Mikroekonomia

Zagadnienia podstawowe

Mikroekonomia

• Terminy (kategorie) związane z ekonomią, z którymispotykamy się codziennie.

• produkcja, konsumpcja, cena, kurs akcji, obligacja, eksport,bilans handlowy, stopa procentowa, deficyt budżetowy, zysk,koszty, inwestycje, informacja, spółka akcyjna, podatki PIT,CIT,VAT,…

Mikroekonomia

Kilka poziomów ekonomii, gdzie spotykamy te kategorie

• Poziom globalny,

• Poziom makro- krajowy,

• Poziom mezo- regionalny,

• Poziom mikro –podmiot ekonomiczny (konsument, producent).

Mikroekonomia

• Kategorie ekonomiczne są ze sobą powiązane – nie występują niezależnie jedne od drugich.

• Pomiędzy nimi występują często zależności deterministyczne.

• A jest przyczyna B lub łańcuch zależności : A jest przyczyną B jest przyczyną C ….

Mikroekonomia

• Przykład : oferta (podaż) – zapotrzebowanie (popyt) – cena.

• Kurs walutowy- eksport-import- bilans handlowy.

• Jakość (marka) produktu- cena – popyt konsumenta.

• Inflacja – stopy procentowe- kredyty-inwestycje-dochódnarodowy- dobrobyt społeczeństwa.

• Podatki CIT – zysk przedsiębiorstwa – inwestycje -zatrudnienie – w skali makro bezrobocie- dobrobytspołeczeństwa .

Mikroekonomia

Procesy gospodarcze podlegają działaniu praw ekonomicznych.

• W procesie gospodarczym działania ludzi powtarzają się –produkcja-konsumpcja –produkcja ……. lub produkcja-zysk-inwestycje-wzrost –produkcja …….

• Powtarzające się w określony sposób działania odznaczają siępewną prawidłowością.

• Te stale powtarzające się związki , relacje, międzydziałaniami lub czynnościami, z których działania sięskładają, nazywamy prawami ekonomicznymi.

Mikroekonomia

Formy praw ekonomicznych:

• Prawa przyczynowo- skutkowe, prawa współistnienia orazprawa funkcjonalne

• Prawa przyczynowo- skutkowe : zjawisko (działanie) A (t)stale wywołuje zjawisko (zdarzenie) B(t+1) ; pierwsze jestprzyczyną a drugie skutkiem ( w czasie czyli dynamicznie)

• Prawa współistnienia :dwa zdarzenia lub więcej wstępująłącznie

• Prawa funkcjonalne : związki, relacje wymierne ilościowo,które można przedstawić w postaci funkcji matematycznej, np.prawo popytu POPx,t = f (Px,t-1) , funkcja może być liniowa inieliniowa, np. wykładnicza (potęgowa)

Mikroekonomia

Cechy praw ekonomicznych

• Prawa ekonomiczne są obiektywne, niezależne od woli iświadomości ludzi, mają charakter statystyczny (stochastyczny)

• Prawa ekonomiczne są obiektywne, tzn. są rzeczywistą (realną)cecha procesów gospodarczych

• Prawa ekonomiczne są niezależne od woli i świadomości ludzi, tzn.nie są tworem umysłu ludzkiego, działają w gospodarce niezależnieod tego czy uświadamiamy to sobie oraz niezależnie od tego, czychcemy lub nie chcemy aby działały (efekty ich działań mogą byćniezgodne z życzeniami ludzi uczestniczących w gospodarce –bankructwa, bezrobocie , straty dochodów, kryzysy, itp.)

Mikroekonomia

• Prawa ekonomiczna mają charakter statystyczny(stochastyczny), tzn. przejawiają się w dużej masie zjawisk.

• Powiązania pojedynczych przypadków zjawisk gospodarczychmają często charakter przypadkowy. Dopiero w dużej ichmasie możemy zaobserwować (odkryć) czy występujeprawidłowość tych powiazań.

• W dużej masie zjawisk działa prawo wielkich liczb –odchyleniain plus i in minus pojedynczych zjawisk od dominującejtendencji znoszą się wzajemnie (im większa masa zjawisk, tymbardziej suma odchyleń dąży do zera).

• Przykład prawa popytu – wykres.

Mikroekonomia

Rodzaje praw ekonomicznych.

• Prawa techniczno-bilansowe

• Dotyczą one głównie procesów produkcji i są określane przeztechnologię produkcji.

• Np. zgodnie z obecną technologią produkcji chleba, abywyprodukować kilogram chleba należy zużyć :

• 1 KG = 1,5 kg mąki + 3 litry wody + 2 kwh energii + 0,2 kgdrożdży + 0,5 godzin pracy, itd.

• Jeżeli mam 150 kg mąki to mogę wyprodukować 100 kg chlebai nie więcej – to właśnie jest prawo bilansowe

Mikroekonomia

• Prawa postępowania ludzi i prawa splotu działań ludzkich

• W swoich działaniach gospodarczych ludzie reagują na bodźceekonomiczne, np. wzrost płacy – wzrost wydajności , spadekpodatku – wzrost konsumpcji, spadek stopy procentowej-wzrost popytu na kredyty, itp.

• Działania indywidualne, np. pojedynczego konsumenta lubproducenta splatają się ze sobą i dopiero w swej masie dająokreślony skutek (kooperacja, podział pracy)

• Przykład : Kowalski zwiększa swoją konsumpcję jabłek – narynku jabłek nic się nie zmienia lecz kiedy tysiące Kowalskichzwiększają popyt na jabłka to dopiero wtedy reaguje cenajabłek (wzrasta)

Mikroekonomia

• Ekonomia jako nauka – bada, analizuje gospodarkę, odkrywaobecne w niej prawidłowości.

• Posiada swoją metodę badawczą.

• Posługuje się kategoriami abstrakcyjnymi.

• Wykorzystuje modele-uogólnienia rzeczywistościgospodarczej.

• Dwa podejścia do analizy ekonomicznej (mikroekonomicznej).

• Podejście normatywne i podejście behawioralne.

• Normatywne – jak powinno być.

• Behawioralne – jak jest.

Mikroekonomia

• Metoda ekonomii – metoda naukowego badania zjawiskgospodarczych przy pomocy określonych zasad i narzędzi

• Metody opisowe dla zjawisk jakościowych

• np. metody ankietowe badania preferencji konsumenta, metody testukoniunkturalnego w badaniu opinii przedsiębiorców na temat rozwojugospodarki )

• Metody ilościowe dla zjawisk mierzalnych

• większość zjawisk gospodarczych można zmierzyć ( np. wielkość produkcjiw jednostkach fizycznych- sztukach, metrach, litrach, lub wporównywalnych jednostkach pieniężnych , np. w PLN, USD, EUR )

• metody ilościowe korzystają z narzędzi statystyki i ekonometrii

Mikroekonomia

Teoria ekonomii (mikroekonomii) posługuje się :

• abstrakcyjnymi kategoriami ekonomicznymi , takimi jak np.

cena, podaż, koszt, zysk, podatek, cło. itp.

• modelami ekonomicznymi – uproszczeniem rzeczywistościgospodarczej, zachowując jej najważniejsze, najbardziejistotne cechy i właściwości, np. model rynku, model monopolu,

model optimum zysku, itp.

• modele pozwalają na eksperymenty, które kosztująstosunkowo niewiele, np. chcemy dowiedzieć się jakie skutki

gospodarcze przyniesie wprowadzenie wyższego podatku

Mikroekonomia

• Podejście normatywne i behawioralne w ekonomii(mikroekonomii)

• Podejście normatywne w mikroekonomii : według jakich zasad

(norm) powinien postępować podmiot gospodarczy (konsument,producent) dla osiągnięcia celu np. zasady racjonalności, optymalizacjidecyzji.

• Podejście behawioralne : jak faktycznie, w rzeczywistości

gospodarczej, postępuje (zachowuje się) podmiot ekonomiczny

(konsument, producent)

Mikroekonomia

• Gospodarowanie zasobami – kluczowy problem ekonomii

• Potrzeby ludzi – konieczność wytwarzania dóbr (produktów iusług) w celu zaspokojenia potrzeb

• Zasoby umożlwiające wytwarzanie produktów i usług

• Problem – jak gospodarować zasobami, rozdzielać jepomiędzy rożne produkcje dóbr ?

Mikroekonomia

Różne definicje i rodzaje potrzeb ludzkich :

• Materialne i niematerialne

• Fizjologiczne, biologiczne

• duchowe – wiary, praktyki religijnej, piękna

• zdrowia, np. opieki zdrowotnej, profilaktyki, informacji zdrowotnej,

rekreacji

• rozwoju, np. kształcenia, zdobywania doświadczeń

• społeczne, np. bezpieczeństwa, współpracy, solidarności, pomocy

• Inny podział potrzeby podstawowe i wyższego rzędu – dobra

podstawowe i wyższego rzędu zaspakajające te potrzeby, potrzeby w sensie ilości i jakości.

Mikroekonomia

• Zasoby potrzebne do wytwarzania dóbr zaspokajającychpotrzeby.

• Zasoby naturalne – ziemia, surowce, woda, powietrze, rośliny, drzewa

mogą być odnawialne i nieodnawialne

• Zasoby ludzkie – z ich umiejętnościami, doświadczeniem, zdolnością

do rozwoju, oferowanymi w formie pracy

• Zasoby kapitałowe – kapitał finansowy , kapitał rzeczowy (środki

produkcji plus technologia)

Mikroekonomia

• Zasoby są ograniczone – nie mamy ich do dyspozycji w dowolnych

ilościach i o dowolnej jakości, niektóre zasoby zmniejszają się (surowcenaturalne, ziemia do użytku rolnego, woda ,jakość powietrza)

• W każdym momencie podejmowania decyzji gospodarczej przezkonsumenta lub producenta ilość i jakość zasobów do dyspozycji jestograniczona, jest dana.

• Równocześnie potrzeby są ogromne i dane zasoby nie wystarczają dozaspokojenia wszystkich potrzeb.

• Powstaje konieczność gospodarowania zasobami –

podejmowania decyzji gdzie dane zasoby przeznaczyć (do produkcji jakichdóbr) a gdzie ich nie stosować ( z produkcji jakich dóbr zrezygnować)