6 skrypt poprawiony - SGGW

74
Slajd 1 Tytuł wykładu Wyklad 6 Analiza finansowa przedsiębiorstwa dr Katarzyna Boratyńska Program unowocześniania ksztalcenia w SGGW dla zapewnienia konkurencyjności oraz wysokiej kompetencji absolwentów Wykład 6

Transcript of 6 skrypt poprawiony - SGGW

Page 1: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 1

Tytuł wykładu

Wykład 6

Analiza finansowa przedsiębiorstwadr Katarzyna Boratyńska

Program unowocześniania kształcenia w SGGW dla zapewnienia konkurencyjności oraz wysokiej kompetencji absolwentów

Wykład 6

Page 2: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 2

Pojęcie analizy

Metoda poznawania obiektów i zjawisk złoŜonych poprzez ich podział na elementy proste oraz badania powiązań i zaleŜności przyczynowo-skutkowych między tymi elementami.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst widziany przez studenta w notatkach z lewej strony slajdu:

Analiza działalności gospodarczej przedsiębiorstwa obejmuje:

1. Analizę otoczenia przedsiębiorstwa:

� ocenę warunków społecznych i prawnych,

� analizę rynku,

� analizę konkurencji.

2. Analizę ekonomiczną:

� analizę finansową,

� analizę techniczno – ekonomiczną.

Page 3: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 3

Pojęcie analizy ekonomicznej

Analiza stanów i procesów ekonomicznych w przedsiębiorstwie.Dyscyplina naukowa zajmująca sięwyszukiwaniem i mierzeniem związków zachodzących między zjawiskami ekonomicznymi oraz wykrywaniem za pomocąrozmaitych metod badawczych prawidłowości dotyczących zachowania podmiotów gospodarczych i ich reakcji na bodźce płynące z otoczenia.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst widziany przez studenta w notatkach z lewej strony slajdu:

Dyscyplina naukowa dotycząca zespołu metod umożliwiających

stawianie diagnoz gospodarczych w jednostkach organizacyjnych.

Page 4: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 4

Sposoby analizy finansowej

�Analiza strukturalna,�Analiza porównawcza,�Analiza wskaźnikowa.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Page 5: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 5

Rodzaje analiz finansowych

1.Z punktu widzenia przeznaczenia:�analiza zewnętrzna,�analiza wewnętrzna.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Page 6: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 6

Rodzaje analiz finansowych

2.Według kryterium czasu:�analiza retrospektywna (ex-

post),�analiza bieŜąca,�analiza prospektywna (ex-

ante).

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Przyjmując za kryterium czas, możemy wyróżnić analizę

retrospektywną, bieżącą i prospektywną.

- Analiza retrospektywna (ex post) zwana inaczej wstępną,

zawiera ocenę wyników działań podejmowanych w przeszłości.

Poznany stan jest podstawą do podjęcia zamierzeń bieżących i

przyszłościowych.

- Analiza bieżąca (operatywna) ocenia przebieg podjętych

działań oraz sygnalizuje odpowiednim komórkom negatywne

skutki zdarzeń gospodarczych, informując również o wszelkich

zakłóceniach w realizacji zadań. Uwidacznia także szczególnie

korzystne obszary i sposoby funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Page 7: 6 skrypt poprawiony - SGGW

- Analiza prospektywna (ex ante) zwana inaczej następczą

obejmuje ustalenie i ocenę różnych wariantów rozwiązań, przed

podjęciem ostatecznej decyzji. Polega na wyborze optymalnego

wariantu.

• analiza taktyczna jest tym rodzajem analizy ex ante, który

obejmuje okresy nie dłuższe niż 1 rok. Dzięki krótkiemu

horyzontowi czasowemu wyróżnia się ona dużą

szczegółowością i wysokim prawdopodobieństwem

uzyskanych wyników badawczych.

• analiza strategiczna odnosi się do okresów dłuższych niż 1

rok i z tego względu ma nieco odmienny zakres tematyczny

oraz mniejszy stopień szczegółowości i dokładności niż

analiza taktyczna. Dzielimy ją na:

� analiza wewnętrzna zajmująca się słabymi i mocnymi

przedsiębiorstwami w zakresie:

� zasobów ludzkich np. kwalifikacje zawodowe,

jakość kierowania

� zasobów finansowych płynność zadłużenia, cash

flow, struktura kosztów własnych

� zasobów technologicznych, nowoczesności

wyposażenia, potencjał badawczy, zdolność

produkcyjna.

� zasobów handlowych np. dystrybucji,

konkurencyjności wyrobów

Page 8: 6 skrypt poprawiony - SGGW

� analiza zewnętrzna zajmuje się szansami i zagrożeniami

przedsiębiorstwa w otoczeniu. Szczególną uwagę

zwraca się w niej na stan konkurencji, stan gospodarki

jako całości, stan prawno – polityczny państwa, zasoby

surowcowo materiałowe itp.

� analiza synergii przedsiębiorstwa z otoczeniem.

Page 9: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 7

Rodzaje analiz finansowych

3. Z punktu widzenia przyjętej metody badań:

�analiza funkcjonalna (problemowa),�analiza kompleksowa,�analiza decyzyjna.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Kryterium zastosowania metod badawczych pozwala wyróżnić

następujące rodzaje analizy: funkcjonalną, kompleksową, decyzyjną i

systemową.

- Analiza funkcjonalna polega na badaniu oddzielnych zjawisk w

trakcie prowadzenia działalności gospodarczej

przedsiębiorstwa. Dokonywana jest przez odrębne komórki

organizacyjne lub osoby odpowiedzialne za kształtowanie się i

rozwój przedmiotowych zjawisk. Taki podział pozwala na

skrócenie czasu przeprowadzania analizy, ale nie dostrzega ona

wzajemnych związków i oddziaływań pomiędzy poszczególnymi

zjawiskami.

Page 10: 6 skrypt poprawiony - SGGW

- Analiza decyzyjna dotyczy badań wycinkowych, które grupują

zjawiska gospodarcze wokół zamierzonej lub zrealizowanej

decyzji. W analizie tej zjawiska ujmowane są w ciągi zdarzeń

przyczynowo – skutkowych, co pozwala na pełne zbadanie

zjawiska w jego wzajemnych wielostronnych związkach.

- Analiza kompleksowa obejmuje ogół zjawisk gospodarczych,

występujących w przedsiębiorstwie, z ich powiązaniami i

zależnościami. Ta ocena prowadzonej działalności i stanu

ekonomicznego dostarcza uporządkowany obraz zjawisk,

wyrażony we wskaźnikach i zależnościach przyczynowo-

skutkowych.

- Analiza systemowa ujmuje badane obiekty jako części składowe

określonej całości, a nie jako elementy niezależne. Będąc

narzędziem kształtowania strategii działania, analiza ta bada

zjawiska z punktu widzenia interesu przedsiębiorstwa jako

całości.

Page 11: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 8

Rodzaje analiz finansowych

4. Z uwagi na stopieńszczegółowości:

� analiza ogólna,� analiza szczegółowa.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

- Analiza ogólna obejmuje całokształt działalności

przedsiębiorstwa i opiera się na wąskiej grupie wskaźników

syntetycznych. Przydaje się przy ocenie ogólnej działalności

gospodarczej, gdyż jej główną cechą jest brak wzajemnych

zależności między zjawiskami gospodarczymi.

- Analiza szczegółowa polega na badaniu określonego odcinka

działalności, czy problemu. W sposób szczegółowy, oparty na

szerokim zakresie informacji i wskaźników umożliwia

uchwycenie zależności przyczynowo – skutkowych między

badanymi zjawiskami.

Page 12: 6 skrypt poprawiony - SGGW
Page 13: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 9

Rodzaje analiz finansowych

6. Kryterium zakresu przedmiotowego :� Analiza całościowa,� Analiza odcinkowa.

7. Z uwagi na częstotliwośćprzeprowadzania analizy:

� Analiza doraźna,� Analiza ciągła.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Kryterium zakresu przedmiotowego pozwala wyróżnić analizę

całościową i odcinkową.

- Analiza całościowa pokrywa całą działalność gospodarczą

przedsiębiorstwa. Sprecyzowane cele tej analizy narzucają

zastosowanie badań szczegółowych lub ogólnych. Badania

ogólne obejmują całościowe wyniki przedsiębiorstwa,

natomiast szczegółowe zajmują się konkretnymi problemami,

uwidaczniają przyczyny niepowodzeń i źródła sukcesów.

- Analiza odcinkowa polega na badaniu jednego z segmentów

działalności przedsiębiorstwa lub poszukiwaniu rozwiązania

Page 14: 6 skrypt poprawiony - SGGW

jednego z problemów. Różni się od analizy całościowej innym

przedziałem czasu.

Z uwagi na częstotliwość przeprowadzania analizy, wyróżniamy

analizę ciągłą i doraźną.

- Analiza doraźna tworzona jest jednorazowo w zależności od

potrzeb, w ściśle określonym celu.

- Analiza ciągła sporządzana jest przez cały okres działalności,

najczęściej dotyczy pojedynczych zjawisk i procesów.

Page 15: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 10

Rodzaje analiz finansowych

8. Ze względu na kryteriumrodzaju informacji analitycznej, wyróŜnia się:

� Analizę wskaźnikową,� Analizę zaleŜnościową.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

- Analiza wskaźnikowa służy do oceny przedsiębiorstwa przy

pomocy określonych mierników działalności gospodarczej.

Charakteryzują one wielkość, bądź jakość zjawisk

gospodarczych, występują w postaci mierników bezwzględnych

(przedstawiają rozmiar zjawisk) oraz względnych (opisują cechy

jakościowe i relacje między cechami).

- Analiza zależnościowa stanowi dalszy ciąg analizy

wskaźnikowej. Polega na formułowaniu ocen oraz

podejmowaniu decyzji na podstawie zależności zjawisk w

badanym obszarze.

Page 16: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 11

Rodzaje analiz finansowych

9. Kryterium przeznaczenia, obejmujące

takie czynniki jak źródło, cechy i

odbiorców, pozwala wyróŜnić :

� Analizę wewnętrzną� Analizę zewnętrzną.

10.Kryterium przedmiotowe :

� Analiza makroekonomiczna,� Analiza mikroekonomiczna.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

- Analiza wewnętrzna zawiera analizę podstawowych

sprawozdań finansowych oraz ocenę kondycji finansowej

przedsiębiorstwa i czynników ją determinujących. Jej

odbiorcami jest kierownictwo. Uwzględnia potrzeby decyzyjne

zainteresowanych nią komórek w przedsiębiorstwie.

- Analiza zewnętrzna określana jako sprawozdanie roczne,

dostosowana jest do potrzeb otoczenia przedsiębiorstwa.

Skierowana jest do odbiorców zewnętrznych, takich jak

inwestorzy, udziałowcy, czy banki.

- Analiza makroekonomiczna jej przedmiotem są stany i wyniki

ekonomiczne całej gospodarki narodowej. Sporządzają je

Centralne Organy Administracji Państwowej (GUS PARP).

Page 17: 6 skrypt poprawiony - SGGW

- Analiza mikroekonomiczna zajmuje się badaniem stanów i

wyników działalności ekonomicznej podmiotów gospodarczych.

W ramach analizy mikroekonomicznej wyodrębnia się:

• Analizy dziedzinowe obejmuje poszczególne dziedziny

działalności gospodarczej np. analiza produkcji

przedsiębiorstwa, analiza gospodarki materiałowej,

analiza gospodarowania czynnikiem ludzkim itp.

• Analizy problemowe dotyczą głównych w danym okresie

problemów gospodarczych np. wydajności pracy, kosztów

własnych czy obrotowości aktywów.

Tekst widziany przez studenta w notatkach z lewej strony slajdu:

Inne rodzaje analiz:

- Analiza branżowa (sektorowa) polega na porównywaniu

wyników finansowych przedsiębiorstwa do jego konkurentów

działających w ten samym sektorze gospodarki, umożliwia

przeprowadzenie szacunkowej wyceny przedsiębiorstwa na

bazie wskaźników rynkowych.

- Analiza przestrzenna ma na celu ustalenie przyczyn różnic

między np. jednostkowymi kosztami własnymi porównywalnych

wyrobów wytwarzanych przez przestrzennie wyodrębnione

ogniwa organizacyjne przedsiębiorstwa np. wydziały, zakłady -

obiektem analizy są wówczas jednostkowe koszty własne w

układzie kalkulacyjnym. Dzięki zidentyfikowaniu przyczyn różnic

Page 18: 6 skrypt poprawiony - SGGW

między pozycjami kalkulacyjnymi kosztów własnych wyrobów

wytwarzanych przez różne ogniwa organizacyjne można ustalić

rozwiązanie najkorzystniejsze i upowszechniać je na inne

porównywalne ogniwo.

- Analiza pionowa polega na weryfikacji poszczególnych pozycji

sprawozdania finansowego za dany okres obrotowy,

przeprowadzonej w oparciu o finansowe kryteria tzn.

rentowność, płynność, sprawność działania, struktury

finansowania oraz finansowa niezależność.

- Analiza pozioma polega na wyciągnięciu konstruktywnych

wniosków z porównania wielkości sprawozdawczych za ostatni

rok obrotowy z danymi zawartymi w sprawozdaniu z lat

ubiegłych i lat prognozowanych.

Page 19: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 12

Analiza finansowa

Największe znaczenie ma analiza wskaźnikowa, gdyŜ umoŜliwia ona nie tylko porównanie sprawozdań finansowych z lat ubiegłych, ale takŜe umoŜliwia porównanie przedsiębiorstwa z podmiotami konkurencyjnymi w danej branŜy.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Page 20: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 13

Analiza bilansuAnaliza bilansu przedsiębiorstwa obejmuje dwa etapy:

�wstępną analizę bilansu,

�wskaźnikową analizę bilansu, która stanowi rozwinięcie analizy wstępnej i oparta jest na badaniu wzajemnych relacji zachodzących pomiędzy poszczególnymi elementami aktywów i pasywów.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Analiza ta może być prowadzona w ujęciu statycznym i dynamicznym.

Analiza statyczna dotyczy badania struktury majątku

przedsiębiorstwa i źródeł jego finansowania w wybranym momencie

(np. na koniec kwartału).

Ujęcie dynamiczne pozwala natomiast ocenić również kierunki zmian

tej struktury oraz dynamikę poszczególnych elementów aktywów i

pasywów z kilku kolejnych lat.

Page 21: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 14

Wstępna analiza bilansu

Analiza pozioma, czyli badanie dynamiki sumy bilansowej oraz waŜniejszych pozycji aktywów i pasywów.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Badanie dynamiki sumy bilansowej oraz poszczególnych pozycji

majątku przedsiębiorstwa i źródeł jego pokrycia pozwala na ustalenie

kierunków jego rozwoju oraz stopnia wzrostu kapitałów

finansujących ten rozwój.

Tekst zamieszczony dla studenta w pliku pdf:

Analiza dynamiki badanej wielkości bilansowej może obejmować:

- zmianę stanu absolutna (bezwzględną), stanowiąca różnicę

pomiędzy poziomami badanego zjawiska w okresach: badanym

(np. na koniec roku) i podstawowym (np. na początek roku);

Page 22: 6 skrypt poprawiony - SGGW

różnica ta wskazuje, o ile zmienił się (zwiększył, zmniejszył) poziom

badanego zjawiska w okresie badanym w porównaniu do wielkości

bazowej: np. aktywa trwałe firmy X na początku roku wynosiły 110

mln zł, zaś na koniec roku 135 mln zł oznacza to, że aktywa te

wzrosły o 25 mln zł (135 mln zł – 110 mln zł);

różnica absolutna nie pokazuje stopnia zmian badanej wielkości,

może ona jednak być wykorzystana do badania przyrostu

względnego tego zjawiska;

- tempo zmian (zmianą względną), które określa stosunek zmian

bezwzględnej (zmiany stanu) do poziomu badanego zjawiska w

okresie bazowym;

tempo zmian pokazuje; ile razy przyrost absolutny badanego

zjawiska jest wyższy lub niższy od poziomu tego zjawiska w okresie

podstawowym;

najczęściej wyraża się go w procentach; wykorzystując wielkości z

poprzedniego przykładu, tempo wzrostu aktywów trwałych będzie

wynosić: (25 mln zł : 110 mln zł) x 100% = 22,7%

- wskaźniki dynamiki, który jest relacją poziomu zjawiska w

okresie badanym do poziomu tego zjawiska w okresie

bazowym: np. dynamika aktywów trwałych z poprzedniego

przykładu wynosi: (25 mln zł : 110 mln zł) x 100% = 22,7%.

Zarówno dynamika jak i tempo zmian mogą być obliczone w relacji

do:

Page 23: 6 skrypt poprawiony - SGGW

- stałej bazy porównań

- zmiennej bazie porównań

Po obliczeniu wskaźników dynamiki czy tempa zmian trzeba

zinterpretować uzyskane wyniki stosownie do rodzaju i sposobu

obliczania danej relacji.

Badanie w czasie określonej wielkości ekonomicznej pozwala na

ustalenie siły i kierunków jej zmian. Jednak w praktyce

jednoznaczna interpretacja uzyskanych wyników może być trudna,

zwłaszcza gdy występują duże wahania w czasie badanych

wielkości oraz gdy wielkości te przyjmują wartości ujemne.

Przykład 1

Przykładowe wyniki finansowe (w tys. zł) spółki X w kolejnych

latach kształtowały się następująco:

2005 2006 2007 2008 2009 2010

+100 +80 -30 -10 -20 +40

Obliczymy tempo zmian wyniku przy zmiennej bazie porównania:

rok 2006

Page 24: 6 skrypt poprawiony - SGGW

%% 20100100

10080−=∗

,

co oznacza spadek zysku o 20% w porównaniu z rokiem poprzednim;

rok 2007

,5,137%10080

8030−=∗

−−

co oznacza spadek wyniku o 137,5% w relacji do roku poprzedniego;

rok 2008

%,6,66%10030

)30(10=∗

−−−

co oznacza wzrost wyniku finansowego o 66,6% w porównaniu do

roku poprzedniego;

rok 2009

%,100%10010

)10(20−=∗

−−−

co oznacza straty o 100% w porównaniu do roku poprzedniego;

rok 2010

Page 25: 6 skrypt poprawiony - SGGW

[ ]%,300%100

20

)20(40=∗

−−

co oznacza wzrost wyniku o 300% w porównaniu do roku

poprzedniego

Jak wynika z powyższych obliczeń, do ustalenia tempa zmian badanej

wielkości ekonomicznej należy przyjmować w mianowniku wartości

bezwzględne.

Duży przyrost czy spadki badanych wielkości ekonomicznych

niekoniecznie będą podstawą do pozytywnej bądź negatywnej ich

oceny, zwłaszcza jeśli dany wzrost w relacji do poprzedniego roku jest

wynikiem wyjątkowo niskim bazy porównań, będącej skutkiem

dekoniunktury gospodarczej.

Z kolei niski wzrost może być pozytywniej oceniany niż wzrost wysoki,

jeśli jest on ustalony w relacji do mocnej bazy porównań i był

uzyskany w okresie dekoniunktury.

Przy interpretacji dynamiki wzrostu badanej relacji ekonomicznej

należy wziąć pod uwagę:

- fazę cyklu koniunkturalnego,

- specyfikę danej klasy działalności gospodarczej (np. gałęzie

wzrostowe, schyłkowe),

- zmiany badanej wielkości u konkurentów (analiza

przestrzenna),

Page 26: 6 skrypt poprawiony - SGGW

- fazę rozwoju przedsiębiorstwa – zaraz po powstaniu małe firmy

zazwyczaj wykorzystują wysoką dynamikę wzrostu sprzedaży

(fazy wzrostu, rozwoju), w fazie dojrzałości nawet niewielki

przyrost sprzedaży może okazać się sukcesem,

- inne czynniki zależne od rodzaju badanej wielkości.

Na przykład, przy badaniu tempa wzrostu wydajności pracy trzeba

będzie uwzględnić stopień wyposażenia technicznego pracowników

i jego zmiany, zmiany wykształcenia, wiek itp.

Zróżnicowanie tempa zmian poszczególnych elementów aktywów i

pasywów bilansu prowadzi do przesunięć w strukturze majątku i

źródłach jego finansowania. Pozwala to wyjaśnić zmiany w

strukturze badanych wielkości i dokonać ich oceny.

Page 27: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 15

Wstępna analiza bilansu

Analiza pionowa, czyli badanie struktury aktywów i pasywów oraz wewnętrznej struktury wybranych pozycji bilansowych.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Struktura bilansu dostarcza informacji na temat sytuacji

finansowej przedsiębiorstwa. Struktura aktywów informuje o

sposobie zaangażowania kapitałów przedsiębiorstwa, zaś struktura

pasywów o źródłach ich pochodzenia.

Tekst zamieszczony dla studenta w pliku pdf:

W badaniu struktury aktywów podstawowe znaczenie mają

wskaźniki wyposażenia przedsiębiorstwa w określone środki

gospodarcze.

Tabela 1. Wskaźniki wyposażenia przedsiębiorstwa w środki

gospodarcze

Page 28: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Lp. Nazwa wskaźnika Konstrukcja wskaźnika

1. Udział aktywów trwałych w aktywach ogółem

aktywa trwałe aktywa ogółem x 100%

2. Udział aktywów obrotowych w aktywach ogółem

aktywa obrotowe aktywa ogółem x 100%

3. Udział wartości niematerialnych i prawnych w aktywach ogółem

wartości niematerialne i prawne aktywa ogółem x 100%

4. Udział rzeczowych aktywów trwałych w aktywach ogółem

rzeczowe aktywa trwałe aktywa ogółem x 100%

5. Udział należności długoterminowych w aktywach ogółem

należności długoterminowe aktywa ogółem x 100%

6. Udział inwestycji długoterminowych w aktywach ogółem

inwestycje długoterminowe aktywa ogółem x 100%

7. Udział długoterminowych rozliczeń międzyokresowych w aktywach ogółem

długoterminowe rozliczenia międzyokresowe aktywa ogółem x 100%

8. Udział zapasów w aktywach ogółem

zapasy aktywa ogółem x 100%

9. Udział należności w aktywach ogółem

należności aktywa ogółem x 100%

10. Udział inwestycji krótkoterminowych w aktywach ogółem

inwestycje krótkoterminowe aktywa ogółem x 100%

11. Udział krótkoterminowych rozliczeń międzyokresowych w aktywach ogółem

krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe aktywa ogółem x 100%

Najistotniejsze z nich to wskaźniki wyposażenia

przedsiębiorstwa w trwałe i obrotowe składniki aktywów.

Udział aktywów trwałych w aktywach ogółem zależy od

specyfiki branży, stosowanych w niej technologii wytwarzania i

Page 29: 6 skrypt poprawiony - SGGW

struktury asortymentowej produkcji. Jest on relatywnie duży w

branżach kapitałochłonnych, takich jak górnictwo, hutnictwo,

energetyka, chemia ciężka, budownictwo itp. Im większy jest udział

aktywów trwałych w aktywach ogółem, tym większe są koszty stałe

związane z ich utrzymaniem i większe ryzyko zmiany cen posiadanych

długoterminowych aktywów finansowych. Niski udział aktywów

trwałych pozwala łatwiej reagować na zmiany koniunktury i związany

z nią poziom sprzedaży.

Głębokość badania struktury aktywów zależy od potrzeb

przedsiębiorstwa. Struktura aktywów trwałych informuje o stopniu

związania kapitałów w poszczególnych ich składnikach. I tak np.

wysoki udział inwestycji długoterminowych wskazuje na możliwość

łatwiejszego odzyskania środków, niż gdyby były one ulokowane w

rzeczowych aktywach trwałych.

Obliczenia struktury aktywów obrotowych są wykorzystywane

do wyjaśnienia płynności finansowej przedsiębiorstwa. Struktura ta

wyznacza płynność majątku, czyli tempo jego zamienialności na

gotówkę.

Ważnych informacji dostarczyć może również wewnętrzna

struktura zapasów czy należności. Im wyższy jest w strukturze

zapasów udział wyrobów gotowych i towarów, tym wyższa jest ich

płynność. Półprodukty i produkty w toku dopiero po przetworzeniu

generują gotówkę. Dla celów zarządzania – oprócz bilansowej

struktury należności – ważna jest struktura czasowa należności.

Page 30: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Sprowadza się ona do ustalenia udziału w należnościach ogółem

należności terminowych i przeterminowanych.

Tabela 2. Struktura aktywów obrotowych

Lp. Nazwa wskaźnika Konstrukcja wskaźnika

1. Udział zapasów w aktywach obrotowych

zapasy aktywa obrotowe x 100%

2. Udział należności w aktywach obrotowych

należności aktywa obrotowe x 100%

3. Udział inwestycji krótkoterminowych w aktywach obrotowych

inwestycje krótkoterminowe aktywa obrotowe x 100%

4. Udział krótkoterminowych rozliczeń międzyokresowych w aktywach obrotowych

krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe aktywa obrotowe x 100%

Ogólną pionową strukturę źródeł finansowania majątku

przedsiębiorstwa można ustalić, posługując się wskaźnikami

wyposażenia przedsiębiorstwa w kapitał własny oraz wskaźnikami

obciążenia przedsiębiorstwa zobowiązaniami długoterminowymi.

Udział zobowiązań w strukturze źródeł finansowania ukazuje

stopień obciążenia przedsiębiorstwa kosztami korzystania z tych

źródeł. Wysoki udział kapitałów własnych w pasywach ogółem

zapewnia przedsiębiorstwu stabilność, a wierzycielom wypłacalność.

Trudno jest jednak określić optymalny udział kapitału własnego w

łącznych źródłach finansowania.

Page 31: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Przyjmuje się, że kapitały własne powinny stanowić 1/3

pasywów ogółem (może to być udział niewystarczający),

- zbyt wysoki udział - brak wykorzystania efektów dźwigni

finansowej.

Page 32: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 16

Wstępna analiza bilansu

Analiza pionowo-pozioma, sprowadzająca się do badania struktury kapitałowo-majątkowej.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Page 33: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 17

Analiza wskaźnikowa

Analiza wskaźnikowa polega na dostarczaniu informacji o sytuacji finansowej danej jednostki gospodarczej oraz rezultatach jej działalności na podstawie zbioru wskaźników. Wielkość tych wskaźników, ich zmiana czy teŜ relacje pomiędzy nimi przyczynia się do oceny funkcjonowania przedsiębiorstwa jak równieŜ staje się podstawą do wyciągnięcia wniosków dotyczących przyszłości.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Page 34: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 18

Analiza wskaźnikowa

Polega na obliczeniu odpowiednich wskaźników finansowych i ich porównywaniu z wielkościami normatywnymi charakteryzującymi określonąbranŜę, w której działa dana jednostka gospodarcza

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Page 35: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 19

Analiza wskaźnikowa

Wskaźniki mogą być obliczane:

•na podstawie danych wyraŜających stan zjawiska na początku i końcu okresu sprawozdawczego,

•na podstawie wielkości średnich.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Page 36: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 20

Analiza wskaźnikowa

W analizie wskaźnikowej istotną rolę odgrywa przestrzeganie pewnego przebiegu postępowania, składającego się z następujących etapów:

1. wybór zjawisk gospodarczych, które są objęte badaniem,2. dokładny dobór odpowiednich wskaźników do analizowanych

zjawisk,3. kontrola poprawności przyjętych wskaźników,4. korekta sposobów mierzenia wskaźników, pozwalających

ustalić i uzyskać wyrazisty i bardziej obiektywny obraz badanych zjawisk,

5. uzyskanie wartości wskaźników na podstawie mierników oraz uzyskaniu wstępnej diagnozy z wytłumaczeniem przyczyn zmian rozpatrywanych wskaźników.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Page 37: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 21

Analiza wskaźnikowa

Wskaźniki

• płynności finansowej,

• zadłużenia,

• sprawności działania,

• rentowności,

• oceny rynku kapitałowego.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst widziany przez studenta w notatkach z lewej strony slajdu:

Wskaźniki płynności – określają stopień wypłacalności

przedsiębiorstwa i jego zdolności do terminowego regulowania

bieżących zobowiązań.

Wskaźniki zadłużenia – określają, jaka część majątku firmy

finansowana jest z kapitałów obcych a jaka z kapitałów własnych.

Wskaźniki obrotowości – określają jak efektywnie wykorzystywany

jest majątek firmy.

Wskaźniki rentowności – określają jaka część zainwestowanego

kapitału przez właścicieli może zostać wypłacona w postaci

dywidendy.

Page 38: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Tekst zamieszczony dla studenta w pliku pdf:

ZESTAWIENIE WSKAŹNIKÓW ANALITYCZNYCH

Nazwa wskaźnika Metoda kalkulacji

Treść wskaźnika

Wskaźniki zyskowności

Zyskowność sprzedaży netto sprzedaŜ

nettozysk Marża zysku na sprzedaży

Zyskowność ogółem majątku ogółemmajątek

nettozysk Efektywność wykorzystania majątku

Zyskowność kapitałów własnych łasnekapitały w

nettozysk Stopa zyskowności zainwestowanych w firmie kapitałów własnych

Dźwignia finansowa Zyskowność własnych kapitałów minus skorygowana zyskowność majątku

Efektywność wykorzystywanych kapitałów obcych

Wskaźniki bieżącej płynności finansowej

Bieżąca płynność bieŜące iazobowiazan

ogółem obrotowe środki Możliwość spłacenia zobowiązań krótkoterminowych środkami obrotowymi

Szybkość spłaty zobowiązań bieŜące iazobowiazan

obrotowe środki płynne Zdolność do szybkiego uregulowania krótkoterminowych zobowiązań

Obrót należnościami naleŜnościstan przeciętny

netto sprzedaŜ Ilość cykli obrotu należnościami w ciągu okresu

Cykl inkasa należności w dniach aminaleŜnościobrót

okresie wdni liczba

Kredytowanie odbiorców mierzone liczbą dni przeciętnie niezbędnych na inkaso należności

Cykl spłaty zobowiązań krótkoterminowych

365:netto sprzedaŜ

nowych krótotermi zobowiazaństan przeciętny Okres spłaty zobowiązań krótkoterminowych przychodami ze sprzedaży

Obrót zapasami zapasówstan przeciętny

netto sprzedaŜ Ilość cykli obrotu zapasami w ciągu okresu

Stan zapasów w dniach zapasamiobrót

okresie wdni liczba Liczba dni potrzebna na jeden cykl obrotu zapasami

Wskaźniki zdolności do obsługi zadłużenia

Pokrycie odsetek zyskiem odsetki

odsetki płaconebruttozysk + Zdolność do obsługi długookresowych pożyczek

Obciążenie majątku zobowiązaniami ogółemmajątek

ogółem aobowiązaniz Stopień pokrycia majątku kapitałami obcymi

Page 39: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Pokrycie majątku kapitałami własnymi ogółemmajątek

rezerwy asneapitały wł +k Stopień pokrycia majątku kapitałami własnymi

Relacja zobowiązań do kapitałów własnych rezerwy łasnekapitały w

aobowiazani

+

z Stopień ryzyka finansowego kredytodawców

Pokrycie zobowiązań nadwyżką finansową iazobowiązan

finansowa nadwyŜka Zdolność do pełnej spłaty zobowiązań z nadwyżki finansowej

Wskaźniki rynku kapitałowego

Zysk na 1 akcję akcjih emitowanyc liczba ogólna

netto sprzedaŜ Marża zysku przypadająca na 1 akcję

Relacja ceny do zysku na 1 akcję akcję 1 na nettozysk

akcji 1 rynkowa cena Cena, jaką trzeba zapłacić za jednostkę zysku przy kupnie akcji

Stopa dywidendy akcji 1 rynkowa cena

akcję 1 na dywidenda Skala korzyści udziałowców w stosunku do ceny rynkowej akcji

Stopa wypłat dywidendy akcję 1 na nettozysk

akcję 1 na dywidenda Skłonność spółki do przeznaczenia zysku na dywidendy

Page 40: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 22

Płynność finansowa

Płynność finansowa – zdolnośćprzedsiębiorstwa do regulowania bieŜących zobowiązań. Stopień płynności danego składnika aktywów zaleŜy od tego, jak szybko moŜe on zostać zamieniony na

gotówkę bez ponoszenia znacznych strat.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Zarządzanie płynnością polega na synchronizowaniu wpłat i wypłat

środków pieniężnych w celu uniknięcia niewypłacalności w stosunku

do wierzycieli.

Wskaźniki płynności pozwalają na określenie stopnia wypłacalności

przedsiębiorstwa.

Page 41: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 23

Wskaźniki płynności finansowej

• wskaźnik płynności bieżącej =

aktywa obrotowe

=

zobowiązania krótkoterminowe

(1,2-2,0)

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Konstrukcja wskaźnika płynności bieżącej jest oparta na założeniu, że

zdolność płatnicza firmy zależy od rozmiarów posiadanego przez nią

płynnego majątku, a więc środków pieniężnych oraz innych

składników majątku obrotowego, które łatwo zamienić na gotówkę.

Dobra płynność przedsiębiorstwa – wartość majątku obrotowego jest

wyższa od wielkości zobowiązań bieżących. Zalecany przedział (1,2 –

2,0)

Page 42: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 24

Wskaźniki płynności finansowej

• wskaźnik podwyższonej płynności =

aktywa obrotowe - zapasy

=

zobowiązania krótkoterminowe

• (1,0 – 1,2)

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Wskaźnik podwyższonej płynności wyraża relację miedzy aktywami

obrotowymi pomniejszonymi o wartość zapasów a zobowiązaniami

krótkoterminowymi. Konstrukcja tego wskaźnika opiera się na

założeniu, że zapasy są najmniej płynnym składnikiem aktywów

obrotowych (trudności z upłynnieniem). Jeżeli w strukturze aktywów

obrotowych dominują zapasy, to wskaźnik płynności bieżącej może

mylnie informować rzeczywistej płynności finansowej firmy. Zalecany

przedział (1,0 – 1,2).

Page 43: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 25

Wskaźniki płynności finansowej

• wskaźnik płynności gotówki =

środki pieniężne +krótkoterminowe papiery wartościowe

=

zobowiązania krótkoterminowe

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Wskaźnik płynności gotówki wyjaśnia jaką kwotę wymagalnych

zobowiązań może pokryć przedsiębiorstwo z bezpośrednio

dostępnych środków płatniczych

Pomiar płynności finansowej na podstawie wielkości zasobów

wykazywanych w bilansie w praktyce okazuje się niewystarczający.

Obrazuje on bowiem poziom płynności w danym momencie, na który

sporządzono sprawozdanie finansowe. Stany bilansowe zasobów

majątku nie odzwierciedlają rzeczywistego stanu płynności

finansowej. Dlatego potrzebna jest korekta wskaźników płynności,

sprowadzająca się do ustalenia rynkowej wartości majątku

obrotowego oraz poziomu zobowiązań bieżących dotyczących takiego

Page 44: 6 skrypt poprawiony - SGGW

samego przedziału czasowego jak zabezpieczający je majątek

obrotowy.

Utrata płynności finansowej objawia się w rozkojarzeniu

terminów wpływów gotówki i zapadających terminów płatności na

rzecz wierzycieli. Jest ona szczególnie groźną w skutkach dla przyszłej

działalności przedsiębiorstwa.

Ryzyko utraty płynności finansowej oznacza także utratę zdolności

do uzyskiwania kredytów i pożyczek. Ryzyko utraty płynności może

pojawiać się także w przedsiębiorstwach i gospodarstwach

osiągających nawet wysokie zyski, jeżeli naruszona zostanie

równowaga:

• między terminami wpływu gotówki,

• koniecznymi wydatkami na pokrycie zobowiązań.

Zachowanie płynności finansowej jest warunkiem utrzymania

dobrych stosunków z partnerami handlowymi, organami

skarbowymi, bankami i własnymi pracownikami przedsiębiorstwa.

Page 45: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 26

Wskaźniki zadłużenia

• wskaźnik ogólnego zadłużenia =

zobowiązania ogółem

= x 100

aktywa ogółem

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Wskaźnik ogólnego zadłużenia określa udział kapitałów obcych w

finansowaniu majątku przedsiębiorstwa. Zbyt wysoka wartość

wskaźnika świadczy o dużym ryzyku działalności gospodarczej.

Optymalna wielkość wg standardów międzynarodowych: 57 – 67%.

Page 46: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 27

Wskaźniki zadłużenia

• wskaźnik udziału kapitału własnego w finansowaniu majątku =

kapitały własne + rezerwy

= x 100

aktywa ogółem

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Page 47: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 28

Wskaźniki zadłużenia

• wskaźnik zadłużenia kapitału własnego =

zobowiązania ogółem

= x 100

kapitały własne + rezerwy

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego określa relację zaangażowania

kapitału obcego w stosunku do kapitału własnego. Małe i średnie

firmy 3:1, duże firmy 1:1.

Page 48: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 29

Wskaźniki zadłużenia

• Zdolność spłaty odsetek

• wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych

zysk brutto + odsetki

= x 100

odsetki

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych określa, w jaki stopniu

zysk firmy przed opodatkowaniem pokrywa należne wierzycielom

odsetki od długów. Minimalny poziom tego wskaźnika powinien

wynosić powyżej 2,5. Im wyższy wskaźnik, tym wyższy stan

wypłacalności przedsiębiorstwa.

Page 49: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 30

Wskaźniki zadłużenia

• wskaźnik pokrycia zobowiązań nadwyżkąfinansową=

zysk netto + amortyzacja

= x 100

przeciętny stan zobowiązań

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Wzrost wskaźnika świadczy o poprawie sytuacji finansowej

przedsiębiorstwa.

Page 50: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 31

Wskaźniki zadłużenia

• wskaźnik pokrycia długu =

zysk netto

=

raty kapitałowe + odsetki

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Minimalny poziom wskaźnika wynosi 1,0. Im wyższy poziom, tym

wyższa wypłacalność. Wskaźniki zadłużenia w powiązaniu ze

wskaźnikami płynności finansowej pozwalają określić wiarygodność

finansową przedsiębiorstwa w stosunku do swych kredytobiorców.

Page 51: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 32

Przyczyny upadłości przedsiębiorstw

• o charakterze ekonomicznym można podzielić na mikro- (endogeniczne) i makroekonomiczne (egzogeniczne).

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Przyczyny upadłości przedsiębiorstw o charakterze

ekonomicznym można podzielić na mikro- (endogeniczne) i

makroekonomiczne (egzogeniczne). Przyczyny mikroekonomiczne

tkwią w samym przedsiębiorstwie, a więc jego strukturze

organizacyjnej, w systemie zarządzania oraz w systemie informacji

ekonomicznej. Kierownictwo ma na nie wpływ w odróżnieniu do

przyczyn makroekonomicznych, które są od przedsiębiorstwa

niezależne.

Z punktu widzenia rachunkowości jako źródło informacji o

sytuacji finansowej przedsiębiorstw wyróżnia się podział zagrożeń dla

kontynuowania działalności ze względu na ich charakter. Zgodnie z

Page 52: 6 skrypt poprawiony - SGGW

tym kryterium można wyróżnić dwie grupy zagrożeń: objawy o

charakterze finansowym oraz niefinansowym.

Wśród czynników finansowych świadczących o słabnącej

kondycji finansowej przedsiębiorstwa wyróżnić można m. in.:

systematyczny spadek przychodów ze sprzedaży, powstanie i

powiększanie się straty netto lub znaczące zmniejszanie się kwoty

zysku netto, zmniejszającą się płynność finansową i związany z tym

wzrost trudno ściągalnych należności i/lub nadmierne narastanie

zobowiązań, powiększanie się zapotrzebowania na kredyty i pożyczki

(zwykle krótkoterminowe) oraz zakłócenia w ich spłacie,

pozyskiwanie środków na finansowanie bieżącej działalności przez

dyskonto faktur i weksli, wzrost stanu produkcji niezakończonej oraz

zapasu wyrobów trudno zbywalnych, występowanie

przeterminowanych zapasów materiałowych i wadliwa ich struktura,

wyprzedaż składników majątku trwałego po cenie niższej od wartości

księgowej, utrzymujące się ujemne przepływy środków pieniężnych z

działalności operacyjnej [Gołębiowski, Tłaczała 2005].

Wśród niefinansowych symptomów zagrożenia kontynuowania

przez jednostkę działalności można wyróżnić m. in.,: utratę

podstawowych rynków zbytu czy głównego dostawcy, trudności

kadrowe, zmiany technologiczne, procesy sądowe przeciwko

jednostce, brak ubezpieczenia od skutków ryzyka lub zdarzeń

Page 53: 6 skrypt poprawiony - SGGW

losowych, niekorzystne zmiany legislacyjne (np. w zakresie prawa

podatkowego).

Page 54: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 33

Egzogeniczne przyczyny upadłości przedsiębiorstw

• związane z sytuacją w branży (np. silna konkurencja w branży);

• wynikające z krajowego otoczenia przedsiębiorstwa (np. recesja w gospodarce, duże zmiany kursów walutowych stóp procentowych, zmiany prawa gospodarczego i systemu podatkowego);

• wynikające z sytuacji na świecie (np., zmiany gospodarcze i polityczne w innych krajach).

Page 55: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 34

Tab. 1. Porównanie przyczyn upadłości przedsiębiorstw

Badania pod kierunkiem S. Sudoła (okres badań 1990 – 2000)

1. Spadek popytu na wyroby przedsiębiorstwa

2. Nieumiejętne zarządzanie przedsiębiorstwem przez dyrektora

3. Niedokonanie zmian w technologii wytwarzania w celu obniżki

kosztów produkcji

4. Nadmierna baza produkcyjna

5. Niedokonanie redukcji zatrudnienia

6. Brak niezbędnych zmian struktury produkcji dla rynku

krajowego

7. Niska wydajność pracy

8. Wysokie zadłużenie przedsiębiorstwa

9. Silna konkurencja zagraniczna

10.Nieskuteczność działań mających na celu przyciągnięcie

obcego kapitału

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Page 56: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 35

Tab. 1. cd. Porównanie przyczyn upadłości przedsiębiorstwBadania M. Szczerbak (okres badań 2000 – 2004)

1. Słabości zarządzania

2. Ujemny wynik finansowy

3. Wysokie zadłużenie przedsiębiorstwa

4. Wzrost zobowiązań, w tym przeterminowanych

5. Błędna strategia

6. Słabości i błędy w zarządzaniu należnościami, środkami

pieniężnymi

7. Wysoki wskaźnik dźwigni finansowej (zadłużenie/kapitał własny)

8. Wzrost zapotrzebowania na kredyty i pożyczki oraz opóźnienia w

ich spłacie

9. Brak odpowiedniej kontroli finansowej i audytu wewnętrznego

10.Agresywna (kreatywna) rachunkowość

11.Postępujące procesy globalizacyjne i nasilanie się konkurencji

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Z porównania wyników badań zawartych w tabeli 1 wynika, iż

zarówno przyczyny upadłości przedsiębiorstw, jak i ich hierarchia

zmieniają się w czasie. W obydwu przedstawionych badaniach

występują powtarzające się przyczyny upadłości, np. wysokie

zadłużenie, błędne zarządzanie, lecz na różnych poziomach ważności.

Wraz z zmianami otoczenia pojawiają się nowe przyczyny upadłości

przedsiębiorstw, tj. agresywna (kreatywna) rachunkowość,

postępujące procesy globalizacyjne i nasilanie się konkurencji.

Tekst zamieszczony dla studenta w pliku pdf:

Skala i przyczyny bankructwa przedsiębiorstw agrobiznesu

Page 57: 6 skrypt poprawiony - SGGW

W poniższej tabeli przedstawiono liczbę upadłych

przedsiębiorstw agrobiznesu na tle upadłości przedsiębiorstw w

Polsce. W latach 2003-2008 udział upadłości firm przemysłu

spożywczego w liczbie upadłości ogółem był niski i nie przekroczył

10%. Należy podkreślić jednak jego systematyczny wzrost (tab.).

Udział przedsiębiorstw spożywczych w upadłościach przemysłu

ogółem w analizowanym okresie wzrósł z 17,9% w 2003 r. do 24,4%

w 2008 r. Udział przedsiębiorstw agrobiznesu w upadłościach ogółem

wzrastał do 2007 r., a następnie w 2008 r. nieznacznie zmniejszył się

(tab.).

Tabela. Liczba upadłości w agrobiznesie na tle upadłości

przedsiębiorstw w Polsce

Wyszczególnienie 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Liczba upadłości ogółem

1798 1116 793 576 447 411

Dynamika (w%)a - 62,1 71,1 72,6 77,6 98,7

Przemysł ogółem 487 271 218 168 166 131 Dynamika (w%) - 55,6 80,4 77,1 98,8 78,9

Przemysł spożywczy

87 44 48 34 40 32

Dynamika (w%) - 50,6 109,1 70,8 117,6 80,0 Udział przemysłu spożywczego w:

- upadłościach ogółem (w%)

4,8 3,9 6,1 5,9 8,9 7,8

- upadłościach przemysłu (w%)

17,9 16,2 21,9 20,9 24,1 24,4

Rolnictwo 51 36 18 13 7 6

Agrobiznes 138 80 66 47 47 38

Page 58: 6 skrypt poprawiony - SGGW

ogółemb

Udział agrobiznesu w upadłościach ogółem (w%)

7,7 7,2 8,3 8,2 10,5 9,2

a Rok poprzedni równa się 100%.

b Przemysł spożywczy oraz rolnictwo poza gospodarstwami

indywidualnymi.

Źródło: S. Kowalczyk, 2009: Przyczyny upadłości firm agrobiznesu, W:

Meandry upadłości przedsiębiorstw. Klęska czy druga szansa (red.

naukowy Elżbieta Mączyńska). SGH, Warszawa 2009, s. 116.

Według raportu Dun&Bradstreet połowa małych polskich firm

jest w niekorzystnej sytuacji finansowej. Przyczyną są coraz większe

problemy ze ściąganiem należności. W marcu 2010 r. wartość

niezapłaconych faktur w 40 największych na polskim rynku

przedsiębiorstwach branży budowlanej sięgała prawie 129 mln zł, w

25 firmach branży spożywczej ponad 171 mln zł, a w 15 wiodących

firmach branży kosmetycznej – 99 mln zł. Problemy z płatnościami

mają także firmy chemiczne produkujące dla rolnictwa [Woźniak

2010].

Analiza upadłości przedsiębiorstw agrobiznesu powinna

uwzględniać zróżnicowany charakter podmiotów tworzących ten

system. Dostępne statystyki zawierają dane na temat firm należących

do części agrobiznesu, tzn. przemysłu spożywczego i rolnictwa poza

Page 59: 6 skrypt poprawiony - SGGW

gospodarstwami indywidualnymi. W literaturze przedmiotu niewiele

jest natomiast opracowań na temat bankructw indywidualnych

gospodarstw rolnych. Znaczenie powyższej problematyki wzrasta w

sytuacji niższej opłacalności w tym sektorze w porównaniu do

działów pozarolniczych. Na gwałtowne przyspieszenie liczby likwidacji

gospodarstw rolniczych w przyszłości wskazał prof. Franciszek

Tomczak podczas wystąpienia z referatem pt. „Problemy rozwojowe

rolnictwa polskiego w świetle doświadczeń światowych” na XXX

jubileuszowym spotkaniu Międzyuczelnianego Klubu Profesorskiego

„Dla Rolnictwa i Wsi”, które odbyło się w dniu 26 maja 2010 r. w

Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Procesy

recesywne w rolnictwie mają przebieg znacznie głębszy, można wręcz

określić je jako wieloaspektową dezagraryzację [Musiał 2009].

Według prof. Wiesława Musiała w rolnictwie (a nawet w

agrobiznesie) występuje niedobór kapitału, dlatego też brak jest

znaczących inwestycji. Do głównych symptomów upadłości

gospodarstw rolniczych należą:

− odłogowanie lub/i ugorowanie znacznych areałów ziemi w

subregionach,

− redukcja pogłowia inwentarza żywego i funkcjonowanie dużej

liczby gospodarstw bez inwentarza,

− niskie, a nawet ujemne dochody uzyskiwane z produkcji

rolniczej i zmniejszający się ich udział w strukturze dochodów

Page 60: 6 skrypt poprawiony - SGGW

ludności wiejskiej i w budżetach gospodarstw domowych rodzin

rolniczych,

− zawężona reprodukcja majątku produkcyjnego i to zarówno w

odniesieniu do budynków i budowli, jak też ciągników, maszyn i

narzędzi rolniczych,

− spadające zainteresowanie produkcją rolniczą, w tym jej

doskonaleniem, racjonalizacją i unowocześnianiem technologii

wytwarzania,

− tradycjonalizm w zarządzaniu gospodarstwem, w tym kapitałem

produkcyjnym,

− słaba identyfikacja młodzieży wiejskiej i rolniczej z pracą w

gospodarstwie rolnym i rolnictwie [Musiał 2009].

Warto również podkreślić, iż w ujęciu ekonomicznym bankructwo

gospodarstwa rolnego może mieć miejsce, natomiast w ujęciu

prawnym nie jest możliwe ogłoszenie upadłości przez osobę fizyczną

prowadzącą takie gospodarstwo zgodnie z art. 6 pkt. 5 Ustawy Prawo

upadłościowe i naprawcze. Tę grupę rolników wykluczono również z

możliwości skorzystania z upadłości konsumenckiej. Zjawisko

upadłości w rolnictwie występuje więc z punktu widzenia prawa w

odniesieniu do tych gospodarstw rolnych, które mają status

przedsiębiorcy (spółki prawa handlowego, spółdzielnie).

Page 61: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 36

Rys.1. Najważniejsze przyczyny upadłości przedsiębiorstw produkcyjnych

Źródło: M. Czeszejko-Sochacki: Przyczyny upadłości przedsiębiorstw z rejonu województwa warmińsko-mazurskiego w latach 1999-2004, W: Por. B. Prusaka: Ekonomiczne i prawne aspekty upadłości przedsiębiorstw. Difin, Warszawa 2007, s. 35.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst widziany przez studenta w notatkach z lewej strony slajdu:

W przypadku przedsiębiorstw przemysłowych1 najważniejszą

przyczyną upadłości było nadmierne zadłużenie. Utrata płynności

finansowej uplasowała się na czwartej pozycji w hierarchii.

Charakterystyczne dla tej grupy przedsiębiorstw były dwie przyczyny:

nieodpowiednia struktura finansowania majątku firmy oraz

nadmierna baza produkcyjna przedsiębiorstwa w stosunku do

poziomu sprzedaży. W przypadku przedsiębiorstw produkcyjnych

większość przyczyn miała endogeniczny charakter (rys. 1).

1 zlokalizowanych w województwie warmińsko-mazurskim.

Page 62: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 37

Wskaźniki sprawności działania

• wskaźnik obrotowości aktywów =

przychody ze sprzedaży

=

przeciętny stan aktywów ogółem

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Pozwalają zmierzyć jak efektywnie firma zarządza aktywami.

Wyróżniamy wskaźniki obrotowości aktywów i majątku trwałego,

nazywane również wskaźnikami produktywności. Wyrażają one

zdolność majątku przedsiębiorstwa do generowania przychodów.

Wskaźnik obrotowości (wykorzystania) aktywów można

interpretować w dwojaki sposób. Określa on, ile obrotów dokonano

przeciętnym stanem aktywów do realizacji przez firmę. Informuje on,

jaką wartość przychodów ze sprzedaży osiągnięto z 1 zł

zaangażowanych aktywów. Im wyższą wartość przychodów ze

sprzedaży osiąga się z zaangażowanych aktywów, tym efektywność

przedsiębiorstwa jest wyższa.

Page 63: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 38

Wskaźniki sprawności działania

wskaźnik obrotowości majątku trwałego =

przychody ze sprzedaży

=

przeciętny stan majątku trwałego

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Wskaźnik obrotowości majątku trwałego wskazuje jaką wartość

przychodów ze sprzedaży przynosi 1 złotówka posiadanego przez

firmę majątku trwałego. Im wskaźnik obrotowości majątku trwałego

jest wyższy, tym wyższa jest sprawność działania przedsiębiorstwa.

Page 64: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 39

Wskaźniki sprawności działania

• Wskaźnik obrotowości zapasów w dniach =

przeciętny stan zapasów x 360

=

przychody ze sprzedaży

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Wskaźnik obrotowości zapasów w dniach informuje o średniej liczbie

dni magazynowania zapasów. Zbyt wysoka wartość wskaźnika – firma

ponosi nadmierne koszty utrzymywania zapasów, zbyt niska – niskie

koszty, ale grozi to zachwianiem procesów ciągłości produkcji.

Page 65: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 40

Wskaźniki sprawności działania

• Wskaźnik obrotowości należności w dniach =

przeciętny stan należności x 360

=

przychody ze sprzedaży

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Wskaźnik obrotowości należności w dniach informuje jak długo

przedsiębiorstwo oczekuje na wpływ środków pieniężnych za

sprzedane produkty. Im wskaźnik jest niższy, tym lepiej. Jeżeli wartość

wskaźnika jest wysoka, firma w nadmiernym stopniu kredytuje

odbiorców, czego efektem jest wzrost kosztów.

Page 66: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 41

Wskaźniki rentowności

• Rentowność jest podstawowym czynnikiem warunkującym rozwój przedsiębiorstwa.

• Wyraża ją nadwyżka przychodów z działalności gospodarczej nad kosztami poniesionymi na osiągnięcie tych przychodów.

Page 67: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 42

Wskaźniki rentowności

• Wskaźnik rentowności kapitału własnego (ROE) =

zysk netto

= x 100

kapitał własny

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Miara korzyści osiąganych przez właścicieli przedsiębiorstwa.

Page 68: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 43

Wskaźniki rentowności

• Wskaźnik rentowności aktywów (ROA) =

zysk netto

= x 100

ogólna wartość aktywów (majątku)

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Wskaźnik rentowności aktywów określa zdolność jednostki do

generowania zysku. Informuje o wysokości zysku netto

przypadającego na jednostkę aktywów.

Page 69: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 44

Wskaźniki rynku kapitałowego

• Wskaźnik zysku na jedną akcję (EPS)=

zysk netto

=

liczba wyemitowanych akcji

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Wskaźnik ten wyraża skalę potencjalnych korzyści współwłaścicieli,

ponieważ wartość dywidendy zależy od wielkości zysku netto.

Page 70: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 45

Wskaźniki rynku kapitałowego

• Wskaźnik relacji ceny do zysku na jedną akcję=

cena rynkowa jednej akcji

= x 100

zysk netto na jedną akcję

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Wskaźnik ten może być wykorzystywany do porównywania danych

dotyczących różnych jednostek gospodarczych pod kątem

opłacalności lokaty kapitałów.

Page 71: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 46

Wskaźniki rynku kapitałowego

• Wskaźnik stopy wypłat dywidendy =

dywidenda na jedną akcję

= x 100

zysk netto na jedną akcję

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Tekst odczytywany przez lektora (program Ivona):

Im wyższy wskaźnik, tym korzyści akcjonariuszy są większe. Obniżenie

wartości wskaźnika świadczy o tym, że większa część zysku zostaje

zakumulowana w kapitałach własnych firmy.

Page 72: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 47

1.Wielostronność oceny szeregu zjawisk finansowych,

2.MoŜliwość zastosowania wskaźników finansowych do budowy modeli całościowych,

3.MoŜliwość oceny sprawozdań historycznych, wykorzystanie relacji do prognozowania sprawozdań,

4.Łatwość obliczeń wskaźników.

1.Wielostronność oceny szeregu zjawisk finansowych,

2.MoŜliwość zastosowania wskaźników finansowych do budowy modeli całościowych,

3.MoŜliwość oceny sprawozdań historycznych, wykorzystanie relacji do prognozowania sprawozdań,

4.Łatwość obliczeń wskaźników.

Zalety analizy wskaźnikowej:

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Page 73: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 48

Wady analizy wskaźnikowej:

1.Bazowanie na niektórych lub niepełnych danych sprawozdawczych,

2.Zła lub niepełna interpretacja uzyskanych wyników ze względu na brak zastosowania odpowiednich kryteriów oceny.

Zapoznaj się z ekranem szkoleniowym.

Page 74: 6 skrypt poprawiony - SGGW

Slajd 49

Zakończenie

KONIEC

WYKŁADU

To już koniec wykładu. Dziękujemy.