AKTYWNOŚĆ PSYCHORUCHOWA DZIECKA

Mgr Anna Skopińska - GraffTerapeuta NDT Bobath Basic i Baby

FizjoGRAFF – Rehabilitacja ul.Potockich 10MCNiP Zagórze

Rozwój psychoruchowy

Rozwój noworodka i niemowlęcia to ciągłe doskonalenie i zdobywanie nowych umiejętności ruchowych . Wszystkie procesy rozwoju motorycznego są ściśle związane i uzależnione od rozwoju psychicznego, możliwości społecznych, emocjonalnych i intelektualnych dziecka.

Każda czynność ruchowa jest kompleksem czuciowo – ruchowym nazywanym doświadczeniem sensomotorycznym. [Matyja 2005 1995].

Rozwój psychoruchowy

Rozwój motoryczny niemowląt jest procesem ciągłym i dynamicznym. Dziecko doświadcza i eksperymentuje ruchowo i choć wymaga to jego uwagi i spostrzegawczości to każda nowa aktywność jest dla niego radością dzięki której poznaje otaczający go świat. [Sadowska 2001].

Uważa się, że rozwój sfery ruchowej i psychicznej dziecka przebiega w sposób nierozerwalny. Dlatego w pierwszym roku życia analiza możliwości ruchowych niemowlęcia pozwala na pośrednią ocenę dojrzałości ośrodkowego układu nerwowego. [Borkowska 1997].

Ocena rozwoju psychoruchowego

Ocena rozwoju małych dzieci jest bardzo trudna, ponieważ rozwój psychoruchowy dziecka jest indywidualnie zróżnicowany. Istnieją jednak pewne prawidłowości stanowiące normy odniesienia, a jedną z nich jest przesiewowy test diagnostyczny Denver.

Test Denver - Ocena rozwoju psychoruchowego niemowlęcia MOTORYKA określająca zdolność dziecka

w zakresie rozwoju funkcji ruchowych KOORDYNACJA WZROKOWO – RUCHOWA

określa adaptację i zdolność dziecka do widzenia i posługiwania się rękami w zakresie ruchów precyzyjnych

MOWA oceniająca zdolność dziecka do mówienia i rozumienia mowy

KONTAKTY SPOŁECZNE tzn. reakcje określające zdolność dziecka do współdziałania z innymi ludźmi

Analiza rozwoju niemowląt na bazie obserwacji

Rozwój najważniejszych funkcji motorycznych przebiega w sposób precyzyjny i zachowuje pewną kolejność następujących po sobie sekwencji ruchowych. Obserwacja dziecka jest jedynym doskonałym źródłem wiedzy na temat rozwoju. Fascynujące jest iż jeden etap wynika z drugiego, jeden opiera się na drugim i mimo różnic przebiega według tych samych zasad. [Hellbrügge 1995]

Jedną z możliwości oceny przebiegu rozwoju jest analiza aktywności ruchowych na podstawie tzw. „punktów zwrotnych rozwoju”. Do umiejętności określanych tym mianem zaliczamy unoszenie głowy, siadanie i chodzenie. Stała kolejność ich pojawiania w pierwszym roku życia dziecka pozwala na użycie ich jako narzędzia diagnostycznego. [Borkowska 1997]

Rozwój psychoruchowy 0-3 mż.

Rozwój psychoruchowy 4-6mż.

Rozwój psychoruchowy 7-9mż.

Rozwój psychoruchowy 10-12mż

NIE!!! NIE NIE !!!

Rozwój psychoruchowy 1-3 rż

Prawidłowy rozwój - podsumowanie

Prawidłowy i spontaniczny rozwój psychoruchowy daje dziecku możliwość aktywnego przeciwstawia się sile ciężkości, a w pierwszym roku życia z istoty apedalnej staje się ono osobą zdolną do dwunożnej lokomocji.

Pierwsze dziecięce słowa (głużenie gaworzenie) są istotnym krokiem prowadzącym do mówienia. Są podstawą dla następnych etapów rozwoju, które już w drugim roku życia prowadzą do budowania zdań złożonych z dwóch słów. [Hellbrügge 1995]

Prawidłowo rozwinięta koordynacja wzrokowo – ruchowa w pierwszym roku życia stanowi bazę do zabaw konstrukcyjnych, plastycznych, gimnastycznych wieku przedszkolnego oraz umiejętności czytania i pisania wieku szkolnego.

Pierwsze spojrzenie i uśmiechy odwzajemnione przez mamę i tatę kształtują sferę indywidualno - społeczną. Próby nawiązania kontaktu z otoczeniem, naśladowanie czynności rodziców kształtują samowystarczalność dziecka.

Zaburzenia napięcia mięśniowego

Zaburzenia w dystrybucji napięcia mięśniowego to rozpoznanie, które określa nieprawidłową motorykę dziecka bez względu na przyczynę

Zaburzenia rozwoju napięcia mięśniowego u niemowląt w większości przypadków powodują opóźnienie rozwoju psychoruchowego.

Dzięki plastyczności mózgu uszkodzenie płodu czy noworodka nie przesądza o niepełnosprawności. Wczesne rozpoczęcie fizjoterapii wspiera naturalne mechanizmy kompensacyjne i poprawia rokowanie co do dalszego rozwoju ( prowadzi do wyrównywaniu zaburzeń lub samoistnego wycofania się zaburzeń) W przypadku nieprawidłowej pielęgnacji i braku usprawniania zaburzenia mogą się pogłębiać i z upływem czasu zmiany w rozwoju dziecka mogą być niedwracalne

Napięcie mięśniowe zależy od dojrzałości OUN, aktywności spontanicznej dziecka, możliwości jakie daje środowisko zewnętrzne. Dzięki temu dziecko zdobywa coraz wyższe pozycje i umiejętności wykonywania ruchów selektywnych

Opóźnienie psychoruchowe

Ilościowe nie kontroluje głowy w pozycji leżenia na brzuchu (3-4mż) nie obraca się (5mż) posadzone nie siedzi (6mż) nie czworakuje naprzemiennie (8-10mż) nie chodzi samodzielnie (12-16mż)Jakościowe Asymetria w funkcji motorycznej lub manipulacyjnej Obniżone lub podwyższone napięcie mięśniowe Brak płynności ruchu, chaotyzm ruchowy Estetyka i harmonia ruchu

Co powinno nas niepokoić?

bardzo mocno zaciska piąstki i nie otwiera ich nawet wtedy, gdy jest ciepło, podczas zabawy czy kąpieli

ma stale bardziej napiętą lewą lub prawą stronę ciała (np. jedną piąstkę trzyma wciąż zaciśniętą)

leżąc na plecach czy na boku, odgina główkę do tyłu ułożone na brzuszku odchyla głowę tak mocno, że przewraca się

na bok a nawet w sposób niekontrolowany na plecy leżąc na plecach lub na brzuchu dziecko odgina się a jego ciało

tworzy łuk (litera C lub banan) ma stale lub okresowo skrzyżowane nóżki lub odwidzione w

rotacji zewnętrznej (na „żabę”) może ujawniać małą aktywność spontaniczną, słaby chwyt, nie wyciąga rąk do zabawek otwarte usta, wysunięty język, trudności oddechowe, Problemy z poborem pokarmu

Co powinno nas niepokoić?

podnoszone za rączki w wieku 3., 4. miesięcy nie ciągnie za sobą główki, która zostaje z tyłu lub opada na boki !!! PRÓBA TRAKCJI !!!

mając pół roku, nie siedzi ani nie próbuje usiąść, a posadzone przewraca się na bok !!! KONTROLA POZYCJI SIEDZĄCEJ WYMUSZONEJ !!!

Płasko-koślawe stopy, koślawe lub szpotawe kolana Ustawienie głowy i tułowia asymetryczne Pogłębiona lordoza i ustawienie brzucha ku przodowi

(Norma albo patologia)

Gdzie zgłosić się o pomoc?

Terapeuta NDT Bobath Terapeuta Koncepcji wg Vojty Terapeuta Koncepcji PNF i innych form

terapii manualnych Fizjoterapeuta pracujący metodą

kinesiology tapingu Terapeuta Integracji Sensorycznej Psycholog i Terapeuta zajęciowy Neurologopeda

Co nowego w świecie dziecka?

Nosidełka

Chustowanie

Szelki

Chodzik czy pchacz

Wiaderkowanie

Pływanie niemowląt

Rowerek

Judo funny

Plac zabaw

Dziękuję za uwagę