ENDO TRI BUNE The World’s En do don tic New spa per · Po lish Edi tion

4Strona6

ProduktyPrzegląd produktów stosowanych w endodoncji

4Strona8

WydarzeniaSympozjum Pulp Fiction 2010

4Strona4

PraktykaUsuwanie złamanych narzędzi

PAŹDZIERNIK 2010 VOL. 4, NR 3

U większości osób zęby mądrościstwarzają tyle problemów, żenajczęściej zostają usuwane. Jed-nak najnowsze bada-nia, które zostałyopublikowanew Journalof Biolo-

gical Chemistry wskazują, że zęby te zawierają cenne rezerwytkanek potrzebnych do wytwo-rzenia komórek macierzystych.

Przełomowe badania przepro-wadzone w 2006 r. dowiodły, że po-przez wywołanie aktywności 4 ge-nów w dorosłych komórkach mogąone być „przeprogamowane” z po-

wrotem w stan podobny do tego, w którym znajdują się komórki macierzyste. Odkrycie to otwiera

potencjalnie możli-wość stworzenia te-rapii komórkamimacierzystymi dlawielu pacjentów.

Jednak pomimoobiecujących wyni-ków badań, stworze-nie takich komóreknie jest łatwe. Ichwydajność przy tzw.przeprogramowaniujest bardzo niska, akomórki znacznie się

różnią. Dlatego grupajapońskich naukowców

z National Institute of Ad-vanced Industrial Science and

Technology znalazła prawdopo-dobnie idealne źródło: trzecie zębytrzonowe, potocznie zwane zębamimądrości.

Miękka miazga zawiera dużąliczbę komórek mezenchymal-nych, które podobne są do komórekznajdujących się w szpiku kost-nym, najpopularniejszym źródlekomórek macierzystych. W odróż-nieniu od szpiku kostnego, miazgazębowa jest jednak o wiele łatwiej-sza do pozyskania, zwłaszcza z zę-bów mądrości, które u większości

dorosłych są usuwane. Badaczepod przewodnictwem HajimeOhgushi zebrali próbki od 3 daw-ców, po czym wygenerowali seriekomórek iPS, naśladując podobnąprocedurę uaktywnienia 3 kluczo-wych genów.

Obecność zasobów komórek wzębach mądrości może mieć prze-łomowe znaczenie dla wyników le-czenia. Jak powszechnie wiadomo,usuwanie zębów mądrości jest po-wszechnym zabiegiem, a dziękitemu istnieje możliwość sterylnego

usunięcia materiału biologicznego– ząb może być zamrożony i prze-chowywany przez wiele lat. Daje toczas naukowcom na pogłębieniewiedzy na temat tworzenia się ko-mórek.ET

Komórki macierzyste układu krwiotwórczego – mądry sposób wykorzystania zębów mądrości

Fundacja Delta Dental z New Jer-sey rozpoczyna niebawem kam-panię, która ma na celu promocjęzdrowia jamy ustnej wśród star-szych pokoleń i podniesienieświadomości znaczenia odpo-wiedniej higieny jamy ustnej.

Kampania została przygoto-wana tak, by pokryła się w czasie z Health Aging Month – akcją za-wierająca serię spotkań informa-cyjnych i imprez kulturalnych,które mają zachęcić starszych ludzido zmiany złych nawyków i prowa-dzenia zdrowego trybu życia.

Zdrowie jamy ustnej jest wy-znacznikiem ogólnego stanu zdro-wia. Większość ludzi jest jednaknieświadoma negatywnych skut-ków związanych z zaniedbaniamiw tym zakresie. Kolejne badaniapotwierdzają powiązania pomię-dzy stanem zdrowia jamy ustnej

a innymi problemami zdrowot-nymi, łącząc je ze zwiększonym ry-zykiem chorób serca, zawałem i cu-krzycą. Zła higiena jamy ustnejmoże mieć również wpływ naogólną kondycję organizmu, samo-ocenę i pewność siebie.

W kampanii Delta Dental prze-widziano imprezy kulturalne, pu-bliczne komunikaty i reklamy,które będą emitowane w radiu i te-lewizji. Przedsięwzięcia te mają nacelu edukację starszych pokoleń wdziedzinie istoty i potrzeby dbaniao zęby i dziąsła oraz zachęcenie ichdo regularnych wizyt u dentysty, cowielu ludzi po 60 r.ż. zaniedbuje z powodu przekonania, że po osią-gnięciu pewnego wieku zęby i takwypadną. Często nie wiedzą oni, żeistnieje wiele metod na zastąpieniezniszczonych lub brakującychzęby i tym samym poprawienie ja-kości życia. ET

Promocja zdrowia jamy ustnejwśród starszych pokoleń

Optident S. J., 53-032 Wrocław, ul. Jeździecka 12tel. 071 781 84 62, 0501 242 101, www.kodakdental.plOptident Wyłączny Dystrybutor Kodak Dental Systems Equipment w Polsce.

Sukces wymaga innowacji!

KODAK 8000 KODAK 8000 C KODAK 9000 C KODAK 9000 C 3DKODAK 9000 KODAK 9000 3D KODAK 9500

• Kodak - najczęściej kupowane pantomografy cyfrowe

• Najłatwiejsze w obsłudze aparaty pantomograficzne

• Najniższa dawka promieniowania

• Polskie oprogramowanie

• Najbardziej kompletna oferta aparatów

pantomograficznych na rynku

• Komfortowy program finansowy

– rata już od 1665 pln miesięcznie

Pole obrazowania: 184 x 206 mm

System Kodak 9000 Kompleksowe rozwiązanie dla najbardziej wymagających. Pantomografia, Tomografia i Cefalometria – 3 rozwiązania w jednym plus możliwość obrazowania całej szczęki lub żuchwy.

Aparat Kodak 9500 Niezrównany Tomograf Wiązki Stożkowej. Trójwymiarowe obrazowanie w średnim i WIELKIM formacie.

Premiera –

w wielkim formacie

AD

Fot.: Creations

DTP1010_17_ET01 11.11.10 16:29 Seite 1

News ENDO TRI BU NE Po lish Edi tion2

Atak żelkowych misiów? Nurko-wie leczący kanały korzeniowe?Dekoratorzy dyrygujący sesjąwybielania zębów? Czy tak właś-nie wygląda codzienny dzień z ży-cia dentysty? Zaproś do swojejpoczekalni miniaturowy światToothVille, a twój codziennydzień zmieni się nie do poznania.

Dr Jan Davis – zapalony foto-grafik i londyński dentysta połą-

czył swoje 2 pasje: stomatologię i fotografię. W ten sposób powstałToothVille – świat modeli przedsta-wiających jamę ustną, w których le-czenie stomatologiczne przepro-wadzają miniaturowe figurki. In-spiracją były dla dr. Davisa praceSlinkachu. Zaczął on zastanawiaćsię nad tym, jak by wyglądało le-czenie zębów, gdyby były oneolbrzymie. Wykorzystując moc,jaka kryje się w maleńkich posta-

ciach, dr Davis stworzył świat,który może być kreatywną inspira-cją dla całego środowiska stomato-logicznego.

Rzeźby ToothVille to m.in. de-koratorzy starannie wybielającyzęby, nurkowie prowadzący lecze-nie kanałowe, ekipa ratunkowa na-prawiająca złamany ząb, czy robot-nicy broniący zębów przed atakiemze strony przerażających żelko-wych misiów! ToothVille może sta-nowić idealną odpowiedź na ważnąpotrzebę pokazania społeczeństwuzębów i stomatologii w przystępnyi ciekawy sposób.

Pacjenci dr. Davisa wchodzą dopoczekalni, która jest inna niżwszystkie. Dzieci i dorośli dają siępochłonąć przez wyjątkowy światToothVille, opisując swoje do-świadczenia przy pomocy całejgamy określeń, od „zaskakujące i zabawne” po „dziwaczne”. Toot-hVille „demistyfikuje leczenie”,ucząc pacjentów, jak zapobiegaćubytkom i jak je odbudowywać wsposób, w jaki nie udało się to nigdywcześniej – wzbudzając śmiech nawidok ataku żelkowych misiów irespekt na widok zdjęć implantów.

Dr Davis powiesił w koryta-rzach i na ścianach poczekalni zdję-cia miniaturowego świata. Stwo-rzył z nich także książkę, przezna-czoną głównie dla młodszych pa-cjentów, chociaż dorosłym równieżtrudno się od niej oderwać. Ilustro-wana książka ma zachęcać do dzia-łań profilaktycznych. Rozpoczynasię od leczenia bardzo oszczędzają-

cego tkanki, prowadzi przez prepa-rację i odbudowę ubytków do lecze-nia w stanach nagłych, kończąc sięzdjęciami miniaturowych nurków,prowadzących leczenie kanałowe.Za robotnikami broniącymi kolej-nego zestawu zębów przed atakiemcukrów znajduje się ostatnia częśćksiążki z kolejnymi zdjęciami wstylu ToothVille. Tym razem od-tworzono inwazyjne leczenie im-

plantologiczne – ostateczny los,którego każdy ząb chce uniknąć.

Pasja dr. Davisa – łączenie sto-matologii i fotografii – narodziła sięz jego zamiłowania do fotografo-wania, ale z czasem przekształciłasię także w biznes. Kolejne modelez serii ToothVille będą poddawaneregularnym atakom cukrów. Plano-wane są modele dotyczące leczeniaortodontycznego i utraty zębów.

Podobnie jak dotychczasowe praceze świata ToothVille, przyszłe zdję-cia modeli będą demonstrowaływizualnie leczenie stomatolo-giczne, a także zabiegi ortodon-tyczne. Będą także wskazywały, w jaki sposób można uniknąć utratyzębów i jak uzupełniać braki zę-bowe w przypadkach mocno za-awansowanej choroby. Dr Davisskupia się cały czas na udoskonala-niu modeli, które już stworzył, jed-nak główną atrakcją będzie wyda-nie książki dla dzieci, dającej młod-szym pokoleniom szansę na pozna-wanie kwestii związanych zezdrowiem zębów w ciekawy i za-bawny sposób. Miniaturowi robot-nicy są wzrokowym, metaforycz-

nym odzwierciedleniem „rzeczydrobnych” ważnych w opiece sto-matologicznej, a same modele stająsię przydatną formą przekazywa-nia apelu o pielęgnację zdrowiajamy ustnej.

Dr Davis sam mówi o swoimprojekcie: „ToothVille jest czymśnieco dziwacznym, co sprawia, żepacjenci uśmiechają się, siedząc w poczekalni”. ET

Odkryj maleńki świat ToothVilleLaura Hatton, Dental Tribune Wielka Brytania

Turystyka medyczna jest tema-tem najnowszych badań prowa-dzonych przez naukowców z Uni-versity of New York, a mającychna celu zbadanie potencjalnychkorzyści i strat, wynikających ztego zjawiska.

W badaniach sponsorowanychsą przez Narodowy Instytut BadańZdrowotnych, oceniane będą czyn-niki motywujące ludzi do podróżydo innych krajów w celu otrzyma-nia leczenia w dentystycznego, do-datkowych operacji przy złamaniubiodra i kończyn, zabiegów kosme-tycznych i zabiegów dotyczącychpłodności.

Dr Neil Lunt (York Manage-ment School) nadzoruje grupę na -ukowców, która składać się m.in. z ekonomistów zdrowotnych, spe-cjalistów nauk społecznych orazklinicystów, którzy skupią się na 4 głównych czynnikach turystykimedycznej. Naukowcy przez 18miesięcy będą badać: czynniki eko-nomiczne, procesy podejmowaniadecyzji przez pacjenta, jakość, bez-pieczeństwo i ryzyko, a także prze-mysłowy rozwój kraju zamieszka-nia turystów.

Obecnie turystyka medycznawspiera przede wszystkich sektorprywatny, a naukowcy będą rów-

nież staralisię określićkwoty, jakiep a c j e n c ipłacą za takąopiekę i jaki mato wpływ narozwój ekono-miczny państw.Zbadają takżewpływ zjawiskaturystyki medycz-nej na potencjalnemożliwości oszczędności fundu-szy dla NHS.

Przypuszcza się, że potwier-dzone zostaną podejrzenia nega-tywnych wpływów na NHS,przede wszystkim wynikających z kontynuacji opieki i leczenia pa-cjentów, którzy poddali się zabie-gom i terapii za granicami kraju.Nie bez znaczenia pozostają rów-nież ewentualne koszty komplika-cji pooperacyjnych.

Jedna z grup naukowców skupisię na procesie podejmowania de-

cyzji przez pacjentów w kwestiachmetod leczenia, miejsca oraz ro-dzaju informacji, jakie są w tymprocesie wykorzystywane (np.

strony internetowe,prasa, znajomi).

Pacjenci będąteż pytani o do-świadczen iadotyczące le-czenia za gra-nicą.

Dr Lunt po-wiedział: „Po-szerzymy wiedzęna temat do-świadczeń, z ja-kimi mieli do czy-nienia pacjenci le-czeni za granicą, w jaki sposób klientrozważa różnemożliwości oraz jak

zarządza się ryzykiem i bezpie-czeństwem na poziomie indywi-dualnym i organizacyjnym. Naszapraca to krok w kierunku zrozumie-nia wielu czynników, takich jak: ja-kość, podział administracyjny iprawny turystyki medycznej orazskutki niepożądane i konsekwencjeleczenia. Badacze zainteresują sięrównież osobami, które pracująwewnątrz NHS i odpowiedzialnesą za proces podejmowania decyzjiw zakresie polityki społecznej, re-gulacji, dostawców usług medycz-nych i organizacji opieki zdrowot-nej”. ET

Wyniki badań pokazują, że inwa-zyjne metody leczenia stosowanew stomatologii, m.in. przy leczeniuchoroby dziąseł, mogą zwiększaćryzyko ataku serca lub wylewu.Naukowcy podkreślają jednak, żejest to ryzyko krótkoterminowe.

Współtwórca projektu badaw-czego, Liam Smeeth – profesor epi-demiologii klinicznej w LondonSchool of Hygiene and Tropical Me-dicine mówi: „Nie chciałbym, żebyten problem był bagatelizowany.Zaobserwowaliśmy znaczny wzrostryzyka chorób układu krążenia pozabiegu dentystycznym u pacjen-tów poddanym inwazyjnym meto-dom leczenia. Jednak ryzyko to jeststosunkowo niewielkie i występujetylko przez krótki okres”. Poprzed-nie badania w tym zakresie wskazy-wały na związek powszechnie wy-stępujących i przewlekłych infekcjidentystycznych ze stanem zapal-nym, który zwiększa ryzyko wystę-powania wylewów i zawałów serca.

Naukowcy przebadali ok. 1.200pacjentów amerykańskiego Medi-caid, którzy poddani zostali denty-stycznemu leczeniu inwazyjnemuoraz doznali wylewu, zawału lubataku serca w latach 2002-2006.Średnia wieku tych pacjentów to 67

lat, a zastosowana inwazyjna proce-dura dentystyczna została scharak-teryzowana jako „potencjalne za-grożenie stanem zapalnym”, tj.: le-czenie periodontologiczne lub usu-wanie zęba. Ok.75% pacjentówskorzystało z pojedynczego przy-padku leczenia dentystycznego,głównie (89%) usunięcia zęba. Ok.25% pacjentów poddanych zostało2-4 zabiegom w odstępie 57 dnimiędzy nimi, 4% pacjentów umarłow czasie hospitalizacji. Pomimouwzględnienia historii pacjenta podwzględem takich czynników, jak:cukrzyca, podwyższone ciśnieniekrwi i/lub choroba wieńcowa, na -ukowcy zaobserwowali niewielkiwzrost nasilenia problemów zdro-wotnych powiązanych z układemsercowo-naczyniowym przez okresok. 1 miesiąca po przeprowadzo-nym leczeniu dentystycznym. „Ry-zyko wylewu wzrastało mniej w po-równaniu do ryzyka ataku serca,jednak żaden z pacjentów nie cier-piał z powodu problemów układukrążenia w dniu zabiegu, a poten-cjalne ryzyko wzrosło w okresie ok.6 miesięcy po leczeniu” – twierdząnaukowcy, uspokajając jednocześ-nie, że zagrożenie jest znikome i niepowinno to wpływać w żaden spo-sób na decyzje w zakresie wizyty w gabinecie dentystycznym. ET

Za i przeciw turystyce medycznej Inwazyjne procedury dentystycznemogą być niebezpieczne dla serca

Fot.: ssuaphotos

DTP1010_18_ET02 11.11.10 16:29 Seite 2

AD

ENDO TRI BU NE Po lish Edi tion

Dorośli, którzy palą, piją i spoży-wają niewiele warzyw i owocówsą w grupie najwyższego ryzykarozwoju różnych odmian rakajamy ustnej, jak np. rak przełykulub krtani. Najnowsze badaniaujawniły, że czynniki te wywołująchoroby, które zabijają rocznie100.000 ludzi w Europie, a 10.000w samej Wielkiej Brytanii.

Badania przeprowadzone przezekspertów z University of Aber-deen miały na celu określenie naj-ważniejszych czynników ryzykatych nowotworów u pacjentów po-niżej 50 r.ż. Wyniki badań potwier-

dziły, że 88% przypadków rakagórnych dróg oddechowych w tejgrupie wiekowej spowodowanychjest paleniem tytoniu, spożywa-niem alkoholu i brakiem warzyw i owoców w diecie.

Trwające 5 lat badania polegałyna obserwacji 350 pacjentów wwieku poniżej 50 lat cierpiących naraka przełyku lub krtani oraz 400innych zdrowych pacjentów. Eks-pert w dziedzinie epidemiologii –

prof. Gary Macfarlane (Universityof Aberdeen), który prowadził ba-dania powiedział: „Liczba przy-padków raka górnych dróg odde-chowych na całym świecie zwięk-sza się, a dotychczas zebrane mate-riały wskazują największy wzrostw grupie wiekowej dorosłych poni-żej 50 r.ż., np. mieliśmy okazję zaobserwować podwojenie sięwskaźnika występowania rakajamy ustnej wśród grupy mężczyznw wieku 40-49 w Wielkiej Brytaniiw ciągu ostatnich 20 lat”.

„Nasze badania mają na celu zidentyfikowanie, czy palnie, spo-

żywanie alkoholu i niskie spożyciewarzyw i owoców pozostają naj-ważniejszymi czynnikami ryzykarozwoju nowotworu górnych drógoddechowych, czy może mamy doczynienia z innymi czynnikami, ta-kimi jak genetyka lub infekcje,które mogą być tak samo ważne.Nasza badania potwierdzają jed-nak, że palenie tytoniu, wysokiespożycie alkoholu oraz dieta ubogaw warzywa i owoce to główneczynniki ryzyka rozwoju nowo-

tworów górnych dróg oddecho-wych” – dodał Macfarlane.

Wzrost przypadków występo-wania nowotworów górnych drógoddechowych wśród tej grupy wie-kowej bardzo często łączony jest zespożyciem alkoholu, a kolejne ba-dania będą miały na celu potwier-dzenie, czy picie alkoholu niesie zesobą szczególne ryzyko.

Wyniki badań, finansowanychz budżetu Unii Europejskiej dajątakże ważną informację na tematzdrowia publicznego, dotyczącąpromocji zapobiegania nowotwo-

rom górnych dróg oddechowych,które powinny być takie same za-równo dla młodzieży, jak i doro-słych.

Profesor Macfarlane mówi:„Wyniki naszych badań po raz ko-lejny podkreślają wagę komunika-tów przekazywanych społeczeń-stwu: palenie, spożywanie alko-holu i zła dieta to czynniki wy -wo łujące problemy zdrowotne w każdym wieku.” ET

Styl życia a ryzyko raka jamy ustnej

Choroba dziąseł, na którą cierpiąniektórzy z ocalonych chilijskichgórników jest kolejnym dowo-dem na to, jak ważna jest odpo-wiednia higiena jamy ustnej –podkreślają eksperci.

Żaden z uwięzionych pod zie-mią 33 górników nie mógłszczotkować zębów przezpierwsze 17 dni spędzonychw zasypanej kopalni – spo-wodowało to u niektó-rych z nich wystąpieniepoważnych schorzeńdziąseł.

Ocaleni górnicysą już w dobrym sta-nie zdrowia, jednakżycie pod ziemiąprzez ponad 10 ty-godni odbiło się na ichzdrowiu zarówno psychicz-nym, jak i fizycznym. Jednym zgłównych problemów, z którymi te-raz muszą się zmierzyć są chorobydziąseł. Poza czasem, jaki męż-czyźni spędzili w ekstremalnych wa-

runkach pod ziemią, na stan zdrowiajamy ustnej w ich przypadku miałytakże wpływ inne czynniki, a wśródnich przede wszystkim zła dieta izmiany hormonalne spowodowaneskutkami długotrwałego stresu.

Górnicy są pod stałą opieką le-karzy, a jednym z priorytetówdziałań zdrowotnych jest u nichkompleksowe badanie jamy ustnejoraz usunięcie kamienia nazęb-

nego w celu szybkiego zreduko-wania objawów choroby dziąseł.Jest to bardzo ważne, ponieważ nietylko zredukuje wrażliwość naból, ale również pomoże uniknąćdługotrwałych problemów zdro-wotnych.

Sytuacja górników po raz ko-lejny przypomina, jak szybko roz-wija się choroba dziąseł oraz jak

ważne jest regularne i dokładneszczotkowanie zębów. Wartorównież pamiętać, że pierwszeoznaki choroby dziąseł możnałatwo i z powodzeniem leczyćbez ryzyka utraty zębów. Wartorównież pamiętać o ostatnich

badaniach szkockich na -ukowców, którzy wska-zali na ścisłe połącze-nie pomiędzy cho-

robą dziąseł a choro-bami serca. Osoby, które

szczotkowały zęby rzadziej niż 2 razy dziennie znaleźli się w grupiepoważnego ryzyka z powodu wy-stępowania problemów sercowo-naczyniowych. ET

Ocaleni chilijscy górnicy zmagająsię z chorobami dziąseł

Fot.: Alexey Lysenko

Fot.: Vahe Katjyan

DTP1010_19_ET03 11.11.10 17:43 Seite 3

Praktyka ENDO TRI BU NE Po lish Edi tion4

Narzędzia złamane wewnątrzkanału stanowią wyzwanie dlakażdego endodonty. Poziomtrudności w ich usuwaniu wahasię w zakresie od zaskakująco łat-wego do całkowicie niemożli-wego. Rezultat kliniczny leczeniaprzypadków ze złamanymi na-rzędziami zależy od kilku czynni-ków, takich jak umiejscowienieinstrumentu w kanale, rodzajmateriału, rodzaj instrumentu i anatomia zęba.

Niepowodzenia związane zusuwaniem złamanych narzędzinie wiążą się automatycznie z nie-powodzeniem ostatecznego lecze-nia zęba. Operator może wciąż sta-rać się ominąć złamany instrument,

wybrać metodę chirurgiczną lecze-nia lub poczekać i obserwować ząb.Jednak, działając wg zasady „ktonie ryzykuje, ten nie wygrywa”,trzeba zawsze przynajmniej spró-bować usunąć z kanału złamane na-rzędzie.

Przypadek 1Do naszego gabinetu została

skierowana 27-letnia kobieta. Byłaogólnie zdrowa i zgodnie ze skaląAmerykańskiego TowarzystwaAnestezjologicznego (ASA) uzys-kała ocenę 1 pkt. Z powodu zapale-nia ozębnej przywierzchołkowejpacjentka miała nieznacznie nasi-lone objawy kliniczne zęba #30(46). Została poinformowana przezkierującego ją dentystę, że w jej zę-

bie znajduje się złamany instru-ment i aby umożliwić prawidłowewyleczenie zęba, w pierwszej ko-lejności trzeba usunąć narzędzie.

Przed rozpoczęciem leczeniawykonano aktualne zdjęcie diag-nostyczne. W tym wypadku bada-nie radiologiczne (Ryc. 1) wyka-zało nie jeden, lecz 2 złamane na-rzędzia w korzeniu mezjalnym – pojednym w każdym z kanałów mez-jalnych. Następnie na ząb założonokoferdam i usunięto wypełnienie z korony zęba. Uzyskano dostęp dokanałów w linii prostej. Jest to nie-zbędne w celu odsłonięcia i wizu -alizacji złamanego narzędzia. Dopowiększenia ujść kanałów mez-jalnych zastosowano wiertła Ga-

tes-Glidden (DENTSPLY Maille-fer).

Po odsłonięciu instrumentu w kanale mezjalnym policzkowymzmodyfikowano wiertło GatesGlidden nr 3 poprzez usunięcie jegowierzchołka (Ryc. 2). W ten sposóbudało się uzyskać „agresywne”wiertło, które umożliwiło opiłowa-nie złamanego narzędzia. Po tejoperacji instrument stał się dobrzewidoczny (Ryc. 3). Następnie za-stosowano ultradźwięki, aby polu-zować złamany fragment. Użyto dotego celu końcówki ProUltra tips(DENTSPLY Maillefer) wykona-nej z azotku cyrkonu i tytanu.

Ok. 1,5 godz. po rozpoczęciu le-czenia fragment został poluzo-wany, ale nadal tkwił w kanale. Po-stanowiliśmy pozostawić go namiejscu i umówić pacjentkę na ko-lejną wizytę. Do części koronowejkanałów mezjalnych wprowa-dzono pastę z wodorotlenku wap-nia (UltraCal XS, Ultradent), a ząbzostał zabezpieczony cementemszkło-jonomerowym (Fuji IX GPFast, GC) i kulką z waty.

Podczas następnej wizyty ząbzostał ponownie odizolowany odśrodowiska jamy ustnej i otwarty.Wodorotlenek wapnia usuniętoprzy pomocy 10% kwasu cytryno-wego i pasywnych ultradźwiękówkońcówką IRRISAFE tip (Satelec).Po raz kolejny zastosowano ultra-dźwięki. Po 5 min z kanału mezjal-nego policzkowego został usuniętyfragment narzędzia. Po kolejnych 5 min usunięto złamany fragment z kanału mezjalnego językowego.Podczas, gdy usuwanie instru-mentu z kanału mezjalnego policz-kowego było bardzo czasochłonne,usuniecie narzędzia z kanału mez-jalnego językowego było zaskaku-jąco łatwe. To jasno uwydatniawspomniany zakres stopnia trud-ności usuwania złamanych instru-mentów.

Po usunięciu obu narzędzi wy-znaczono długość roboczą w kana-łach mezjalnych przy pomocy en-dometru (Root ZX Mini, Morita).Stworzono tor wprowadzania na-rzędzia i kanały mezjalne zostaływstępnie opracowane przy pomocyProTaper S1 (DENTSPLY Maille-fer). Kanały zostały obficie prze-płukane 3% podchlorynem sodu.Następnie usunięto gutaperkę z ka-nału dystalnego przy pomocy na-rzędzia ProFile rozmiaru 25.06(DENTSPLY Maillefer) z prędko-ścią obrotową 500 rpm, stosując X-smart Easy endodontic motor(DENTSPLY Maillefer). Dozmiękczenia gutaperki nie było ko-nieczne użycie środków chemicz-nych. Ścianki kanału zostałyoczyszczone przy pomocy Micro-Debriders (DENTSPLY Maillefer)w celu usunięcia pozostałości guta-perki. Wszystkie kanały opraco-wano narzędziami ProFile do roz-miaru 40.06. Ostateczne opraco-wanie części wierzchołkowej wy-

konano przy pomocy K-Flexo files(DENTSPLY Maillefer). Warstwęmazistą usunięto poprzez płukaniekanału 10% kwasem cytrynowym.Do ostatniego płukania zastoso-wano sterylną sól fizjologiczną.Dopasowano ćwieki gutaperkoweo odpowiednim stopniu rozbieżno-ści (Ryc. 4) i sprawdzono ich zakli-nowanie w kanale. Jako uszczel-niacz zastosowano Topseal (DEN-TSPLY Maillefer).

Wypełnienie kanałów wyko-nano metodą kondensacji ciągłejfali (continuous wave of condensa-tion technique) przy pomocy Ele-ments Obturation Unit (Sybro-nEndo). Po wypełnieniu kanałów(Ryc. 5) wykonano wypełnienietymczasowe z cementu szkło-jono-merowego (Fuji IX GP Fast). Zdję-cia rtg po ostatecznym wypełnieniu(Ryc. 6, 7) zrobiono w projekcjiskośnej i metodą równoległą. Nazdjęciach widać 2 całkowicie od-dzielne kanały mezjalne, a to ozna-cza, że zabieg usunięcia złamanychinstrumentów z tych kanałów za-kończył się sukcesem. Rokowaniew tym przypadku było pomyślne i pacjentka została skierowana z po-wrotem do lekarza prowadzącegow celu ostatecznej odbudowy ko-rony.

Przypadek 2Do naszego gabinetu został

skierowany 19-letni mężczyzna.Był on ogólnie zdrowy, jego stanoceniono na 1 pkt. w skali ASA.Dentysta, który skierował pacjenta,podczas wykonywania zabiegu le-czenia endodontycznego zęba #4(15) złamał w kanale wąski instru-ment – zgodnie ze skierowaniemnajprawdopodobniej pilnik K roz-miar 10 lub 15. Leczenie było nie-zbędne z powodu urazu, któremupacjent uległ. Guzek policzkowyzęba uległ odłamaniu i doszło doobnażenia miazgi.

AD

Usuwanie złamanych narzędzi – opis przypadków klinicznychRafaël Michiels, Belgia

Dr Rafaël Michiels pracuje w Belgiiw 2 prywatnych gabinetach, którychdziałalność ograniczona jest do en-dodoncji. Można się z nim skontak-tować, pisząc na adres e-mail: rafael.michiels@gmail.com

AutorET

DTP1010_20-21_ET04-05 12.11.10 15:23 Seite 4

ENDO TRI BU NE Po lish Edi tion Praktyka 5

Wykonano aktualne zdjęciediagnostyczne (Ryc. 8), na podsta-wie którego stwierdzono, że zła-many fragment znajduje się ok. 5 mm od wierzchołka. Ząb odizolo-wano za pomocą koferdamu i stwo-rzono dostęp przez wypełnienieczasowe, które zostało założoneprzez kierującego dentystę.

Po otwarciu zęba, przy pomocy10% kwasu cytrynowego i pasyw-nych ultradźwięków usunięte zos-tały pozostałości wodorotlenkuwapnia. Ponieważ kanał w częściśrodkowej i koronowej był bardzoszeroki, złamany instrument uwi-doczniono od razu (Ryc. 9). Pozwo-liło to na postępowanie bardzo za-chowawcze i oszczędzające tkanki.Znając pozycję w kanale i kształtkanału, spodziewano się podziele-nia kanału w części wierzchołko-wej. Po zbadaniu przy pomocy wą-skiego pilnika K potwierdzonodrożność części podniebiennej.

Narzędzie zostało złamane wkanale policzkowym. Do poluzo-wania go zastosowano tytanowąkońcówkę ProUltra tip #8 (DEN-TSPLY Maillefer). Kanał obficieprzepłukano 5% podchlorynemsodu. Złamany instrument zostałusunięty (Ryc. 10), następnie wy-znaczono długość roboczą i rozpo-częto opracowywanie kanałówprzy pomocy narzędzi niklowo-ty-tanowych (Twisted Files, Sybron -Endo). Oba kanały opracowano dorozmiaru 25.08 Twisted File. Wy-brano pilnik główny niewielkiejśrednicy z powodu podzielenia ka-nału blisko wierzchołka (Ryc. 12) i w celu zminimalizowania ryzykazłamania kolejnego instrumentu zewzględu na naprężenia wyczuwanepodczas opracowywania. Osta-teczne opracowanie części wierz-chołkowej wykonano przy pomocyK-flexofiles rozmiar 25. Warstwamazista została usunięta z użyciem10% kwasu cytrynowego. Ostatniepłukanie kanału wykonano ste-rylną solą fizjologiczną. Dopaso-wano ćwieki gutaperkowe o odpo-wiednim stopniu rozbieżności isprawdzono ich zaklinowanie(Ryc. 13). Jako uszczelniacza użytoTopseal. Oba kanały wypełnionozgodnie z techniką kondensacji faliciągłej przy pomocy Elements Ob-turation Unit. Po wypełnieniu ka-

nałów (Ryc. 14, 15) założono tym-czasowe wypełnienie z cementuszkło-jonomerowego wraz z kulkąz waty, która została zamoczona wmieszaninie alkoholu i chlorheksy-dyny, a następnie wysuszona sprę-żonym powietrzem przed wprowa-dzeniem do ubytku. Po ostatecz-nym wypełnieniu kanałów wyko-nano zdjęcia rtg (Ryc. 16, 17) wprojekcji skośnej i metodą równo-ległą. Rokowanie dla tego przy-padku było pomyślne i pacjent zos-tał skierowany do swojego lekarzaprowadzącego w celu wykonaniaodbudowy korony.

PodsumowanieUsuwanie złamanych narzędzi

może być bardzo trudne i zajmowaćdużo czasu. Dr Marga Ree napisałakiedyś na forum ROOTS, że na -uczyła się, iż w endodoncji chodzi o 3 rzeczy: pasję , wytrwałość i cier-pliwość – to bardzo trafne określe-nie w przypadku usuwania złama-nych narzędzi.

Piśmiennictwo dostępne u wydawcy.

ET

AD

Ryc. 1

Ryc. 7

Ryc. 13

Ryc 8 Ryc. 9 Ryc. 10 Ryc. 11 Ryc. 12

Ryc. 1: Zdjęcie diagnostyczne przedstawia 2 złamane narzędzia w korzeniu mezjalnym. · Ryc. 2: Zmodyfikowane wiertło Gates-Glidden stosowane w celu opiłowania złamanegonarzędzia. · Ryc. 3: Jedno ze złamanych narzędzi. · Ryc. 4: Dopasowane ćwieki gutaperkowe. · Ryc. 5: Komora zęba po wypełnieniu kanałów gutaperką. · Ryc. 6: Zdjęcie rtg po ostatecznymwypełnieniu (technika równoległa). · Ryc. 7: Zdjęcie rtg po ostatecznym wypełnieniu (projekcja skośna). · Ryc. 8: Zdjęcie diagnostyczne przedstawiające złamane narzędzie ok. 5 mm odwierzchołka. · Ryc. 9: Złamane narzędzie. · Ryc. 10: Złamane narzędzie po usunięciu. · Ryc. 11: Określanie długości roboczej. · Ryc. 12: Głębokie rozdzielenie kanałów w części wierzchoł-kowej. · Ryc. 13: Dopasowanie ćwieków gutaperkowych. · Ryc. 14: Wypełnienie części wierzchołkowej gutaperką. · Ryc. 15: Komora zęba po całkowitym wypełnieniu gutaperką. · Ryc. 16:Zdjęcie rtg po ostatecznym wypełnieniu (technika równoległa). · Ryc. 17: Zdjęcie rtg po ostatecznym wypełnieniu (projekcja skośna).

Ryc . 2 Ryc . 3 Ryc. 4 Ryc. 5 Ryc. 6

Ryc. 14 Ryc. 15 Ryc. 16 Ryc. 17

W dobie globalnej komputery-zacji oraz wszechobecnej infor-macji cyfrowej tomografiakomputerowa wiązki stożkowejprzebojem wkracza do szerokopojętej diagnostyki medycznej.

Grupa entuzjastów tej tech -nologii skupiła się w ICAT club.„Celem działalności klubu jest pro-mocja technologii CBCT wśródpolskich lekarzy, wymiana do-świadczeń oraz próba udoskonale-nia oprogramowania. Pragniemyuświadomić lekarzom możliwościi korzyści, które stwarza CBCT w diagnostyce i leczeniu. Jedno-cześnie chcielibyśmy na forumklubu dzielić się swoimi spostrze-żeniami i doświadczeniami z pracyz tomografem wolumetrycznym.Współpracując z informatykami,

będziemy dążyli do polepszenia izwiększenia możliwości oprogra-mowania jednocześnie czyniąc jełatwiejszym w obsłudze i bardziejprzydatnym dla użytkowników” – mówią założyciele klubu.

Świeżo założony klub rozpo-czął już działalność dydaktyczną –2 października br. zorganizowanokilka wykładów dla lekarzy den-tystów w cyklu kształcenia pody-plomowego poświęconych tomo-grafii wolumetrycznej.

Wśród partnerów i założycieliznajdują się: Aneta Grochowina,Radek Jadach, Tadeusz Telesz,Marcin Wiśniewski i Edyta Ja-worska – prezesem zaś i najwięk-szym entuzjastą jest lek. dent. Do-minik Tomasik. ET

Klub i-CAT już działa w Polsce!

DTP1010_20-21_ET04-05 12.11.10 15:24 Seite 5

Produkty ENDO TRI BU NE Po lish Edi tion6

Pilniki S5 Endo Rotary Files toprosty, logiczny, łatwy w stosowa-niu oraz bardzo ekonomiczny sys-tem pilników niklowo-tytanowycho zwiększonej stożkowatości (BigTaper) do łatwiejszego i szybszegomechanicznego opracowania ka-nału. Elastyczne, efektywne pilnikiz różną stożkowatością przezna-czone są przede wszystkim do pracymetodą crown down. Zestaw wpro-wadzający systemu S5 Endo RotaryFiles składa się z 5 narzędzi ni-klowo-tytanowych, ponumerowa-nych od 1 do 5 i oznaczonych nauchwycie paskami. Pilniki systemuS5 z bardzo bezpiecznym zakończe-niem łatwo dopasowują się nawet do

bardzo zakrzywionych kanałów,minimalizując ryzyko perforacji ka-nału. Pilniki systemu S5 mają kształtzmodyfikowanych pilników NiTi Sz dwoma 90º kątami cięcia, co ułat-wia i przyspiesza opracowanie czę-ści wierzchołkowej kanału. Wszyst-kie pilniki mają płytsze nacięcia,znacznie wydłużony splot oraz bez-pieczną, zaokrągloną końcówkę,która zmniejsza agresywność in-strumentu. Pilniki systemu S5 mogąpracować z dowolnymi kątnicami o szybkości obrotowej 150-300obrotów na minutę. Są specjalniedopasowane do kątnicy S5 EndoMotor, której ustawienia są takżeponumerowane od 1 do 5 i odpowia-

dają parametrom pracy poszczegól-nych instrumentów.

PoldentAl. Jana Pawła II 80, lok. VI00-175 Warszawa(Babka Tower), wejście od ul. DzikiejTel.: 0 (22) 351 76 50 do 55 Faks: 0 (22) 351 76 79www.poldent.pl

AD

P R O M O C J A

Elektroniczny, kie-szonkowy endometrApex-Eye umożli-wia prawidłowy,czytelny pomiar nie-zależnie od warunków panujących w obrębie wierzchołka. Dokładny po-miar można uzyskać dzięki użyciu syg-nału dźwiękowego, diod, podwójnej skalioraz wbudowanej linijce endometrycznej z powiększeniem. Apex-Eye jestlekki i wygodny w użyciu – urządzenie wyposażone w baterię o wydłużo-nej żywotności można przytwierdzić do fartucha.

Implant Dental New Wave ul. Górnośląska 4a/19 info@dental.waw.pl00-444 Warszawa info@implant.waw.plTel.: (22) 869 71 00 (01) www.implant.waw.plFaks: (22) 869 43 43 www.dental.waw.pl

Apex-EyeSystem S5 Endo Rotary Files

Bezprzewodowy system wy-pełniania kanałów korzeniowychEQ Master firmy Meta Biomed tosystem wypełniania kanałów guta-perką, dzięki któremu wypełnianiekanałów korzeniowych jest pro-stsze, szybsze i bardziej bez-pieczne. Gorący plugger służy douplastyczniania ćwieków gutaper-kowych wewnątrz kanału korze-niowego. Ćwieki gutaperkowe

przyjmują wówczas formę kanału,tworząc idealne podłoże pod przy-szłą odbudowę. Pistolet dopełnia-jący został stworzony do wprowa-dzania uplastycznionej gutaperkido kanału korzeniowego – guta-perka dostosowuje się kształtemnawet do najbardziej skompliko-wanego anatomicznie systemu ka-nałowego. Dodatkowo system za-wiera igły do pistoletu (w rozmia-

rach 23 i 25 wykonane ze stopu sta-lowego), wymienne końcówki dogorącego pluggera (w rozmiarachF, FM wykonane ze stopu stalo-wego), pałeczki gutaperkowe dopistoletu i ćwieki gutaperkowe. EQMaster jest łatwym w obsłudze bez-przewodowym systemem do wy-pełniania kanałów korzeniowych.Pracy nie utrudniają kable i prze-wody ani konieczność przeniesie-

nia się do innego foteladentystycznego. SystemEQ Master umożliwiatrójwymiarowe, do-kładne wypełnianie ka-nału korzeniowego, co zna-cząco zwiększa wydajnośćpracy dentysty.Dostępne 2 ro-dzaje końcówek(gorący plugger i pistolet dopeł-niający) możnastosować oddzielnie lub jako wza-jemnie uzupełniające się urządze-nia w zależności od sytuacji kli-nicznej. System EQ Master jestłatwy w użyciu, minimalizuje czaspotrzebny do prawidłowego, trój-wymiarowego wypełnienia kanaługutaperką. Łączy w sobie metodękondensacji wierzchołkowej z trój-wymiarowym dopełnieniem częściwierzchołkowej oraz wszystkichkanałów lateralnych.

Zalety EQ Master:• 2 systemy w jednym urządzeniu, • unikalne, wydajne, lekkie, bez-

przewodowe urządzenie, łatwe doprzemieszczania w gabinecie,

• proste w użyciu, minimalizujeczas potrzebny do prawidłowego,trójwymiarowego wypełnieniakanału gutaperką.

EQ Master to idealny system dowypełnień kanałów, który:– zamyka szczelnie kanał w 3 wy-

miarach,– nie kurczy się,– nie drażni tkanek okołowierz-

chołkowych,– jest odporny na działanie wilgoci,– łatwy do wprowadzenia i usunię-

cia w przypadku rewizji,– nie przebarwia zęba,– daje kontrast na zdjęciu rtg.

Poldent www.poldent.pl

Bezprzewodowy system EQ Master firmy Meta Biomeddo wypełniania kanału gutaperką na ciepło

Włoska firma Omnia – produ-cent szerokiej gamy materiałówjednorazowych, prezentuje swójnajnowszy produkt: zestaw im-plantologiczny „Essen-tial”. Kompletny „Essen-tial” zawiera: – fartuchy, maski oraz czepki dla

chirurga i 2 asystentów,– 2 serwety o wymiarach 50 cm x

75 cm,– 1 serwetę dla pacjenta – o wymia-

rach 75 cm x 90 cm z otworem adhezyjnym w kształcie litery U o wymiarach 11 cm x 9 cm,

– 1 rękaw na przewód o długości120 cm.

Serwety zawarte w zestawie„Essential” są odporne na wodę,

płyny i bakterie, a przez to wska-zane są do okrycia powierzchni i osłony pacjenta. Zestaw „Essen-

tial” to dobra cena w stosunku do ja-kości, bezpieczeństwo i wysoki

standard higieny przeprowadza-nych zabiegów.

Firma Omnia oferujerównież możliwość stworze-

nia i zamówienia całkowicie in-dywidualnego zestawu dla każ-

dego lekarza o dowolnie skompo-nowanej zawartości, wyproduko-wanego specjalnie dla jegopotrzeb. Więcej informacji możnauzyskać, pisząc na adres e-mail: artur@dental.waw.pl lub pod nrtel.: 0 603 161 877.

Implant Dental New Wave www.implant.waw.plwww.dental.waw.pl

Zestaw implantologiczny „Essential”

DTP1010_22_ET06 11.11.10 17:45 Seite 6

Unbenannt-5 1 11.10.2010 15:28:42 Uhr

Wydarzenia ENDO TRI BU NE Po lish Edi tion8

W Centrum Konferencyjnym wJachrance niedaleko Warszawy,na początku grudnia (2-5.12.) od-będzie się spotkanie miłośnikówendodoncji. To już 12. edycja zna-nego nie tylko polskim dentystomsympozjum „Pulp Fiction”. Te-

matyka tegorocznego sympozjumkoncentrować się będzie na nowo-czesnych metodach i technikachleczenia kanałowego, a także po-wikłaniach po leczeniu endodon-tycznym oraz najnowszych osiąg-nięciach w mikrochirurgii.

Bogaty program naukowy zpewnością zadowoli uczestników, a przygotowane imprezy towarzy-szące uatrakcyjnią pobyt na konfe-rencji. Jak co roku, spotkanie zapo-wiada się bardzo interesująco,czemu sprzyjać będzie wysoki po-

ziom merytoryczny części nauko-wej i wiele niespodzianek po wykła-dach.

W sympozjum swój udział po-twierdzili: prof. Marga Ree, Sa-muel Kratchman, Jorge Vera oraz

kardiolog Brian Starter. Opiekęmerytoryczną nad spotkaniem ob-jął Komitet Naukowy w składzie:prof. dr hab. Danuta Piątowska,prof. dr hab. Halina Pawlicka orazprof. dr hab. Jerzy Krupiński.

W programie prekongresowymzaplanowano warsztaty „Endodon-cja praktyczna”, poprowadzi je lek.stom. Jerzy Zbożeń oraz lek. stom.Tomasz Zbożeń. Odbędą się takżeegzaminy „Curriculum Endodon-tyczne”, organizowane przez Pol-skie Towarzystwo Endodotyczneoraz „Curriculum Implantologii”organizowane przez Polskie Sto-warzyszenie Implantologiczne.

Wykłady kongresowe z dzie-dziny endodoncji oraz mikrochi-rurgii i implantologii odbywać siębędą w czwartek w godz. 16.00-20.00 oraz w piątek i w sobotę wgodz.10.00-19.30. Ich tematy tom.in.: – „Co, gdzie, kiedy – jak wybrać

najlepsze rozwiązanie prote-tyczne po leczeniu endodontycz-nym”,

– Rekomendacje Polskiego Towa-rzystwa Endodontycznego,

– „Podejmowanie decyzji endo-dontycznych – aktualne podej-ście”,

– „Aktualizacja problemów ogól-nomedycznych pacjentów leczo-nych stomatologicznie”,

– „Powikłania podczas konwen-cjonalnego i chirurgicznego le-czenia endodontycznego”,

– „Zastosowanie cementu portlan-dzkiego w endodoncji – sposobyrozwiązywania różnych proble-mów klinicznych”,

– „Postępowanie w przypadkachurazów endodontycznych”,

– „Problemy na styku endodoncji i protetyki”,

– „Zagadnienia endodontyczneniezbędne do osiągnięcia sukcesuklinicznego”.                     

Każdy dzień wykładów zakoń-czy dyskusja z prowadzącymi. Or-ganizatorzy zapewniają tłumacze-nie symultaniczne. Uczestnicysympozjum otrzymają Certyfikatoraz 18 pkt. edukacyjnych. Szcze-gółowy program spotkania orazwarunki uczestnictwa znaleźćmożna na stronie internetowej:www.profident.pl. ET

AD

Międzynarodowe Sympozjum „Pulp Fiction” – spotkanie miłośników endodoncji

Fot.: Pulp Fiction 2009

Fot.: Pulp Fiction 2009

DTP1010_24_ET08 11.11.10 17:14 Seite 8