Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

89
Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim Prof. dr hab. Małgorzata Kłys

Transcript of Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Page 1: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Alkohol

w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Prof. dr hab. Małgorzata Kłys

Page 2: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Historia alkoholu

Fermentowane napoje znane były

już w cywilizacjach

piwo, wino miód

XVI-wieczna polska browarnia

Wino znalazło swoje miejsce

zarówno w pogańskich bachanaliach, jak i

kielichu chrześcijańskiej

Komunii

Recepty na „medyczny likier”

w czasach prohibicji

Page 3: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Historia gorzałki w Polsce

o pierwsza wzmianka o wódce, na początku znanej również jako

okowita (od łac. aqua vitae - woda życia) lub gorzałka (od gorzałe,

czyli palone, wino), pojawiła się w dokumentach w 1405 r.

o dane historyczne wyraźnie dowodzą, że to Polska jest

"ojczyzną" wódki , która dopiero później znalazła się

i doskonale zakorzeniła w Rosji

o pierwotnie wódka traktowana była jako lekarstwo, szybko jednak

znaleziono dla niej inne zastosowania

Page 4: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

XVIII-wieczna uczta na dworze Radziwiłłów. Gorzałka leje się strumieniami…

Za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa !

Page 5: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

toksykologia kliniczna psychiatria

toksykologia sądowa

Problemy prawno-

medyczne

„Odurzenie” alkoholowe

(ocena poczytalności,

upojenie patologiczne)

Zatrucia śmiertelne

(przyczyna zgonu)

Stan trzeźwości (użycie,

nadużycie alkoholu)

Źródło: Kazimierz Jaegermann, Stan nietrzeźwości (Geneza i dzieje pojęcia w Polsce), 1987

Alkohologia sądowa

Page 6: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Alkohol etylowy

1.

2. Katalityczne uwodnienie węglowodorów nienasyconych

Page 7: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Podział alkoholi

n i edest y l o wane

• wina – dzieli się według barwy, pochodzenia,

mocy i zawartości cukru; większości win

zawiera etanol w stężeniu 12-14%

• piwo – trunek wyrabiany z wyciągu słodu

jęczmiennego, którego moc w większości

gatunków nie przekracza 4-5% alkoholu,

specjalne gorzkie piwa angielskie są

mocniejsze i zawierają 6-8%

dest y l o wane

(zawierają 38-45% etanolu)

wódka – destylat ze zboża, ziemniaków,

owoców

• whisky - destylat z jęczmienia oraz

z innych zbóż

• winiak -destylat z wina

• rum - destylat z trzciny cukrowej

• arak - destylat z ryżu

• absynt – destylat z ziół

Page 8: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Krzywa alkoholowa

Faza wchlaniania

Faza wyrównanywania

stężeń

Faza eliminacji

Page 9: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Alk. 1 2 3 4 5 h

1,5

1,0

0,5

Krzywa alkoholowa we krwi i w moczu

Page 10: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Max 1,3 ‰

0

0,5

1,0

1,5

1,5

1,0

0,5

Max 0,8 ‰

0

na pusty żołądek

przy posiłku

przy konsumpcji rozciągniętej w czasie

Krzywe alkoholemii po spożyciu napojów alkoholowych

15 1645 1730 1845 20 2145 2230

GODZ.

15 1645 1730 1845 20 2145 2230

GODZ. (wg E. Jacobsena)

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1 2 3 4 GODZ.

Page 11: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Wchłanianie alkoholu

Stężenie alkoholu we krwi

Prędkość wprowadzania do organizmu

Droga wchłaniania

Stężenie trunku

Page 12: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Wchłanianie alkoholu

• łatwość penetracji przez wszelkiego rodzaju błony biologiczne

Hydrofilowość

• w warunkach doświadczalnych trwa od 0,5do 1,5 h,

• w rzeczywistości czas ten może ulec wydłużeniu do 2,5 h

Faza resorpcyjna

• w ciągu pierwszych 30 min wchłania się połowa wypitego alkoholu

Wchłanianie

• 15-30 % są bardzo szybko wchłaniane

• słabsze i mocniejsze są wchłaniane dużo wolniej

Stężenie alkoholu a szybkość wchłaniania

• „rozcieńcza” alkohol wpływa na zwolnienie wchłaniania etanolu

• zjawisko deficytu alkoholowego – rejestrowanie niższego stężenia alkoholu po posiłku (nawet o 30-50% mniejszego), niż gdyby wypito go na czczo

Obecność treści pokarmowej

Page 13: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Drogi wchłaniania alkoholu

Przez błonę śluzową przewodu pokarmowego

czas trwania fazy wchłaniania 0,5 – 2,5 godz.

Przez skórę nieuszkodzoną

Przez skórę uszkodzoną

Przez błony śluzowe układu oddechowego

• (maks. stężenie tolerowane przez ustrój 20 mg/l)

Przez pęcherz moczowy

Iniekcja podskórna, dootrzewnowa, dożylna, domięśniowa

• czas wchłaniania : kilka sekund

Page 14: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Rozmieszczenie alkoholu w organizmie w fazie wyrównywania stężeń

krew (1,00)

mocz (1,33)

mózg (0,73)

mięsień sercowy (0,80)

nerki (0,87)

mięśnie szkieleto-we (0,87)

wątroba (0,52)

śledziona (0,81)

płyn mózgowo-rdzeniowy (1,27)

kości 0 tłuszcz 0

jest proporcjonalne do zawartości wody w płynach ustrojowych

i w tkankach

W eksperymencie na szczurach wyznaczono iloraz stężenia alkoholu w tkance w stosunku do stężenia alkoholu we krwi (podane w nawiasach)

Page 15: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Wydalanie i wydzielanie

w postaci niezmienionej

• 0,5 ‰ alkoholu we krwi:

• przez płuca – 2 %

• z moczem – 1 %

• 3 ‰ etanolu we krwi:

• przez płuca i z moczem do 10 %

Przemiany metabo-liczne

• 90 % spożytego alkoholu

Przemiany alkoholu etylowego w organizmie człowieka

Page 16: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

I. Układ dehydrogenazy alkoholowej ADH (hepatocyty wątrobowe) ADH CH3CH2OH CH3CHO NAD NADH

II. Układ katalazy hepatocytów katalaza CH3CH2OH CH3CHO

CH3COOH H2O2 III. Układ MEOS (cytosol komórek wątrobowych) MEOS CH3CH2OH CH3CHO NADP NADPH (P-450 - CYP2E1)

Przemiany metaboliczne przy udziale enzymów

Przemiana u człowieka i ssaków wyższego rzędu w 85-90%

Utleniany prawdopodobnie

poza wątrobą

Ok. 1.5 % alkoholu metabolizuje się do glukuronidu etylu i wyższych kwasów tłuszczowych

ALDH

ALDH

ALDH

Page 17: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Mechanizm działania toksycznego etanolu

Zatrucie organizmu

formy zredukowane NADH, NADPH

oraz wodór i wolne rodniki (H i R)

aldehyd octowy – trucizna

protoplazmatyczna denaturująca

enzymy i białka

kwas octowy – powodujący kwasicę

metaboliczną

ciała ketonowe nasilają kwasicę

metaboliczna

hiperlaktemia

nadmiar mleczanów

hipoglikemia

niedobór glukozy

stłuszczenie wątroby

nadmiar trójglicerydów

Page 18: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Działanie etanolu:

o hepatotoksyczne

o otyłość

o przeładowanie

energetyczne

7,1 kcal/g)

o na OUN:

o depresyjne

o narkotyczne

Page 19: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

1. Hamowanie metabolizmu etanolu na poziomie aldehydu [zespół

antabusowy]

2. Synergistyczne działanie z lekami, a szczególnie z barbituranami,

morfiną, fenotiazynami, benzodiazepinami

3. Wpływ na absorpcję, dystrybucję, metabolizm i wydalanie innych

trucizn, w tym leków

4. Hamowanie utleniania metanolu i glikolu etylenowego

[wykorzystanie w terapii]

Interakcja alkoholu z innymi truciznami

Page 20: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Metabolizm

1. Etanol C2H5-OH CH3-CHO CH3-COOH 2. Metanol

ADH ALDH CH3OH HCHO HCOOH NAD NADH NAD NADH 3. Glikol etylenowy

Page 21: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

C2H4(OH)2 Aldehyd glikolowy Glikol etylenowy Kwas glikolowy glioksalowy

Kwas glikoloszczawiowy

kw. mrówkowy kw. szczawiowy kw. benzoesowy

Ca++ szczawiany

Metabolizm glikolu etylenowego

Page 22: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Fazy: A) Narkotyczna B) Kwasica metaboliczna

C) Uszkodzenia narządowe etanol metanol glikol wątroba narząd wzroku nerki sekcja obraz sekcyjny ujemna uszkodzenia nerek

Mechanizm działania toksycznego

Page 23: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

etanol

150-300

metanol 30-100

glikol etylenowy

30-100

Dawka śmiertelna [g]

Page 24: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

• 74 min.

• u kobiet ciężarnych – 42 min. (przemieszczenie się do

przestrzeni wodnej jaja)

Okres półtrwania

• 8-12 g/godz. przeciętnie 10 g /godz.

• co odpowiada 60 = 0,2 ‰

Szybkość metabolizowania się

alkoholu w organizmie dorosłym

• 3-5 g/kg masy ciała

• przeciętnie: 150 – 300 g (jednorazowo)

Dawka śmiertelna dla człowieka

Parametry toksykologiczne charakteryzujące alkohol etylowy

Page 25: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim
Page 26: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Stany alkoholowe

• charakteryzuje się lekkim pobudzeniem, nieznacznym

upośledzeniem widzenia, koordynacji ruchowej i

mięśniowej ,wydłużeniem czasu reakcji.

• kliniczne objawy zatrucia wykazuje 25% osób tej grupy

„lekki” – stężenie etanolu we krwi 0,5 – 1,5‰

• powoduje wyraźne upośledzenie widzenia, percepcji

umysłowej, koordynacji mięśniowej,

• obserwuje się wydłużenie czasu reakcji, bełkotliwą mowę

„umiarkowany” – stężenie etanolu we krwi 1,5 - 3‰

Page 27: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Stany alkoholowe

„ciężki”– stężenie etanolu we krwi 3 - 5‰

• charakteryzuje się wyraźnymi zaburzeniami koordynacji,

upośledzeniem widzenia lub widzeniem podwójnym,

• zagraża utratą przytomności, hipoglikemia z hipotermią, sprzężone

odchylenie gałek ocznych,

• pojawia się sztywność wyprostna kończyn, jedno- lub dwustronny objaw

Babińskiego, drgawki, szczękościsk, możliwy zgon

• śpiączka - występuje przy stężeniu ponad 5 ‰ alkoholu etylowego we

krwi utrata przytomności, zwolniony oddech, osłabienie odruchów oraz

całkowite zniesienie reakcji na bodźce zewnętrzne, możliwy zgon

Page 28: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Zgony w wyniku zatrucia etanolem

• Przyczyna: nagłe porażenie ośrodka oddechowego i naczyniowo - ruchowego

• Obraz sekcyjny: silne przekrwienie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, bierne przekrwienie wszystkich narządów wewnętrznych

• Oznaczenia etanolu: krew – powyżej 4,5‰; mocz – mniej niż we krwi

I. Zgony w fazie resorpcji

• Przyczyna: niewydolność krążeniowa, hipoglikemia, zaburzenia elektrolitowe

• Obraz sekcyjny: podobnie jak p/l

• Oznaczenia etanolu: krew – powyżej 3‰; mocz wiecej niż we krwi

II. Zgony w fazie eliminacji

Page 29: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Zgony w wyniku zatrucia etanolem

• Przyczyna: osłabienie mechanizmów odpornościowych

organizmu, zaburzenia elektrolitowe, niewydolność

krążeniowa, obrzęk płuc, zmiany w narządach

III. Zgony o charakterze metatoksycznym

• Alkohol + zmiany chorobowe, utonięcie, zachłyśnięcie,

zamarznięcie,

• powieszenie, upadek z wysokości itp.

IV. Przypadki złożone

Page 30: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Zgony w wyniku zatrucia etanolem

alkohol we krwi

powyżej 3‰

brak innej

przyczyny

śmierci

hipoteza o przyczynie

śmierci wskutek upojenia

śmiertelnego

Page 31: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Stan prawny

Akty prawne regulujące problemy opiniowania:

o Kodeks Karny – 1997 z późniejszymi zmianami

o Kodeks Wykroczeń

Page 32: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Napojem alkoholowym w rozumieniu Ustawy o Wychowaniu

w Trzeźwości i Przeciwdziałaniu Alkoholizmowi jest produkt

przeznaczony do spożycia zawierający alkohol etylowy

pochodzenia rolniczego w stężeniu przekraczającym 0,5%

objętościowych alkoholu.

Definicje prawne

Page 33: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Art. 115 § 16 Kodeksu Karnego oraz art. 46 ust. 2 i 3 Ustawy z dn. 26

października 1982 r. „O wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu

alkoholizmowi” (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 ze zm.)

Stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie

wynosi lub prowadzi do:

o stężenia we krwi od 0,2 do 0,5 ‰ alkoholu albo

o obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg

alkoholu w 1 dm3

Stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie

wynosi lub prowadzi do:

o stężenia we krwi powyżej 0,5 ‰ alkoholu albo

o obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu

w 1 dm3

Prawna definicja stanu „po użyciu” oraz nietrzeźwości

Page 34: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

• poniżej 0,2‰ alkoholu we krwi

POZIOM

ZEROWY

• 0,2 – 0,5‰ we krwi STAN PO UŻYCIU

ALKOHOLU

• powyżej 0,5‰ we krwi, czyli od 0,6‰ wzwyż

STAN NIETRZEŹWOŚCI

Interpretacja zawartości alkoholu we krwi wg polskich regulacji

Page 35: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Kraj Dopuszczalne

stężenie we krwi

Kara za

przekroczenie

Austria

0,5 Belgia

Bułgaria

Chorwacja 0,0

od 705 €

Czechy od 450 €

Dania

0,5

Finlandia

Francja

Grecja

Hiszpania

Holandia

Irlandia 0,8

od 1270 €

Luksemburg od 1250 €

Polska 0,2 do 5000 zł

Norwegia 0,2

Portugalia 0,5

Słowacja 0,0 od 270 €

Słowenia 0,5

Szwajcaria

Szwecja 0,2

Węgry 0,0 od 380 €

Wielka Brytania 0,8 do 7350 €

Włochy 0,5

Page 36: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

SUBSTANCJA PSYCHOAKTYWNA WE KRWI KIEROWCY

aspekt prawny aspekt farmakologiczny

Ustalone granice prawne np. •stan nietrzeźwości powyżej 0,5 promille,

•stan po użyciu alkoholu 0,2 – 0,5 promille.

Poszukiwanie zakresów stężeń wykazujących

działanie na organizm

zerowa tolerancja dla nielegalnych substancji

Progi dla interpretacji

wiek, płeć,

stopień uzależnienia, problem tolerancji

Page 37: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Projekt DRUID

źródło: www.druid-project.eu

Ocena ryzyka kierowania pojazdem po spożyciu

substancji z poszczególnych grup

Page 38: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Wypadek komunikacyjny

Art. 177

o § 1 k.k. Kto naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady

bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym,

powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła

obrażenia ciała określone w art 157 § 1 k.k.- podlega karze

pozbawienia wolności do lat 3.

o § 2 k.k. Jeżeli następstwem wypadku jest śmierć innej osoby albo

ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca- podlega karze

pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

o § 3 k.k. Jeżeli pokrzywdzonym jest wyłącznie osoba najbliższa,

ściganie przestępstwa określonego w § 1 następuje na jej wniosek.

Page 39: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Zaostrzenie odpowiedzialności

Art. 178

o Skazując sprawcę, który popełnił przestępstwo określone art. 177 znajdując się w

stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca

zdarzenia, sąd orzeka karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane

sprawcy przestępstwo w wysokości górnej granicy ustawowego zagrożenia

zwiększonego o połowę.

Kodeks Wykroczeń

Art. 87

§ 1 Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka

prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega

karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 50 zł.

§ 2 Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka

prowadzi po drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny pojazd niż

określony podlega karze aresztu do 14 dni lub grzywny.

§ 3 W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 lub orzeka się zakaz

prowadzenia pojazdów.

Page 40: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

60

60

tg = 60

GODZ.

0.5 do 1.8 ‰ - 60 = 0,14 ‰

1.0 do 3.0 ‰ - 60 = 0,2 ‰

powyżej 3.0 ‰ - 60 = 0,3 ‰

wartości 60 są zależne od stężenia alkoholu

Asymptotyczny model krzywej alkoholowej

Page 41: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Rachunek retrospektywny

Ct

Ca

60

60

t0 1 2 3 4 5 GODZ.

- pobranie prób krwi

- wypadek

Page 42: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

1. Zdarzenie i 1-sze pobranie krwi musi przypadać na krzywą

eliminacji (ustalenie ostatniego spożycia alkoholu,

wyznaczenie indywidualnego 60)

2. Stężenie alkoholu we krwi musi przekraczać 0,4 ‰.

3. Czas dzielący zdarzenie od 1-szego pobrania krwi nie może

być dłuższy niż 6 godzin

4. Pobranie krwi powinno być co najmniej 2-3 krotne

Rachunek retrospektywny warunki

Page 43: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Ct – stężenie alkoholu w chwili zdarzenia

Ca – stężenie alkoholu w 1-szej pobranej próbie

60 – współczynnik eliminacji godzinowej 60

t – czas [godz.] dzielący zdarzenie od 1-go pobrania krwi

Wzór Widmarka

Ct = Ca + ( 60 * t )

Page 44: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Czy nietrzeźwy ??? WG (70 kg)

1500

wypadek

11-12

pił

wódkę wyniki

1800 1900 2000

1,0‰ 0,8‰ 0,6‰

Problem

Stan nietrzeźwości o godz. 15.00

Page 45: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Ct

Ca

t C GODZ. 1 3 5

- pobranie prób krwi

- wypadek

Rachunek retrospektywny (c.d.)

Page 46: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Rachunek retrospektywny (c.d.)

- pobranie prób krwi

- wypadek

t0 t

C0

Ct

3 5 7 GODZ.

Page 47: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

A = Co * p * r

Co = A / p*r

A = wypita ilość alkoholu etylowego [g]

Co = stężenie alkoholu etylowego w ‰ we krwi

P = ciężar ciała w [kg]

r = współczynnik wynikający z rozmieszczenia

alkoholu w organizmie r = 0.7 dla mężczyzn,

r =0.6 dla kobiet

p * r = zredukowana masa ciała

Założenie – całkowite wchłonięcie wypitego alkoholu

Rachunek prognostyczny (prospektywny)

Page 48: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Historia przypadku NP 70 kg

1500

wypadek

1600 - 1700

wypicie alkoholu

wyniki

1800 1900 2000

1,0‰ 0,8‰ 0,6‰ 2 x 0,5l piwa

5% alk 1)

0,5l wódki 2)

Problemy

1. Stan nietrzeźwości o godz. 15.00

2. Korelacja wywiad - wyniki

0,5l wódki

40% 0,5l piwa

5% 3)

Page 49: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Efekty działania etanolu

Page 50: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Analiza etanolu

Page 51: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Materiał biologiczny

od osób żywych: •powietrze wydychane •krew • mocz

sekcyjny: • krew • mocz •

od osób żywych: • ślina • włosy

sekcyjny : •żółć • płyn mózgowo-rdzeniowy • limfa ucha • płyn z gałki ocznej • włosy

Page 52: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

• probierz trzeźwości • analizatory powietrza wydychanego

Stężenie alkoholu w powietrzu wydychanym

Stężenie alkoholu we krwi = constans [mg/L] x2.1 = [‰]

Metody pośrednie oznaczania alkoholu etylowego w materiale biologicznym

Page 53: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Diagnostyka „przesiewowa” stanu trzeźwości – wydychane powietrze

Przenośny analizator wydechu z detektorem „półprzewodnikowym”

AlcoBlow

Page 54: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Diagnostyka „dowodowa” stanu trzeźwości – wydychane powietrze

Przenośne analizatory wydechu z detektorami „elektrochemicznymi”

wynik badania - wstępny

brak sygnalizacji alkoholu „zalegającego”

„wrażliwość” na obecność „wyższych” alkoholi

dobra liniowość detekcji

niska (lub „zerowa”) „wrażliwość” na aceton

AlcoSensor IV

Alco – Qant 3020

Alert J4X Alcotest 7410

Page 55: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Diagnostyka „dowodowa” stanu trzeźwości – wydychane powietrze

„Stacjonarne” analizatory wydechu z detektorami spektrofotometrycznymi IR

Wynik badania - „dowodowy”

Sygnalizacja alkoholu „zalegającego”

„Niewrażliwość” na obecność „wyższych” alkoholi

„Dostateczna” liniowość detekcji

„Wrażliwość” na obecność acetonu

AWAT Alkometr

A 2.0

Siemens Alcomat

Page 56: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Nazwa urządzenia Producent Zastosowany rodzaj

detekcji Alkohol

zalegający

Alcomat Siemens

absorpcja w zakresie IR

TAK

Alcotest 7110 Dräger

Alkometr A 2.0 AWAT

Intox EC/IR Intoximeters Inc. absorpcja w zakresie IR oraz utlenianie elektrochemiczne

Alert J4X Alcohol Countermeasure Systems Corp.

półprzewodnik

NIE

Alcotest 7410 Dräger

utlenianie elektrochemiczne

Alcotest 7410 PLUSRS Dräger

Alkometr SD - 400 Lion

Alco-Sensor IV Intoximeters Inc.

PBA 3000 Alcohol Countermeasure Systems Corp.

Analizatory oddechu

Page 57: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Od 24 stycznia 2008r.: Urządzenia kontrolno-pomiarowe do oznaczania alkoholu w wydychanym powietrzu wyłączono z obowiązku legalizowania. Powinny natomiast posiadać aktualne świadectwo wzorcowania.

Diagnostyka „dowodowa” stanu trzeźwości – wydychane powietrze

Page 58: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Diagnostyka „dowodowa” stanu trzeźwości – wydychane

powietrze

Przeliczanie (wg zalecenia Głównego Urzędu Miar) stężenia etanolu z wydychanego powietrza (mg/l) na stężenie we krwi (‰) na podstawie świadectw wzorcowania: C min. [‰] = (wynik[mg/l] + poprawka – niepewność) x 2,1 C maks. [‰] = (wynik[mg/l] + poprawka + niepewność) x 2,1

Page 59: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim
Page 60: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Błędy pomiarowe – pomiar w powietrzu wydychanym

+/- 0.01.-0.03 mg/l

0.25 mg/l

0.22- 0.28 mg/l

Page 61: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

m. Widmarka

m. enzymatyczna

(ADH)

m. chromatografii gazowej (GC)

Podstawy toksykologii sądowo - lekarskiej

Katedra i Zakład Medycyny Sądowej UJ CM w Krakowie

prof. dr hab. n. med. Małgorzata Kłys

2013

Metody bezpośrednie oznaczania alkoholu

etylowego w materiale biologicznym

W Z R O S T S W O I S T O Ś C I

Page 62: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim
Page 63: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Błędy pomiarowe – pomiar we krwi

+/- 0.05‰

0.95‰ –

1‰

1.05‰

Page 64: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

• Może występować w stężeniach: od 0,01‰ do 0,05‰.

• Poziom alkoholu fizjologicznego nie stanowi źródła błędu przy ustalaniu stopnia nietrzeźwości wywołanej spożyciem napojów alkoholowych.

Alkohol obecny w organizmie człowieka, powstały w wyniku zachodzących fizjologicznych procesów przemiany materii.

Alkohol fizjologiczny

Page 65: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

• Źródłem alkoholu w zwłokach jest przede wszystkim glukoza zawarta we krwi.

• W przypadku fizjologicznego podziału może się wytworzyć we krwi do 0,5‰ alkoholu.

• W orzecznictwie sądowo-lekarskim przyjmuje się poziom alkoholu endogennego do około 0,7 ‰, więcej w uzasadnionych przypadkach

Alkohol etylowy powstały w wyniku fermentacji we krwi pośmiertnej w skutek

działalności drobnoustrojów.

Alkohol endogenny

Page 66: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Problemy opiniowania

Page 67: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

jakoś trzeba wrócić do domu…

Page 68: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim
Page 69: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim
Page 70: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim
Page 71: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Rachunek retrospektywny

Ct

Ca

60

60

t0 1 2 3 4 5 GODZ.

- pobranie prób krwi

- wypadek

1,2 ‰

1,0 ‰

0.8 ‰

Page 72: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Ct – stężenie alkoholu w chwili zdarzenia

Ca – stężenie alkoholu w 1-szej pobranej próbie

60 – współczynnik eliminacji godzinowej

t – czas w godzinach dzielący zdarzenie od pierwszego

pobrania krwi

Wzór Widmarka

Page 73: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

0,7 L, 12% wina = 84 g etanolu

Page 74: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim
Page 75: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Rachunek prognostyczny

A - ilość alkoholu w organizmie w gramach

C - znalezione stężenie alkoholu we krwi wyrażone w promillach (g/dm3)

P - masa ciała w kg

R - współczynnik rozmieszczenia alkoholu w organizmie, mający

wartość zróżnicowaną; dla mężczyzn R=0,7; dla kobiet R=0,6.

Page 76: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Ale.. kiedy mogę jechać?

Page 77: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Eliminacja alkoholu

przyjmując 60 = 0,2

‰/h

1,5 ‰ :

0,2 ‰/h

= 7,5 h

należy dodać czas wchłaniania

• 2h po kolacji

• 0,5h na czzo

w sumie 8-9,5h

Page 78: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Szybkość spalania alkoholu

8-10 g/h 10-12 g/h

84/10 = 8,4 h

Page 79: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Alkohol na drodze

Opis przypadku mężczyzna,

37 lat

zatrzymany do kontroli

drogowej

Wyniki badań etanolu w powietrzu

wydychanym

I test: 1,62‰

II test (15 min. później): 0,50‰

III test 15 min.

później: 0,38‰-

Jaka interpretacja? Pił wcześniej ? kiedy ?

Page 80: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Alkohol w wypadku śmiertelnym

Opis przypadku

mężczyzna 32 lata

wypadek samochodo

wy

Sekcja

masywne uszkodzenia głowy i

ciała

Badania toksykologicz

ne

brak substancji psychotropowych i

odurzających

etanol –

krew: 0,4‰,

mocz 1,3‰

Pytania prokuratury:

• Jaka jest interpretacja prawna wyników toksykologicznych zawartości alkoholu we krwi kierowcy?

• Wyjaśnić pochodzenie etanolu: gnicie? picie?

etanol –

krew: 0,6‰

• z gnicia • błąd

pomiaru

Page 81: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Interakcje lek - alkohol

zgon w czasie

snu

mężczyzna, 26 lat

leczony alkoholik

wypił 250 ml wódki

podała mężowi 6 tabletek Heminevrin (300 mg) w czasie awantury w celu uspokojenia

Page 82: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Interakcje lek - alkohol

Badania makro- i

mikroskopowe:

brak zmian chorobowych i

urazowych

Analiza toksykologiczna

klometiazol – krew: 12,3 mg/l, mocz: 18,0 mg/l

etanol – krew: 3,0 ‰, mocz: 3,2 ‰

Pytania prokuratury:

• Jaka była przyczyna śmierci:

• etanol?

• Heminevrin?

• inna?

• Czy zaistniało narażenie w rozumieniu Art. 160 § 1 k.k.?

etanol – krew: 1,5 ‰, mocz: 1,6 ‰

Page 83: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Art 160 § 1 k.k.

• § 1 Kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu – podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

• § 2. Jeśli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo- podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

• § 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie – podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

• § 4. Nie podlega karze za przestępstwo określone w § 1 -3 sprawca, który dobrowolnie uchylił niebezpieczeństwo.

• § 5. Ściganie przestępstwa określonego w § 3 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Page 84: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Wypadek pod wpływem

narkotyków ?

Jagiellonian University Collegium Medicum

Institute of Forensic Medicine

Page 85: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Wypadek pod wpływem narkotyków ?

M I M II M III

?

Page 86: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

M I M II M III

Wywiad : kierowca coś wdychał przez nos

Wyniki analizy toksykologicznej

alkohol

neg neg neg

methadone

neg pos neg

opiates

neg neg Amfetamina, 6-MAM

Który był kierowcą ?

Page 87: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

M I M II M III

Wywiad : kierowca palił papierosa

Wyniki analizy toksykologicznej

alkohol

neg 0.5 promille neg

narkotyki

neg UR-144 neg

narkotyki

neg neg mefedron

Który był kierowcą ?

Page 88: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Pytania • 1. Jaki rodzaj materiału biologicznego stosuje się do :

• a) badań klinicznych i na drodze przez policję w kierunku narkotyków i

alkoholu ?

• c) w ustaleniu przyczyny śmierci ?

• d) w badaniach odległych od ekspozycji ?

• 2. Metody badania alkoholu w organizmie ?

• 3. Co to jest zgon metatoksyczny alkoholowy ?

• 4. Czym się różnią art. 178 KK od 87 kw w aspekcie interpretacji prawnej w

opiniowaniu alkoholowym ?

• 5. Czym różni się rachunek retrospektywny od prognostycznego

(prospektywnego) ?

Page 89: Alkohol w opiniowaniu sądowo – lekarskim

Czy legalizować narkotyki? które ? jak?