4.1.1.Monitoring chemizmu opadów atmosferycznych i ocena ... · 4.1.1.Monitoring chemizmu opadów...

27

4.1.1.Monitoring chemizmu opadów atmosferycznych i ocena depozycji zanieczyszczeń do podłoża

Podstawa prawna W roku 2007 monitoring chemizmu opadów będzie kontynuowany wg dotychczasowego programu jako zadanie krajowe z udziałem laboratoriów wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska. Wyniki badań chemizmu opadów atmosferycznych będą mogły stanowić ważny wkład w renegocjacje dyrektywy 2001/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2001 r. w sprawie krajowych pułapów emisji dla niektórych zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego.

Ze względu na konieczność zachowania ciągłości badań w ciągu całego roku realizacja zadania planowana jest w cyklach 3-letnich.

Cel realizacji zadania Celem realizacji zadania jest dostarczenie danych o ładunkach substancji zakwaszających, biogenów oraz metali ciężkich deponowanych do podłoża wraz z opadem atmosferycznym. Dane te umożliwiają śledzenie trendów i tym samym ocenę skuteczności programów redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza; ponadto mogą być wykorzystywane do bilansowania związków eutrofizujących w ramach ochrony wód przed zanieczyszczeniami pochodzącymi z rolnictwa. W tym kontekście wyniki badań będą wykorzystywane w procesie wdrażania przepisów krajowych transponujących dyrektywy UE i wymagania Konwencji Genewskiej, dotyczące zwalczania eutrofizacji i zakwaszenia środowiska.

Program pomiarowy Jednostką nadzorującą funkcjonowanie systemu monitoringu chemizmu opadów jest Wrocławski Oddział Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej

W województwie zachodniopomorskim znajduje się 13 stacji opadowych oraz 1 stacja pomiarowa chemizmu opadów w Świnoujściu. Stacja pomiarowa chemizmu opadów oparta jest na bazie stacji synoptycznej IMGW, na której są prowadzone obserwacje i pomiary parametrów meteorologicznych, mające wpływ na chemizm opadów atmosferycznych w danym miejscu i czasie. Stacja została wytypowana na podstawie danych klimatycznych, które kwalifikują ją jako charakterystyczną dla oceny obszarowego rozkładu zanieczyszczeń.

Opad atmosferyczny mokry (woda opadowa) zbierany jest w sposób ciągły i analizowany w cyklach miesięcznych. Równolegle z poborem prób opadu prowadzone są pomiary i obserwacje wysokości i rodzaju opadu, kierunku i prędkości wiatru oraz temperatury powietrza. Ponadto od 1 kwietnia 2001 roku zbierane są próbki dobowe opadów i na bieżąco, po upływie doby opadowej, bezpośrednio na stacji wykonywany jest pomiar ich odczynu.

Miesięczne próby opadów analizowane są na zawartość związków kwasotwórczych, biogennych i metali (w tym metali ciężkich), tj. na zawartość chlorków, azotynów i azotanów, azotu amonowego, azotu ogólnego, potasu, sodu, wapnia, magnezu, cynku, miedzi, żelaza, ołowiu, kadmu, niklu, chromu i manganu. Kontrolowany jest również odczyn opadów, kwasowość oraz przewodność elektrolityczna właściwa opadów.

Analizy składu fizykochemicznego opadów wykonywane są przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie.

Gromadzenie danych Wyniki analiz fizykochemicznych prób wód opadowych gromadzone są w systemie informatycznym IMGW – oddział we Wrocławiu.

Oceny Ocena jakości chemizmu wód opadowych dokonywana jest przez IMGW / oddział we Wrocławiu zgodnie z odpowiednimi wytycznymi.

28

Przekazywanie danych Wyniki analiz wykonywanych w ramach zadania przez WIOŚ w Szczecinie, przekazywane są do IMGW we Wrocławiu.

Udostępnianie i upowszechnianie danych Raporty z badań chemizmu wód opadowych sporządza Wrocławski Oddział IMGW. Dane są także upowszechniane i udostępniane w Raporcie z stanie środowiska województwa zachodniopomorskiego (jeden raz na dwa lata), na internetowej stronie WIOŚ w Szczecinie (jeden raz na rok), a także w zależności od potrzeb użytkowników (administracji samorządowej, wyższych uczelni, szkół, instytutów naukowych).

4.2. PODSYSTEM MONITORINGU JAKOŚCI WÓD

Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW) wyróżnia 3 rodzaje monitoringu wód: diagnostyczny operacyjny i badawczy.

Celem monitoringu diagnostycznego jest dostarczenie informacji potrzebnych do: − uzupełnienia i zatwierdzenia procedury oceny oddziaływań (załącznik II RDW), − oceny długoterminowych zmian warunków naturalnych, − oceny długoterminowych zmian wynikających z różnorodnej działalności antropogenicznej, − skutecznego i efektywnego projektowania przyszłych programów monitoringu.

Monitoring operacyjny podejmowany jest w celu uzyskania informacji do oceny zmian stanu wód, które zostały objęte programami działań z uwagi na ich zakwalifikowanie, jako zagrożone ryzykiem nieosiągnięcia celów środowiskowych (czyli dobrego stanu ekologicznego) do roku 2015.

Celem monitoringu badawczego jest dostarczenie informacji potrzebnych do: − wyjaśnienia trudności w określeniu przyczyn występowania przekroczeń dopuszczalnych

poziomów zanieczyszczeń, − konieczności ustalenia przyczyn, które mogą uniemożliwić osiągnięcie celów środowiskowych,

określonych w programach ochrony środowiska uchwalanych na poziomie gmin, powiatów i województw,

− identyfikacji zasięgu i stężeń zanieczyszczeń będących następstwem poważnej awarii przemysłowej (objętej obowiązkiem zgłoszenia do GIOŚ).

4.2.1. Monitoring jakości wód powierzchniowych Obowiązek badania i oceny jakości wód powierzchniowych w ramach PMŚ wynika z art. 155a ust. 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r.– Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą – Prawo wodne, przy czym zgodnie z ust. 3 tego artykułu badania jakości wód powierzchniowych w zakresie elementów fizykochemicznych, chemicznych i biologicznych należą do kompetencji wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Pomiary elementów hydromorfologicznych będą wykonywane przez IMGW. Wraz z oceną stanu biologicznego i stanu fizykochemicznego stanowić one będą podstawę do wyznaczenia oceny stanu ekologicznego JCW.

W ramach podsystemu monitoringu jakości wód powierzchniowych, w latach 2007-2009 będą realizowane następujące zadania: − badania i klasyfikacja/ocena stanu wód w rzekach, − badania i klasyfikacja/ocena stanu wód w jeziorach, − badania i ocena jakości osadów wodnych w rzekach i jeziorach, − badania i klasyfikacja/ocena stanu wód przejściowych i przybrzeżnych, − badania i ocena jakości środowiska morskiego Bałtyku, − badania i ocena stanu elementów hydromorfologicznych wszystkich rodzajów wód

powierzchniowych (IMGW).

29

Dodatkowo realizowany będzie program badań wód sztucznych i silnie zmienionych. Dla tych dwóch kategorii wód wykonywana będzie ocena ich potencjału ekologicznego sporządzana w ramach cyklicznej oceny stanu wód na obszarach dorzeczy.

4.2.1.1. Monitoring rzek

Podstawy prawne Zakres i częstotliwość badań oraz kryteria klasyfikacji stanu wód określają rozporządzenia wykonawcze do ustawy – Prawo wodne: − rozporządzenie MŚ z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać

wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 176, poz.1455);

− rozporządzenie MŚ z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać morskie wody wewnętrzne i wody przybrzeżne będące środowiskiem życia skorupiaków i mięczaków (Dz. U. z 2002 r. Nr 176, poz. 1454);

− rozporządzenie MŚ z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. z 2002 r. Nr 204, poz. 1728);

− rozporządzenie MŚ z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. z 2002 r. Nr 241, poz. 2093);

− rozporządzenie MŚ z dnia 1 września 2002 r. w sprawie sposobu udostępniania informacji o środowisku (Dz. U. z 2002 r. Nr 176, poz. 1453);

− rozporządzenie MŚ w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód powierzchniowych (projekt 2007 r.);

− rozporządzenie MŚ w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu wód powierzchniowych oraz podziemnych (projekt 2007 r.).

Cele Celem wykonywania badań jest stworzenie podstaw do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu wód oraz ich ochrony przed zanieczyszczeniem, w tym ochrony przed eutrofizacją powodowaną wpływem sektora bytowo-komunalnego i rolnictwa oraz ochrony przed zanieczyszczeniami przemysłowymi, w tym zasoleniem, substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego i substancjami priorytetowymi.

Wyniki prac i badań, oprócz realizacji wyżej określonego celu podstawowego, posłużą także do wypełnienia przez Polskę w latach 2007 i 2008 obowiązków sprawozdawczych wobec Komisji Europejskiej (raporty, o których mowa w Ramowej Dyrektywie Wodnej 2000/60/WE, dyrektywie 78/659/EWG w sprawie słodkich wód wymagających ochrony lub poprawy dla zachowania życia ryb oraz dyrektywie 91/676/EWG dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzące ze źródeł rolniczych), a także złożenia do Komisji corocznego raportu wynikającego z Traktatu Akcesyjnego Polski do UE, opracowywanego zgodnie z Decyzją Rady 77/795/EWG ustanawiającą wspólną procedurę wymiany informacji w sprawie jakości słodkich wód powierzchniowych we Wspólnocie. Ponadto, w ramach podsystemu wypełniane będą zobowiązania Polski wynikające ze współpracy z Komisją Helsińską oraz Europejską Agencją Środowiska, obejmujące m.in. przekazywanie danych krajowych o jakości wód rzek, jezior i Morza Bałtyckiego.

Badania i ocena stanu wód w rzekach Lata 2007-2009 będą okresem zasadniczych zmian w programach badawczych jakości wód w rzekach. W tym okresie głównym celem będzie wdrożenie i dopracowanie nowego systemu monitoringu wód powierzchniowych oraz systemu klasyfikacji ich stanu ekologicznego i chemicznego. System ten będzie wdrażany stopniowo w miarę możliwości organizacyjnych i finansowych tak, by w okresie pierwszego cyklu planowania, tzn. do roku 2009 odpowiadał w pełni wymaganiom Ramowej Dyrektywy Wodnej.

Zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Ochrony Środowiska z grudnia 2006 roku badania jakości wód w rzekach prowadzone będą wg programu monitoringu, który umożliwiać będzie:

30

− ogólną ocenę stanu w jednolitych częściach wód (jcw) na podstawie pomiarów wykonywanych w ramach monitoringu diagnostycznego w sześcioletnich okresach czasu,

− określenie stanu zagrożonych jcw przed i po podjęciu działań naprawczych na podstawie pomiarów wykonywanych w ramach monitoringu operacyjnego.

W celu określenia wielkości i wpływów przypadkowego zanieczyszczenia czy też wyjaśnienia przyczyn przekroczeń dopuszczalnych wartości parametrów jakości wód, jeżeli wyjaśnienie tych przyczyn jest niemożliwe na podstawie monitoringu diagnostycznego i operacyjnego, prowadzony będzie monitoring badawczy.

W przyjętym okresie przejściowym (lata 2007 – 2009) zaprojektowane systemy będą testowane i weryfikowane. Wyniki weryfikacji posłużą ustaleniu ostatecznej struktury oraz funkcji systemu monitoringu wód powierzchniowych na następne, już sześcioletnie okresy.

Nowe formy monitorowania wód (monitoring diagnostyczny, operacyjny i badawczy) oraz odniesienie sposobu prowadzenia monitoringu wód do jednolitych części wód są podstawowymi zmianami sposobu prowadzenia monitoringu wód. Kryteria wyboru jednolitych części wód do monitoringu, zasady lokalizacji punktów pomiarowo-kontrolnych oraz sposób doboru zakresu i częstotliwości badań i pomiarów określa projekt rozporządzenia MŚ w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu wód powierzchniowych oraz podziemnych (załączniki 1-3).

Projektując sieć monitoringu diagnostycznego, który zgodnie z brzmieniem RDW powinien być „prowadzony w wystarczającej liczbie części wód powierzchniowych w celu dokonania oceny ogólnego stanu wód powierzchniowych ramach każdej zlewni i podzlewni w obszarze dorzecza” przyjęto zasadę badania reprezentatywnego. Badanie reprezentatywne dotyczy niezagrożonych i potencjalnie niezagrożonych części wód.

W monitoringu diagnostycznym wyznacza się podstawowe i reperowe punkty pomiarowo-kontrolne (§ 4 projektu rozporządzenia). Punktom pomiarowym w zależności od pełnienia różnych funkcji zostały przypisane zróżnicowane programy pomiarowe i częstotliwości badań. Harmonogram pomiarów wskaźników jakości wód (zgodnie z listą wskaźników dla każdej kategorii punktów monitoringu diagnostycznego) ustalono tak, aby w każdym punkcie pomiarowym wykonywane były pomiary co najmniej w ciągu jednego roku w cyklu pomiarowym.

Zgodnie z wytycznymi GIOŚ do sieci monitoringu diagnostycznego na lata 2007 – 2009 włączono:

− wszystkie punkty pomiarowe monitoringu granicznego (umowy międzynarodowe), − wszystkie punkty pomiarowe sieci EIONET-WATERS, − wszystkie punkty zlokalizowane w przekrojach rzecznych dla, których były sporządzane bilanse ładunków

zanieczyszczeń (dawne punkty reperowe), w tym punkty wynikające z dyrektywy dotyczącej wymiany informacji .

W ramach monitoringu diagnostycznego będą prowadzone także badania jakości wód użytkowych, wymagane dyrektywami szczegółowymi w zakresie warunków do bytowania ryb oraz wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia.

W skład sieci monitoringu operacyjnego, wg koncepcji zaakceptowanej przez GIOŚ, powinny wejść stanowiska zlokalizowane w jednolitych częściach wód uznanych za zagrożone nieosiągnięciem celów wynikających z RDW (wg Raportów przekazanych przez Rząd Polski do Komisji Europejskiej). W trzyletnim okresie 2007 – 2009 program pomiarowy będzie realizowany na każdym stanowisku przez okres 2 lat. W każdym roku należy przeprowadzić pełny program badawczy (określony w wytycznych) w każdym z punktów pomiarowych. W ramach monitoringu operacyjnego będą prowadzone badania wód na obszarach zagrożonych zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego, dla których zostały opracowane i wprowadzone w drodze rozporządzenia właściwego dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej, programy działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych.

Wykaz stanowisk pomiarowych wraz z określeniem rodzajów badań w nich wykonywanych podaje Tabela 4.2.1, a ich lokalizację obrazuje mapa 4.2.1.

Tabela 4.2.1. Zestawienie punktów pomiarowo-kontrol nych monitoringu rzek Województwa Zachodniopomorsgi ego w latach 2007 - 2009.

X1992 2007 2008 2009

1 Kurzyca 5,0 ujście do Odry (poniŜej Kłosowa) D MD x x Szczecin

2 Myśla 5,9 ujście do Odry (m.Namyślin) D MD x x x Szczecin

3 Odra 701,8 w Widuchowej D MD MD MD x x x x Szczecin

4 Odra 690,0 powyŜej uj. Rurzycy (m. Krajnik Dolny) D MD MD MD x x x x Szczecin

5 Odra 662,0 Osinów D MD MD MD x x x Szczecin

6 Rurzyca 5,4 ujście do Odry (Nawodna) D MD x x x Szczecin

7 Słubia 5,3 ujście do Odry (m. Stare Łysogórki) D MD x x x Szczecin

8 Odra Wschodnia 729,0 Odra Wschodnia autostrada D MD x x x Szczecin

9 Odra Wschodnia 719,0 poniŜej Gryfina D, O MO MD MO x x x Szczecin

10 Tywa 3,0 ujście do Odry D, O MD MO MO x x x Szczecin

11 Odra Zachodnia 25,4 Odra Zachodnia autostrada D, O MO MD MO x x x x x Szczecin

12 Odra Zachodnia 14,6 w Mescherin D MD MD MD x x x Szczecin

13 Bielica 5,2 na drodze Linie-Bielice O MO x x Szczecin

14 Bielica 2,3 przed ujściem do Kanału Nieborowskiego D, O MO MD x x x Szczecin

15 Chełszcząca 2,8 Szczecin Dąbie D, O MD MO x x Szczecin

16 Dopływ spod Starego Czarnowa 0,1 odpływ z jez. Zaborsko O MO x x Szczecin

17 Dopływ z Bielkowa 0,2 ujście do j. Miedwie O MO x x Szczecin

18 Gowienica Miedwiańska 7,3 powyŜej Dębicy O MO x x Szczecin

19 Gowienica Miedwiańska 0,2 ujście do jeziora Miedwie D, O MD MO MO x x x x Szczecin

20 K. Nieborowski 16,4 most na drodze Pyrzyce-Banie O MO x x Szczecin

21 K. Nieborowski 7,8 w m. Nieborowo O MO x x Szczecin

22 K.Młyński-Sicina 20,6 powyŜej m. Mielęcin O MO x x Szczecin

23 Kanał Młyński 1,7 ujście do Płoni (m. Ryszewo) D, O MD MO x x x x Szczecin

24 Krzekna 0,1 ujście do jez. Będgoszcz D, O MD MO x x x x Szczecin

25 Miedwianka 0,1 ujście do j. Miedwie D, O MO MD MO x x x x Szczecin

26 Odra Wschodnia (Regalica) 737,6 ujście do jez. Dąbie (Szczecin-Most Cłowy) D, O MO MD MO x x x Szczecin

27 Odra Zachodnia 751,6 Szczecin- Baza UMS O MO MO MO x Szczecin

Bad

ania

w

ykon

uje

ppk

siec

i N

AT

UR

A 2

000

ppk

siec

i in

terk

alib

racy

jnej

ppk

siec

i EIO

NE

T-

Wat

ers

ppk

siec

i z u

mów

m

iędz

ynar

odow

ych

ppk

dla

wód

w

yzna

czon

ych

do

byto

wan

ia r

yb

ppk

na w

odac

h w

raŜl

iwyc

h na

za

n. z

w. a

zotu

ppk

siec

i op

erac

yjne

j (M

O)Kilometr

rzekiNazwa ppk

Rodzaj PPK *

Rodzaj monitoringu w latach

ppk

siec

i po

dsta

wow

ej

ppk

siec

i re

pero

wej

ppk

dla

wód

do

pici

a

Nazwa rzekiL.p.

X1992 2007 2008 2009

Bad

ania

w

ykon

uje

ppk

siec

i N

AT

UR

A 2

000

ppk

siec

i in

terk

alib

racy

jnej

ppk

siec

i EIO

NE

T-

Wat

ers

ppk

siec

i z u

mów

m

iędz

ynar

odow

ych

ppk

dla

wód

w

yzna

czon

ych

do

byto

wan

ia r

yb

ppk

na w

odac

h w

raŜl

iwyc

h na

za

n. z

w. a

zotu

ppk

siec

i op

erac

yjne

j (M

O)Kilometr

rzekiNazwa ppk

Rodzaj PPK *


ppk

siec

i po

dsta

wow

ej

ppk

siec

i re

pero

wej

ppk

dla

wód

do

pici

a

Nazwa rzekiL.p.

28 Odra Zachodnia 36,0 Szczecin - Most Długi O MO MO MO x Szczecin

29 Ostrowica 5,1 powyŜej jez. Będgoszcz D, O MD MO x x x Szczecin

30 Ostrowica 1,6 ujście do jeziora Miedwie D, O MD MO MO x x x x x Szczecin

31 Płonia 51,0 powyŜej jez. Płoń D, O MD MO x x x x Szczecin

32 Płonia 43,5 poniŜej jez. Płoń D, O MD MO MO x x x x Szczecin

33 Płonia 35,4 powyŜej ujścia Kanału Młyńskiego D, O MD MO MO x x x x x x Szczecin

34 Płonia 24,0 poniŜej jeziora Miedwie D, O MD MO MO x x x x Szczecin

35 Płonia 19,7 w m. Kołbacz O MO x x Szczecin

36 Płonia 13,8 w Jezierzycach D, O MD MO MO x x x x Szczecin

37 Płonia 0,9poniŜej m. Szczecin-Dąbie (ujście do j. Dąbie)

D, O MD MO MO x x x x Szczecin

38 Rów Kunowski 0,0 ujście do j. Miedwie O MO x x Szczecin

39 Ina 98,7 poniŜej Recza Pomorskiego D MD x x Szczecin

40 Ina 61,8 powyŜej ujścia Małej Iny D, O MO MO MD x x x Szczecin

41 Ina 51,9 poniŜej Stargardu Szcz.(m. Lubowo) O MO MO MO x Szczecin

42 Ina 10,2 poniŜej Goleniowa MD MD MD x x x Szczecin

43 Krępiel 0,5 ujście do Iny D, O MO MD x x x Szczecin

44 Mała Ina 2,8 ujście do Iny (m. Witkowo) D, O MO MD x x x Szczecin

45 Stobnica 2,5 ujście do Iny (na drodze Choszczno-Recz) D MD x x Szczecin

46 Wiśniówka 0,3 ujście do Iny O MO MO MO x Szczecin

47 Gunica 3,7 ujście (m. Jasienica) D, O MD MO x x x Szczecin

48 Odra (DomiąŜa) 761,6 ujście do Roztoki Odrzańskiej (Police) D, O MD MD MO x x x x Szczecin

49 Myśliborka 8,0 przed uj. do jez. Nowowarpieńskiego D MD x Szczecin

50 Gowienica 21,0 m. Dzisna D MD x x Szczecin

51 Gowienica 5,1 ujście do Roztoki Odrzańskiej D MD x x x Szczecin

52 Stepnica 0,6 ujście do Gowienicy (m. Bodzęcin) D MD x x x Szczecin

53 Kanał Torfowy (Torfkanal) 5,0 Kanał Torfowy (Torfkanal) D, O MD MO x x x Szczecin

54 Grzybnica 4,8 ujście do Wołczenicy D MD x x x Szczecin

55 Trzechelska Struga nowy poniŜej m. Trzechel D, O MD MO x x Szczecin

56 Wołczenica nowy na drodze Łęgno - Błotno D, O MD MO x x x Szczecin

X1992 2007 2008 2009

Bad

ania

w

ykon

uje

ppk

siec

i N

AT

UR

A 2

000

ppk

siec

i in

terk

alib

racy

jnej

ppk

siec

i EIO

NE

T-

Wat

ers

ppk

siec

i z u

mów

m

iędz

ynar

odow

ych

ppk

dla

wód

w

yzna

czon

ych

do

byto

wan

ia r

yb

ppk

na w

odac

h w

raŜl

iwyc

h na

za

n. z

w. a

zotu

ppk

siec

i op

erac

yjne

j (M

O)Kilometr

rzekiNazwa ppk

Rodzaj PPK *


ppk

siec

i po

dsta

wow

ej

ppk

siec

i re

pero

wej

ppk

dla

wód

do

pici

a

Nazwa rzekiL.p.

57 Wołczenica 0,1 ujście do Zalewu Kamieńskiego D MD x x Szczecin

58 Niemica 1,4 ujście do Świńca D MD x Szczecin

59 Stuchowska Struga 8,0 na drodze Świerzno-Mokrawica D, O MD MO x x Szczecin

60 Świniec 0,5 ujście do Zalewu Kamińskiego D MD x x Szczecin

61 Wołcza 9,9 w Ugorach D MD x Szczecin

62 Lewińska Struga 10,3 odpływ ze zlewni jezior WPN D MD x x Szczecin

63 Rega 123,7 m. Półchleb, poniŜej Świdwina D MD x Koszalin

64 Stara Rega 2,9 m.Słonowice D MD x x Koszalin

65 Łoźnica 0,3 ujście do Regi D MD x x Koszalin

66 Reska Węgorza 3,0 poniŜej Brzeźniackiej Węgorzy D MD x x Koszalin

67 Rega 65,8 poniŜej Reska (m.Sienno) D MD x x Koszalin

68 Ukleja 0,4 m.Taczały D MD x x Koszalin

69 Gardominka 1,7 m.Baszewice D MD x x Koszalin

70 Rega 54,4 poniŜej m. Płoty D MD x Koszalin

71 Rega 45,6 poniŜej zapory w Smolęcinie D MD x Koszalin

72 Rega 28,6 Borzęcin, powyŜej uj. Mołstowej D MD x Koszalin

73 Rekowa 1,2 m.Płoty D MD x x Koszalin

74 Mołstowa 1,6 m.Bielikowo D MD x x Koszalin

75 Rega 12,9 w Trzebiatowie D MD MD MD x x Koszalin

76 Rega 0,5 ujście do morza, m. MrzeŜyno D MD x x x Koszalin

77 Błotnica 0,5 ujście do morza, m.Dźwirzyno D MD x x x Koszalin

78 Gęsia 2,5 Gąski, ujście do Parsęty D, O MO MD MO x x x x Koszalin

79 Parsęta 112,0 m.Stary Chwalim D MD x x Koszalin

80 Dębnica 5,0 Ostre Bardo, poniŜej ujścia Wogry D MD x x x Koszalin

81 Wogra 3,0 PoniŜej Połczyna-Zdroju, ujście do Dębnicy D MD x x Koszalin

82 Mogilica 0,5 poniŜej m. Dębczyno, ujście do Parsęty D MD x x x Koszalin

83 Parsęta 59,5 m.Białogard D MD x x Koszalin

84 Leśnica 4,0 m.Klępino D MD x x Koszalin

85 Parsęta 45,0 powyŜej ujścia Radwii (m.Karlino) D MD x x x Koszalin

X1992 2007 2008 2009

Bad

ania

w

ykon

uje

ppk

siec

i N

AT

UR

A 2

000

ppk

siec

i in

terk

alib

racy

jnej

ppk

siec

i EIO

NE

T-

Wat

ers

ppk

siec

i z u

mów

m

iędz

ynar

odow

ych

ppk

dla

wód

w

yzna

czon

ych

do

byto

wan

ia r

yb

ppk

na w

odac

h w

raŜl

iwyc

h na

za

n. z

w. a

zotu

ppk

siec

i op

erac

yjne

j (M

O)Kilometr

rzekiNazwa ppk

Rodzaj PPK *


ppk

siec

i po

dsta

wow

ej

ppk

siec

i re

pero

wej

ppk

dla

wód

do

pici

a

Nazwa rzekiL.p.

86 Pokrzywnica 4,0 ujście do Parsęty (m. Garnki) D MD x x Koszalin

87 Bielica 1,5 w m. Kurozwęcz, ujście do Radwi D MD x Koszalin

88 Chotla 0,5 m.Zaspy Małe D MD x x Koszalin

89 Radew 63,2Kurowo, wodowskaz, powyŜej ujścia Chocieli

D MD x Koszalin

90 Radew 52,3 Mostowo, poniŜej ujścia Chocieli i Mszanki D MD x x Koszalin

91 Radew 30,9 Niedalino, most drogowy D MD x Koszalin

92 Radew 0,5 poniŜej m. Karlino, ujście do Parsęty D MD x x Koszalin

93 Gościnka 2,0 ujście do Parsęty (m. Gościno) D MD x Koszalin

94 Parsęta 25,0 m. Bardy D MD MD MD x x x x Koszalin

95 Parsęta 10,0 m.Rościęcino D MD x x Koszalin

96 Parsęta 2,0 ujście do morza, m.Kołobrzeg D MD x x x Koszalin

97 Pysznica 0,2 ujście do Parsęty (m. Dygowo) D MD x x Koszalin

98 Czerwona 0,5 ujście do morza, m.Ustronie Morskie D MD x x Koszalin

99 DzierŜęcinka 1,2 w m. Dobiesławiec, ujście do jeziora Jamno D MD x x Koszalin

100 Polnica 0,5 w m. Gorzebądź, ujście do Unieści O MO MO MO x Koszalin

101 StrzeŜenica 1,6ujście do jeziora Jamno (StrzeŜenica - most)

D MD x Koszalin

102 Unieść 6,0 m.Gorzebądź (powyŜej ujścia Polnicy) O MO MO MO x Koszalin

103 Unieść 0,5 w m. Kleszcze, ujście do jeziora Jamno D, O MO MO MD x x x Koszalin

104 Reknica 1,0 uj do Wieprzy (m.Pomiłowo/k.Sławna) D MD x Koszalin

105 Moszczenica 0,1 ujście do Wieprzy (m. Sławno) D MD x x Koszalin

106 Wieprza 48,0 m. Pomiłowo/ Sławna D MD x x Koszalin

107 Wieprza 20,6 m. Stary Kraków D MD MD MD x x Koszalin

108 Wieprza 4,2 m.Cisowo D MD x Koszalin

109 Wieprza 2,5 ujście do morza (Darłowo) D MD x x Koszalin

110 Bielawa 3,0 ujście do Grabowej (m.Niemica) D MD x x Koszalin

111 Grabowa 54,0 m.Wielin D MD x x x x Koszalin

112 Grabowa 18,0 w Grabowie D MD MD MD x x x Koszalin

113 Grabowa 6,0 ujście do Wieprzy (m.Porzecze) D MD x Koszalin

114 Głównica 0,5 ujście do morza, m.Jarosławiec D MD x Koszalin

X1992 2007 2008 2009

Bad

ania

w

ykon

uje

ppk

siec

i N

AT

UR

A 2

000

ppk

siec

i in

terk

alib

racy

jnej

ppk

siec

i EIO

NE

T-

Wat

ers

ppk

siec

i z u

mów

m

iędz

ynar

odow

ych

ppk

dla

wód

w

yzna

czon

ych

do

byto

wan

ia r

yb

ppk

na w

odac

h w

raŜl

iwyc

h na

za

n. z

w. a

zotu

ppk

siec

i op

erac

yjne

j (M

O)Kilometr

rzekiNazwa ppk

Rodzaj PPK *


ppk

siec

i po

dsta

wow

ej

ppk

siec

i re

pero

wej

ppk

dla

wód

do

pici

a

Nazwa rzekiL.p.

115 Dobrzyca 10,4 ujście do Piławy (m. Wiesiółka) D MD x x Koszalin

116 Drawa 122,8 poniŜej Drawska Pom (m. Mielenko) D MD x x Koszalin

117 Drawa 115,0 poniŜej jez. Lubie (m. Sienica) D MD x x Koszalin

118 Drawa 83,6 powyŜej ujścia Drawicy (m.Prostynia) D MD x Koszalin

119 Drawa 53,6pow. ujścia Korytnicy (most Zatom Niemieńsko)

D MD x Koszalin

120 Drawica 1,0 poniŜej jez. Mąkowarskiego, uj do Drawy D MD x x Koszalin

121 Gwda 112,1 poniŜej jez. Wielimie (m.Gwda Wielka) D, O MD MO MO x x Koszalin

122 Kokna 2,2 ujście do Drawy (m. Darskowo) D MD x x Koszalin

123 Korytnica 0,2 ujście do Drawy (m. Bogdanka) D MD x x Koszalin

124 Piławka 3,0 most na drodze Kołatnik-Kłębowiec O MO MO MO x Koszalin

125 Słopica 1,1 ujście do Drawy (m. Międzybór)) D MD x x Koszalin

126 śydówka 0,5 m.Kołatnik O MO MO MO x Koszalin

D -

O -

punkt pomiarowo-kontrolny monitoringu diagnostycznego (MD)

punkt pomiarowo-kontrolny monitoringu operacyjnego (MO)

ppk

siec

i EIO

NE

T-

Wat

ers

(daw

ne

ppk

repe

row

e)

ppk

siec

i z u

mów

m

iędz

ynar

odow

ych

(gra

nicz

ne)

ppk

dla

wód

do

pici

a

ppk

dla

wód

w

yzna

czon

ych

do

byto

wan

ia r

yb

ppk

na

wod

ach

wraŜl

iwyc

h na

zan

. zw

. azo

tu

ppk

siec

i op

erac

yjne

j

1 3 3 3 1 - 3 1- 3 2 - 3

1 Temperatura wody oC 12 26 12 12 12 122 Zapach krotność 12 26 12 123 Barwa mg Pt/dm3 12 26 12 124 Zawiesina ogólna mg/dm3 12 26 12 12 12 12

5 Tlen rozpuszczony mg O2/dm3 12 26 12 12 12 126 Nasycenie tlenem % 12 26 12 12 12 127 BZT5 mg O2/dm3 12 26 12 12 12 12

8 ChZT-Mn (indeks utlenialności) mg O2/dm3 12 12 12 12

9 ChZT-Cr mg O2/dm3 12 12

10 Ogólny węgiel organiczny mg C/ dm3 12 12 12 4 411 Przewodność w 20 °C µS/cm 12 26 12 12 1212 Substancje rozpuszczone mg/dm3 12 26 12 12

13 Siarczany mg SO4/dm3 12 26 12 12

14 Chlorki mg Cl/ dm3 12 26 12 1215 Wapń mg Ca/dm3 12 12 1216 Magnez mg mg/dm3 12 12 1217 Sód mg Na/dm3 26 1218 Potas mg K/dm3 26 12

19 Twardośc wody mg CaCO3/dm3 12 12 12 1220 Odczyn pH pH 12 26 12 12 1221 Zasadowość ogólna mg CaCO3/dm3 12 26 1222 Amoniak 1223 Amoniak niejonowy mg NH3/dm3 12

24 Azot amonowy mg N-NH4/dm3 12 26 12 12 12 12 12

25 Azot Kjeldahla mg N/dm3 12 26 12 4 12 12

26 Azot azotanowy mg N-NO3/dm3 12 26 12 12 12 12

27 Azot azotynowy mg N-NO2/dm3 12 26 12 12 12 12

28 Azot ogólny mg N/dm3 12 26 12 12 1229 Azot organiczny mg N/dm3 12 26 12 12

30 Fosforany PO4 mg PO4/dm3 12 26 12 12 12

31 Fosfor ogólny mg P/dm3 12 26 12 12 12 1232 Kadm 1 mg Cd/dm3 4 4 133 Ołów 1 mg Pb/dm3 4 4 134 Rtęć mg Hg/dm3 4 135 Nikiel mg Ni/dm3 4 136 WWA µg/dm3 1 137 Arsen mg As/dm3 4 138 Bar mg Ba/dm3 4 139 Bor mg B/dm3 4 140 Chrom (VI) mg Cr+6/dm3 441 Chrom ogólny mg Cr/dm3 4 142 Cynk 1 mg Zn/dm3 12 12 4 4 1243 Miedź 1 mg Cu/dm3 12 12 4 4 1244 Selen mg Se/dm3 4 145 Wanad mg Wa/dm3 4 146 Fenole (indeks fenolowy) mg/dm3 4 1 447 Węglowodory ropopochodne mg/dm3 4 148 Cyjanki wolne mg CN/ dm3 4 149 Fluorki mg F/dm3 4 150 śelazo 1 mg Fe/dm3 4 4 4

Ilość rocznych cykli pomiarów i badań w 3-letnim cyklu planowania

LP

Tabela 4.2.2. Zakres i cz ęstotliwo ść badań w 2007 roku w odniesieniu do funkcji pełnionych pr zez punkty pomiarowo - kontrolne

ppk

siec

i pod

staw

owej ppk sieci reperowej

ppk sieci operacyjnej

JednostkaWskaźnik jakości wody

ppk

siec

i EIO

NE

T-

Wat

ers

(daw

ne

ppk

repe

row

e)

ppk

siec

i z u

mów

m

iędz

ynar

odow

ych

(gra

nicz

ne)

ppk

dla

wód

do

pici

a

ppk

dla

wód

w

yzna

czon

ych

do

byto

wan

ia r

yb

ppk

na

wod

ach

wraŜl

iwyc

h na

zan

. zw

. azo

tu

ppk

siec

i op

erac

yjne

j

LP

ppk

siec

i pod

staw

owej ppk sieci reperowej

ppk sieci operacyjnej

JednostkaWskaźnik jakości wody

51 Mangan 1 mg Mn/dm3 4 452 Glin mg Al./dm3 453 Pestycydy ogółem 1

54Surfaktanty anionowe (substancje powierzchniowo-czynne anionowe) mg/dm3 4 4

55 Ogólna liczba bakterii Coli w 100 ml 12 12 12 12 12

56Liczba bakterii z grupy Coli typu kałowego (termotolerancyjne)

w 100 ml 12 12 12 12 12

57 Chlorofil “a” * µg/dm3 4 12 8 8 8

58 Saprobowość fitoplanktonu * indeks saprobow. 4

59 Fitoplankton** 4 460 Makrozoobentos 1 1 1

* Badanie chlorofilu "a" naleŜy wykonywać:

badanie fitoplanktonu naleŜy wykonać w miesiącach: w marcu, czerwcu,sierpniu i październiku ,

**

***

Oznaczenia metali wykonuje się w próbach sączonych 1)

w 4 przekrojach monitoringu granicznego Odry oznaczenia kadmu, ołowiu, cynku, miedzi, Ŝelaza i manganu naleŜy wykonać w próbach niesączonych . W wodach Odry w Krajniku Dolnym oznaczenia tych metali wykonuje się w kaŜdym badaniu (co dwa tygodnie)

Po opracowaniu i zweryfikowaniu metodyki pomiarowej

Tylko w przypadku, gdy sztuczną częścią wód płynących (np. kanałem) przepływa woda wykorzystywana do zaopatrzenia ludności w wodę do picia

w ppk o częstotliwości 4x/rok: w marcu, czerwcu, sierpniu i październikuw ppk o częstotliwości 8x/rok: w okresie od marca do października

43

Zaprojektowaną na lata 2007 - 2009 sieć monitoringu rzek województwa zachodniopomorskiego two-rzy łącznie 126 punktów pomiarowo-kontrolnych monitoringu diagnostycznego i operacyjnego. Zgodnie z koncepcją GIOŚ w trzyletnim okresie przeprowadzone powinny być badania we wszystkich punktach monitoringu diagnostycznego, przy założeniu 1/3 ich ilości w każdym roku. Wybór punktów przeznaczonych do badań w danym roku powinien uwzględniać uwarunkowania merytoryczne, orga-nizacyjne oraz możliwości finansowe inspektoratów.

Zakres i częstotliwość badań w zależności od funkcji pełnionych przez punkty pomiarowo – kontrolne zestawiono w Tabeli 4.2.2..

Do badań w 2007 roku wytypowano 68 stanowisk (mapa 4.2.2.), na których prowadzone będą bada-nia z częstotliwością 1 raz na miesiąc, z wyjątkiem 6 punktów pomiarowo-kontrolnych (dawnych punktów reperowych), dla których częstotliwość oznaczeń wyniesie 1 raz na 2 tygodnie.

W ramach poszczególnych monitoringów prowadzone będą badania wskaźników fizykochemicznych i biologicznych. Elementami biologicznymi przewidzianymi do badań w 2007 roku będzie badanie fi-toplanktonu oraz badania makrobezkręgowców bentosowych (z sukcesywnie wprowadzanymi nowy-mi metodykami).

Stan chemiczny określany będzie głównie w oparciu o badania substancji priorytetowych, których li-sta została zdecydowana w rozporządzeniu Ministra Środowiska – Wykaz substancji priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej (Dz. U z 2005 r. Nr 233 poz.1987). Rzeczywisty zakres pomiarowy bę-dzie określony po zakończeniu programu pilotażowego w połowie 2007 roku. W ten sposób wypeł-nione zostanie zalecenie dyrektywne, że monitorowane winny być tylko substancje będące przedmio-tem znaczących zrzutów do środowiska wodnego, a zarazem zoptymalizowane będą koszty tej części badań monitoringowych. Do czasu wypracowania szczegółowego programu monitorowania substancji priorytetowych w wodach powierzchniowych, prowadzenie badań substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego utrzymano na dotychczasowym poziomie (rozszerzono program podstawowy o dotychczas wykonywane oznaczenia metali ciężkich tam gdzie jest to zasadne z uwagi na presje).

Niezbędne do oceny stanu wód badania parametrów hydromorfologicznych wód będą wykonywane przez wyspecjalizowane służby IMGW, a wartości pomiarów wskaźników hydromorfologicznych w każdym punkcie pomiarowym monitoringu diagnostycznego oraz dokonana (przez IMGW) ocena stanu hydromorfologicznego powinny być dostępne dla WIOŚ.

Na podstawie uzyskanych danych dokonana zostanie klasyfikacja stanów wód w oparciu o standardy zapisane w rozporządzeniach MŚ do ustawy Prawo wodne. Ogólne zasady oceny stanu wód w regio-nach wodnych na podstawie wyników z nowych systemów monitoringu określone zostaną po uzgod-nieniach pomiędzy Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska a Krajowym Zarządem Gospodarki Wodnej. Przewiduje się, że rozporządzenie MŚ w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód po-wierzchniowych, w oparciu o które będzie wykonywana ocena stanu wód w latach 2007-2009, wej-dzie w życie w pierwszej połowie 2007 roku.

Lata 2008 – 2009

W latach 2008-2009 program monitoringu wód w rzekach będzie uzupełniany i zmieniany w oparciu o doświadczenia i programy badawcze wykonane w latach poprzednich.

W roku 2008 wykonana zostanie ocena stopnia eutrofizacji śródlądowych wód powierzchniowych, morskich wód wewnętrznych i wód przybrzeżnych. Ocena będzie obejmowała okres 2004-2007 (art. 47 ust.6 ustawy - Prawo wodne).

Pomiary na stacji wodnej w Widuchowej W 2007 roku kontynuowane będą pomiary zanieczyszczeń wód Odry na Stacji pomiarów ciągłych w Widuchowej.

Stacja została uruchomiona w lipcu 1996 roku (dzięki uzyskaniu środków z Funduszu PHARE oraz przy wsparciu NFOŚ i GW oraz WFOŚ i GW) jako jedna ze stacji planowanego przez Państwową In-spekcję Ochrony Środowiska systemu automatycznego monitoringu zanieczyszczeń rzek granicznych w dorzeczu Odry.

Głównym celem tej inwestycji było wzmocnienie istniejącego systemu monitoringu wód w zlewni Odry i stworzenie systemu wczesnego ostrzegania przed nadzwyczajnymi zagrożeniami a także moż-

44

liwość obliczania ładunków zanieczyszczeń i obserwacji trendów zmian jakościowych i ilościowych w zlewni.

Zmiany organizacyjne w Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska uniemożliwiły kontynuację za-mierzonego programu budowy sieci automatycznych stacji pomiarowych, jednak stacja w Widucho-wej, zaprojektowana jako stacja osłonowa ujęcia wody dla miasta Szczecina, jest istotnym elementem systemu monitoringu regionalnego w województwie zachodniopomorskim. Wykonywane tu ciągłe pomiary umożliwiają ocenę istotnych wskaźników zanieczyszczenia wód Odry. Dzięki połączeniu sta-cji z siedzibą WIOŚ w Szczecinie możliwe jest pozyskiwanie najbardziej aktualnych informacji o sta-nie i jakości wód. Zdobyte doświadczenia w pierwszych latach eksploatacji doprowadziły do ograni-czenia zakresu pomiarowego do 5 parametrów. Aktualnie mierzone są: poziom wody, temperatura wody, odczyn pH, przewodnictwo właściwe i tlen rozpuszczony.

Gromadzenie danych Wyniki analiz monitoringu rzek do momentu przygotowania przez GIOŚ nowych narzędzi informa-tycznych nadal gromadzone będą w wojewódzkiej bazie JAWO ( z modyfikacją wynikającą z KM-PHP w 2007 roku).

Wyniki pomiarów parametrów biologicznych, do czasu opracowania nowych baz danych, gromadzone będą w plikach w formacie excel.

Przekazywanie danych Wyniki badań przekazywane są do IMGW wg ustalonego formatu bazy danych (z punktów repero-wych co miesiąc, pozostałe wyniki raz na kwartał oraz po rocznym cyklu badań), do GIOŚ (raz na kwartał oraz po rocznym cyklu badań), Grupie Roboczej W-2 Polsko-Niemieckiej Komisji ds. Wód Granicznych (po rocznym cyklu badań), oraz przetworzone wyniki pomiarów do RZGW, Wojewody, Urzędu Marszałkowskiego, Urzędów Powiatowych i Gmin a także są udostępniane instytucjom na-ukowo-badawczym.

Udostępnianie i upowszechnianie danych Wyniki monitoringu rzek są upowszechniane w formie raportów wojewódzkich (co 2 lata), sprawoz-dań z badań polsko – niemieckich wód granicznych, raportów tematycznych, raportów dla powiatów i gmin, oraz na stronie internetowej w formie zgodnej z Rozporządzeniem MŚ w sprawie sposobu udostępniania informacji (aktualizacja roczna).

45

4.2.1.2. Monitoring jezior

Podstawy prawne Podstawą do przygotowania programu monitoringu jezior na lata 2007 - 2009 są: − rozporządzenie MŚ z dnia 23.12.2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na za-

nieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. Nr 241, poz. 2093); − rozporządzenie MŚ z dnia 1.09.2002 r. w sprawie sposobu udostępniania informacji o środowisku

(Dz. U. Nr 176, poz. 1453); − rozporządzenie MŚ z dnia 27.11.2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody

powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. Nr 204, poz. 1728);

− rozporządzenie nr 9/2003 Dyrektora RZGW w Szczecinie dnia 28.11.2003 r. w sprawie uznania ob-szaru zlewni rzeki Płoni od źródeł do przekroju w kilometrze 13,8 za Obszar Szczególnie Narażony (OSN), z którego odpływ azotu ze źródeł rolniczych należy ograniczyć;

− projekt rozporządzenia MŚ w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu wód powierzchniowych oraz podziemnych (projekt 2007);

− projekt rozporządzenia MŚ w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód powierzchniowych (projekt 2007).

Cele Głównym celem monitoringu jezior jest dostarczenie informacji o stanie wód jezior województwa za-chodniopomorskiego, niezbędnej do gospodarowania wodami w dorzeczach, w tym do ich ochrony przed eutrofizacją i zanieczyszczeniami antropogenicznymi.

Podstawowym zadaniem na najbliższe 3 lata będzie wdrożenie i dopracowanie nowego systemu moni-toringu jezior zgodnego z zasadami RDW oraz nowego sposobu ich oceny. Należy zaznaczyć, że pro-gram monitoringu w latach 2008 i 2009 może ulec zmianie – stosownie do doświadczeń wynikających z realizacji programu w roku 2007.

Rok 2007 będzie okresem zasadniczych zmian w programie monitoringu jakości wód w jeziorach.

Program na lata 2007 – 2009

W jeziora w województwie zachodniopomorskim będą badane w ramach monitoringu diagnostyczne-go oraz monitoringu operacyjnego.

W ramach monitoringu diagnostycznego utworzone zostały w Polsce 2 sieci pomiarowe: reperowa i podstawowa.

Sieć reperowa obejmuje jeziora (wraz dopływami i odpływami) wybrane do corocznego monitorowa-nia nie tylko w latach 2007-2009, ale co najmniej do roku 2012. Listę tych jezior ustalił Główny In-spektorat Ochrony Środowiska. Obejmuje ona 26 jezior w Polsce, z których 2 położone są w woje-wództwie zachodniopomorskim. Wyniki uzyskane w monitoringu jezior sieci reperowej powinny być pomocne w interpretacji wyników badań jezior sieci podstawowej (ocena zmienności sezonowej, zmienność z roku na rok).

Sieć podstawowa obejmuje jeziora (wraz dopływami i odpływami) wybrane do monitorowania w la-tach 2007-2009. Każdego roku będą badane inne jeziora. Listę 17 jezior dla województwa zachodnio-pomorskiego ustalił Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w porozumieniu z Wojewódzkim In-spektorem Ochrony Środowiska w Szczecinie.

Monitoringiem operacyjnym objęte będą 3 największe jeziora położone w granicach Obszaru Szcze-gólnie Narażonego na zanieczyszczenie azotanami pochodzenia rolniczego(OSN).

46

Monitoring diagnostyczny

Zgodnie ze wskazaniami RDW wybrano jeziora o powierzchni > 50 ha, wyselekcjonowane w taki sposób, by stanowiły reprezentację całej populacji jezior województwa zachodniopomorskiego. Wy-boru dokonano na podstawie analizy: uwarunkowań naturalnych (typologia), rodzaju presji i informa-cji dotyczącej stanu czystości wód.

Określenie uwarunkowań naturalnych zgodnie z wymogami RDW (załącznik II) zostało odzwiercie-dlone poprzez przynależność do typu abiotycznego.

W województwie zachodniopomorskim jeziora o powierzchni > 50 ha zostały przyporządkowane do 7 typów abiotycznych. Uznano, że podstawowe kryteria różnicujące uwarunkowania abiotyczne jezior w granicach administracyjnych naszego województwa to: zawartość wapnia, głębokość średnia i wiel-kość zlewni (wyrażona jako stosunek powierzchni zlewni do objętości wód jeziora). Aż 85% jezior za-liczono do jednego z 3 typów abiotycznych – 2a, 3a, 3b, przy czym do typu 3b należy 38% jezior.

Do monitoringu diagnostycznego na 3 najbliższe lata wybrano jeziora reprezentujące główne typy abiotyczne, a mianowicie: − typ 2a (mała zlewnia, jez. głębokie) – 4 jeziora w sieci podstawowej i 1 jezioro w sieci reperowej, − typ 3a (duża zlewnia, jez. głębokie) – 4 jeziora w sieci podstawowej, − typ 3b (duża zlewnia, jez. płytkie) – 8 jezior w sieci podstawowej i 1 jezioro w sieci reperowej, − typ 4 (jezioro przymorskie) – 1 jezioro w sieci podstawowej.

Podstawowe parametry morfometryczne jezior wytypowanych do monitoringu diagnostycznego w sieci reperowej przedstawiono w tabeli 4.2.3, a do monitoringu diagnostycznego w sieci podstawo-wej w tabeli 4.2.4. Lokalizację tych jezior przedstawiono na mapie 4.2.3.

Tabela 4.2.3. Wykaz jezior przewidzianych do badań w latach 2007-2009 w monitoringu diagnostycz-nym – sieć reperowa (badania prowadzone z częstotliwością – 6 razy w sezonie wegetacyjnym)

Lp. Nazwa je-ziora

Zlewnia rzeki

Powiat Powierzchnia [ha]

Głębokość maks.

Głębokość średnia

Typ abiotyczny uwagi

1 Wąsosze Drawa drawski 326,4 8,5 3,5 3b -

2 Morzycko Słupia gryfiński 342,7 60,0 14,5 2a -

Tabela 4.2.4. Wykaz jezior przewidzianych do badań w latach 2007-2009 w monitoringu diagnostycz-nym – sieć podstawowa (badania prowadzone z częstotliwością – 3 razy w sezonie wegetacyjnym)

Lp. Nazwa jeziora Zlewnia rzeki

Powiat Powierzchnia [ha]

Głębokość maks.

Typ abio-tyczny

rok badań

uwagi

1 Wierzchowo Gwda szczecinecki 731,0 26,5

2a 2007 NATURA 2000, jezioro referen-cyjne

2 Kamienica Błotnica kołobrzeski 66,2 12,2 3a 2007 NATURA 2000

3 Wielkie Dąbie Drawa drawski 91,1 8,1 3b 2007 -

4 Miedwie Płonia stargardzki, pyrzycki 3527 43,8 2a 2007 NATURA 2000

5 Płoń Płonia pyrzycki 790,7 4,5 3b 2007 NATURA 2000 6 Będgoszcz Płonia gryfiński,

pyrzycki 264,3 13,0 3b 2007 NATURA 2000

7 Bukowo bezp. Bałtyk sławieński 1747,4 2,8 4 2008 -

8 Lubie Drawa drawski 1439 46,2 3a 2008 OChK

9 Szerokie Drawa drawski 76,3 14,8 3a 2008 -

10 Kiełbicze Odra gryfiński 72,0 4,5 3b 2008 -

11 Sitno Wlk. Myśla myśliborski 186,0 9,2 3b 2008 NATURA 2000

47

12 Woświn Rega stargardzki 809,7 28,1 2a 2008 NATURA 2000

13 Drawsko Drawa drawski 1781,5 79,7 2a 2009 Park Kraj.

14 Oparzno Rega świdwiński 55,0 2,5 3b 2009 -

15 Czajcze Dziwna kamieński 71,5 4,6 3b 2009 Park. Narodo-

wy 16 Krzemień Ina stargardzki 229,1 29,2 3a 2009 NATURA 2000

17 Korytowo Ina choszczeński 68,3 6,8 3b 2009 -

Do badań w monitoringu diagnostycznym w sieci reperowej wytypowano jezioro Wąsosze położo-ne w zlewni z przewagą lasów i jezioro Morzycko w zlewni z przewagą pól uprawnych.

Jezioro Wąsosze zostało przypisane do typu abiotycznego 3b (duża zlewnia, jez. płytkie). Jest odbior-nikiem ścieków z oczyszczalni wiejskiej (170 m3/dobę). Poprzednie badania według programu SOJJ przeprowadzono w roku 1999. Na ich podstawie stwierdzono, że wody jeziora nie spełniają normaty-wów przewidzianych dla III klasy czystości (poza klasą).

Jezioro Morzycko zostało przypisane do typu abiotycznego 2a (mała zlewnia, jez. głębokie). Na jego zachodnim brzegu usytuowane jest miasto Moryń. Poprzednie badania przeprowadzono w roku 2003. Na ich podstawie wody jeziora zaliczono do II klasy czystości.

48

Do badań w monitoringu diagnostycznym w sieci podstawowej w latach 2007-2009 wytypowano 17 jezior.

Wybór tych jezior był poprzedzony analizą wielu kryteriów mających istotny wpływ na ich reprezen-tatywny charakter w odniesieniu do zróżnicowania morfometrycznego, hydrograficznego, zlewniowe-go oraz nasilenia i wielkości presji.

49

Z pośród wybranych jezior – 11 jest położonych na obszarach cennych ze względów przyrodniczych; w tym 8 na terenach objętych siecią NATURA 2000 i po 1 jeziorze zlokalizowanym w granicach: Wo-lińskiego Parku Narodowego, Drawskiego Parku Krajobrazowego i w obrębie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Pojezierze Drawskie”. Ponadto 1 jezioro posiada status jeziora referencyjnego, czyli „wzorcowego” dla zbiorników należących do typu 2a. Natomiast aż 5 jezior posiada status wielkich zbiorników wodnych z uwagi na powierzchnię, względnie na ilość retencjonowanych wód. Najwięk-szą objętość wód posiada Miedwie, jest to 2 pod tym względem jezioro w Polsce. Badanie tego jeziora mają istotne znaczenie z uwagi na ujęcie wody pitnej, które zaopatruje mieszkańców Szczecina. Ba-dania kontrolne, zgodnie z rozporządzeniem o jakości wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludno-ści w wodę przeznaczoną do spożycia, wykonują zarówno operator ujęcia wody, jak i Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna. Wyniki tych badań w ramach współpracy są przekazywane do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Szczecinie.

Szczegółowe ustalenia dla jezior, które będą objęte badaniami w roku 2007 podano na końcu tego rozdziału.

Metodyka badań jezior w monitoringu diagnostycznym Program monitorowania stanu czystości jezior oparty został ustalony przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w porozumieniu z wojewódzkimi inspektoratami ochrony środowiska przy wsparciu merytorycznym Instytutu Ochrony Środowiska1 w Warszawie.

Programy pomiarowe jezior sieci reperowej i podstawowej różnią się częstotliwością badań, natomiast zakres wykonywanych oznaczeń jest taki sam. Wykaz wskaźników oraz częstotliwość wykonywania badań zawiera tabela 4.2.5.

Celem podjęcia badań jezior wytypowanych do sieci reperowej jest rejestrowanie zmian o charakterze naturalnym oraz będących wynikiem presji antropogenicznej w warunkach obecnego użytkowania zlewni. Przewidywana częstotliwość badań w ciągu roku – 6 razy w sezonie wegetacyjnym. Planowa-ne jest kontynuowanie tych badań w latach 2007-2012.

Program realizowany w jeziorach wytypowanych do sieci podstawowej przewiduje częstotliwość ba-dań w ciągu roku – 3 razy w sezonie wegetacyjnym. Każdego roku przewidziane jest przeprowadzenie badań innych jezior.

pobór prób Program obejmuje badania wód jeziorowych na wyznaczonych stanowiskach pomiarowych oraz wód dopływów i odpływów jezior.

Na stanowiskach zlokalizowanych na jeziorach: − pobór prób do badań fizyczno-chemicznych odbywa się z głębokości 1 m pod powierzchnią, − profil termiczno-tlenowy, obejmuje pomiary temperatury i zawartości tlenu w pionowym słupie

wody od powierzchni do dna w odstępie 1 metra, − do badań biomasy fitoplanktonu oraz koncentracji chlorofilu „a” pobierane są próby zintegrowane.

Badania zostaną przeprowadzone w następujących terminach: − jeziora sieci reperowej: Morzycko i Wąsosze) 1/ III dekada marca, lub I dekada kwietnia 2/ II dekada maja 3//III dekada czerwca

4/ II dekada sierpnia 5/ II dekada września 6/ II dekada października

1 Instytut Ochrony Środowiska w Warszawie od roku 1992 pełni nadzór merytoryczny nad monitoringiem jezior w Polsce.

50

− jeziora sieci podstawowej (wg wykazu z tabeli 4.2.4) 1/ III dekada marca, lub I dekada kwietnia 2//III dekada czerwca 3/ II lub III dekada sierpnia

badania roślinności wodnej - lipiec

Na stanowiskach zlokalizowanych na dopływach i odpływach jezior: − badania wód dopływów i odpływów będą realizowane w tych samych terminach co badania jezior.

zakres badań

Tabela 4.2.5 Zakres pomiarowy oraz częstotliwość badań prowadzanych w ciągu roku na 1 punkcie pomiarowo-kontrolnym.

Lp zakres badań sieć podstawowa sieć reperowa

jeziora cieki jeziora cieki 1 Odczyn pH 3 - 6 - 2 Przewodność 3 3 6 6 3 Zasadowość ogólna 3 3 6 6 4 Tlen rozpuszczony 3*** 3 6*** 6 5 BZT5 1* 3 1* 6 6 Utlenialność - 3 - 6 7 ChZT_Cr 1* 3 1* 6 8 Ortofosforany 3 3 6 6 9 Fosfor ogólny 3 3 6 6

10 Wapń miareczkowo 3** - 6** - 11 Barwa 3** - 6** - 12 Azot amonowy 3 3 6 6 13 Azot azotanowy 3 3 6 6 14 Azot azotynowy - 3 - 6 15 Azot Kjeldahla 3 3 6 6 16 chlorofil "a" + feofityna 3 - 6 - 17 badania biomasy fitoplanktonu 3 - 6 - 18 badania makrofitów 1 - - - 19 przezroczystość 3 - 6 - 20 temperatura wody 3*** 3 6*** 6 21 zawiesina (sucha masa sestonu) 2* - 2* - 22 NPL bakterii typu kałowego 3 3 6 6

Pobór-prób .fizykochem 3 3 6 6

Pobór prób zintegrowanych (biomasa i chlorofil) 3 - 6 -

* - badania na 1 stanowisku każdego jeziora ; BZT5 i ChZT tylko latem (II dekada sierpnia), sucha masa sestonu wiosną i latem (II dekada sierpnia)

** - badania na 1 stanowisku każdego jeziora

*** - na jeziorach wykonywane są badania w profilu od powierzchni do dna

Badania fitoplanktonu

We wszystkich jeziorach objętych monitoringiem będą wykonywane badania biomasy fitoplanktonu. Badania te będą wykonywane na wszystkich stanowiskach wyznaczonych w obrębie misy jeziornej. Obowiązuje pobór prób zintegrowanych. Są to próby uśredniane w sposób mechaniczny; z kilku po-ziomów głębokości. Wiosną podpróby pobierane są z 5 poziomów głębokości – 1 m, 2m, 3 m, 4 m, 5 m. Latem pobór następuje również co metr, ale w obrębie całego epilimnionu. Liczba prób zależy od

51

miąższości tej warstwy. Ponadto jeżeli w wodach badanego jeziora, a szczególnie w strefie litoralowej stwierdzone zostanie występowanie glonów nitkowatych należy pobrać próbki w celu określenia skła-du gatunkowego oraz liczebności.

Badania makrofitów

Do badań roślinności wodnej w roku 2007 wytypowano 3 jeziora należące do sieci podstawowej. Wybrano jeziora należące do różnych typów abiotycznych. Są to jeziora: Kamienica, Wielkie Dąbie, Wierzchowo. Zakres tych badań obejmie określenie składu gatunkowego oraz zasięgu występowania roślin: wynurzonych, zanurzonych i o liściach pływających. W jeziorach Będgoszcz i Płoń badania ro-ślinności wodnej wykonano w roku 2003, a w jeziorze Miedwie w roku 2005 i dlatego nie planuje się powtórzenia tych badań w latach 2007-2009. Badania roślinności wodnej w jeziorach sieci reperowej zostaną wykonane po roku 2009.

Monitoring operacyjny

W ramach monitoringu operacyjnego w roku 2007 będą przeprowadzone badania na 3 stanowiskach zlokalizowanych następująco: − Jezioro Miedwie – stanowisko 01 − Jezioro Będgoszcz – stanowisko 02 − Jezioro Płoń – stanowisko 02

Są to jednocześnie stanowiska monitoringu diagnostycznego.

Na początku roku 2008 zostanie przeprowadzona ocena stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych. Wyniki tej oceny będą wykorzystane między innymi do weryfikacji Obszaru Szczególnie Narażonego na zanieczyszczenie azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych. Jeżeli jeziora: Miedwie, Byd-goszcz i Płoń nadal będą posiadać status wód wrażliwych, to badania kontrolne na wyżej wymienio-nych stanowiskach będą kontynuowane w latach 2008-2009.

metodyka badań

Sposób poboru prób i częstotliwość w ciągu roku zasadniczo tak jak w ustaleniach dla monitoringu diagnostycznego – sieci podstawowej.

Na jeziorach: Miedwie i Będgoszcz latem będą pobrane próby z głębokości 1 metra nad dnem.

zakres badań

W stosunku do badań monitoringu diagnostycznego zakres badań zostanie poszerzony następująco: − w próbach pobranych z warstwy powierzchniowej – 3 razy w roku

wskaźniki dodane (w stosunku do programu diagnostycznego): azot azotynowy, substancje rozpuszczone, ogólny węgiel organiczny i BZT5,

− w próbach pobranych z warstwy przydennej – 2 razy w roku (latem) wskaźniki: azot amonowy, fosforany, fosfor ogólny i BZT5.

Rok 2007

W ramach monitoringu diagnostycznego w roku 2007 zaplanowano przeprowadzenie badań 8 jezior; w tym 2 jeziora w sieci reperowej i 6 jezior w sieci podstawowej.

Na 3 stanowiskach opróbowanych w ramach monitoringu diagnostycznego ustanowiono punkty kon-trolne monitoringu operacyjnego.

Na mapie 4.2.4 przedstawiono lokalizację punktów pomiarowych dla roku 2007.

52

Tabela 4.2.6 Wykaz stanowisk pomiarowych opróbowanych w ramach monitoringu diagnostycznego i operacyjnego.

monitoring diagnostyczny

monitoring operacyjny

wykonawca

lp. nazwa jeziora Ilość

pkt. pom. na jeziorze

Ilość pkt. pom.

na ciekach

sieć

stanowiska kontrolne

na jeziorze

laboratoium

w

1 Morzycko 3 2 reperowa - Szczecinie 2 Wąsosze 2 5 reperowa - Koszalinie 3 Będgoszcz 4 - podstawowa 1 Szczecinie 4 Płoń 2 6 podstawowa 1 Szczecinie 5 Miedwie 1 1 podstawowa 1 Szczecinie 6 Wielkie Dąbie 2 2 podstawowa - Koszalinie 7 Wierzchowo 3 4 podstawowa - Koszalinie 8 Kamienica 2 2 podstawowa - Koszalinie

W roku 2007 WIOŚ w Szczecinie nie planuje wykonanie badań w ramach monitoringu badawczego. Trudno jest zaplanować `monitoring badawczy na lata 2007-2008 z uwagi, iż potrzeba jego urucho-mienia może wystąpić nagle. Należy więc liczyć się z koniecznością rozpoczęcia badań nawet w roku 2007.

Gromadzenie danych

Wyniki badań jezior i ich dopływów będą gromadzone: − w miarę możliwości w bazie danych – JEZIORA, − w arkuszu kalkulacyjnym EXEL.

Oceny

Wszystkie badane jeziora będą poddane ocenie według klasyfikacji spełniającej wymagania Ramowej Dyrektywy Wodnej – według wytycznych przygotowywanych przez GIOŚ.

Wszystkie badane jeziora będą także ocenione na podstawie kryteriów eutrofizacji wód.

Przekazywanie i rozpowszechnianie danych

Dane o jeziorach będą przekazywane do: RZGW w Szczecinie, RZGW w Poznaniu, Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody, Zachodniopomorskiego Urzędu Marszałkowskiego, Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego (raz w roku), a także w zależności od potrzeb do urzędów powiatowych i gminnych.

Dane o jeziorach badanych w sieci reperowej, poprzez GIOŚ w Warszawie, zostaną przesłane do Eu-ropejskiej Agencji Środowiska.

Komunikaty o jakości jezior będą przekazywane do Instytutu Ochrony Środowiska w Warszawie.

Stan jakości jezior będzie przedstawiony w wydawanym co dwa lata Raporcie o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim.

Informacje o stanie jezior udostępniane będą wszystkim zainteresowanym (instytucje, studenci, szko-ły) zgodnie z rozporządzeniem MŚ z dnia 1.09.2002 r. w sprawie sposobu udostępniania informacji o środowisku.

55

4.2.1.3.Monitoring wód przejściowych i przybrzeżnych.

Podstawa prawna

− ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. nr 239, poz. 2019 oraz Nr 267, poz. 2255) - art. 38a ust. 1, 2 i 4, art. 47, art. 155a, art.155b, art. 156;

− rozporządzenie MŚ z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać morskie wody wewnętrzne i wody przybrzeżne będące środowiskiem życia skorupiaków i mięczaków (Dz. U. z 2002 r. Nr 176, poz. 1454)1;

− rozporządzenie MŚ z dnia 1 września 2002 r. w sprawie sposobu udostępniania informacji o środo-wisku (Dz. U. z 2002 r. Nr 176, poz. 1453);

− projekt rozporządzenia w sprawie elementów jakości i definicji klasyfikacji stanu ekologicznego oraz potencjału ekologicznego wód powierzchniowych (art.38a ust. 2 Ustawy Prawo wodne);

− projekt rozporządzenia w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód powierzchniowych (art.38a ust. 3 ustawy Prawo wodne)

− projekt rozporządzenia w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu wód powierzchniowych i pod-ziemnych (art. 155b ust. 1 ustawy Prawo wodne).

Cele Celem wykonywania badań jest realizacja postanowień Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/EC (RDW), której zapisy przetransponowano do prawa polskiego. Ramowa Dyrektywa Wodna nakłada na państwa wspólnoty obowiązek utworzenia sieci monitoringowej składającej się z trzech rodzajów mo-nitoringu: diagnostycznego (mającego na celu dostarczenie informacji dla tworzenia programów mo-nitoringu oraz oceny długofalowych zmian), operacyjnego (ustalenia stanu wód uznanych za zagrożo-ne oraz oceny zmian w tych wodach, jako skutku podjętych programów działań) oraz badawczego2 (m.in. w celu określenia czynników wywołujących zagrożenie niespełnienia celów środowiskowych).

Program pomiarowy na lata 2007-2009 W latach 2007-2009 prowadzone będą badania jakości wód przejściowych i przybrzeżnych wg pro-gramów monitoringu diagnostycznego i operacyjnego, w ramach których badane będą elementy jako-ści biologicznej (fitoplankton, bezkręgowce bentosowe) oraz elementy jakości fizykochemicznej (wskaźniki charakteryzujące stan fizyczny wód, w tym warunki termiczne, wskaźniki charakteryzują-ce warunki tlenowe, zasolenie, zakwaszenie, warunki biogenne, a także wskaźniki charakteryzujące występowanie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego z wykazu I oraz II, wskaźniki charakteryzujące występowanie innych substancji chemicznych) oraz wskaźniki mikrobio-logiczne.

Po uzyskaniu przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie wyników programu pilotażowego prowadzonego przez Główny Inspektora Ochrony Środowiska, program poszerzony zo-stanie o badanie substancji priorytetowych i innych substancji chemicznych.

Na obszarze Dorzecza Odry, na wodach przejściowych program pomiarowy realizowany będzie na 9 stanowiskach w monitoringu diagnostycznym (C, E, F, B2, JWW, H, DZ, SW, WL) oraz w 6 punk-tach kontrolnych w monitoringu operacyjnym (C, B2, H, E, SW, DZ). Przy czym punkty: C, E, B2, H, 1 Mimo, iż na podstawie artykułu 92 ust. 3 ustawy Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (Dz. U. 2001.115.1229 z dnia 11 października 2001 r.) sporządzono wykazy wód będące środowiskiem życia skorupiaków i mięczaków, to Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie, opierając się na analizie sporządzonej na potrze-by Raportu dla Obszaru Dorzecza Odry z realizacji art. 5 i 6, zał. II, III, IV Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE, zgodnie z którą w regionach wodnych Obszaru Dorzecza Odry nie wyznaczono obszarów chro-nionych z uwagi na występowanie gatunków wodnych o znaczeniu ekonomicznym, nie włączył do programu badań tych parametrów, o których mowa w rozporządzeniu dotyczącym warunków jakim powinny odpowiadać morskie wody wewnętrzne i wody przybrzeżne będące środowiskiem życia skorupiaków i mięczaków. 2 W roku 2007 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie nie planuje wykonywania badań w ramach monitoringu badawczego.

56

SW, DZ pełnią rolę stanowisk pomiarowych zarówno w monitoringu diagnostycznych jak i w monito-ringu operacyjnym.

W przypadku wód przybrzeżnych monitoring diagnostyczny prowadzony będzie również na 7 stano-wiskach (1-7), natomiast monitoring operacyjny wykonywany będzie na 4 stanowiskach (3, 4, 5, 7), które jednocześnie pełnią rolę punktów pomiarowo kontrolnych w monitoringu diagnostycznym.

W monitoringu diagnostycznym wód przejściowych i przybrzeżnych punkty pomiarowo kontrolne podzielono na reperowe (R) i podstawowe (P). W punktach reperowych (B2, JWW, DZ, SW, C, H, E, F, 2, 3, 4, 5, 6, 7) pomiary wykonywane będą z częstotliwością 8 razy w roku, natomiast w punktach podstawowych (WL, 1) 6 razy w roku. Częstotliwość wykonywania pomiarów, oprócz rodzaju pro-wadzonego monitoringu(diagnostyczny czy operacyjny) oraz rodzaju punktu (reperowy czy podsta-wowy), zależeć będzie również od badanego wskaźnika jakości wód.

Szczegółowe informacje dotyczące częstotliwości wykonywania pomiarów i badań zawierają tabele: 4.2.7 i 4.2.8.

Łącznie wyznaczonych zostało 16 punktów pomiarowo - kontrolnych, w tym 10 punktów kon-trolnych w monitoringu operacyjnym oraz 6 punktów pomiarowo - kontrolnych w monitoringu diagnostycznym.

Na podstawie uzyskanych danych, dokonana zostanie klasyfikacja stanu wód w oparciu o obowiązują-ce akty prawne.

Program monitoringu diagnostycznego wód przejściowych i przybrzeżnych będzie realizowany przez dwa lata (2007-2008) (Tabela 4.2.9).

Monitoring operacyjny wód przejściowych będzie realizowany przez 2 lata (2008-2009), natomiast monitoring operacyjny na wodach przybrzeżnych uruchomiony zostanie w roku 2009, po uzyskaniu informacji z monitoringu diagnostycznego o stanie tych wód (Tabela 4.2.10).

Można się spodziewać, iż wnioski uzyskane po wykonaniu badań w roku 2007 mogą wpłynąć na mo-dyfikację programu pomiarowego w latach 2008-2009.

Zintegrowane próby do badań fizykochemicznych i biologicznych elementów jakości oraz wskaźni-ków mikrobiologicznych pobierane będą w okresie od marca (kwietnia) do października (listopada).

Lokalizację stanowisk pomiarowych - kontrolnych, w latach 2007-2009, na jednolitych częściach wód przejściowych i przybrzeżnych przedstawiono na mapie 4.2.5.

Gromadzenie danych Zebrane dane gromadzone będą w systemie komputerowym Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Szczecinie.

Przekazywanie wyników badań i ocen Wyniki pomiarów będą przekazywane, co trzy miesiące od momentu rozpoczęcia badań, do Główne-go Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz do Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej we Wro-cławiu.

Zagregowane wyniki pomiarów i ocen udostępnione zostaną raz w ciągu roku Regionalnemu Zarzą-dowi Gospodarki Wodnej w Szczecinie.

Upowszechnianie wyników Dane będą upowszechniane i udostępniane w Raporcie z stanie środowiska województwa zachodnio-pomorskiego (jeden raz na dwa lata), na internetowej stronie WIOŚ w Szczecinie (jeden raz na rok), a także w zależności od potrzeb użytkowników (administracji rządowej i samorządowej, wyższych uczelni, szkół, instytutów naukowych, bibliotek, społeczeństwa).

59

WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE - WIOŚ SZCZECIN

Tabela 4.2.7 Zakres i częstotliwość badań poszczególnych elementów oceny stanu wód przejściowych i przybrzeżnych w monitoringu diagnostycznym. Częstotliwość pomiarów i badań wskaźników jakości wód przejściowych wód przybrzeżnych wód przejściowych wód przybrzeżnych

2007 2008

L.p. Wskaźnik jakości wód

P R P R P R P R 1. Elementy jakości biologicznej 1.1. Fitoplankton 1.1.1 Liczebność 6 8 6 8 6 8 6 8 1.1.2. Skład gatunkowy 6 8 6 8 6 8 6 8 1.1.3. Obecność taksonów wydzielających toksyny 6 8 6 8 6 8 6 8 1.1.4 Biomasa 6 8 6 8 6 8 6 8 1.1.5. Chlorofil „a” 6 8 6 8 6 8 6 8 1.1.6. Feofityna „a” 6 8 6 8 6 8 6 8 1.2. Bezkręgowce bentosowe 1 1 1 1 1.2.1. Liczebność 1 1 1 1 1.2.2. Skład gatunkowy 1 1 1 1 1.2.3. Obecność taksonów wrażliwych na zanieczyszczenia 1 1 1 1 2. Elementy jakości fizykochemicznej 2.1. Grupa wskaźników charakteryzujących stan fizyczny, w tym

warunki termiczne

2.1.1. Temperatura wody 6 8 6 8 6 8 6 8 2.1.2. Barwa 6 8 6 8 6 8 6 8 2.1.3. Zawiesiny ogólne 6 8 6 8 6 8 6 8 2.1.4. Przezroczystość wody 6 8 6 8 6 8 6 8 2.2. Grupa wskaźników charakteryzujących warunki tlenowe 2.2.1. Tlen rozpuszczony 6 8 6 8 6 8 6 8 2.2.2. Nasycenie tlenem 6 8 6 8 6 8 6 8 2.2.3. BZT5 6 8 6 8 6 8 6 8 2.2.4. OWO 6 8 6 8 6 8 6 8 2.3. Grupa wskaźników charakteryzujących zasolenie 2.3.1. Zasolenie 6 8 6 8 6 8 6 8 2.3.2. Chlorki 6 8 6 8 6 8 6 8 2.3.3. Przewodność w 20oC 6 8 6 8 6 8 6 8 2.4. Grupa wskaźników charakteryzujących zakwaszenie

60

2.4.1. pH 6 8 6 8 6 8 6 8 2.4.2. Zasadowość ogólna 6 8 6 8 6 8 6 8 2.5. Grupa wskaźników charakteryzujących warunki biogenne 2.5.1. Azot amonowy 6 8 6 8 6 8 6 8 2.5.2. Azot azotanowy 6 8 6 8 6 8 6 8 2.5.3. Azot azotynowy 6 8 6 8 6 8 6 8 2.5.4. Azot ogólny 6 8 6 8 6 8 6 8 2.5.5. Azot Kjeldahla 6 8 6 8 6 8 6 8 2.5.6. Fosforany PO4 6 8 6 8 6 8 6 8 2.5.7. Fosfor ogólny 6 8 6 8 6 8 6 8 2.5.8. Krzemiany 6 8 6 8 6 8 6 8 2.6. Grupa wskaźników charakteryzujących występowanie sub-

stancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego z wy-kazu I (zanieczyszczenia specyficzne w tym priorytetowe sub-stancje niebezpieczne)

2.6.1. Podgrupa wskaźników charakteryzujących występowanie prioryte-towych substancji niebezpiecznych

2.6.1.1. Kadm 2 4 2 4 2 4 2 4 2.6.1.2. Ołów 2 4 2 4 2 4 2 4 2.6.1.3. Rtęć 2 4 2 4 2 4 2 4 2.6.1.3. Nikiel 2 4 2 4 2 4 2 4 2.7. Grupa wskaźników charakteryzujących występowanie sub-

stancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego z wy-kazy II (pozostałe zanieczyszczenia specyficzne)

2.7.1. Cynk 2 4 2 4 2 4 2 4 2.7.2. Miedź 2 4 2 4 2 4 2 4 2.7.3. Chrom sześciowartościowy 2 4 2 4 2 4 2 4 2.7.4. Chrom ogólny 2 4 2 4 2 4 2 4 2.7.5. Węglowodory ropopochodne 2 4 2 4 2 4 2 4 2.8. Grupa wskaźników charakteryzujących występowanie innych

substancji chemicznych

2.8.1. Glin 2 4 2 4 2 4 2 4 3.0 Wskaźniki mikrobiologiczne 3.1. Ogólna liczba bakterii Coli 6 8 6 8 6 8 6 8 3.2. Liczba bakterii z grupy Coli typu kałowego 6 8 6 8 6 8 6 8

61

Tabela 4.2.8 Zakres i częstotliwość badań poszczególnych elementów wód przejściowych i przybrzeżnych w monitoringu operacyjnym. Częstotliwość pomiarów i badań wskaźników jakości wód przej-ściowych

wód przy-brzeżnych

wód przej-ściowych





2007 2008 2009 1. Elementy jakości biologicznej 1.1. Fitoplankton 1.1.1 Liczebność 4 4 4 1.1.2. Skład gatunkowy 4 4 4 1.1.3. Obecność taksonów wydzielających toksyny 4 4 4 1.1.4 Biomasa 4 4 4 1.1.5. Chlorofil „a” 4 4 4 1.1.6. Feofityna „a” 4 4 4 2. Elementy jakości fizykochemicznej 2.1. Grupa wskaźników charakteryzujących stan fizyczny, w tym

warunki termiczne

2.1.1. Temperatura wody 4 4 4 2.1.2. Barwa 4 4 4 2.1.3. Zawiesiny ogólne 4 4 4 2.1.4. Przezroczystość wody 4 4 4 2.2. Grupa wskaźników charakteryzujących warunki tlenowe 2.2.1. Tlen rozpuszczony 4 4 4 2.2.2. Nasycenie tlenem 4 4 4 2.2.3. BZT5 4 4 4 2.2.4. OWO 4 4 4 2.3. Grupa wskaźników charakteryzujących zasolenie 2.3.1. Zasolenie 4 4 4 2.3.2. Chlorki 4 4 4 2.3.3. Przewodność w 20oC 4 4 4 2.4. Grupa wskaźników charakteryzujących zakwaszenie 2.4.1. pH 4 4 4 2.4.2. Zasadowość ogólna 4 4 4 2.5. Grupa wskaźników charakteryzujących warunki biogenne 2.5.1. Azot amonowy 4 4 4 2.5.2. Azot azotanowy 4 4 4 2.5.3. Azot azotynowy 4 4 4 2.5.4. Azot ogólny 4 4 4

62

2.5.5. Azot Kjeldahla 4 2.5.6. Ortofosforany 4 4 4 2.5.7. Fosfor ogólny 4 4 4 2.5.8. Krzemiany 4 4 4 2.6. Grupa wskaźników charakteryzujących występowanie substan-

cji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego z wykazu I (zanieczyszczenia specyficzne w tym priorytetowe substancje niebezpieczne)

2.6.1. Podgrupa wskaźników charakteryzujących występowanie prioryte-towych substancji niebezpiecznych

2.6.1.1. Kadm 4 4 4 2.6.1.2. Ołów 4 4 4 2.6.1.3. Rtęć 4 4 4 2.6.1.3. Nikiel 4 4 4 2.7. Grupa wskaźników charakteryzujących występowanie substan-

cji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego z wykazy II (pozostałe zanieczyszczenia specyficzne)

2.7.1. Cynk 4 4 4 2.7.2. Miedź 4 4 4 2.7.3. Chrom sześciowartościowy 4 4 4 2.7.4. Chrom ogólny 4 4 4 2.7.5. Węglowodory ropopochodne 4 4 4 2.8. Grupa wskaźników charakteryzujących występowanie innych

substancji chemicznych

2.8.1. Glin 4 4 4 3.0 Wskaźniki mikrobiologiczne 3.1. Ogólna liczba bakterii Coli 4 4 4 3.2. Liczba bakterii z grupy Coli typu kałowego 4 4 4

63

Tabela 4.2.9 Stanowiska pomiarowe w monitoringu diagnostycznym na wodach przejściowych oraz przybrzeżnych. Stanowiska pomiarowo w monitoringu diagnostycznym wód przejścio-wych

wód przybrzeż-nych

wód przejściowych wód przybrzeżnych

2007 2008


P R P R P R P R 1. Elementy jakości biologicznej 1.1. Fitoplankton 1.1.1 Liczebność WL SW,

DZ, C, E

4,5,7 F,H,B2,JWW 1* 3,2,6

1.1.2. Skład gatunkowy WL SW, DZ, C, E

4,5,7 F,H,B2,JWW 1* 3,2,6

1.1.3. Obecność taksonów wydzielających toksyny WL SW, DZ, C, E

4,5,7 F,H,B2,JWW 1* 3,2,6

1.1.4 Biomasa WL SW, DZ, C, E

4,5,7 F,H,B2,JWW 1* 3,2,6

1.1.5. Chlorofil „a” WL SW, DZ, C, E

4,5,7 F,H,B2,JWW 1* 3,2,6

1.1.6. Feofityna „a” WL SW, DZ, C, E

4,5,7 F,H,B2,JWW 1* 3,2,6

1.2. Bezkręgowce bentosowe 1.2.1. Liczebność F,H,B2,JWW,WL,

SW, DZ, C 1* 2,3,4,5,6,7

1.2.2. Skład gatunkowy F,H,B2,JWW,WL, SW, DZ, C

1* 2,3,4,5,6,7

1.2.3. Obecność taksonów wrażliwych na zanieczyszczenia F,H,B2,JWW,WL, SW, DZ, C

1* 2,3,4,5,6,7

2. Elementy jakości fizykochemicznej 2.1. Grupa wskaźników charakteryzujących stan fizycz-

ny, w tym warunki termiczne

64

2.1.1. Temperatura wody WL SW, DZ, C, E

4,5,7 F,H,B2,JWW,WL, SW, DZ, C

1* 2,3,4,5,6,7

2.1.2. Barwa WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.1.3. Zawiesiny ogólne WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.1.4. Przezroczystość wody WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.2. Grupa wskaźników charakteryzujących warunki tle-nowe

2.2.1. Tlen rozpuszczony WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.2.2. Nasycenie tlenem WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.2.3. BZT5 WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.2.4. OWO WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.3. Grupa wskaźników charakteryzujących zasolenie 2.3.1. Zasolenie WL SW,

DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.3.2. Chlorki WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.3.3. Przewodność w 20oC WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.4. Grupa wskaźników charakteryzujących zakwaszenie

65

2.4.1. pH WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.4.2. Zasadowość ogólna WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.5. Grupa wskaźników charakteryzujących warunki biogenne

2.5.1. Azot amonowy WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.5.2. Azot azotanowy WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.5.3. Azot azotynowy WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.5.4. Azot ogólny WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.5.5 Azot Kjeldahla WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.5.6. Fosforany PO4 WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.5.7. Fosfor ogólny WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.5.8. Krzemiany WL SW, DZ, C, E


1* 2,3,4,5,6,7

2.6. Grupa wskaźników charakteryzujących występowa-nie substancji szczególnie szkodliwych dla środowi-ska wodnego z wykazu I (zanieczyszczenia specy-ficzne w tym priorytetowe substancje niebezpieczne)

2.6.1. Podgrupa wskaźników charakteryzujących występowa-nie priorytetowych substancji niebezpiecznych

66

2.6.1.1. Kadm WL SW, DZ, C, E

4,5,7 WL SW, DZ, C 4,5,7

2.6.1.2. Ołów WL SW, DZ, C, E

4,5,7 WL SW, DZ, C 4,5,7

2.6.1.3. Rtęć WL SW, DZ, C, E

4,5,7 WL SW, DZ, C 4,5,7

2.6.1.3. Nikiel WL SW, DZ, C, E

4,5,7 WL SW, DZ, C 4,5,7

2.7. Grupa wskaźników charakteryzujących występowa-nie substancji szczególnie szkodliwych dla środowi-ska wodnego z wykazy II (pozostałe zanieczyszczenia specyficzne)

2.7.1. Cynk WL SW, DZ, C, E

4,5,7 WL SW, DZ, C 4,5,7

2.7.2. Miedź WL SW, DZ, C, E

4,5,7 WL SW, DZ, C 4,5,7

2.7.3. Chrom sześciowartościowy WL SW, DZ, C, E

4,5,7 WL SW, DZ, C 4,5,7

2.7.4. Chrom ogólny WL SW, DZ, C, E

4,5,7 WL SW, DZ, C 4,5,7

2.7.5. Węglowodory ropopochodne WL SW, DZ, C, E

4,5,7 WL SW, DZ, C 4,5,7

2.8. Grupa wskaźników charakteryzujących występowa-nie innych substancji chemicznych

2.8.1. Glin WL SW, DZ, C, E

4,5,7 WL SW, DZ, C 4,5,7

3.0 Wskaźniki mikrobiologiczne

67

3.1. Ogólna liczba bakterii Coli WL SW, DZ, C, E

4,5,7 WL JWW, SW, DZ, C 1* 2,3,4,5,6,7

3.2. Liczba bakterii z grupy Coli typu kałowego WL SW, DZ, C, E

4,5,7 WL JWW, SW, DZ, C 1* 2,3,4,5,6,7

Tabela 4.2.10 Stanowiska pomiarowe w monitoringu operacyjnym na wodach przejściowych oraz przybrzeżnych. Częstotliwość pomiarów i badań wskaźników jakości wód przej-ściowych

wód przy-brzeż-nych


wód przy-brzeż-nych

wód przejścio-wych



2007 2008 2009 1. Elementy jakości biologicznej 1.1. Fitoplankton 1.1.1 Liczebność E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 1.1.2. Skład gatunkowy E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 1.1.3. Obecność taksonów wydzielających toksyny E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 1.1.4 Biomasa E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 1.1.5. Chlorofil „a” E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 1.1.6. Feofityna „a” E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2. Elementy jakości fizykochemicznej 2.1. Grupa wskaźników charakteryzujących stan fizyczny, w tym warunki

termiczne

2.1.1. Temperatura wody E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.1.2. Barwa E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.1.3. Zawiesiny ogólne E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.1.4. Przezroczystość wody E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.2. Grupa wskaźników charakteryzujących warunki tlenowe 2.2.1. Tlen rozpuszczony E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.2.2. Nasycenie tlenem E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.2.3. BZT5 E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.2.4. OWO E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.3. Grupa wskaźników charakteryzujących zasolenie 2.3.1. Zasolenie E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.3.2. Chlorki E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.3.3. Przewodność w 20oC E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7

68

2.4. Grupa wskaźników charakteryzujących zakwaszenie 2.4.1. pH E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.4.2. Zasadowość ogólna E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.5. Grupa wskaźników charakteryzujących warunki biogenne 2.5.1. Azot amonowy E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.5.2. Azot azotanowy E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.5.3. Azot azotynowy E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.5.4. Azot ogólny E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.5.5. Azot Kjeldahla E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.5.6. Ortofosforany E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.5.7. Fosfor ogólny E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.5.8. Krzemiany E E,B2,H,C.SW,DZ 3,4,5,7 2.6. Grupa wskaźników charakteryzujących występowanie substancji szcze-

gólnie szkodliwych dla środowiska wodnego z wykazu I (zanieczyszcze-nia specyficzne w tym priorytetowe substancje niebezpieczne)

2.6.1. Podgrupa wskaźników charakteryzujących występowanie priorytetowych substancji niebezpiecznych

2.6.1.1. Kadm E E, C, SW, DZ 4,5,7 2.6.1.2. Ołów E E, C, SW, DZ 4,5,7 2.6.1.3. Rtęć E E, C, SW, DZ 4,5,7 2.6.1.3. Nikiel E E, C, SW, DZ 4,5,7 2.7. Grupa wskaźników charakteryzujących występowanie substancji szcze-

gólnie szkodliwych dla środowiska wodnego z wykazy II (pozostałe za-nieczyszczenia specyficzne)

2.7.1. Cynk E E, C, SW, DZ 4,5,7 2.7.2. Miedź E E, C, SW, DZ 4,5,7 2.7.3 Chrom sześciowartościowy E E, C, SW, DZ 4,5,7 2.7.4. Chrom ogólny E E, C, SW, DZ 4,5,7 2.7.5. Węglowodory ropopochodne E E, C, SW, DZ 4,5,7 2.8. Grupa wskaźników charakteryzujących występowanie innych substan-

cji chemicznych

2.8.1. Glin E E, C, SW, DZ 4,5,7 3.0 Wskaźniki mikrobiologiczne 3.1. Ogólna liczba bakterii Coli E E, C, SW, DZ 3,4,5,7 3.2. Liczba bakterii z grupy Coli typu kałowego E E, C, SW, DZ 3,4,5,7 * Stanowisko wyznaczone warunkowo, gdyż z analizy danych przestrzennych wynika, że jednolita część wód została wyznaczona nieprawidłowo, a mianowicie na wodach należących do Niemiec.

69

4.2.2. PODSYSTEM MONITORINGU JAKOŚCI ŚRÓDLĄDOWYCH WÓD PODZIEMNYCH

Podstawy prawne − ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2005r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.) – art.

38a ust 1, art. 155a, art.155b; − rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23.12.2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód

wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz.U. z 2002r. Nr 241, poz. 2093);

− rozporządzenie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie z dnia 28 listo-pada 2003 r. Nr 9/2003 w sprawie wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć

− rozporządzenie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie z dnia 22 kwietnia 2004 r. Nr 3/2004 w sprawie wprowadzenia programu działań mających na celu ogra-niczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych, sporządzonego w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z 23 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać programy działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych (Dz.U. z 2003r. Nr 4, poz. 44);

− rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie kryteriów i sposobu oceny wód podziemnych (pro-jekt 2007);

− rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu wód po-wierzchniowych i podziemnych (projekt 2007)

− rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1.09.2002 r. w sprawie sposobu udostępniania informa-cji o środowisku (Dz.U. z 2002r. Nr 176, poz. 1453).

Cel Celem funkcjonowania podsystemu monitoringu jakości wód podziemnych jest dostarczanie danych o jakości zasobów tych wód dla potrzeb związanych z identyfikowaniem i eliminowaniem lub ograni-czaniem zagrożeń w ramach programów działań ochronnych ukierunkowanych na osiągnięcie dobrego stanu chemicznego i ilościowego wód.

Program pomiarowy na lata 2007-2009

1. Badania wód podziemnych w sieci krajowej W ramach badań w sieci krajowej monitoringu wód podziemnych w latach 2007-2009 wykonane zostaną badania i ocena stanu chemicznego wód podziemnych w oparciu o zweryfikowaną, spełniają-cą wymagania RDW, sieć punktów pomiarowych.

Przedmiotem badań będą jednolite części wód podziemnych, w tym części uznane za zagrożone nie-osiągnięciem dobrego stanu, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów narażonych na zanieczysz-czenia pochodzenia rolniczego, które znajdują się na terenie niektórych jednolitych części wód pod-ziemnych.

Zgodnie z założeniami „Programu Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2007-2009” bada-nia prowadzone będą w ramach: − monitoringu diagnostycznego, którym będą objęte wszystkie jednolite części wód podziemnych − monitoringu operacyjnego, którym objęte będą tylko zagrożone części wód podziemnych − monitoringu badawczego, którego zakres i częstotliwość będzie ustalana każdorazowo w zależności od

potrzeb.

Badania w ramach monitoringu diagnostycznego będą prowadzone w 800 punktach pomiarowych z częstotliwością: − co 3 lata – w odniesieniu do płytkich poziomów wodonośnych − co 6 lat - w odniesieniu do głębszych poziomów wodonośnych

70

Zakres analiz fizyko-chemicznych w ramach monitoringu diagnostycznego obejmie wskaźniki ogólne: odczyn, temperatura, przewodność elektryczna, tlen rozpuszczony, ogólny węgiel organiczny oraz wskaźniki nieorganiczne: amoniak, arsen, azotany, azotyny, bar, bor, chlorki, chrom, cynk, fluorki, fosforany, glin, kadm, magnez, mangan, miedź, nikiel, ołów, potas, siarczany, sód, wapń, wodoro-węglany, żelazo. Zakres badań może ulec poszerzeniu o dodatkowe wskaźniki w zależności od rodza-ju antropopresji występującej na obszarze danej jednolitej części wód podziemnych.

Badania w ramach monitoringu operacyjnego będą prowadzone w 300 punktach pomiarowych czę-stotliwością: − 2 razy w roku – w odniesieniu do płytkich poziomów wodonośnych − 1 raz w roku - w odniesieniu do głębszych poziomów wodonośnych.

Zakres badań obejmie wskaźniki charakterystyczne dla rodzaju oddziaływań antropogenicznych wy-stępujących na obszarze danej jednolitej części wód podziemnych oraz wskaźniki, których wartości stwierdzone, na podstawie wyników monitoringu diagnostycznego, przekraczały wartości graniczne przyjęte dla dobrego stanu chemicznego wód podziemnych.

W 2007 roku badania stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych przeprowadzone zo-staną w ramach monitoringu diagnostycznego oraz monitoringu operacyjnego. Badania w ramach monitoringu diagnostycznego badania przeprowadzone zostaną raz w roku w 800 punktach pomiaro-wych wyznaczonych do obserwacji w monitoringu diagnostycznym. Natomiast badania w ramach monitoringu operacyjnego wykonane zostaną raz w roku w 300 punktach pomiarowych przeznaczo-nych do badań w monitoringu operacyjnym. Zakres badań będzie zgodny z ww.założeniami „Pro-gramu Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2007-2009”.

W 2008 i 2009 roku badania przeprowadzone zostaną w ramach monitoringu operacyjnego. Bada-nia przeprowadzone zostaną corocznie w ww. 300 punktach pomiarowych monitoringu operacyjnego z częstotliwością dwa razy w roku.

Badania monitoringowe na obszarach narażonych na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego po-winny zostać przeprowadzone minimum dwa razy w roku (w okresie wiosennym i jesiennym), a w punktach ujmujących płytkie poziomy wodonośne wskazany jest pobór prób cztery razy w roku (co kwartał). Minimalny wymagany zakres badań i ocena badanych wód pod kątem wpływu zanieczysz-czeń pochodzenia rolniczego powinny być zgodne z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych.

W 2008 roku przeprowadzona zostanie kompleksowa ocena stanu chemicznego i ilościowego jednoli-tych części wód podziemnych w oparciu o klasyfikację wg rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (projekt). W zależności od wyników pierwszej oceny i pogłębionej analizy presji wykonanej dla zagrożonych części wód podziemnych mogą zostać wprowadzone zmiany w programie monitoringu wód podziemnych.

Badania i ocena stanu chemicznego i ilościowego jednolitych części wód podziemnych wykonana zo-stanie przez Państwowy Instytut Geologiczny, który odpowiedzialny jest za nadzorowanie i eksploata-cję krajowej sieci monitoringu wód podziemnych.

2. Badania wód podziemnych w ramach sieci regionalnej. W ramach badań w sieci regionalnej monitoringu wód podziemnych w województwie zachodniopo-morskim kontynuowane będą badania monitoringowe na obszarze uznanym za obszar szczególnie na-rażony (OSN) na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych. wód występujących na tym obszarze.

Zgodnie z Rozporządzeniem Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie w sprawie wód narażonych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu do tych wód należy ograniczyć za obszar taki uznano zlewnię Płoni od żródeł do przekroju na km 13.8 (OSN – zlewnia Płoni).

71

W 2007 roku badania wykonane zostaną w 5 punktach tj. w 4 dotychczasowo funkcjonujących punk-tach monitoringu w zlewni Płoni oraz w 1 nowym punkcie, wytypowanym dodatkowo do badań w zlewni Płoni, w 2006r. W ramach 4 ww. punktów planowane jest wykonanie badań w 3 punktach, w których przewidywano wykonanie badań w roku 2006. lecz ze względów technicznych badania te nie zostały wykonane oraz w 1 punkcie, w którym w 2004 roku stwierdzono wysokie stężenia amo-niaku przekraczające wartości normatywne dla wód pitnych.

Tabela. Lokalizacja punktów objętych monitoringiem w roku 2007 L.p Miejscowość Nr punktu

Nazwa Głębokość

do lustra wody [m]

Typ wód Ilość badań w roku

1 Babinek* PL 8 Wodociąg d.PGR 8,39 wgłębne 2 2 Giżyn* PL 11 b.PGR-1 2,04

gruntowe

4

3 Stary Przylep PL 14 Szkoła 26,0 wgłębne 2 4 Radlewo* PL 18 PGR 10,14 wgłębne 2 5 Będgoszcz - Piezometr nr 2 –

stacja paliw „Petro Black”

7,22 gruntowe 4

*punkty wytypowane do badań w ramach Wojewódzkiego Programu Monitoringu Środowiska w 2006r. nie opróbowane w 2006r. ze względów technicznych.

Ponadto lokalizację punktów monitoringowych przedstawiono na Mapie 4.2.6.

Zgodnie z regulacjami Prawa Wodnego (art. 47 ust.6), zakładającymi wykonanie wymaganej co 4 lata weryfikacji wyznaczonego obszaru, w roku 2008 wykonana zostanie ocena wyników badań wód pod-ziemnych wykonanych w obszarze zlewni Płoni w latach 2004 oraz 2006 i 2007.

W zależności od wyników oceny, w latach 2008-2009 przewiduje się kontynuację badań na obszarze dotychczasowo wyznaczonym lub objęcie badaniami nowego obszaru, który uznany zostałby za szczególnie narażony na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego.

Przy założeniu kontynuacji monitoringu na obszarze zlewni Płoni, w 2008 i 2009 roku przewiduje się wykonanie badań w 10 punktach. W roku 2008 planuje się objęcie programem badawczym 5 punk-tów, a w roku 2008 kolejnych 5.

Częstotliwość i zakres pomiarów

Zakres i częstotliwość badań prowadzonych w monitoringu wód podziemnych zaplanowano zgodnie z założeniami Programu Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2007-2009 .

Badania monitoringowe na obszarze szczególnie narażonym na zanieczyszczenia pochodzenia rolni-czego będą prowadzone:

− 2 razy w roku badania wód wgłębnych (w sezonie jesiennym i wiosennym), − 4 razy w roku wód gruntowych (co kwartał).

Zakres badań obejmuje: określenie stężeń tlenu rozpuszczonego w wodzie, azotu amonowego, azotu azotynowego, azotanów oraz pomiary przewodności elektrolitycznej i temperatury.

Gromadzenie danych Wyniki monitoringu jakościowego będą gromadzone w bazie komputerowej Wojewódzkiego Inspek-toratu Ochrony Środowiska w Szczecinie.

Ocena wyników badań Ocena będzie wykonana zgodnie z rozporządzeniem MŚ w sprawie kryteriów wyznaczania wód wraż-liwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych.

72

Przekazywanie danych Odbiorcami danych będą: Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Urząd Marszałkowski w Szczecinie, Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki, urzędy powiatowe i gminne oraz Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Szczecinie.

Udostępnianie i upowszechnianie danych Dane będą upowszechniane i udostępniane w Raporcie o stanie środowiska województwa zachodnio-pomorskiego (raz na dwa lata), na internetowej stronie WIOŚ w Szczecinie (raz w roku), a także w za-leżności od zapotrzebowania potencjalnych użytkowników danych.

Mapa 4.2.6. Punkty regionalnego monitoringu wód podziemnych na obszarze szczególnie narażonym na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego w 2007 roku.

4.1.1.Monitoring chemizmu opadów atmosferycznych i ocena ... · 4.1.1.Monitoring chemizmu opadów...

Documents

Transcript of 4.1.1.Monitoring chemizmu opadów atmosferycznych i ocena ... · 4.1.1.Monitoring chemizmu opadów...