Andrzej Krześlak Marcela Palczewska-Tulińska Izabela Ostrowska

28 grudnia 2006 r. IV Mazowieckie Spotkanie Partnerów Przemysłu ChemicznegoPolska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Warszawa

1

R

EA C H

R

EA C H

System REACH – stan aktualny, najnowsze informacje,

harmonogram wdrażania,obowiązki przedsiębiorców,Centrum ds. REACH w IChP

Andrzej KrześlakMarcela Palczewska-Tulińska

Izabela Ostrowska

Instytut Chemii Przemysłowej im. Prof. Ignacego Mościckiego

R

EA C H

R

EA C HR

EA C H

R

EA C H


2

R

EA C H

R

EA C H

Elementy wystąpienia

REACH: założenia systemu – stan aktualny, krótkie przypomnienie obowiązków dla przedsiębiorców, harmonogram wdrażania;

Obecny stan procesu legislacyjnego w instytucjach unijnych;

Centrum ds. REACH - co robimy i co chcemy robić?

Centrum ds. REACH - jak robimy i jak chcemy robić?

3

Założenia systemuZałożenia systemuRR egistrationegistration

EE valuation andvaluation andAA uthorisation of uthorisation of

CHCHemicalsemicals Obowiązki dla Obowiązki dla przedsiębiorcówprzedsiębiorców

R

EA C HR

EA C H

R

EA C HR

EA C H

R

EA C HR

EA C H

R

A H

R

EA C HR

EA C H

REA C H

Schemat blokowy systemuSchemat blokowy systemu REACHREACH

Jeśli są obawy

PozwoleniaPozwolenia(~1400=5%)(~1400=5%)

RestrykcjeRestrykcje

Rejestracja(30000 subst.)

Stop(~24000=80%)

Ocena dossieri subst. (~5,000=15%)

lub

lub

lub

Jeśli < 100 t roczniei nie ma obaw

Jeśli CMRKat 1, 2lub POPslub PBTlub vPvB

Jeśli > 100 t rocznielub są obawy

Jeśli nie ma obaw

Substancje „nowe” i „istniejące” (≥ 1 tony rocznie / Substancje „nowe” i „istniejące” (≥ 1 tony rocznie / dostawcę)dostawcę)

Środki Środki ograniczająceograniczające

ryzykoryzyko

4

SubstancjeSubstancje„istniejące” „istniejące”

„nowe”„nowe”• EINECS – EINECS – EEuropean uropean

InInventory of ventory of EExisting xisting Commercial Commercial CChemical hemical SSubstances;ubstances;

• Substancje z tej listy nie Substancje z tej listy nie wymagają notyfikacji;wymagają notyfikacji;

• Lista zawiera substancje Lista zawiera substancje będące w obrocie w będące w obrocie w okresie 1 stycznia 1971 r. – okresie 1 stycznia 1971 r. – 18 września 1981 r.;18 września 1981 r.;

• Wykaz o charakterze Wykaz o charakterze zamkniętym zawierający zamkniętym zawierający 100196 wpisów;100196 wpisów;

• Rozporządzenia 793/93 Rozporządzenia 793/93 oraz 1488/94 – ocena i oraz 1488/94 – ocena i kontrola ryzyka oraz środki kontrola ryzyka oraz środki do jego oceny.do jego oceny.

• ELINCS – ELINCS – EEuropean uropean LiList of st of NNotified otified CChemical hemical SSubstances;ubstances;

• Substancje muszą być Substancje muszą być zgłoszone do rejestracji zgłoszone do rejestracji (notyfikowane), zanim (notyfikowane), zanim zostaną wprowadzone do zostaną wprowadzone do obrotu;obrotu;

• Lista zawiera substancje Lista zawiera substancje będące w obrocie od 18 będące w obrocie od 18 września 1981 r.;września 1981 r.;

• Lista otwarta zawierająca Lista otwarta zawierająca ponad 3300 wpisów okresowo ponad 3300 wpisów okresowo uaktualniana;uaktualniana;

• Ocena wg Dyrektywy Ocena wg Dyrektywy 67/548/EWG oraz 92/32/EWG 67/548/EWG oraz 92/32/EWG (VII poprawka).(VII poprawka). 5

Tonaż, harmonogram,Tonaż, harmonogram,tok postępowania tok postępowania (start: 1.VI. (start: 1.VI.

2007)2007)

RejestracjaRejestracja

(2,600)(2,600)

OcenaOcena

(2,900)(2,900)

(~25,000)(~25,000)

(?)(?)

OcenaOcena

OcenaOcena



(2,900)(2,900)

(2,600)(2,600)

2010/11 VI.2013 VI.2016 VI.2018> 1000 ton rocznie + wzbudzające obawy

> 100 ÷ 1000 ton rocznie

> 1 ÷ 100 ton rocznie

2012/13

Agencja uzyskuje zdolność operacyjną w czerwcu 2008 r.Rejestracja wstępna: połowa 2008 r.

3.5 roku 5.5 roku

VI.2022

6 lat 9 lat 11 lat 15 lat

6

Procesuzgodnień i wzajemnej

obsługi

REACHREACHHarmonogram wspólnego podejmowania decyzjiHarmonogram wspólnego podejmowania decyzji

Wejście w życie nowej polityki dotyczącej chemikaliów: 1.VI. 2007 r.

OpiniaKomisji

Rozporządzenie po końcowych uzgodnieniach

Proces uzgodnień

Działaniazmierzającedo opracowaniaBiałej Księgi1998 - 27 luty 2001 r.

Biała Księga

27 luty 2001 r.Konsultacje z zainteresowanymi grupami

2 kwietnia 2001 r.

Wspólne stanowisko Rady

Głosowanie 13.12.2005 r.

Pierwsze czytanie w

Parlamencie

Głosowanie 17.11.2005 r.

Drugie czytanie w Parlamencie

13 grudnia 2006 r.

Do zastosowania bezpośrednio w

Państwach Członkowskich

Wnioski Rady

Opinia Parlamentu

Kwiecień – Listopad 2001 r.

Projekt rozporządzenia29 Październik 2003 r.

Propozycja DG ENVDG ENT

Kwiecień 2003 r.

KonsultacjeInternetowe

Maj - Lipiec 2003 r.

Propozycja DG ENVDG ENT

Wrzesień 2003 r.

Procesuzgodnień iwzajemnej

obsługi

18 grudnia 2006 r.

7

PARLAMENT (PE)Formułuje opinię

Wspólne stanowiskoRADY

PARLAMENT (PE)nie wprowadza poprawek

PE zatwierdza wspólne stanowiskoalbo nie podejmuje decyzji

Rada możeprzyjąć prawo

Komisja formułuje opinięna temat wspólnego stanowiska

Jeśli RADA nie zatwierdzi wszystkichpoprawek PE w ciągu 3 miesięcy

W ciągu 6 tygodni zbiera się komitet pojednawczyi uzgadnia wspólną decyzję PE i Rady

RADA zatwierdzawszystkie poprawki PE

Porozumienie dotyczące ugody Próba ugody (concilliation)

W ciągu 3 miesięcy Rada zatwierdza poprawki PE:(i) KWG, jeśli opinia Komisji jest pozytywna(ii) Kiedy negatywna opinia podjęta przez Komisję jednomyślnie

Rada i PE rozpatrująkwestię przez 6 tygodni

PRAWO NIE ZOSTAJE PRZYJĘTE

PROCEDURA WSPÓLNEGO PODEJMOWANIA DECYZJI PRAWNEJ

PRAWO NIE ZOSTAJE PRZYJĘTE

Rada przyjmuje lubzmienia decyzję

Prawo jest przyjęte

PE odrzuca wspólne stanowiskoabsolutną większością głosów swoich członków

Prawo nie zostaje przyjęte

PE przyjmuje poprawki wraz zewspólnym stanowiskiem absolutnąwiększością głosów swoich członków

Prawo z poprawkami jest przyjęte

W ciągu 6 tygodni porozumienie zatwierdzoneprzez PE (zwykłą większością) i przez Radę (KWG)

PRAWO JEST PRZYJĘTE

PE: PE: PParlament arlament EEiuropejskiiuropejski

KWG: KWG: KKwalifikowana walifikowana WWiększość iększość GGłosówłosów

8


9

R

EA C H

R

EA C H

Głosowanie w Komisji ENVI*

• Akceptacja ze strony przemysłu na wprowadzenie REACH w proponowanej formie stanowi jednocześnie przyzwolenie na olbrzymią biurokrację w przyszłości;

• 10 października 2006 r. - głosowanie w ENVI oceniane negatywnie przez przemysł;

• Wspólne Stanowisko Rady z czerwca 2006 r. wymagające dla przemysłu, jednak korzystniejsze od propozycji ENVI.

*) ENVI – Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności PE

Procedura II czytania w Procedura II czytania w 2006 r.2006 r.

• Komisja Europejska – formułuje opinię na Komisja Europejska – formułuje opinię na temat wspólnego stanowiska Rady i temat wspólnego stanowiska Rady i powiadamia niezwłocznie o tym fakcie powiadamia niezwłocznie o tym fakcie Parlament Europejski (PE); Parlament Europejski (PE);

• PE: przyjęcie strategii na etapie drugiego PE: przyjęcie strategii na etapie drugiego czytania – Komisja Wiodąca: Komisja Ochrony czytania – Komisja Wiodąca: Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności; Przewodniczący i Bezpieczeństwa Żywności; Przewodniczący Komisji, Pan Guido Sacconi – Poseł Komisji, Pan Guido Sacconi – Poseł Sprawozdawca (głosowanie 10 października Sprawozdawca (głosowanie 10 października 2006 r.);2006 r.);

• Kompromis zawarty pomiędzy PE i Radą UE pod Kompromis zawarty pomiędzy PE i Radą UE pod przewodnictwem Prezydencji Fińskiej w dniu przewodnictwem Prezydencji Fińskiej w dniu 30 listopada 2006 r.);30 listopada 2006 r.);

• Propozycja kompromisowa poddana Propozycja kompromisowa poddana głosowaniu plenarnemu 13 grudnia 2006 r. w głosowaniu plenarnemu 13 grudnia 2006 r. w Parlamencie Europejskim;Parlamencie Europejskim;

(tzw. (tzw. trialogtrialog począwszpocząwszy od y od lutego lutego 2006 r.: 2006 r.: Rada UE i Rada UE i PE orazPE oraz Komisja Komisja EuropejskEuropejska jako a jako mediator;mediator;

• Rada UE: wypracowanie Wspólnego Stanowiska na Rada UE: wypracowanie Wspólnego Stanowiska na podstawie osiągniętego politycznego porozumienia w dniu podstawie osiągniętego politycznego porozumienia w dniu 13 grudnia 2005 r. – Wspólne Stanowisko z dnia 27 czerwca 13 grudnia 2005 r. – Wspólne Stanowisko z dnia 27 czerwca 2006 r.;2006 r.;

• Rada UE w dniu 18 grudnia 2006 r. zatwierdza i przyjmuje Rada UE w dniu 18 grudnia 2006 r. zatwierdza i przyjmuje wyniki głosowania PE;wyniki głosowania PE;

• Opublikowanie rozporządzenia w Dzienniku Urzędowym UE Opublikowanie rozporządzenia w Dzienniku Urzędowym UE z końcem grudnia 2006 r.;z końcem grudnia 2006 r.;

• Wejście w życie rozporządzenia: Wejście w życie rozporządzenia: 1 czerwca 2007 roku.1 czerwca 2007 roku. 10

Producent Producent substancji - substancji - dostawcadostawca

Dalszy użytkownik Dalszy użytkownik w drugiej linii –w drugiej linii –

twórca gotowych twórca gotowych form użytkowychform użytkowych

Dalszy Dalszy użytkownik w użytkownik w pierwszej liniipierwszej linii

BranżaBranżamotoryzacyjnmotoryzacyjn

aa

Zależności w ramach systemu REACH Zależności w ramach systemu REACH wśród poszczególnych uczestnikówwśród poszczególnych uczestników

Producent Producent artykułów artykułów użytkowychużytkowych

Importer substancji Importer substancji - dostawcadostawca

BranżaBranżatekstylntekstyln

aa

BranżaBranżapapierniczpapiernicz

aa

BranżaBranżaelektro-elektro-

technicznatechnicznaKonsumenKonsumen

cici

KonsumenciKonsumenci

11

4.4. Substancje, które same nie są produkowane, Substancje, które same nie są produkowane, importowane lub wprowadzane do obrotu i które importowane lub wprowadzane do obrotu i które powstają w wyniku reakcji chemicznej zachodzącej, powstają w wyniku reakcji chemicznej zachodzącej, gdy:gdy:

a)a) stabilizator, barwnik, środek aromatyzujący, stabilizator, barwnik, środek aromatyzujący, przeciwutleniacz, wypełniacz, rozpuszczalnik, nośnik, przeciwutleniacz, wypełniacz, rozpuszczalnik, nośnik, środek powierzchniowo czynny, plastyfikator, inhibitor środek powierzchniowo czynny, plastyfikator, inhibitor korozji, środek przeciwpieniący, środek dyspergujący, korozji, środek przeciwpieniący, środek dyspergujący, środek przeciwosadowy, środek osuszający, substancja środek przeciwosadowy, środek osuszający, substancja wiążąca, emulgator, demulgator, odwadniacz, środek wiążąca, emulgator, demulgator, odwadniacz, środek zbrylający, promotor adhezji, modyfikator płynności, zbrylający, promotor adhezji, modyfikator płynności, środek zobojętniający, odczynnik maskujący, środek zobojętniający, odczynnik maskujący, koagulator, flokulant, środek zmniejszający palność, koagulator, flokulant, środek zmniejszający palność, smar, odczynnik chelatujący lub odczynnik kontroli smar, odczynnik chelatujący lub odczynnik kontroli jakości działają w sposób zamierzony lubjakości działają w sposób zamierzony lub

b)b) substancja, której jedynym zadaniem jest zapewnienie substancja, której jedynym zadaniem jest zapewnienie konkretnych właściwości fizykochemicznych, działa w konkretnych właściwości fizykochemicznych, działa w sposób zamierzony.sposób zamierzony.

Załącznik V – wątpliwości Załącznik V – wątpliwości interpretacyjneinterpretacyjne

12

Polimery wyłączone z zakresu rejestracji i oceny (od momentu Polimery wyłączone z zakresu rejestracji i oceny (od momentu konsultacji internetowych w lecie 2003 r.) – ale należy zwrócić konsultacji internetowych w lecie 2003 r.) – ale należy zwrócić uwagę na zapis Art. 138, ust. 2: przegląd:uwagę na zapis Art. 138, ust. 2: przegląd:

2.2. Komisja może przedstawiać wnioski legislacyjne, gdy tylko uda się Komisja może przedstawiać wnioski legislacyjne, gdy tylko uda się ustalić wykonalny i opłacalny sposób selekcji polimerów mających ustalić wykonalny i opłacalny sposób selekcji polimerów mających podlegać rejestracji na podstawie rozsądnych kryteriów podlegać rejestracji na podstawie rozsądnych kryteriów technicznych i uzasadnionych kryteriów naukowych oraz po technicznych i uzasadnionych kryteriów naukowych oraz po opublikowaniu sprawozdania dotyczącego następujących kwestii:opublikowaniu sprawozdania dotyczącego następujących kwestii:

a)a) ryzyka stwarzanego przez polimery w porównaniu z innymi ryzyka stwarzanego przez polimery w porównaniu z innymi substancjami;substancjami;

b)b) potrzeby, jeżeli taka istnieje, rejestrowania określonych typów potrzeby, jeżeli taka istnieje, rejestrowania określonych typów polimerów, biorąc pod uwagę konkurencyjność i innowację z jednej polimerów, biorąc pod uwagę konkurencyjność i innowację z jednej strony oraz ochronę zdrowia ludzkiego i środowiska z drugiej;strony oraz ochronę zdrowia ludzkiego i środowiska z drugiej;

Art. 6, ust. 3:Art. 6, ust. 3:3.3. Każdy producent lub importer polimeru przedkłada Agencji Każdy producent lub importer polimeru przedkłada Agencji

dokumenty rejestracyjne jednego lub większej liczby monomerów dokumenty rejestracyjne jednego lub większej liczby monomerów lub innych substancji, które nie zostały wcześniej zarejestrowane lub innych substancji, które nie zostały wcześniej zarejestrowane przez jednego z uczestników stanowiących poprzedzające go przez jednego z uczestników stanowiących poprzedzające go ogniwa łańcucha dostaw, jeżeli spełnione są łącznie następujące ogniwa łańcucha dostaw, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:warunki:

a)a) polimer ten zawiera co najmniej 2% wag. takich monomerów lub polimer ten zawiera co najmniej 2% wag. takich monomerów lub innych substancji w formie jednostek monomeru i substancji innych substancji w formie jednostek monomeru i substancji związanych chemicznie;związanych chemicznie;

b)b) całkowita ilość takich monomerów lub innych substancji wynosi co całkowita ilość takich monomerów lub innych substancji wynosi co najmniej 1 tonę rocznie.najmniej 1 tonę rocznie.

Zapisy dotyczące polimerówZapisy dotyczące polimerów

13

Jednoznacznie wyłączone odpady (Art. 2, ust. 2);

Do 12 lat od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia Komisja dokonuje przeglądu substancji w zakresie tonażowym od 1 do 10 ton w celu zdecydowania, które z nich wymagają przedłożenia raportu bezpieczeństwa chemicznego (Art. 138, ust. 1);

CMR do 7 lat od daty wejścia w życie rozporządzenia;

Komisja dokona po 12 miesiącach od daty wejścia w życie rozporządzenia przeglądu załączników I, IV i V i zaproponuje zmiany – Art. 138, ust. 4:

4.Komisja dokonuje przeglądu załączników I, IV i V do 12 miesięcy w celu przedstawienia propozycji ich zmian, jeżeli jest to stosowne, zgodnie z procedurą , o której mowa w art. 131.

Istotniejsze elementy rozporządzenia, Istotniejsze elementy rozporządzenia, zakres stosowania, przeglądzakres stosowania, przegląd

14

Dodano art. 8, ust. 1, 2 i 3 (przepis Dodano art. 8, ust. 1, 2 i 3 (przepis ogólny), pozwalający na wyznaczenie ogólny), pozwalający na wyznaczenie wyłącznego przedstawiciela (trzeciej wyłącznego przedstawiciela (trzeciej strony), który może działać w strony), który może działać w imieniu producenta, substancji, imieniu producenta, substancji, preparatu lub wyrobu importującego preparatu lub wyrobu importującego je na obszar celny Wspólnoty – je na obszar celny Wspólnoty – pozwala to ukryć tożsamość przed pozwala to ukryć tożsamość przed konkurentami – tożsamość będzie konkurentami – tożsamość będzie znana tylko Agencji i właściwym znana tylko Agencji i właściwym urzędom.urzędom.

Wyłączny przedstawiciel – Wyłączny przedstawiciel – trzecia stronatrzecia strona

15

Państwa Członkowskie

UE

Rejestracja X Importer C

Europejska Agencja

Chemikaliów – Art. 75

Rejestracja X Producent D

Rejestracja X Importer B

Rejestracja X Producent A

Dane dot.X

Wytw. A

Importer CWytw. D

Wstępna dok. dot. X




itd.

Dalsi Użytk.

Dalsi Użytk.

Dalsi Użytk. Dalsi

Użytk.

Dalsi Użytk.

Dalsi Użytk.

Importer B

Dalsi Użytk.

Dalsi Użytk.

itd…

Rejestracja…Rejestracja…bardziej szczegółowobardziej szczegółowo

16

Konsorcjum firm A, B, C, D

Art. 11Art. 11

Obowiązkowe (OSOR)Obowiązkowe (OSOR)1 1 – Art. 11;– Art. 11;Oddzielne przedkładanie danych musi Oddzielne przedkładanie danych musi

być uzasadnione ze względu na (Art. być uzasadnione ze względu na (Art. 11, ust. 3):11, ust. 3):

• Niewspółmierne koszty;Niewspółmierne koszty;• Poufność; Poufność; • Inną ocenę informacji;Inną ocenę informacji;Rejestracja wstępna do połowy 2008 r.:Rejestracja wstępna do połowy 2008 r.:kto?kto?co?co?ile?ile?Lista substancji.Lista substancji.

Przedkładanie danychPrzedkładanie danych

171)1) OSOR: OSOR: OOne ne SSubstance ubstance OOne ne RRegistrationegistration (Jedna Substancja – Jedna Rejestracja) (Jedna Substancja – Jedna Rejestracja)

• Arkusz rejestracyjny:Arkusz rejestracyjny:– Identyfikacja producenta lub importeraIdentyfikacja producenta lub importera– Identyfikacja substancji;Identyfikacja substancji;– Informacje dotyczące produkcji i zastosowań;Informacje dotyczące produkcji i zastosowań;– Klasyfikacja i oznakowanie substancji;Klasyfikacja i oznakowanie substancji;– Wytyczne dotyczące bezpiecznego stosowania;Wytyczne dotyczące bezpiecznego stosowania;– Streszczenie informacji dotyczących danych toksykologicznych;Streszczenie informacji dotyczących danych toksykologicznych;– Streszczenie informacji dotyczących danych Streszczenie informacji dotyczących danych

ekotoksykologicznych;ekotoksykologicznych;– Oświadczenie dotyczące źródeł danych toksykologicznych (czy Oświadczenie dotyczące źródeł danych toksykologicznych (czy

wykonywano badania na kręgowcach);wykonywano badania na kręgowcach);– Propozycje dotyczące konieczności wykonania badań (testów);Propozycje dotyczące konieczności wykonania badań (testów);– Deklaracja zgody na udostępnienie kolejnym rejestrującym Deklaracja zgody na udostępnienie kolejnym rejestrującym

podsumowania badań (odpłatnie);podsumowania badań (odpłatnie);– Raport bezpieczeństwa chemicznego przy obrocie > 10 ton/rok;Raport bezpieczeństwa chemicznego przy obrocie > 10 ton/rok;

D rażniący


18

• Przy prowadzeniu badań rozwojowych – zwolnienie z Przy prowadzeniu badań rozwojowych – zwolnienie z obowiązku rejestracji na 5 lat z możliwością przedłużenia obowiązku rejestracji na 5 lat z możliwością przedłużenia na kolejne 5 lat (lub na 10 lat w przypadku substancji na kolejne 5 lat (lub na 10 lat w przypadku substancji używanych wyłącznie w procesie badań rozwojowych używanych wyłącznie w procesie badań rozwojowych produktów leczniczych).produktów leczniczych).

Dokumentacja oceny bezpieczeństwa chemicznego dla wszystkich substancji Dokumentacja oceny bezpieczeństwa chemicznego dla wszystkich substancji rejestrowanych - wprowadzanych do obrotu w zakresie tonażowym > 10 ton/rokrejestrowanych - wprowadzanych do obrotu w zakresie tonażowym > 10 ton/rok

• Nie jest konieczna dla danej substancji, gdy znajduje się w preparacie Nie jest konieczna dla danej substancji, gdy znajduje się w preparacie w stężeniu niższym niż najniższe z następujących stężeń:w stężeniu niższym niż najniższe z następujących stężeń:

a)a) odpowiednie stężenia określone w tabeli znajdującej się w art. 3 ust. 3 odpowiednie stężenia określone w tabeli znajdującej się w art. 3 ust. 3 dyrektywy 1999/45/WE;dyrektywy 1999/45/WE;

b)b) stężenia graniczne podane w załączniku I do dyrektywy 67/548/EWG;stężenia graniczne podane w załączniku I do dyrektywy 67/548/EWG;c)c) stężenia graniczne podane w części B załącznika II do dyrektywy 1999/45/WE;stężenia graniczne podane w części B załącznika II do dyrektywy 1999/45/WE;d)d) stężenia graniczne podane w części B załącznika III do dyrektywy 1999/45/WE;stężenia graniczne podane w części B załącznika III do dyrektywy 1999/45/WE;e)e) stężenia graniczne podane w uzgodnionych pozycjach wykazu klasyfikacji i stężenia graniczne podane w uzgodnionych pozycjach wykazu klasyfikacji i

oznakowania ustanowionego zgodnie z przepisami tytułu XI niniejszego oznakowania ustanowionego zgodnie z przepisami tytułu XI niniejszego rozporządzenia;rozporządzenia;

f)f) 0,1% wag., jeżeli substancja spełnia kryteria przedstawione w załączniku XIII do 0,1% wag., jeżeli substancja spełnia kryteria przedstawione w załączniku XIII do niniejszego rozporządzenia.niniejszego rozporządzenia.

• ETAPY:ETAPY:– Ocena zagrożeń dla zdrowia człowieka;Ocena zagrożeń dla zdrowia człowieka;– Ocena zagrożeń dla zdrowia człowieka wynikających z właściwości fizykochemicznych;Ocena zagrożeń dla zdrowia człowieka wynikających z właściwości fizykochemicznych;– Ocena zagrożeń dla środowiska;Ocena zagrożeń dla środowiska;– Ocena trwałości, zdolności do bioakumulacji i toksyczności;Ocena trwałości, zdolności do bioakumulacji i toksyczności;– JEŻELIJEŻELI z ocen wynika, że z ocen wynika, że substancja stwarza zagrożeniasubstancja stwarza zagrożenia→ → wykonuje się:wykonuje się:– Ocenę zagrożenia;Ocenę zagrożenia;– Charakterystykę ryzyka.Charakterystykę ryzyka.

Raport bezpieczeństwa Raport bezpieczeństwa chemicznegochemicznego

19

Dla większości substancji wymagane badania Dla większości substancji wymagane badania właściwości fizykochemicznych określone w sekcji właściwości fizykochemicznych określone w sekcji 7 Załącznika VII;7 Załącznika VII;

Badania właściwości fizykochemicznych nie Badania właściwości fizykochemicznych nie muszą być wykonywane przez jednostki muszą być wykonywane przez jednostki certyfikowane w ramach Dobrej Praktyki certyfikowane w ramach Dobrej Praktyki Laboratoryjnej (GLP);Laboratoryjnej (GLP);

Art. 74, ust. 2: Art. 74, ust. 2: Opłaty z tytułu rejestracji Opłaty z tytułu rejestracji substancji w ilości od 1 do 10 ton nie trzeba substancji w ilości od 1 do 10 ton nie trzeba uiszczać w przypadku, gdy dossier rejestracyjne uiszczać w przypadku, gdy dossier rejestracyjne zawiera pełen zakres informacji, określonych w zawiera pełen zakres informacji, określonych w załączniku VII;załączniku VII;

Całość badań określonych w załączniku VII dla Całość badań określonych w załączniku VII dla CMR, PBT, vPvB;CMR, PBT, vPvB;

Całość badań określonych w załączniku VII dla Całość badań określonych w załączniku VII dla działających szkodliwie na zdrowie lub działających szkodliwie na zdrowie lub środowisko i przeznaczonych dla konsumentów środowisko i przeznaczonych dla konsumentów lub rozpowszechnionych.lub rozpowszechnionych.

Substancje Substancje niskotonażoweniskotonażowe

20

Agencja opracuje kryteria selekcji substancji Agencja opracuje kryteria selekcji substancji do przeprowadzenia oceny we współpracy z do przeprowadzenia oceny we współpracy z Państwami Członkowskimi (Art. 44);Państwami Członkowskimi (Art. 44);

Ustalanie substancji priorytetowych odbywa Ustalanie substancji priorytetowych odbywa się w oparciu o stwarzane przez nie ryzyko;się w oparciu o stwarzane przez nie ryzyko;

Agencja sporządza plany oceny substancji;Agencja sporządza plany oceny substancji; Oceny dokonują państwa członkowskie – Oceny dokonują państwa członkowskie –

Agencja koordynuje;Agencja koordynuje; Państwo dokonujące oceny może zażądać Państwo dokonujące oceny może zażądać

dalszej informacji na temat substancji;dalszej informacji na temat substancji; Po zakończeniu oceny może zostać podjęta Po zakończeniu oceny może zostać podjęta

decyzja o zastosowaniu środków decyzja o zastosowaniu środków restrykcyjnych (np. ograniczenie w obrocie i restrykcyjnych (np. ograniczenie w obrocie i stosowaniu lub zakaz).stosowaniu lub zakaz).

OcenaOcena

21

Substancje rakotwórcze, mutagenne i Substancje rakotwórcze, mutagenne i toksyczne ze względu na zaburzenia toksyczne ze względu na zaburzenia rozrodczości i rozwoju kat. 1 i 2;rozrodczości i rozwoju kat. 1 i 2;

Substancje PBT i vPvB;Substancje PBT i vPvB;Substancje zaburzające działanie Substancje zaburzające działanie

gruczołów dokrewnych (zaburzające gruczołów dokrewnych (zaburzające gospodarkę hormonalną) oraz inne gospodarkę hormonalną) oraz inne substancje o podobnej wadze stwarzanych substancje o podobnej wadze stwarzanych obaw;obaw;

Wyłączenia w przypadku substancji Wyłączenia w przypadku substancji stosowanych:stosowanych:

• Jako paliwa oraz oleje opałowe;Jako paliwa oraz oleje opałowe;• W badaniach naukowych i rozwojowych;W badaniach naukowych i rozwojowych;• W pestycydach i produktach biobójczych;W pestycydach i produktach biobójczych;• Jako półprodukty.Jako półprodukty.

Substancje podlegające Substancje podlegające zezwoleniomzezwoleniom

22

Dla każdej substancji, niezależnie od tego, czy jest ona pod Dla każdej substancji, niezależnie od tego, czy jest ona pod dostatecznie ścisłą kontrolą, czy też nie, przedsiębiorca będzie dostatecznie ścisłą kontrolą, czy też nie, przedsiębiorca będzie musiał przedłożyć plan substytucji, o ile na rynku dostępny musiał przedłożyć plan substytucji, o ile na rynku dostępny jest bezpieczniejszy zamiennik. Jeśli brak jest takiego jest bezpieczniejszy zamiennik. Jeśli brak jest takiego zamiennika - przedsiębiorca będzie musiał przedłożyć plan zamiennika - przedsiębiorca będzie musiał przedłożyć plan badawczo-rozwojowy na rzecz dopracowania się takiego badawczo-rozwojowy na rzecz dopracowania się takiego bezpieczniejszego zamiennika. Okres udzielonego zezwolenia bezpieczniejszego zamiennika. Okres udzielonego zezwolenia będzie zależał od zawartości informacji przedłożonej w będzie zależał od zawartości informacji przedłożonej w obydwu rodzajach planów; obydwu rodzajach planów;

Substancje, które wywołują zaburzenia w działaniu gruczołów Substancje, które wywołują zaburzenia w działaniu gruczołów wydzielania wewnętrznego (tzw. wydzielania wewnętrznego (tzw. Endocrine disruptorsEndocrine disruptors) nie ) nie wejdą do kategorii substancji bez wartości granicznej, w wejdą do kategorii substancji bez wartości granicznej, w związku z tym będą mogły podlegać procedurze udzielania związku z tym będą mogły podlegać procedurze udzielania zezwoleń na ścisły kierunek wykorzystania, o ile będą pod zezwoleń na ścisły kierunek wykorzystania, o ile będą pod dostatecznie ścisłą kontrolą (reżimem technologicznym), dostatecznie ścisłą kontrolą (reżimem technologicznym), jednakże ten zapis będzie podlegał przeglądowi i rewizji po jednakże ten zapis będzie podlegał przeglądowi i rewizji po upływie 6 lat. upływie 6 lat.

Obowiązek przedłożenia raportu bezpieczeństwa chemicznego Obowiązek przedłożenia raportu bezpieczeństwa chemicznego dla substancji wprowadzanych w zakresie tonażowym od 1 - dla substancji wprowadzanych w zakresie tonażowym od 1 - 10 ton na razie nie będzie forsowany przez PE, jednakże 10 ton na razie nie będzie forsowany przez PE, jednakże zostanie poddany przeglądowi i rewizji po upływie 7 lat.zostanie poddany przeglądowi i rewizji po upływie 7 lat.

Procedura udzielania Procedura udzielania zezwoleńzezwoleń

23

Będą wprowadzane Będą wprowadzane rozporządzeniem Komisji rozporządzeniem Komisji Europejskiej: na razie znana Europejskiej: na razie znana wysokość proponowanej opłaty za wysokość proponowanej opłaty za udzielenie zezwolenia – udzielenie zezwolenia – 50 tys. €50 tys. €; ;

Przewidywana opłata ulgowa dla Przewidywana opłata ulgowa dla MŚPMŚP11;;

Brak opłaty dla rejestrujących w Brak opłaty dla rejestrujących w zakresie 1 – 10 ton, jeżeli zostały zakresie 1 – 10 ton, jeżeli zostały wykonane wszystkie badania wykonane wszystkie badania przewidziane Załącznikiem VII;przewidziane Załącznikiem VII;

Wysokość opłatWysokość opłat

241)1) MŚP: MŚP: MMałe i ałe i ŚŚrednie rednie PPrzedsiębiorstwa.rzedsiębiorstwa.

Ograniczenia w obrocieOgraniczenia w obrociei stosowaniui stosowaniu

25

Substancja w postaci własnej, jako składnik preparatu lub w wyrobie, w Substancja w postaci własnej, jako składnik preparatu lub w wyrobie, w stosunku do której w załączniku XVII zostało określone ograniczenie, nie stosunku do której w załączniku XVII zostało określone ograniczenie, nie może być produkowana, wprowadzana do obrotu lub stosowana, chyba że może być produkowana, wprowadzana do obrotu lub stosowana, chyba że spełnione są warunki tego ograniczenia (Art. 67, ust. 1);spełnione są warunki tego ograniczenia (Art. 67, ust. 1);

Przepisu nie stosuje się:Przepisu nie stosuje się:• dla substancji stosowanej do badań naukowych i rozwojowych;dla substancji stosowanej do badań naukowych i rozwojowych;• substancji w produktach kosmetycznych określonych w dyrektywie substancji w produktach kosmetycznych określonych w dyrektywie

76/768/EWG, w odniesieniu do ograniczeń przeciwdziałających ryzyku dla 76/768/EWG, w odniesieniu do ograniczeń przeciwdziałających ryzyku dla zdrowia człowieka, które objęte jest zakresem zastosowania tej dyrektywy;zdrowia człowieka, które objęte jest zakresem zastosowania tej dyrektywy;

• substancji jako półproduktu wyodrębnianego w miejscu wytwarzania.substancji jako półproduktu wyodrębnianego w miejscu wytwarzania. Załącznik XVII wymienia substancje podlegające ograniczeniom według Załącznik XVII wymienia substancje podlegające ograniczeniom według

dotychczasowych postanowień dyrektywy 76/769/EWG – będzie on ulegał dotychczasowych postanowień dyrektywy 76/769/EWG – będzie on ulegał modyfikacjom i zmianom w miarę, jak będą pojawiały się wnioski o modyfikacjom i zmianom w miarę, jak będą pojawiały się wnioski o wprowadzenie nowych ograniczeń lub o zmianę istniejących w Załączniku wprowadzenie nowych ograniczeń lub o zmianę istniejących w Załączniku XVII ograniczeń;XVII ograniczeń;

Wnioskującym o wprowadzenie ograniczenia może być Komisja lub Wnioskującym o wprowadzenie ograniczenia może być Komisja lub kompetentny organ władzy państwa członkowskiego, które według kompetentny organ władzy państwa członkowskiego, które według odpowiednio określonych procedur sporządzają wniosek o wprowadzenie odpowiednio określonych procedur sporządzają wniosek o wprowadzenie ograniczenia według wymagań Załącznika XV do Agencji;ograniczenia według wymagań Załącznika XV do Agencji;

Sprawdzenia zgodności dokumentacji z wymaganiami dokonują Komitet Sprawdzenia zgodności dokumentacji z wymaganiami dokonują Komitet ds. Oceny Ryzyka i Komitet ds. Analiz Społeczno- Ekonomicznych;ds. Oceny Ryzyka i Komitet ds. Analiz Społeczno- Ekonomicznych;

Na podstawie opinii sporządzonych przez Komitety – decyzję dotyczącą Na podstawie opinii sporządzonych przez Komitety – decyzję dotyczącą ograniczeń w produkcji, obrocie lub stosowaniu podejmuje Komisja.ograniczeń w produkcji, obrocie lub stosowaniu podejmuje Komisja.


26

R

EA C H

R

EA C H

Istotne elementy do wyjaśnienia• REACH nie jest dyrektywą – jest rozporządzeniem Rady

i PE;• Nie przewiduje się jego transpozycji do systemu

prawnego Państw Członkowskich;• Zacznie obowiązywać tak, jak zapisane to jest w

rozporządzeniu – według ostatnich postanowień pakietu kompromisowego jest to data 1 czerwca 2007 roku;

• Opublikowanie w Dzienniku Urzędowym UE (Official Journal of the EU) z końcem grudnia 2006 r.;

• Nie rejestruje się preparatów, tylko substancje – również i te zawarte w preparacie, o ile przekraczają próg tonażowy (1 tonę rocznie na jednego dostawcę);

• Rejestracja substancji w artykułach użytkowych jest wymagana, jeśli uwalniają się one z artykułów użytkowych w sposób zamierzony i są w nich obecne w ilości powyżej 1 tony rocznie na dostawcę.


27

R

EA C H

R

EA C H

Rola i zadania Centrum ds. REACHw Instytucie Chemii Przemysłowej

Marcela Palczewska-TulińskaAndrzej Krześlak

Izabela Ostrowska

Instytut Chemii Przemysłowej im. Prof. Ignacego Mościckiego

R

EA C H

R

EA C HR

EA C H

R

EA C H


28

R

EA C H

R

EA C H

Sytuacja w sektorze chemikaliów

• Wymagania sformułowane w rozporządzeniu REACH są „dość” złożone;

• Prawny język rozporządzenia jest trudny do czytania i zrozumienia;

• Interpretacja wymagań ciągle niejednolita - zapisy podlegają zmianom;

• Skuteczne wdrożenie przepisów dotyczących REACH wymaga wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin i dyscyplin naukowych;

• Postanowienia dotyczące REACH w dalszym ciągu niewystarczająco znane w przemyśle chemicznym i w przemysłach pokrewnych;

• Brak w większości przedsiębiorstw „know-how”, odpowiednich struktur i procedur ułatwiających wdrażanie systemu.

Przedsiębiorstwa potrzebują prostej i jasnej informacji zorientowanej na praktyczne rozwiązania.


29

R

EA C H

R

EA C H

Aktualna sytuacja

• Niezbędne informacje są w posiadaniu różnych organizacji i instytucji, a jej poziom zróżnicowany w zależności od kraju (np. sejfy koncernów);

• Jeszcze nigdzie nie powstała jednostka (helpdesk) gotowa świadczyć usługi w pełnym zakresie każdej grupie sektorowej;

• Złożoność problematyki REACH powoduje, że nie zawsze jest łatwo znaleźć właściwą i jasną odpowiedź na postawione pytanie;

• W „pojedynkę” nie da się rozwiązać wszystkim problemów;

• Świadczone usługi będą z reguły kosztowne, ponieważ wymagają podjęcia wielokierunkowych działań;

Skuteczne świadczenie usług na rzecz wdrażania REACH stanowi bardzo poważne wyzwanie i nie będzie możliwe bez współpracy i współdziałania sieci jednostek prowadzących tego typu działalność.


30

R

EA C H

R

EA C H

Czego oczekująpartnerzy z przemysłu?

• Prostej, zrozumiałej i wyczerpującej informacji oraz rozwiązań łatwych do zastosowania w praktyce;

• Uwzględnienia indywidualnych potrzeb;• Bezstronności udzielanej informacji,

rzetelności świadczonych usług oraz ich wysokiej jakości;

Szybkiej reakcji, dostępności konsultanta w każdym czasie, usług świadczonych za przystępną cenę, a najlepiej bezpłatnie.


31

R

EA C H

R

EA C H

Centrum ds. REACH• Konferencja: System REACH: Pozbądź się złudzeń!!! Skoro

nie możesz go uniknąć – staw mu czoła! w dniach 11 – 13 października 2006 r. w Warszawie – Falentach (126 uczestników): formalne ogłoszenie rozpoczęcia działalności Centrum ds. REACH w IChP z dniem 16 października 2006 r.;

• Rada Naukowa IChP na posiedzeniu w dniu 14 listopada 2006 r. pozytywnie zaopiniowała utworzenie Centrum ds. REACH. Finansowanie do końca 2006 r.: na mocy porozumienia pomiędzy PIPC i IChP.


32

R

EA C H

R

EA C H

Co chcemy robić?• Uruchomić stronę internetową, aktualizowaną na bieżąco, ze stałym

serwisem, zawierającą informacje o bieżącej działalności Centrum wraz z możliwością korzystania z bazy danych oraz bieżącej informacji dotyczącej aktualnego stanu legislacji w zakresie REACH – link: IChP (http://www.ichp.pl) i PIPC (http://www.pipc.org.pl);

• Przygotować informator dotyczący działalności Centrum ds. REACH, zawierający opis zadań Centrum oraz charakterystykę oferowanych usług;

• Rozpocząć szeroką akcję promocyjną prowadzoną w oparciu o: rozmowy telefoniczne, e-mail’e, korzystanie z mediów, w tym przede wszystkim z prasy codziennej i periodyków:

• Realizować zadania związane z legislacją chemiczną, a szczególnie systemem REACH w zakresie przygotowania opinii, współpracy z Rządem i Sejmem RP jak i instytucjami UE oraz CEFIC (w szczególności z jako jednostką ułatwiającą współpracę w sieci punktów funkcjonujących przy krajowych federacjach przemysłu chemicznego);

• Utworzyć interaktywną bazę danych firm przemysłu chemicznego i pokrewnych oraz bazę danych dotyczących substancji w oparciu o dotychczas zebrany materiał wykorzystywany do analiz prowadzonych na rzecz Ministerstwa Gospodarki.


33

R

EA C H

R

EA C H

Projekt nr 2004/016-829.02.01/P

• Przygotowanie programów szkolenia i materiałów szkoleniowych oraz przeprowadzenie 7 dwuetapowych szkoleń w zakresie REACH dla 150 osób z branży chemicznej, tj. producentów i importerów substancji i preparatów chemicznych, w ramach projektu finansowanego ze Środków Przejściowych (Transition Facility) pt. „Przygotowanie do wdrożenia pakietu legislacyjnego REACH”


34

R

EA C H

R

EA C H

Projekt nr 2004/016-829.02.01• Zamawiający: Fundacja „Fundusz

Współpracy”;• Beneficjent: Biuro ds. Substancji i

Preparatów Chemicznych, Łódź;• Miejsca szkoleń: Gdańsk, Poznań,

Warszawa, Łódź, Wrocław, Katowice, Kraków;

• 42 dni szkoleniowe (free of charge);• Realizacja: od momentu podpisania

umowy do 15 grudnia 2007 roku;• Uczestnicy: 110 przedstawicieli

małych i średnich przedsiębiorstw (zatrudniających do 250 pracowników) oraz 40 uczestników reprezentujących stowarzyszenia przemysłowe, firmy doradcze oraz JBR-y współpracujące z przemysłem.


35

R

EA C H

R

EA C H

Jak chcemy robić? FAQ a Q&A• FAQ – Frequently Asked Questions czyli często zadawane pytania aktualnie

opracowane i aktualizowane przez Komisję Europejską będą ogólnodostępnym dokumentem, zarządzanym przez Agencję. Dokument ten będzie zawierał „zneutralizowane” pytania i odpowiedzi dla każdego, kto zechce się z nimi zapoznać;

• Aktualny zbiór tych pytań i odpowiedzi został przez nas przetłumaczony i zostanie udostępniony na utworzonych stronach internetowych oraz będzie na bieżąco aktualizowany;

• Q&A – Questions & Answers czyli pytania i odpowiedzi to baza interaktywna zawierająca pytania i udzielone na nie odpowiedzi dotyczące niejednokrotnie szczegółowych zagadnień dotyczących problematyki poszczególnych przedsiębiorstw;

• Baza ta musi mieć charakter poufny i nie może być publicznie dostępna;

• Centrum ds. REACH budując tę bazę będzie udostępniało do sieci krajowego (ych) punktu (ów) konsultacyjnego (ych) oraz Europejskiej bazy Q&A tylko te pytania, które mają charakter ogólny i nie pozwolą na identyfikację firmy na podstawie treści zadanego pytania.


36

R

EA C H

R

EA C H

Jak chcemy robić? Baza Q&A (2)N

akła

d pr

acy

Pytania

Czas

“nowe pytania”

Nakład pracy przy działaniachprowadzonych konwencjonalnie

Nakład pracy KomNet

Zaoszczędzonyczas pracy

Źródło: Pólnocna Nadrenia - Westfaliainnovatives Beratungs- u. Wissenssmanagement


37

R

EA C H

R

EA C H

Dotychczasowe obserwacje• Większość pytań otrzymywana drogą e-mail’ową lub

telefonicznie;• Stopień trudności pytań jest bardzo zróżnicowany;• Należy się liczyć ze wzrostem kompleksowości zadawanych

pytań wraz z upływem czasu;• Zdarzają się już pytania świadczące o dużym stopniu

zaangażowania przedsiębiorstw w problematykę REACH;• Bywają trudności z uchwyceniem „istoty” pytania;• Odpowiedź powinna być spójna, niezależnie od regionu

Europy;• Dylemat do rozwiązania: ważniejszy czas udzielenia

odpowiedzi (szybkość reakcji), czy odpowiednia jakość udzielonej odpowiedzi (przy wydłużonym czasie oczekiwania)?

• Nie zawsze łatwo jest znaleźć odpowiedź, nawet przy zaangażowaniu ekspertów.


38

R

EA C H

R

EA C H

Przykłady zadawanych pytań• Jestem producentem / importerem substancji XXX, preparatu

YYY. Czy REACH mnie dotyczy, a jeśli tak, to w jakim zakresie?• Czy muszę rejestrować preparaty?• Z jakimi kosztami muszę się liczyć przy wypełnianiu

obowiązków REACH?• Jakie są koszty rejestracji, udzielania zezwoleń?• Czy mój produkt to substancja, czy preparat?• Czy mój produkt mogę uznać za polimer zwolniony z obowiązku

rejestracji i oceny?• Gdzie mogę zlecić wykonanie badań zgodnych z wymogami

GLP?• Konsorcja i dzielenie się danymi;• Czy i jakie będą zmiany w kartach charakterystyki …


39

R

EA C H

R

EA C H

Docelowy schemat (algorytm) działania

OK

Pytanie

Czy podobne pytanie znajduje się w Q&A

Poszukiwanie na stronach internetowych – kontakt w ramach sieci punktów konsultacyjnych (e-mail, telefon):

znaleziono?

TAK

NIE

OKTAK

Czy jakikolwiek punkt działający w sieci zna odpowiedź na pytanie?

NIE

OKTAK

Panel Ekspertów

NIE

Poprawki i uzupełnienia na stronach

Q&A


40

R

EA C H

R

EA C H

Jak chcemy robić?Bazy danych firm i substancji (3)

Substancja Klasyfikacja, dostęp do danych

CAS EINECS Firma Surowce

spoza UE

Produkty Uwagi

Kwas siarkowy

Wymieniony w Aneksie I

C; R35

Są dane w bazie IUCLID

Brak oceny ryzyka

7664-93-9 231-639-5 A

B

C

D

E

F

G

> 1000 t

> 1000 t

> 1000 t

> 1000 t

??????

> 1000 t

> 1000 t

Metanol Wymieniony w Aneksie I

F; T; R11-23/24/25-39/23/24/25


Brak oceny ryzyka

67-56-1 200-659-6 H

I

D

J

> 1000 t

> 1000 t

> 1000 t

> 1000 t

10 - 100 t


41

R

EA C H

R

EA C H

Jak chcemy robić?Bazy danych firm i substancji (4)

Substancja Klasyfikacja, dostęp do danych

CAS EINECS Firma Surowce

spoza UE

Produkty Uwagi

Toluen Wymieniony w Aneksie I

F; Xn; Xi; Reprot. Kat. 3; R11-38-48/20-63-65-67


Wykonana ocena ryzyka

108-88-3 203-625-9 H

C

K

L

Ł

M

N

1 – 10 t

> 1000 t

> 1000 t

100 – 1000 t

100 – 1000 t

100 – 1000 t

1 – 10 t

Aceton Wymieniony w Aneksie I

F; Xi; R11-36-66-67


Brak oceny ryzyka

67-64-1 200-662-2 O

K

P

M

N

10 – 100 t

100 - 1000 t

1 – 10 t

100 – 1000 t

1 – 10 t


42

R

EA C H

R

EA C H

Konferencja „BIS”

• System REACH: Pozbądź się złudzeń!!! Skoro nie możesz go uniknąć – staw mu czoła!

7 – 9 lutego 2007 r., Warszawa – Falenty

• Zgłoszenia do dnia 10 stycznia 2007 r. Formularz zgłoszenia uczestnictwa na stronie internetowej: http://www.ichp.pl

• SERDECZNIE ZAPRASZAMY !!!


43

R

EA C H

R

EA C H

Dziękujemy za uwagę R

EA C H

R

EA C H

R

EA C H

R

EA C H

Kontakt:Kontakt:Andrzej KrześlakAndrzej KrześlakTel. +48 22 568-26-67 lub +48 22 568-20-33,Tel. +48 22 568-26-67 lub +48 22 568-20-33,Tel. kom. +48-608-449-429Tel. kom. +48-608-449-429E-mail: E-mail: [email protected] Palczewska-TulińskaMarcela Palczewska-TulińskaTel. +48 22 568-20-32 lub +48 22 568-20-39Tel. +48 22 568-20-32 lub +48 22 568-20-39E-mail: E-mail: [email protected] OstrowskaIzabela OstrowskaTel. +48 22 568-20-39Tel. +48 22 568-20-39E-mail: E-mail: [email protected]: +48 22 633-93-34Fax: +48 22 633-93-34Instytut Chemii PrzemysłowejInstytut Chemii Przemysłowejim. Prof. Ignacego Mościckiegoim. Prof. Ignacego Mościckiegoul. Rydygiera 8ul. Rydygiera 801-793 Warszawa01-793 Warszawa

Andrzej Krześlak Marcela Palczewska-Tulińska Izabela Ostrowska

Documents

Transcript of Andrzej Krześlak Marcela Palczewska-Tulińska Izabela Ostrowska