Adam Doliwa Zobowiązania - pdf.helion.pl · W sprzedaży: E. Gniewek (red.) PODSTAWY PRAWA...

20
Akademia Prawa Adam Doliwa Zobowiązania C. H. Beck 3. wydanie

Transcript of Adam Doliwa Zobowiązania - pdf.helion.pl · W sprzedaży: E. Gniewek (red.) PODSTAWY PRAWA...

Akademia Prawa

Adam Doliwa

Zobowiązania

C. H. Beck

3. wydanie

AKADEMIA PRAWA

Zobowiązania

W sprzedaży:

E. Gniewek (red.)

PODSTAWY PRAWA CYWILNEGO, wyd. 4

Studia Prawnicze

Z. Radwański, A.Olejniczak

ZOBOWIĄZANIA – CZĘŚĆ OGÓLNA, wyd. 10

Podręczniki Prawnicze

Z. Radwański, J. Panowicz-Lipska

ZOBOWIĄZANIA – CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA, wyd. 9

Podręczniki Prawnicze

A. Kawałko, H. Witczak

ZOBOWIĄZANIA, wyd. 4

Skrypty Becka

www.ksiegarnia.beck.pl

Wydawnictwo C. H. BECK

Warszawa 2012

Akademia Prawa

dr Adam Doliwa

Zobowiązania

3. wydanie

Wydawca: Aneta Flisek

© Wydawnictwo C.H. Beck 2012

Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o.ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa

Skład i łamanie: Marta ŚwierkDruk i oprawa: Totem, Inowrocław

ISBN 978-83-255-4268-9 ISBN e-book 978-83-255-4269-6

V

Spis treści

Wstęp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XVII

Wykaz.skrótów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIX

Wykaz.literatury.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .XXIII

Rozdział 1. Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

§.1 .. Prawo.zobowiązań. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. I .. Uwagi.ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. II .. Część.ogólna.i.część.szczegółowa.prawa.zobowiązań. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. III .. Źródła.prawa.zobowiązań.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

1 .. Uwagi.wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 .. Prawo.stanowione. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 .. Zwyczaje.i.prawo.zwyczajowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 .. Zasady.współżycia.społecznego.(dobra.wiara.w.znaczeniu..obiektywnym). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

5 .. Wzorce.umowne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7§.2 .. Zobowiązanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

. I .. Pojęcie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 .. Uwagi.wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 .. Podmioty.zobowiązania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 .. Przedmiot.zobowiązania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 .. Treść.zobowiązania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

. II .. Powstanie.zobowiązania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

. III .. Wierzytelność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

. IV .. Dług.i.odpowiedzialność.dłużnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 .. Pojęcie.długu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 .. Odpowiedzialność.osobista.dłużnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 .. Ograniczenia.odpowiedzialności.osobistej.dłużnika.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 .. Odpowiedzialność.rzeczowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

. V .. Zobowiązania.niezupełne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

VI

Spis.treści

Rozdział 2. Świadczenie w stosunku zobowiązaniowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

§.3 .. Pojęcie.świadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17. I .. Uwagi.ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17. II .. Treść.świadczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

1 .. Uwagi.ogólne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 .. Konieczność.oznaczenia.świadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 .. Przedmiot.świadczenia .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . 194 .. Niemożliwość.świadczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

§.4 .. Klasyfikacja.świadczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20. I .. Świadczenie.jednorazowe,.ciągłe.i.okresowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20. II .. Świadczenie.podzielne.i.niepodzielne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21. III .. Świadczenie.oznaczone.co.do.tożsamości.i.co.do.gatunku. . . . . . . . . . . . . . . . . 21. IV .. Zwrot.nakładów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

§.5 .. Problematyka.świadczenia.pieniężnego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22. I .. Pojęcie.i.spełnienie.świadczenia.pieniężnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

1 .. Uwagi.wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222 .. Waluta.zobowiązania.pieniężnego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

. II .. Zasada.nominalizmu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

. III .. Waloryzacja.świadczenia.pieniężnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251 .. Uwagi.ogólne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252 .. Waloryzacja.umowna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 .. Waloryzacja.sądowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

. IV .. Odsetki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27§.6 .. Świadczenie.w.zobowiązaniu.przemiennym. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

. I .. Zobowiązanie.przemienne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 .. Pojęcie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302 .. Wybór.świadczenia.w.zobowiązaniu.przemiennym. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313 .. Kwestia.niemożliwości.świadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

. II .. Upoważnienie.przemienne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32§.7 .. Świadczenie.zmierzające.do.naprawienia.szkody. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Rozdział 3. Wielość wierzycieli albo dłużników. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

§.8 .. Uwagi.wstępne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35§.9 .. Zobowiązania.solidarne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

. I .. Uwagi.ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

. II .. Solidarność.dłużników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

. III .. Solidarność.wierzycieli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

. IV .. Solidarność.nieprawidłowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39§.10 ..Zobowiązania.podzielne.i.niepodzielne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

. I .. Uwagi.ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

. II .. Skutki.prawne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401 .. Zobowiązania.podzielne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402 .. Zobowiązania.niepodzielne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

Rozdział 4. Umowy zobowiązaniowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

§.11 ..Uwagi.ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43. I .. Umowa.jako.źródło.zobowiązania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43. II .. Umowy.zobowiązujące.i.rozporządzające. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44. III .. Rodzaje.umów.zobowiązujących. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

1 .. Umowy.wzajemne .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . 452 .. Umowy.odpłatne.i.nieodpłatne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

VII

Spis.treści

3 .. Umowy.konsensualne.i.realne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464 .. Umowy.losowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465 .. Umowy.przyczynowe.i.oderwane. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466 .. Umowy.nazwane,.nienazwane.i.mieszane. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

§.12 ..Przygotowanie.i.zawarcie.umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47. I .. Uwagi.wstępne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48. II .. Culpa in contrahendo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48. III .. Umowa.przedwstępna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

1 .. Pojęcie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502 .. Ważność.umowy.przedwstępnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513 .. Termin.zawarcia.umowy.przyrzeczonej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514 .. Skutki.uchylenia.się.od.zawarcia.umowy.przyrzeczonej. . . . . . . . . . . . . . . . 51

§.13 ..Treść.umów.zobowiązaniowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52. I .. Zasada.swobody.umów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

1 .. Pojęcie.i.zakres. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522 .. Ograniczenia.swobody.umów.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

. II .. Umowa.o.świadczenie.niemożliwe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

. III .. Wyzysk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55§.14 ..Wzorzec.umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

. I .. Pojęcie.i.charakter.prawny.wzorca.umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

. II .. Przesłanki.mocy.wiążącej.wzorca.umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571 .. Udostępnienie.wzorca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572 .. Jednoznaczna.i.zrozumiała.treść.wzorca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

. III .. Rozbieżność.między.treścią.umowy.a.wzorcem.umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58§.15 ..Umowy.z.udziałem.konsumentów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

. I .. Uwagi.wstępne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

. II .. Niedozwolone.postanowienia.umowne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611 .. Kontrola.treści.umowy.(kontrola.incydentalna) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612 .. Szczegółowy.katalog.niedozwolonych.postanowień.umownych. . . . . . . . . 623 .. Skutki.uznania.postanowienia.umownego.za.niedozwolone . . . . . . . . . . . . 634 .. Kontrola.treści.wzorca.umowy.(kontrola.abstrakcyjna). . . . . . . . . . . . . . . . . 64

. III .. Umowy.zawierane.poza.lokalem.przedsiębiorstwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651 .. Pojęcie.umowy.zawieranej.poza.lokalem.przedsiębiorstwa.. . . . . . . . . . . . . 652 .. Obowiązki.przedsiębiorcy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653 .. Prawo.konsumenta.odstąpienia.od.umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

. IV .. Umowy.zawierane.na.odległość.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661 .. Pojęcie.umowy.zawieranej.na.odległość. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662 .. Obowiązki.przedsiębiorcy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673 .. Umowa.o.świadczenie.ciągłe.lub.okresowe.zawierana.na.odległość. . . . . . 684 .. Prawo.konsumenta.odstąpienia.od.umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685 .. Inne.formy.ochrony.konsumenta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686 .. Umowy.dotyczące.usług.finansowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

§.16 ..Umowy.odnoszące.się.do.osób.trzecich. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70. I .. Umowa.o.świadczenie.przez.osobę.trzecią . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70. II .. Umowa.o.zwolnienie.dłużnika.z.obowiązku.świadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . 71. III .. Umowa.o.świadczenie.na.rzecz.osoby.trzeciej.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

§.17 ..Dodatkowe.zastrzeżenia.umowne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72. I .. Uwagi.wstępne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72. II .. Zadatek.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72. III .. Umowne.prawo.odstąpienia.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73. IV .. Odstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

VIII

Spis.treści

Rozdział 5. Bezpodstawne wzbogacenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

§.18 ..Uwagi.wstępne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75. I .. Pojęcie,.funkcje.i.metoda.prawnej.regulacji.bezpodstawnego..

wzbogacenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75. II .. Przesłanki.roszczenia.o.zwrot.bezpodstawnego.wzbogacenia. . . . . . . . . . . . . . 76

1 .. Uwagi.wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 762 .. Poszczególne.przesłanki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

§.19 ..Nienależne.świadczenie.jako.przypadek.bezpodstawnego.wzbogacenia. . . . . . . . . 78. I .. Pojęcie.nienależnego.świadczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78. II .. Poszczególne.przypadki.nienależnego.świadczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79. III .. Przepadek.świadczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80. IV .. Świadczenie.z.gry.i.zakładu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

§.20 ..Zwrot.wzbogacenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81. I .. Zasady.ogólne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81. II .. Wzbogacenie.niepodlegające.zwrotowi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

§.21 ..Zbieg.roszczenia.z.bezpodstawnego.wzbogacenia.z.innymi.roszczeniami . . . . . . . 83

Rozdział 6. Odpowiedzialność odszkodowawcza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

§.22 ..Uwagi.wstępne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85. I .. Pojęcie,.rodzaje.i.zasady.odpowiedzialności.odszkodowawczej . . . . . . . . . . . . 85. II .. Zbieg.odpowiedzialności.ex delicto.i.ex contractu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88. III .. Funkcje.odpowiedzialności.odszkodowawczej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

§.23 ..Przesłanki.odpowiedzialności.odszkodowawczej.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89. I .. Uwagi.ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90. II .. Szkoda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

1 .. Uwagi.wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902 .. Szkoda.majątkowa .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . 913 .. Szkoda.w.granicach.pozytywnego.i.ujemnego.interesu.umowy . . . . . . . . . 924 .. Rozmiar.szkody. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

. III .. Związek.przyczynowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 931 .. Uwagi.wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 932 .. Normalny.związek.przyczynowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 943 .. Odpowiedzialność.za.przypadek.mieszany.(casus mixtus). . . . . . . . . . . . . . . 95

§.24 ..Sposób.naprawienia.szkody. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95§.25 ..Wysokość.odszkodowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

. I .. Uwagi.ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

. II .. Przyczynienie.się.poszkodowanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

Rozdział 7. Czyny niedozwolone. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

§.26 ..Uwagi.wstępne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99§.27 ..Odpowiedzialność.za.własne.czyny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

. I .. Wina.jako.podstawa.odpowiedzialności.za.własny.czyn.niedozwolony . . . . . 1011 .. Uwagi.wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1012 .. Pojęcie.i.postaci.winy.oraz.zdolność.do.zawinienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

. II .. Bezprawność. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1041 .. Pojęcie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1042 .. Okoliczności.wyłączające.bezprawność .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . 104

. III .. Współsprawstwo.i.współodpowiedzialność. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

. IV .. Ciężar.dowodu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106§.28 ..Odpowiedzialność.za.cudze.czyny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

. I .. Odpowiedzialność.za.niepoczytalnych.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

IX

Spis.treści

. II .. Odpowiedzialność.za.osoby,.którym.powierzono.wykonanie.czynności. . . . . 1081 .. Odpowiedzialność.za.samodzielnego.wykonawcę. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1082 .. Odpowiedzialność.za.podwładnego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

§.29 ..Odpowiedzialność.odszkodowawcza.władzy.publicznej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110. I .. Uwagi.wstępne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110. II .. Przesłanki.i.zakres.podmiotowy.odpowiedzialności.na.podstawie..

art ..417.KC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1121 .. Przesłanki.odpowiedzialności. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1122 .. Podmioty.odpowiedzialne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1133 .. Poszkodowany. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

. III .. Odpowiedzialność.za.niezgodne.z.prawem.akty.normatywne . . . . . . . . . . . . . 1151 .. Odpowiedzialność.za.szkodę.wyrządzoną.wydaniem.aktu..normatywnego.niezgodnego.z.prawem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

2 .. Odpowiedzialność.za.szkodę.wyrządzoną.przez.niezgodne..z.prawem.niewydanie.aktu.normatywnego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

. IV .. Odpowiedzialność.za.niezgodne.z.prawem.orzeczenia.lub.decyzje. . . . . . . . . 1171 .. Odpowiedzialność.za.szkodę.wyrządzoną.wydaniem.orzeczenia..lub.decyzji.niezgodnych.z.prawem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

2 .. Odpowiedzialność.za.szkodę.wyrządzoną.przez.niezgodne..z.prawem.niewydanie.orzeczenia.lub.decyzji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

. V .. Odpowiedzialność.władzy.publicznej.na.zasadzie.słuszności. . . . . . . . . . . . . . 118

.VI .. Uregulowania.szczególne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119§.30 ..Odpowiedzialność.za.zwierzęta.i.rzeczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

. I .. Odpowiedzialność.za.zwierzęta.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

. II .. Odpowiedzialność.za.wyrzucenie,.wylanie.lub.spadnięcie.przedmiotu..z.pomieszczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

. III .. Odpowiedzialność.za.zawalenie.się.budowli.lub.oderwanie.się.jej.części . . . . 121§.31 ..Odpowiedzialność.związana.z.użyciem.sił.przyrody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

. I .. Uwagi.ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

. II .. Odpowiedzialność.prowadzącego.przedsiębiorstwo.lub.zakład..wprawiany.w.ruch.za.pomocą.sił.przyrody. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

. III .. Odpowiedzialność.posiadacza.mechanicznego.środka.komunikacji.. . . . . . . . 125§.32 ..Reguły.szczególne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

. I .. Odpowiedzialność.za.szkodę.poniesioną.w.cudzym.lub.we.wspólnym..interesie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

. II .. Współodpowiedzialność.kilku.osób. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

. III .. Miarkowanie.odszkodowania.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128§.33 ..Naprawienie.szkody.na.osobie.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

. I .. Uwagi.ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129

. II .. Majątkowa.szkoda.na.osobie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1301 .. Postaci.uszczerbku.na.osobie.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1302 .. Sposoby.naprawienia.szkody. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

. III .. Niemajątkowa.szkoda.na.osobie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1321 .. Postaci.uszczerbku.na.osobie.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1322 .. Roszczenie.o.zadośćuczynienie.pieniężne.i.o.zapłatę.na.wskazany..cel.społeczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

3 .. Dziedziczenie.i.zbywanie.roszczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134. IV .. Szkoda.na.osobie.doznana.przed.urodzeniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

§.34 ..Roszczenia.o.zapobieżenie.szkodzie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135§.35 ..Przedawnienie.roszczeń.z.czynów.niedozwolonych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136§.36 ..Odpowiedzialność.za.produkt.niebezpieczny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138

. I .. Uwagi.wstępne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138

X

Spis.treści

1 .. Ewolucja.rozwiązań.prawnych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1382 .. Implementacja.dyrektywy.Wspólnot.Europejskich. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

. II .. Charakter.prawny.odpowiedzialności.za.produkt.niebezpieczny. . . . . . . . . . . 139

. III .. Produkt.niebezpieczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1391 .. Pojęcie.produktu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1392 .. Niebezpieczny.charakter.produktu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1403 .. Wprowadzenie.produktu.niebezpiecznego.do.obrotu. . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

. IV .. Podmioty.odpowiedzialne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1401 .. Producent.i.inne.podmioty.odpowiedzialne.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1402 .. Odpowiedzialność.solidarna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

. V .. Podmioty.uprawnione. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

.VI .. Zasada.i.przesłanki.odpowiedzialności.za.produkt.niebezpieczny. . . . . . . . . . 1421 .. Zasada.odpowiedzialności ..Przesłanki.egzoneracyjne. . . . . . . . . . . . . . . . . . 1422 .. Przesłanki.odpowiedzialności. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

.VII .. Uwagi.końcowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1431 .. Zakaz.wyłączania.odpowiedzialności. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1432 .. Przedawnienie.roszczeń. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1433 .. Zbieg.odpowiedzialności. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1444 .. Zagadnienia.kolizyjnoprawne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144

Rozdział 8. Wykonanie zobowiązania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

§.37 ..Uwagi.ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145§.38 ..Szczegółowe.zasady.wykonywania.zobowiązań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146

. I .. Podmioty.wykonania.zobowiązania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1471 .. Uwagi.ogólne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1472 .. Dłużnik.i.osoby.trzecie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1473 .. Wierzyciel.i.osoby.trzecie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

. II .. Przedmiot.wykonania.zobowiązania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148

. III .. Miejsce.spełnienia.świadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

. IV .. Termin.spełnienia.świadczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150

. V .. Wykonanie.zobowiązań.wzajemnych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

.VI .. Dowód.wykonania.zobowiązania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152§.39 ..Wpływ.zmiany.okoliczności.na.zobowiązanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

. I .. Zasada.pacta sunt servanda.a.zmiana.okoliczności.(klauzula.rebus sic stantibus). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

. II .. Zakres.i.przesłanki.zastosowania.klauzuli.rebus sic stantibus . . . . . . . . . . . . . . . 154

. III .. Sądowa.modyfikacja.zobowiązania.na.podstawie.art ..3571.KC. . . . . . . . . . . . . 155§.40 ..Prawo.zatrzymania.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156

. I .. Pojęcie.i.przesłanki.prawa.zatrzymania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156

. II .. Charakter.prawa.zatrzymania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157§.41 ..Zwłoka.wierzyciela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

. I .. Pojęcie.i.przesłanki.zwłoki.wierzyciela. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

. II .. Skutki.zwłoki.wierzyciela. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158

Rozdział 9. Skutki niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania . . . . . 159

§.42 ..Odpowiedzialność.dłużnika.za.niewykonanie.lub.nienależyte.wykonanie..zobowiązania.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159. I .. Niewykonanie.lub.nienależyte.wykonanie.zobowiązania. . . . . . . . . . . . . . . . . . 159. II .. Przesłanki.i.zasady.odpowiedzialności.dłużnika. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

1 .. Uwagi.wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1602 .. Okoliczności,.za.które.dłużnik.ponosi.odpowiedzialność. . . . . . . . . . . . . . . 1613 .. Wina.dłużnika. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162

XI

Spis.treści

. III .. Odpowiedzialność.za.osoby.trzecie.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162§.43 ..Niemożliwość.świadczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

. I .. Uwagi.wstępne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

. II .. Niemożliwość.świadczenia,.za.którą.dłużnik.nie.odpowiada . . . . . . . . . . . . . . 164

. III .. Niemożliwość.świadczenia,.za.którą.dłużnik.odpowiada.. . . . . . . . . . . . . . . . . 164§.44 ..Opóźnienie.i.zwłoka.dłużnika. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165

. I .. Pojęcie.i.skutki.opóźnienia.i.zwłoki.dłużnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165

. II .. Skutki.zwłoki.dłużnika.w.wykonaniu.zobowiązania.wzajemnego. . . . . . . . . . 166§.45 ..Kara.umowna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

. I .. Pojęcie.i.funkcja.kary.umownej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

. II .. Kara.ustawowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168

Rozdział 10. Wygaśnięcie zobowiązania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

§.46 ..Uwagi.ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169§.47 ..Wygaśnięcie.zobowiązania.przez.zaspokojenie.wierzyciela. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170

. I .. Świadczenie.w.miejsce.wykonania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170

. II .. Potrącenie.wierzytelności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1711 .. Pojęcie.i.funkcja.potrącenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1712 .. Przesłanki.potrącenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1723 .. Dokonanie.i.skutki.potrącenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172

. III .. Odnowienie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

. IV .. Złożenie.do.depozytu.sądowego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174§.48 ..Wygaśnięcie.zobowiązania.bez.zaspokojenia.wierzyciela. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175

. I .. Umowa.o.zwolnienie.z.długu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176

. II .. Umowne.rozwiązanie.stosunku.prawnego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176

Rozdział 11. Przejście praw i zobowiązań. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

§.49 ..Zmiana.wierzyciela.lub.dłużnika ..Uwagi.ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179§.50 ..Przelew.wierzytelności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180

. I .. Pojęcie,.konstrukcja.prawna.i.forma.przelewu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180

. II .. Dopuszczalność.przelewu.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182

. III .. Skutki.przelewu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183§.51 ..Wstąpienie.osoby.trzeciej.w.prawa.zaspokojonego.wierzyciela. . . . . . . . . . . . . . . . . 184

. I .. Przesłanki.i.skutki.wstąpienia.w.prawa.zaspokojonego.wierzyciela. . . . . . . . . 184

. II .. Obowiązek.przyjęcia.świadczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185§.52 ..Przejęcie.długu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186

. I .. Pojęcie.i.przesłanki.przejęcia.długu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186

. II .. Skutki.przejęcia.długu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188§.53 ..Kumulatywne.przystąpienie.do.długu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188

. I .. Kumulatywne.przystąpienie.do.długu.na.podstawie.umowy. . . . . . . . . . . . . . 188

. II .. Kumulatywne.przystąpienie.do.długu.z.mocy.ustawy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189

Rozdział 12. Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika. . . . . . . . . . . . . . 191

§.54 ..Skarga.pauliańska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191. I .. Uwagi.wstępne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191. II .. Przesłanki.skargi.pauliańskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192. III .. Zaskarżenie.czynności.prawnej.dłużnika. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194

Rozdział 13. Część szczegółowa prawa zobowiązań. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195

§.55 ..Systematyka.umów.zobowiązaniowych.(wzmianka).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195§.56 ..Sprzedaż.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196

. I .. Pojęcie.i.ogólna.charakterystyka.sprzedaży. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196

XII

Spis.treści

1 .. Definicja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1962 .. Charakter.prawny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1973 .. Zawarcie.umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1974 .. Przedmiot.sprzedaży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198

. II .. Obowiązki.sprzedawcy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1981 .. Przeniesienie.własności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1982 .. Wydanie.rzeczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198

. III .. Obowiązki.kupującego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2001 .. Odebranie.rzeczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2002 .. Zapłata.ceny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

. IV .. Przedawnienie.roszczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

. V .. Odpowiedzialność.sprzedawcy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2011 .. Uwagi.wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2012 .. Rękojmia.za.wady. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2013 .. Gwarancja.jakości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2044 .. Niezgodność.towaru.konsumpcyjnego.z.umową.i.gwarancja..komercjalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206

.VI .. Szczególne.rodzaje.sprzedaży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2081 .. Sprzedaż.na.raty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2082 .. Sprzedaż.z.zastrzeżeniem.własności.rzeczy.sprzedanej. . . . . . . . . . . . . . . . . 2083 .. Sprzedaż.na.próbę. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2084 .. Sprzedaż.z.zastrzeżeniem.prawa.odkupu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2085 .. Prawo.pierwokupu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209

§.57 ..Zamiana. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210. I .. Treść.umowy.zamiany. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210. II .. Odesłanie.do.przepisów.o.sprzedaży. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211

§.58 ..Dostawa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211. I .. Pojęcie.i.charakter.prawny.umowy.dostawy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211. II .. Prawa.i.obowiązki.stron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212. III .. Odesłanie.do.przepisów.o.sprzedaży. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213

§.59 ..Kontraktacja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213. I .. Pojęcie,.funkcja.i.charakter.prawny.umowy.kontraktacji.. . . . . . . . . . . . . . . . . . 214. II .. Prawa.i.obowiązki.stron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215. III .. Przedawnienie.roszczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

§.60 ..Umowa.o.dzieło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217. I .. Pojęcie.i.charakter.prawny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217. II .. Prawa.i.obowiązki.stron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218. III .. Zakończenie.stosunku.prawnego.i.przedawnienie.roszczeń . . . . . . . . . . . . . . . 221

§.61 ..Umowa.o.roboty.budowlane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221. I .. Pojęcie.i.gospodarcze.znaczenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221. II .. Ogólna.charakterystyka.praw.i.obowiązków.stron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222

§.62 ..Najem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223. I .. Umowa.najmu.i.stosunek.prawny.najmu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224

1 .. Uwagi.wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2242 .. Forma.umowy.najmu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2253 .. Przedmiot.najmu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2264 .. Prawa.i.obowiązki.stron. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226

. II .. Czynsz.najmu.i.jego.oznaczenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229

. III .. Ujawnienie.stosunku.prawnego.najmu.w.księdze.wieczystej.. . . . . . . . . . . . . . 230

. IV .. Zakończenie.najmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230

. V .. Przedawnienie.roszczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231

.VI .. Najem.lokalu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231

XIII

Spis.treści

1 .. Najem.lokalu.według.KC.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2312 .. Ochrona.praw.lokatorów.(wzmianka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234

§.63 ..Dzierżawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234. I .. Ogólne.pojęcie.dzierżawy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234. II .. Prawa.i.obowiązki.stron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235. III .. Dzierżawa.nieruchomości.rolnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237

§.64 ..Umowa.leasingu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237. I .. Pojęcie.i.charakter.prawny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238. II .. Treść.stosunku.prawnego.leasingu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

1 .. Prawa.i.obowiązki.finansującego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2392 .. Prawa.i.obowiązki.korzystającego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240

. III .. Zakończenie.stosunku.prawnego.leasingu.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241§.65 ..Użyczenie.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242

. I .. Pojęcie,.charakter.prawny.i.funkcja.społeczna.użyczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242

. II .. Prawa.i.obowiązki.stron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243

. III .. Zakończenie.użyczenia.i.przedawnienie.roszczeń. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244§.66 ..Pożyczka.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245

. I .. Pojęcie,.charakter.prawny.i.funkcja.społeczno-gospodarcza.pożyczki. . . . . . . 245

. II .. Umowa.pożyczki.według.Kodeksu.cywilnego ..Prawa.i.obowiązki.stron. . . . . . 246

. III .. Pożyczka.bankowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247

. IV .. Przedawnienie.roszczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248

. V .. Inne.umowne.stosunki.kredytowe.(wzmianka) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248§.67 ..Umowa.rachunku.bankowego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249

. I .. Pojęcie,.funkcje.i.charakter.prawny.rachunku.bankowego. . . . . . . . . . . . . . . . . 249

. II .. Prawa.i.obowiązki.stron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250

. III .. Zakończenie.stosunku.prawnego.i.przedawnienie.roszczeń . . . . . . . . . . . . . . . 252§.68 ..Zlecenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252

. I .. Pojęcie.i.charakter.prawny.umowy.zlecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253

. II .. Zawarcie.umowy.zlecenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254

. III .. Prawa.i.obowiązki.stron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254

. IV .. Wygaśnięcie.zobowiązania.zlecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256

. V .. Przedawnienie.roszczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257§.69 ..Prowadzenie.cudzych.spraw.bez.zlecenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257

. I .. Pojęcie.prowadzenia.cudzych.spraw.bez.zlecenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257

. II .. Obowiązki.i.prawa.prowadzącego.cudze.sprawy.bez.zlecenia . . . . . . . . . . . . . 258§.70 ..Umowa.agencyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259

. I .. Pojęcie,.zawarcie.i.charakter.prawny.umowy.agencyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259

. II .. Prawa.i.obowiązki.stron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260

. III .. Wygaśnięcie.zobowiązania.agencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264§.71 ..Umowa.komisu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264

. I .. Pojęcie.komisu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265

. II .. Prawa.i.obowiązki.stron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265

. III .. Zakończenie.stosunku.komisu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267§.72 ..Umowa.przewozu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267

. I .. Źródła.regulacji.prawnej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267

. II .. Pojęcie.i.charakter.prawny.umowy.przewozu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268

. III .. Przewóz.osób.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269

. IV .. Przewóz.rzeczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270§.73 ..Umowa.spedycji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270

. I .. Pojęcie.spedycji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271

. II .. Zakres.i.treść.kodeksowej.regulacji.stosunku.prawnego.spedycji. . . . . . . . . . . 271

. III .. Przedawnienie.roszczeń.z.umowy.spedycji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272

XIV

Spis.treści

§.74 ..Umowa.ubezpieczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273. I .. Uwagi.ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273

1 .. Pojęcie.i.charakter.prawny.umowy.ubezpieczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2732 .. Źródła.regulacji.prawnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2753 .. Ubezpieczenia.dobrowolne.i.obowiązkowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276

. II .. Ubezpieczenia.majątkowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277

. III .. Ubezpieczenia.osobowe.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278§.75 ..Przechowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

. I .. Pojęcie.przechowania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

. II .. Zawarcie.umowy.–.skutki.prawne.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280

. III .. Zakończenie.stosunku.prawnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281

. IV .. Przechowanie.nieprawidłowe.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282§.76 ..Odpowiedzialność,.prawo.zastawu.i.przedawnienie.roszczeń.utrzymujących..

hotele.i.podobne.zakłady .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . 282. I .. Hotele.i.podobne.zakłady. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282. II .. Odpowiedzialność.cywilna.utrzymującego.hotel.lub.podobny.zakład. . . . . . . 283. III .. Ustawowe.prawo.zastawu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284. IV .. Przedawnienie.roszczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285

§.77 ..Umowa.składu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285. I .. Pojęcie.i.charakter.umowy.składu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285. II .. Prawa.i.obowiązki.stron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286. III .. Odpowiedzialność.przedsiębiorcy.składowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287. IV .. Przedłużenie.i.wypowiedzenie.umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288. V .. Przedawnienie.i.wygaśnięcie.roszczeń. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288

§.78 ..Spółka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289. I .. Pojęcie.i.charakter.prawny.spółki.cywilnej.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289. II .. Spółka.cywilna.a.spółki.handlowe.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290. III .. Stosunki.majątkowe.i.odpowiedzialność.za.zobowiązania. . . . . . . . . . . . . . . . . 291. IV .. Prowadzenie.spraw.i.reprezentowanie.spółki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292. V .. Zmiany.składu.osobowego.spółki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293.VI .. Rozwiązanie.umowy.i.likwidacja.spółki.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294

§.79 ..Poręczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295. I .. Pojęcie.i.charakter.prawny.umowy.poręczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295. II .. Zawarcie.umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296. III .. Skutki.prawne.poręczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297. IV .. Wstąpienie.poręczyciela.w.miejsce.zaspokojonego.wierzyciela. . . . . . . . . . . . . 298. V .. Gwarancja.bankowa.(wzmianka). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299

§.80 ..Darowizna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300. I .. Pojęcie.i.charakter.prawny.darowizny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300. II .. Zawarcie.umowy.darowizny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301. III .. Prawa.i.obowiązki.stron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301. IV .. Odwołanie.darowizny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303

1 .. Uwagi.ogólne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3032 .. Odwołanie.darowizny.jeszcze.niewykonanej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3033 .. Odwołanie.darowizny.już.wykonanej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3044 .. Skutki.odwołania.darowizny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304

. V .. Rozwiązanie.umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305§.81 ..Przekazanie.nieruchomości.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305§.82 ..Renta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306

. I .. Umowa.renty. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3061 .. Konstrukcja.prawna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306

XV

Spis.treści

2 .. Skutki.prawne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3073 .. Zakończenie.stosunku.prawnego.renty. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307

. II .. Renta.pozaumowna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308§.83 ..Dożywocie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308

. I .. Pojęcie.i.charakter.prawny.umowy.o.dożywocie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309

. II .. Prawo.dożywocia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309

. III .. Zmiana.treści.i.zakończenie.stosunku.prawnego.dożywocia. . . . . . . . . . . . . . . 310

. IV .. Wzmianka.o.umowie.z.następcą.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311§.84 ..Ugoda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311

. I .. Umowa.ugody. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3111 .. Pojęcie.i.charakter.prawny.ugody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3112 .. Dopuszczalność.zastosowania.ugody. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3123 .. Istotna.treść.i.forma.ugody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3124 .. Uchylenie.się.od.skutków.prawnych.ugody.zawartej.pod.wpływem..błędu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313

. II .. Ugoda.sądowa.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3141 .. Pojęcie.i.funkcja.ugody.sądowej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3142 .. Sądowa.kontrola.dopuszczalności.ugody. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314

§.85 ..Przyrzeczenie.publiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315. I .. Pojęcie.i.charakter.prawny.przyrzeczenia.publicznego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315. II .. Skutki.prawne.przyrzeczenia.publicznego.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316. III .. Odwołanie.przyrzeczenia.publicznego.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316. IV .. Publiczne.przyrzeczenie.nagrody.za.najlepsze.dzieło.lub.za.najlepszą..

czynność.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317§.86 ..Przekaz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317

. I .. Pojęcie.i.zastosowanie.przekazu.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318

. II .. Stosunki.prawne.związane.z.przekazem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319

. III .. Dokonanie,.przyjęcie.i.odwołanie.przekazu.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320§.87 ..Papiery.wartościowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320

. I .. Pojęcie.i.rodzaje.papierów.wartościowych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3211 .. Definicja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3212 .. Rodzaje. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3223 .. Wykonanie.zobowiązania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3224 .. Umorzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3235 .. Wybrane.postaci.papierów.wartościowych.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323

. II .. Znaki.legitymacyjne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325

Indeks.rzeczowy.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327

XVII

Wstęp

Trzecie.wydanie.podręcznika.do.prawa.zobowiązań. (ujętego.w.ramy.Księgi.trzeciej.Kodeksu. cywilnego,. tj .. art .. 353–92116). zostało.poprawione. i.uzupełnio-ne,.lecz.w.dalszym.ciągu.jest.podręcznikiem.akademickim ..Zobowiązania.to.książ-ka.zawierająca.opis.i.analizę.instytucji.składających.się.na.tzw ..część.ogólną,.jak.i.na.część.szczegółową.polskiego.prawa.obligacyjnego,.takich.zwłaszcza.jak:.po-jęcie.i.konstrukcja.zobowiązania,.bezpodstawne.wzbogacenie,.umowy.zawierane.z.konsumentem,.odpowiedzialność.odszkodowawcza,.poszczególne.umowy.zo-bowiązaniowe.(np ..umowa.sprzedaży,.najmu,.dzierżawy,.pożyczki,.zlecenia,.da-rowizny.i.inne) .Przygotowując.niniejszy.tom,.starałem.się.przede.wszystkim.uwzględnić.po-

trzeby.i.uwagi.studentów.prawa.i.administracji,.którzy.korzystali.z.dotychczaso-wych.wydań.książki.(2006.i.2010.r .) .

Białystok,.lipiec.2012.r .. . . . Adam Doliwa

XVIII

Wstęp

XIX

Wykaz skrótów

1. Źródła prawa

KC.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. Kodeks.cywilnyKM. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ustawa.z.18 .9 .2001.r ..–.Kodeks.morski.(tekst.jedn ..Dz .U ..z.2009.r ..

Nr.217,.poz ..1689)KPC.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. Kodeks.postępowania.cywilnegoKredKonsU. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ustawa. z. 12 .5 .2011. r .. o. kredycie. konsumenckim. (Dz .U .. Nr. 126,.

poz ..715.ze.zm .)KRO.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. Kodeks.rodzinny.i.opiekuńczyKSH . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. Kodeks.spółek.handlowychKWU.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ustawa.z.6 .7 .1982.r ..o.księgach.wieczystych.i.hipotece.(tekst.jedn ..

Dz .U ..z.2001.r ..Nr.124,.poz ..1361.ze.zm .)ObligU. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ustawa. z. 29 .6 .1995. r .. o. obligacjach. (tekst. jedn .. Dz .U .. z. 2001. r ..

Nr.120,.poz ..1300.ze.zm .)OchrKonkurU. .. .. .. .. .. .. .. .. ustawa. z. 15 .12 .2000. r .. o. ochronie. konkurencji. i. konsumentów.

(Dz .U ..Nr.50,.poz ..331.ze.zm .)OchrKonsU. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ustawa. z. 2 .3 .2000. r .. o. ochronie. niektórych. praw. konsumentów.

oraz. o. od.powiedzialności. za. szkodę.wyrządzoną.przez.produkt.niebezpieczny.(Dz .U ..Nr.22,.poz ..271.ze.zm .)

OchrLokU. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ustawa.z.21 .6 .2001.r ..o.ochronie.praw.lokatorów,.mieszkaniowym.zasobie.gminy.i.o.zmianie.Kodeksu.cywilnego.(tekst. jedn ..Dz .U ..z.2005.r ..Nr.31,.poz ..266.ze.zm .)

PrBank. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ustawa.z.29 .8 .1997.r ..–.Prawo.bankowe.(tekst.jedn ..Dz .U ..z.2002.r ..Nr.72,.poz ..665.ze.zm .)

PrCzek. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..ustawa.z.28 .4 .1936.r ..–.Prawo.czekowe.(Dz .U ..Nr.37,.poz ..283.ze.zm .)PrPrzew. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ustawa. z. 15 .11 .1984. r .. –. Prawo. przewozowe. (tekst. jedn .. Dz .U ..

z.2000.r ..Nr.50,.poz ..601.ze.zm .)PrWeksl. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..ustawa.z.28 .4 .1936.r ..–.Prawo.wekslowe.(Dz .U ..Nr.37,.poz ..282.ze.zm .)SprzedKonsU. .. .. .. .. .. .. .. .. ustawa. z. 22 .5 .2002. r .. o. szczególnych.warunkach. sprzedaży.kon-

sumenckiej. oraz. o. zmianie. Kodeksu. cywilnego. (Dz .U .. Nr. 141,.poz ..1176.ze.zm .)