DIETETYKA IO

Warunki uzyskania zaliczenia przedmiotu: obowiązkowa obecność na zajęciach dydaktycznych (15 wykładów, 5 ćwiczeń i 5 seminarium oraz zaliczenie pracy własnej w ramach samokształcenia. Pozytywne zaliczenie ćwiczeń/seminarium na ocenę. Pozytywnie zdany egzamin ustny.

Ćwiczenia/seminaria - rozpoczynają się od sprawdzenia przygotowania teoretycznego studenta w formie pisemnej (jedno krótkie pytania otwarte). Prawidłowa odpowiedź na pytanie to 1 punkt. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest uzyskanie co najmniej 6 punktów. Plan zajęć i tematy w ramach samokształcenia, podawane są na początku semestru.

Zaliczenie semestru to pozytywne zaliczenie wszystkich ćwiczeń/seminarium oraz pracy własnej w ramach samokształcenia.

Egzamin końcowy: warunkiem przystąpienia do sesji jest pozytywne zaliczenie semestru. Egzamin w formie ustnej. Zagadnienia egzaminacyjne studenci otrzymują na pierwszych zajęciach z przedmiotu.

KARTA OBSERWACJI STUDENTA (w załączeniu)

Literatura podstawowa:1. Fizjologia człowieka, Stanisław J. Konturek, Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner,

Wrocław, 2013.

2. Fizjologia człowieka w zarysie, Władysław Traczyk, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2013.

Literatura uzupełniająca:

1. Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, W. Traczyk, A. Trzebski, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2010.

Diagnostyka czynnościowa człowieka, Władysław Traczyk, Wydawnictwo PZWL, Warszawa, 2000

ZAGADNIENIA DO ĆWICZEŃ SEMINARYJNYCH DLA STUDENTÓW I ROKU WYDZIAŁU NAUK O ZDROWIU UM

DIETETYKA I O

Ćwiczenie 1

Obowiązujące wiadomości teoretyczne:1. Rodzaje bodźców: definicja, podział, rola fizjologiczna.2. Rodzaje i właściwości mięśni szkieletowych.3. Unerwienie mięśni szkieletowych. Fizjologiczna jednostka motoryczna.4. Ultrastruktura i rola poszczególnych elementów komórki mięśniowej.5. Inicjowanie i kolejne etapy skurczu, mechanizm molekularny skurczu, sprzężenie elektro-mechaniczne.6. Objawy i przyczyny zmęczenia mięśni szkieletowych.7. Właściwości, podział i znaczenie mięśni gładkich.

Praktyczna część ćwiczeń:1. Wprowadzenie do pracowni fizjologicznej: sprawy organizacyjne, specyfika doświadczeń fizjologicznych, materiał doświadczalny, urządzenia badawcze.2. Wykonanie łapki reoskopowej żaby i preparatu mięśniowo-nerwowego – prezentacja filmowa.3. Omówienie krzywej pojedynczego skurczu mięśnia łydkowego żaby.

Ćwiczenie 2 Obowiązujące wiadomości teoretyczne:1. Organizacja czynnościowa ośrodków rdzeniowych.2. Rodzaje i funkcje neuronów rdzeniowych. Drogi przekazywania impulsów. 3. Cechy przekaźnictwa neuronalnego: opóźnienie ośrodkowe, sumowanie przestrzenne, sumowanie czasowe.4. Odruchy rdzeniowe. 5. Łuk odruchowy. 6. Podział i znaczenie łuków odruchowych.

Praktyczna część ćwiczeń:1. Omówienie postawy i zachowania żaby we wstrząsie rdzeniowym.2. Odruch odciągania łapki u żaby rdzeniowej – prezentacja filmowa.3. Obserwowanie hamowania odruchu przy działaniu dodatkowego bodźca bólowego – prezentacja filmowa.4. Zniesienie reakcji odruchowej po zniszczeniu receptorów skórnych na łapce żaby – prezentacja filmowa.5. Badanie odruchów u człowieka. Odruchy własne z mięśnia dwugłowego ramienia, z mięśnia czworogłowego uda, z mięśnia trójgłowego łydki.

Ćwiczenie 3. Obowiązujące wiadomości teoretyczne:

1. Właściwości i rodzaje receptorów. 2. Rodzaje energii przekształconej przez receptory.2. Potencjał generujący i mechanizm jego powstawania.3. Podział czucia somatycznego i jego charakterystyka.4. Czucie temperatury i bólu.

Praktyczna część ćwiczeń:1. Badanie czucia powierzchniowego - czucie dotyku:

a) badanie ilościowe - mapa punktów dotyku za pomocą estezjometru von Frey’a.2. Badanie czucia temperatury - wyszukiwanie punktów czucia zimna i ciepła skóry przy pomocy termoestezjometru.3. Badanie czucia smaku (rodzaje i lokalizacja czucia).

Ćwiczenie 4.Obowiązujące wiadomości teoretyczne:1. Funkcje krwi obwodowej. 2. Skład i właściwości osocza.3. Właściwości i znaczenie krwinek czerwonych.4. Krzywa dysocjacji oksyhemoglobiny. Związki hemoglobiny.5. Grupy krwi w układzie ABO, Rh6. Właściwości i znaczenie poszczególnych rodzajów krwinek białych. 7. Udział poszczególnych leukocytów w reakcjach odpornościowych ustroju.8. Właściwości płytek krwi. Proces krzepnięcia krwi - hemostaza.

Praktyczna część zajęć:1. Pomiar objętościowy krwinek czerwonych i osocza (wskaźnik hematokrytowy - Ht).2. Obliczanie erytrocytów we krwi (RBC) metodą hematokrytową.3. Oznaczanie grup krwi przy pomocy surowic wzorcowych w układzie ABO i Rh.Oznaczanie szybkości opadania krwinek czerwonych – program PhysioEx6.0.

Ćwiczenie 5.Obowiązujące wiadomości teoretyczne:1. Elektrofizjologiczne właściwości komórki mięśnia sercowego. Automatyzm serca. 2. Cykl hemodynamiczny serca. Co to jest objętość wyrzutowa oraz pojemność minutowa serca? 3. Wpływ układu autonomicznego na mięsień sercowy.4. Rola poszczególnych odcinków układu naczyniowego.5. Czynniki kształtujące wartość ciśnienia tętniczego.6. Tętno obwodowe - znaczenie

Praktyczna część zajęć:

1. Obserwacja czynności serca żaby in situ oraz wpływ temperatury i mediatorów układu autonomicznego na kardiomiocyty – prezentacja filmowa.

2. Analiza elektrokardiogramu - określenie rytmu prowadzącego i częstości akcji serca.3. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi w pozycji siedzącej, leżącej i stojącej.4. Badanie tętna obwodowego oraz praktyczne określenie jego cech.

Seminarium 1.

ELEKTRYCZNE PODSTAWY FUNKCJONOWANIA ORGANIZMU CZŁOWIEKAI Jonowe podłoże zjawisk elektrycznych w błonie komórkowej

1. Mechanizm przechodzenia jonów przez błony komórkowe: transport bierny i czynny2. Podstawowe definicje: polaryzacja, depolaryzacja, repolaryzacja, hipopolaryzacja,

hiperpolaryzacja3. Geneza błonowego potencjału spoczynkowego:

a) różnice stężeń i przepuszczalności błony komórkowej dla jonów Na+ i K+.b) potencjał równowagi - wzór Nernsta.

4. Geneza potencjału czynnościowego:a) analiza potencjału czynnościowegob) aktywacja i inaktywacja sodowa i potasowa na tle potencjału

czynnościowegoc) rola pompy jonowej Na+/K+-ATP-aza w kształtowaniu potencjałud) czynniki kształtujące optymalne warunki pracy dla pompy Na+/K+-

ATP-azae) zmiany pobudliwości na tle potencjału czynnościowego

II Przewodzenie impulsu nerwowego1. Przewodzenie impulsu nerwowego we włóknach bezosłonkowych i zmielinizowanych2. Na czym polega przewodzenie regeneratywne - bez dekrementu ? 3. Kodowanie informacji przez włókna nerwowe.

III Przewodzenie impulsów w synapsach1. Struktura i rodzaje synaps. 2. Sprzężenie elektro-wydzielnicze i chemiczno-elektryczne w synapsach. Opóźnienie

synaptyczne. 3. Mechanizm potencjałów postsynaptycznych: EPSP i IPSP. 4. Różnica w powstawaniu potencjału czynnościowego w synapsie i włóknie nerwowym.

Seminarium 2. CENTRALNY UKŁAD NERWOWY – MECHANIZMY POSTAWY

Obowiązujące zagadnienia seminaryjne:1. Odruch na rozciąganie - analiza.2. Odwrócony odruch na rozciąganie – analiza.3. Znaczenie móżdżku w regulacji napięcia mięśniowego i  koordynacji ruchów.4. Udział układu pozapiramidowego w regulacji mechanizmów postawy ciała.5. Właściwości i znaczenie receptorów narządu równowagi.6. Udział kory mózgowej w mechanizmach regulacji postawy ciała. 7. Znaczenie odruchów klinicznych u człowieka.

Seminarium 3.FIZJOLOGIA UKŁADU ODDECHOWEGO

Obowiązujące zagadnienia seminaryjne:1. Mechanika oddychania, mięśnie oddechowe .2. Całkowita pojemność płuc i jej składowe.3. Fizjologiczna przestrzeń nieużyteczna oraz fizjologiczny płucny przeciek żylny.4. Wymiana gazów w pęcherzykach płucnych i w tkankach.

5. Znaczenie czynnika powierzchniowego. 6. Nerwowa i chemiczna regulacja oddychania. 7. Badania spirometryczne- znaczenie w diagnostyce.

Seminarium 4.FIZJOLOGIA PRZEWODU POKARMOWEGO – część pierwsza.Obowiązujące zagadnienia seminaryjne:

1. Rodzaje, właściwości i unerwienie mięśni gładkich przewodu pokarmowego.2. Aktywność elektryczna mięśni gładkich poszczególnych części przewodu

pokarmowego.3. Regulacja przyjmowania pokarmu: krótkotrwałe i długotrwałe mechanizmy kontroli

łaknienia.4. Skład i znaczenie śliny oraz mechanizm wydzielania w jamie ustnej.5. Mechanizm połykania pokarmów: faza ustna, gardłowa i przełykowa. 6. Znaczenie dolnego zwieracza przełyku.7. Czynność motoryczna i sekrecyjna żołądka - mechanizmy. Znaczenie bariery

śluzówkowej żołądka.8. Aktywność skurczowa ścian jelita cienkiego: ruchy odcinkowe, perystaltyczne i

mechanizmy regulacji motorycznej jelit. Prawo jelit.9. Wydzielanie jelitowe: skład i funkcje soku jelitowego, mechanizmy regulujące

wydzielanie soku jelitowego.10. Czynności dokrewne jelita cienkiego. Lokalizacja i rodzaje komórek APUD w

przewodzie pokarmowym.11. Podział hormonów przewodu pokarmowego: rodzina gastryny - gastryna, CCK;

rodzina sekretyny: sekretyna, glukagon, VIP, GIP; inne hormony polipeptydy: motylina, neurotensyna, substancja P, GRP, somatostatyna.

Seminarium 5. FIZJOLOGIA PRZEWODU POKARMOWEGO – część druga.

Obowiązujące zagadnienia seminaryjne:1. Czynność zewnątrzwydzielnicza i wewnątrzwydzielnicza trzustki.2. Wydzielanie soku trzustkowego: skład, znaczenie oraz mechanizmy wydzielania soku.3. Wątroba - struktura i znaczenie gruczołu w ustroju. Skład oraz mechanizm regulacji

wydzielania żółci.4. Aktywność skurczowa jelita grubego: skurcze odcinkowe, perystaltyczne, masowe oraz

mechanizm regulacji motorycznej. Znaczenie fizjologicznej flory jelitowej jelita grubego.5. Mechanizm procesu defekacji.6. Wchłanianie wody i elektrolitów w układzie trawiennym.7. Trawienie i wchłanianie węglowodanów.8. Trawienie i wchłanianie białek.9. Trawienie i wchłanianie tłuszczów.10. Wchłanianie żelaza i witamin.11. Badanie diagnostyczne przewodu pokarmowego – prezentacja filmu dydaktycznego.

SAMOKSZTAŁCENIE:

Przygotować pracę pisemną/esej/prezentację multimedialną na wybrany temat w ramach samokształcenia:

1. Fizjologia nerki. Bilans wodny. Nefron jako struktura funkcjonalna. Filtracja kłębuszkowa. Wielkość i skład przesączu kłębuszkowego. Autoregulacja przepływu krwi w nerkach. Wytwarzanie i wydalanie moczu. Mechanizmy zagęszczania i rozcieńczania moczu. Czynność wewnątrzwydzielnicza nerek. Znaczenie nerki w regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej.

2. Fizjologia układu dokrewnego. Organizacja czynnościowa i charakterystyka poszczególnych grup hormonów. Sprzężenia zwrotne pomiędzy podwzgórzem, przysadką mózgową i gruczołami obwodowymi. Gospodarka wodno-elektrolitowa a układ endokrynny. Kompensacja ustrojowa odwodnienia lub przewodnienia u zdrowego człowieka. Hormony tropowe przysadki mózgowej. Czynność hormonów kory nadnerczy. Hormony tarczycy, przytarczyc.

3. Czucie teleceptywne. Wzrok: organizacja strukturalna i czynnościowa narządu wzroku. Unerwienie i funkcja siatkówki. Właściwości czopków i pręcików. Fotochemia barwników wzrokowych. Metody badania narządu wzroku.Słuch: odbieranie i przewodzenie dźwięków przez narząd słuchu. Przetwarzanie dźwięków na impulsy nerwowe w narządzie spiralnym. Zakres słyszalności fal akustycznych. Badanie przedmiotowe słuchu u człowieka.