A. IDEA I CELE STRATEGI I

Strategia Rozwoju Aglomeracji Poznańskiej6

Jednym z kluczowych zadań instytucji publicz-nych jest wyznaczanie kierunków i tworzenie planów rozwoju jednostek terytorialnych, jak-że ważnych z punktu widzenia długofalowego zaspokajania potrzeb mieszkańców. W XXI w. przed planowaniem strategicznym nowe wyzwania stawia-ją procesy globalizacji gospodarki i życia społeczne-go, konkurencja zagranicznych i krajowych metropo-lii, rosnące wymagania mieszkańców w odniesieniu do jakości życia, warunków pracy, zamieszkania i wypoczynku.

Na takich obszarach jak aglomeracja poznań-ska rzeczywistość społeczno-gospodarcza podlega intensywnym zmianom, pojawiają się nowe trendy demograficzne i zachowania społeczne, dynamicz-nie przekształca się gospodarka, środowisko przy-rodnicze oraz krajobraz miast i urbanizowanych wsi. W wyniku procesu suburbanizacji, aglomeracja po-znańska tworzy dziś jeden organizm przestrzenno-funkcjonalny, złożony jednak z wielu jednostek te-rytorialnych i zarządzany przez wiele podmiotów. Warunkiem koniecznym harmonijnego rozwoju ca-łej aglomeracji jest więc ścisła współpraca między samorządami lokalnymi oraz ich partnerami spo-łecznymi i gospodarczymi. Powinna ona przebiegać według dobrze określonych reguł i planów działa-nia. Takim planem jest prezentowana strategia jako swoista mapa drogowa zwiększania konkurencyjno-ści i spójności aglomeracji poznańskiej.

Prezentowany dokument pr zeds t awia wspólną perspektywę rozwojową dla jedno-stek samorządowych wspó łpracujących w ra-mach Rady Aglomeracji Poznańskiej. Poprawa

dostępności i jakości świadczenia usług, rozwój gospodarczy, modernizacja infrastruktury drogowej i technicznej, zapewnienie sprawnej komunikacji pu-blicznej, ochrona cennych walorów przyrodniczych, dbałość o ład przestrzenny - to zadania, przed którymi stoją władze każdej lokalnej jednostki administra-cyjnej. Realizacja wielu z tych zadań może przynieść lepsze efekty w drodze solidarnego współdziała-nia ponad granicami administracyjnymi, w ramach całej aglomeracji poznańskiej.

Strategia Rozwoju Aglomeracji Poznańskiej ma cha-rakter integracyjny i zawiera programy rozwoju w od-niesieniu do tych dziedzin, które są szczególnie istotne dla funkcjonowania i rozwoju całej aglomeracji w per-spektywie najbliższych lat. Strategia stanowi z jednej strony terytorialne i koncepcyjne rozwinięcie realizo-wanych już polityk i działań samorządów, jak też róż-nych instytucji działających w aglomeracji. Jest więc potwierdzeniem tego, co samorządy już realizują bądź inicjują na obszarze aglomeracji, podążając „poznań-ską ścieżką integracji metropolitalnej”. Z drugiej strony strategia zawiera także projekty nowych, przewidzia-nych do wspólnej realizacji programów, nie narusza-jąc fundamentalnej zasady samorządności jednostek terytorialnych.

Dokument strategiczny składa się z kilku czę-ści. Pierwsza przedstawia metodę i etapy tworzenia strategii. Druga cześć zawiera syntetyczną diagnozę funkcjonowania aglomeracji poznańskiej. Dotyczy ona uwarunkowań zewnętrznych, procesów zachodzących na kontynencie i w kraju, mających wpływ na funk-cjonowanie i pozycję konkurencyjną aglomeracji. Punktem odniesienia są europejskie, narodowe i regionalne dokumenty strategiczne, które poli-tyka działań w aglomeracji powinna uwzględniać. W części diagnostycznej scharakteryzowane są we-wnętrzne czynniki rozwoju aglomeracji: demogra-ficzne, społeczne, infrastrukturalne, gospodarcze i przyrodnicze. Sporo uwagi poświecono dotych-czasowym działaniom integracyjnym i formom współpracy samorządów w zakresie rozwiązywania problemów funkcjonowania aglomeracji.

W zasadniczej części strategia zawiera wizję rozwoju aglomeracji poznańskiej w perspektywienajbliższej dekady, uzupełnioną o wartości i zasady

Coraz bardz ie j potrzebujemy ca łośc iowych strategi i i skoordynowanych dz ia łań ze strony wszystk ich instytucj i i osób zaangażowanych w proces rozwoju miejsk iego. Strategi i , które wykracza łyby poza granice miast .

Kar ta Lipska.

Dokument UE na r zecz

zrównoważonego roz woju miast

europejsk ich 2007 r.

METROPOLIA POZNAŃ 2020 7

Dyrektor Centrum Badań Metropolitalnych UAM

Prof. UAM dr hab. Tomasz Kaczmarek

jej realizacji. Niezbędne działania kierunkowe zostały ujęte w pięć osi strategicznych. Każda z nich zawiera programy strategiczne, będące odpowiedzią na wyzwa-nia rozwojowe najbliższej dekady. Dla realizacji progra-mów sporządzono wykaz ich realizatorów, potencjal-nych partnerów oraz możliwych źródeł fi nansowania. Dokument kończy koncepcja wdrażania i ewaluacji strategii.

Strategia jest wynikiem pracy koncepcyjnej i organizacyjnej przedstawicieli samorządów - członków Rady Aglomeracji Poznańskiej oraz Konsorcjum Badań nad Aglomeracją Poznańską, które tworzą cztery po-znańskie uczelnie publiczne: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Ekonomiczny, Politechnika Poznańska oraz Uniwersytet Przyrodni-czy. Realizowany przez Konsorcjum projekt „Funkcjo-nowanie i kierunki rozwoju aglomeracji poznańskiej” był solidarnie fi nansowany przez członków Rady Aglo-meracji Poznańskiej. Projekt ten przyczynił się do lep-szego poznania dynamiki i problemów funkcjonowania aglomeracji oraz wyznaczenia kierunków jej rozwoju w najbliższej przyszłości.

Sformułowane programy i działania kierunkowe były prezentowane i omawiane w trakcie powsta-wania strategii. Temu służył cykl spotkań i warsz-tatów w ramach specjalnie powołanej w tym celu Akademii Aglomeracyjnej. Projekt strategii w posta-ci Zielonej Księgi Aglomeracji Poznańskiej poddany został konsultacjom społecznym, które objęły miesz-kańców miast i gmin aglomeracji, władze i urzędy administracji jednostek lokalnych i regionalnych, organizacje społeczne i gospodarcze funkcjonujące w aglomeracji. Wyniki konsultacji, liczne krytyczne uwagi i konstruktywne postulaty zostały uwzględnione w pracach nad ostateczną wersją strategii.

Strategia Rozwoju Aglomeracji Poznańskiej jest dokumentem spełniającym kilka funkcji. Określa ona kierunki działań władz lokalnych w horyzoncie długo-okresowych celów rozwojowych. Informuje społeczno-ści lokalne, podmioty gospodarcze, instytucje publiczne i różne organizacje o priorytetach rozwojowych przyję-tych przez władze lokalne, pomagając podejmować im właściwe decyzje. Pełni również ważną funkcję spraw-czą, polegającą na zintensyfi kowaniu lub uruchomieniu od podstaw konkretnych programów, których celem jest

rozwiązywanie bieżących i długotrwałych problemów aglomeracji. Wiele z nich dotyka wszystkich mieszkań-ców, np. trudności komunikacyjne, nieład przestrzenny, zawłaszczanie przestrzeni publicznej, problemy środo-wiskowe, braki w infrastrukturze i dostępności usług oraz zatracanie dbałości o dobro wspólne.

Najważniejszym celem strategii jest wyznaczenie wspólnej drogi przejścia: od silnej aglomeracji dziś do zintegrowanej i nowoczesnej metropolii jutro. Uzy-skanie statusu europejskiej metropolii nie następuje tylko z chwilą osiągnięcia progu demografi cznego 1 mln miesz-kańców. Wiąże się z tym rozwój kapitału ludzkiego, wzrost znaczenia gospodarczego aglomeracji, rozwój kreatyw-ności i innowacyjności, modernizacja infrastruktury tech-nicznej i społecznej, rozwój sieci współpracy w regionie, kraju i za granicą, szczególnie z innymi metropoliami. Wyznacznikiem metropolitalności jest nic innego jak osią-ganie europejskich standardów w zakresie jakości prze-strzeni, życia i gospodarowania.

Celem działań edukacyjnych i promocyjnych zespołu opracowującego strategię stało się kreowanie nowego typu „myślenia aglomeracyjnego”. Myślenie aglomera-cyjne czy metropolitalne to kompleksowe spojrzenie na rozwój silnie urbanizującego się obszaru, jakim jest Poznań i sąsiadujące z nim miasta i gminy. Podlega on całościowo procesom globalizacji i metropolizacji. Coraz więcej dzia-łań samorządów wymaga więc przekuwania konkurencji we współpracę. Jej efektem będzie osiąganie przewa-gi kooperacyjnej w relacji do innych metropolii w kraju i za granicą.