AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA … · i popraw ę gospodarki odpadami, zwłaszcza...

1

BURMISTRZ GMINY SIERAKÓW

AKTUALIZACJA PROGRAMU

OCHRONY ŚRODOWISKA

DLA GMINY SIERAKÓW

NA LATA 2011-2014

Z UWZGLĘDNIENIEM LAT 2015-2018

Marzec 2011

2

AKTUALIZACJA PROGRAMU

OCHRONY ŚRODOWISKA

DLA GMINY SIERAKÓW

NA LATA 2011-2014

Z UWZGLĘDNIENIEM LAT 2015-2018

Zespół autorski:

mgr Joanna Witkowska

mgr Michał Grek

mgr Magdalena Ferfet

ul. Daleka 33, 60 – 124 Poznań

tel. (+48 61) 65 58 100 fax: (+48 61)65 58 101 www.abrys.pl e – mail: [email protected]

1. WSTĘP ........................................................................................................................................................... 7

1.1. PRZEDMIOT OPRACOWANIA ...................................................................................................................... 7 1.2. ZAKRES OPRACOWANIA ........................................................................................................................... 7 1.3. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA ........................................................................................................ 7 1.4. ŹRÓDŁA DANYCH ..................................................................................................................................... 7 1.5. POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA ........................................................................................................ 7

2. CHARAKTERYSTYKA MIASTA I GMINY .................... ........................................................................ 8

2.1. POŁOśENIE I UWARUNKOWANIA Z NIM ZWIĄZANE ................................................................................... 8 2.2. KLIMAT .................................................................................................................................................. 10 2.3. SPOŁECZNOŚĆ ........................................................................................................................................ 10 2.4. GOSPODARKA ......................................................................................................................................... 11 2.5. INFRASTRUKTURA INśYNIERYJNO-TECHNICZNA ..................................................................................... 11

2.5.1. Infrastruktura transportowa .......................................................................................................... 11 2.5.2. Zaopatrzenie mieszkańców w wodę ............................................................................................... 11 2.5.3. Odprowadzanie ścieków komunalnych .......................................................................................... 13 2.5.4. Charakterystyka zaopatrzenia miasta w ciepło ............................................................................. 16 2.5.5. Charakterystyka zaopatrzenia gminy w gaz ziemny ...................................................................... 16 2.5.6. Charakterystyka zaopatrzenia miasta w energię elektryczną ........................................................ 17

3. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO ................ ............................................................. 17

3.1. PARK KRAJOBRAZOWY .......................................................................................................................... 18 3.2. REZERWATY PRZYRODY ......................................................................................................................... 18 3.3. UśYTKI EKOLOGICZNE ........................................................................................................................... 19 3.4. POMNIKI PRZYRODY ............................................................................................................................... 20 3.5. OBSZARY NATURA 2000 ........................................................................................................................ 21 3.6. ZIELEŃ URZĄDZONA ............................................................................................................................... 25 3.7. LASY ...................................................................................................................................................... 26 3.8. SZLAKI TURYSTYCZNE ........................................................................................................................... 28

4. OCHRONA ZASOBÓW PRZYRODY ..................................................................................................... 29

4.1. ZASOBY NATURALNE.............................................................................................................................. 29 4.1.1. Wody podziemne ............................................................................................................................ 29 4.1.2. Wody powierzchniowe ................................................................................................................... 30 4.1.3. Gleby ............................................................................................................................................. 32 4.1.4. Kopaliny ........................................................................................................................................ 33

5. ZRÓWNOWA śONE WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII ...... ...................... 33

5.1. MATERIAŁOCHŁONNOŚĆ, WODOCHŁONNOŚĆ, ENERGOCHŁONNOŚĆ ....................................................... 33 5.1.1. Analiza zuŜycia wody ..................................................................................................................... 33 5.1.2. Analiza stanu izolacji termicznej obiektów budowlanych, zapotrzebowanie na ciepło ................. 34 5.1.3. Analiza zuŜycia gazu ...................................................................................................................... 34 5.1.4. Analiza zuŜycia energii .................................................................................................................. 35

5.2. WYKORZYSTANIE ENERGII ODNAWIALNEJ ............................................................................................. 35 5.2.1. Analiza stanu i moŜliwości korzystania z energii wiatru ............................................................... 35 5.2.2. Analiza stopnia korzystania z energii biomasy i biogazu .............................................................. 37 5.2.3. Analiza wykorzystania energii słonecznej ..................................................................................... 38

5.3. KSZTAŁTOWANIE STOSUNKÓW WODNYCH OCHRONA PRZED POWODZIĄ I SKUTKAMI SUSZY .................. 38

6. ŚRODOWISKO I ZDROWIE. DALSZA POPRAWA JAKO ŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO .................................................................................................... 38

6.1. JAKOŚĆ GLEB.......................................................................................................................................... 38 6.2. JAKOŚĆ WÓD .......................................................................................................................................... 42 6.3. ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA ............................................................................................................ 46 6.4. POWAśNE AWARIE ................................................................................................................................. 48 6.5. ODDZIAŁYWANIE HAŁASU ...................................................................................................................... 49 6.6. ODDZIAŁYWANIE PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH ................................................................................ 50 6.7. EDUKACJA SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ ..................................................................................................... 51

7. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA ........................................................... 53

Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Sieraków

na lata 2011-2014 z uwzględnieniem lat 2015-2018

4

7.1. INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU ................................................................................................... 53 7.1.1. Instrumenty prawne ....................................................................................................................... 53 7.1.2. Instrumenty finansowe ................................................................................................................... 56 7.1.3. Instrumenty społeczne .................................................................................................................... 57 7.1.4. Instrumenty polityczne ................................................................................................................... 57 7.1.5. Instrumenty strukturalne ................................................................................................................ 57

7.2. ORGANIZACJA ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM ....................................................................................... 57 7.3. SYSTEMY ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO ......................................................................................... 57

8. LISTA PRZEDSI ĘWZI ĘĆ WŁASNYCH I KOORDYNOW ANYCH, W PODZIALE NA INWESTYCYJNE (I) I POZAINWESTYCYJNE (P) PRZEWIDZIAN YCH DO REALIZACJI W RAMACH PROGRAMU .................................................................................................................................... 58

9. MIERNIKI REALIZACJI AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ............... 69

10. PODSUMOWANIE ................................................................................................................................. 70

11. LITERATURA ......................................................................................................................................... 71

Spis Tabel Tabela 1 Sołectwa wraz z liczbą mieszkańców w Gminie Sieraków (stan na październik 2010) ........................... 9 Tabela 2 UŜytki rolne na terenie Gminy Sieraków w 2005 r. ................................................................................ 10 Tabela 3 Liczba mieszkańców w Gminie Sieraków w latach 2007-2009 .............................................................. 10 Tabela 4 Ilość przedsiębiorstw działających na terenie gminy Sieraków .............................................................. 11 Tabela 5. Infrastruktura techniczna ochrony środowiska w Gminie Sieraków latach 2007 – 2009 – sieć wodociągowa ......................................................................................................................................................... 11 Tabela 6 Ujęcia wód oraz ich strefy ochronne na terenie gminy Sieraków ........................................................... 13 Tabela 7. Infrastruktura techniczna ochrony środowiska Gminie Sieraków w latach 2007 – 2009 – sieć kanalizacyjna ......................................................................................................................................................... 14 Tabela 8 Charakterystyka oczyszczalni ścieków w Sierakowie ............................................................................ 14 Tabela 9 Charakterystyka ścieków komunalnych w gminie Sieraków dopływających i odpływających z oczyszczalni ścieków ............................................................................................................................................. 14 Tabela 10. Informacje dotyczące oczyszczanych ścieków w latach 2007 – 2009 ................................................. 15 Tabela 11 Obiekty infrastruktury kanalizacyjnej na obszarze Gminy Sieraków ................................................... 15 Tabela 12 Charakterystyka sieci gazowej w gminie Sieraków w latach 2007 – 2009 ........................................... 17 Tabela 13 Zaopatrzenie w energię elektryczną w gminie Sieraków 2007-2009 .................................................... 17 Tabela 14 Wykaz pomników przyrody na terenie Gminy Sieraków ..................................................................... 20 Tabela 15 Powierzchnia terenów zieleni na obszarze gminy Sieraków w latach 2007 – 2009 [ha] ...................... 25 Tabela 16 Powierzchnia lasów i gruntów leśnych [ha] na terenie gminy Nowy Sieraków według formy własności w latach 2007 – 2009 ............................................................................................................................................. 26 Tabela 17 Strefy uszkodzenia lasów na terenie Nadleśnictwa Sieraków ............................................................... 27 Tabela 18 Charakterystyka GZWP na terenie gminy Sieraków ............................................................................ 29 Tabela 19 Wykaz jezior na terenie gminy Sieraków ............................................................................................. 30 Tabela 20 Wykaz stawów hodowlanych na terenie gminy Sieraków .................................................................... 31 Tabela 21 Wykaz cieków podstawowych przepływających przez teren Gminy Sieraków ................................... 32 Tabela 22 Gleby w Gminie Sieraków wg klas bonitacyjnych ............................................................................... 32 Tabela 23 Infrastruktura techniczna ochrony środowiska w Gminie Sieraków latach 2007 – 2009 – sieć wodociągowa ......................................................................................................................................................... 33 Tabela 24 Zaopatrzenie w energię elektryczną w Gminie Sieraków 2007-2009 ................................................... 35 Tabela 25 ZuŜycie energii elektrycznej w latach 2007-2009 [kWh] ..................................................................... 35 Tabela 26 Odczyn i potrzeby wapnowania (wyniki badań wyraŜone w procentach) ............................................ 40 Tabela 27 Zasobność gleb na terenie gminy Sieraków w przyswajalny fosfor, potas i magnez (wyniki badań wyraŜone w procentach) ........................................................................................................................................ 41 Tabela 28 Stan wód stojących na terenie Gminy Sieraków w latach 2008 – 2010 ................................................ 42 Tabela 29 Wyniki badań stanu ekologicznego wód w punkcie pomiarowo-kontrolnym Warta – Wartosław ...... 44 Tabela 30 Emisja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciąŜliwych na terenie powiatu międzychodzkiego w latach 2007-2009r. .............................................................................................................. 46 Tabela 22 Wyniki klasyfikacji strefy pod kątem ochrony zdrowia w 2009 i 2010 r. ................................... 48 Tabela 32 Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku. ...................................................................................... 49 Tabela 33 Pomiar ruchu na drogach wojewódzkich przebiegających przez Gminą Sieraków w 2010 r. .............. 50



5

Tabela 34 Zestawienia nadajników telefonii komórkowej na terenie Gminy Sieraków ........................................ 51 Tabela 35 Cele i działania POŚ (wojewódzki i powiatowy) ................................................................................. 58 Tabela 36 Lista przedsięwzięć własnych i koordynowanych przewidzianych do realizacji w ramach Programu 61 Tabela 37 Mierniki monitorowania efektywności Programu ................................................................................ 70

Spis Rysunków Rysunek 1 Priorytety Polityki Ekologicznej Rzeczpospolitej Polskiej w latach 2009-2012 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2016 (Źródło: Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016)........................................................................................................................................................................ 8 Rysunek 2 Mapa satelitarna wraz z naniesionymi obszarami Natura 2000 ........................................................... 24 Rysunek 3 Lokalizacja Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) na tle sieci hydrograficznej ........... 30



6



7

1. Wstęp

1.1. Przedmiot opracowania Przedmiotem niniejszego opracowania jest Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla

Gminy Sieraków przyjętego przez Radę Miejską Gminy Sieraków Uchwałą Nr XVII/134/04 z dnia 29 czerwca 2004 r.

1.2. Zakres opracowania Program swoją strukturą bezpośrednio nawiązuje do Polityki Ekologicznej Państwa na lata

2009–2012 z perspektywą do roku 2016. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Sieraków na lata 2011-2014 z uwzględnieniem lat 2015-2018, określający kierunki polityki ekologicznej naleŜy traktować jako wypełnienie obowiązku aktualizacji Polityki Ekologicznej Państwa, a więc odniesienia jej celów i niezbędnych działań do aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej oraz stanu środowiska. Potrzeba tej aktualizacji wynika z prawa ochrony środowiska. Stwarza to, z jednej strony szansę szybkiego rozwiązania wielu problemów ochrony środowiska i poprawy jakości Ŝycia mieszkańców, przykładowo poprzez moŜliwość korzystania ze środków finansowych UE, z drugiej strony oznacza konieczność spełnienia wymagań wynikających z Traktatu Akcesyjnego oraz osiągania celów wspólnotowej polityki ekologicznej, określonych w Szóstym Wspólnotowym Planie Działań w zakresie środowiska naturalnego.

Prawo ochrony środowiska w art. 17 ust. 1 wprowadza obowiązek przygotowywania i aktualizowania programu ochrony środowiska, zgodnie z wytycznymi opracowania i przyjęcia przez państwo Polityki Ekologicznej.

1.3. Podstawa prawna opracowania Obowiązek wykonania Programu Ochrony Środowiska wynika z ustawy z dnia 27 kwietnia

2001 roku – Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zm.). Zgodnie z przepisami ww. ustawy z wykonania programów gminy sporządzają co 2 lata raporty, które przedstawiane są radzie gminy (art. 18 POŚ). Aktualizacja programu ochrony środowiska jest odzwierciedleniem Polityki Ekologicznej Państwa, mającym wdroŜyć jej ustalenia na odpowiednio niŜszym poziomie. Politykę Ekologiczną Państwa przyjmuje się na 4 lata, z tym Ŝe przewidziane w niej działania w perspektywie obejmują kolejne 4 lata.

1.4. Źródła danych Opracowując program wykorzystano dane uzyskane poniŜej przedstawionych jednostek:

• Urząd Gminy w Sierakowie, • Starostwo Powiatowe w Międzychodzie • Okręgowa Stacja Chemiczno – Rolnicza w Poznaniu, • Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu, • WielobranŜowe Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. w Sierakowie, • Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Międzychodzie, • Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu, • Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu, • Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu (WIOŚ), • Główny Urząd Statystyczny (GUS), • Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMiGW),

1.5. Polityka Ekologiczna Pa ństwa W grudniu 2008 r. Rada Ministrów przyjęła Politykę Ekologiczną Państwa na lata 2009-2012

z uwzględnieniem perspektywy do roku 2016. Polityka Ekologiczna jest dokumentem strategicznym, określającym cele i priorytety

ekologiczne, a poprzez to wskazującym kierunek działań koniecznych dla zapewnienia właściwej ochrony środowisku naturalnemu. Do realizacji tych załoŜeń władze samorządowe przygotowują odpowiednio wojewódzkie, powiatowe i gminne programy ochrony środowiska.



8

Rysunek 1 Priorytety Polityki Ekologicznej Rzeczpos politej Polskiej w latach 2009-2012 z uwzgl ędnieniem perspektywy do roku 2016 (Źródło: Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016).

Cele pośrednie, to przede wszystkim nacisk na ochronę powietrza i przeciwdziałanie zmianom klimatu, a przede wszystkim spełnianie standardów określonych przez UE w tym temacie. Dla terenów, które ich nie spełniają muszą zostać opracowane i wykonane programy naprawcze. Polska powinna takŜe połoŜyć duŜy nacisk na promocję energii pozyskiwanej z odnawialnych źródeł energii (OZE), a takŜe modernizację juŜ istniejącego przemysłu energetycznego.

Wypełnianie załoŜeń Polityki Ekologicznej stało się bodźcem do powołania nowych organów – Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i regionalnych dyrektorów ochrony środowiska. Jest to krok mający na celu uproszczenie i przyspieszenie procedur środowiskowych.

Priorytetem jest weryfikacja listy obszarów NATURA 2000, jak równieŜ kontynuacja zalesień i zadrzewień w celu tworzenia korytarzy ekologicznych łączących kompleksy leśne. Ma to ogromne znaczenie dla zachowania róŜnorodności biologicznej fauny i flory. Wszystkie państwa, w tym takŜe Polska muszą pamiętać o racjonalnym gospodarowaniu zasobami naturalnymi, w szczególności wodą. Polityka Ekologiczna kładzie nacisk na racjonalne korzystanie z zasobów geologicznych i poprawę gospodarki odpadami, zwłaszcza komunalnymi. Gospodarowanie pieniędzmi pozyskanymi z Unii Europejskiej powinno być bardziej efektywne i w duŜej mierze skupić się na wyposaŜaniu kolejnych aglomeracji w oczyszczalnie ścieków i systemy wodno-kanalizacyjne.

Polityka Ekologiczna zawsze kładzie teŜ duŜy nacisk na podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa zgodnie z zasadą - „myśl globalnie, działaj lokalnie”. Polska powinna zadbać równieŜ o opracowanie ryzyka powodziowego, ochronę gleb, rekultywację terenów zdegradowanych i ochronę przed hałasem. 2. Charakterystyka Miasta i Gminy

2.1. Poło Ŝenie i uwarunkowania z nim zwi ązane Gmina połoŜona jest w atrakcyjnym turystycznie, wypoczynkowym rejonie Polski, na skraju

województwa wielkopolskiego, w północno – zachodniej jego części. Miasto Sieraków oddalone jest od Poznania - stolicy województwa – o około 70 km, a od miasta powiatowego Międzychodu – 14 km. Powierzchnia gminy wynosi 203 km2 i jest zamieszkiwana przez 8 830 mieszkańców.

UŜytki rolne zajmują 28,3% powierzchni gminy, lasy – 57,4%, a wody – 8%. Lesistość gminy jest znacznie wyŜsza niŜ wskaźnik lesistości dla województwa.

Główne cele polityki ekologicznej na lata 2009-2012 z perspektyw ą do roku 2016

Poprawa jako ści środowiska

Realizacja zasady zrównowa Ŝonego rozwoju

Powstrzymywanie niekorzystnych zmian klimatu

Ochrona zasobów naturalnych, w tym zachowanie róŜnorodno ści biologicznej



9

Miasto jako miejsko – gminny ośrodek pełni funkcje produkcyjno – usługowe. Obsługuje ludność miasta i gminy, a w zakresie usług zdrowia pełni funkcje ponadgminne. Drugą wiodącą funkcją miasta jest funkcja turystyczno – wypoczynkowa i rozwijająca się funkcja rekreacji. Jednocześnie miasto jest waŜnym ośrodkiem obsługi ruchu turystycznego całego regionu Międzychodzko – Sierakowskiego. Obszar Gminy uwzględniony jest w wojewódzkim studium planistycznym "Dolina Warty" jako "Rejon rekreacyjny nr I Międzychodzko - Sierakowski". Tereny te są równieŜ uwzględnione w strategii rozwoju województwa do dalszego rozwijania funkcji rekreacyjno-turystycznej. Natomiast wiodącą funkcją terenów wiejskich jest gospodarka leśna i rolnictwo. Funkcją uzupełniającą jest rozwijający się wypoczynek i turystyka.

Na terenie gminy są następujące sołectwa: Bucharzewo, Góra, Jabłonowo, Lutom, Marianowo, Chalin, Grobia, Kaczlin, Lutomek, Przemyśl, Chorzępowo, Izdebno, Kłosowice, Ławica, Tuchola

Gmina Sieraków według podziału Kondrackiego jest połoŜona na obszarze mezoregionu

Kotlina Gorzowska (315.33), w jej skład wchodzą 4 submezoregiony jednym z nich jest Obornicka Dolina Warty (315.332) od ujścia Wełny pod Obornikami do ujścia Noteci oraz Międzyrzecze Watry i Noteci (315.333). na której obszarze połoŜony jest Sieraków. Dno doliny jest zajęte przez łąki, ale po obu jego stronach na wyŜszych terasach rosną bory sosnowe. Na środkowym terasie, na północ od Sierakowa występują wytopiskowe jeziora rynnowe. Rynny te powstały w poznańskiej fazie zlodowacenia wiślańskiego, wypełnił je martwy lód w czasie procesu deglacjacji i pokryła gruba seria piasków lodowo – rzecznych. Po wcięciu się Warty i Noteci pod koniec plejstocenu i na początku holocenu oraz wytopieniu się martwych lodów, rynny wypełniły się wodą na skutek podniesienia się poziomu wód gruntowych, spowodowanego zwilgotnieniem klimatu.

Północna część obszaru gminy jest połoŜona równieŜ na Pojezierzu Międzychodzko - Pniewskim (315.512). Jeziora są na tym terenie liczne. Przedstawiają dalszy ciąg systemu jezior rynnowych Kotliny Gorzowskiej. Do największych naleŜą Lutomskie (1,7 km2, głęb. 15 m), Kłosowskie (1,4 km2, głęb. 14,3 m) i Śremskie (1,2 km2, głęb. 45m – kryptodepresja) w okolicy Sierakowa.

W 1991 r. utworzono Sierakowski Park Krajobrazowy (304,1 km2) z rezerwatem „Buki nad jeziorem Lutomskim” (55,2ha). Obszar Międzyrzecza porośnięty jest borem sosnowym zwanym Puszczą Notecką. W centrum obszaru, na północ od Sierakowa występują wydmy poprzeczne, natomiast na zachodzie podłuŜne, a na wschodzie paraboliczne. Wskazuje to na występowanie kilku cykli wydmotwórczych.

Specyficznym zjawiskiem na terenie Puszczy Noteckiej było pojawienie się w latach dwudziestych efemerycznych jeziorek w zagłębieniach śródwydmowych, spowodowane wycięciem znacznych połaci lasów, zniszczonych przez masowy pojaw sówki choinówki. Zanik sczerpywania wód gruntowych wskutek ewapotraspiracji drzew spowodował podniesienie ich poziomu i powstanie efemerycznych jeziorek w zagłębieniach śródwydmowych oraz zalanie zagajników ocalałych przed sówką.

W skład gminy jako jednostki pomocnicze wchodzi 15 sołectw. W tabeli poniŜej znajduje się

wykaz wszystkich sołectw wraz z ich miejscowościami.

Tabela 1 Sołectwa wraz z liczb ą mieszka ńców w Gminie Sieraków (stan na pa ździernik 2010) Lp. Sołectwa Licz ba

mieszka ńców 1. Bucharzewo 124 2. Chalin 23 3. Chorzępowo 102 4. Grobia 334 5. Góra 175 6. Izdebno 212 7. Jabłonowo 63 8. Kaczlin 379 9. Kłosowice 130 10. Lutom 522 11. Lutomek 159 12. Ławica 186 13. Marianowo 119



10

14. Przemyśl 121 15. Tuchola 62

Ogółem 2 711 Źródło: dane z Urzędu Gminy

Jedynie niecała 1/3 powierzchni Gminy to uŜytki rolne, prawie 2/3 to lasy, które znacząco wykształciły główną funkcję Gminy – czyli turystykę.

Tabela 2 UŜytki rolne na terenie Gminy Sieraków w 2005 r. UŜytki rolne ha %

Powierzchnia ogólna gminy 20 331 100

powierzchnia uŜytków rolnych 5 757 28,32

-grunty orne 4 727 23,25

-sady 117 0,58

-łąki 697 3,43

-pastwiska 216 1,06

Lasy i grunty leśne 12 050 59,27

pozostałe grunty i nieuŜytki 2 524 12,42 Źródło: GUS

2.2. Klimat Decydujący wpływ na kształtowanie się klimatu Ziemi Sierakowskiej maja masy powietrza

napływające znad Atlantyku, Morza Śródziemnego oraz częściowo Bałtyku. Jest to region słabnącej przewagi wpływów oceanicznych i morskich. Według regionalizacji klimatycznej Okołowicza (1969) gmina połoŜona jest na styku dwóch regionów: śląsko-wielkopolskiego, reprezentującego obszar słabnącej przewagi wpływów oceanicznych oraz pomorskiego, pozostającego pod modyfikującym wpływem Bałtyku .Amplitudy temperatur są mniejsze od średnich dla innych obszarów Polski. Zima jest krótka i łagodna. Wiosna i lato bywają wczesne oraz długie. Suma rocznych opadów wynosi około 550 – 600 mm. Okres wegetacyjny jest stosunkowo długi (220 dni). Zdecydowana większość wiatrów to wiatry zachodnie.

W warunkach klimatu wyraźnie zaznacza się modyfikujący wpływ zorientowanej równoleŜnikowo doliny Warty (specyficzny rozkład wiatrów) oraz duŜych powierzchni leśnych i wodnych. WyróŜnia się tutaj liczne rodzaje mikroklimatów, m. in. Terenów uŜytkowanych rolniczo, obszarów leśnych, obszarów wysoczyzny morenowej i wyŜej połoŜonych fragmentów teras nadzalewowych, oraz powierzchni wodnych licznych rynien jeziornych oraz doliny Warty.

Specyficzne warunki klimatu lokalnego mają rozległe tereny leśne. Lasy charakteryzują się na ogół dobrymi warunkami termicznowilgotnościowymi o zmniejszonych wahaniach dobowych, jednak z gorszymi warunkami solarnymi (zacienienie). Są to jednak tereny o wzbogaconym składzie fizyko-chemicznym powietrza w tlen, ozon, olejki eteryczne (fitoncydy) oraz inne substancje śladowe podnoszące komfort bioklimatyczny.

2.3. Społeczno ść Liczba ludności Gminy Sieraków wyniosła 8 830 osób (stan na dzień 31 grudnia 2009 r.).

W stosunku do roku 2007 liczba mieszkańców wzrosła o 1,2%.

Tabela 3 Liczba mieszka ńców w Gminie Sieraków w latach 2007-2009 Jednostka terytorialna 2007 2008 2009

Miasto 6 036 6 092 6 116 Obszary wiejskie 2 687 2 697 2 714 Razem 8 723 8 789 8 830

Źródło: GUS

Liczba ludności w Gminie Sieraków wykazywała w ciągu lat 2007 – 2009 tendencję wzrostową. Przyrost ludności został odnotowany zarówno w mieście jak i na obszarach wiejskich. Przyrost naturalny na 1000 osób w przeciągu trzech lat był dodatni, dla 2009 r. wyniósł 4,9. Saldo migracji w latach 2007 – 2008 było dodatnie, natomiast w 2009 r. wyniosło -2 osoby. Obecnie



11

atutem gminy jest duŜy udział osób w wieku produkcyjnym w strukturze wiekowej ludności. Udział ten wynosi około 63,5%, podczas gdy średnia krajowa ludności w wieku produkcyjnym nie przekracza 61%.1

W roku 2009 wskaźnik bezrobocia wynosił 4,7% i w stosunku do roku poprzedniego było wyŜsze o 1,5%.

2.4. Gospodarka Największymi podmiotami gospodarczymi na terenie gminy są: Warta Glass Sieraków S.A.,

All Spice Sp. z o.o., BARTEK Tadeusz Bartkowiak – Zakłady Mięsne, „Batimpex” Przemysław Bartkowiak, FOBOS Sp. z o.o., oraz Spontex-eco Sp. z o.o..

Tabela 4 Ilo ść przedsi ębiorstw działaj ących na terenie gminy Sieraków Jednostki zarejestrowane wg

PKD 2008 2009

ogółem 723 705 sektor publiczny 36 37 sektor prywatny 687 668

Źródło: GUS

2.5. Infrastruktura in Ŝynieryjno-techniczna 2.5.1. Infrastruktura transportowa

Przez Gminę przebiega 28 dróg gminnych, dziewięć dróg powiatowych pięć dróg wojewódzkich: 133, 150, 182, 186, 198. Nie ma natomiast Ŝadnej drogi krajowej, Sieraków jest oddalony o 10 km od drogi krajowej nr 24 Pniewy - Kwilcz - Gorzów.

Przez Sieraków przebiega linia kolejowa jednotorowa niezelektryfikowana nr 368 Szamotuły-Międzychód. Jest to linia o państwowym znaczeniu, lecz zawieszonym ruchu pasaŜerskim. Na linii kolejowej Szamotuły-Międzychód znajduje się najwyŜszy w Wielkopolsce most kolejowy. Transport kolejowy pasaŜerski został wstrzymany na tej linii w 1995 roku.

2.5.2. Zaopatrzenie mieszka ńców w wod ę

Długość sieci wodociągowej rozdzielczej według danych GUS wynosi 94,5 km. Z danych otrzymanych od WPK w Sierakowie wynika, Ŝe, na koniec 2010 roku liczba przyłączy wodociągowych wyniosła 2 798 sztuk, długość tych przyłączy wyniosła 23 km. RóŜnica w liczbie przyłączy pomiędzy rokiem 2009, a 2010 wynosi aŜ 1 613. W ciągu ostatnich trzech lat nie przybyło Ŝadnych nowych odcinków sieci wodociągowej. W Gminie z sieci wodociągowej korzysta 86% mieszkańców.

Tabela 5. Infrastruktura techniczna ochrony środowiska w Gminie Sieraków latach 2007 – 2009 – sieć wodoci ągowa

Parametr jednostka 2007 2008 2009 długość czynnej sieci rozdzielczej km 94,5 94,5 94,5 połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania szt 1 186 1 196 1 185 woda dostarczona gospodarstwom domowym dam3 269,4 306,0 289,0 ludność korzystająca z sieci wodociągowej w miastach osoba 5 555 5 624 5 617 ludność korzystająca z sieci wodociągowej osoba 7 523 7 589 7 597

Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych

Na terenie Gminy Sieraków zlokalizowano 11 ujęć wody. Woda do spoŜycia dostarczana jest z pięciu przez WielobranŜowe Przedsiębiorstwo Komunalne, ujęcia wody znajdują się w:

• Sierakowie – zasila miasto, wsie Marianowo, Bucharzewo oraz naprzeminiennie ze stacją w Lutomiu wsie Kaczlin i Izdebno,(na terenie ujęcia są trzy studnie głębinowe),

1 Źródło: GUS



12

dane techniczne studni: o studnia nr 1- głębokość 36,7 m, wydajność 35m3/h, warstwa wodonośna od 24 do

35 m, moc silnika pompy 5,5 kWh, o studnia nr 2- głębokość 34 m, wydajność 75 m3/h, warstwa wodonośna od 20 do

30 m, moc silnika pompy 5,5 kWh, o studnia nr 3- głębokość 27 m, wydajność 88 m3/h, warstwa wodonośna od 14 do

23,5 m, moc silnika pompy 5,5 kWh, o Pobór minimalny w roku - 30,8 m3/h. o Pobór maksymalny w roku – 40,9 m3/h. o roczny poziom rozbioru wody (woda sprzedana) – 246 851 m3

• Kłosowicach – zasila wsie Kłosowice, Chorzępowo i część miasta tj. osiedla

Sikorskiego i Wojska Polskiego, (na terenie ujęcia są dwie studnie głębinowe), dane techniczne studni:

o studnia nr 1- głębokość 125 m, wydajność 43 m3/h, warstwa wodonośna od 111 do 121,5 m, moc silnika pompy 7,5 kWh,

o studnia nr 2- głębokość 126 m, wydajność 30,4 m3/h, warstwa wodonośna od 105 do 123 m, moc silnika pompy 7,5 kWh,

o Pobór minimalny w roku - 7,8 m3/h. o Pobór maksymalny w roku – 16,7 m3/h. o roczny poziom rozbioru wody (woda sprzedana) – 38 797 m3 • Przemyślu - zasila wsie Przemyśl, Góra i Grobia oraz naprzeminiennie ze stacją

w Sierakowie Ośrodek wypoczynku i Rekreacji w Sierakowie, (na terenie ujęcia są dwie studnie głębinowe),

dane techniczne studni: o studnia nr 1- głębokość 165 m, wydajność 52 m3/h, warstwa wodonośna od 136 do

156 m, moc silnika pompy 15 kWh, o Pobór minimalny w roku - 6,5 m3/h. o Pobór maksymalny w roku – 22,7 m3/h. o roczny poziom rozbioru wody (woda sprzedana) – 57 237 m3 • Lutomiu – zasila wieś Lutom oraz naprzeminiennie ze stacją w Sierakowie wsie

Kaczlin i Izdebno, (na terenie ujęcia jest jedna studnia głębinowa), dane techniczne studni:

o studnia nr 1- głębokość 129 m, wydajność 21 m3/h, warstwa wodonośna od 109 do 124 m, moc silnika pompy 7,5 kWh,

o Pobór minimalny w roku - 8,8 m3/h. o Pobór maksymalny w roku – 21,0 m3/h. o roczny poziom rozbioru wody (woda sprzedana) – 64 321 m3 • Ławicy – zasila wsie Ławica i Chalin, (na terenie ujęcia jest jedna studnia

głębinowa). dane techniczne studni:

o studnia nr 1- głębokość 93 m, wydajność 161 m3/h, warstwa wodonośna od 75 do 92 m, moc silnika pompy 5,17 kWh,

o Pobór minimalny w roku - 0,9 m3/h. o Pobór maksymalny w roku – 4,2 m3/h. o roczny poziom rozbioru wody (woda sprzedana) – 7 825 m3



13

Tabela 6 Ujęcia wód oraz ich strefy ochronne na terenie gminy S ieraków Lp Właściciel, u Ŝytkownik uj ęcia Poło Ŝenie uj ęcia Strefa ochronna

1. Kolejowe Przedsiębiorstwo Turystyczno-wypoczynkowe ,;Natura Tur" Poznań

Sieraków-Ośrodek Wypoczynkowy „WRZOS"

strefa bezpośrednia wokół studni, R= 10m

2. WielobranŜowe Przedsiębiorstwo Komunalne

Sieraków strefa bezpośrednia wokół studni, R=10m, strefa pośrednia R=10m od strefy bezpośredniej


Lutom gm. Sieraków strefa bezpośrednia wokół studni, R=10m


Przemyśl gm. Sieraków

strefa bezpośrednia 0;4 ha teren ogrodzony

5. Agencja Nieruchomości Rolnych Chalin brak danych 6. Urząd Gminy w Sierakowie Ławica gm. Sieraków strefa bezpośrednia wokół studni, R = 10

m 7. Huta Szkła Warta Sieraków brak danych 8. Agencja Nieruchomości Rolnych Lutomek

gm. Sieraków strefa bezpośrednia wokół studni, R=10 m

9. TKKF- Ośrodek Wypoczynkowy Sieraków

Sieraków brak danych

10. Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Izdebno strefa bezpośrednia wokół studni, R=8m 11. WielobranŜowe Przedsiębiorstwo

Komunalne Kłosowice gm. Sieraków

strefa bezpośrednia wokół studni, R=8 m

Źródło: Program Ochrony Środowiska dla powiatu Międzychodzkiego Uzdatnianie wody odbywa się przez napowietrzanie w areatorach, oczyszczanie z Ŝelaza

i manganu poprzez przepuszczenie przez filtry Ŝwirowe z wkładką G1 a następnie chlorowanie. Cele w zakresie sieci wodoci ągowej na terenie Gminy:

• Zapewnienie mieszkańcom odpowiedniej jakości wody pitnej • Ochrona ujęć wody pitnej • Informowanie mieszkańców i turystów o jakości wody przeznaczonej do picia i na

obszarze kąpielisk 2.5.3. Odprowadzanie ścieków komunalnych

Według gminnego sprawozdania z realizacji zadań inwestycyjnych w zakresie gospodarki ściekowej w 2009 r. liczba RLM w gminie Sieraków według AKPOŚK 2009 wynosi 13 500. Według stanu na dzień 31.12.2009 r. liczba mieszkańców korzystających z systemu kanalizacyjnego wynosi 5 200 osób, korzystających z taboru asenizacyjnego 3 532 osób, a obsługiwanych przez systemy indywidualne 68 osób.

Długość sieci kanalizacyjnej na terenie gminy wynosi 45,4 km, z czego 39,7 km to sieć grawitacyjna. W roku 2009 powstało 1,4 km sieci kanalizacyjnej grawitacyjnej. W wyniku tej inwestycji wzrosła liczba mieszkańców korzystających z usług kanalizacyjnych o 156 osób. Z ogólnej ilości odprowadzanych ścieków komunalnych wynoszącej 371,2 tys. m3/rok, 363 tys. m3/rok jest odprowadzane zbiorczym systemem kanalizacyjnym do oczyszczalni. W ogólnej ilości oczyszczanych ścieków, połowa to ścieki przemysłowe.

W 2007 r. zrealizowano projekt „Budowa kanalizacji sanitarnej dla budynków mieszkalnych na terenie Osiedla Piaski w Sierakowie”. Inwestycja Gminy Sieraków współfinansowana była ze środków Unii Europejskiej w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego ZPORR oraz z budŜetu państwa.

W ramach realizacji inwestycji wykonana została sieć kanalizacji sanitarnej o długości 3100 m. wraz z przepompownią ścieków oraz 170 przyłączami. Dzięki temu dostęp do sieci uzyskało następnych 550 mieszkańców. Koszty łączne inwestycji wyniosły 1.647.924 zł, z czego dotacja unijna to 75% tej kwoty, a dotacja z budŜetu państwa to następne 10%.



14

W roku 2009 w ramach projektu „kanalizacja osiedla Piaski, etap III”, wydano na wybudowanie sieci kanalizacyjnej 775 tys. zł. Całość inwestycji była finansowana przez środki własne samorządów gmin oraz środki przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych.

Długość czynnej sieci kanalizacyjnej w Gminie Sieraków w 2009 roku wyniosła 45,4 km.

W stosunku do roku 2007 przybyło 13,4 km sieci, zwiększyła się takŜe ilość połączeń prowadzących do budynków (o 669 sztuki). Wzrosła równieŜ liczba mieszkańców korzystających z sieci kanalizacyjnej o 1 639 osoby. Z sieci kanalizacyjnej korzysta 61,9% mieszkańców Gminy Sieraków.

Tabela 7. Infrastruktura techniczna ochrony środowiska Gminie Sieraków w latach 2007 – 2009 – sieć kanalizacyjna

Parametr jednostka 2007 2008 2009 długość czynnej sieci kanalizacyjnej km 32,0 32,0 45,4 połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania szt 631 691 1 360 ścieki odprowadzone dam3 229,3 365,0 371,0 ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej w miastach osoba 3 604 3 724 5 200 ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej osoba 3 822 3 942 5 461

Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych Na terenie gminy nie występują wylewiska ścieków, istnieje jeden punkt zlewczy ścieków

na terenie oczyszczalni ścieków, jest on nieopomiarowany i szczelny hermetycznie (betonowy). Ilość ścieków dostarczonych do punktu w ciągu 2010 roku wyniosła 7 711 m3,

Na terenie Gminy funkcjonuje mechaniczno – biologiczna oczyszczalnia ścieków

z pogłębionym usuwaniem miogenów eksploatowana przez WielobranŜowe Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. w Sierakowie

Oczyszczalnia ścieków w Sierakowie oddana została w sierpniu 1996 roku. Jej średnia przepustowość wynosi 1.250 m.3 na dobę, natomiast maksymalna 1 800 m.3 na dobę. Praktycznie w 2008 r. odnotowano średni przepływ dobowy w ilości 753 m. 3.

Ostatnia modernizacja wykonana została w 2002 roku, planowane są dalsze inwestycje w rozbudowę sieci kanalizacyjnej i samej oczyszczalni do 2,5 tys. m3 /dobę.

Szczegółowe informacje dotyczące oczyszczalni i ilości oczyszczanych ścieków przedstawiono w poniŜszych tabelach:

Tabela 8 Charakterystyka oczyszczalni ścieków w Sierakowie

Miejscowo ść Zakład Nazwa odbiornika

Ilość ścieków

m3/d

RLM rzeczywista

Typ oczyszczalni

Rodzaj ścieków

Sieraków

WielobranŜowe Przedsiębiorstwo Komunalne Sp.

z o.o.

Warta 753,0 8 800 m-b komunalne

Źródło: WIOŚ 2008

Tabela 9 Charakterystyka ścieków komunalnych w gminie Sieraków dopływaj ących i odpływaj ących z oczyszczalni ścieków

średnie roczne warto ści wska źników w ściekach dopływaj ących do oczyszczalni

ścieków

średnie roczne warto ści wska źników w ściekach odpływaj ących z oczyszczalni

ścieków

BZT5 ChZT zawiesina ogólna azot fosfor BZT 5 ChZT zawiesina

ogólna azot fosfor



15

mgO 2/l mg/l mgO 2/l mg/l 286 794 221 98 8 10 72 12 13 1

Źródło: Sprawozdania z realizacji zadań inwestycyjnych w zakresie gospodarki ściekowej w 2009 r.

W oczyszczalni powstaje rocznie 92 Mg suchej masy osadów, przed zagospodarowaniem

poddaje się je odwodnieniu na prasie i magazynowaniu na terenie oczyszczalni. Ilość osadu wtórnego zgromadzonego na terenie MOŚ wynosi 242 Mg.

Tabela 10. Informacje dotycz ące oczyszczanych ścieków w latach 2007 – 2009 Parametr jednostka 2007 2008 2009

odprowadzone ogółem dam3/rok 229,3 365,0 371,0 oczyszczane łącznie z wodami infiltracyjnymi i ściekami dowoŜonymi dam3/rok 242 365 371 oczyszczane razem dam3/rok 229 76 363 oczyszczane z podwyŜszonym usuwaniem biogenów dam3/rok 229 76 363 oczyszczane biologicznie i z podwyŜszonym usuwaniem biogenów w % ścieków ogółem % 99,9 20,8 97,8 ogółem osoba 5 180 5 180 5 180


Oprócz oczyszczalni ścieków w Sierakowie mieszkańcy gminy korzystają równieŜ z przydomowych oczyszczalni ścieków, oraz zbiorników bezodpływowych. Ze względu na rozproszony charakter zabudowy w wielu wsiach, trudne jest skanalizowanie tych obszarów. PoniŜej znajduje się tabela w której przedstawiono ilość tych obiektów na terenie Gminy.

Tabela 11 Obiekty infrastruktury kanalizacyjnej na obszarze Gminy Sieraków Miejscowo ść Liczba

zbiorników Liczba

zbiorników ekologicznych

Liczba oczyszczalni

Liczba obiektów podł ączonych do kanalizacji

Chorzępowo 15 2 1 Kobylarnia 7 Izdebno 38 1 1 Kłosowice 29 Lutom 65 1 13 Lutomek 24 1 Przemyśl 8 1 Śrem 3 Tuchola 10 4 Bucharzewo 39 2 Borowy Młyn 1 Chalin 1 9 Czepliniec 1 Gospódka 1 Góra 13 Grobia 32 3 Jabłonowo 11 1 Jeziorno 1 Kaczlin 54 Kłosowce 3 Kukułka 1 Lichwin 1 Ławica 25 1 Marianowo 4 1 1 Pławiska 1



16

Sieraków 56 RAZEM 438 11 16 22 Źródło: Dane z Urzędu Gminy Sieraków

Łącznie na terenie gminy Sieraków znajduje się 16 biologicznych oczyszczalni ścieków, oraz 438 zbiorniki bezodpływowe. Urząd Gminy prowadzi równieŜ ewidencję właścicieli, którzy nie posiadają przyłączenia do kanalizacji, oczyszczalni ścieków przydomowych lub zbiornika bezodpływowego. W ewidencji znajduje się 18 właścicieli w miejscowościach: Przemyśl, Lutomek, Lutom, Kobylarnia, Chorzępowo.

Cele w zakresie kanalizacji sanitarnej na terenie m iasta i gminy:

• sukcesywna rozbudowa sieci miejskiej w celu podłączenia jak największej ilości nieruchomości, likwidacji szamb oraz dzikich sieci podłączonych do rzeki lub rowów melioracyjnych,

• skanalizowanie terenów zabudowy skupionej oraz terenów rekreacyjnych.

Cele w zakresie kanalizacji deszczowej na terenie m iasta i gminy: • rozbudowa sieci z obowiązkiem realizacji separatorów, na przewodach

odprowadzających wody deszczowe do wód powierzchniowych, • realizacja urządzeń podczyszczających w obiektach zanieczyszczających ścieki

deszczowe, • maksymalne ograniczenie powierzchni utwardzanych w mieście w celu

odprowadzenia wód opadowych bezpośrednio do gruntu, • wody opadowe przed odprowadzeniem do odbiornika winny być podczyszczane

w stopniu zapewniającym spełnienie wymagań określonych w obowiązujących przepisach,

• konieczna jest ochrona, konserwacja i udroŜnianie z zapewnieniem nienaruszalnego przepływu wód wszelkich cieków.

2.5.4. Charakterystyka zaopatrzenia miasta w ciepło

Większość gospodarstw domowych opalanych jest węglem, a lokalne kotłownie oraz indywidualne źródła ciepła na paliwo stałe, często wykazują niską sprawność, co skutkuje znaczną emisją zanieczyszczeń do atmosfery.

Wśród czynników nie sprzyjających organizowaniu scentralizowanych systemów zaopatrzenia w ciepło naleŜy wymienić:

• rozproszenie zabudowy, • przewagę zabudowy jednorodzinnej i zagrodowej nad blokową, • duŜy udział obszarów wiejskich.

Cele w zakresie rozwoju energetyki cieplnej na obszarze gminy:

• rozbudowa sieci gazowniczej, • sukcesywna likwidacja małych kotłowni oraz lokalnych źródeł ciepła na paliwo stałe

oraz zabezpieczenie istniejącej centralnej kotłowni dla potrzeb awaryjnych, • propagowanie proekologicznych źródeł ciepła.

2.5.5. Charakterystyka zaopatrzenia gminy w gaz zie mny Na terenie gminy Sieraków zlokalizowany jest gazociąg przesyłowy wysokiego ciśnienia Dn

100, zasilający stację redukcyjno-pomiarową wysokiego ciśnienia o przepustowości Q=8000 m3/h zlokalizowaną w rejonie wsi Grobla. W/w gazociąg zasilany jest z istniejącego gazociągu Dn 250 relacji KrzyŜówka-Upartowo- Szamotuły, który równieŜ częściowo zlokalizowany jest na terenie gminy Sieraków.

Gaz do odbiorców rozprowadzany jest siecią rozdzielczą średniego ciśnienia z zastosowaniem indywidualnych reduktorów domowych. W rozpatrywanym rejonie rozprowadzany jest gaz ziemny wysokometanowy.

Długość sieci gazowej wynosi 29 751 m. W okresie 2007 – 2009 jej długość nie uległa Ŝadnym zmianom. Liczba mieszkańców korzystających z sieci gazowej wzrosła ze 144 w 2008 r.



17

do 579 w 2009 r. Pomiędzy rokiem 2007, a 2008 nastąpił drastyczny spadek liczby gospodarstw domowych o ponad połowę korzystających z gazu ziemnego. W 2009 r. liczba ta powiększyła się o 13 gospodarstw, aczkolwiek nadal tylko 6,6% mieszkańców gminy zmieniło sposób ogrzewania.

Tabela 12 Charakterystyka sieci gazowej w gminie Si eraków w latach 2007 – 2009 Sieć gazownicza jednostka 2007 2008 2009

długość czynnej sieci ogółem m 29 751 29 751 29 751 długość czynnej sieci przesyłowej m 10 656 10 656 10 656 długość czynnej sieci rozdzielczej m 19 095 19 095 19 095 czynne przyłącza do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych szt 47 47 48 odbiorcy gazu gosp.dom. 146 167 184 odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem gosp.dom. 72 35 48 odbiorcy gazu w miastach gosp.dom. 137 153 171 zuŜycie gazu tys.m3 223,60 232,30 235,30 zuŜycie gazu na ogrzewanie mieszkań tys.m3 147,6 64,6 45,4 ludność korzystająca z sieci gazowej osoba 144 144 579 Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych

2.5.6. Charakterystyka zaopatrzenia miasta w energi ę elektryczn ą

Sieć wysokiego napi ęcia (WN) – 110 kV Na południe od miasta Sierakowa, w odległości około 4 km, w miejscowości Grobia-

Jaroszewo zlokalizowany jest Główny Punkt Zasilania (GPZ). Z południowego wschodu, pod ostrym kątem, przebiega linia napowietrzna wysokiego napięcia WN- 110 kV w relacji Grobia-Pniewy. Natomiast na południowy zachód, teŜ pod ostrym kątem, przebiega linia napowietrzna wysokiego napięcia WN-110 kV w relacji Grobia- Międzychód. Linie te zasilają GPZ w Grobi-Jaroszewie. Linia Pniewy-Grobia- Międzychód jest waŜnym elementem krajowej sieci przesyłowej i umoŜliwia wyprowadzenie, poprzez elektroenergetyczną sieć dystrybucyjną, mocy elektrycznej do odbiorców bytowo-komunalnych i przemysłowych znajdujących się na terenie gminy Sieraków.

Sieć średniego napi ęcia (SN) –15kV Obszar gminy zasilany jest głównie ze stacji 110/15kV w Grobi oraz częściowo ze stacji

zlokalizowanych w gminach sąsiednich. Miasto zasilane jest z sieci kablowej, a jedynie na peryferiach pozostały odcinki linii napowietrznych i stacje transformatorowe słupowe. Od lat 80-tych na terenie miasta wymieniana jest sukcesywnie sieć napowietrzna SN-15kV. Rejon rynku został uporządkowany pod względem wymiany sieci elektroenergetycznych.

Poza terenem miasta Sierakowa na terenie gminy przewaŜają linie napowietrzne SN-15kV. Stacje transformatorowe zasilane są z odgałęzień głównych linii napowietrznych SN-15kV, głównie napowietrznie, rzadko kablowo. Bezpośrednie zasilanie odbiorców dokonuje się przy pomocy linii niskiego napięcia, napowietrznych i kablowych (miasto) ze stacji transformatorowych 15/0,4kV. Część stacji, które wybudowano dla zasilania ośrodków sportowych i campingów obciąŜona jest sezonowo. Większość wsi na terenie gminy charakteryzuje się przewagą budownictwa jednorodzinnego oraz w mniejszym stopniu wielorodzinnego i dlatego tam notuje się niewielki wzrost mocy zapotrzebowanej.

W ostatnich latach przybyło odbiorców energii elektrycznej. W stosunku do roku 2007 przybyło 1,81 % nowych odbiorców. Wzrosło równieŜ zuŜycie energii elektrycznej na niskim napięciu o 0,79%.

Tabela 13 Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą w gminie Sieraków 2007-2009 Energia elektryczna w gospodarstwach domowych Jednostka 2007 2008 2009

odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu szt 2 099 2 110 2 137 zuŜycie energii elektrycznej na niskim napięciu MW.h 4 584,69 4 602,62 4 620 Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych

3. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego Na obszarze Gminy Sieraków występuje wiele obszarów chronionych, cała powierzchnia

Gminy naleŜy do obszaru Natura 2000, dodatkowo występują tutaj zabytkowe parki i tereny zieleni urządzonej. To właśnie te elementy spowodowały, Ŝe Gmina Sieraków jest jedną z najchętniej



18

odwiedzanych przez turystów. Rynny jeziorne, urozmaicony krajobraz i kompleksy leśne przyczyniły się do powstania obszarów chronionych.

Co więcej obszar gminy ma znaczenie szczególne dla koncepcji krajowej sieci ekologicznej ECONET – PL. PołoŜony jest na styku węzłowego Obszaru Międzyrzeckiego, o znaczeniu międzynarodowym, obejmującego m.in. zróŜnicowany krajobraz Pojezierza Międzychodzko-Sierakowskiego z duŜą ilością lasów i jezior oraz Puszczy Noteckiej, stanowiącej obszar węzłowy o znaczeniu krajowym.

3.1. Park Krajobrazowy Na terenie Nadleśnictwa Sieraków zlokalizowany jest Sierakowski Park Krajobrazowy. Został

ON utworzony w 1991 roku staraniem ówczesnego Wojewody Poznańskiego dra Włodzimierza Łęckiego (Rozporządzenie 6/91 Wojewody Poznańskiego z 12.08.1991r.).

Chroni urozmaicony krajobraz młodoglacjalny, z licznymi pagórkami morenowymi, rynnami jeziornymi, dolinami rzek, wydmami oraz rozległymi i atrakcyjnymi kompleksami leśnymi. Obejmuje obszar 30413 ha, z czego 14 980 ha na terenie gminy Sieraków (w tym 9898 ha lasów tj. 33 % całej powierzchni i 2254 ha wód tj. 7,5 % powierzchni).

Celem ochrony jest polodowcowy krajobraz o rzeźbie urozmaiconej wzgórzami morenowymi, wydmami, dolinami rzek i rynnami jeziornymi.

Wielką atrakcją Parku są jeziora polodowcowe, których jest 52, nie licząc akwenów małych o powierzchni poniŜej 1 ha i stawów rybackich. NajwyŜszym wzniesieniem na terenie parku jest morenowe wzgórze o wysokości 126 m n.p.m. w okolicach Kwilcza

Płynąca w północnej części Parku rzeka Warta dzieli Park na dwa bardzo zróŜnicowane obszary:

• w części północnej wydmowy teren Puszczy Noteckiej prawie w całości porośnięty monokulturowymi lasami sosnowymi,

• w części południowej pagórkowaty teren morenowy z leŜącymi w głębokich rynnach jeziorami, częściowo pokryty lasami liściastymi (m. in. pięknymi partiami lasów bukowych i mieszanych).

Zawiera 4 rezerwaty przyrody i wiele pomnikowych drzew, np. dąb "Józef" w Marianowie o obwodzie 780 cm.

Krajobraz moŜna podziwiać z punktów widokowych: w Grobii i ŁęŜeczkach.

3.2. Rezerwaty przyrody W obrębie części Sierakowskiego Parku Krajobrazowego połoŜonego w granicach gminy

Sieraków znajdują się cztery rezerwaty przyrody, zajmujące łącznie powierzchnię 73,6 ha, są to: Rezerwat "Cegliniec" "Cegliniec" jest rezerwatem utworzonym w celu ochrony fragmentów lasu sosnowego na

siedlisku boru mieszanego, który ocalał z klęski gradacji strzygoni choinówki mającej miejsce w Puszczy Noteckiej w latach 1922 - 1924. Rezerwat utworzono na mocy Zarządzenia nr 81 MLiPD z dnia 08. 03. 1960r. Jego powierzchnia wynosi 4,31 ha. Rezerwat połoŜony jest na wschodnim brzegu Jeziora Mnich. Warstwę drzewiastą stanowi sosna pospolita w wieku blisko 160 lat. PołoŜenie rezerwatu wśród duŜego kompleksu drzewostanów sosnowych, powoduje określone zagroŜenia dla roślinności ze strony szkodliwych owadów; ze względu na duŜą zwartość drzewostanów sosnowych istnieje zagroŜenie poŜarowe. Rezerwat "Cegliniec" moŜe być udostępniony do zwiedzania przez osoby uprawnione: na terenie rezerwatu zlokalizowane jest gniazdo orła bielika.

PołoŜenie- Gmina: Sieraków, Leśnictwo: Kukułka, Oddział: 308 c, cx Typ rezerwatu- L1 - chroniący zespół leśne. Zachowanie ze względów naukowych,

dydaktycznych i krajobrazowych - typu lasu świeŜego, ocalałego po klęsce strzygoni choinówki w latach 1922-24

Powierzchnia - 4,31 ha Walory przyrodnicze Zespół: Querco roboris-Pinetum. Charakterystyczne gatunki: Vaccinum

myrtilis i Melamphyrum vulgatum Wyznaczona otulina. Plan ochrony rezerwatu opracowano na okres od 01.01.1997r. do

31.12.2016r. Rezerwat "Buki nad Jeziorem Lutomskim"



19

Rezerwat utworzony został w 1958 roku na podstawie Zarządzenia MLiPD nr 337 w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych oraz krajobrazowych, fragmentu najlepiej zachowanego w tej części kraju lasu bukowego o cechach zespołu naturalnego. Kształt rezerwatu jest wydłuŜony, dł. ok. 3,5 km przylega do zachodniego brzegu rynnowego Jeziora Lutomskiego. Rezerwat połoŜony jest na zboczu rynny polodowcowej, której dno zajmuje Jezioro Lutomskie. U stóp podnóŜa przebiega przez teren rezerwatu ścieŜka dla pieszych - szlak turystyczny. Bliskość rezerwatu przy ośrodkach wypoczynkowych powoduje jego intensywną penetrację od wiosny do późnej jesieni przez turystów i wczasowiczów.

PołoŜenie- Gmina: Sieraków. Leśnictwo: Ławica, Oddział: 82, 83, 84 Typ rezerwatu- L2 - chroniący drzewa na granicy zasięgu. Zachowanie ze względów

naukowych i dydaktycznych oraz krajobrazowych fragmentu najlepiej zachowanego w tej części kraju lasu bukowego o cechach zespołu naturalnego.

Powierzchnia- 55,17 ha Walory przyrodnicze- Zespół grądu Galio (silvatici)-Carpinetum stachyetasum.

Charakterystyczne gatunki: Ficaria verna, Poa memoralis, Asperula odorata, Campanula rapunculoides

Wyznaczona otulina. Plan ochrony rezerwatu opracowano na okres od 01.01.1997r. do 31.12.2016r.

Rezerwat "Czaple Wyspy" Wyspy na Jeziorze Kłosowskim zostały uznane za rezerwat przyrody w 1957 roku na

podstawie Zarządzenia MLiPD. Rezerwat ścisły utworzono na dwóch wyspach w celu ochrony miejsc lęgowych rzadkich gatunków ptaków takich jak kania czarna i sokół wędrowny. Warstwę drzew w drzewostanie na duŜej wyspie moŜna podzielić na dwa piętra; w I piętrze panuje sosna z domieszką dębu jako współpanującym, w domieszce występuje jawor, brzoza, kasztanowiec, klon i modrzew. W piętrze II dominuje dąb, a w domieszce występują: jawor, kasztanowiec, wiąz i akacja. Drzewostan na małej wyspie ma raczej charakter parkowy; wraŜenie robi 12 dębów o charakterze pomnikowym.

PołoŜenie- Gmina: Sieraków, Leśnictwo: Kukułka Oddział: 311 a,b Typ rezerwatu- Fn0 - faunistyczny. Ochrona miejsca lęgowych rzadkich gatunków ptaków, Powierzchnia- 7,14 ha Walory przyrodnicze- Świetlista dąbrowa - Potentillo albae-Quercetum. Charakterystyczne

gatunki: ciemięŜyk białokwiatowy, szakłak pospolity, gorysz pagórkowaty, kokoryczka wonna, bodziszek czerwony, dzwonek brzoskwiniolistny, pięciornik biały, wilczomlecz kątowaty

Wyznaczone są dwie strefy ochronne. Plan ochrony rezerwatu opracowano na okres od 01.01.1997r. do 31.12.2016r.

Rezerwat "Mszar nad Jeziorem Mnich" Rezerwat został utworzony na podstawie Zarządzenia MLiPD z 1967 roku w celu

zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych zbiorowiska roślin bagiennych oraz torfowiska przejściowego, utworzonego na jeziorze o charakterze dystroficznym.

PołoŜenie- Gmina: Sieraków, Leśnictwo: Kukułka, Oddział: 335 b, 336 a,b Typ rezerwatu- T - torfowiska. Zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych

zbiorowiska roślin bagiennych oraz torfowiska przejściowego Powierzchnia - 6,04 Walory przyrodnicze:

• Zespół lilii wodnych - Nupharo-Nymphaetum albae, • zespół szuwar kłoci wierzchowatej - Cladietum marisci, • zespół szuwaru turzycy dzióbkowatej - Caricetum rostratae, • zespół rzęsy drobnej - Lemnetum minoris, • zespół mszaru z turzycą tunikową - Caricetum appropinquate

Wyznaczona otulina. Plan ochrony rezerwatu opracowano na okres od 01.01.1992r. do 31.12.2011r.

3.3. UŜytki ekologiczne Uchwałą Rady Miejskiej z Sierakowa objęto w 2006 roku ochroną uŜytek ekologiczny

"Jaskółcza Skarpa" o powierzchni 42,83 ha. Znajduje się ona we wsi Góra. Jest to miejsce



20

gniazdowania jaskółki brzegówki (Riparia riparia) na obszarach częściowo zabagnionych i okresowo zalewanych.

3.4. Pomniki przyrody Na terenie Gminy znajduje się 31 pomników, w większości są to drzewa lub grupy drzew,

jedynie dwa z nich to głazy narzutowe znajdujące się w Leśnictwie Tuchola i miejscowości Góra.

Tabela 14 Wykaz pomników przyrody na terenie Gminy Sieraków

L.p. numer

pomnika gatunek drzewa obwód

(cm) miejscowo ść 1. 649 kasztan jadalny 520 Chalin

2. 650 choina

kanadyjska 235 Chalin

3. 651 platan

klonolistny 465 Chalin 4. 654 dąb szypułkowy 580 Sieraków 5. 653 dąb szypułkowy 370 Marianowo 6. 653 świerk pospolity 271 Borowy Młyn 7. 428 buk zwyczajny 510 Chalin

8. 379 dąb szypułkowy 390 Leśnictwo Kukułka

9. 378 dąb szypułkowy 360 Ławica 10. 377 dąb szypułkowy 360 Marianowo

11. 347 dąb szypułkowy 450 Leśnictwo Jeleniec

12. 317 dąb szypułkowy 500 Ławica 13. 316 dąb szypułkowy 420 Ławica 14. 315 cis pospolity 45 Ławica

15. 314 cis pospolity (3

pnie) - Ławica

16. 304

sosna zwyczajna (37

drzew) - rezerwat

„Czapliniec”

17. 303

sosna zwyczajna (11

drzew) - Leśnictwo Dębowiec

18. 302

sosna zwyczajna (27

drzew) - Leśnictwo Pławisko

19. 301 sosna

zwyczajna 120 Leśnictwo Pławisko

20. 300 sosna

zwyczajna 116 Leśnictwo Pławisko

21. 299

sosna zwyczajna (14

drzew) - Borowy Młyn

22. 298 sosna

zwyczajna 110 Borowy Młyn

23. -

sosna zwyczajna (4

drzewa) - Borowy Młyn



21

24. - sosna

zwyczajna - Borowy Młyn 25. 209 cis pospolity - Kłosowice 26. 208 cis pospolity - Kłosowice

27. 72/5 dąb szypułkowy 740 Leśnictwo Cegliniec

28. 822/94 4 dęby

szypułkowe

320, 330, 390

i 490

dziedziniec zabudowań

Państwowego Stada Ogierów w Sierakowie

29. 923/94 2 cyprysiki 200 i 210 Sieraków

30. 1000 głaz narzutowy 1035 Leśnictwo Tuchola

31. - głaz narzutowy 772 Góra Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania Gminy Sieraków

3.5. Obszary Natura 2000

Ostoja Mi ędzychodzko – Sierakowska Kod obszaru: PLH 300032 Powierzchnia: 7 591,1ha PołoŜenie obszaru i granice obszaru przebiegające przez Gminę Sieraków zostały

zaznaczone na mapie w załączniku 1. Obszar Ostoi Międzychodzko-Sierakowskiej znajduje się na północnych obrzeŜach

Wielkopolski na pograniczu dwóch duŜych jednostek fizjograficznych - Kotliny Gorzowskiej (stanowiącej część Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej) i Pojezierza Poznańskiego. Reprezentowane tu są niemal wszystkie typy form terenu charakterystyczne dla obszarów młodoglacjalnych Wielkopolski. Na większości powierzchni Pojezierza dominują róŜnego typu utwory polodowcowe, są to obszary piasków i glin zwałowych moren dennych i czołowych poprzecinane rynnami polodowcowymi, których dno wypełnione jest utworami akumulacji holoceńskiej, poza tym sandry i oraz współczesne utwory akumulacji rzecznej w dolinie Warty. W wielu rynnach lub bezodpływowych zagłębieniach dochodzi do akumulacji skał organogenicznych - torfów niskich i przejściowych. Najbardziej istotnym elementem sieci hydrograficznej jest kilkadziesiąt róŜnej wielkości jezior. Mimo bogactwa wód naturalnych występują takŜe zbiorniki antropogeniczne - stawy rybne lokalizowane na dnie rynien. W licznych formach rozcięcia strefy marginalnej w dolinach rzek i na brzegach jezior występują higrofilne zbiorowiska zaroślowe i ziołoroślowe w kompleksie z ekstensywnie uŜytkowanymi zbiorowiskami łąkowymi i łęgami olszowymi. Grądy i buczyny stanowią dominującą grupę zespołów lasów liściastych. Ich występowanie ograniczone jest głównie do stromych zboczy w okolicach Kolna, Chalina, Kurnatowic, Zatonia Prusimia i Mechnacza, w uroczysku Zielona Chojna, oraz w rezerwatach Buki nad jez. Lutomskim i Kolno Międzychodzkie. DuŜy kompleks buczyn znajduje się we wschodniej części Pojezierza nad Jez. Białokoskim. Przez obszar Pojezierza przebiega wschodnia granica zasięgu lasów bukowych stąd ich płaty mają niekiedy charakter przejściowy. Większość lasów bukowych reprezentuje Ŝyzne buczyny niŜowe, mniej rozpowszechnione są ubogie buczyny na zakwaszonych glebach (Luzulo-Fagetum).

Na terenie ostoi przewaŜają obszary leśne, znaczny jest teŜ udział obszarów zagospodarowanych rolniczo. Są to uprawy rolne drobno- i średniopowierzchniowe. Stosunkowo nieduŜa powierzchnia uŜytków zielonych wynika z faktu, Ŝe na ich siedliskach lokalizowane są stawy rybne.

Obszar stanowi mozaikę wielu siedlisk o bardzo duŜym znaczeniu dla ochrony

bioróŜnorodności. NajwaŜniejsze walory ostoi to: - jedno z największych skupień lasów bukowych przy wschodniej granicy zasięgu

występowania;



22

- dobrze zachowane, choć nie zajmujące duŜych powierzchni siedliska grądów; - liczne stanowiska lasów łęgowych, w tym dobrze zachowanych łęgów źródliskowych

(siedliska priorytetowe); - duŜa róŜnorodność siedliskowa (9 rodzajów siedlisk z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej); - stanowiska 3 gatunków zwierząt z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej; - bogata flora roślin naczyniowych (ponad 800 taksonów); Obszar jest teŜ Ŝerowiskiem nocka duŜego Myotis myotis. Prawdopodobnie mogą to być

Ŝerowiska osobników z pobliskiej kolonii lęgowej "Sieraków".

Puszcza Notecka Kod obszaru: PLB 300015 Powierzchnia: 178 255,8 ha PołoŜenie obszaru i granice obszaru przebiegające przez Gminę Sieraków zostały

zaznaczone na mapie w załączniku 2. Obszar stanowi zwarty, jednolity kompleks leśny w międzyrzeczu Noteci i Warty, będącym

częścią pradoliny Eberswaldsko-Toruńskiej, równiny akumulacyjnej przekształconej przez wiatr. Jest to największy w Polsce obszar wydm śródlądowych, głównie o wysokości 20-30 m, maksymalnie do 98 m npm. W środkowej części obszaru uformowały się wały o przebiegu południkowym, leŜące 500-600 m od siebie. W części wschodniej mają one kształt paraboliczny. Wydmy pokryte są monotonnym, jednowiekowym lasem, głównie sosnowym (92%), posadzonym tu po wielkiej klęsce spowodowanej pojawieniem się szkodników owadzich w okresie międzywojennym. Pozostałości drzewostanów naturalnych są chronione w rezerwatach np. Cegliniec. Na terenie ostoi znajduje się ponad 50 jezior, raczej płytkich, pochodzenia wytopiskowego, zwykle z grubą warstwą mułu i zakwitami glonów. W zagłębieniach terenu lub na brzegach jezior utrzymują się torfowiska, na ogół w pewnym stopniu przekształcone.

Występuje co najmniej 30 lęgowych gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 11

gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla powyŜej 2% populacji krajowej (C6) bielika (PCK), kani czarnej (PCK) i kani rudej (PCK), co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących gatunków ptaków: bąk (PCK), podgorzałka (PCK), puchacz (PCK), rybołów (PCK), trzmielojad, gągoł, nurogęś; w stosunkowo wysokiej liczebności (C7) występuje bocian czarny, błotniak stawowy, ortolan i Ŝuraw. W okresie zimy występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C2) bielika.

Jezioro Mnich Kod obszaru: PLH 300029 Powierzchnia: 46 ha PołoŜenie obszaru i granice obszaru przebiegające przez Gminę Sieraków zostały

zaznaczone na mapie w załączniku 5. Obszar obejmuje niewielką, głęboko wciętą rynnę jeziorną wypełnioną torfami na przedpolu

terenów wydmowych Puszczy Noteckiej. Ostoja połoŜona jest ok. 3 km na północny-wschód od Sierakowa. W skład obszaru wchodzą dwa, polodowcowe jeziora połączone niewielkim ciekiem, kompleks rozległych torfowisk niskich i przejściowych oraz graniczące z nimi łąki, a takŜe drzewostan z udziałem ok. 160 letniej sosny.

Jezioro Mnich (Mnisze), o powierzchni 22,5 ha, jest zbiornikiem eutroficznym, z rozwijającymi się w nim zbiorowiskami nymfeidów. Na jego południowym krańcu wykształcił się kompleks zbiorowisk roślinnych o charakterze mszarnych torfowisk niskich i przejściowych (Sphagno recurvi-Eriophoretum angustifolii, Sphagno apiculati-Caricetum rostratae) oraz szuwarowych (Cladietum marisci, Thelypteridi-Phragmitetum), z udziałem rzadkich i chronionych gatunków roślin naczyniowych i mszaków. W północnej części torfowiska zlokalizowane jest jeziorko (Mnich Mały) o pow. 0,6 ha i głębokości maks. 0,6 m. Jest to silnie wypłycony, zaawansowany w procesie zarastania i zanikania zbiornik śródtorfowiskowy, wypełniony półpłynnymi osadami o charakterze gytii węglanowych. W jeziorku tym występują łąki ramienicowe zaliczane do zbiorowiska Charetum intermediae oraz rozwija się zbiorowisko Nympheetum albo-candidae. W części południowo-zachodniej i południowej obszaru znajdują się podmokłe łąki kalcyfilne oraz eutroficzne ze związku Calcion.



23

W rezerwacie "Cegliniec", obejmującym pododdziały c i cx oddziału 308 nadl. Sieraków, rosną najstarsze, 164 letnie sosny w Puszczy Noteckiej, ocalałe z klęski strzygonii choinówki w latach 20-tych ubiegłego wieku. Towarzyszą im okazałe dęby i buki, a siedliskowo, las ma charakter kwaśnej dąbrowy (Calamagrostio-Quercetum).

Ostoja chroni kompleks unikalnych mechowisk węglanowych i torfowisk mszarnych,

waŜnych w skali ponadregionalnej, cechujących się szczególnym bogactwem rzadkich i reliktowych mchów. Mimo niewielkiej powierzchni, obszar wyróŜnia się duŜą róŜnorodnością siedlisk - 8 rodzajów z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, obejmujących zbiorowiska rzadkie i ginące na terenie Wielkopolski. Na szczególne podkreślenie zasługuje obecność licznych gatunków chronionych roślin (oznaczonych literą D w części motywacyjnej paragrafu 3.3), a zwłaszcza bogactwo mszaków. W czasie inwentaryzacji briologicznej przeprowadzonej na tym obszarze przez Sekcję Briologiczną Polskiego Towarzystwa Botanicznego w 2008 r. odnotowano 72 gatunki mszaków (w tym 8 wątrobowców i 64 gatunki mchów). Na podkreślenie zasługuje obecność grupy gatunków, uwaŜanych za relikty glacjalne: Cinclidium stygium, Helodium blandowii i Paludella squarrosa. Populacja Cinclidium stygium na mechowiskach ostoi jest z pewnością najliczniejsza w środkowej Wielkopolsce. W kilku miejscach torfowiska rośnie gatunek z załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG - sierpowiec błyszczący Drepanocladus vernicosus (=Hamatocaulis vernicosus), cała populacja zajmuje ok. 1 m2. W ostoi odnotowano teŜ niewielką populację (kilka okazów) lipiennika Loesela (Liparis loeselii). Na torfowiskach i wilgotnych łąkach obszaru występuje aŜ 10 gatunków chronionych torfowców, w tym zagroŜonego w skali kraju Sphagnum fuscum. Dodatkowym walorem projektowanego obszaru jest ponadto obecność 4 gatunków zagroŜonych ramienic (Chara intermedia, C. tomentosa, C. globularis, C. delicatula), występujących zarówno w jeziorku Mały Mnich, jak i w miejscach podtopionych całego kompleksu torfowiskowego.

Na torfowisku znajduje się gniazdo Ŝurawia Grus grus.

Jezioro Kubek Kod obszaru: PLH 300006 Powierzchnia: 1 048,8 ha PołoŜenie obszaru i granice obszaru przebiegające przez Gminę Sieraków zostały

zaznaczone na mapie w załączniku 4. Obszar leŜy na pograniczu wysokiej i środkowej terasy Obornickiej Doliny Warty oraz pól

wydmowych Międzyrzecza Warty i Noteci, na północ od Sierakowa. W skład ostoi wchodzi jezioro Kubek (pow. 67,3 ha) otoczone niemal ze wszystkich stron lasami. W bezpośrednim otoczeniu jeziora z wąskim pasem szuwarów dominują kompleksy lasów bagienno-łęgowych (olsy i łęgi olszowe). Bardzo interesującym elementem przyrody obszaru jest kompleks roślinności związanej z cyrkiem źródliskowym niewielkiego strumienia zasilającego jezioro Kubek, a wypływającego spod wału wydm przy jego północnych brzegach. W płytkich, bardzo czystych wodach częste są płaty Cardamino-Beruletum i Beruletum submersae, a na stromych skarpach potoków zbiorowisko mszaków o charakterze źródliskowym Pellio-Conocephaletum. W miejscach gdzie woda sączy się wolniej i dochodzi do zabagnień pojawiają się płaty Chrysosplenio-Cardaminetum i Caricetum remotae. Zbiorowiska te otoczone są olszynami, takŜe o charakterze źródliskowym. Stwierdzono tu zarówno płaty olsu porzeczkowego, jak i łęgu olszowego. Kompleks lasów olszowych otoczony jest przez bory sosnowe Puszczy Noteckiej.

Jezioro Kubek chroni znakomicie zachowany kompleks zbiorowisk naturalnych związanych

m.in. ze szczególnym układem warunków siedliskowych powstających na styku dwóch fizjotopów - typowych dla Puszczy Noteckiej zalesionych wydm i stosunkowo rozległej misy jeziornej u ich podstawy. NajwaŜniejsze walory ostoi to:

- DuŜa róŜnorodność siedliskowa i bogactwo zbiorowisk higrofilnych; dotąd stwierdzono występowanie 8 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, w tym priorytetowych łęgów olszowych.

- Bardzo dobrze wykształcony, rozległy kompleks olsów i towarzyszącej im roślinności związanej z krystalicznymi wodami źródlanymi. Nad jeziorem Kubek stwierdzono pełne



24

zróŜnicowanie zbiorowisk źródliskowych występujących w Wielkopolsce. We florze omawianego obszaru, która nie była dotychczas dokładnie badana, stwierdzono kilka roślin naczyniowych chronionych prawem lub regionalnie zagroŜonych. W okolicy jeziora Kubek znaleziono 30 gatunków mchów, w tym stosunkowo tu rzadkie Sphagnum squarrosum i S. fimbriatum oraz gatunki źródliskowe, np. Cratoneuron filicinum. Gatunki wymienione w p. 3.3. z motywacją D to gatunki prawnie chronione w Polsce.

Sieraków Kod obszaru: PLH 300013 Powierzchnia: 1,0 ha

PołoŜenie obszaru i granice obszaru przebiegające przez Gminę Sieraków zostały

zaznaczone na mapie w załączniku 3. Ostoja obejmuje budynek Ośrodka Zdrowia w Sierakowie, na strychu którego znajduje się

kolonia rozrodcza nocka duŜego. Dodatkowo w granicy obszaru znalazły się wyznaczone potencjalne Ŝerowiska nietoperzy z tej kolonii. Ŝerowiska te znajdują się na północ od Sierakowa na terenie Puszczy Noteckiej. Obszar ten w znacznej części pagórkowaty, porośnięty borami sosnowymi, przecinają rynny jeziorne ( jez. Radziszewskie, jez. Chojno, jez. Samita). Z naturalnymi zbiornikami wodnymi związane są siedliska lasów łęgowych oraz zmiennowilgotnych łąk trzęślicowych. Występują tutaj równieŜ stopniowo degenerujące fragment torfowisk przejściowych. Punktowo rozmieszczone są płaty zbiorowisk dąbrów acydofilnych. Poza tym nietoperze te korzystają równieŜ z Ŝerowisk, znajdujących się na południu od Sierakowa w granicach ostoi Międzychodzko - Sierakowskiej (pltmp052).

Rysunek 2 Mapa satelitarna wraz z naniesionymi obsz arami Natura 2000 Źródło: http://natura2000.eea.europa.eu/



25

Cele do osi ągnięcia w zakresie obszarów chronionych: • BieŜąca ochrona obszarów i obiektów prawnie chronionych • Ochrona „Jeziora Mnich” przed zarastaniem • Zmniejszenie eutrofizacji wód powierzchniowych • Rekultywacja jezior, które juŜ uległy zarośnięciu • Odpowiednie ukierunkowanie turystyki na terenie Gminy

Strategia realizacji celu:

Głównym celem ochrony przyrody jest zachowanie, właściwe wykorzystanie oraz odnawianie zasobów przyrody i jej składników, w szczególności dziko występujących roślin i zwierząt, siedlisk przyrodniczych oraz krajobrazu.

W zakresie ochrony przyrody podstawowymi aktami prawnymi w UE są Dyrektywa Siedliskowa (dyrektywa Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory) i Dyrektywa Ptasia (dyrektywa Rady 79/409/EWG o ochronie dziko Ŝyjących ptaków). Mają one na celu utrzymanie róŜnorodności biologicznej państw członkowskich Unii poprzez ochronę najcenniejszych siedlisk oraz gatunków fauny i flory na ich terytorium. Dla terenu gminy Sieraków sieć Natura 2000 obejmuje jej cały obszar, gdzie waŜne będzie zapewnienie ochrony obszarów, które stanowią waŜne korytarze ekologiczne przemieszczania się roślin i zwierząt.

Działania na rzecz ochrony róŜnorodności biologicznej obejmują równieŜ stosowne zasady w sektorze rolnictwa. Wspieranie form rolnictwa stosującego metody produkcji nie naruszające równowagi przyrodniczej, przede wszystkim rolnictwa ekologicznego jest jednym z celów stawianych przez politykę ekologiczną państwa w zakresie róŜnorodności biologicznej i ochronie przyrody. Istotnym instrumentem finansowym ochrony środowiska i przyrody w przestrzeni rolniczej są Krajowe Programy Rolnośrodowiskowe, będące elementem Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, które takŜe określają sposób gospodarowania zgodny z ochroną środowiska. Tradycyjne metody gospodarowania powinny być promowane zwłaszcza na obszarach chronionych.

3.6. Zieleń urządzona Istotne znaczenie zwłaszcza dla terenów zurbanizowanych ma zieleń urządzona. Zieleń

urządzona to przede wszystkim obiekty przyrodnicze o formach naturalnych, półnaturalnych i przetworzonych oraz rozmaite załoŜenia ogrodowe istniejące samoistnie lub towarzyszące budowlom. Tereny zieleni urządzonej pełnią funkcje rekreacyjne, ekologiczne i zdrowotne – wpływają na złagodzenie lub eliminację uciąŜliwości Ŝycia w miastach, kształtowanie układów urbanistycznych, wprowadzają ład przestrzenny oraz nadają specyficzny i indywidualny charakter miastu.

Na terenie gminy Sieraków według danych GUS (stan na 31.12.2009 r.) znajduje się jeden park spacerowo – wypoczynkowy, 6 zieleńców, oraz 4 cmentarze. PoniŜej w tabeli przedstawiono powierzchnię jaką zajmują poszczególne obiekty zieleni urządzonej, oraz jak zmieniał się jej stan w latach 2007 – 2009.

Tabela 15 Powierzchnia terenów zieleni na obszarze gminy Sieraków w latach 2007 – 2009 [ha] 2007 2008 2009

parki spacerowo - wypoczynkowe 4,7 4,7 4,7 zieleńce 3,7 3,7 3,7 zieleń uliczna 0,8 0,8 0,8 tereny zieleni osiedlowej 0,7 0,7 0,8 parki, zieleńce i tereny zieleni osiedlowej 9,1 9,1 9,2 cmentarze 3,4 3,4 3,4 lasy gminne 16,2 16,2 16,2




26

Wraz z dworami, pałacami i folwarkami parki tworzą atrakcyjny element krajobrazu, świadcząc o historii i kulturze danego regionu oraz podkreślają ich ciągłość. Stanowią o odrębności tego miejsca i identyfikacji z nim mieszkańców.

Parki maja wielkie znaczenia dla zachowania i ochrony fauny z uwagi na znaczne zróŜnicowanie siedliskowe i florystyczne. Są one waŜnym elementem w krajobrazie przyrodniczym Nadleśnictwa Sieraków. Na obszarze gminy Sieraków jest ich 5 i znajdują się one w rejestrze zabytków oraz są objęte ochrona konserwatorska.

• Sieraków - przy zabudowaniach Stada Ogierów wraz z zabytkowym pałacem istnieje 6-cio hektarowy park w stylu angielskim z czterema starymi dębami, załoŜony w pierwszej połowie XIX w.

• Ławica - park dworski załoŜony w XIX w. na pow. 6,3 ha, rozciąga się tarasami na zboczu rynny jeziornej; w parku rośnie kilka dębów, lip, buków, modrzewi i cis - stanowiących pomniki przyrody, Swa nazwę zawdzięcza Wincentemu Jakubowi Ławickiemu

• Chalin - park podworski załoŜony w XIX w. Zajmuje on teren aŜ do Jeziora śremskiego; rośnie w nim wiele ciekawych drzew, m. in. kasztan jadalny (o obw. 540 cm), platan (470 cm), choina kanadyjska (240 cm). Od 1997 roku w dworze Chalińskim mieści się Centrum Edukacji Przyrodniczej kierowane przez Dyrekcję Sierakowskiego Parku Krajobrazowego. Park podworski został uporządkowany, przywrócono mu dawną świetność. Wyeksponowano cenne przyrodniczo i krajobrazowo drzewa - pomniki przyrody.

• Lutom - przydworski park krajobrazowy z początku XX w., o pow. 2 ha z bogatym gatunkowo drzewostanem.

• Lutomek - park dworski z końca XIX w., dawna własność rodziny Kwileckich. szeroki rów wraz ze stawem organizował niegdyś sieć alejek ogrodowych.

3.7. Lasy Wskaźnik lesistości gminy równy 57,4% jest zdecydowanie wyŜszy od wskaźnika dla całego

powiatu międzychodzkiego (44,5%) i naleŜy do jednego najwyŜszych w województwie. Jedną z podstawowych funkcji jaką pełnią lasy na terenie gminy Sieraków jest pozyskiwanie

dóbr uŜytkowych, oraz ochrona przed zagroŜeniami. Na terenie Nadleśnictwa Sieraków lasy stanowią funkcje glebochronne (4237,12 ha), wodochronne (3641,47 ha), ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej (337,51 ha).

Grunty leśne na terenie gminy Sieraków obejmują łącznie 12 076,3 ha, wskaźnik lesistości wynosi 57,4 %. PoniŜsza tabela przedstawia powierzchnie lasów według form własności.

Tabela 16 Powierzchnia lasów i gruntów le śnych [ha] na terenie gminy Nowy Sieraków według formy własno ści w latach 2007 – 2009

2007 2008 2009 ogółem 12 075,6 12 075,9 12 076,3 lasy ogółem 11 653,1 11 653,4 11 654,3 grunty leśne publiczne ogółem 11 583,0 11 583,0 11 582,7 grunty leśne prywatne 492,6 492,9 493,6 zalesienia ogółem 8,2 0,3 0 lesistość w % 57,40 57,40 57,40


Tereny Nadleśnictwa Sieraków naraŜone są na działanie szeregu ujemnych czynników. Do najbardziej zagroŜonych zalicza się kompleksy borów sosnowych Puszczy Noteckiej, które poprzez ich słabą odporność biologiczną są podatne zwłaszcza na gradacje szkodliwych owadów, grzybów czy poŜary.

Szkodniki owadzie Lasy Nadleśnictwa, z racji warunków przyrodniczych duŜych kompleksów leśnych

(w przewaŜającej części monokultur sosnowych), są naraŜone na szkodniki pierwotne. Ostatni zabieg ratowniczy został wykonany w 2001 r. na powierzchni 140 ha na owada Brudnica mniszka, na terenie leśnictwa Gospódka.



27

ZagroŜenia ze strony świata owadów koncentrują się na obrębie Bucharzewo Sierakowskie. Przyczyn naleŜy upatrywać w słabych siedliskach, braku zróŜnicowania gatunkowego i wiekowego drzewostanów. Na słabszych siedliskach, w ramach uodparniania drzewostanów na owady, wprowadza kępy biocenotyczne z gatunkami liściastymi, które w przyszłości mają stać się atrakcyjnymi miejscami dla bytowania ptaków.

Zagro Ŝenia abiotyczne Wśród czynników atmosferycznych mających największe znaczenie dla lasów Nadleśnictwa

Sieraków mają silne wiatry i huragany. Ostatni taki silny wiatr miał miejsce w 30.06.1996 roku, gdy w ciągu kilku chwil zostało powalone około 4 ha drzewostanu bukowego i dębowego. W wyniku kataklizmu pozyskano z powalonego drzewostanu około 1000 m3 grubizny, natomiast z całej powierzchni Nadleśnictwa uprzątnięto ponad 5.000 m3 wiatrołomów i wiatrowałów. Od wiatru uszkodzone są pojedyncze, wolno stojące nasienniki i przestoje, małe powierzchnie drzewostanów występujące wśród pól, łąk i pastwisk, a takŜe skraje zwartych lecz nadmiernie przerzedzonych drzewostanów. Wiosenne wiatry wschodnie przynoszą masy powietrza z niską temperatura, co moŜe powodować uszkodzenia od przymrozków. Średnio rocznie w Nadleśnictwie Sieraków występuje kilkaset m3 wiatrołomów i wiatrowałów.

W 2010 r. na przełomie maja i czerwca przez Gminę Sieraków przechodziła fala kulminacyjna na rzece Warcie. Leśniczowie dokonali przeglądu terenów naleŜących do Nadleśnictwa. W momencie kulminacji pod woda znalazło się około 178 (177,68) ha powierzchni lasów z czego ok. 102 (102,08) ha stanowiły lasy które uległy podtopieniu. Po przejściu fali dokonano ponownego przeglądu drzewostanów. Dał się zauwaŜyć wyraźny spadek poziomu wody. Zaznaczyć naleŜy Ŝe duŜa część drzewostanów została podtopiona przez podwyŜszający się poziom wód w jeziorach, które maja swoje odpływy bezpośrednio do Warty.

PoŜary lasu Lasy Nadleśnictwa Sieraków zaliczają się do obszarów średnio zagroŜonych powstaniem

poŜarów. ZagroŜenie potencjalne wynika z intensywnej penetracji lasów przez mieszkańców miast i okolicznych miejscowości w ramach turystyki, wypoczynku, zbioru jagód i grzybów. Do stref szczególnie naraŜonych na powstanie poŜarów naleŜą obszary oddziaływania ośrodków wypoczynkowych i domków letniskowych na działkach rekreacyjnych.

Za obszary szczególnie naraŜone uznaje się tereny obrębu Bucharzewo Sierakowskie. Odnotowuje się poŜary których główną przyczyna było nieostroŜna obchodzenie się

z ogniem otwartym, przeŜuty z gruntów nieleśnych (wypalanie traw) lub celowe podpalenia. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 22 marca 2006 r. w sprawie

szczegółowych zasad zabezpieczenia poŜarowego lasów (Dz. U. Nr 58, poz. 405) lasy Nadleśnictwa Sieraków zaliczone zostały do strefy duŜego zagroŜenia przez poŜary (I kategoria zagroŜenia poŜarowego). W ciągu ostatnich 9 lat (tj. od 1996 do 2005 r) odnotowano 40 poŜarów, z czego 38 w lasach na łącznej powierzchni 12 ha. Pozostałe 2 to poŜary budynków. Główna przyczyna ich powstawania było nieostroŜne obchodzenie się z ogniem (18 przypadków), podpalenia (9 przypadków), maszyny i urządzenia (6 przypadków), przerzuty z gruntów nieleśnych (5 przypadków) oraz wyładowania atmosferyczne (2 przypadki).

Zagro Ŝenia antropogeniczne Głównym czynnikiem negatywnie wpływającym na ekosystemy leśne Nadleśnictwa są

zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Na terenie Nadleśnictwa Sieraków nie ma duŜych, uciąŜliwych dla środowiska zakładów przemysłowych. jedynym, który moŜe powodować zanieczyszczenie powietrza to Huta Szkła "Warta" w Sierakowie. Jednak obecnie huta przeszła na nowszą technologię produkcji szkła (zastąpiono paliwo stałe - gazem). Jeden z najbardziej zagroŜonych i uszkodzonych regionów to leśnictwo Tuchola w Obrębie Sieraków. Tam lasy stanowiące drzewostany uszkodzone na skutek działalności przemysłu to powierzchnia około 240 ha. ZagroŜenie dla gleb i wód stwarza takŜe niewłaściwa gospodarka odpadami komunalnymi i gospodarka ściekami.

W celu ustalenia stopnia szkodliwości gazów i pyłów przemysłowych dla lasów Nadleśnictwa Sieraków, w 1995 roku przeprowadzono rozpoznanie szkód poprzez załoŜenie 62 powierzchni rozpoznawczych. W wyniku tego rozpoznania ustalono następujące strefy uszkodzenia lasów:

Tabela 17 Strefy uszkodzenia lasów na terenie Nadle śnictwa Sieraków

Strefa uszkodze ń

Obręb Bucharzewo Sierakowskie (ha)

Obręb Sieraków (ha)

Nadleśnictwo (ha)

0 5076,60 - 5076,60



28

I 3276,50 4538,78 7815,28

II - 359,80 359,80

Razem 8353,10 4898,58 13251,68

Źródło: Dane z Nadleśnictwa Sieraków

Do prac związanych z pielęgnacją lasów na terenie gminy Sieraków zalicza się: odnowienia i zalesienia, posadzenia produkcyjne, dolesienia luk, pielęgnowanie upraw i młodzików, melioracje i wprowadzenia podszytów.

Większość kompleksów leśnych charakteryzuje się duŜą atrakcyjnością krajobrazową,

estetyczną i zdrowotną. Są to lasy przydatne dla rekreacji, silnie penetrowane w celach rekreacyjno-turystycznych. Lasy Nadleśnictwa Sieraków, równolegle z funkcjami gospodarczymi, pełnią funkcje społeczne i ochronne. Te ostatnie stanowią aŜ 63,8% powierzchni leśnej Nadleśnictwa. Większość to lasy glebo- i wodochronne, ale są teŜ lasy nasienne, bądź chroniące środowisko przyrodnicze (ostoje zwierząt).

3.8. Szlaki turystyczne Gmina Sieraków ze względu na swój charakter krajobrazowo – przyrodniczy, oraz połoŜenie

w obrębie obszarów Natura 2000 posiada wiele znakowanych pieszych szlaków turystycznych przebiegających przez Miasto i Gminę o łącznej długości 147,6 km.

1. Szlak: Kłodzisko - Pakawie - Sieraków ; szlak Ŝółty, 17,1 km; z tego na terenie Gminy Sieraków 10,5 km

2. Szlak Sieraków - Jez. Lutomskie - Lutom - Sieraków ; szlak czerwony, czarny i Ŝółty, 17,7 k

3. Szlak Bucharzewo - Pustelnia - Chojno ; szlak czerwony, 9,8 km; z tego na terenie Gminy Sieraków 3,8 km

4. Szlak Sieraków - Jez. Niedziółka - Bucharzewo ; szlak niebieski, 7,2 km 5. Szlak Bucharzewo - Lichwin - Sieraków ; szlak czerwony i zielony, 11,7 km 6. Szlak Sieraków - Borowy Młyn - Francuskie Góry - Sieraków ; szlak Ŝółty

i zielony, 21,9 km 7. Szlak Sieraków - Kukułka - Zatom ; szlak Ŝółty, czarny i czerwony, 18,4 km 8. Szlak Kukułka - Błoto - Radgoszcz - Mi ędzychód ; szlak czarny, 19,3 km z tego

na terenie Gminy Sieraków 14,3 km 9. Szlak Sieraków - Ławica - Mi ędzychód ; szlak niebieski, 20,4 km z tego na terenie

Gminy Sieraków 13,5 km 10. Szlak Zatom Stary st. kol. - Ławica - Prusim st. kol .; szlak Ŝółty, 13 km z tego na

terenie Gminy Sieraków 6,5 km 11. Szlak Kwilcz - Kurnatowice - Góra Głazów - Sieraków ; szlak czarny i czerwony,

17,9 km, z tego na terenie Gminy Sieraków 9,9 km 12. Szlak Prusim st. kol. - Chalin - Grobia - Sieraków ; szlak znakowany częściowo,

Ŝółty i czarny, 16,2 km z tego na terenie Gminy Sieraków 12,2 km

Cele w zakresie zieleni urz ądzonej i lasów na terenie Gminy: • Utrzymanie dotychczasowego stanu zabytkowych parków • Rewaloryzacja i konserwacja zaniedbanych parków podworskich w Lutomku

i Ławicy • Udostępnianie terenów zielonych do korzystania w celach spacerowo –

rekreacyjnych • Ochrona drzewostanów przed szkodliwymi owadami, poŜarami, zagroŜeniami

abiotycznymi i antropogenicznymi • Ochrona zieleni dolin rzecznych, terenów torfowiskowych i zabagnionych • Przeprowadzanie bieŜących zabiegów pielęgnacyjnych w lasach

Strategia realizacji celu: Ze względu na to, Ŝe lasy na terenie Gminy zajmują ponad połowę powierzchni, są one

bardzo waŜnym elementem w systemie przyrodniczym. Dlatego teŜ tak waŜną kwestią jest ich ochrona przed zagroŜeniami, takimi jak szkodniki owadzie, silne wiatry i huragany, poŜary,



29

zagroŜenia antropogeniczne, a ostatnio równieŜ powodzie. Na ujemne czynniki najbardziej naraŜone są kompleksy borów sosnowych Puszczy Noteckiej, dlatego działania muszą być skupione zwłaszcza wokół tych obszarów.

Lasy Państwowe prowadzą równieŜ działania związane z ochroną róŜnorodności

ekosystemowej, które mają na celu umoŜliwienie kierowania gospodarką leśną w zgodności z zasadami ochrony przyrody. Działania te polegają m. in. na:

• odtwarzaniu śródleśnych zbiorników i cieków wodnych. Realizowany jest program małej retencji.

• zachowaniu w stanie naturalnym śródleśnych bagien, trzęsawisk, torfowisk i wrzosowisk.

• ochronie lasów łęgowych i wilgotnych oraz lasów na skrajnie ubogich siedliskach. • rozpoznawaniu siedlisk leśnych. • pozostawianiu w zdrowych drzewostanach posuszu jałowego, gałęzi i drzew

leŜących. • pozostawianiu w kaŜdym drzewostanie przewidzianym do uŜytkowania rębnego od 5

do 10 % starych drzew, w tym wszystkich drzew dziuplastych. • rozszerzaniu zakresu pielęgnacji biocenoz i siedlisk przez wprowadzanie do

drzewostanów dolnych warstw. • stosowaniu przy pozyskaniu drewna technik przyjaznych dla środowiska,

polegających na prowadzeniu prac w sposób ograniczający do minimum uszkadzanie pozostających składników lasu.

• ograniczaniu stosowania środków chemicznych na szkółkach leśnych i zwiększaniu nawoŜenia organicznego.

• pozostawianiu bagienek i oczek wodnych oraz wykorzystywaniu istniejących zadrzewień, zakrzewień i sukcesji naturalnej na powierzchniach przeznaczonych do zalesienia.

• ochronie obiektów leśnych o szczególnych walorach przyrodniczych. Szczegółowe kierunki prowadzenia gospodarki leśnej określają Plany urządzenia lasów. Zgodnie z art.5 ust.1 Ustawy z dn. 28 września1991 r. o lasach (Dz.2011 Nr 12, poz. 59 ze

zm.), nadzór nad gospodarką leśną sprawują minister właściwy do spraw środowiska – w lasach stanowiących własności Skarbu Państwa i starosta – w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa.

4. Ochrona zasobów przyrody

4.1. Zasoby naturalne 4.1.1. Wody podziemne

Na terenie Powiatu Międzychodzkiego znajdują się dwa główne zbiorniki wód podziemnych: czwartorzędowy w ośrodku porowym, dolina rzeki Warty (Sieraków - Międzychód) - nr 147, z obszarem najwyŜszej ochrony i wysokiej ochrony oraz zalegający pod nim zbiornik trzeciorzędowy, równieŜ o ośrodku porowym, subzbiornik jezioro Bytyńskie - Wronki - Trzciel - 146, z obszarem wysokiej ochrony w rejonie Międzychodu i na wschód od niego. Charakterystykę Głównych Zbiorników Wód Podziemnych na terenie Powiatu ilustruje poniŜsza tabela.

Tabela 18 Charakterystyka GZWP na terenie gminy Sieraków Stratygrafia Czwartorz ęd Trzeciorz ęd

Nazwa dolina rzeki Warty (Sieraków -Międzychód)

subzbiornik Jezioro Bytyńskie -Wronki - Trzciel

Nr zbiornika 147 146 GZWP [km2] 50 750 ONO[km2] 50 0 OWO [km2] 160 0



30

ONO + OWO [km2] 210 0 Wiek utworów wodonośnych QD Tr Typ ośrodka Por. Por. Klasa jakości wód Ic Ib, c Zasoby dyspozycyjne: tys. m3/d moduł [l/s km2]

10 2,31

20,0 0,31

Średnia głębokość ujęć [m] 40 130 Źródło: http://www.pgi.gov.pl/soh/zbiornikiwodpodziemnych/index.html

Rysunek 3 Lokalizacja Głównych Zbiorników Wód Podzi emnych (GZWP) na tle sieci hydrograficznej Źródło: na podstawie Mapy obszarów głównych zbiorników wód podziemnych w Polsce wymagających ochrony [Kleczkowski/red./1990]

Wody gruntowe swym charakterem i głębokością występowania odzwierciedlają cechy

konfiguracyjne terenu oraz budowę geologiczną jego podłoŜa. DuŜe deniwelacje terenu powodują duŜe zróŜnicowanie głębokości występowania wód podziemnych.

4.1.2. Wody powierzchniowe Tereny Gminy Sieraków są bogate w zasoby wodne. Przez gminę przepływa rzeka Warta,

która dzieli gminę na dwie części róŜniące się od siebie pod względem litologicznym. Część północna posiada warstwy przepuszczalne, dlatego jej zasoby wodne są mniejsze niŜ w części południowej.

Charakterystycznym elementem obszaru Gminy Sieraków jest występowanie licznych jezior. Łączna powierzchnia wszystkich jezior na terenie gminy Sieraków wynosi 1280,56 ha. Oprócz nich równieŜ występują mniejsze zbiorniki wodne i stawy. Wykaz wszystkich jezior wraz z ich powierzchnią znajduje się w tabeli poniŜej.

Tabela 19 Wykaz jezior na terenie gminy Sieraków L.p. Nazwa jeziora Poło Ŝenie obr ęb Pow. Ha UŜytkownik jeziora /adres/ 1. Gołęszewo Lutom 6,82 Jeziorowo-Stawowe Gospodarstwo Rybackie

Lutom Spółka z o.o. 2. Bragant Lutom 14,16 3. Płótnik Ławica 20,50 Gospodarstwo Rybackie Sieraków Spółka z



31

o.o. 4. Ławickie Ławica 90,69 5. Junikowo Ławica 34,11 6. Chalinek Ławica 15,94 7. Chalińskie M. Chalin 19,74 8. Bucharzewskie Bucharzewo 15,00 9. Kubek Bucharzewo 73,05 10. Sremskie Chalin 120,11 11. Lichwińskie Bucharzewo 48,92 12. Barlińskie Chorzępowo 108,59 13. Kłosowskie Nadl.Sieraków 142,09 14. Wielkie Góra 37,14 R. Jenek 1/9

K. Jerzy 2/9 C. Klejda 1/72 ; T. Lubik 15/72; W. Michałek 1/9 ; F. Spychała 1/9 ; B. Stańko 2/9

15. Krwawo Góra 3,57 M. Fiszer zam. Góra 16. Bukowieczko Góra 6,55 M.Jenek % ; K. Nowakowska % ; M. Tymek

5/32 ; M. Tymek 3/32 ; A. Graś % ;M Fr. Graś M 17. Wydrzno Góra 6,19 P. Hoffmann %; M. Jarysz %; M.in. Sobczak %;

B. Kolanoś % M1; A. Jolanoś M1; 18. Moczydło Góra 15,34 Nadl. Sieraków 19. Głęboczek Góra 23,85 Nadl. Sieraków 20. Lutomskie Lutom 174,70 SP Zespół Szkół w Sierakowie 21. Jaroszewskie Sieraków 91,72 22. Godziszewskie Lutom 18,88 Nadl. Sieraków 23. bez nazwy Kaczlin 3,92 Gmina Sieraków 24. Krzymień Izdebno-

Jabłonowo 77,17 M.R. Bak - Romańczuk, zam. Izdebno

25. Grzebieto Tuchola 4,18 Nadleśnictwo Sieraków 26. Izbienka Izdebno-

Jabłonowo 31,59 RSP Izdebno

27. śołnierek Izdebno-Jabłonowo

11,29 R. KrzyŜaniak zam. Jabłonowo

28. bez nazwy Izdebno-Jabłonowo

9,86 A. Misiołek zam. Mylin

29. Borowy Młyn Nadl.Sieraków 22,47 SP Zespół Szkół w Sierakowie 30. Mnich Nadl. Sieraków 27,18 Sidoruk, zam. Poznań 31. Głęboczek Grobia 5,24 Nadleśnictwo Sieraków

Źródło: Program Ochrony Środowiska dla powiatu Międzychodzkiego

Tabela 20 Wykaz stawów hodowlanych na terenie gminy Sieraków L. p. Nazwisko i Imi ę Poło Ŝenie stawów Powierzchnia

stawów [ha] 1. Andrzej Misiołek Izdebno 6,50 2. Gospodarstwo Rybackie Sieraków sp. z o.o. Lichwin, Bucharzewo 43.00 3 Ryszard Fiszer Góra 1,00 4. J W. Podolski Lutomek 2,10 5. M.R. Romańczuk Izdebno 11.10 6. Tomasz Najclerek Lutom 0,40 7. Bak Stanisław Klosowice 3,26 8. Moszniński Wacław Chalin 5,02 9. Robert Bak Klosowice 2,76 10. RSP Izdebno Izdebno 5,01 11. RSP Chorzępowo Chorzępowo

Borowy Młyn 1,61 14.00

12 Anna Boryka Grobio 1,00



32

13. Sławomir Kąkolewski Borowy Młyn 50.00 Źródło: Program Ochrony Środowiska dla powiatu Międzychodzkiego Oprócz Warty, która jest największym ciekiem przepływającym przez Gminę, na jej

obszarze występuje jeszcze rzeka Oszczynica i mniejsze strugi, które są wymienione poniŜej.

Tabela 21 Wykaz cieków podstawowych przepływaj ących przez teren Gminy Sieraków L.p. Nazwa cieku Długo ść całkowita cieku [km] 1. Struga Barlińska 0,9 2. Struga Bielina 6,7 3. Struga Górska 5,6 4. Struga Jaroszewska 7,0 5. Struga Kłosowska 1,1 6. Struga Kobylińska 0,7 7. Struga Lichwińska 0,6 8. Rzeka Oszczynica 30,6 9. Struga Prusimska 3,0 10. Struga Śremska 11,1

Źródło: Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu, Inspektorat Oborniki

4.1.3. Gleby Na obszarze gminy Sieraków dominują gleby brunatne i piaskowe róŜnych typów. Głównie

wykształcone z piasków luźnych i słabo – gliniastych. Następne grupy to: mady, czarne ziemie, torfowe, murszowo – torfowe, mułowo – torfowe, glejowe. Gleby brunatne występują na wysoczyznach w pasie przyjeziornym i wzdłuŜ krawędzi doliny Warty. Zaliczane są do kompleksów pszennych i Ŝytnich. Wartość bonitacyjna tych gleb odpowiada II, III i IV klasie. Kompleksy najŜyźniejszych gleb wytworzyły się w otoczeniu Lutomka oraz wokół Grobi i Jaroszewa.

Gleby bielicowe powstały pod lasami iglastymi, przewaŜnie na piaskach. Wartość tych gleb mieści się w V i VI klasie. Zaliczane są do kompleksów Ŝytnich. Pomimo licznych i duŜych zagłębień terenu, stosunkowo niewielki jest udział gleb hydrogenicznych. W dolinie Warty występują mady, głównie lekkie. Charakteryzują się duŜą produktywnością i zaliczane są do kompleksów Ŝytnich. Jakość uŜytkowa tych gleb to klasa IVb – VI. Tereny leśne stanowią 57,4% powierzchni ogólnej gminy Sieraków. Natomiast tereny rolne – 28,3% powierzchni ogólnej gminy.

Tabela 22 Gleby w Gminie Sieraków wg klas bonitacyj nych Grunty orne UŜytki zielone

klasa % klasa % IIIa 2,9 III 0,1 IIIb 5,6 IV 25,8 IVa 25,7 V 49,7 Ivb 15,3 VI 24,4 V 32,7 VI 17,0 VIz 0,8 Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy

Sieraków Ponad 50% ogólnej powierzchni gruntów ornych charakteryzuje się niskimi klasami

bonitacyjnymi (V, VI i VIz). Wśród gleb dobrych klas IIIa i b oraz IVa i b największy udział – 40% ich ogólnej powierzchni posiadają klasy IV. W uŜytkach zielonych zdecydowanie dominują równieŜ gleby niskich klas bonitacyjnych – V i VI, które łącznie stanowią 74% ogólnej powierzchni uŜytków zielonych.



33

4.1.4. Kopaliny Na terenie Gminy Sieraków znajdują się złoŜa kopalin. ZłoŜa węgla brunatnego występują

w Kłosowicach, jednak są one nieeksploatowane. W Sierakowie znajdują się surowce ilaste ceramiki budowlanej

Iły stanowią całość zasobów przemysłowych, jednak koncesja na ich wydobycie wygasła, wyrobisko jest zalane wodą, przeznaczone do likwidacji. Iły zawierają znaczną ilość substancji organicznych. PoniŜej złoŜa stwierdzono 4 pokłady węgla brunatnego o miąŜszości do 2 metrów przewarstwione iłami. W pobliŜu kopalni znajdował się zalany szyb po wydobyciu węgla brunatnego. ZłoŜe zaniechane z powodu niemoŜności uzyskania terenów pod eksploatację, teren złoŜa zajęty przez wyrobiska eksploatacyjne, nieuŜytki, uŜytki rolne i leśne oraz częściowo zabudowę jednorodzinną. Teren złoŜa od strony pd. przylega do linii kolejowej za którą rozciąga się las, a z pozostałych stron w bliskiej odległości jest zabudowa. Wydaje się, ewentualne zagospodarowanie złoŜa moŜe być trudne. Podobnie powiększenie zasobów.

Drugie złoŜe surowców ilastych ceramiki budowlanej znajduje się w Kłosowicach. Iłom towarzyszą pokłady węgla brunatnego- 2 otw. ze względu na występowanie. przerostów węgla wyłączono ze złoŜa. W złoŜu pozostała znikoma ilość zasobów surowca słabej jakości i zalegającego w skomplikowanych warunkach.

W Grotowie natomiast znajdują się pokłady ropy naftowej wraz z gazem ziemnym. ZłoŜa te są połoŜone na terenie trzech gmin – Sierakowa, Drawska i Drezdenka, okresowo jedynie eksploatowane przez PGNiG S.A., Oddział Zielonogórski, Z-d Górnictwa Nafty i Gazu.

W okolicy Grobi zlokalizowane są kruszywa naturalne, złoŜe jest eksploatowane w sposób odkrywkowy przez Kopalnię Kruszywa Naturalnego, "DĄBROWA MD – TRANSPORT”.

W świetle ochrony powierzchni ziemi istotne znaczenie ma objęcie rewaloryzacją obszarów

przekształconych eksploatacją kruszyw, w tym równieŜ eksploatacją „dziką” na cele budowlane. Zatem, w skali powiatu, konieczna będzie inwentaryzacja „dzikich” obiektów eksploatacji surowców mineralnych i opracowanie programu ich likwidacji. Proponuje się równieŜ podjęcie działań prewencyjnych, które w ujęciu praktycznym określiłyby status formalno-prawny dzikich wyrobisk.

Według ustawy Prawo ochrony środowiska, obowiązek sukcesywnego prowadzenia rekultywacji terenów poeksploatacyjnych oraz przywracania do właściwego stanu innych elementów przyrodniczych spoczywa na podmiocie podejmującym eksploatację złoŜa.

Cele w zakresie kopalin:

• Zrekultywowanie odkrywek w Sierakowie i Kłosowicach w związku z zaprzestaniem eksploatacji surowców ilastych ceramiki budowlanej

5. Zrównowa Ŝone wykorzystanie materiałów, wody i energii

5.1. Materiałochłonno ść, wodochłonno ść, energochłonno ść 5.1.1. Analiza zu Ŝycia wody

Zarówno miasto jak i gmina Sieraków są w znacznym stopniu zwodociągowane. Sukcesywna budowa stacji wodociągowych i rozbudowa sieci wodociągowej zaowocowała powszechnym dostępem wszystkich mieszkańców miasta i duŜej liczby ludności wsi do odpowiedniej jakościowo i ilościowo wody pitnej.

PoniŜej w tabeli przedstawiono analizę zaopatrzenia ludności w wodę w latach 2007-2009.

Porównując lata ubiegłe, moŜna stwierdzić, Ŝe w stosunku do roku 2007 liczba ludności

korzystająca z wodociągów wzrosła o 1,1%. Średnie zuŜycie wody przez jednego mieszkańca w Gminie zmalało, w roku 2008

wyniosło 35,2m3, natomiast w 2009 r. juŜ 32,9 m3.

Tabela 23 Infrastruktura techniczna ochrony środowiska w Gminie Sieraków latach 2007 – 2009 – sieć wodoci ągowa

Parametr jednostka 2007 2008 2009 ludność korzystająca z sieci wodociągowej w miastach osoba 5 555 5 624 5 617 ludność korzystająca z sieci wodociągowej osoba 7 523 7 589 7 597



34


Cele w zakresie zu Ŝycia wody na terenie miasta i gminy:

• naleŜy utrzymywać na terenie gminy studnie lokalne, • sukcesywna modernizacja i uzupełnienie sieci wodociągowej • rozbudowa sieci i przyłączanie nowopowstających obiektów do niej

5.1.2. Analiza stanu izolacji termicznej obiektów b udowlanych, zapotrzebowanie na ciepło Według danych GUS (2009 r.) na terenie Gminy Sieraków znajduje się 2 721 mieszkań.

MoŜna przypuszczać, Ŝe większość zbudowana została w starej technologii, w związku z tym zaledwie kilka procent tych budynków spełnia warunki energochłonności określone stosownymi normami. W ostatnim czasie obserwuje się wzrastającą liczbę przeprowadzanych termomodernizacji budynków równieŜ przez indywidualnych uŜytkowników.

Skuteczna termomodernizacja budynków pozwala na zatrzymanie nawet 15-25 % ciepła w budynkach. W związku z utworzeniem na terenie Gminy obszaru Natura 2000 – Sieraków, gdzie ochronie podlega kolonia rozrodcza nocka duŜego, zaleca się Ŝeby przed wykonaniem robót termomodernizacyjnych zinwentaryzować występujące gatunki nietoperzy i ptaków.

Przy niewłaściwym prowadzeniu robót w sezonie lęgowym ptaków i bez wykonania inwentaryzacji ornitologicznej, moŜe dojść do niszczenia siedlisk gatunków ptaków oraz negatywnego wpływu na same gatunki ptaków ( np. jerzyka (Apus apus) i wróbla (Passer domesticus)) podlegających ochronie na terenie gminy.

Zgodnie z art. 52 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (dz. U. 2009, Nr 151, poz. 1220 ze zm.) w stosunku do gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną gatunkową obowiązuje zakaz niszczenia ich siedlisk i ostoi. Przed podjęciem prac naleŜy przeprowadzić inwentaryzację budynków pod kątem występowania ww. gatunków ptaków. W razie stwierdzenia występowania ww. gatunków, termin oraz sposób wykonywania prac naleŜy dostosować do ich okresów lęgowych.

Zespół Szkół w Sierakowie otrzymał dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Na wniosek złoŜony w 2004 roku dofinansowanie zostało przekazane przez ZPORR - Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego w listopadzie 2008 roku. Zadanie zostało zrealizowane w ramach działania pt. „modernizacja obiektów placówek oświatowych powiatu międzychodzkiego” Dofinansowanie z Unii Europejskiej wyniosło 75% poniesionych kosztów.

Projekt polegał na tym, Ŝe Powiat jako organ prowadzący dla szkół ponadgimnazjalnych złoŜył wniosek o dofinansowanie inwestycji polegającej na zmodernizowaniu budynków. W Zespole Szkół w Sierakowie wymieniono wszystkie okna na okna z PCW. W 2009 roku docieplono dach i elewację w Zespole Szkół w Sierakowie.

Wykonane prace pozwoliły na lepszą izolację termiczną obiektów, zmniejszenie współczynnika przenikalności cieplnej nowych okien i ocieplonych ścian, co powoduje zmniejszenie udziału tych obiektów w tworzeniu "efektu cieplarnianego". Zmniejszyło się zapotrzebowanie na energię cieplną, co wpływa na zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego.

Większość mieszkańców Gminy ciągle korzysta z węgla, aby ogrzać swoje gospodarstwa domowe. Termomodernizacja nie tylko ogranicza koszty związane ze zuŜyciem węgla, lecz równieŜ przyczynia się do poprawy jakości powietrza, gdyŜ mniejsza ilość zuŜytego węgla warunkuje mniejszą emisję do atmosfery gazów i pyłów.

5.1.3. Analiza zu Ŝycia gazu Długość czynnej sieci gazowej na terenie gminy wynosi 29,75 km. Z sieci gazowej korzysta

ok. 6,6% mieszkańców. W ostatnich latach nieznacznie zmieniła się liczba gospodarstw domowych korzystających

z gazu i ogrzewania mieszkań, poziom ogólnego zuŜycia gazu równieŜ nie uległ zmianom i kształtował się na poziomie 235,3 tys. m3.

Zastosowanie gazu ziemnego zamiast węgla w celu pozyskiwania energii cieplnej jest zdecydowanie lepszym rozwiązaniem, jeśli chodzi o wpływ na środowisko naturalne. Pozwala przede wszystkim na całkowitą eliminację emisji pyłów, sadzy, cząstek smolistych, SO2 i CO. Przyczynia się takŜe do zmniejszenia emisji CO2 oraz uzyskania znacznych oszczędności energii pierwotnej w wyniku poprawy sprawności pozyskiwania energii.



35

5.1.4. Analiza zu Ŝycia energii

PoniŜej w tabeli zestawiono analizę zuŜycia energii elektrycznej w gminie.

Tabela 24 Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą w Gminie Sieraków 2007-2009 Energia elektryczna w gospodarstwach domowych Jednostka 2007 2008 2009

odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu szt 2 099 2 110 2 137 zuŜycie energii elektrycznej na niskim napięciu MW.h 4 584,69 4 602,62 4 620 Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych

Tabela 25 Zu Ŝycie energii elektrycznej w latach 2007-2009 [kWh] Energia elektryczna 2007 2008 2009

na 1 mieszkańca 763,9 759,6 755,6 na 1 korzystającego / odbiorcę 2 184,2 2 181,3 2 161,9 Źródło: GUS

Analizując powyŜsze zestawienia moŜna stwierdzić, Ŝe od 2007 r. nieznacznie wzrosła liczba odbiorców energii elektrycznej. ChociaŜ w tym samym okresie spadło zuŜycie energii na jednego mieszkańca.

5.2. Wykorzystanie energii odnawialnej Zmiany klimatu, kwaśne deszcze, dziura ozonowa, degradacja chemiczna gleb jest wynikiem

działalności człowieka na środowisko. Emisja do atmosfery gazów: dwutlenku węgla, dwutlenku siarki, tlenków azotu jest głównym

problemem ekologicznym. Źródłem tych gazów jest spalanie paliw, głównie dla celów energetycznych. NaleŜy podejmować działania zmierzające do zmniejszenia energochłonnych procesów produkcyjnych, zmianę struktury zuŜywanych paliw, a takŜe wzrost produkcji energii ze źródeł odnawialnych oraz bezemisyjnych. W Polsce głównym źródłem energii cieplnej jest węgiel kamienny. W sezonie grzewczym następuje więc wzrost emisji pyłowo – gazowej na terenach zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej.

"Strategia rozwoju energetyki odnawialnej" przyjęta przez Radę Ministrów uchwałą z dnia 5 września 2000 roku, zakłada zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych w bilansie paliwowo-energetycznym kraju do 7,5% w 2010 roku i do 14% w roku 2020.

Cel ten wymaga podjęcia szeregu działań, zarówno w skali krajowej, wojewódzkiej jak i lokalnej. W przypadku gminy Sieraków, podobnie jak i powiatu Międzychodzkiego, działania te powinny dotyczyć przede wszystkim wprowadzenia tzw. energii zielonej, z wykorzystaniem funduszy UE dla rozwoju rynku upraw oraz energetycznego uŜytkowania biomasy, a takŜe większego wykorzystania energii wodnej. Rozwój energetyki odnawialnej pozwoli to na zaktywizowanie społeczności lokalnej do działalności gospodarczej, co w konsekwencji prowadzić będzie do rozwoju terenów wiejskich, wykorzystania gruntów na plantacje biomasy, wykorzystania niepełnowartościowego drewna z gospodarki leśnej, a takŜe wykorzystania odpadów komunalnych.

W ostatnim czasie w Polsce, równieŜ i w województwie wielkopolskim, notuję się wyraźny wzrost zainteresowania uprawą polową gatunków roślin szybko rosnących (np. wierzba krzewiasta, ślazowiec pensylwański) i wykorzystaniem biomasy na cele energetyczne. Władze wojewódzkie i powiatowe będą wspierały projekty w zakresie budowy urządzeń i instalacji do produkcji i transportu energii wytwarzanej w oparciu o źródła odnawialne. MoŜliwości gminy w tym zakresie są ograniczone i dotyczą głównie działań promocyjnych.

5.2.1. Analiza stanu i mo Ŝliwo ści korzystania z energii wiatru NajwaŜniejsze korzyści ekologiczne płynące z wykorzystania energii wiatrowej to:

• brak emisji gazów cieplarnianych przy produkcji energii, • brak emisji SO2, NOx i pyłów do atmosfery, • brak powstawania odpadów stałych, gazowych, odorów i ścieków, • brak zanieczyszczeni wód i gleby,



36

• brak degradacji terenu i strat w obiegu wody, które mają miejsce przy konwencjonalnym pozyskiwaniu energii,

korzyści gospodarcze i społeczne. Gmina Sieraków leŜy w II (korzystnej) strefie wietrzności.

W Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Gminy Sieraków nie wyznaczono obszarów predestynowanych do lokalizacji elektrowni wiatrowych. Pomimo dość korzystnych warunków pod lokalizację elektrowni wiatrowych, większość obszaru gminy połoŜona jest na terenach cennych przyrodniczo, objętych ochroną, w tym systemem europejskiej sieci NATURA 2000, na których wyklucza się lokalizację elektrowni wiatrowych.

Energia wiatru w kWh (m 2/rok)

Strefa Na wysoko ści 10 m Na wysoko ści 30 m

Strefa I bardzo korzystna PowyŜej 1000 PowyŜej 1500

Strefa II korzystna 750-1000 1000-1500

Strefa III dość korzystna 500-750 750-1000

Strefa IV niekorzystna 250-500 500-750

Strefa bardzo niekorzystna Mniej niŜ 250 Mniej niŜ 500

Strefa szczytowe partie gór Tereny wyłączone -

Szczegółowe warunki lokalizacji inwestycji i jej wpływ na środowisko przyrodnicze muszą

zostać określone w sporządzonym dla planowanej inwestycji raporcie oddziaływania na środowisko (zgodnie m.in. z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010 r. Nr 213 poz. 1397). Sporządzenie raportu jest wymagane dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. W przypadku przedsięwzięć mogących potencjalnie oddziaływać na środowisko decyzję o konieczność wykonania raportu podejmuje organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Zapis wytycznych do sporządzenia



37

takiego raportu został określony w ustawie z dnia 3 października o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227 ze zm.).

W przypadku planowania lokalizacji elektrowni wiatrowych naleŜy wskazać działania minimalizujące potencjalnie negatywny ich wpływ na środowisko. Nie zaleca się lokalizowania elektrowni wiatrowych w odległości mniejszej niŜ 200 m od granicy lasu i niebędących lasem skupisk drzew o powierzchni 0,1 ha lub większej oraz w odległości mniejszej niŜ 200 m od brzegów zbiorników i cieków wodnych wykorzystywanych przez nietoperze. Odległość wyznacza się w linii prostej pomiędzy danym punktem lub linię, a okręgiem wyznaczającym zewnętrzną granicę obszaru zasięgu łopat..2

W przypadku wyznaczania lokalizacji elektrowni wiatrowych naleŜy zapoznać się z opracowaniami:

• „Ocena ryzyka środowiskowego przy realizacji inwestycji w energetyce wiatrowej. Przewodnik inwestorów.” – Polska Izba Gospodarcza Energetyki Odnawialnej,

• „Wytyczne w zakresie oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki” – Chylarecki P., Pasławska A. Szczecin, 2008,

• Obszary waŜne dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji na terenie województwa wielkopolskiego” – Wylegałą P., Kuźniak S., Dolata P. Poznań, 2008,

• Tymczasowe wytyczne dotyczące oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze (wersja II, grudzień 2009).

5.2.2. Analiza stopnia korzystania z energii biomas y i biogazu

Biopaliwa, ze względu na stan skupienia podzielić moŜna na stałe, płynne oraz biogaz występujący w postaci gazowej. Biopaliwa stałe uŜywane mogą być na cele energetyczne w procesach bezpośredniego spalania, gazyfikacji oraz pyrolizy w postaci:

• drewna i odpadów drzewnych (w tym zrębków z szybko-rosnących gatunków drzewiastych tj.: wierzba, topola)

• słomy jak i ziarna (zbóŜ, rzepaku) • słomy upraw specjalnych roślin energetycznych z rodziny Miscanthus, Topinambur

itp. • osadów ściekowych, • makulatury, • szeregu innych odpadów roślinnych powstających na etapach uprawy i pozyskania

jak teŜ przetwarzania przemysłowego produktów (siana, ostatek kukurydzy, trzciny cukrowej i bagiennej, łusek oliwek, korzeni, pozostałości przerobu owoców itp.)

Na poniŜszej tabeli przedstawiono roŜne sposoby pozyskiwania energii z biomasy.

Materiał Energetyczno ść Słoma Ŝółta 14,3 MJ/kg

Słoma szara 15,2 MJ/kg

Drewno opałowe 13,0 MJ/kg

Trzcina 14,5 MJ/kg Źródło: www.cire.pl

Pod względem energetycznym 2 tony biomasy równowaŜne są 1 tonie węgla kamiennego.

TakŜe pod względem ekologicznym biomasa jest lepsza niŜ węgiel gdyŜ podczas spalania emituje mniej SO2 niŜ węgiel. bilans emisji dwutlenku węgla jest zerowy poniewaŜ podczas spalania do atmosfery oddawane jest tyle CO2 ile wcześniej rośliny pobrały z otoczenia. Biomasa jest zatem o wiele bardziej wydajna niŜ węgiel, a w dodatku jest stale odnawialna w procesie fotosyntezy.

2 Tymczasowe wytyczne dotyczące oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze (wersja II, grudzień 2009)



38

5.2.3. Analiza wykorzystania energii słonecznej W Polsce istnieją dość dobre warunki do wykorzystania energii promieniowania

słonecznego przy dostosowaniu typu systemów i właściwości urządzeń wykorzystujących tę energię do charakteru, struktury i rozkładu w czasie promieniowania słonecznego. NatęŜenie promieniowania słonecznego w całym obszarze województwa wielkopolskiego i występujących warunkach klimatycznych zapewnia ekonomiczne przetwarzanie go w energię uŜyteczną. Potencjał ten jest wystarczający do wykorzystania na potrzeby bytowe mieszkańców, do podgrzewania ciepłej wody, choć koszty inwestycji są obecnie zbyt duŜe w stosunku do moŜliwości osób fizycznych. Ze względu na duŜą zmienność sezonową i dobową potencjał ten nie zaspokoi potrzeb produkcyjnych przemysłu rolnego i rolno-spoŜywczego.

Sprawność kolektorów słonecznych wynosi przeciętnie około 80%. Jednak całkowita sprawność układu podgrzewającego wodę ze względu na sprawność całej instalacji, a głównie wymienników ciepła, wynosi od 50% do 70%. 3

W ostatnim czasie pojawiło się kilkanaście gospodarstw domowych, które wykorzystują panele słoneczne instalowane na dachach budynków mieszkalnych.

5.3. Kształtowanie stosunków wodnych ochrona przed powodzi ą i skutkami suszy Gleby na terenie gminy Sieraków zostały poddane zmeliorowaniu, ich łączna powierzchnia

wynosi 764 ha. WzdłuŜ rzeki Warty nie powstały Ŝadne wały przeciwpowodziowe.

Z analizy zagroŜeń powodziowych na terenie Gminy Sieraków wynika, Ŝe gmina najbardziej naraŜona jest na powodzie związane z:

• lokalnymi gwałtownymi deszczami frontowymi i nawalnymi burzami, wówczas mamy do czynienia z powodzią typu opadowego.

• gwałtownym topnieniem śniegu zasilanym intensywnymi deszczami przy zamarzniętej powierzchni gruntu lub znikomej retencji wówczas mamy do czynienia z powodziami typu roztopowego,

• falą powodziową spowodowaną wysokimi stanami rz. Warty - Z uwagi na fakt, Ŝe wielkości wezbrania i czas nadejścia fali powodziowej będą w tym przypadku poprzedzone prognozą, zatem zarówno bierna jak i czynna obrona przeciwpowodziowa nie będzie naraŜona na zaskoczenie. Pozwoli to na jej prowadzenie bez większych trudności.

Cele w zakresie kształtowania stosunków wodnych och rona przed powodzi ą i skutkami suszy:

• WdraŜanie Dyrektywy Powodziowej w regionie wodnym Warty • Objęcie ochroną w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego

terenów zalewowych rzek • Odbudowa zniszczonych obiektów hydrotechnicznych • Budowa obiektów małej retencji • Modernizacja melioracji szczegółowych • Ustanawianie i odpowiednie zagospodarowywanie stref ochronnych ujęć wód

podziemnych.

6. Środowisko i zdrowie. Dalsza poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego

6.1. Jako ść gleb Monitoring jakości gleb nie był przeprowadzony na terenie sołectw Gminy Sieraków przez

Okręgową Stację Chemiczno – Rolniczą z siedzibą w Poznaniu. Badania były wykonane w latach 2008 – 2010. PoniŜej w tabelach przedstawiono wyniki przeprowadzonych badań na terenie gminy.

3 Źródło: www.cire.pl



39

W ciągu trzech lata przebadano 311 próbek gleby na obszarze 696,34 ha. Prawie połowa próbek charakteryzowała się odczynem lekko kwaśnym, potrzeby wapnowania zostały określone dla 40% próbek gleb jako zbędne.

Prawie 30% gleb charakteryzuje się bardzo wysokim poziomem fosforu, 46% niską zawartością potasu i prawie 30 % średnią zawartością magnezu.



40

Tabela 26 Odczyn i potrzeby wapnowania (wyniki bada ń wyra Ŝone w procentach)

Lp Miejscowo ść Obszar

Przebadany [ha]

Ilość prób

Odczyn (pH)-% Potrzeby wapnowania - %

bardzo kwaśny kwaśny Lekko kwa śny oboj ętny zasadowy konieczne potrzebne wskazane ograniczone zbędne

1 Bucharzewo 17,25 12 17 58 8 17 0 17 50 8 8 17

2 Chorzępowo 36,40 18 22 28 22 22 6 22 22 6 6 44

3 Góra 16,00 9 11 11 56 22 0 11 11 0 22 56

4 Grobia 6,00 5 0 80 20 0 0 40 60 0 0 0

5 Izdebno 387,00 146 1 15 61 9 14 1 1 16 31 51

6 Kłosowice 41,90 27 33 15 41 4 7 33 4 19 26 19

7 Kobylarnia 53,13 26 7 14 3 2 0 27 31 19 8 15

8 Lutom 44,56 14 0 0 50 21 29 0 0 0 29 71

9 Ławica 8,00 2 0 100 0 0 0 0 0 100 0 0

10 Sieraków 55,94 35 23 31 37 9 0 26 17 11 23 23

11 Śrem 10,00 4 0 50 25 25 0 0 25 25 25 25

12 Tuchola 20,16 13 15 38 38 8 0 15 31 8 15 31

Gmina 696,34 311 11 25 45 10 9 12 12 14 23 39 Źródło: Okręgowa Stacja Chemiczno – Rolnicza z siedzibą w Poznaniu



41

Tabela 27 Zasobno ść gleb na terenie gminy Sieraków w przyswajalny fosf or, potas i magnez (wyniki bada ń wyra Ŝone w procentach)

Lp Miejscowo ść

Makroelementy Fosfor - % Potas - % Magnez -%

Zawarto ść Bardzo niska niska średnia wysoka Bardzo

wysoka Bardzo niska niska średnia wysoka Bardzo

wysoka niska niska średnia wysoka Bardzo wysoka

1 Bucharzewo 25 33 25 17 0 42 50 8 0 0 0 33 25 42 0

2 Chorzępowo 11 28 17 0 44 50 11 33 6 0 0 22 28 44 6

3 Góra 0 0 11 22 67 0 11 33 44 11 0 0 22 44 33

4 Grobia 0 40 0 20 40 20 40 40 0 0 0 60 40 0 0

5 Izdebno 6 25 23 18 28 3 56 31 6 4 0 3 30 39 28

6 Kłosowice 0 22 30 22 26 26 44 15 7 7 4 0 19 37 41

7 Kobylarnia 12 35 38 12 4 50 42 8 0 0 0 4 35 38 23

8 Lutom 0 0 29 14 57 21 14 43 21 0 7 29 14 21 29

9 Ławica 100 0 0 0 0 100 0 0 0 0 0 50 50 0 0

10 Sieraków 3 14 31 17 34 26 60 6 6 3 0 26 46 11 17

11 Śrem 0 75 0 25 0 25 75 0 0 0 75 25 0 0 0

12 Tuchola 15 15 23 8 38 38 8 38 0 15 0 8 8 15 69

Gmina 7 23 25 16 29 19 46 24 7 4 2 10 29 33 26 Źródło: Okręgowa Stacja Chemiczno – Rolnicza z siedzibą w Poznaniu



42

Cele w zakresie jako ści gleb:

• Ochrona gleb o wysokiej przydatności rolniczej przed przeznaczeniem na cele nierolnicze • Utrzymanie i odbudowa urządzeń melioracyjnych, zapewniających odpowiedni poziom wód

gruntowych i zabezpieczających uŜytki rolne przed okresowymi przesuszeniami lub zalaniami • Wapnowanie gleb oraz nawoŜenie magnezowe, fosforowe i potasowe. • WdraŜanie i upowszechnianie zasad dobrej praktyki rolniczej (KDPR) • Rozwój rolnictwa ekologicznego

Strategia realizacji celu:

Ochrona gleb będzie uwzględniała racjonalne zuŜycie nawozów sztucznych i środków ochrony roślin, preferowanie nawozów naturalnych, np. obornika, kompostu.

Ponadto stosowanie przez rolników i ogrodników polepszaczy gleb (np. mączki kostnej, odpadów z produkcji skrobi ziemniaczanej), nawozów syntetycznych i mineralnych, odchodów zwierząt z ferm (np. gnojowicy), nieodpowiednich dawek osadów ściekowych i kompostów naturalnych moŜe znacznie nasilać procesy degradacji gleb oraz wpływać na eutrofizację wód.

WaŜna przy samodzielnych działaniach rolników staje się pomoc organizacyjna Urzędu Gminy Sieraków, polegająca na wsparciu merytorycznym rolników.

Istotnym kierunkiem działań w rolnictwie będzie wdraŜanie i upowszechnianie Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej (KDPR). W tym względzie waŜna będzie działalność Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego Oddział w Międzychodzie., który moŜe pełnić rolę koordynatora działań edukacyjnych na terenie całego powiatu, np. prowadzenie w mediach systematycznych wykładów na temat zasad KDPR, oraz innych działań popularyzujących dobrą praktykę rolniczą, w tym w zakresie rolnictwa ekologicznego.

6.2. Jako ść wód Jeziora WIOŚ w Poznaniu prowadzi monitoring jezior znajdujących się na obszarze gminy Sieraków. Monitorowanymi jeziorami w latach 2008 – 2010 były:

• Jezioro Śremskie (2008 – 2010) • Jezioro Wielkie (2009) • Jezioro Lutomskie (2008) • Jezioro Jaroszewskie (2010) • Jezioro Kubek (2010) • Jezioro Ławickie (2010)

Tabela 28 Stan wód stoj ących na terenie Gminy Sieraków w latach 2008 – 2010 Rok

badań Kategoria wód

Typ wód Klasa elementów biologicznych

Klasa elementów fizykochemicznych

Jez. Śremskie 2010 Wody naturalne

2a (jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, stratyfikowane)

II śaden z badanych wskaźników jakości wód wchodzących w skład elementów fizykochemicznych nie przekracza wartości określonych w załączniku 2 do rozporządzenia dla klasy II.

2009 Jezioro 2a (jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, stratyfikowane)

I śaden z badanych wskaźników jakości wód wchodzących w skład elementów fizykochemicznych nie przekracza wartości określonych w załączniku 2 do rozporządzenia dla klasy II.

2008 b.d. 2a (jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o

II Przekroczenie norm jednego lub więcej wskaźników



43

małym wypływie zlewni, stratyfikowane)

Jez. Lutomskie

2008 b.d. 3a (jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o duŜym wypływie zlewni, stratyfikowane)

V Przekroczenie norm jednego lub więcej wskaźników

Jez. Jaroszewskie

2010 Wody naturalne

2a (jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, stratyfikowane)

III Jeden lub więcej badanych wskaźników jakości wód wchodzących w skład elementów fizykochemicznych przekracza wartości określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia dla klasy II.

Jez. Kubek 2010 Wody naturalne

3b (jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o duŜym wypływie zlewni, niestratyfikowane)

IV Jeden lub więcej badanych wskaźników jakości wód wchodzących w skład elementów fizykochemicznych przekracza wartości określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia dla klasy II.

Jez. Ławickie 2010 Wody naturalne

3a (jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o duŜym wypływie zlewni, stratyfikowane)

III Jeden lub więcej badanych wskaźników jakości wód wchodzących w skład elementów fizykochemicznych przekracza wartości określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia dla klasy II.

Źródło: WIOŚ w Poznaniu

Jedynie Jezioro Śremskie objęte było monitoringiem corocznym, jest to jezioro o podwyŜszonych zawartościach w osadach jeziornych związków chloroorganicznych, które zawarte są w pestycydach. Badania wód jednak wykazały, Ŝe klasy wskaźników jakości są bardzo dobre, jedynie wartości zbadanego chlorofilu „a” mieszczą się w klasie II.

Wody płynące W punkcie pomiarowym Oszczynica – Sieraków wyznaczonym w miejscu ujścia rzeki

Oszczynica do rzeki Warty WIOŚ w 2006 r. przeprowadził monitoring wód wraŜliwych na zanieczyszczenie związkami azotu naraŜonych na zanieczyszczenia ze źródeł rolniczych. Pomiary wykazały Ŝe średnioroczna zawartość azotanów wynosi 1,53 mg/l. W tym samym punkcie została zbadana równieŜ jakość wód ze względu na wymagania, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych. Dokonana ocena wskazuje, Ŝe wody w punkcie pomiarowym są nieprzydatne do hodowli ryb karpiowatych.

W 2009 r. dokonano pomiarów jakości wód w punkcie pomiarowym Oszczynica - Sieraków. Badania te wykazały III klasę elementów biologicznych, klasę elementów fizykochemicznych poniŜej stanu dobrego oraz umiarkowany stan ekologiczny.

W 2009 r. WIOŚ przeprowadził badania wód powierzchniowych, zostały przebadane wody

rzeki Warty przepływającej przez gminę Sieraków. Punkt pomiarowo – kontrolny Warta - Wartosław został zlokalizowany w sąsiedniej gminie Wronki, ok. 20 km od Sierakowa.



44

Tabela 29 Wyniki bada ń stanu ekologicznego wód w punkcie pomiarowo-kontro lnym Warta – Wartosław

Lp. Wskaźnik

jako ści wody

Jednostka miary

Liczba prób Minimum Data Maximum Data Średnia

roczna

Klasa wska źnika

jako ści wód

1 Temperatura wody

C 11 0,5 2009-01-06

24,0 2009-07-07

11,8 II

3 Odczyn pH 11 7,9 2009-03-

04 8,6

2009-05-05

8,1 II

4 Tlen

rozpuszczony mg O2/l 11 6,4

2009-08-04

12,6 2009-05-

05 10,255 II

5 BZT5 mg O2/l 11 1,5 2009-09-

01 9,1

2009-05-05

4,382 poniŜej stanu

dobrego

6 Ogólny węgiel

organiczny mg C/l 11 6,88

2009-02-03

22,11 2009-01-

06 10,785

poniŜej stanu

dobrego

7 Azot

amonowy mg Nmm/1 11 0,094

2009-11-03

0,804 2009-03-

04 0,39 II

8 Azot Kjeldahla

mg N/l 11 0,576 2009-10-06

3,11 2009-03-04


dobrego

9 Azot

azotanowy mg Nno3/1 11 0,536

2009-08-04

7,051 2009-03-

04 2,417

poniŜej stanu

dobrego

10 Azot ogólny mg N/l 11 1,805 2009-10-

06 10,239

2009-03-04


dobrego

11 Fosfor ogólny mg P/l 11 0,127 2009-09-

01 0,286

2009-04-06

0,189 II

12 Przewodność

w 20 °C

LiS/cm 11 554 2009-08-

04 786 2009-01-

06 622 I

13 Substancje

rozpuszczone mg/l 11 269

2009-04-06

525 2009-03-

04 388,9 II

14 Chlorofil "a" Lg/l 9 5,2 2009-02-

03 137,1

2009-07-07

54,6 II

• Klasa elementów fizyczno-chemicznych: jeden lub więcej badanych wskaźników jakości wód

wchodzących w skład elementów fizykochemicznych przekracza wartości określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia dla klasy II

• Klasa elementów biologicznych — II • Stan ekologiczny – umiarkowany

Wody podziemne Sieć punktów monitoringowych ulegała w latach 2007 - 2008 transformacji w celu pełnego

dostosowania do wymagań Ramowej Dyrektywy Wodnej, tak aby w 2009 r. osiągnąć postać docelową.

Na terenie gminy zlokalizowano jeden punkt regionalnego monitoringu Jednolitych Części wód podziemnych. Punkt 16 znajduje się w Sierakowie, na obszarze zabudowy miejskiej, głębokość stropu warstwy wodonośnej wynosi 8,3m. Jakość wód podziemnych zbadanych przez WIOŚ została zakwalifikowana w 2004 r. do klasy II, w 2005 r. do klasy III, w 2006 r. równieŜ do klasy III.

Wody klasy II to wody, których: • wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na oddziaływania antropogeniczne, • wskaźniki jakości wody, z wyjątkiem Ŝelaza i manganu, nie przekraczają wartości

dopuszczalnych jakości wody przeznaczonej do spoŜycia przez ludzi.



45

Wody klasy III to wody, których: • wartości wskaźników jakości są podwyŜszone w wyniku naturalnych procesów lub

słabego oddziaływania antropogenicznego, • mniejsza część wskaźników jakości wody przekracza wartości dopuszczalne jakości

wody przeznaczonej do spoŜycia przez ludzi. Gmina Sieraków PołoŜona jest on na obszarze GZWP nr 146, subzbiornika Jezioro

Bytyńskie – Wronki – Trzciel. Całkowita powierzchnia zbiornika wynosi 750 km2, obejmuje swym zasięgiem trzeciorzędowe utwory wodonośne, ma charakter porowy. Gmina Sieraków połoŜona jest równieŜ na obszarze JCWPd nr PL_GB_6500_042, ten obszar nie został zakwalifikowany do obszarów zagroŜonych.

W 2009 r. WIOŚ na wyznaczonych obszarach „azotanowych” prowadził badania wód podziemnych w 21 otworach w celu uchwycenia zjawiska przenikania do nich zanieczyszczeń (związków azotu).Takie badanie zostało przeprowadzone w gminie Wronki sąsiadującej z gminą Sieraków, na terenie zlewni Oszczynicy. StęŜenie azotanów w przedziale 1,0 – 5,1 mg NO3/l stwierdzono na ujęciu w miejscowości Orle Wielkie ujmującym wody na „wypływie” z obszaru OSN (3,59 – 5,08 mg/l), natomiast w studni w Białokoszu na „wypływie” do obszaru OSN stęŜenia azotanów nie przekraczały 1 mg/l/

Ocena jakości wody przeznaczonej do spoŜycia przez ludzi w 2010 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Międzychodzie przeprowadza ocenę jakości

wody przeznaczonej do spoŜycia przez ludzi. Wodociągi w których dokonuje się oceny to: • Publiczny Sieraków, • Publiczny Kłosowice • Publiczny Ławica • Publiczny Lutom • Publiczny Lutomek • Lokalny TKKF Sieraków • Lokalny OW „Wrzos” Sieraków • Lokalny Jeleniec • Lokalny Warta Glass Sieraków S.A. • Publiczny Przemyśl

W 2009 r. jakość wód z wodociągów zaopatrujących mieszkańców Gminy Sieraków odpowiadała wymaganiom określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŜycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417). Jedynym wyjątkiem jest wodociąg publiczny Przemyśl, gdzie odnotowano przekroczenia dopuszczalnego poziomu manganu.

W 2010 r. jakość wody nie odpowiadała wymogom rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. ze względu na przekroczenia dopuszczalnego poziomu manganu, Ŝelaza i mętności w wodociągu publicznym Ławica, oraz dopuszczalnego poziomu manganu, jonu amonowego i mętności w wodociągu publicznym Warta Glass Sieraków S.A.

WSSE w Poznaniu w roku 2010 pobrano z terenu województwa wielkopolskiego do badań 6669 próbek wody, z czego 1466 (21,9%) nie odpowiadało wymaganiom jakościowym.

Na podstawie analizy sprawozdań z badań próbek wody stwierdzono, iŜ 997 wodociągów produkowało wodę właściwej jakości (85,6%). W porównaniu z rokiem ubiegłym liczba wodociągów produkujących dobrą wodę zwiększyła się o 4,9%. Poprawa jakości wody wynikać moŜe z działań naprawczych przedsiębiorstw wodociągowych oraz zmian prawnych (nowelizacja rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŜycia przez ludzi z dnia 29 marca 2007r.) wprowadzających zmniejszenie zakresu badanych parametrów w monitoringu kontrolnym m. in. takich jak Ŝelazo, mangan, azotany, będących najczęstszą przyczyną kwestionowania jakości wody. Parametry te badane są nadal w ramach monitoringu przeglądowego.

Jakość wody najczęściej była kwestionowana ze względu na przekroczenia dopuszczalnych wartości parametrów fizykochemicznych, głównie takich jak Ŝelazo, mangan, mętność, barwa oraz amoniak, które mogą powodować zmiany organoleptyczne wody, natomiast nie mają istotnego znaczenia w ocenie skutków zdrowotnych.

Ocena jakości wody w nadzorowanych kąpieliskach w Gminie Sieraków Na podstawie badań wody z kąpielisk i kontroli terenowych Państwowy Powiatowy Inspektor

Sanitarny w Międzychodzie stwierdził, Ŝe na terenie Gminy Sieraków w 2009 i 2010 r. kąpiel była



46

dozwolona bez Ŝadnych zastrzeŜeń w kąpieliskach na obszarze jeziora Jaroszewskiego przy OWiR i COSSz TKKF w Sierakowie.

Cele w zakresie ochrony zasobów wodnych na terenie Gminy:

• Osiągnięcie właściwych standardów wód powierzchniowych pod względem jakościowym i ilościowym

• Ograniczanie wpływu zanieczyszczeń obszarowych i ścieków deszczowych na wody powierzchniowe

• Zmniejszenie substancji biogennych w wodach powierzchniowych • Eliminacja nieszczelnych zbiorników bezodpływowych • Rewaloryzacja płytkich jezior zanieczyszczonych substancjami organicznymi i

biogennymi

6.3. Zanieczyszczenie powietrza Na terenie powiatu międzychodzkiego WIOŚ prowadzi monitoring jakości powietrza w punkcie

pomiarowym Chalin, gdzie prowadzone są pomiary pasywne. W 2006 r. w tym punkcie średnioroczne stęŜenie SO2 wyniosło 5,14µg/m3, natomiast średnioroczne stęŜenie NOx 16,56µg/m3. W 2009 r. wyniki badań przedstawiały się następująco: średnioroczne stęŜenie SO2 wyniosło 4,6µg/m3, natomiast średnioroczne stęŜenie NOx 13,9µg/m3. Na podstawie tych badań moŜna dostrzec Ŝe następuje poprawa w zakresie stęŜeń rocznych zanieczyszczeń.

Emisja zanieczyszczeń do powietrza na terenie powiatu międzychodzkiego wg pomiarów przeprowadzonych przez WIOŚ w 2004 r. wyniosła kolejno dla dwutlenku siarki 44,69 Mg/rok, tlenków azotu 26,47 Mg/rok oraz pyłów ogółem 57,44 Mg/rok

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego z 2009 roku w województwie

wielkopolskim emisja gazów do atmosfery ze znaczących zakładów wynosiła około 17 595 577 ton. W stosunku do roku poprzedniego uległa ona obniŜeniu o ok. 669 088 ton. Zanieczyszczeń pyłowych zarejestrowano 4 720 ton, a ich ilość zmniejszyła się w stosunku do danych z roku 2008 o 1 874 ton. Emisja zorganizowana z największych zakładów w 2009 roku wynosiła dla podstawowych substancji:

• dwutlenek węgla – 17 516 808 ton, • dwutlenek siarki – 31 367 ton, • tlenki azotu – 24 676 ton, • tlenek węgla – 7 617 ton,

PoniŜsza tabela przedstawia emisję zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciąŜliwych na terenie powiatu międzychodzkiego.

Tabela 30 Emisja zanieczyszcze ń powietrza z zakładów szczególnie uci ąŜliwych na terenie powiatu mi ędzychodzkiego w latach 2007-2009r.

Źródło: GUS Najistotniejszym źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza na terenie gminy jest transport

drogowy. Na skutek czynności eksploatacyjnych do atmosfery emitowane są węglowodory. System

Emisja zanieczyszcze ń pyłowych t/rok

2007 2009 ogółem 71 71 ze spalania paliw 14 14

Emisja zanieczyszcze ń gazowych t/rok

2007 2009 ogółem 69 106 67 959 ogółem (bez dwutlenku węgla) 557 166 dwutlenek siarki 0 14 tlenki azotu 482 147 tlenek węgla 75 1 dwutlenek węgla 68 549 67 793



47

komunikacyjny stwarza zagroŜenia dla stanu jakości powietrza głównie z tytułu transportu tranzytowego pojazdów cięŜkich.

Na terenie gminy Sieraków największa emisja spowodowana komunikacją ma miejsce na drogach wojewódzkich nr: 133, 150, 182, 186, 198 przebiegających w szczególności na terenie miasta.

W zakresie zmniejszenia uciąŜliwości powodowanej przez ciągi komunikacyjne na terenie gminy prowadzone są inwestycje drogowe polegające m.in. na wymianie nawierzchni asfaltu. Realizacja zadań odbywa się w miarę dostępności środków budŜetowych. Poprawa infrastruktury transportowej powoduje poprawę płynności ruchu, przyspieszenie przejazdów, co wiąŜe się takŜe z redukcją emisji spalin i oszczędnością w zuŜyciu paliw.

W ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego ZPORR w Priorytecie III "Rozwój Lokalny” przebudowano drogę powiatową nr 32101 (nowy nr: 1736 P) Sieraków - Upartowo na długości 7,157 km. oraz zbudowano ścieŜkę rowerową w m. Sieraków od wiaduktu kolejowego do Ośrodka TKKF (strona prawa) o długości 1,703 km. Droga powiatowa stanowi połączenie miasta Sierakowa z drogą krajową nr 24 przebiegającą przez Kwilcz. Droga łączy bezpośrednio dwie drogi wojewódzkie: nr 182 Międzychód - Wronki oraz nr 186 Kwilcz - Dobrojewo.

Całkowita wartość projektu wyniosła 4.096.295,10 zł. Dofinansowanie z Unii Europejskiej przekazane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 3.072.221,32 zł.

Modernizacja drogi polegała na wykonaniu odnowy nawierzchni bitumicznej poprzez wykonanie warstwy wyrównawczej i warstwy ścieralnej nawierzchni oraz wykonaniu korekt łuków poziomych wraz z usunięciem drzew i gałęzi wchodzących w skrajnię drogową oraz na odwodnieniu drogi.

W ramach tego projektu zostały teŜ przeprowadzone prace modernizacyjne, oraz wykonana została dwukierunkowa ścieŜka rowerowa z kostki betonowej o grubości 8 cm. na długości 1,703 km, szerokości 2 m., poprowadzona jest ona na niewielkim nasypie przy skarpie drogi.

Dotychczasowy brak połączenia miasta Sierakowa z ośrodkami (kąpielisko, basen) ścieŜką rowerową powodował natęŜony ruch rowerowy jezdnią i duŜe zagroŜenie bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Roczną ocenę jakości powietrza za rok 2009 przeprowadzono z uwzględnieniem kryteriów

ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ze względu na ochronę roślin. Ocena i wynikające z niej działania odnoszone są do obszarów nazywanych strefami. Prezentowaną ocenę wykonano w odniesieniu do nowego układu stref i zmienionych poziomów substancji, w oparciu o:

• ustawę Prawo ochrony środowiska (Dz.U.08.25.150), • rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 03 marca 2008 roku w sprawie

poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U.08.47.281), • rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 06 marca 2008 roku w sprawie stref,

w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz.U.08.52.310). Pod względem badań jakości powietrza Gmina Sieraków została włączona do strefy

nowotomysko - wolsztyńskiej w skład której wchodzą powiaty międzychodzki, nowotomyski, wolsztyński, grodziski.

Ostatnich okresowych badań stanu aerosanitarnego dokonano w roku 2010.

Wyniki klasyfikacji stref pod k ątem ochrony zdrowia Całą strefę nowotomysko – wolsztyńską dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, pyłu

zawieszonego PM10, ołowiu, benzenu, tlenku węgla, arsenu, kadmu, niklu, benzo(a)piranu zakwalifikowano w 2009 r. do klasy A. Jedynym wyjątkiem był ozon, dla którego oceny wyznaczono strefę wielkopolską, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 6 marca 2008 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. 2008 Nr 52, poz. 310). StęŜenie ozonu w powietrzu przekracza dopuszczalne wartości i w tym przypadku przypisano strefę do klasy C. W 2010 r. dokonano oceny juŜ wyłącznie dla strefy wielkopolskiej.

W poniŜszej tabeli przedstawiono wyniki badań stęŜeń zanieczyszczeń powietrza wykonane przez WIOŚ dla strefy nowotomysko – wolsztyńskiej w 2009 r. i strefy wielkopolskiej w 2010 r.



48

Tabela 31 Wyniki klasyfikacji strefy pod k ątem ochrony zdrowia w 2009 i 2010 r.

strefa Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczys zczeń dla obszaru całej strefy

SO2 NO2 PM10 Pb C6H6 CO As Cd Ni B/a/P O3 Strefa

nonotomysko - wolszty ńska

A A A A A A A A A A C*

Strefa wielkopolska A A C A A A A A A C A

Źródło: WIOŚ 2009, 2010 * - ocena strefy wielkopolskiej

Na podstawie powyŜszej tabeli moŜna zauwaŜyć, Ŝe w 2010 r. przekroczenia poziomu docelowego odnotowano dla pyłu PM 10 i benzo(a)pirenu. Zbadano równieŜ po raz pierwszy stęŜenie pyłu PM 2,5, który przypisano do klasy B. Poprawie natomiast uległo stęŜenie ozonu.

Wyniki klasyfikacji w oparciu o kryteria okre ślone dla ochrony ro ślin W wyniku oceny przeprowadzonej za rok 2009 dla dwutlenku siarki i tlenku azotu pod kątem

ochrony roślin strefę nowotomysko - wolsztyńską przypisano do klasy A. W przypadku stęŜenia ozonu jego dopuszczalne wartości zostały przekroczone i równieŜ pod względem klasyfikacji strefy pod względem ochrony roślin została ona przypisana do klasy C.

Cele w zakresie ochrony powietrza:

• Ograniczenie wielkości emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych • Ograniczenie niskiej emisji • Opracowanie projektu załoŜeń do planu zaopatrzenia w energię • Zmniejszenie zuŜycia energii cieplnej poprzez np. izolację cieplną budynków

i upowszechnianie przyjaznego środowisku budownictwa (materiały energooszczędne)

Strategia realizacji celu W związku z turystycznym charakterem Gminy duŜe znaczenie ma ograniczenie emisji

zanieczyszczeń powietrza. Na terenie Gminy jak opisano wcześniej największe zagroŜenie stanowi „niska emisja”, oraz ruch drogowy. Działania polegające na ograniczaniu emitowanych zanieczyszczeń powinny polegać na zmniejszeniu ilości gospodarstw domowych ogrzewających budynki za pomocą węgla. Jedną z dróg jest tutaj dalsza gazyfikacja Gminy i przyłączanie nowych obiektów do sieci. Działania termomodernizacyjne równieŜ mogą przynieść wiele korzyści – poprzez ocieplenie budynków i stosowanie materiałów energooszczędnych ograniczone zostaje zuŜycie węgla.

W przypadku zanieczyszczeń komunikacyjnych działania powinny być skupione na modernizacji dróg wojewódzkich i powiatowych. Sami mieszkańcy mogą przyczynić się do poprawy jakości powietrza stosując benzynę bezołowiową lub biopaliwa w swoich pojazdach.

6.4. PowaŜne awarie Na terenie gminy Sieraków znajduje się jedna instalacja, która wymaga pozwolenia

zintegrowanego. Jest to Huta Szkła „WARTA” S.A. przy ul. Poznańska 35, 64-410 Sieraków Wlkp. Huta posiada waŜne pozwolenie zintegrowane do 26.10.2014 r.

Z oceny zagroŜenia dla Gminy Sieraków wynika, Ŝe do potencjalnych zagroŜeń mogących doprowadzić do sytuacji kryzysowych naleŜy zaliczyć:

• poŜary, • katastrofy, awarie i niekontrolowane przenikanie róŜnych substancji do środowiska

naturalnego, • skaŜenie toksycznymi środkami przemysłowymi – transport substancji

niebezpiecznych, • klęski Ŝywiołowe (susze, huragany, intensywne opady).



49

Obowiązki związane z awariami przemysłowymi spoczywają głównie na prowadzącym zakład o duŜym lub zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii oraz na organach Państwowej StraŜy PoŜarnej, a takŜe Wojewodzie. Szczegółowy opis obowiązków podaje ustawa Prawo ochrony środowiska.

WIOŚ realizuje zadania z zakresu zapobiegania występowania awarii przemysłowych poprzez wykonywanie kontroli przedsiębiorstw. Jak juŜ wspomniano wcześniej na terenie Gminy występuje tylko Huta Szkła, która moŜe być potencjalnym sprawcą awarii.

Cele do realizacji w zakresie powa Ŝnych awarii:

• Wykreowanie właściwych zachowań społeczeństwa w sytuacji wystąpienia zagroŜeń środowiska z tytułu awarii przemysłowych, w tym transportu materiałów niebezpiecznych.

• Bezpieczny transport materiałów niebezpiecznych, w tym minimalizacja transportu substancji niebezpiecznych przez obszary zamieszkałe

• Wsparcie jednostek straŜy poŜarnej w zakresie wyposaŜenia do prowadzenia działań ratowniczych

6.5. Oddziaływanie hałasu Najczęściej klimat akustyczny ocenia się ilościowo przy pomocy równowaŜnego poziomu

dźwięku A (LAeq), wyraŜonego w decybelach [dB], będącego poziomem uśrednionym w funkcji czasu. Dopuszczalne wartości poziomów dźwięku w środowisku określa załącznik do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 nr 120, poz. 826 ze zm.).

Tabela 32 Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku.

L.p

Rodzaj terenu

Dopuszczalny poziom hałasu w dB

Drogi lub linie kolejowe Pozostałe obiekty i

działalno ść będąca źródłem hałasu

LAeq D

Przedział czasu

odniesienia równy 16 godzinom

LAeq N

przedział czasu odniesienia równy 8 h

LAeq D

przedział czasu odniesienia równy 8-miu

najmniej korzystnym godz. dnia

LAeq N

przedział czasu odniesienia równy 1-ej najmniej

korzystnej godz. nocy

1. a. Obszary A ochrony

uzdrowiskowej b. Tereny szpitali poza miastem

50 45 45 40

2. a. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej

b. Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieŜy

c. Tereny domów opieki społecznej d. Tereny szpitali w miastach

55 50 50 40

3. a. Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego

b. Tereny zabudowy zagrodowej c. Tereny rekreacyjno -

wypoczynkowe d. Tereny mieszkaniowo-usługowe

60 50 55 45

4. Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyŜej 100 tys. mieszkańców 65 55 55 45

(Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 Nr 120, poz. 826 ze zm.)

Źródłem hałasu komunikacyjnego na terenie miasta i gminy jest sieć ulic i dróg przelotowych. Przez obszar gminy przebiegają drogi wojewódzkie nr 133, 150, 182, 186, 198.



50

Pomiary hałasu były przeprowadzone jedynie na drodze nr 182, na pozostałych odnotowano niewielki średniodobowy ruch, więc nie zostały one objęte okresowymi pomiarami hałasu.

Pomiary hałasu w 2008 r. przeprowadził WIOŚ na drodze wojewódzkiej nr 182 w punkcie pomiarowym Kłodzisko, gm. Wronki, oddalonym od Sierakowa o 14 km. Na terenie gminy Sieraków nie zlokalizowano Ŝadnego punktu pomiarowego. RównowaŜny poziom hałasu wyniósł LAeq 69,3 dB przy jezdni, oraz 63,5 dB przy linii zabudowy. NatęŜenie ruchu wyniosło 119 pojazdów/ h w tym 26 pojazdów cięŜkich/ h.

Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich przeprowadził pomiary natęŜenia ruchu w 2005 r. na odcinku drogi nr 150 Chojno – Sieraków. NatęŜenie wyniosło 458 samochodów na dobę. Drugim odcinkiem pomiarowym jest Radgoszcz – Sieraków na drodze nr 198. NatęŜenie wyniosło 247 samochodów na dobę.

Pomiary ruchu na terenie województwa wielkopolskiego ponownie zostały przeprowadzone w 2010 r. Pomiar został przeprowadzony sposobem ręcznym, z wyłączeniem odcinków dróg wojewódzkich przebiegających w granicach miast na prawach powiatu. Rejestracji podlegały pojazdy silnikowe w podziale na 7 kategorii oraz rowery. W poniŜszej tabeli znajduje się charakterystyka odcinków dróg przebiegających przez Gminę Sieraków. W stosunku do roku 2005 został obliczony dla województwa wskaźnik wzrostu średniego dobowego ruchu wynoszący 1,26.

Tabela 33 Pomiar ruchu na drogach wojewódzkich prze biegaj ących przez Gmin ą Sieraków w 2010 r.

NumerNumerNumerNumer drogidrogidrogidrogi

Opis odcinkaOpis odcinkaOpis odcinkaOpis odcinka PojazdyPojazdyPojazdyPojazdy

samochod.samochod.samochod.samochod. ogółemogółemogółemogółem

Rodzajowa struktura ruchu pojazdów samochodowychRodzajowa struktura ruchu pojazdów samochodowychRodzajowa struktura ruchu pojazdów samochodowychRodzajowa struktura ruchu pojazdów samochodowych

PikietażPikietażPikietażPikietaż DługośćDługośćDługośćDługość

(km)(km)(km)(km) NazwaNazwaNazwaNazwa MotocykleMotocykleMotocykleMotocykle

Sam. Sam. Sam. Sam. osob.osob.osob.osob.

MikrobusyMikrobusyMikrobusyMikrobusy

Lekkie sam.Lekkie sam.Lekkie sam.Lekkie sam. ciężciężciężciężarowearowearowearowe

(dostawcze)(dostawcze)(dostawcze)(dostawcze)

Sam. ciężaroweSam. ciężaroweSam. ciężaroweSam. ciężarowe

AutobusyAutobusyAutobusyAutobusy CiągnikiCiągnikiCiągnikiCiągniki rolniczerolniczerolniczerolnicze Pocz.Pocz.Pocz.Pocz. Końc.Końc.Końc.Końc. bez przycz.bez przycz.bez przycz.bez przycz. z przycz.z przycz.z przycz.z przycz.

133 27,4 35,2 7,8 SIERAKÓW-CHRZYPSKO WIELKIE 654 6 579 32 8 9 6 14

150 15,9 27,7 11,8 CHOJNO-SIERAKÓW 173 11 151 7 1 3 0 0

182 1,9 17,5 15,6 MIĘDZYCHÓD-SIERAKÓW 2621 29 2142 262 60 81 34 13

182 17,5 35,5 18,0 SIERAKÓW-STARE MIASTO 1556 20 1239 173 45 62 6 11

198 0,0 19,9 19,9 RADGOSZCZ-SIERAKÓW 309 12 249 20 10 9 5 4

Źródło: WZDW

6.6. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych Począwszy od roku 2008 monitoring pól elektromagnetycznych (PEM) realizowany jest

w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. Nr 221, poz. 1645). Zgodnie z powyŜszym rozporządzeniem monitoring pól elektromagnetycznych polega na wykonywaniu w cyklu trzyletnim pomiarów natęŜenia składowej elektrycznej pola.

Pomiary wykonuje się w odległości nie mniejszej niŜ 100 metrów od rzutu anten instalacji emitujących pola elektromagnetyczne na powierzchnię terenu. Celem pomiarów jest wyłącznie określenie poziomu pól elektromagnetycznych w środowisku w miejscach dostępnych dla ludności, nie słuŜą one natomiast określeniu wpływu poszczególnych obiektów emitujących fale elektromagnetyczne na poziom pól w środowisku. W związku z tym uzyskane wyniki nie mogą stanowić podstawy do wnioskowania o wielkości emisji pól elektromagnetycznych ze źródeł (obiektów) znajdujących się w pobliŜu miejsc, w których realizowano pomiary.

Emitorami promieniowania elektromagnetycznego mogą być linie wysokiego napięcia lub stacje telefonii komórkowych. Na terenie gminy Sieraków, jak i powiatu międzychodzkiego nie ma zlokalizowanych punktów pomiarowych monitoringu pól elektromagnetycznych prowadzonego przez WIOŚ. NajbliŜszy punkt znajduje się w miejscowości Lwówek przy ul. Magazynowej. Wyniki przeprowadzonych pomiarów były poniŜej zakresu czułości sondy pomiarowej, czyli <0,8 V/m.



51

Tabela 34 Zestawienia nadajników telefonii komórkow ej na terenie Gminy Sieraków Nazwa Operatora (GSM)

Nr Decyzji Data waŜności

pozwolenia radiowego

Dl. geogr. stacji

Szer. Geogr. stacji

Lokalizacja Id Stacji

POLKOMTEL S. A.

GSM1800/1/2946/1/08 30.09.2018 16E05'28" 52N38'42" Sieraków, Poznańska

35

33324

POLKOMTEL S. A.

GSM900/1/3050/1/08 31.05.2018 16E05'28" 52N38'42" Sieraków Wielkopolski, Poznańska

35

33324

PTK CENTERTEL Sp. z o. o.

GSM1800/3/3202/1/08 30.04.2018 16E05'32" 52N38'51" Sieraków, Towarowa 1

9454


GSM900/3/1050/3/08 30.04.2018 16E05'32" 52N38'51" Sieraków, Towarowa 1

9454

PTC Sp. z o. o.

GSM900/2/1267/3/08 31.10.2018 16E05'28" 52N38'42" Sieraków, Poznańska 35, Dz. Nr

2114/1

40035


GSM900/3/1050/2/05 17.11.2015 16E05'37" 52N38'42" Sieraków, Poznańska

35

6033

POLKOMTEL S. A.

GSM900/1/3050/1/08 31.05.2018 16E05'28" 52N38'42" Sieraków Wielkopolski, Poznańska

35

33324

POLKOMTEL S. A.

UMTS/3/3731/1/09 28.02.2019 16E05'28" 52N38'42" Sieraków, Poznańska

35

33324

PTC Sp. z o. o.

UMTS/2/1919/1/08 31.08.2018 16E05'28" 52N38'42" Sieraków, Poznańska 35, dz. Nr

2114/1

40035


UMTS/1/2707/1/08 31.12.2018 16E05'32" 52N38'51" Sieraków, Towarowa 1

9454


CDMA/0/0119/1/08 17.12.2016 16E05'32" 52N38'51" Sieraków, Towarowa 1

9454


CDMA/0/0119/1/08 17.12.2016 16E05'32" 52N38'51" Sieraków, Towarowa 1

9454

Źródło: Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Międzychodzkiego

6.7. Edukacja społeczno ści lokalnej W „Programie ochrony środowiska dla Województwa Wielkopolskiego” problematyka

edukacji społeczeństwa w tej dziedzinie zajmuje znaczące miejsce. Głównym celem jest kształtowanie postaw ekologicznych mieszkańców województwa wielkopolskiego, zagwarantowanie szerokiego dostępu do informacji o środowisku oraz zrównowaŜona polityka konsumpcyjna.

Cel w ten sposób określony wpisuje się w podstawowe cele sformułowane w Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej: „Edukacja ekologiczna kształtuje całościowy obraz relacji



52

pomiędzy człowiekiem, społeczeństwem i przyrodą. Ukazuje zaleŜność człowieka od środowiska oraz uczy odpowiedzialności za zmiany dokonywane w środowisku naturalnym. Istotne jest, aby został on osiągnięty zarówno wśród młodego pokolenia, jak i u ludzi dorosłych poprzez: edukację ekologiczną w formalnym systemie kształcenia oraz pozaszkolną edukację ekologiczną”. Przedsięwzięcia edukacyjne społeczności lokalnej znalazły odzwierciedlenie w szeregu dokumentach lokalnych począwszy od Strategii Rozwoju Gminy Sieraków. Zamiary w tej materii dotyczą: wspierania programów edukacji ekologicznej prowadzonej przez organizacje pozarządowe, gminy, szkoły. Nie ulega wątpliwości, Ŝe bardzo waŜną pozycją w wydatkach gminy powinna być edukacja ekologiczna.

Szczególnie cenna będzie w tej materii współpraca z organizacjami pozarządowymi i szkołami. W województwie wielkopolskim w szarzeniu wiedzy ekologicznej istotną rolę odgrywają:

• Liga Ochrony Przyrody • Fundacja Biblioteka Ekologiczna w Poznaniu • Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego • Nadleśnictwa RDLP • Wielkopolski Park Narodowy • Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra” • Okręg Wielkopolski Polskiego Klubu Ekologicznego • Fundacja „Pro terra” Centrum Edukacji Ekologicznej dla ZrównowaŜonego Rozwoju, • Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu

Edukacja wiąŜe się z rozdziałem następnym, traktującym o udziale mieszkańców w podejmowaniu decyzji dotyczących ochrony środowiska.

W Polityce ekologicznej na lata 2009-2012 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2016 celem średniookresowym w omawianym zakresie jest stałe podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa zgodnie z zasadą „myśl globalnie, działaj lokalnie”, która prowadzi do:

• proekologicznych zachowań konsumenckich, • prośrodowiskowych nawyków i pobudzenia odpowiedzialności za stan środowiska, • organizowania akcji lokalnych słuŜących ochronie środowiska, • uczestniczenia w procedurach prawnych i kontrolnych dotyczących ochrony

środowiska. Znaczącą jednostką na terenie Gminy mającą swój udział w edukacji ekologicznej jest

Nadleśnictwo Sieraków. W siedzibie Nadleśnictwa zlokalizowana jest Salka Edukacyjna „Leszczynowa Kraina”, w której prowadzone są lekcje. Salka ta wyposaŜona jest w materiały i pomoce dydaktyczne, w tym takŜe do prowadzenia edukacji osób niewidomych i niedowidzących.

Przy siedzibie Nadleśnictwa znajduje się Ogród Przyrodniczo Edukacyjny „ Leśna Przygoda” na terenie którego znajduje się wiele urządzeń, eksponatów, tablic informacyjnych i interaktywnych, a takŜe gry i zabawy związane z tematyką leśną. Innymi obiektami naleŜącymi do nadleśnictwa, które słuŜą edukacji ekologicznej są:

• Ośrodek Edukacji Przyrodniczej w Chalinie • ŚcieŜka przyrodniczo-leśna „Marianówka” • ŚcieŜka dydaktyczna w parku dworskim w Chalinie i nad Jeziorem Śremskim • ŚcieŜka dydaktyczna „Jary koło Chalina” • ŚcieŜka dydaktyczna nad Jeziorem Małym • ŚcieŜka dydaktyczna przy schronisku turystycznym „Chata Zbójców” w Bucharzewie

„Ostępy Puszczy Noteckiej” Nadleśnictwo współpracuje z miejscowymi ośrodkami edukacji, przedszkolami, szkołami

podstawowymi i ponadpodstawowymi, a takŜe innymi organizacjami i instytucjami. Wymienione jednostki współdziałają z Nadleśnictwem i biorą udział w akcjach takich jak „Święto Drzewa”, „Czysty Las” „Sadzenie Lasu z Chata Polską” i inne.

Pracownicy Nadleśnictwa prowadza takŜe lekcje i pogadanki w terenie, na ścieŜkach edukacyjnych jak i w szkołach w klasach lekcyjnych.

Cele w zakresie edukacji ekologicznej:

• Wspieranie merytoryczne i finansowe działań z zakresu edukacji ekologicznej prowadzonej w szkołach, parku krajobrazowym oraz promowanie aktywnych form edukacji ekologicznej dzieci i młodzieŜy.



53

• Współpraca samorządu z mediami regionalnymi i lokalnymi w zakresie prezentacji stanu środowiska i pozytywnych przykładów działań podejmowanych na rzecz jego

• ochrony. • Promowanie materiałów/wydawnictw w zakresie edukacji ekologicznej. • Promowanie postaw opartych na idei zrównowaŜonej i odpowiedzialnej konsumpcji.

7. Zarządzanie Programem ochrony środowiska

7.1. Instrumenty realizacji programu Polityka ekologiczna opiera się na ustawach, wśród których najwaŜniejsze to: prawo ochrony

środowiska, prawo wodne, ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustawa o ochronie przyrody, ustawa o odpadach, prawo geologiczne i górnicze, prawo budowlane. Instrumenty realizacji programu ochrony środowiska wynikające z zapisów ustawowych moŜna podzielić na:

• prawne, • finansowe, • społeczne, • polityczne, • strukturalne.

7.1.1. Instrumenty prawne Wśród instrumentów prawnych szczególne miejsce mają plany zagospodarowania

przestrzennego (prawo miejscowe). Działania władz samorządowych, przedsiębiorstw i innych podmiotów związane z ochroną środowiska muszą być osadzone w realiach obowiązującego planu wojewódzkiego i planów miejscowych.

Zgodnie z ustawą z dnia 8 marca z 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) organem stanowiącym i kontrolnym w gminie jest rada gminy. Ponadto ustawa przedstawia katalog zadań własnych gminy. Wśród nich są między innymi sprawy: ładu przestrzennego, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, składowania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zieleni gminnej i zadrzewienia. Zadania gminy w zakresie ochrony środowiska zawarte w ustawie są przedstawione ogólnikowo, jednakŜe kaŜde z tych zadań jest uszczegółowione w szeregu innych aktów prawnych, do których przestrzegania gmina jest zobowiązana.

PoniŜej wymienione zostały waŜniejsze kompetencje organów gminy w zakresie ochrony środowiska, leśnictwa, rolnictwa.

Ustawa „Prawo ochrony środowiska”: • sporządzanie (burmistrz) i uchwalanie (rada miasta) programów ochrony

środowiska z realizacji programu burmistrz miasta sporządza co 2 lata raporty, które przedstawia radzie miasta,

• udostępnianie kaŜdemu informacji o środowisku i jego ochronie, znajdujących się w posiadaniu władz miasta,

• okresowe przedkładanie marszałkowi województwa, przez burmistrza, informacji o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagroŜenie dla środowiska,

• przeprowadzanie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko,

• nakazywanie (w formie decyzji burmistrza) osobie fizycznej eksploatującej instalacje w ramach zwykłego korzystania ze środowiska lub eksploatującej urządzenie, wykonanie w określonym czasie czynności zmierzające do ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na środowisko,

• wstrzymywanie uŜytkowania instalacji lub urządzenia, w drodze decyzji burmistrza, w razie naruszenia warunków decyzji określającej wymagania dotyczące eksploatacji instalacji, z której emisja nie wymaga pozwolenia, prowadzonej przez osobę fizyczną w ramach zwykłego korzystania ze środowiska lub niedostosowania się do wymagań,

• wyraŜanie, w drodze decyzji burmistrza, na wniosek zainteresowanego, zgody na podjęcie wstrzymanej działalności po stwierdzeniu, iŜ ustały przyczyny



54

wstrzymania działalności, lub oddania do eksploatacji obiektu budowlanego, zespołu obiektów lub instalacji.

• w przypadku zwykłego korzystania ze środowiska: o przyjmowanie wyników pomiarów emisji prowadzonych przez

uŜytkowników instalacji, o przyjmowanie zgłoszeń instalacji z której emisja nie wymaga pozwolenia

lecz moŜe negatywnie oddziaływać na środowisko. o sprawowanie, przez burmistrza, kontroli przestrzegania i stosowania

przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym właściwością władz szczebla gminnego. Do wykonywania funkcji kontrolnych burmistrz moŜe upowaŜnić pracowników urzędu miasta lub straŜy miejskiej,

• występowanie w charakterze oskarŜyciela publicznego (burmistrz lub osoby przez niego upowaŜnione) w sprawach o wykroczenie przeciw przepisom o ochronie środowiska,

• występowanie przez gminę do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjęcie odpowiednich działań będących w jego kompetencji, jeŜeli w wyniku kontroli stwierdzono naruszenie przez kontrolowany podmiot przepisów o ochronie środowiska lub występuje uzasadnione podejrzenie, Ŝe takie naruszenie mogło nastąpić.

Ustawa o Inspekcji Ochrony Środowiska: • rozpatrywanie przez radę gminy przynajmniej raz w roku, informacji wojewódzkiego

inspektora ochrony środowiska o stanie środowiska na obszarze województwa, • przyjmowanie od wojewódzkiego inspektoratu ochrony środowiska informacji

o wynikach kontroli obiektów o podstawowym znaczeniu dla danego terenu, • wydawanie przez burmistrza, w przypadkach bezpośredniego zagroŜenia

środowiska, właściwemu organowi Inspektoratu ochrony środowiska polecenia podjęcia działań zmierzających do usunięcia tego zagroŜenia.

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym: • sporządzanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

przestrzennego gminy, w którym uwzględnia się uwarunkowanie wynikające z dotychczasowego uzbrojenia terenu, stanu środowiska, wielkości i jakości zasobów wodnych, wymogów ochrony środowiska, infrastruktury technicznej w tym stopnia uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej,

• sporządzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Ustawa „Prawo energetyczne”

• opracowywanie i wdraŜanie planów zaopatrzenia w energię. Ustawa o Utrzymaniu porządku i czystości w gminach

• ustalanie w drodze uchwały szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku na terenie gminy,

• nadzorowanie utrzymania czystości i porządku w gminie, • ochrona przed bezdomnymi zwierzętami, prowadzenie schronisk dla bezdomnych

zwierząt. • wydawanie zezwoleń na świadczenie usług w zakresie odbierania odpadów

komunalnych od właścicieli nieruchomości, opróŜniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych, a takŜe grzebowisk i spalarni zwłok zwierzęcych i ich części.

Ustawa o odpadach • nakazywanie posiadaczowi odpadów, w drodze decyzji burmistrza, usunięcia

odpadów z miejsc nieprzeznaczonych do ich składowania lub magazynowania, ze wskazaniem sposobu wykonania tej decyzji,

• sporządzanie (burmistrz) i uchwalanie (rada gminy) planów gospodarki odpadami. Z realizacji planu burmistrz sporządza co 2 lata raporty, które przedstawia radzie gminy.

Ustawa o zuŜytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym • przyjmowanie informacji od podmiotów zbierających zuŜyty sprzęt elektryczny

i elektroniczny. Ustawa o ochronie przyrody

• wykonywanie i popularyzacja ochrony przyrody,



55

• wprowadzenie form ochrony przyrody (pomniki przyrody, uŜytki ekologiczne, stanowiska dokumentacyjne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe), jeŜeli sejmik województwa nie wprowadził tych form,

• sporządzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla obszarów i obiektów poddawanych ochronie przez radę gminy,

• zgodnie z art. 115 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie przyrody na obrzeŜach lub w pobliŜu form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 oraz 7 i 8, umieszcza się tablice informujące o nazwie form ochrony przyrody oraz o zakazach obowiązujących na obszarach lub w stosunku do tych form, a na obrzeŜach form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4-6 i 9 umieszcza się tablice informujące o nazwie formy ochrony przyrody. Na obrzeŜach parku narodowego tablice, o których mowa wyŜej, umieszcza dyrektor parku narodowego, a na obrzeŜach lub w pobliŜu form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-2 – organ sprawujący nadzór nad daną formą ochrony przyrody.

• wydawanie zezwoleń na usunięcie drzew lub krzewów, • naliczanie opłat za usunięcie drzew lub krzewów, • wymierzanie administracyjnych kar pienięŜnych za zniszczenie terenów zieleni,

drzew lub krzewów oraz za ich usuwanie bez wymaganego zezwolenia. Ustawa „Prawo wodne”

• zatwierdzanie ugod w sprawach zmian stosunków wodnych na gruntach, • wyznaczanie części nieruchomości umoŜliwiającej dostęp do wody objętej

powszechnym korzystaniem z wód, • nakazywanie właścicielowi gruntu przywrócenia poprzedniego stanu wody lub

wykonania urządzeń zapobiegających szkodom, jeśli spowodowane przez niego zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie,

• wyznaczanie miejsc wydobycia kamienia, Ŝwiru, piasku oraz innych materiałów, w granicach powszechnego korzystania z wód.

7.1.1.1. Pozwolenia

Kompetencje do wydawania pozwoleń w zakresie ochrony środowiska na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii podzielone są pomiędzy regionalnego dyrektora ochrony środowiska, marszałka województwa i starostę, przyjmując za podstawowe kryterium rodzaj przedsięwzięcia oddziaływującego na środowisko. Regionalny dyrektor ochrony środowiska posiada kompetencje w zakresie przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zamkniętych.

Marszałek województwa posiada kompetencje w zakresie realizacji zadań wynikające z ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U z 2005 r. Nr 25, poz. 202 ze zm.), zadania wynikające z ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz. U. z 2008 r. Nr 138, poz.865), oraz prowadzenie publicznie dostępnego wykazu danych o dokumentach zawierających informacje o środowisku i jego ochronie równieŜ prowadzenie spraw związanych z udostępnianiem informacji o środowisku i jego ochronie (ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko - Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz.1227).

Marszałek województwa posiada równieŜ kompetencje w zakresie: • przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zakładów, gdzie jest eksploatowana

instalacja, która jest kwalifikowana jako przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko,

• przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, realizowanego na terenach innych niŜ wymienione.

Do kompetencji wojewody naleŜy natomiast rozpatrywanie odwołań od decyzji wydanych przez starostów na podstawie ustawy o handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i innych substancji oraz wydawanie rozstrzygnięć w tym zakresie, wydawanie decyzji w sprawie utworzenia grupy instalacji jednego rodzaju w celu wspólnego rozliczania uprawnień do emisji przez prowadzącego instalację (Dz. U. z 2011 r. Nr 122, poz. 695).



56

Kompetencje do wydawania pozwoleń, dotyczących obiektów zaliczonych do inwestycji mogących pogorszyć stan środowiska posiada Starosta. Do tej kategorii naleŜą pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii: w tym pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, pozwolenia wodno-prawne na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, pozwolenia na wytwarzanie odpadów, zatwierdzanie projektów prac geologicznych, przyjmowanie dokumentacji geologicznych, wydawanie decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych dla przedsięwzięcia.

Wprowadzenie wymogów Dyrektywy IPPC (ang. Integrated Pollution Prevention and Control) wpłynie na funkcjonowanie znacznej części przedsiębiorstw określanych w polskim prawie jako szczególnie szkodliwe dla środowiska i wielu obiektów zaliczanych do kategorii mogących pogorszyć stan środowiska. Część z nich, w miejsce dotychczas obowiązujących pozwoleń odnoszących się do poszczególnych mediów (pobór wody, gospodarka odpadami), komponentów środowiska (emisje do powietrza, odprowadzanie ścieków) oraz oddziaływanie na stan środowiska poprzez hałas, promieniowanie będzie musiała uzyskać pozwolenia zintegrowane, w których uwzględnione będą wymogi BAT.

7.1.1.2. Kontrola przestrzegania prawa

Główne kompetencje kontrolne posiada wojewoda, co wynika z podporządkowania mu wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, wykonującego w jego imieniu zadania Inspekcji Ochrony Środowiska, a zatem odpowiadającego za kontrolę przestrzegania warunków określonych w pozwoleniach. Kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów ochrony środowiska sprawują równieŜ marszałek województwa, starosta oraz wójt, burmistrz lub prezydent miasta w zakresie objętym właściwością tych organów.

7.1.1.3. Monitoring stanu środowiska

Szczególnym instrumentem prawnym stał się monitoring, czyli jakościowy i ilościowy pomiar stanu środowiska. Monitoring był zwykle zaliczany do instrumentów społecznych (informacyjnych), jako bardzo waŜna podstawa analiz, ocen czy decyzji. Obecnie, wprowadzenie badań monitoringowych jako obowiązujących przez zapisy w niektórych aktach prawnych czyni je instrumentem o znaczeniu prawnym.

7.1.2. Instrumenty finansowe

Do instrumentów finansowych naleŜą przede wszystkim: opłata za gospodarcze korzystanie ze środowiska, administracyjna kara pienięŜna i fundusze celowe.

7.1.2.1. Opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska

Opłaty te pełnią funkcje prewencyjne i redystrybucyjne. Funkcja prewencyjna realizowana jest poprzez zachęcanie podmiotów (dotyczy to podmiotów gospodarczych) do wyboru technologii, lokalizacji produkcji, instalowania urządzeń ochronnych oraz oszczędnego korzystania z zasobów naturalnych w sposób najodpowiedniejszy z punktu widzenia ochrony środowiska. Funkcja redystrybucyjna polega na gromadzeniu i przemieszczaniu środków finansowych przeznaczonych na cele ochrony środowiska. Opłaty pobierane są za:

• wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, • pobór wód i wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, • składowanie odpadów, • wyłączanie gruntów rolnych i leśnych z produkcji, • usuwanie drzew i krzewów.

Opłaty trafiają do funduszy celowych (fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz fundusz ochrony gruntów). Pobierają je organy administracji (np. Urząd Marszałkowski, organ gminy) lub jak w przypadku gruntów rolnych i leśnych, wnoszone są bezpośrednio do funduszu celowego. Podmiot korzystający ze środowiska ustala we własnym zakresie wysokość naleŜnej opłaty (według stawek obowiązujących w okresie, w którym korzystanie ze środowiska miało miejsce) i wnosi ją na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego. Osoby fizyczne nie będące przedsiębiorcami ponoszą opłaty za korzystanie ze środowiska w zakresie, w jakim to korzystanie wymaga pozwolenia na wprowadzanie substancji lub energii do środowiska oraz pozwolenia wodno-prawnego na pobór wód w rozumieniu przepisów ustawy Prawo wodne. Podobne opłaty pobiera się na podstawie przepisów prawa górniczego i geologicznego za działalność koncesjonowaną.



57

7.1.2.2. Administracyjne kary pieni ęŜne Kary pienięŜne nie są sensu stricto środkiem ekonomicznym, są raczej związane

z instytucją odpowiedzialności prawnej. Spełniają jednak funkcje podobne do opłat. Kary pobiera się w tych samych sytuacjach co opłaty, lecz za działania niezgodne z prawem. W odniesieniu do wód, powietrza, odpadów i hałasu, karę wymierza wojewódzki inspektor ochrony środowiska, a w odniesieniu do drzew i krzewów - organ gminy. Stawki kar zwykle są kilkakrotnie wyŜsze niŜ opłaty i trafiają do funduszy celowych. Ustawa prawo ochrony środowiska przewiduje moŜliwość odraczania, zmniejszania lub umarzania administracyjnych kar pienięŜnych.

7.1.2.3. Fundusze celowe

Opłaty i kary zasilają fundusze celowe. Dla gminy istotne znaczenie mają fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej: NFOŚiGW w Warszawie i WFOŚiGW w Poznaniu. MoŜliwe jest takŜe wykorzystanie instrumentów nie będących w kompetencji władz gminy, poprzez porozumienie się z partnerami, w kompetencjach, których znajdują się dane instrumenty (starosta, wojewoda, samorząd wojewódzki).

7.1.3. Instrumenty społeczne

Instrumenty społeczne słuŜą realizacji zasady uspołecznienia zarządzania rozwojem gminy poprzez budowanie i usprawnianie partnerstwa. Z punktu widzenia władz samorządowych umownie wyróŜnia się dwie kategorie działań:

• wewnętrzne, czyli dotyczące działań samorządów i realizowane poprzez działania edukacyjne,

• zewnętrzne – polegające na budowaniu komunikacji społecznej (konsultacje, debaty publiczne, kampanie edukacyjne).

7.1.4. Instrumenty polityczne

Do najwaŜniejszych instrumentów politycznych naleŜą zapisy składające się obowiązującą Politykę Ekologiczną Państwa, Program ochrony środowiska dla województwa wielkopolskiego, Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego, a takŜe dokumenty składające się na politykę rozwoju dla Gminy Sieraków : Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, Strategia rozwoju, Wieloletni Plan Inwestycyjny.

7.1.5. Instrumenty strukturalne

Jako instrumenty strukturalne określić moŜna strategie i programy wdroŜeniowe oraz systemy zarządzania środowiskowego. Dokumentem wytyczającym główne tendencje i kierunki działań w ramach rozwoju gospodarczego, społecznego i ochrony środowiska w skali gminy jest Strategia rozwoju społeczno – gospodarczego Gminy Sieraków. Strategia wspomaga proces zarządzania na poziomie lokalnym.

7.2. Organizacja zarz ądzania środowiskiem Szereg istotnych zapisów związanych z ochroną środowiska oraz ochroną przyrody zawiera

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Sieraków. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Sieraków jest zarówno planem polityki ochrony środowiska do 2019 r., jak i programem wdroŜeniowym na najbliŜsze 4 lata (2011 - 2014). Program ten z jednej strony uwzględnia kierunki rozwoju poszczególnych działań i ich konsekwencje dla środowiska, a z drugiej strony wytycza pewne ramy tego rozwoju. Oznacza to, Ŝe działania realizowane np. w transporcie czy gospodarce komunalnej muszą być brane pod uwagę w programie ochrony środowiska, a jednocześnie ochrona środowiska wymaga podejmowania pewnych działań w poszczególnych dziedzinach gospodarki i codziennego bytowania mieszkańców gminy.

7.3. Systemy zarz ądzania środowiskowego Koncepcja zarządzania środowiskowego jest odpowiedzią na sytuację, w której konieczne

jest nie tylko naprawy zaistniałych juŜ szkód środowiskowych oraz spełniania wymogów określonych w pozwoleniach na korzystanie ze środowiska, ale takŜe zapobieganie powstawaniu negatywnych oddziaływań i szkód. Na przedsiębiorstwach spoczywa obowiązek samodzielnego definiowania problemów środowiskowych i szukania, z wyprzedzeniem, środków zaradczych. Związane jest to z włączeniem zarządzania środowiskowego do celów strategicznych firmy i przypisanie tych zagadnień do kompetencji zarządu firmy. Idea ta jest realizowana poprzez wprowadzanie systemów zarządzania środowiskiem (systemy sformalizowane - np. normy ISO 14 001, EMAS, lub niesformalizowane - np. Program Czystszej Produkcji). Rolą władz gminy mogą



58

być działania inspirujące przedsiębiorstwa do starań o wprowadzenie systemu zarządzania środowiskowego, choć ostateczne korzyści wynikające z jego wprowadzenia powinny znaleźć odzwierciedlenie w sytuacji rynkowej tych przedsiębiorstw. Wspomniane systemy zarządzania środowiskowego polecane są równieŜ dla zakładów gospodarki komunalnej oraz instytucji publicznych, w tym starostw powiatowych i urzędów gminnych.

8. Lista przedsi ęwzięć własnych i koordynowanych, w podziale na inwestycy jne (I)

i pozainwestycyjne (P) przewidzianych do realizacji w ramach Programu Aktualny stan środowiska i przewidywane jego zmiany w aspekcie planowanego dalszego

rozwoju gminy wymuszają konieczność realizacji przedsięwzięć proekologicznych. Bardzo waŜnym problemem jest dokonanie zobiektywizowanego wyboru celów poprzez ustalenie znaczenia i kolejności rozwiązania problemów z zakresu ochrony środowiska.

Zadania i cele w zakresie ochrony środowiska wyznaczone w gminnym programie ochrony środowiska muszą pozostawać w ścisłej korelacji z zadaniami wyznaczonymi w programach ochrony środowiska na szczeblu wyŜszym. W tym przypadku z przyjętym Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu Międzychodzkiego oraz Programem Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z uwzględnieniem perspektywy 2012-2019. W obu Programach przyjęto następujące cele:

Tabela 35 Cele i działania PO Ś (wojewódzki i powiatowy) Program Ochrony Środowiska

Województwa Wielkopolskiego na lata

2008 – 2011 z perspektyw ą na lata 2012 – 2019

Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Mi ędzychodzkiego

Cel strategiczny: zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego województwa (mieszkańców, zasobów przyrodniczych i infrastruktury społecznej) oraz harmonizacja rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną walorów środowiskowych

Minimalizacja wpływu na środowisko oraz eliminacja ryzyka dla zdrowia ludzi w miejscach największego oddziaływania na środowisko w skali lokalnej, w tzw. "gorących miejscach" (hot spots) - "Gorące punkty"

1 cel szczegółowy: ochrona zasobów naturalnych

Zachowanie róŜnorodności biologicznej i jej racjonalne uŜytkowanie oraz stworzenie spójnego systemu obszarów chronionych

Zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem georóŜnorodności i bioróŜnorodności oraz rozwoju zasobów leśnych - Zasoby przyrodnicze

Zwiększanie lesistości województwa oraz prowadzenie zrównowaŜonej gospodarki leśnej

Ochrona powierzchni ziemi, w tym powierzchni biologicznie czynnej i gleb przed degradacją -Powierzchnia ziemi

ZrównowaŜone uŜytkowanie zasobów wodnych oraz ochrona przed powodzią i suszą

Racjonalizacja zuŜycia energii, surowców i materiałów wraz ze wzrostem udziału wykorzystywanych zasobów odnawialnych - Racjonalne uŜytkowanie surowców.

Ochrona i racjonalne wykorzystanie powierzchni ziemi oraz rekultywacja terenów zdegradowanych ZrównowaŜone uŜytkowanie zasobów kopalin oraz ochrona środowiska w trakcie ich eksploatacji

2 cel szczegółowy: poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego

Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do środowiska wodnego

Zapewnienie odpowiedniej jakości uŜytkowej wód, racjonalizacja zuŜycia wody, zwiększenie zasobów w zlewniach oraz ochrona przed powodzią - Zasoby wodne

Usprawnienie systemu zaopatrzenia w wodę

Spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza oraz standardów emisyjnych z instalacji, wymaganych przepisami prawa

Zapewnienie wysokiej jakości powietrza, redukcja emisji gazów cieplarnianych i niszczących warstwę ozonową, zminimalizowanie uciąŜliwego hałasu i



59

Zmniejszenie zagroŜenia mieszkańców województwa ponadnormatywnym hałasem, zwłaszcza emitowanym przez środki transportu drogowego

ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym - Powietrze atmosferyczne, Hałas, Pola elektromagnetyczne

Stała kontrola potencjalnych źródeł pól elektromagnetycznych oraz minimalizacja ich oddziaływania na zdrowie człowieka i środowisko Gospodarka odpadami (szczegółowe cele podane w Planie Gospodarki Odpadami)

Zminimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów oraz wdroŜenie nowoczesnego systemu wykorzystania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych - Gospodarka odpadami

Minimalizacja skutków powaŜnych awarii przemysłowych dla ludzi i środowiska

8 Ochrona przed nadzwyczajnymi zagroŜeniami środowiska oraz sprostanie nowym wyzwaniom, czyli zapewnienie bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego - Awarie przemysłowe

3 cel szczegółowy: działania systemowe

Kształtowanie postaw ekologicznych mieszkańców województwa wielkopolskiego, zagwarantowanie szerokiego dostępu do informacji o środowisku oraz zrównowaŜona polityka konsumpcyjna

Zapewnienie włączenia celów ochrony środowiska do wszystkich sektorowych dokumentów strategicznych i przeprowadzenia oceny wpływu ich realizacji na środowisko przed ich zatwierdzeniem

Kształtowanie harmonijnej struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa, sprzyjającej równowaŜeniu wykorzystania walorów przestrzeni z rozwojem gospodarczym, wzrostem jakości Ŝycia i trwałym zachowaniem wartości środowiska

WdroŜenie mechanizmów zapewniających aktywizację rynku na rzecz ochrony środowiska

Promowanie i wsparcie wdraŜania systemu EMAS w gałęziach przemysłu o znaczącym oddziaływaniu na środowisko, w sektorze małych przedsiębiorstw oraz administracji publicznej szczebla regionalnego i lokalnego

Zwiększenie roli wielkopolskich placówek badawczych we wdraŜaniu innowacji w przemyśle oraz w produkcji wyrobów przyjaznych dla środowiska

WdroŜenie systemu prewencyjnego, mającego na celu zapobieganie szkodom w środowisku i sygnalizującego moŜliwość wystąpienia szkody

Źródło: Opracowane na podstawie Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Międzychodzkiego i Województwa Wielkopolskiego



60

MoŜna zauwaŜyć, Ŝe Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Międzychodzkiego nie uwzględnił w swoich celach trzeciego punkt szczegółowego z Wojewódzkiego Programu, czyli działań systemowych. Na szczeblu gminny cele te zostaną uwzględnione do osiągnięcia podczas realizacji wyznaczonych działań i zadań dla Gminy Sieraków.

Po dokonaniu diagnozy stanu poszczególnych komponentów środowiska na terenie Gminy oraz kierując się uwarunkowaniami zewnętrznymi (obowiązujące akty prawne) i wewnętrznymi (lokalne opracowania planistyczne, uchwały) dokonano wyboru priorytetów ekologicznych, które w duŜej mierze są zbieŜne z priorytetami dla powiatu Międzychodzkiego. Wyodrębnionych zostało siedem głównych priorytetów:

• Priorytet pierwszy – Zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem georóŜnorodności i bioróŜnorodności oraz rozwoju zasobów leśnych - Zasoby przyrodnicze

• Priorytet drugi – Ochrona powierzchni ziemi, w tym powierzchni biologicznie czynnej i gleb przed degradacją - Powierzchnia ziemi

• Priorytet trzeci – Racjonalizacja zuŜycia energii, surowców i materiałów wraz ze wzrostem udziału wykorzystywanych zasobów odnawialnych - Racjonalne uŜytkowanie surowców

• Priorytet czwarty – Zapewnienie odpowiedniej jakości uŜytkowej wód, racjonalizacja zuŜycia wody, zwiększenie zasobów w zlewniach oraz ochrona przed powodzią - Zasoby wodne

• Priorytet piąty – Zapewnienie wysokiej jakości powietrza, zminimalizowanie uciąŜliwego hałasu i ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym - Powietrze atmosferyczne, Hałas, Pola elektromagnety czne ,

• Priorytet szósty – ZrównowaŜony rozwój sektora turystyki – Turystyka • Priorytet siódmy – Podnoszenie świadomości ekologicznej wśród mieszkańców gminy

oraz wprowadzenie oraz racjonalne zarządzanie ochroną środowiska– Działania systemowe

W ramach wyodrębnionych priorytetów wyznaczono cele dąŜące do osiągnięcia poprawy stanu środowiska, czemu mają słuŜyć zaproponowane zadania. Zaproponowane przedsięwzięcia w przyszłości przyczynią się do poprawy stanu środowiska na terenie Gminy Sieraków.



61

Tabela 36 Lista przedsi ęwzięć własnych i koordynowanych przewidzianych do realiz acji w ramach Programu

Cele Zadania Jednostka odpowiedzialna

Okres realizacji Szacunkowe nakłady całego

zadania [zł]

Potencjalne źródła

finansowania 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Priorytet pierwszy –Zasoby przyrodnicze

I Zachowanie walorów i zasobów

przyrodniczych z uwzględnieniem georóŜnorodności i bioróŜnorodności

I.1 Urządzenie, utrzymywanie i ochrona istniejącej zieleni

Urząd Gminy Sieraków, właściciele

nieruchomości

132 438,01 środki własne

I.2 Zwiększenie ilości zadrzewień przydroŜnych i śródpolnych

Zarządcy dróg, Urząd Gminy

Sieraków

I.3 Utrzymanie szlaków turystycznych i ścieŜek dydaktycznych, opracowanie nowych

tras

Urząd Gminy Sieraków

b.d. Środki własne

I.4 Upowszechnienie zasad Dobrej Praktyki Rolniczej i rolnictwa ekologicznego



I.5 Opieka nad zabytkowymi parkami w Sierakowie, Ławicy, Chalinie, Lutomie i

Lutomku

Nadleśnictwo Sieraków,

Wojewódzki Konserwator Zabytków,

Wojewódzki Konserwator

Przyrody


I.6 Rewitalizacja parku wiejskiego w Kłosowicach - wykonanie zadaszenia i

zagospodarowanie parku dla imprez wiejskich


b.d. PROW 2007 -

2013

I.7 Kontrolowanie rozwoju bazy turystyczno - rekreacyjnej

Urząd Gminy Sieraków b.d. Środki własne

I.8 Opracowanie miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego





62

II rozwój zasobów leśnych

II.1 Objęcie ochroną starych drzewostanów liściastych, które nie uległy

zanieczyszczeniom

Nadleśnictwo Sieraków b.d. Środki własne

II.2 nowe nasadzenia drzew stanowiące element kompensacji zniszczonych

drzewostanów przez zanieczyszczenia powietrza

Nadleśnictwo Sieraków b.d. Środki własne

II.3 Monitorowanie powierzchni lasów naraŜonych na szkody spowodowane przez

owady

Nadleśnictwo Sieraków


II.4 Prowadzenie prac pielęgnacyjnych na terenie kompleksów leśnych



Priorytet drugi – Powierzchnia ziemi

III Ochrona powierzchni ziemi, w

tym powierzchni biologicznie czynnej

i gleb przed degradacją

III.1 Utrzymanie zrekultywowanego składowiska w Grobi



III.2 Prowadzenie monitoringu stanu jakości gleb

Okręgowa Stacja

Chemiczno - Rolnicza


Priorytet trzeci – Racjonalne u Ŝytkowanie surowców

IV Racjonalizacja zuŜycia energii,

surowców i materiałów wraz ze wzrostem udziału wykorzystywanych

zasobów odnawialnych

IV.1 Eliminowanie węgla jako paliwa dla ogrzewania gospodarstw domowych



IV.2 Zmiana sposobu ogrzewania obiektów na terenie gminy - kontynuacja gazyfikacji



IV.3 System dofinansowania działań termomodernizacyjnych poprzedzony

wcześniejszą inwentaryzacją ornitologiczną



IV.4 Zachęcanie mieszkańców do uŜywania w swoich pojazdach biopaliw, benzyny

bezołowiowej i gazu, oraz korzystanie z komunikacji zbiorowej



IV.5 Promocja pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych



Priorytet czwarty – Zasoby wodne



63

V racjonalizacja zuŜycia wody,

zwiększenie zasobów w zlewniach

V.1 remonty i konserwacja kanalizacji deszczowej na terenie gminy

Urząd Gminy Sieraków 8 000,00 środki własne

V.2 wykonanie studni nr 4 na stacji uzdatniania wody w Sierakowie

WPK Sieraków b.d. Środki własne

V.3 wykonanie sieci wodociągowej na obszarze turystycznym przy Jez.

Jaroszewskim WPK Sieraków b.d. Środki własne

V.4 wykonanie sieci wodociągowej łączącej Sieraków z Górą


V.5 wykonanie lub przejęcie sieci wodociągowej w Lutomku


V.6 modernizacja sieci wodociągowej Sieraków – Kłosowice


V.7 wykonanie sieci wodociągowej łączącej Ławicę z Przemyślem WPK Sieraków b.d. Środki własne

V.8 wykonanie sieci wodociągowej łączącej Ławicę z Kłosowicami


V.9 wykonanie sieci wodociągowej łączącej Lutom z Lutomkiem


V.10 wykonanie sieci wodociągowej łączącej Grobię z Lutomkiem


VI ochrona przed powodzią

VI.1 Konserwacja rowów melioracyjnych Urząd Gminy Sieraków


VI.2 oczyszczenie rowu melioracyjnego w Lutomku



VI.3 Opracowanie zaktualizowanego Planu Ochrony Przed Powodzią dla Gminy

Sieraków



VII Zapewnienie odpowiedniej jakości

uŜytkowej wód

VII.1 Kontrola standardów wód powierzchniowych pod względem

jakościowym poprzez wykonywanie badań monitoringowych

WSSE 3 000,00 środki własne



64

VII.2 Zapewnienie mieszkańcom dostępu do wody o odpowiedniej jakości i niezbędnej ilości (poprzez wykonanie wymienionych

odcinków wodociągów i stacji uzdatniania w celu: racjonalizacja zuŜycia wody,

zwiększenie zasobów w zlewniach)


VII.3 Kontrola kanalizacji wokół zbiorników wodnych a w przypadku terenów

nieskanalizowanych kontrola wywozu ścieków ze zbiorników bezodpływowych


VII.4 Prowadzenie rejestru właścicieli posiadających zbiorniki bezodpływowe i

oczyszczalnie przydomowe



VII.5 rozbudowa i modernizacja MOŚ etap II WPK Sieraków, Urząd Gminy

Sieraków b.d. Środki własne

VII.6 budowa kanalizacji sanitarnej na obszarach wiejskich przy załoŜeniu

racjonalności ekonomicznej inwestycji (włączanie do sieci obszarów o zwartej zabudowie, połoŜonych w niewielkiej

odległości od istniejącej sieci kanalizacyjnej i sprzyjających warunkach terenowych tj. bez potrzeby budowania licznych przepompowni)



VII.7 propagowanie i wspieranie finansowe grupowych oraz przydomowych oczyszczalni

ścieków w miejscach, gdzie warunki techniczne nie pozwalają na zastosowanie

sieciowej kanalizacji sanitarnej



VII.8 modernizacja stacji uzdatniania wody oraz wykonanie studni nr 2 na stacji

uzdatniania wody w Lutomiu WPK Sieraków b.d. Środki własne

VII.9 utrzymanie przepompowni ścieków i SUW na terenach wiejskich

WPK Sieraków, Urząd Gminy

Sieraków 26 000,00 środki własne



65

Priorytet pi ąty – Powietrze atmosferyczne, Hałas, Pola elektroma gnetyczne

VIII Zapewnienie wysokiej jakości

powietrza

VIII.1 Opracowanie i wdroŜenie Programu Ograniczania Niskiej Emisji na terenie Miasta

Sieraków



VIII.2 Kontrola przedsiębiorstw w zakresie emisji pyłów i gazów do powietrza

WIOŚ b.d. Środki własne

VIII.3 pomoc finansowa dla Powiatu Międzychodzkiego na dofinansowanie jego

zadań inwestycyjnych - realizacja zadania pn. "Przebudowa drogi 1744P Izdebno - Charcice

- Chrzypsko Wlk. na odcinku 4590 m"



VIII.4 bieŜące utrzymanie dróg gminnych Urząd Gminy

Sieraków

220 000,00/ rok

środki własne

VIII.5 bieŜące utrzymanie dróg powiatowych w mieście (zadanie realizowane na podstawie

porozumień między jednostkami)

Urząd Gminy Sieraków,

Zarząd Dróg Powiatowych

10 400,00/

rok środki własne

VIII.6 BieŜące utrzymanie nawierzchni dróg wojewódzkich oraz realizacja zadań w

zakresie inŜynierii ruchu nr 133, 150, 182, 186, 198

Zarząd Dróg Wojewódzkich b.d. środki własne

IX zminimalizowanie uciąŜliwego hałasu

IX.1 Stworzenie zabezpieczeń przed oddziaływaniem hałasu komunikacyjnego

(ekrany akustyczne, pasy zieleni)

Zarząd Dróg Wojewódzkich

b.d. Środki

własne,

IX.2 Prowadzenie pomiarów natęŜenia hałasu Zarząd Dróg

Wojewódzkich b.d. Środki własne

X ochrona przed promieniowaniem

elektromagnetycznym

X.1 Badania pól elektromagnetycznych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych

w środowisku oraz sposobu sprawdzenia dotrzymywania tych poziomów.

WIOŚ b.d. Środki własne



66

X.2 Inwentaryzacja źródeł promieniowania elektromagnetycznego na terenie Gminy



Priorytet szósty –Turystyka

XI ZrównowaŜony rozwój sektora

turystyki

XI.1 Modernizacja i rozbudowa infrastruktury turystycznej przy Jeziorze Jaroszewskim,

powstanie Europejskiego Centrum Sportowo - Rekreacyjnego



XI.2 Wspieranie rozwoju agroturystyki

Urząd Gminy Sieraków, Starostwo

Powiatowe, organizacje turystyczne


XI.3 Zagospodarowanie brzegu Warty Urząd Gminy


XI.4 Rewitalizacja przestrzeni miasta Sieraków i obszarów wiejskich



XI.5 Stworzenie kompleksowego programu promocji i rozwoju turystyki wraz z gminą

Międzychód

Urząd Gminy Sieraków i

Międzychód b.d.

PROW 2007 - 2013

XI.6 Utrzymanie Centrum Informacji Turystycznej oraz popularyzacji nowych form

aktywności ruchowej

OSiR Sieraków, Urząd Gminy

Sieraków b.d.

PROW 2007 - 2013

XI.7 Promocja turystyczna gminy

Urząd Gminy Sieraków, Starostwo

Powiatowe, organizacje turystyczne


XI.8 Wydanie albumu :Wsie i miasteczka Powiatu Międzychodzkiego w starej

pocztówce i fotografii" przygotowanego przez Muzeum Zamek Opalińskich w Sierakowie

Starostwo Powiatowe




67

XI.9 budowa i modernizacja przystani, szlaków wodnych i infrastruktury dla celów

turystyki związanej z: wioślarstwem, kajakarstwem, sportami motorowodnymi,

nurkowaniem i innymi;

Urząd Gminy Sieraków, OSiR


XI.10 budowa bulwaru spacerowego wzdłuŜ Warty w Sierakowie

Urząd Gminy Sieraków b.d. Środki własne

XI.11 realizacja przystani dla wykorzystania drogi wodnej



Priorytet siódmy – Działania systemowe

XII Podnoszenie świadomości

ekologicznej wśród mieszkańców gminy

XII.1 Promowanie dobrych zachowań ekologicznych wśród turystów




XII.2 Stawianie tablic informujących o bogactwie przyrodniczym Gminy



XII.3 Projekt oznakowania turystycznego, doposaŜenia świetlic i prezentacji

internetowej lokalnych atrakcji historyczno-przyrodniczych wybranych miejscowości

wiejskich gminy Sieraków


Lokalna Grupa Działania Puszcza Notecka

b.d. PROW 2007 -

2013

XII.4 edukacja ekologiczna oraz organizowanie imprez pobudzających

aktywność dzieci i młodzieŜy w dziedzinie ochrony przyrody i środowiska naturalnego ("Dni Ziemi" i "Sprzątanie Świata"), rewia

ekologiczna w Arenie



XII.5 Informowanie mieszkańców przez portal internetowy gminy o stanie środowiska na terenie gminy i powiatu oraz działaniach podejmowanych na rzecz jego ochrony



XII.6 Rozwój i utrzymanie centrum edukacyjnego w Bucharzewie


b.d. WRPO 2007

– 2013



68

XIII racjonalne zarządzanie ochroną

środowiska

XIII.1 Promowanie i wspieranie przedsiębiorstw wprowadzających innowacje



XIII.2 Współpraca z jednostkami i instytucjami działającymi w obszarze ochrony środowiska


WIOŚ, RDOŚ, RZGW, Urząd Marszałkowski,

Starostwo Powiatowe


XIII.3 Promowanie systemów zarządzania środowiskowego (SZŚ) a w szczególności

EMAS





69

9. Mierniki realizacji Aktualizacji Programu Ochron y Środowiska

Nadrzędną zasadą realizacji niniejszego opracowania powinna być realizacja wyznaczonych zadań przez określone jednostki, którym poszczególne zadania przypisano. Z punktu widzenia Aktualizacji w realizacji poszczególnych zadań będą uczestniczyć:

• podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu programem, • podmioty realizujące zadania programu, • podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty programu, • społeczność gminy, jako główny podmiot odbierający wyniki działań programu.

Realizacja załoŜeń Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Sieraków to poprawa

stanu środowiska. Zmiany wartości wskaźników i mierników charakteryzujących elementy środowiska będą stanowiły wymierny efekt realizacji załoŜeń Aktualizacji.

Ponadto zgodnie z art. 18 ustawy POŚ organ wykonawczy gminy jest zobowiązany sporządzać

co dwa lata raporty z wykonania programów ochrony środowiska, które następnie przedstawia radzie gminy.

W cyklach czteroletnich będzie oceniany stopień realizacji celów ekologicznych. Ocena ta będzie bazą do ewentualnej korekty celów i strategii ich realizacji. Taka procedura pozwoli na spełnienie wymagań zapisanych w ustawie prawo ochrony środowiska, dotyczących okresu na jaki jest przyjmowany program ochrony środowiska i systemu raportowania o stanie realizacji programu.

WdraŜanie programu ochrony środowiska powinno podlegać regularnej ocenie w zakresie: • efektywności wykonania zadań, • aktualności zidentyfikowanych problemów ekologicznych oraz adekwatności podjętych

działań, • stopnia realizacji programu w odniesieniu do stopnia realizacji załoŜonych działań

i przyjętych celów, • rozbieŜności pomiędzy załoŜonymi celami i działaniami, a ich wykonaniem, • przyczyn ewentualnych rozbieŜności pomiędzy załoŜonymi celami i działaniami,

a ich wykonaniem, • niezbędnych modyfikacji programu.

Dla prawidłowego przebiegu monitoringu realizacji celów i zadań Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Sieraków niezbędna jest okresowa wymiana informacji, zwłaszcza pomiędzy jednostkami gminy, dotycząca stanu środowiska oraz stopnia zaawansowania realizacji poszczególnych zadań.

Monitoring obejmuje dwa podstawowe rodzaje kontrolowania zmian, które najogólniej moŜna określić jako:

• monitoring ilościowy, • monitoring jakościowy.

Ujęcie ilościowe – obrazuje prognozę zmian konkretnych wielkości (wskaźników). Nie do wszystkich elementów środowiska da się przypisać wskaźniki (nie wszystkie dane są dostępne), aby dokonać prognozy ilościowej w niektórych elementach środowiska. Do prognozowania zmian wskaźników w przyszłości wykorzystano informacje o dynamice zmian tych wskaźników w przeszłości, nakładów w okresach poprzednich i planowanych do poniesienia (uwzględniono fakt, iŜ część zaplanowanych nakładów w poprzednim okresie nie została zrealizowana), oraz wymogi UE.

Ujęcie jakościowe – dla elementów środowiska, dla których nie moŜna prognozować określonych wskaźników lub jest to utrudnione, wykorzystano ocenę jakościową, która stanowi jednocześnie uzupełnienie do oceny ilościowej. Listę tę moŜna ewentualnie w przyszłości uzupełnić o pojedyncze nowe wskaźniki dotyczące jakości środowiska. Wskazane byłoby takŜe podanie, które wskaźniki słuŜą do monitorowania których celów Aktualizacji POŚ.



70

Tabela 37 Mierniki monitorowania efektywno ści Programu 2006 2009

Lp. WSKAŹNIKI STANU ŚRODOWISKA IZMIANYPRESJINA ŚRODOWISKO 1. Średnie zuŜycie wody z wodociągów w

gospodarstwach domowych [dam3/rok] 284,8 289,0

2. Ilość ścieków komunalnych wytwarzanych w gminie na jednego mieszkańca [dam3/rok]

320,3 371,0

3. Średnia przepustowość oczyszczalni ścieków [m3/doba]

1250 1250

4. Udział ścieków nieoczyszczonych odprowadzonych siecią kanalizacyjną.

b.d. b.d.

5. Długość sieci kanalizacyjnej 32,0 45,4 6. Udział ścieków oczyszczonych biologicznie i z

podwyŜszonym usuwaniem biogenów w ogólnej ilości ścieków oczyszczonych.

99,9 97,8

7. Ładunek BZT5 w oczyszczonych ściekach komunalnych [kg/rok]

4043 2747

8. Ilość emitorów pól elektromagnetycznych b.d. 12 9. Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych do

powietrza z zakładów szczególnie uciąŜliwych. b.d. b.d.

10. Udział energii odnawialnej w całkowitym zuŜyciu energii pierwotnej.

b.d. b.d.

11. Lesistość (% ogólnej powierzchni jednostki administracyjnej).

57,3 57,4

12. Powierzchnia terenów objęta formami prawnej ochrony obszarowej (% ogólnej powierzchni jednostki administracyjnej).

14 980,3 14 980,0

13. Powierzchnia gruntów zdegradowanych i zdewastowanych wymagających rekultywacji.

b.d. b.d.

14. Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska i gospodarkę wodną. [tys. zł]

292,8 b.d.

15. Liczba przyłączy kanalizacyjnych [szt.] 631 1302 16. %mieszkańców korzystających z kanalizacji 43,1 61,9 17. Liczba ujęć wody [szt.] b.d. 11 18. Długość sieci wodociągowej 94,5 94,5 19. Liczba szamb [szt.] b.d. 449 20. Liczba przyłączy wodociągowych [szt.] b.d. b.d. 21. % mieszkańców korzystających z wodociągów 86 86 22. Powierzchnia zrekultywowanych terenów [ha] b.d. b.d. 23. Liczba posadzonych drzew [szt.] b.d. 39 24. Liczba wyciętych drzew [ szt.] b.d. 24 25. Powierzchnia posadzonych krzewów [m2] b.d. 150 26. Powierzchnia wyciętych krzewów [m2] b.d. b.d. 27. Ilość uzgodnień formalnoprawnych w ogólnej

liczbie podmiotów gospodarczych b.d. b.d.

WSKAŹNIKI ŚWIADOMOŚCI SPOŁECZNEJ 1. Liczba, jakość i skuteczność kampanii

edukacyjno - informacyjnych b.d. b.d.

2. Ilość uczestników szkoleń. b.d. b.d. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Międzychodzkiego, Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Sieraków na lata 2004 – 2011

10. Podsumowanie

Przedmiotem niniejszego opracowania jest Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Sieraków na lata 2011-2014 z uwzględnieniem lat 2015-2018 przyjętego przez Radę Miejską uchwałą Nr XVII/134/04 w dniu 29 czerwca 2004 r.



71

Podstawę niniejszego opracowania stanowi szereg dokumentów udostępnionych m.in. przez, Gminę Sieraków, zarządców dróg, nadleśnictwo Sieraków, GUS, WIOŚ, PSSE, OSChR, ZMiUW. Informacje wykorzystane w opracowaniu posłuŜyły określeniu stanu aktualnego komponentów środowiska przyrodniczego.

Program powinien być realizowany poprzez uwzględnienie zapisów wynikających z dokumentów rządowych, zwłaszcza wynikających z listy przedsięwzięć własnych i koordynowanych. Ponadto wszelkie działania winny wynikać z przedsięwzięć zawartych w opracowaniach na szczeblu regionalnym (Program Wojewódzki, Strategia Wojewódzka) oraz z dokumentów i koncepcji władz gminy, postulatów rozmaitych środowisk, w tym organizacji pozarządowych i mieszkańców. Dodatkowo niektóre z przedsięwzięć zostały zaproponowane przez zespół opracowujący Program.

Wyboru priorytetów ekologicznych dokonano w oparciu o diagnozę stanu poszczególnych komponentów środowiska na terenie gminy, uwarunkowania zewnętrzne (obowiązujące akty prawne) i wewnętrzne, a takŜe inne wymagania w zakresie jakości środowiska.

Wyodrębnionych zostało siedem głównych priorytetów: • Priorytet pierwszy – Zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych

z uwzględnieniem georóŜnorodności i bioróŜnorodności oraz rozwoju zasobów leśnych - Zasoby przyrodnicze,

• Priorytet drugi – Ochrona powierzchni ziemi, w tym powierzchni biologicznie czynnej i gleb przed degradacją - Powierzchnia ziemi,

• Priorytet trzeci – Racjonalizacja zuŜycia energii, surowców i materiałów wraz ze wzrostem udziału wykorzystywanych zasobów odnawialnych - Racjonalne uŜytkowanie surowców,

• Priorytet czwarty – Zapewnienie odpowiedniej jakości uŜytkowej wód, racjonalizacja zuŜycia wody, zwiększenie zasobów w zlewniach oraz ochrona przed powodzią - Zasoby wodne,

• Priorytet piąty – Zapewnienie wysokiej jakości powietrza, zminimalizowanie uciąŜliwego hałasu i ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym - Powietrze atmosferyczne, Hałas, Pola elektromagnety czne,

• Priorytet szósty – ZrównowaŜony rozwój sektora turystyki – Turystyka, • Priorytet siódmy – Podnoszenie świadomości ekologicznej wśród mieszkańców gminy

oraz wprowadzenie oraz racjonalne zarządzanie ochroną środowiska– Działania systemowe

W ramach wyodrębnionych priorytetów wyznaczono cele dąŜące do osiągnięcia poprawy

stanu środowiska, czemu mają słuŜyć zaproponowane zadania. Zaproponowane przedsięwzięcia w przyszłości przyczynią się do poprawy stanu środowiska na terenie Gminy Sieraków.

Niniejszy dokument jest dokumentem planistycznym i nie stanowi przepisów prawa miejscowego. Nakreśla jedynie kierunek, w jakim powinien podąŜyć samorząd mając na celu zachowanie i poprawę stanu środowiska przyrodniczego.

11. Literatura

• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zm.),

• Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz.1227 ze zm.),

• Ustawa z 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2007 r. Nr 75, poz. 493 ze zm.),

• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.),

• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243), • Ustawa z dnia 11 maja 2001r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. 2001 r.

Nr 63, poz. 638 ze zm.), • Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 ze zm.), • Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2011 r. Nr 12, poz. 59), • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania

planów gospodarki odpadami (Dz. U. z 2003 r. Nr 66, poz. 620 ze zm.),



72

• Rozporządzeniu Ministra Środowiska z 23 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać programy działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. z 2003 r. Nr 4 poz. 44 ze zm.),

• Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie integrowanej produkcji (Dz. U. z 2010 r. Nr 256, poz. 1722),

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010 r., Nr 213, poz. 1397),

• Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 kwietnia 2008r. w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania (Dz. U. z 2008 r. Nr 80, poz. 479),

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2008 r. w sprawie rodzajów działań naprawczych oraz warunków i sposobu ich prowadzenia (Dz. U. z 2008 r. Nr 103, poz. 664)

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 nr 120, poz. 826),

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2008r. w sprawie kryteriów oceny wystąpienia szkody w środowisku (Dz. U. z 2008 r. Nr 82, poz. 501),

• Programowanie ochrony środowiska w gminie, czyli jak skutecznie zaplanować i wdroŜyć gminny program ochrony środowiska, Tom 1 – podręcznik, 2009 r., Arnold Bernaciak, Marcin Spychała,

• Wytyczne do sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, grudzień 2002r.,

• Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009 – 2012 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2016,

• Program Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego, • Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Sieraków, • Strategia Rozwoju Gminy Sieraków do 2020 r. • Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Międzychodzkiego, • Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, • Krajowy Program Zwiększania Lesistości, • Raporty WIOŚ, • Informacje z Urzędu Gminy, • Informacje z Nadleśnictwa Sieraków, • Informacje z WielobranŜowego Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o.o. w Sierakowie, • Dane Głównego Urzędu Statystycznego, • Strony internetowe Centrum Informacji o Środowisku: www.cios.gov.pl., • Strony internetowe Ministerstwa Środowiska: www.mos.gov.pl., • Strony internetowe Natura 2000: www.natura2000.mos.gov.pl/natura2000 i

www.natura2000.org.pl. • Strony internetowe www.panorama-miast.com.pl • Strony internetowe www.cire.pl. • Strony internetowe www.baza-oze.pl • Strony internetowe www.energiaodnawialna.net

AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA … · i popraw ę gospodarki odpadami, zwłaszcza...

Documents

Transcript of AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA … · i popraw ę gospodarki odpadami, zwłaszcza...