MIKOŁAJKI

Święto obchodzone 6 grudnia na cześć świętego Mikołaja biskupa Miry.6 grudnia obdarowuje się dzieci prezentami, często w nocy z 5go na 6go podkłada

się prezenty pod poduszkę lub umieszcza się je w wełnianej, dużej skarpecie. Święto Mikołaja znane jest na całym świecie pod nazwami : Santa Clause (USA), Babbo Natale (Włochy), Heilige Nicolaus (Niemcy), Mikulas (Czechy), Julemanden (Dania).

Rafał Domański

ŚWIĘTA BOŻEGO NARODZENIA

Boże Narodzenie to - według teologów - najważniejsze po Wielkanocy święto w roku. Jednak przez kilkaset lat po narodzeniu Jezusa święta Bożego Narodzenia nie były znane. Chrześcijanie świętowali najpierw fakt, że Jezus zmartwychwstał, a dopiero od IV wieku zaczęli świętować także Boże Narodzenie.

W tamtym czasie, z polecenia cesarzowej Heleny, wzniesiono w Betlejem, w miejscu gdzie narodził się Jezus, bazylikę Narodzenia Pańskiego. Później upowszechnił się zwyczaj budowania stajenki, by upamiętnić fakt, że Jezus narodził się w stajni, powstała też msza zwana pasterką by upamiętnić nocną wizytę pasterzy w noc Bożego Narodzenia.

Boże Narodzenie poprzedza uroczysty wieczór wigilijny.

Pierwsza informacja o święcie Bożego Narodzenia obchodzonego 25 grudnia pochodzi z roku 356 n.e. Wcześniej prawdopodobnie dzień narodzin Jezusa obchodzono 6 stycznia. 25 grudnia ustanowiono dniem świątecznym jako przeciwwagę do pogańskiego święta słońca.

Podobnie jak dzień, nieznany jest dokładny rok narodzin Jezusa, ale wiadomo już prawie na pewno, że nie jest to rok tzw. zerowy, wymieniany w Nowym Testamencie. Król Herod zmarł w 4 roku p.n.e. toteż niektórzy badacze skłaniają się do przyjęcia właśnie tego roku jako roku narodzin Jezusa, inni

1

natomiast sądzą, że "gwiazda betlejemska", towarzysząca narodzinom, była kometą Haleya widoczną w 12 roku p.n.e. lub kometą opisaną przez chińskich kronikarzy w 5 roku p.n.e.

W średniowieczu święto Bożego Narodzenia było świętem wesołym, obchodzonym niezwykle hucznie, dopiero w wieku XVII zaczęła się kształtować tradycja, jaką znamy do dziś, a więc święta radosnego, ale też pełnego zadumy nad życiem, śmiercią i zbawieniem.

Charakterystyczne dla Bożego Narodzenia są trzy msze święte wywodzące się z liturgii rzymskiej, które papież odprawia o północy (pasterka), o brzasku i w ciągu dnia.

W przeszłości Boże Narodzenie zwane było w Polsce Godami, Godniami lub Godnymi Świętami - od starosłowiańskiego słowa god, czyli rok. Jak pisze Barbara Ogrodowska w książce "Święta polskie", nazwa ta pochodzi od zaślubin (godów) starego i nowego roku oraz nocy i dnia, gdyż czas Bożego Narodzenia zbiegał się z zimowym przesileniem Słońca. Nazwą Gody określano nie tylko dwa świąteczne dni, ale też czas od Bożego Narodzenia do święta Trzech Króli 6 stycznia, gdyż jeszcze na początku naszego stulecia Boże Narodzenie świętowano przez całe dwanaście dni.

Mirosław Wiącek

SYLWESTER

Zwyczaj obchodzony nocą z 31 grudnia (imieniny Sylwestra) na 1 stycznia, kiedy to kończy się stary rok, a zaczyna nowy. Stanowi okres hucznych zabaw, toastów, sztucznych ogni, petard. Organizowane są też bale sylwestrowe.Pierwszy raz święto obchodzone było uroczyście w roku 999, kiedy papieżem był Sylwester II. Wedle wcześniejszego proroctwa Sybilli w 1000

roku miał nadejść koniec świata, stąd mieszkańcy Rzymu (podobnie jak innych miast Europy) 31 grudnia 999 roku powitali z wielką obawą. Kiedy

jednak dzień minął i obawy związane z nadejściem końca świata okazały się bezpodstawne, w chwilę po północy ludzi ogarnęła wielka radość, zaczęto się

bawić i świętować, a Sylwester II udzielił pierwszy raz w historii błogosławieństwa urbi et orbi ("miastu i światu"), które od tego czasu każdego pierwszego dnia nowego roku udzielane jest przez papieży. Do Polski tradycja świętowania nocy sylwestrowej trafiła w XIX wieku i przyjęła się początkowo w miastach wśród najzamożniejszych osób.

Kamil Kaczmarek

NOWY ROK – międzynarodowe święto przypadające 1 stycznia każdego roku (w kalendarzu gregoriańskim), w Polsce jest to dzień wolny od pracy. W powszechnie przyjętym zwyczaju obchodzenie święta należy rozpocząć od otworzenia butelki szampana o północy z dnia 31 grudnia na 1 stycznia następnego roku. Dzień poprzedzający Nowy Rok nosi w polskiej tradycji miano sylwestra.Zwyczaj rozpoczynania nowego roku od pierwszego dnia stycznia wprowadził w swej reformie kalendarzowej Juliusz Cezar.Rzymianie czcili w ten dzień Janusa, boga bram, drzwi i początków. Wiele języków, w tym angielski i niemiecki przejęły właśnie od Janusa nazwę miesiąca styczeń (ang. January). Wcześniej Rzymianie nowy rok witali 1 marca. Dlatego też w językach

2

zachodnioeuropejskich nazwy września, października, listopada i grudnia, czyli 9, 10, 11 i 12 miesiąca roku pochodzą od łacińskich liczebników septem, octo, novem, decem (7, 8, 9, 10).Pierwszym w historii rokiem rozpoczętym 1 stycznia był DCCVIII A.U.C. tzn. 708 od założenia Miasta (Rzymu), czyli wg obecnie stosowanej rachuby czasu 46 r. p.n.e..W Rosji i na Ukrainie Nowy Rok obchodzi się 14 stycznia (według kalendarza juliańskiego).W Azji dzień Nowego Roku jest ruchomy (jest używany tam bowiem kalendarz księżycowy; liczący od dwunastu do trzynastu miesięcy), ale zazwyczaj obchodzony jest w styczniu albo w lutym.

Kamil Kaczmarek

ŚWIĘTO TRZECH KRÓLI

W to święto księża odwiedzają parafian chodząc z kolędą, po odwiedzinach, specjalnie do tego celu poświęconą kredą, pisze się na drzwiach litery K+M+B (od imion mędrców: Kacper, Melchior i Baltazar). W tym dniu odprawia się też specjalną mszę. Ponieważ jest to, wg. Kodeksu Prawa Kanonicznego jedno ze świąt nakazanych katolicy zobligowani są do uczestniczenia we Mszy Świętej oraz do

powstrzymania się od prac niekoniecznych.

Imiona: Kacper, Melchior i Baltazar zostały nadane prawdopodobnie dopiero w średniowieczu.

Co to jest Mirra?:

Mirra to żywica drzewa Commiphora abyssinica używana do balsamowania. Mirra służyła także do wyrobu kadzideł i pachnideł.

3

Mikołaj

Święty Mikołaj nocą wędruje,wszędzie zajrzy ,wszędzie zapuka

no i zastuka.Zawsze ,smutny trochę ,

I zawstydzony,że nikt prezentów

nie daje Świętemu Mikołajowi.A może ty się okażesz przyjacielem,

I dasz staruszkowi prezent?

Maria Pycior kl. III d

Mikołajkowa niespodzianka

Gdy bałwanek się buduje ,To Mikołaj się szykuje , by prezenty dzieciom dobrym – rozdać w mig i mieć to z głowy , Aby dzieci się cieszyły i uśmiechem się dzieliły .

Julia Skóra kl. III d

CHOINKA jest najmłodszą ozdobą świąt Bożego Narodzenia w polskich domach. Przywędrowała do nas z Niemiec pod koniec XVIII wieku, choć we wsiach środkowej, wschodniej i południowej Polski pojawiła się dopiero w okresie międzywojennym. Ubierano ją zawsze w Wigilię, wieszając na gałązkach ozdoby z opłatka, orzechy, pierniki, jabłka oraz świeczki. Z czasem pojawiły się na niej własnoręcznie wykonane ozdoby z papieru, słomy, wydmuszek jaj oraz z piór.

Choć trudno w to uwierzyć, choinka nie od początku związana była ze świętami Bożego Narodzenia. Już w starożytnym Rzymie dekorowano drzewka metalowymi elementami na zimowe święto Saturna. Zanim w średniowieczu choinka stała się symbolem Bożego Narodzenia, jako symbolu rodzącego się wraz z Dzieciątkiem nowego życia używano różnych roślin, między innymi głogu i wiśni. W 1510 roku w Rydze po raz pierwszy pojawiły się na nich dekoracje, wcześniej stawiano w domu zielone drzewka.

4

Święty Mikołaj

Jest w niebie jeden taki Święty,który schodzi na Ziemię i ofiaruje dzieciom prezenty.To zaglądnie przez okno,to utknie w kominie,ale żadnego grzecznego dziecka nie ominie.I Ty pamiętaj o Świętym Mikołaju,zostaw pod choinką słodki pierniczek,kiedy wróci już do rajuzje go z apetytem.

Kasia Uzar kl. III d

Początkowo do ich strojenia używano we Francji papierowych różyczek, jabłek i cukierków, a w Niemczech wstęg czerwonego papieru i orzechów. Dziś niemal każdy kraj ma swoje własne zwyczaje. W Brazylii na choince układa się kawałki białego materiału, które mają imitować śnieg, w Irlandii najważniejsze są bombki i lameta (ozdoba choinkowa w postaci metalowych nitek), w Szwecji szczególnie popularne są ozdoby ze słomy, a w Hiszpanii nie może zabraknąć słodyczy. Pozłacane szyszki, świeczki wyglądające jak prawdziwe, kolorowe flagi i małe laleczki to charakterystyczne ozdoby włoskie.

Na Filipinach choinki zastępują bambusowe tyczki ozdabiane folią, papierem i frędzlami. W południowej Afryce nie spotyka się żadnych drzewek, za to okna dekorowane są lametami.

ŚW. MIKOŁAJ Z MYRY (Z BARI)

Św. Mikołaj urodził się prawdopodobnie w bogatej rodzinie zamieszkałej w Patarze w Lycji (prowincja Azji Mniejszej). Wybrany został biskupem zaniedbanej podówczas diecezji Myry, którą zarządzał z wielką troską i wiarą. Tam właśnie zasłynął swą świętością, zapałem i cudami. Zmarł ok. 350 r. Niewielka ilość autentycznych informacji na jego temat chętnie uzupełniana była kolorowymi szczegółami legend. Pierwszą biografię Mikołaja napisano w 9 wieku, najbardziej jednak upowszechniła się jego biografia spisana przez Szymona Metaphrastesa w wieku 10.

Historycy greccy utrzymują, że Mikołaj cierpiał uwięzienie i nie wyparł się wiary podczas prześladowań Dioklecjana. Obecny był na Soborze w Nicei, gdzie potępiał

arianizm. Jedna z opowieści twierdzi, że nawet uderzył heretyka Ariusza. Dodają także, że Mikołaj zmarł w stolicy swej diecezji, Myrze. Niestety brak konkretnych dowodów historycznych potwierdzających te fakty.

Już w czasach Justyniana (VI wiek) w Konstantynopolu znajdowała się bazylika zbudowana ku czci św. Mikołaja. Od IX wieku na wschodzie oraz od XI na zachodzie był on jednym z najpopularniejszych świętych, a także przedmiotem licznych legend. Mówią one o nim jako o młodym człowieku, który zdecydował się poświęcić swoje pieniądze na działalność charytatywną, a całe swe życie na nawracanie grzeszników.

Legendy mówią też, że choć mógł on odnaleźć jedność z Bogiem w życiu monastycznym, uznał, że nie chce zamykać się w klasztorze. Chciał bowiem iść w ślady Jezusa wędrującego po Palestynie. Podczas jednej ze swych podróży uciszył fale morza - dlatego też uważany jest za patrona żeglarzy i podróżników.

Pewien obywatel Patary utracił swój majątek i ponieważ nie mógł zapewnić posagu swym trzem córkom, groziło im zejście na złą drogę. Słysząc o tym, Mikołaj wziął mieszek ze złotem i wrzucił go przez okno do domu tego człowieka. Najstarsza córka wyszła dzięki temu za mąż. Podobnie uczynił też wobec dwóch pozostałych dziewcząt. Stąd często przedstawiano go na obrazach z trzema mieszkami. Błędna interpretacja tego wizerunku (myślano, że są to głowy dzieci) przyczyniła się do powstania innej (makabrycznej!) historii, według której Mikołaj wskrzesił trzech chłopców zamordowanych wcześniej i zakonserwowanych przez właściciela gospody.

5

Inna legenda mówi o tym, że Mikołaj pojawił się marynarzom pochwyconym przez sztorm u wybrzeży Lycji i doprowadził ich bezpiecznie do portu. Dlatego też często można spotkać kościoły poświęcone temu świętemu znajdujące się blisko brzegu morza. Jeszcze inne podanie twierdzi, że pojawił się we śnie Konstantynowi i sprawił, że ten ocalił od śmierci trzech niesłusznie oskarżonych urzędników. Inna wersja tej historii mówi, że gubernator Myry przyjąwszy łapówkę zgodził się wydać na śmierć trzech niewinnych ludzi. Gdy kat miał już pozbawić ich życia, pojawił się biskup tego miasta, Mikołaj i powstrzymał od wykonania wyroku, a następnie zwrócił się do gubernatora z tak przekonującą mową, że ten przyznał się do swego występku i poprosił o wybaczenie.

Gdy Myra dostała się w ręce Saracenów, miasta włoskie wykorzystały okazję, by zdobyć relikwie Mikołaja. Zostały one wykradzione przez kupców włoskich i dotarły do Bari na południu Włoch w roku 1087. Wybudowano tam nowy kościół ku czci świętego, a przy jego konsekracji obecny był papież Urban II. W ten sposób kult świętego Mikołaja stał się jeszcze popularniejszy, a sanktuarium stało się jednym z centrów pielgrzymkowych średniowiecznej Europy. U grobu św. Mikołaja dokonywały się liczne cuda.

Rafał Domański

WIGILIJNA WIECZERZANajważniejszym momentem wigilii była i jest wieczerza. Pora jej rozpoczęcia jest

określona i niezwykła: pojawienie się pierwszej gwiazdki na niebie. To na pamiątkę betlejemskiej gwiazdy, która wskazywała pastuszkom drogę do stajenki, miejsca

narodzenia Dzieciątka. Zgromadzeni domownicy odmawiają pacierz, modlitwę za zmarłych. Po modlitwie powinna nastąpić chwila milczenia. Według wierzeń dusze zmarłych krewnych przychodzą wtedy, by zacząć wilię ze wszystkimi.

Zanim zasiądziemy do posiłku przy wigilijnym stole, dzielimy się opłatkiem. Kiedyś łamanie się opłatkiem zapoczątkowywał ojciec, matka lub osoba najstarsza w

rodzinie. Przy łamaniu się opłatkiem należało swoich rodziców i dziadków ucałować w rękę. Zwyczajowo pozostawiano puste miejsce przy stole dla kogoś bliskiego lub wędrowca.

Po podzieleniu się opłatkiem, złożeniu życzeń, pojednaniu się i modlitwie zasiadamy do wigilijnego stołu, na którym powinno znajdować się co najmniej dwanaście potraw, bo tyluż było apostołów i tyle jest miesięcy w roku. Do II wojny światowej potraw musiało być koniecznie nie do pary 5, 7, lub 9. Parzysta liczba miała przynieść niepowodzenie w gospodarstwie. Gotowano również 12 dań ze wszystkich roślin rosnących w polu w celu zapewnienia ich urodzaju w Nowym Roku. Należało też spróbować wszystkich przygotowanych potraw bez odkładania łyżki.

Do najpospolitszych dań wigilijnych należało i należy: barszcz, groch, fasola, grzyby, ziemniaki, wszelkiego rodzaju kasze podawane z sosem grzybowym, gołąbki z farszem, pierogi z kapustą i grzybami. Najważniejszą potrawą jest kutia z gotowanej pszenicy doprawiana makiem, miodem i orzechami. Obowiązkowo podaje się śledzie. Wszystkie potrawy są postne, a powinny składać się z "wszystkiego co w polu, sadzie, ogrodzie, lesie i wodzie" czyli z potraw zbożowych, warzyw, owoców, orzechów, miodu i ryb.

Obecnie wigilijne menu odbiega nieco od tego, jakie przygotowywano onegdaj. Jednak w każdym domu przestrzega się podstawowej tradycji: wigilijna wieczerza musi być postna. Koniecznie tez na świątecznym stole musi znaleźć się barszcz czerwony lub zupa grzybowa (czasem migdałowa lub rybna), koniecznie karp, czasem inna ryba, potrawa z kapusty, kompot z suszonych owoców, słodycze.

Mirosław Wiącek

6

Historia Kolęd

Nazwa "kolęda" pochodzi od łacińskiego słowa celendae, co oznacza 'pierwszy dzień miesiąca'. Z ową kolędą wiązał się zwyczaj składania sobie nawzajem darów i życzeń. Dlatego też na początku kolęda oznaczała pieśń noworoczną, w której zawarte były życzenia pomyślności i urodzaju na nowy rok. Nie wiadomo dokładnie, kiedy kolęda utożsamiona została z pieśnią bożonarodzeniową. Stało się to prawdopodobnie w wieku XIX. W okresie od średniowiecza do wieku XVI kolęda nie wyróżniała się spośród

innych pieśni religijnych. Oparta była o wydarzenia opisane w Biblii, miała formę modlitwy, często wzorowana na hymnach kościelnych. Z kolęd XVI wiecznych zachowała się do dziś 'Anioł pasterzom mówił'. Przypuszcza się, że kolędy polskie powstawały najpierw w środowisku franciszkańskim. W XIII w. Franciszkanie zapoczątkowali zwyczaj jasełkowego kołysania Dzieciątka kontynuowany również przez klaryski i karmelitanki. Wiek XVII przyniósł kolędy o tematyce pasterskiej, wnoszące do swoich treści wiele szczegółów obyczajowych i realiów epoki. Powstawały wtedy 'Dzisiaj w Betlejem', 'Przybieżeli do Betlejem pasterze' i 'Bóg się rodzi'. Bogatą różnorodność odnajdziemy wśród autorów kolęd. Tworzyli je anonimowi pielgrzymi, tłumaczono je z łaciny. Powstawały w klasztorach i na dworach, w środowisku żaków, czy służby kościelnej. Jakkolwiek ogromna większość kolęd powstawała w łonie Kościoła katolickiego, nie brak też zbiorów kolęd luterańskich, kalwińskich, czy nawet husyckich. Kolędy są zjawiskiem kulturowym, zwłaszcza na naszej polskiej ziemi, gdzie liczba znanych, względnie opisanych kolęd sięga ponad pół tysiąca.

Rozwiąż rebusy.

Hasło: ……………………………………………..

7

pió wanz

+ dzenie

Hasło: ……………………………………………Krzysztof Kędzierski

(mała)

Hasło: ……………………………………

Święty Mikołaj czyta listy od dzieci. Otwiera jeden:"Mikołaju, Mikołaju, czyś ty z lasu, czyś ty z..."- Eeee, to czytałem, myśli Mikołaj i wyrzuca list do kosza. Otwieranastępny:"Mikołaju nasz, dużo paczek masz, jak Cię ładnie..."- Eeee, to już znam. Otwiera następny:"Witaj Święty Mikołaju. Pisze do ciebie Zosia Kowalska, lat 5. Proszę,Mikołaju, nie wyrzucaj tego listu i doczytaj go do końca. A najlepiej... przeczytaj dwa razy. Mikołaju, to nie spam, to realny sposób na zarobienie pieniędzy..."

- Przeczytałeś trylogię Sienkiewicza?- To trzeba było przeczytać?- Tak, na dzisiaj.- Ojej, a ja przepisałem...!!!

Dziadek opowiada wnuczkowi:- A wiesz wnusiu, że kiedyś to w sklepach był tylko ocet?- Jak to dziadku? W caaaałym Carrefourze?

8

mik

ter ko s=l

+

mal

Myśliwy wpadł do niedźwiedziej jaskini. Rozgląda się - pusto, tylko pośrodku jaskini siedzi na nocniku mały niedźwiadek. - Tata w domu? - zapytał myśliwy lękliwie.- Nie.- A mama - w domu?- Też nie.- No to szczeniaku po tobie! - mruknął złowieszczo myśliwy ściągając fuzję z ramienia.- BAAAAAABCIAAAAAAAA!!!

- Jasiu, jaką częścią mowy jest wyraz "nic"?- Czasownikiem.- ?!- Bo odpowiada na pytanie "Co robi?".

Michał Kanios

Joanna Mazurek

9

WESOŁYCH ŚWIĄT

PODZIĘKOWANIE

Dyrekcja, Nauczyciele i Uczniowie Szkoły Podstawowej nr 4 w Tarnobrzegu serdecznie dziękują wszystkim wspaniałym i życzliwym ludziom, którzy zaangażowali się w organizację kiermaszu świątecznego oraz w akcję zbiórki darów dla uczniów z rodzin znajdujących się obecnie w trudnej sytuacji materialnej.Niech nadzieja i radość zastukają do Państwa drzwi, a Nowy Rok przyniesie pomyślność, szczęście i piękny uśmiech każdego dnia.

eTwinning

Nasza szkoła przystąpiła do projektu eTwinning. Projekt po nazwą Obraz duszy ceni wiedzę uzyskaną przez uczniów w procesie nauki, dając w ten sposób możliwość komunikacji uczniom uzdolnionym dziennikarsko i artystycznie (malowanie, fotografowanie) z uczniami z innych krajów uczestniczących w programie eTwinning. W ramach projektu współpracujemy z Scoala Viceamiral Ioan Murgescu w Rumunii. Zapraszamy do obejrzenia strony internetowej projektu - www.etwinning.oinfo.eu

10