1 2 3

4

5 6

6. Dzieje Ziemi

Rysunek 6.1. Rysunek 6.1. Wybrane organizmy żyjące w przeszłości geologicznej

Zadanie 6.1 P I–1Napisz:

1) z których er geologicznych pochodzą organizmy żywe przedstawione na rysunku 6.1.,2) którymi numerami zostały one oznaczone na tym rysunku.

a) amonit ...............................................................................................................................................................

b) gad latający Pteranodon ............................................................................................................................

c) gad rybokształtny Ichthyosaurus ...........................................................................................................

d) mamut ...............................................................................................................................................................

e) psylofi t .............................................................................................................................................................

f) trylobit ..............................................................................................................................................................

Zadanie 6.2 R I–2Wymień trzy dowody na wędrówkę płyt skorupy ziemskiej.

1. ..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

111111111

– mezozoik (2),– mezozoik (4),

– mezozoik (5),– kenozoik (3),– paleozoik (6),– paleozoik (1).

Podobieństwo zarysów linii brzegowych lądów położonych po przeciwnych stronach Oceanu Atlantyckiego i Indyjskiego.

2. ..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

3. ..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

Rysunek 6.2. Profi l geologiczny fragmentu platformy prekambryjskiej1 – prekambryjskie granity i sjenity, 2 – kambryjskie łupki, 3 – sylurskie piaskowce kwarcytowe i szarogłazy, 4 – dewońskie wapienie koralowe, 5 – karbońskie piaskowce i zlepieńce z pokładami węgla kamiennego, 6 – permskie melafi ry i bazalty, 7 – triasowe piaskowce i dolomity, 8 – wapienie jurajskie, 9 – margle kredowe, 10 – piaski i piaskowce trzeciorzędowe, 11 – czwartorzędowa glina zwałowa

Zadanie 6.3 P I–1, II–1Z którego okresu geologicznego brakuje skał na profi lu geologicznym przedstawionym na rysunku 6.2?Miejsce na odpowiedź:

............................................................................................................................................................................................

Rysunek 6.3. Profi l geologicznya) glina zwałowa moreny dennej, b) piaski rzeczne, c) iły jeziorne, d) pokrywa skał bazaltowych, e) piaskowce ze śladami fauny morskiej, f) wapienie

1110987654321

a) b) c) d) e) f)

112112112

Przedłużenie struktur geologicznych na odległych od siebie kontynentach.

Obecne przemieszczenia płyt skorupy ziemskiej obserwowane w uskokach przesuwczych i dolinach ryftowych.

na profilu geologicznym brakuje skał z ordowiku.

Zadanie 6.4 P II–1Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.3.Z analizy profi lu wynika, że pierwszym wydarzeniem geologicznym:

a) była akumulacja w środowisku jeziornym,b) była akumulacja w środowisku morskim,c) były wylewy lawy,d) było nasunięcie lądolodu,e) było ustąpienie lądolodu.

Zadanie 6.5 P II–1Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.3.Z analizy profi lu wynika, że ostatnim wydarzeniem geologicznym:

a) była akumulacja w środowisku lądowym,b) była akumulacja w środowisku morskim,c) były wylewy lawy,d) było nasunięcie lądolodu,e) było ustąpienie lądolodu.

Zadanie 6.6 P II–1Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.3.Z analizy profi lu geologicznego wynika, że wylewy lawy nastąpiły po:

a) akumulacji w środowisku jeziornym,b) akumulacji w środowisku morskim,c) akumulacji na dnie jezior,d) nasunięciu lądolodu,e) ustąpieniu lądolodu.

Rysunek 6.4. Profi l geologicznya) glina zwałowa moreny dennej, b) piaski rzeczne, c) iły jeziorne, d) pokrywa skał bazaltowych, e) piaskowce ze śladami fauny morskiej, f) wapienie

a) b) c) d) e) f)

113113113

Zadanie 6.7 R II–1Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.4.Z analizy profi lu wynika, że ostatnim wydarzeniem geologicznym przed powstaniem uskoku:

a) była akumulacja w środowisku jeziornym,b) była akumulacja w środowisku morskim,c) były wylewy lawy,d) było nasunięcie lądolodu,e) było ustąpienie lądolodu.

Zadanie 6.8 R II–1Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.4.Z analizy profi lu wynika, że pierwszym wydarzeniem geologicznym po powstaniu uskoku:

a) była akumulacja w środowisku jeziornym,b) była akumulacja w środowisku morskim,c) były wylewy lawy,d) było nasunięcie lądolodu,e) było ustąpienie lądolodu.

Rysunek 6.5. Profi l geologicznya) glina zwałowa moreny dennej, b) piaski rzeczne, c) iły jeziorne, d) pokrywa skał bazaltowych, e) piaskowce ze śladami fauny morskiej, f) wapienie, g) skały magmowe

Zadanie 6.9 R II–1Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.5.Z analizy profi lu wynika, że ostatnim wydarzeniem geologicznym przed powstaniem intruzji P:

a) była akumulacja w środowisku jeziornym,b) była akumulacja w środowisku morskim,c) były wylewy lawy,d) było nasunięcie lądolodu,e) było ustąpienie lądolodu.

a) b) c) d) e) f)

P

g)

114114114

Zadanie 6.10 R II–1Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.5.Z analizy profi lu wynika, że pierwszym wydarzeniem geologicznym po powstaniu intruzji P:

a) była akumulacja w środowisku jeziornym,b) była akumulacja w środowisku morskim,c) były wylewy lawy,d) było nasunięcie lądolodu,e) było ustąpienie lądolodu.

Rysunek 6.6. Profi l geologicznya) glina zwałowa moreny dennej, b) piaski rzeczne, c) iły jeziorne, d) pokrywa skał bazaltowych, e) piaskowce ze śladami fauny morskiej, f) wapienie

Zadanie 6.11 R II–1Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.6.Z analizy profi lu geologicznego wynika, że sfałdowaniu uległy skały, które powstały w wyniku:

a) akumulacji w środowisku jeziornym,b) akumulacji w środowisku morskim,c) akumulacji na dnie jezior,d) wylewów lawy,e) akumulacji lodowcowej.

Zadanie 6.12 R II–1Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.6.Z analizy profi lu wynika, że pierwszym wydarzeniem geologicznym, jakie nastąpiło po sfał-dowaniu skał:

a) była akumulacja w środowisku jeziornym,b) była akumulacja w środowisku morskim,c) były wylewy lawy,d) było nasunięcie lądolodu,e) było zrównanie sfałdowanych warstw skalnych.

a) b) c) d) e) f)

115115115

Rysunek 6.7. Profi l geologicznya) glina zwałowa moreny dennej, b) piaski rzeczne, c) iły jeziorne, d) pokrywa skał bazaltowych, e) piaskowce ze śladami fauny morskiej, f) wapienie

Zadanie 6.13 R II–1Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.7.Z analizy profi lu geologicznego wynika, że uskok powstał:

a) przed fałdowaniem skał,b) po sfałdowaniu skał i zrównaniu powierzchni terenu,c) po sfałdowaniu skał, ale przed zrównaniem powierzchni terenu,d) po sfałdowaniu skał i wylewie lawy,e) po akumulacji w środowisku lądowym.

Zadanie 6.14 R II–1Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.8.Z analizy profi lu wynika, że pierwszym wydarzeniem geologicznym po powstaniu uskoku:

a) była akumulacja w środowisku morskim,b) było zrównanie powierzchni terenu,c) były wylewy lawy,d) była akumulacja na dnie jezior,e) było powstanie intruzji R.

Zadanie 6.15 R II–1Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.8.Z analizy profi lu wynika, że pierwszym wydarzeniem geologicznym po powstaniu intruzji P:

a) była akumulacja w środowisku morskim,b) było sfałdowanie skał,c) były wylewy lawy,d) było zrównanie powierzchni terenu,e) było powstanie uskoku.

a) b) c) d) e) f)

116116116

Rysunek 6.8. Profi l geologicznya) glina zwałowa moreny dennej, b) piaski rzeczne, c) iły jeziorne, d) pokrywa skał bazaltowych, e) piaskowce ze śladami fauny morskiej, f) wapienie, g) skały magmowe

Zadanie 6.16 R II–1Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, dotyczące rysunku 6.8.Z analizy profi lu geologicznego wynika, że intruzja R powstała:

a) po powstaniu uskoku, ale przed akumulacją w środowisku jeziornym,b) po sfałdowaniu skał, ale przed zrównaniem powierzchni terenu,c) po wylewie lawy, ale przed powstaniem uskoku,d) przed sfałdowaniem skał,e) po akumulacji w środowisku jeziornym.

a) b) c) d) e) f)

P

R

g)

117117117

Miejsce na notatki:

118