wiksze szczcie. Wiesz,

Sasza, mam

takie wraenie

Wasyl zamyli si. A w mylach widzia wski, gboki szyb, ktrym

kosmogeolodzy

zjedaj do Wielkiej Stolicy, tego labiryntu niezliczonych korytarzy, w ktrych

porusza si

mona tylko pezajc na brzuchu. Widzia Czerwon Kopu olbrzymi sztuczn

grot, ca

zalan purpurowym wiatem. I znw ogarno go znajome uczucie penego trwogi,

napitego

oczekiwania.

Mam takie wraenie, Sasza cign dalej Wasyl e na Marsie kto kieruje

naszymi

odkryciami i poszukiwaniami.

Oczywicie. Akademia Nauk. Rada

Nie przerwa Wasyi nie Akademia Ja nie mwi o ludziach

Jegorow zrobi min, jakby nie rozumia, o co przyjacielowi chodzi, odwrci si

i zacz

patrze na balkon.

Tak powiedzia Wasyl. Kto nami kieruje. Jedne rzeczy podsuwa, inne

chowa

do

pewnego czasu, jednym sowem, reguluje. Ale osd sam, Marsjanie wyemigrowali

do

Aiu okoo

pi milionw lat temu. Na Ziemi wtedy nawet ludzi jeszcze nie byo. A miasta na

Marsie

zachoway si nie naruszone, wszystko w nich lni i byszczy adem. To nie jest

naturalne,

rozumiesz? Istnieje drugie prawo termodynamiki, jest entropia, ktra wzrasta

Przecie po

piciu milionach lat powinien tam panowa chaos! A chaosu tam nie ma. Jest

nieskazitelny

porzdek.

Do czeg ty prowadzisz?

Wasyl w milczeniu pochyli si ku Jegorowi. A Jegorow z lkiem patrzy w jego

powane

piwne oczy. Moe mu si tam na Marsie rozum pomiesza? przemkno mu

przez

myl

byskawic.

Oni wrc.

Jegorow rozemia si z przymusem.

Co takiego! Niby gospodarz wyszed na chwil i prosi, by gocie poczekali?

Wcale nie. Po prostu gospodarz nie moe albo nie chce wraca.

A moe oni opucili system soneczny i udali si do tego Aiu?

A diabli wiedz, co to takiego ten Ai w zamyleniu powiedzia Wasyl.

Chwilami

nawet gotw jestem zgodzi si z Pierowem z Akademii Nauk. On bada te skorupki

i uwaa, e

wiadcz o czysto fizjologicznym procesie. e przejcie do Aiu to mier. A

moe co w

rodzaju tamtego wiata. Przechodzc do Aiu zdobywa si moliwo

niemiertelnoci

Ale to ju twj osobisty pogld?

Nie. Tak wanie uwaali bracia Disney. Zreszt, ten Anhelo Tend, trzeba

przyzna

chopak cakiem do rzeczy, pracowa razem z nimi a do czasu, gdy mymy

przylecieli.

Disneyowie ju szykowali si do odlotu, gdy nagle spostrzegli, e Tend gdzie

znik. Szukaj,

szukaj, a Tenda nie ma. Wic odlecieli. A w miesic pniej znalelimy Tenda w

jednym z

podziemnych korytarzy Czerwonej Kopuy. By ywy i zdrowy, ale nie mg

odpowiedzie ani

na jedno pytanie. Co si z nim stao, gdzie by, co jad i pi nie pamita.

Trzeba byo uczy go

wszystkiego od nowa, opowiada mu, kim jest, gdzie mieszka i co to takiego

Ziemia i ludzie.

Trwao to dugo. Ale wreszcie przypomnia sobie prawie wszystko.

Sowa Nieczyporenki przerwa ostry, przenikliwy dwik. Przeszywajce wycie

wzbijao si

prosto ku niebu. Obaj przyjaciele wybiegli na balkon. Wysoko w grze, na tle

niepokalanego

bkitu nieba samolot odrzutowy kreli nienobia, przerywan smug.

Jaki nowy model powiedzia Jegorow, osaniajc oczy doni.

Oguszajcy dwik urwa si rwnie nagle, jak si przedtem zacz. Samolot

uton w gbi

niebieskiego sklepienia.

Ale ryk! pokiwa gow Wasyl. A do nas dociera przecie ju osabiony.

Wyobraasz sobie, jak si tam czuje pilot?

Pilot ma izolacj.

O czym to ja mwiem? spyta Wasyl.

O Anhelo.

Ach, tak! No wic, to waciwie wszystko. Powrcilimy z Marsa, Anhelo

pojecha do

domu, ale co mu si tam nie podobao. To przecie kreol z Wenezueli Teraz

postanowi, e

zostanie u nas A to cign Wasyl to jest wanie zwierciado, ktre

przytaszczyem dla

Oksany. To pamitka, pomiertny prezent od Griszki Rogoyna.

Co? wykrzykn Jegorow. Grigorij nie yje?

Nie yje. Dziwna bya ta jego mier. Pracowa w jednym z pokoikw, jakich

tam, w

Czerwonej Kopule, jest bez liku. A pitro wyej pracowali nasi minerzy. Wybuch

przeprowadzili

sabiutki, ale zawsze wstrzs jaki by. Syszymy krzyk. Pobieglimy do Griszy.

Ley z rozbit

gow. Skafander ma zdjty, twarz zmiadona. Ale pokj, w ktrym Grisza

pracowa,

pozosta nie naruszony. Owszem, z sufitu osypao si nieco pyu, ale okruchy nie

byy wiksze

ni p mego paznokcia. Co mogo spowodowa tak straszliwy cios, nie

dowiedzielimy si,

oczywicie. Mwiono co o zwielokrotnionej sile uderzenia podmuchu, o dziaaniu

uderzenia

kierunkowego, ale to wszystko zawracanie gowy. I co za pech! Akurat tego dnia

Grisza dokona

wanie wspaniaego odkrycia. Znalaz trupa Marsjanina. Byo to odkrycie wrcz

wstrzsajce.

Przecie przez pi lat pobytu na Marsie znajdowalimy tylko puste skorupki!

Miliardy pustych

raczych skorupek, na widok ktrych ju si niedobrze robio! Jak naprawd

wyglda Marsjanin

moglimy si tylko domyla. Grisz na rkach nosilimy, gdy przynis pod pach

ten wspaniale

zasuszony okaz. Umiecilimy go w olbrzymiej puszce i wysalimy na gr, a w

cztery godziny

pniej wyprawilimy na gr zwoki Griszy. Zwierciado za zabraem sobie.

Jakie zwierciado? spyta Jegorow.

No, to wanie Wasyl wskaza na lustro z Marsa. Ciepe podmuchy wiatru

koysay nim

lekko. Wisiao o dwa kroki od trupa Marsjanina i Grigorij zdj je, a potem ja

wziem sobie

na pamitk.

Jegorow uwanie i z alem popatrzy na koyszcy si owal.

Przecie to take zagadka cign Wasyl. Po co Marsjanom tyle zupenie

jednakowych luster W kadym miecie jest ich tam setki.

Nagle twarz Wasyla zmienia si. Wspierajc si o porcze, unis si nieco z

fotela.

Wzrokiem wpi si w zwierciado.

Nie odbija! wyszepta.

Jegorow spojrza na lustro. Na pierwszy rzut oka rzeczywicie wydawao si, e

niczego nie

odbija. Jego powierzchnia bya gadka i matowa. Miaa taki sam zocistoszary

kolor jak jego

oprawa. Obaj jednoczenie doskoczyi do zwierciada i ujrzeli w nim swe wasne

wzburzone

twarze.

Tfu, co za bzdura powiedzia Jegorow. Po prostu anizotropowe odbicie*.

Takiego mi

napdzie stracha tymi swoimi opowiadaniami o Marsie, e teraz bd bra nogi

za pan na widok

byle jakiego kamyka z Marsa.

I bdziesz mia racj w zamyleniu powiedzia Wasyl bowiem ani jedno z

marsjaskich zwierciade, z ktrymi miaem do czynienia, nie ma takich

waciwoci. I to take

ich nie miao pki trzymaem je w walizce.

Widocznie mj przyjazd podziaa na nie tak korzystnie.

Moliwe No, dobra rzek Wasyl reasumujc, mona by stwierdzi, e

cho

Mars

jest planet niebezpieczn, to jednak paskowy akuaski zbada trzeba.

Ech, gdybym lak mg polecie w kosmos! machn rk Jegorow.

Nie trap si, bracie powiedzia Wasyl jak zbuduj antygrawitator, to

polecisz i ty

razem ze swoj chor wtrob A nie polecisz, to te niewielkie zmartwienie,

pojedziesz sobie

do Truskawca pi Naftusi.

Wasyl wyszed, a Jegorow zbliy si do zwierciada. Pomyla o tych tysicach

Marsjan,

ktrzy si w nim przegldali i zrobio mu si nieswojo. Zwierciado obojtnie

odbijao niezbyt

urodziwe oblicze Jegorowa, czerwone dachy domw i elektryczny traktor, ktry

warcza w

oddali na skraju duego, zielonego pola. Jegorowi wydao si, e jaki ledwo

dostrzegalny biay

nalot pojawi si na lnicej powierzchni. Dotkn jej doni i a drgn ze

zdumienia.

Powierzchnia lustra bya mikka! Wzi zapak i prbowa zeskroba biay nalot.

Zapaka

wyrya na zwierciadle niegbok zielon bruzdk. Jegorow nie mg si nadziwi.

Obejrza

koniec zapaki. Z wolna rysa na lustrze zacza si zaciga i po kilku minutach

znika bez ladu.

Ciekawe mrukn Jegorow przez zby i przysun sobie krzeso bliej lustra.

Sasza! Sasza! usysza gone woanie Nieczyporenki.

Spojrza na d i zobaczy, e Wasyl stoi w bramie i wymachuje gazet. Twarz

wykrzywia

mu si blem.

Skacz no tu, prdko! zawoa Wasyl. Jegorow skoczy na wilgotn, mikk

ziemi.

Twarz Wasyla, na ktr paday zociste promienie letniego soca, bya skupiona

i zaspiona.

Czytaj powiedzia, wskazujc mu drug stron pisma.

Donosz nam zmruywszy oczy czyta pgosem Jegorow wczoraj w

Bostonie

znaleziono ciaa czterech braci kosmologw : Alfreda, Wiliama, Caldera i Jamesa

Disneyw

na lad mordercy na razie nie natrafiono zagadkowa mier, bez adnych oznak

toksycznego

lub fizycznego dziaania naukowi eksperci nie mog doj przyczyny C to

znaczy?

spyta Jegorow.

Czytaj do koca powanie powiedzia Nieczyporenko.

mier tych znakomitych badaczy Marsa pozostaje w zwizku z podanym przez

nich

przed

paru dniami owiadczeniem, e w Wielkiej Stolicy Marsa zostao jakoby odkryte

archiwum i

klucz do jego odczytania, dziki czemu zaistniaa moliwo odtworzenia

sawetnych drzwi do

Aiu. Korespondent Timesa, Calder Disney, twierdzi, e odkrycie to

niesychanie wzbogaci

ludzkie moliwoci

W milczeniu spojrzeli na siebie.

Masz, to jest Mars! ze wzburzeniem powiedzia kosmonauta. Na Ziemi

wycigaj

apy. Nie chc ujawni swych tajemnic.

Jegorow nic nie mwi, a wyczytana wiadomo i jego napenia lkiem. Dziwna

myl, e

Anhelo dopiero co powrci z Ameryki, przemkna mu przez gow. Zapewne wie o

mierci

braci Disney.

Nie wykluczone, e pewnego piknego dnia zostanie znaleziony trup Wasyla

Nieczyporenki bez adnych oznak chemicznego, fizycznego czy psychicznego

dziaania

niespodziewanie powiedzia kosmonauta, przygldajc si narcyzom, ktrymi

obsadzony by

naokoo klomb przed domem.

A Jegorow, patrzc na lad swojej stopy na brzegu tego klombu, zapyta:

A co o tym wszystkim mwi twj Anhelo?

Jeszcze nie wie o niczym. Zaraz go zawoam. Wasyl poszed do domu i po chwili

ukaza

si z powrotem wraz z Tendem.

Pikna twarz Anhela nie wyraaa nic ani wzburzenia, ani wspczucia, ani

zmartwienia.

Obmyla sobie, jak si ma zachowa pomyla nagle Jegorow.

C za okropna wiadomo. Miaem dla nich wielkie uznanie powiedzia Tend.

Ale twarz jego pozostaa niewzruszona. Moe po prostu taki ju ma wyraz twarzy

lub raczej

twarz jego pozbawiona jest wszelkiego wyrazu pomyla Jegorow.

Siedli na aweczce przy bramie. Oksana cinaa narcyzy.

Najciekawsze, e gin wycznie ci, co pracuj w Czerwonej Kopule. Rogoyn,

bracia

Disney Kto nastpny?

Ja niespodziewanie powiedzia Anheo i umiechn si.

Po raz pierwszy ujrza Jegorow, jak Tend si umiecha: kamienna obojtno jego

spojrzenia

pozostaa niezwzruszona, tylko usta wykrzywia skurcz miechu.

Dlaczego tak mylisz? spyta Wasyl.

Bo jeli opiera si na twojej teorii, e Marsjanie kryj przed nami swe

tajemnice, to teraz

moja kolej. Bracia Disney rozszyfrowali ich archiwum i zginli. Grisza znalaz

mumi i

zgin. A ja Przedtem gdy ja gdy nastpi u mnie ten zanik pamici Widzialem

przecie

pokj, w ktrym znaleziono Grisz. By tam i zasuszony Marsjanin, i zwierciado,

a take caa

masa malekich krzyykw na cianach, na suficie

Jakich krzyykw?

A bo ja wiem? Wszedem tam z latarni, ale latarnia mi zgasa. Wziem wic

dwa koce

baterii i za pomoc uchwytu do grafitu spowodowaem maleki uk wolty. Ujrzaem

na pododze

tego Marsjanina, zwierciado, a na cianie i suficie jakie iskierki, podobne do

krzyykw. I w tej

wanie chwili mj uk zawieci niezwykle jasno, zapewne zbyt zbliyem do

siebie elektrody.

Anhelo mwi jako niechtnie, zupenie jakby go co powstrzymywao.

No i co? z zaciekawieniem spyta Jegorow.

Rozleg si haas. Oguszajcy haas, taki, jaki wydaje startujcy samolot.

uk wolty zgas i

zrobio si cicho. Wydostaem si z tego pomieszczenia i troch bdziem po

korytarzach.

Wedug mnie, nie trwao to duej ni dwie godziny. A gdy spotkaem twoich

ludzi, Wasia,

powiedzieli mi, e miesic ju min, jak zaginem, e grupa Caldera ukoczya

ju swe prace i

odleciaa na Ziemi.

Milczeli dug chwil. Oksana, przechodzc koo nich, rzucia kademu po kwiatku

na kolana.

A pana dane? Czy by pan potem jeszcze raz w tym pokoju? spyta Jegorow.

Oczywicie. Ale nie widziaem tam ju adnych krzyykw.

No, dobra, chopcy powiedzia wstajc Wasyl. Musz ju i. Sprawami

Marsa

nie

warto zbytnio si zajmowa i przejmowa na Ziemi. Umwiem si z kim.

Jegorow wrci na balkon. Oksana i Anhelo pozostali w ogrodzie i rozmawiali o

czym

pgosem. Jegorow pooy si na tapczanie, a nachyliwszy odpowiednio

zwierciado, zacz

przyglda si Oksanie. Wydao mu si, e Anhelo jako ju zbyt blisko przysuwa

si do

ramienia dziewczyny. Jegorow rzuci w lustro narcyzem. Sam zreszt nie wiedzia,

dlaczego to

zrobi.

Z tyu rozleg si krzyk. Osupiay Jegorow wypuci zwierciado z rk i

obejrza si. Anhelo i

Oksana spadli z aweczki i leeli na wznak na kwiatach klombu. Usiowali si

podnie, ale jako

im to nie szo i tylko krcili si do nieporadnie. Jegorow zeskoczy z

balkonu.

Drugi skok jednego ranka, to zaczyna by czym naturalnym pomyla,

pomagajc wsta

dziewczynie i Tendowi.

Co si stao? spyta Jegorow.

Oksana bya zmieszana i roztargniona. Na policzku czerwieni si lad

dranicia. Jegorow

poczu w powietrzu ostry, nieprzyjemny zapach.

Co nas popchno odpar po chwili namysu Anhelo. Jakby obok spad na

nas.

Obok zapachu. I natychmiast gdzie znik.

Nie, nie obok, a sufit. Jakby gliniany sufit spad na nas i ten dziwny

zapach podobny

do zapachu mieci, jakiej zgnilizny powiedziaa Oksana.

Nie potuka si? zatroszczy si Jegorow.

Pokrcia gow przeczco. Jegorow rozglda si wokoo. Ale prcz pogniecionych

kwiatw

na klombie nic specjalnego nie zobaczy.

Zapach z wolna rozwiewa si. Z pocztku ostry, ohydny a do mdoci, stawa si

coraz

sabszy, coraz agodniejszy. Zmniejsza si nasilenie pomyla Jegorow.

Wiedzia przecie,

e zapach nawet najpikniejszych perfum, gdy jest zbyt silny, staje si przykry.

Wdychajc

delikatn, ledwie ju teraz wyczuwaln wo, usiowa uwiadomi sobie, co tak

pachnie. I nagle

zrozumia: Narcyzy!

Spojrza na balkon. Niejasne przypuszczenie przemkno mu przez myl. Spojrza

na Anhela i

zobaczy, e on take patrzy na balkon, na niezwyke zwierciado. Jegorowa

uderzy wyraz

twarzy modego uczonego: tak patrzy si na przedmiot dugiego, starannie

skrywanego

podania.

Wic pani nie ma ju tego zwierciada? zapyta Oksan wzburzony Tend.

Zwierciada? Jakiego zwierciada? Ach, tego! Poyczyam je na dzi chopcom

spokojnie odpowiedziaa zdziwiona dziewczyna. Ona rwnie zauwaya niepokj

Tenda.

Co to wszystko znaczy? pomyla Jegorow. Ale uwag jego odwrci haas,

ktry rozleg

si za bram.

Na podwrko wesza Olga Pantelejewna z Pawiczem. Bya w gumowych butach i

skrzanej

kurtce. Gniewnie mwia do Pawicza.

A ja ci powiadam, e on by pijany, rozumiesz, pijany!

W jednym rku Pawicz trzyma star wytart teczk z metalowym zamkiem

porodku,

w

drugiej drewnian, metrowej dugoci pak.

Ta przecie to dowd rzeczowy, Olu powiedzia Pawicz, potrzsajc pak.

Co si stao, mamo? spytaa Oksana, podchodzc ku nim.

Z caej masy wykrzyknikw i szczegw niezupenie na temat Oksana i Jegorow z

trudem

wyuskali wreszcie, o co chodzi. Ot, obchodzc pola, Olga Pantelejewna i

Pawicz natknli si

na gbok bruzd, biegnc na przeaj przez ozim pszenic. Idc ladem

poamanych kosw i

zrytej ziemi dotarli a do traktorzysty Kociubenki, ktry siedzc obok swego

traktora, z

osupieniem wpatrywa si w t, przerzynajc niby szeroka miedza zielone pole,

bruzd. Na

pytanie Olgi Pantelejewny i Pawicza Kociubenko zacz ple duby smalone.

Twierdzi, e z

nieba spada wielka dbowa paa i sama przesza przez pole, pozostawiajc po

sobie t szram.

Kij, ktry Pawicz wanie trzyma, to kawaeczek owej pay.

Z pocztku opowiada Kociubenko wyryty rw by gboki, chyba na trzy

metry.

Potem

jednak stawa si coraz pytszy, jakby zarasta, kosy pszenicy prostoway si i

w chwili gdy

nadesza Olga Pantelejewna i Pawicz, pole przecinaa ju tylko niewielka bruzda,

ktr oni wzili

za lad po traktorze. Ten czyn pijanego traktorzysty a Kociubenko naprawd by

pijany

wywoa pene goryczy oburzenie Olgi Pantelejewny.

Jegorow zamyli si. Po chwili spostrzeg, e Anhela nie ma razem z nimi.

Najwidoczniej

musia odej niepostrzeenie.

Otwierajc drzwi do gabinetu Wasyla, Jegorow by przekonany, e zastanie tam

Tenda. Ale w

pokoju nie byo nikogo. Jegorow wyszed na balkon. Kreol sta plecami, zwrcony

do Jegorowa i

dotyka zocistoszarej oprawy lustra cienk, czarn paeczk. Drugi koniec

przyoy sobie do

ucha. Miao si wraenie, e osuchuje chorego. W majowym powietrzu unosio si

guche

buczenie.

Anhelo! zawoa Jegorow.

Tend odskoczy od zwierciada jak oparzony. Spojrza prosto w oczy Jegorowa. By

to wzrok

straszny, bezlitosny

Gdy Oksana wesza do gabinetu brata, posyszaa saby, aosny jk. Dochodzi

spoza

oszklonych drzwi balkonu. Dziewczyna przybiega i zobaczya Jegorowa, lecego

na pododze

za stert skrzynek do kwiatw i sadzonek. Pomoga mu dobrn do tapczanu. Po

paru chwilach

Jegorow otworzy oczy.

Poszed?

Kto?

Jegorow nie odpowiedzia. Zmczonym i nieobecnym wzrokiem patrza na

dziewczyn.

Co panu jest? spytaa zaniepokojona Oksana. Moe wezwa lekarza?

Lekarza? powtrzy Jegorow. Nie, nie potrzeba lekarza. Jestem zupenie

zdrw. To

od soca. Ju dawno nie przebywaem tyle czasu na socu. Z uwag przyglda

si swej doni.

Oksano, wicej ni inni, moe oprcz Wasyla, rozmawiaa z Anhelo. Co o nim

sdzisz?

Dziewczyna zarumienia si leciutko.

Nie wiem, jest bardzo pikny

Tylko tyle?

Wedug mnie, to bardzo chodny i dziwny czowiek.

Jegorow nieoczekiwanie umiechn si i usiad na tapczanie.

Masz racj, Oksano No, musz natychmiast zobaczy si z Wasylem. Gdzie on

jest?

Wozi Wal swoim autolotem. Gdyby wam dzi rano przyszo do gowy

zatelefonowa

do

nas ze stacji, nie musielibycie brn Wog po bocie.

Skde mogem wiedzie, e Wasyl ma wasny autolot! A nie ma tam

przypadkiem

telefonu?

Jest. Ale czy warto im przeszkadza? I tak im ciko. Mama nie lubi Wali.

Uwaa, e

Wasia powinien mie inn on.

Jak? Marsjank?

No nie, ale co w tym rodzaju zamiaa si Oksana.

Jegorow zamyli si na chwil.

Oksano, moja droga, musz zobaczy si z Wasylem natychmiast, w tej chwili.

Jak si do

niego telefonuje?

O, przecie to oni! Oksana wskazaa rk horyzont.

Gdzie? Gdzie? Jegorow stara si dostrzec byszczcy punkcik nad polami.

Pewnie soce razi was w oczy powiedziaa Oksana i ujwszy Jegorowa za

ramiona

obrcia go i powiedziaa: Patrzcie wic w lustro. Tu te ich wida. Ot, ten

byszczcy

punkcik.

Gdzie?

wity Panie, no przecie tu! i Oksana tkna palcem w zwierciado.

Ostronie! krzykn Jegorow, chwytajc rk dziewczyny.

Ale byo ju za pno. Opalony palec lekko musn zwierciado w tym miejscu,

gdzie wida

byo kropk autolotu. Oksana poblada i szybko cofna palec.

Aj! zawoaa, trzepic rk. Na palcu pojawia si kropla krwi, skra na

poduszeczce

palca bya lekko zdarta.

Prdzej, prdzej samochd! krzykn Jegorow. Tam katastrofa!

Podbieg do porczy balkonu i przesadzi j jednym susem. Narcyzy dostay dzi

szko!

pomyla przelotnie. Trzeci raz

Oksano! zawoa z dou. Zakryj czym zwierciado i niech si nikt niczym

do niego

nie dotyka!

Dziewczyna, ssc oparzony palec, ze zdumieniem patrzya na Jegorowa, ktry z

niezwykym

popiechem wskoczy na motocykl. Jej rwnie udzieli si niepokj geologa.

Spojrzaa na

widnokrg. Autolotu Wasyla nie byo.

Gdy Jegorow, podskakujc na nierwnociach, przyby na miejsce katastrofy, sta

ju tam

jaki samochd. Upadek autolotu zauway miejscowy agronom. Wanie przed

chwil

wysiad

ze swego wozu i zamaszystymi krokami szed przez pole. Jegorow dopdzi go i

popiesznie

poszli razem.

Po kilku krokach zatrzymali si. Autolot lea na wieo zoranej ziemi.

Chodnic i

przezroczyst pokryw nadwozia oblepiay pasma jakiej brudnotej materii, na

ktrej

zasychay ciemnoczerwone plamy krwi. Boki i szyby autolotu zbryzgane byy

drobnymi

czerwonymi kroplami. Przezwyciajc przeraenie, Jegorow przyskoczy do

maszyny

i otworzy

jej drzwiczki.

Wasyl, ktry siedzia przy sterach, wypad mu wprost pod nogi. Razem z agronomem

dwignli kosmonaut, ktry by jaki niezwykle ciki, i pooyli na ziemi.

Wynieli te z

autolotu wysok, poblad dziewczyn, o wp przymknitych niebieskich oczach.

Agronom rozpi konierzyk i przyoy ucho do piersi Nieczyporenki. Miae

racj, Wasia

myla Jegorow, patrzc w sinoblad twarz przyjaciela Mars ma dugie rce

Bije! zawoa ucieszony agronom.

Uklk przy gowie Wasyla i wykona kilka rytmicznych ruchw sztucznego

oddychania.

Jegorow zaj si dziewczyn.

Ale skd tyle krwi? myla z nateniem. Wcale przecie nie s ranni.

Nagle

przypomnia sobie amarantow kropl na palcu Oksany i gniewnie potrzsn gow,

odganiajc

zwariowan, niedorzeczn myl. Wala westchna ledwo dosyszalnie.

Wala! Wala! zawoa Jegorow.

Patrzcie! wykrzykn agronom.

Jegorow popatrzy przede wszystkim na niego. Zobaczy czerwon jak burak twarz,

niebieskie

wytrzeszczone ze zdumienia oczy w siatce zmarszczek i ogorza rk, wycignit

w stron

autolotu.

Nie byo ju ani krwawych bryzgw na szkle, ani dymicej kauy krwi pod

maszyn.

Wszystko zniko. Na masce niewyranie wida byo skraweczek owej materii, ktra

przed chwil

pokrywaa cay autolot.

Ki diabe! wykrzykn Jegorow i podbiegszy schowa w kawaeczek do

kieszeni.

W tej chwili Wasyl otworzy oczy i jkn.

Wau! wyszepta.

Kopoty z kosmonaut i jego narzeczon, wezwanie doktora, dugie wyjanienia i

debaty z

bliskimi zajy cala reszt dnia. Wreszcie, nie zwaajc na jego gone

protesty, uoono

Wasyla do ka i dano mu herbaty z konfiturami. Oboony poduszkami, wciekle

byska

oczami i na wiadkw, e jest zdrw, cay i w ogle lee ani myli, wzywa

wszystkie

konstelacje gwiezdne caego wszechwiata. Ale Oksana i matka, ktre siedziay po

obu stronach

przy jego zku, byy nieubagane.

Ale zrozumcie, przecie nic strasznego si nie stao! Autolot lecia nad

polem na

wysokoci paru metrw. Potem co nas stukno i stracilimy przytomno. Ot i

wszystko. I nie

ma najmniejszego sensu aplikowa mi teraz porcj ka wedug ostatnich

przepisw

kosmonautycznej profilaktyki!

Powiedziaam, e po moim trupie powtarzaa Olga Pantelejewna,

przytrzymujc

wyschnit doni rami syna.

Oksana i Jegorow popatrzyli na siebie i rozemieli si. Jegorow poszed na gr,

na balkon.

Czu si potwornie zmczony. Soce ju zaszo, ale niebo byo jasne i ponce.

Wie okryway

gbokie, wieczorne cienie.

Jegorow wyj skrawek nieznanej materii, ktry zdj by z autolotu. By to

teraz cakiem

malusieki kawaltek. Jegorow wyrwna go i spojrza pod wiato. Skrawek by z

lekka

przejrzysty.

Skra! Ludzka skra! Skra z palca Oksany! powiedzia pgosem do siebie.

Wasyl ju sodko drzema na swych poduszkach, gdy kto pocign go za rk. W

srebrzystej

powiacie ksiyca zobaczy posta przyjaciela. Jegorow sta z palcem na ustach.

C powiedzia. Moesz chodzi?

Mog. A co si stao? spyta zrywajc si Wasyl. Czy co z Wal?

Z Wal wszystko w porzdku. Chod ze mn.

Jegorow poszed naprzd, stpajc ostronie. W domu panowaa cisza. Szpara pod

drzwiami

pokoju Olgi Pantelejewny wiecia pomaraczow smug wiata.

Jegorow zaprowadzi przyjaciela do jego gabinetu na drugim pitrze. W niezbyt

jasnym

wietle stojcej lampy siedzia tam jaki nieznajomy.

Kapitan Samojlenko przedstawi si, wstajc.

Wasyl ucisn wycignit do.

Towarzysz kapitan przyjecha, by aresztowa Tenda powiedzia Jegorow.

Anhelo

zamordowa braci Disney, przywaszczy sobie ich materiay i zbieg.

Co? Wasyl wyprostowa si cay. Czy ty rozumiesz, co mwisz?

Rozumiem. Nie ma ani chwili do stracenia. Towarzysz kapitan mia szczcie, e

przybywszy tutaj od razu natkn si na mnie. Tend to niebezpieczny przestpca.

Amerykanie zwrcili si do nas z prob o zatrzymanie mordercy czterech

znakomitych

badaczy Marsa powiedzia Samojlenko.

Ale dlaczego on to zrobi? zawoa Wasyl.

Wadza nad ludmi, zoto a zreszt, diabli go wiedz, po co powiedzia

Jegorow.

Musz przeprowadzi rewizj. Czy chcecie by przy niej obecni?

Wasyl, wci jeszcze nie rozumiejc, o co chodzi, skin twierdzco gow. A

gdzie jest

Tend?

Poszed z Oksan do kina powiedzia Jegorow.

Wasyl w milczeniu spuci gow i zagryz wargi. Idcie wy obaj. Ja tu zostan

powiedzia. W jakie dziesi minut pniej Jegorow i Samojlenko wtaszczyli do

gabinetu du

t waliz.

Tu s wszystkie notatki Caldera powiedzia Jegorow.

Twarz poczerwieniaa mu z wysiku.

To wszystko trzeba bdzie skonfiskowa powanie powiedzia Samojenko.

Wyj ze swej teczki arkusz papieru i ze skupionym wyrazem twarzy, zagryzajc

nieco usta,

przystpi do sporzdzania protokou. Potem wzi do rki fotograficzny

mikroaparat.

Na wszystko, co si dziao, Wasyl patrzy jak we nie. Zdawao si, ze znaczenie

sw nie

docierao do niego.

Po co mu to byo potrzebne? szepta. Po co?

Jak to, po co? niecierpliwie powiedzia Jegorow, podtykajc przyjacielowi

pod nos cay

plik fotografii. Oto s owe krzyyki, dziki ktrym Calder odczyta zapis

ostatniego

Marsjanina. Patrz, widzisz te niezliczone wzory? Wanie wedug nich Calder

ustali, gdzie

znajduj si ostatnie otwarte drzwi do Aiu. Rozumiesz?

No dobrze, przypumy, e takie drzwi rzeczywicie s na Marsie i dziaaj

powiedzia

Wasyl, przygldajc si uwanie, jak Samojenko wyjmuje i fotografuje cikie

czerwone

krysztay. Wasyl zna je doskonale: caymi tysicami wyuskiwali je ze

sklepienia i cian

Czerwonej Kopuy.

Nie! Wcale nie! krzykn Jegorow. Przecie te drzwi mog by granic

antyprzestrzeni. Mog posiada zupenie niezwyke waciwoci

No, dobrze przerwa mu Nieczyporenko powiedzmy, e to jest wanie tak.

Ale

przecie Disney nie mia tych drzwi ze sob, wiedzia tylko o nich. Drzwi

zostay na Marsie,

trzeba je dopiero znale. Po c wic Anhelo miaby zabija

C za gupiec ze mnie! powiedzia gwatownie Jegorow. Nie wiesz

przecie

najwaniejszego.

Zerwa si z krzesa.

Chod, niech on sobie tu dalej fotografuje, ma jeszcze sporo roboty!

powiedzia

Jegorow, wskazujc na Samojlenk ktry fotografowa wszystko, co znajdowao si

w walizce.

Wasyl niechtnie wyszed na balkon. Jegorow podprowadzi go do tapczanu, nad

ktrym

wisiao zwierciado z Marsa. Jego zocista ramka wiecia chodnym, iskrzcym

si blaskiem.

Dotknij szepn Jegorow.

Wasyl dotkn oprawy i szybko cofn rk.

A co, gorce? zamia si Jegorow. Wyglda na bardzo zadowolonego ze

wszystkiego,

co si wydarzyo.

Nie, nie gorce, tylko

Parzy? Tak, tak Jegorow bardzo by przejty.

Chcia jak najprdzej podzieli si posiadan tajemnic. Ale to jeszcze nie

wszystko

powiedzia. Popatrz w lustro, co tam widzisz?

C mam widzie? Noc, sierp ksiyca, chaty niepewnie wylicza Wasyl.

Tak. A ot, tu? Takie ciemne, podune. Co to jest?

Nieczyporenko uwanie spojrza w lustro.

Sterta somy.

Sterta? Doskonale, znakomicie!

Jegorow wyszed i po chwili wrci, niosc szklank wody. Postawi j na

tapczanie i wyj z

kieszeni zapalniczk. Trzask! i kopccy jzyczek ognia sabo zawieci w

ciemnociach nocy.

Zapachniaa benzyna. Jegorow przytkn pomyczek do zwierciada w tym miejscu,

gdzie

ciemniaa podobna do gsienicy sterta somy, po czym odj zapalniczk.

Wasyl krzykn. Nie mg oderwa oczu od zwierciada. Odbicie sterty somy

palio si.

Jegorow uj Wasyla delikatnie za ramiona i obrci twarz ku wsi.

Na widnokrgu buchay w niebo pomienie. Jaskrawopomaraczowe jzyki ognia

byy

widoczne wyranie nawet z tej odlegoci. Nad nimi, rozpywajc si z wolna w

mrokach nocy,

unosiy si sine kby dymu. Czerwone pasma kady si na ziemi.

Co ty narobi?!

Spokojnie! powiedzia Jegorow. Nabra w usta wody ze szklanki i cienk

struk

prysn na lustro.

Wasyl usysza daleki syk, pomienie na widnokrgu buchny raz, drugi i zgasy.

Owiecone

ksiycowym blaskiem kby pary uniosy si w gr.

Wystarczy, bo mona by spowodowa powd dobrodusznie powiedzia

Jegorow.

To ono? cicho spyta Wasyl, wskazujc na zwierciado.

Tak, bracie, to ono skwapliwie potwierdzi Jegorow. Jedyne nie zamknite

jeszcze

drzwi do Aiu. Na Marsie byy nieczynne, a w Muzykowce, jak widzisz, zaczy

dziaa.

Znaleziony przez Rogoyna Marsjanin nie zdy ich zatrzasn. I w ten sposb,

przez pi

milionw lat pozostay na wp uchylone. A moe nie milionw? Anhelo postanowi

wykorzysta je dla swych wasnych ciemnych celw. Teraz rozumiesz, dlaczego po

zabiciu braci

Disney, zawita do ciebie? Widziae ten poar? A wiesz, e to palec Oksany z

si tysicy

mechanicznych koni uderzy w twj autolot i strci was na ziemi? Niechccy,

oczywicie.

Zdajesz sobie spraw, co to za sia, co za potga?

Wasyl zrozumia wszystko. acuch poszczeglnych wydarze zamyka si w

logiczne

koo.

Ale to odkrycie! szepn, klepnwszy Jegorowa po ramieniu. Udao si

uchwyci

wreszcie marsjaskiego diaba za ogon!

No, to teraz prdzej go chrzcijmy, chrzcijmy, tego wraego syna! zawoa

Jegorow.

Obaj przyjaciele powrcili do gabinetu.

Duo jeszcze macie do roboty? zapyta Jegorow kapitana.

Zaraz kocz.

Wasyl siedzia pospny.

Co ci jest? zawoa Jegorow. Powiniene si cieszy! Takie odkrycie!

Nie wiem. W aden sposb nie mog zrozumie, jak kosmonauta mg zrobi co

podobnego. Przecie Tend nie pierwszy rok lata na planety.

Nareszcie! z ulg westchn Samojlenko i usiad na krzele, nastawiajc

aparat

fotograficzny na Jegorowa i Nieczyporenk. Jeszcze ostatni dowd rzeczowy. Dla

mnie

osobicie na pamitk.

Nie, nie! zamachali rkoma. Po co, na co!

Drzwi otworzyy si gwatownie i do pokoju wszed Tend. Spojrza na siedzcych,

na otwart

waliz, na skrzane pasy z byszczcymi klamrami, ktre przypominay wyschnite

skrki mij,

na krysztay, na aparat fotograficzny, na notatki i wszystko zrozumia.

Wasyl patrzy na Anhela przecigle, wzrokiem penym gbokiego smutku. Jegorow

spojrza

porozumiewawczo na Samojlenk. Kapitan z tsknym wyrazem twarzy wyj

czerwon

ksieczk i pooy j sobie na kolanie. Ale nie wsta z krzesa.

Tend na nikogo wicej nie raczy ju spojrze. Wyszed na balkon. Pozostali w

gabinecie

wymienili spojrzenia. Zdawao si, ze to, co miao teraz nastpi, bawio ich.

Anhelo wrci,

niosc zwierciado z Marsa. Ustawi je, z lekka skonie, na pododze. Nastpnie

wyj czarn

paeczk i powid ni po zocistej ramie lustra. Rozogi si oddalony,

brzczcy odgos, jakby

gdzie wysoko w niebie lecia odrzutowy samolot. Tend wzi ze stou paczk

fotografii i z

rozmachem cisn ni w zwierciado. Fotografie zniky. W lad za nimi poleciay

krysztay z

Czerwonej Kopuy, notatki, szpule z magnetofonow tam, dziennik braci Disney i

caa ta

waliza ze swymi podobnymi do mij rzemieniami. Wszystko zniko bezgonie.

Dlaczego siedzimy bezczynnie? z przeraeniem pomyla Jegorow.

Tend podszed do lustra i obejrza si poza siebie.

Jegorow poczu, ze wiadomo wymyka mu si jak liska pestka arbuza. Straszliwy

ciar

zwali mu si na gow, pochylajc j na piersi. Zaraz mi pknie pomyla ze

strachem.

Najduej opiera si Samojlenko. W ostatniej chwili, gdy Tend zacz ju

rozwiewa si w

powietrzu, tracc normalne ksztaty, kapitan usiowa zerwa si z krzesa. Ale

Tend obejrza si i

Samojlenko opad ciko z powrotem. Cichutko szczkn jego fotograficzny

aparat.

Nie zabijaem braci Disney Oni gos Anhela osign najwysze tony i

urwa

si.

Kapitan Samojlenko susznie by bardzo dumny: byo to jedyne zdjcie ywego

Marsjanina.

Troje oczu umieszczonych na wierzchokach rwnobocznego trjkta patrzyo z

nieziemsk,

namitn si. Byy bardzo gbokie i nieskoczenie mdre.

Jegorow wzi w rk poyskujcy szary owal. Lustro obojtnie odbijao

otaczajce

przedmioty. Ostatnie drzwi do Aiu zostay zatrzanite. Ale czy na dugo?

Przeoya Katarzyna Witwicka

Wodimir Grigoriew

A MOGA BY

Zespoowi fabryki Czas przyznano nagrod

pastwow za opracowanie urzdzenia,

nazwanego maszyn czasu.

(Wiadomo podana przez pras w 2134 roku)

Ach, co to byo za dziecko! Pytali go: dwa razy dwa? Odpowiada: cztery.

Dwanacie razy dwanacie? upierali si niedowiarkowie.

Sto czterdzieci cztery syszeli odpowied.

Powiedz definicj caki upierali si najpodejrzliwsi.

Caka jest to I tu nastpowaa definicja caki. I to wszystko w wieku

czterech lat i

Malec, prawie osesek, zadziwia swymi zdolnociami znanych profesorw i

magistrw. Nawet

pewien czonek Akademii oderwa si na kilka godzin od swych pastwowej wagi

zaj, by

popatrze na fenomenalne dziecko. Czonek Akademii take zadawa pytania,

zdumiewa si,

rozkada rce. Nagle wpad w zadum, a potem powiedzia dobitnie:

Przyroda jest nieskoczona i pena paradoksw po czym w skupieniu popatrzy

na

cian i zagbi si w sobie.

Profesorze zmczonym gosem zaprotestowa Wania (tak mia na imi nasz

bohater)

niech pan nie mwi gupstw! Przyroda jest harmonijna, paradoksy wprowadzamy my

sami.

Tego byo ju za wiele. Czonek Akademii poderwa si i ogldajc si na

chopca, pocz

wycofywa si ku drzwiom.

Dwa razy dwa jest cztery! wykrzykn wesoo chopiec zamiast poegnania.

Niech

pan to powie wszystkim.

Taki by Wania. Wyjtkowe dziecko. I co jeszcze dziwniejsze, trafili mu si

zupenie nieudani

rodzice. By moe, ze kade z nich oddzielnie kochao dzieciaka, ale razem

zupenie im to nie

wychodzio. Ojciec uwaa, ze geniusz chopca jest wynikiem dziedzicznych

wartoci

przekazanych po mieczu. Matka dowodzia czego zgoa przeciwnego. Syn pokpiwa

z

nich, ale

ulgi mu to nie przynioso. Rodzice kcili si coraz czciej. W czasie ktni

odsyali Wani do

komrki.

Wizyty profesorw i docentw zostay wstrzymane. I jak si to czsto zdarza,

szybko

zapomniano o cudownym dziecku.

Ale chopaczek przechytrzy wszystkich. Zelektryfikowa komrk, w ktrej go

zamykano, i z

zapaem bawi si Maym konstruktorem. Tak, tak, zwyczajnym Maym

konstruktorem.

Oczywicie tylko do chwili, gdy wpada mu do rki pierwsza lampa radiowa.

Zadra po prostu, gdy po raz pierwszy zobaczy ten przedmiocik. Zrozumia od

razu, jakie

moliwoci kryje w sobie ta zabawka. Oczywicie zabawka. Przecie Wania zaczyna

dopiero

pity rok ycia i nie wiedzia jeszcze, e te wszystkie odbiorniki radiowe,

telewizory, motocykle i

koparki to jest na serio. Przypuszcza, e doroli po prostu bawi si.

Ojciec Wani, radiotechnik pracujcy w zakadzie naprawiajcym radiole i

magnetofony,

przynosi synkowi zepsute lampy, kondensatory i transformatory, a may rozbiera

je, szukajc

ukrytych wad. Elementy pprzewodnikowe odkada do osobnego pudeka.

Pewnego razu, gdy ojciec zajrza do komrki, Wania poda mu niewielkie

pudeeczko.

Popatrz powiedzia, pocierajc z zadowoleniem rce to dopiero pocztek.

W rkach ojca pobyskiwa bkitnym ekranem maleki telewizorek.

Tak zdoa tylko powiedzie ojciec, krcc z zachwytem gow. Potem

pomyla,

przygryz wargi i dorzuci:

Chopak wda si we mnie. To wida. Nastpnego dnia rano pokaza zabawk

kolegom w

pracy, zmruy chytrze oczy i owiadczy:

Moja robota.

Prawdziwe znaczenie tych sw nie zostao wyjanione i radiotechnik dosta

awans. Teraz

kierownik czsto odprowadza go na bok i mwi w zaufaniu:

Kumo Serafimowiczu, co nam tu nie wychodzi. Niech pan to jako

udoskonali

Dawaj pan przerywa wadczo Kuma i zabiera rysunki. By czowiekiem

prostym i nie

lubi zbdnej gadaniny.

W domu rysunki w milczeniu przekazywano Waniuszce.

Praca spoeczna z umiechem wyjania ojciec.

Wania oglda schemat, a potem bra czerwony owek.

Tu, tu i tu owek a fruwa po arkuszach przerobi!

Chopiec pracowa chtnie, a w zamian da tylko nowych czci radiowych i

ksiek o

nowociach techniki.

Ale pewnego razu, po przyjciu do pracy, Kuma sam poprosi kierownika na

stron.

Koniec powiedzia z powag.

Jaki koniec? nie zrozumia kierownik.

Koniec. Nie bd wicej robi wynalazkw uci Kuma Serafimowicz i

zagadkowo

dorzuci: ze wzgldw rodzinnych.

Jake tak? usiowa protestowa kierownik.

Nie wczeniej niz za cztery lata! Temat zosta wyczerpany.

Kierownik nie wiedzia oczywicie, e nie dalej jak wczoraj wieczorem Wania

odmwi

dalszego przyjmowania zamwie.

Tato powiedzia mikko nie mog teraz rozprasza si na drobiazgi.

Przyszed mi do

gowy niezy pomys. W cigu czterech lat zrobi tak zabawk, e wszyscy sid

z wraenia.

Cztery lata!

Ojciec zna elazn wol syna i nie oponowa. Zapyta tylko tonem wsplnika:

Cztery? A moe wystarczy nam trzy?

Nie, na razie nie mog kierowa czasem w zadumie odpowiedzia Wania.

Spojrza

szybko na ojca i spyta nagle:

Jak mylisz, co to jest czas?

Czas? czoo ojca pokryo si zmarszczkami czas jest wtedy, kiedy

Znowu te nieprecyzyjne sformuowania! z niezadowoleniem przerwa mu syn.

Kuma Serafimowicz odwrci si i ostronie wyszed z komrki. To co usysza,

zamykajc

drzwi, byo zupenie niezrozumiae.

Minuta yje szedziesit sekund, tak, tak, yje, yje

Po zapoznaniu si z t rozmow, specjalista od razu zrozumie, ze niezwyky

chopiec

postanowi zbada tajemnic czasu. Czowiek nie obcujcy na co dzie z

subtelnociami

pogranicza radiotechniki i fizyki teoretycznej nie pojmie tak atwo, ze Wania

chcia wynale

maszyn czasu. Ale to fakt.

Tak, Wania mia ten wanie zamiar. I zrealizowa go. Trudno w to uwierzy.

adnych

dowodw, jako ywo, nie ma. Jestem jedynym wiadkiem, ktrego sowa mog

suy

za dowd

prawdy. Nikogo, powtarzam, nikogo nie dopuszcza Wania do niebezpiecznych

dowiadcze z

maszyn. Tylko mnie, towarzysza zabaw dziecicych i ssiada.

Ludzie si jeszcze o tym dowiedz. Zobaczysz! twierdzi Wania, gdy

koczylimy

kolejne dowiadczenie i szlimy na ulic, by bawi si z dzieciarni w ich

starowieckie, naiwne

zabawy.

Klipa, klasy oywiao nas to, czynio jakimi bardziej ziemskimi. Oczywicie

w

porwnaniu z zabaw wymylon przez Wani wydaway si one prymitywne i

bezmylne.

Maszyna pozwalaa na przenoszenie si w zachwycajce dale przyszych epok i

pogranie si

w gbok przeszo. Najbardziej podobay nam si turnieje rycerskie. Grudy

bota leciay spod

koskich kopyt, a rycerze tukli si mieczami i amali kopie. Z reguy wszyscy

pozostawali ywi.

Siadalimy gdzie w pobliu, kartkowalimy zabranego ze sob Waltera Scotta i

porwnywalimy powie z rzeczywistoci.

Zrozumiae, e po takich przeyciach pikuty na podwrku wglday jak neolityczny

rysunek

na skale obok ekranu kinowego. A propos, zdarzao si, ze i takie rysunki

wykonywano w naszej

obecnoci. Gdy cofalimy si w epok kamienia upanego, jakie kosmate chopy

tak waliy w

ciany pieczar, e a iskry leciay.

Mimo tych wszystkich atrakcji przestawalimy z dzieciarni naszego rodzimego

podwrka.

Tak trzeba mawia czasami Waniusza. Ostrono i jeszcze raz ostrono.

Nie

powinnimy si wyrnia. Nie chcia, by niedoskonaa maszyna dostaa si w

niepowoane rce.

Zepsuj aparat zapewnia.

Gdy nasta okres pogrania si w przeszo i unoszenia si w przysze epoki,

przenielimy

seanse na noc. Ssiedzi z domu, znajdujcy si w promieniu dziaania maszyny,

przenosili si

razem z nami, a rano dwignia aparatu powracaa do pooenia zerowego. Ssiedzi

wstawali i,

jak gdyby nigdy nic, szli do pracy. Kademu z nich wydawao si, e tej nocy

ni mu si

wspaniay sen. Troch, co prawda, dziwny, ale kademu moe si co takiego

zdarzy Ssiedzi

byli ludmi dowiadczonymi i ostronymi. I nikomu, na wszelki wypadek, o

dziwnych snach nie

opowiadali. Tajemnica zostaa zachowana.

Tylko raz diabe mnie podkusi. Zaczekaem na przystanku tramwajowym na jednego

z

ssiadw, dugiego i flegmatycznego magazyniera Kotikowa. Zaszedem go od tyu,

zrobiem

perskie oko i powiedziaem konfidencjonalnie:

Niezy by ten facet w szyszaku ze strusim pirem i z krokodylem na tarczy,

co?

Magazynier drgn, tpo na mnie popatrzy, a potem bez namysu skoczy do

przejedajcego

tramwaju i tylem go widzia.

Waniusza wysucha opowiadania o tej przygodzie z dosy ponur min.

Albo koczymy dowiadczenia, albo to si wicej nie powtrzy uci.

Rozumiaem przyjaciela. Nie byo mu lekko. Maszyna kaprysia. Ostatnim razem o

mao nie

rozsypaa si od przecienia. Z trudem wydostalimy si ze redniowiecza.

Rwnie sytuacja w domu stawaa si coraz bardziej napita. Rodzice kcili si

prawie bez

przerwy. Znacznie czciej ni w okresie wizyt naukowcw. I chocia mino

dostatecznie duo

czasu, nie mogli osign jednomylnoci. Tacy ju byli ci rodzice Wani. Ach,

gdyby nie ta ich

nieprzyjemna wada

Wszystko wydarzyo si zupenie niespodziewanie. Przyszlimy do Wani z zamiarem

rozpoczcia pracy. Ale nie byo o tym nawet mowy. Rodzice kcili si. Nie mona

ich byo

uspokoi. Zauwayem, e lustro na toaletce jest rozbite, a serweta ze stou

ley na pododze.

Zauwayem take, e memu przyjacielowi dr rce. Nienawidzi takich chwil.

Spytamy o to jego samego powiedzia nagle Kuma Serafimowicz,

zobaczywszy

syna.

Chwyciem czapk i pomknem po schodach na d. Tego, co byo dalej, mog si

tylko

domyla.

Rozklekotana maszyna bya nastawiona na may promie dziaania. Wania podbieg

do niej i

szarpn dwigni, by cofn czas choby o dwie godziny. Zdarzao mu si ju w

ten sposb

uspokaja rodzicw. Ale rce dray mu silniej ni zazwyczaj. Szarpn zbyt

mocno i czas wszed

w polizg. Maszyna znikna, znikn i Wania. A rodzice odmodnieli o jakie

dwanacie lub

trzynacie lat. I jeszcze ich przy tym odrzucio od siebie.

Nastpnego dnia rano poszedem zobaczy, jak to si skoczyo. Pobiene

ogldziny pokoju

powiedziay mi wszystko. Wania nie mg powrci z przeszoci. Restaurator

czasu by

zdemontowany i lea w kcie komrki. Ale nie upadem na duchu. Przecie wedug

elaznych

praw matematycznego prawdopodobiestwa, wszystko powinno si powtrzy.

Odmodzeni

rodzice powinni znw si spotka i zapaa do siebie sympati. A ponownie

urodzony Wania

znw powinien stworzy wspaniay i bardzo ludzkoci potrzebny aparat maszyn

czasu.

Tak si tez stao. Spotkali si. Wyledziem ich pod tym samym zegarem, pod

ktrym

wyznaczali sobie spotkania przed trzynastoma laty. Triumfowaem. Miaem powody.

Przepikne

jestecie, o matematyczne prawidowoci! I ty, stalowa logiko wydarze! Wania

bdzie!

Maszyna bdzie!

Ale c to? Chopak, zadziwiajco podobny do ojca Wani, i dziewczyna, po prostu

kopia jego

matki, stoj i milcz. Patrz na siebie podejrzliwie i ze strachem. Nagle

odwracaj si i id w

rne strony! Spociem si z wraenia. Najwidoczniej pami obojga zachowaa

wspomnienia

oczekujcej ich przyszoci. Tak nie urodzi si chopiec, tak zgina maszyna

czasu.

Przeoy Tadeusz Gosk

Ilja Warszawski

PODR W NICO

Mino ju pi lat od mego ostatniego spotkania z profesorem Bieriestowskim.

Myl, e

byem jedynym czowiekiem, do ktrego profesor czu co w rodzaju zaufania.

Zreszt sowo

zaufanie w tym wypadku nie jest najlepsze. Po prostu byem mu bardzo potrzebny

do realizacji

jego fantastycznych planw. Koniecznie musia mie przy sobie obiektywnego

wiadka, aby

olni swoich sceptycznych kolegw fajerwerkiem niezwykych faktw, ktre

dowiod, jak

bardzo gruje on nad innymi uczonymi. Wydaje mi si, e profesor o niczym innym

w ogle nie

myla. Nie zawahaby si nawet przed najwulgarniejsz mistyfikacj. Podobno

zreszt w tej

dziedzinie by po prostu mistrzem.

Prawd mwic do tej pory nie jestem pewny, czy nie staem si mimo woli

wsplnikiem

naukowej hochsztaplerki. A jeeli cokolwiek wiadczy o tym, e Bieriestowski by

autentycznym

naukowcem, to chyba tylko okolicznoci jego mierci.

Bardzo jest mi trudno zorientowa si w tym wszystkim, poniewa nie jestem

fizykiem i wiele

z tego, co mwi Bieriestowski, byo dla mnie po prostu niezrozumiae. Co za

dotyczy tego, co

widziaem na wasne oczy, moga to by najzwyklejsza halucynacja, zwaszcza

jeli si wemie

pod uwag stan, w jakim si podwczas znajdowaem.

O tym wszystkim musz uprzedzi czytelnikw, nim przystpi do relacjonowania

historii

mojego udziau w dowiadczeniu Bieriestowskiego.

Profesora Bieriestowskiego poznaem latem, w czasie urlopu. Jego willa, w ktrej

mieszka

przez okrgy rok, staa na samym skraju niewielkiego letniska. By to pitrowy,

zaniedbany,

ponury budynek otoczony wysokim parkanem.

Wszyscy moi ssiedzi wiele mwili o Bieriestowskim. Opowiadano, e jest

odludkiem,

mwiono o jego czstych wybuchach straszliwego gniewu, w czasie ktrych profesor

cakowicie

traci panowanie nad sob i kadego, kto mu si wtedy napatoczy, obrzuca

gradem wyzwisk.

Opowiadano, e jego odejcie na emerytur poprzedzi jaki straszliwy skandal na

uniwersytecie,

na ktrym Bieriestowski by wykadowc fizyki.

Bieriestowski mieszka samotnie, wystarczao mu towarzystwo psa, owczarka.

Niekiedy

pojawia si w miejscowym sklepie, wtyka ekspedientce spis potrzebnych mu

zakupw, torb i

pienidze i zachmurzony czeka, dopki nie zapakuj mu zamwionych towarw.

Ssiadw

nawet nie prbowa pozna, nigdy take nie kania si nikomu.

Ja zreszt rwnie niezbyt interesowaem si ludmi, poniewa cay mj czas

powicaem na

owienie ryb. Udao mi si znale o dwa kilometry od wsi, liczc w d rzeczki,

niewielk

odnog, nad ktr co dzie rano przychodziem z wdkami. Jeeli ryba braa

dobrze,

przesiadywaem tam a do samego wieczora.

Pewnego dnia rano zauwayem, e moje ulubione miejsce pod wierzb, gdzie tak

dobrze

bray piskorze, zostao ju przez kogo zajte. aden wdkarz nie lubi, kiedy

kto nagle zajmuje

jego ulubione miejsce. Ale c byo robi. Usiadem w pobliu i niechtnie

obserwowaem

nieproszonego gocia. By to czowiek stary, ubrany w wytarty welwetowy

garnitur. Spod

nasunitego na czoo somkowego kapelusza stercza dugi nos i niezbyt schludnie

utrzymane

rude wsy. Waciciel wsw najwidoczniej zupenie nie interesowa si

spawikiem, wydawao

si, e zgoa zasn, wsparty plecami o pie drzewa.

Moje nowe miejsce byo ze wszech miar niewygodne. Nie mwic ju o tym, e

przez

cay

czas musiaem siedzie na palcym socu, dno rzeki w tym miejscu poronite

byo

wodorostami i dwa razy musiaem wazi do wody, eby odczepi zapltane haczyki.

Ryba braa

sabo i cay ranek mogem uwaa za stracony. Rzucajc nieyczliwe spojrzenia na

przybysza

zoyem wdki i poszedem sobie do domu. Nastpnego dnia przyszedem o godzin

wczeniej

ni zwykle, majc nadziej, e tym razem bd pierwszy. Ale cho bya dopiero

szsta, rude

wsy ju sterczay spod mojej wierzby. Najbardziej oburzajce byo to, e stary

znowu spa

pozostawiwszy wdki wasnemu losowi. Tkwiem nad wod do samego wieczora

liczc

na to, e

tamten zbudzi si wreszcie i pjdzie sobie. Prne nadzieje! Przez cay dzie

raz tylko otworzy

oczy, eby wycign wdk, zdj z haczyka nie wiadomo jakim cudem zowion

ryb, wrzuci

j z powrotem do wody i znw zarzuci wdk bez przynty.

Cigno si tak przez dni kilka.

W kocu pewnego ranka zamaem wdkarskie obyczaje i usiadem obok niego.

S