85-lat 85-lat OW SEPOW SEP

(1919-20041919-2004)

S. Bolkowski, A. Marusak

NAUCZANIE ELEKTRYKI NAUCZANIE ELEKTRYKI W UCZELNIACH W UCZELNIACH

WARSZAWSKICHWARSZAWSKICH

Stanisław Bolkowski, Andrzej MarusakStanisław Bolkowski, Andrzej Marusak

Referat na jubileusz 85-lat OW SEPReferat na jubileusz 85-lat OW SEP

Zakres referatuZakres referatu

• Szkolnictwo warszawskie XVIII w.

• Szkolnictwo w XIX w.

• Szkoła Inżynierska im. Wawelberga i Rotwanda

• Warszawski Instytut Politechniczny

• Politechnika Warszawska (Wydział Elektryczny)

WprowadzenieWprowadzeniePoczątki nauki i techniki elektryczności

• Benjamin Franklin (1706-1790) - teoria elektryczności w: “Experiments and Observations on Electricity ” (1750-53),

• Charles Augustin de Coulomb - prawo Coulomba (1785),

• Jean-Antoine Nollet - wynalazł elektroskop (1747),

• A. Volta - wynalazł ogniwo galwaniczne (1800),

• H.B. Davy - łuk elektryczny (1811),

• A.M. Ampère - oddziaływanie dynamiczne przewodników z prądem, (1820).

• M. Faraday - indukcja elektromagetyczna 1831.

• E.W. Siemens - prądnica samowzbudna DC 1866

• T.A. Edison - żarówka elektryczna 1879.

• M. Doliwo-Dobrowolski - prądnica synchroniczna 3-fazowa 1888, silnik 3-fazowy klatkowy 1889.

• Guglielmo Marconi - radiotelegraf 1895.

• J.J. Thomson - odkrycie (dośw.)

elektronu 1897.

G. Marconi

SZKOLNICTWO SZKOLNICTWO WARSZAWSKIEWARSZAWSKIE

XVIII w.XVIII w.• Szkoły katolickie (jezuickie i pijarskie)

oraz państwowe średnie i podstawowe.

• Akademia Krakowska i Wileńska - niski poziom.

• Nie było przedmiotów przydatnych w życiu takich jak: historia ojczysta, polityka, ekonomia, prawo i wiedza kancelaryjna.

• Nie wykładano nauk przyrodniczych.

Reformy szkolnictwaw XVIII w.

• Collegium Nobilium (S. Konarski, 1740).

• Szkoła Rycerska (1765).

• Nowoczesne podręczniki fizyki: ks. Samuel Chróścikowski - 1764 r., ks Józef Osiński - 1777 r., ks. Józef Rogaliński (4 cz.) - 1765-1776.

• Biblioteka Publiczna braci Załuskich (1747) - największa w Europie.

• Powstanie KEN (1773).

Reformy KEN:Reformy KEN:

• jednolity system wychowania narodowego,

• na czele - nauki matematyczno-przyrodnicze,

• integracja szkoły z historią, kulturą i życiem kraju,

• zreformowanie uniwersytetów Krakowskiego i Wileńskiego, zmiana ich nazw na Szkoły Główne,

• kształcenie nauczycieli szkół średnich w Szkole Głównej Koronnej (od 1780),

• rozwój szkół powszechnych (parafialnych) od 125 (w 1773 r.) do 1500 (w 1792 r.).

Po 3-cim rozbiorze Polski Po 3-cim rozbiorze Polski (1794)(1794)

• likwidacja KEN,

• wywiezienie biblioteki Załuskich (400 tys. vol.) do Petersburga (1795) i zrobienie tam Carskiej Biblioteki Publicznej,

• początkowo szkolnictwo mogło się rozwijać,

• Uniwersytet Wileński - był ważną instytucją nau-kową i oświatową w zaborze rosyjskim.

Szkoły warszawskie XIX w.Szkoły warszawskie XIX w.• Powstał Uniwersytet w Warszawie (1816),

• Powstała Szczególna Szkoła Leśnictwa (1818) i

• Powstał Instytut Agronomiczny (1820).

• Od 1820 kontrola policyjna nauczycieli i mło-dzieży,

• Powstała Szkoła Przygotowawcza do Instytutu Politechnicznego (1826),

• Warszawski Instytut Politechniczny (1830).

• W 1831 r. zamknięcie szkół wyższych i TPN.

Po powstaniu listopadowymPo powstaniu listopadowym

• 1836 r. - ponowne otwarcie Instytutu Agronomicz-nego (od 1840 Instytut Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa),

• 1841 r. - 7 letnia Szkoła Realna z programem matematyczno-przyrodniczym i technicznym,

• 1862 r. - Szkoła Główna w Warszawie (4 wy-działy: filologiczno-historyczny, lekarski, matema-tyczno-fizyczny i prawniczy).

• Po 1863 r. - reorganizacja i rusyfikacja szkół, w rezultacie >60% analfabetów w 1892 r.

• tajne nauczanie (30% ludności).

U schyłku XIX w.U schyłku XIX w.

• 1895 r. - Rosjanie Pozwolili utworzyć prywatną Średnią Szkołę Mechaniczno –Techniczną, (sfi-nansowaną przez Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda, 100 tys rubli = 530 kg złota).

• 1898 - politechnika rosyjska (Warszawski Instytut Politechniczny im. Cara Mikołaja II), funkcjonowała do 1915 r.

Szkoła Mechaniczno –Techniczna Szkoła Mechaniczno –Techniczna Wawelberga i Rotwanda, Wawelberga i Rotwanda,

początki:początki:

• Język wykładowy rosyjski, nauka 4 lata. Kandydaci po ukończeniu 5 klas szkoły realnej lub gimnazjum.

• 40 godzin zajęć/tydzień, przedmioty: religia, fizyka (z elektrotechniką), matematyka, chemia, mecha-nika, budowa maszyn (parowych, wodnych, kotłów), technologia (mechaniczna, chemiczna i drewna), budownictwo, cukrownictwo, papiernictwo, mły-narstwo, miernictwo i niwelacja, geografia, prawo, topografia, rachunkowość i koresponden-cja handlowa, rysunek (geometryczny, techniczny, budowlany i ręczny), warsztaty mechaniczne oraz laboratorium chemiczne.

Szkoła Mechaniczno –Techniczna Szkoła Mechaniczno –Techniczna

(1900-1919)(1900-1919)• Mieczysław Pożaryski - wykład elektrotechniki i fizyki,

• Absolwenci szkoły - tytuł technika,

• 1905 r. - zezwolenie na wykłady w języku polskim,

• od 1906 r. - rachunek różniczkowy i całkowy, nauczanie semestralne.

• Profil - mechaniczno-elektryczny ale uczono też:

tkactwa, włókiennictwa, techniki melioracyjnej.

• 500 godzin zajęć warsztatowych w ciągu czterech lat nauki.

Szkoła Mechaniczno –Szkoła Mechaniczno –TechnicznaTechniczna(1919-1951)(1919-1951)

• 1919 r. - upaństwowienie szkoły i nadanie nazwy Państwowa Wyższa Szkoła Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda.

• Specjalizacja w zakresie mechaniki i elektrotechniki.

• Czas trwania studiów - 7 semestrów.

• Od 1925 r. - 2 wydziały: Mechaniczny (sekcja warsztatowa i energetyczna), Elektryczny (sekcja prądów silnych i teletechniki).

• Tytuł technologa-elektryka lub -mechanika.

• W 1929 roku absolwentów SzkołySzkoły zrównano z absolwentami szkół politechnicznych pod względem uprawnień zawodowych.

• Bogate laboratoria i warsztaty.

• W latach trzydziestych XX w. - kształcenie specjalistów produkcji zbrojeniowej.

Szkoła w latach 1939-Szkoła w latach 1939-19441944

• 1940 - otwarcie Szkoły po przerwie wojennej,

• 1941 - okrojenie programu do 2 lat, i podział Szkoły:

• Państwowa Szkoła Bud. Maszyn II stopnia,

• Państwowa Szkoła Elektryczna II stopnia.

• W jednym roku wykształciła 150 mechaników i 100 elektryków - z tytułem technika.

Państwowa Szkoła Państwowa Szkoła Elektryczna II stopniaElektryczna II stopnia

• Siedziba na terenie PW, dyrektor - prof. Roman Trechciński.

• 2 wydziały: Prądów Silnych (kier. prof. M. Pożaryski), Telekomunikacji (kier. inż. Witold Nowicki).

• Program rozwijany na tajnych zajęciach.

• Kadra i młodzież konspirowała, np.:

bohater AK Tadeusz Zawadzki ps. “Zośka”

Lata 1945-1951Lata 1945-1951

• Maj 1945 - wznowienie nauczania,• 1946 - przyznanie prawa nadawania tytułu

inżyniera, wydziały: Mechaniczny i Elektryczny, koedukacja.

• zmiana nazwy: Szkoła Inżynierska im. H. Wawelberga i S. Rotwanda w Warszawie.

• Wydział Elektryczny z oddziałami: Energetyczno-Eksploa-tacyjnym, Energetyczno-Konstrukcyjnym, Radiotechnicznym i Telekomunikacyjnym.

• Zakład urządzeń elektrycznych i Laboratorium po-miarów elektrycznych.

• 7 semestrów, 40 godz/tydz.

Liczba absolwentów Szkoły Inżynierskiej im. H. Wawelberga i S. Rotwanda w Warszawie od

1930 r.

• 24 października roku 1951 - likwidacja Szkoły, włączenie jej do Politechniki Warszawskiej

Warszawski Instytut Politechniczny im. Cara Mikołaja

II (1898-1915)

• Utworzony za pieniądze społeczeństwa Warszawy.

• 3 wydziały, Katedra Elektrotechniczna na Wydziale Mechanicznym.

• Uczelnia rosyjska z rosyjskim językiem wykładowym i głównie rosyjską kadrą nauczającą.

• 1901 r. - Polacy: 20% kadry naukowej Instytutu, a ponad 70% studentów. 1914 r. - Polacy: 16 % kadry naukowej i 20% stud.

• Łącznie Inst. ukończyło 332 osoby, przyjęto 15 tys.

Politechnika Warszawska Politechnika Warszawska (1915- )(1915- )

• 1915 - cztery wydziały: Architektury, Budowy Maszyn i Elektrotechniczny, Chemiczny, Inżynierii Budowlanej i Rolnej.

• Polski język wykładowy,

• Pierwsze 3 lata: 615, 1136 i 1335 stud. (kobiet: 13, 29 i 69).

• 1916 - wykład elektrotechniki, budowa Laboratorium Miernictwa Elektrotechnicznego (K. Drewnowski).

• 1917 - wykład z miernictwa elektrycznego.

• 1918 - • Zakł. Urządzeń Elektycznych, • Lab. Maszyn Elektrycznych, • wykł. telefonii, telegrafii i sygnalizacji.

• 1921 - Oddział Elektrotechniczny Wydział Elektro-techniczny (M. Pożaryski — dziekanem ). Leon Staniewicz - rektorem.

• Studia 4-letnie, semestr 15-tygodniowy, indeksy wydziałowe.

• 1922 - Katedra Miernictwa Elektrycznego.

• 1924 - zmiana nazwy na Wydział Elektryczny, pierwsze dwie kobiety ukończyły studia na Wydziale;

• Oddziały: Prądów Silnych oraz Prądów Słabych i Radiotechniki,

• Budowanie Gmachu Elektrotechniki (1924-1934).

Lata 1939-1945Lata 1939-1945

• 1942 - Państwowa Wyższa Szkoła Techniczna (PWST) - 4 wydziały.

• Wydział Elektryczny - 2 oddziały: Energetyczny i Telekomunikacyjny,

• tytuł inżyniera-technika, później - technika.

• działalność konspiracyjna - naukowa i dydaktyczna. W tych latach absolutorium - ok. 70 stud. elektryków.

PW - lata 1945-2000PW - lata 1945-2000

• 1945 - zniszczony gmach, zdewastowane laboratoria,

• 5 profesorów, 6 zastępców profesorów i docentów, 25 wy-kładowców oraz 25 asystentów,

• 1946/47 nie przewidziano laboratorium podstaw elektro-techniki i oświetlenia elektrycznego - brak laboratoriów.

• 1948 - nowy system studiów. Oddziały: Prądów Silnych, Telekomunikacji, Fizyki Stosowanej.

• 1 X 1951 z Wydziału Elektrycznrgo oddzieliły się · O. Te-lekomunikacji i ·O. Elektrotechniki Medycznej - powstał Wydział Łączności.

• 1964 - powołano Katedrę Podstaw Elektroniki i Automatyki i dodano specjalność Automatyka Przemysłowa.

• 1970 - wprowadzenie struktury instytutowej w PW,zamiast katedr - instytuty.

• Na WE PW jest 5 instytutów i 14 zakładów.

• 3 - kierunki: Elektrotechnika, Automatyka i Robotyka, Informatyka.

• Studia 2- lub 3-stopniowe (inż., mgr, dr).

• Studia zaoczne (Elektrotechnika) i internetowe (Infor-matyka Stosowana).

• Na WE PW: studiuje ok. 2300 osób, pracuje 170 nau-czycieli akademickich.

ZakończenieZakończenie

• Dzieje nauczania elektryki w Warszawie są bardzo skomplikowane i pogmatwane, tak jak była i jest złożona sytuacja polityczna, eko-nomiczna, gospodarcza i historyczna kraju.

• Szczegóły referatu podane są w publikacji jubileuszowej na str. 85-105.

Dziękujemy Dziękujemy

Państwu Państwu

za uwagę za uwagę !!