27. Choroby układu moczowego ver1

9
© Copyright by $taś V1 - 1 - Choroby układu moczowego CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO Moczowody Wrodzone zaburzenie rozwojowe Inne zmiany nienowotworowe Niedrożność moczowodu Szkliwiejące włóknienie zaotrzewnowe Zapalenie moczowodu Polip włóknisto-nabłonkowy Nowotwory Pęcherz moczowy Wrodzone zaburzenia rozwojowe Wynicowanie pęcherza moczowego Uchyłki pęcherza moczowego Przetrwały moczownik Inne wrodzone zaburzenia rozwojowe Zapalenia Ostre i przewlekłe zapalenie pęcherza moczowego Zapalenie eozynofilowe pęcherza moczowego Zapalenie śródmiąższowe Malakoplakia Zapalenie jatrogenne Zapalenie torbielowate i zapalenie gruczołowe Inne zmiany nienowotworowe Gruczolistość Nowotwory nabłonkowe Brodawczak urotelialny Śródnabłonkowa naoplazja urotelialna Rak pęcherza moczowego Rak urotelialny Rak płaskonabłonkowy Gruczolakorak Rak niezróżnicowany Nowotwory pochodzenia mezenchymalnego Nowotwory przerzutowe Cewka moczowa Wrodzone zaburzenia rozwojowe Inne zmiany nienowotworowe Zapalenie cewki moczowej Mięsko cewki moczowej Nowotwory Rak cewki moczowej Niedrożność układu moczowego Moczowody Wrodzone zaburzenie rozwojowe · Brak moczowodu à agenesia ureteris · Podwójny moczowód + podwójna miedniczka nerkowa · Moczowód rozdwojony à gdy jest podwójny tylko na pewnym odcinku, a oba ramiona łączą się tak, że w pęcherzu znajduje się jedno ujście · niedrożność połączenia moczowodowo-miedniczkowego (obstructio juncturae uretero-pelvinae) à to najczęstsza przyczyna wodonercza (hydronephros) u noworodków i dzieci · wrodzone poszerzenie moczowodu (magaureter congenitum) à prowadzi do wodonercza i uszkodzenia nerek · uchyłki (diverticula) Inne zmiany nienowotworowe Niedrożność moczowodu · obstructio ureteris · Przyczyny o Wewnętrzne § Kamienie nerkowe § Skrzepy krwi (powstałe w wyniku krwiomoczu) § Raki urotelialne moczowodu lub miedniczki § Polipy fibroepithelialne § Zwężenia § Przyczyny neurogenne

Transcript of 27. Choroby układu moczowego ver1

Page 1: 27. Choroby układu moczowego ver1

© Copyright by $taś

V1 - 1 -

Choroby układu moczowego

CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO

MoczowodyWrodzone zaburzenie rozwojoweInne zmiany nienowotworowe

Niedrożność moczowoduSzkliwiejące włóknienie zaotrzewnoweZapalenie moczowoduPolip włóknisto-nabłonkowy

NowotworyPęcherz moczowy

Wrodzone zaburzenia rozwojoweWynicowanie pęcherza moczowegoUchyłki pęcherza moczowegoPrzetrwały moczownikInne wrodzone zaburzenia rozwojowe

ZapaleniaOstre i przewlekłe zapalenie pęcherza moczowegoZapalenie eozynofilowe pęcherza moczowegoZapalenie śródmiąższoweMalakoplakiaZapalenie jatrogenneZapalenie torbielowate i zapalenie gruczołowe

Inne zmiany nienowotworoweGruczolistość

Nowotwory nabłonkoweBrodawczak urotelialnyŚródnabłonkowa naoplazja urotelialnaRak pęcherza moczowegoRak urotelialnyRak płaskonabłonkowyGruczolakorakRak niezróżnicowany

Nowotwory pochodzenia mezenchymalnegoNowotwory przerzutowe

Cewka moczowaWrodzone zaburzenia rozwojoweInne zmiany nienowotworowe

Zapalenie cewki moczowejMięsko cewki moczowej

NowotworyRak cewki moczowej

Niedrożność układu moczowego

MM oo cc zz oo ww oo dd yy

Wrodzone zaburzenie rozwojowe· Brak moczowoduà agenesia ureteris

· Podwójny moczowód + podwójna miedniczka nerkowa

· Moczowód rozdwojony à gdy jest podwójny tylko na pewnym odcinku, a oba ramiona łączą się tak, że w pęcherzuznajduje się jedno ujście

· niedrożność połączenia moczowodowo-miedniczkowego (obstructio juncturae uretero-pelvinae) à to najczęstszaprzyczyna wodonercza (hydronephros) u noworodków i dzieci

· wrodzone poszerzenie moczowodu (magaureter congenitum) à prowadzi do wodonercza i uszkodzenia nerek

· uchyłki (diverticula)

Inne zmiany nienowotworowe

Niedrożność moczowodu

· obstructio ureteris

· Przyczynyo Wewnętrzne

§ Kamienie nerkowe§ Skrzepy krwi (powstałe w wyniku krwiomoczu)§ Raki urotelialne moczowodu lub miedniczki§ Polipy fibroepithelialne§ Zwężenia§ Przyczyny neurogenne

Page 2: 27. Choroby układu moczowego ver1

© Copyright by $taś

V1 - 2 -

o Zewnętrzne§ Endometriosis miednicy małej§ Zapalenie okołomoczowodowe§ Szkliwiejące włóknienie zaotrzewnowe§ Macica ciężarna§ Powiększone węzły chłonne (nowotwór)§ Zaawansowane naciekające raki§ Guzkowy rozrost lub rak prostaty

Szkliwiejące włóknienie zaotrzewnowe

· Fibrosis sclerosans retroperitonealis

· Przyczynyo 70% - idiopatycznao 30% - leki (np. β-blokery), nowotwory (chłoniaki), zapalenia (choroba Cohna, vasculitis)

· Zmiany polegają na rozroście tkanki łącznej włóknistej wraz z cechami przewlekłego nieswoistego zapalenia podpostacią nacieków z limfocytów, eozynofilów i plazmocytów

o możliwe że to wynik reakcji autoimmunologicznej bo towarzyszą im czasami podobne zmiany w:§ wątrobie – cholangitis sclerosans§ tarczycy – thyreoiditis Riedel§ śródpiersiu – fibrosis mediastinalis

Zapalenie moczowodu

· Zwykle związane z wstępującym zapaleniem układu moczowego (spowodowanego głównie kamicą lub zwężeniemmoczowodu)

· Przewlekłe zapalenie może spowodować nacieki z limfocytów w błonie śluzowej (ureteris follicularis), może teżmanifestować się pod postacią ureteris cystica et glandularis

Polip włóknisto-nabłonkowy

· Polypus fibroepithelialis· Najczęściej <10 rż i w lewym moczowodzie

· Rosną pod postacią małych guzków zbudowanych z luźnej tkanki łącznej z naczyniami i nielicznymi miocytami gładkimi,które pokryte są nabłonkiem przejściowym

· Prawdopodobnie są to zmiany typu hamartoma

Nowotwory· Bardzo rzadko pierwotne nowotwory moczowodu· Łagodneà najczęściej mięśniak gładkokomórkowy (leiomyoma)· Złośliweà najczęściej rak urotelialny (carcinoma urotheliale)

PPęęcc hhee rr zz mm oo cc zz oo ww yy

Wrodzone zaburzenia rozwojowe

Wynicowanie pęcherza moczowego

· Estrophia vesicae urinariae· Występowanie ubytku dolnej części przedniej ściany brzucha i przedniej ściany pęcherza moczowego à tworzy się otwór

przez który tylna ściana pęcherza może się uwypuklić na zewnątrzà ciągły wyciek moczu i przewlekłe zapalenie

· Błona śluzowa pęcherza jest bezpośrednio narażona na czynniki zewnętrzne, co prowadzi do mechanicznychuszkodzeń, owrzodzeń i ciężkiego zapalenia

· Histologicznie objawy ostrego i przewlekłego zapalenia, metaplazja gruczołowa (typu nabłonka jelita grubego) i/lubpłaskonabłonkową

· Zwiększone ryzyko raka płaskonabłonkowego lub gruczolakoraka

Page 3: 27. Choroby układu moczowego ver1

© Copyright by $taś

V1 - 3 -

Uchyłki pęcherza moczowego

· Diverticula vesicae urinariae· To workowate uwypuklenia ściany pęcherza moczowego

o Uchyłki wrodzone§ Powodem defekt w budowie ściany mięśniowej pęcherza moczowego (szczególnie w pobliżu ujść

moczowodów)§ Powiększenie uchyłka może spowodować niedrożność moczowodu lub wsteczny odpływ

pęcherzowo-moczowodowy

o Uchyłki nabyte§ Najczęściej u mężczyzn > 50rż w związku z uciskiem na cewkę moczową powiększonego, wskutek

rozrostu guzkowego lub raka, gruczołu krokowego· Najpierw następuje przerost mięśnia pęcherza, pogrubienie ściany, widoczne beleczki

mięśnioweo Pęcherz moczowy beleczkowaty – vesica urinaria trabecularis

· Potem rozplem tkanki łącznej włóknistej

· Gdy zwiększone ciśnienie wewnątrz pęcherza to uwypuklenie się ściany pęcherz na zewnątrzw postaci woreczków z cienką szyjką przebiegającą między pogrubiałymi beleczkamimięśniowymi à są to duże uchyłki à w nich zastój moczu à usposabia to do zapaleń,tworzenia się kamieni moczowych a nawet raka

Przetrwały moczownik

· Urachus persistent· Moczownik to przewód który w życiu embrionalnym łączy szczyt pęcherza moczowego w pępkiem· Po urodzeniu powinien ulec zanikowi

· Możliwe nieprawidłowościo Moczownik przetrwał w całościà mocz wydobywa się z pępkaà niebezpieczeństwo zakażeniao Moczownik zarośnięty w części środkowej à na końcu pęcherzowym mogą powstawać uchyłki, a na końcu

pępkowym torbieleo Oba końce moczownika zamknięte, a część środkowa przetrwała – torbiele moczownika (cystes urachii) à

możliwe zakażenia ropne, a także rak (w 90% gruczolakorak)

Inne wrodzone zaburzenia rozwojowe

· przetoki (fistulae)· Wsteczny odpływ pęcherzowo-moczowodowy

· Refluxus vesico-uretericus· Dość często występuje· Może być przyczyną wstępującego zapalenia odmiedniczkowego nerek

Zapalenia· Spowodowane bakteriami, wirusami, grzybami, pierwotniakami· Ale także specjalne postacie, bez podłoża infekcyjnego à np. cystitis interstitialis chronica

Ostre i przewlekłe zapalenie pęcherza moczowego

· Cystitis acuta et chronica· Najczęstsza przyczyna bakteryjnego zapalenia to E. coli

o Następnie Proteus vulgaris, Enterobacter, Streptococcus faecalis

· Ryzyko wystąpienie zapalenia pęcherza jest większe u mężczyzn z rozrostem guzkowym lub rakiem gruczołu krokowego,u kobiet (szczególnie w ciąży) z powodu krótkiej cewki moczowej, u osób, u których wykonano cystoskopię lubcewnikowanie pęcherza, u osób z kamicą nerkową, cukrzycą lub immunosupresją, po radioterapii, chemioterapii

· Zapalenie ostreo Tu obrzęk podścieliska, przekrwienie, naciekio Gdy nacieki z granulocytów są obfite, mamy do czynienia z zapaleniem ropnym (cystitis purulenta)o Gdy występują nadżerki lub owrzodzenia, zapalenie określmy jako wrzodziejące (cystitis erosiva et ulcerosa)o Czasami pod wpływem radio-, chemioterapii lub adenowirusów występują zmiany krwotoczne (cystitis

haemorrhagica)

Page 4: 27. Choroby układu moczowego ver1

© Copyright by $taś

V1 - 4 -

· Zapalenie przewlekłeo Występuje tu włóknienie i nacieki z limfocytów i plazmocytów, które prowadzą do pogrubienia i usztywnienia

błony śluzowejo Głównie występuje zapalenie grudkowe (cystitis follicularis)

· W błonie śluzowej widoczne są duże grudki chłonne często zośrodkami rozmnażania

· W 35% przypadków zakażenia układu moczowego i u około 40%chorych z rakiem pęcherza

o Rzadziej zapalenie polipowate i brodawkowate – cystitis polyposa et papillomatosa· Głównie u chorych z pozostawionymi na długo w pęcherzy

cewnikami lub przy istniejących przetokach pęcherzowo-jelitowych (ch. Cohna, rak jelita grubego, zapalenie uchyłka,zapalenie wyrostka)

Zapalenie eozynofilowe pęcherza moczowego

· Charakteryzuje się obrzmieniem i naciekami błony śluzowej pęcherza przez dużą liczę granulocytów kwasochłonnych· Dzieci stanowią 30% chorych· Poliploidalne zmiany obrzękniętej błony śluzowej (różnicowanie z sarcoma botryoides)· Rzadko w związku z reakcjami uczuleniowymi

Zapalenie śródmiąższowe

· Cystitis interstitialis

· To przewlekłe zapalenie pęcherza z towarzyszącym włóknieniem i zmniejszeniem pojemności pęcherza, a u niektórychchorych dodatkowo z przewlekłym owrzodzeniem błony śluzowej (wrzody Hunnera)

· Cechuje się uporczywym przebiegiem,· Występuje przeważnie u kobiet w okresie przekwitania (u mężczyzn 10x rzadszy)

· Nieznana etiologiao Możliwe autoimmunologiczne podłoże

· Bo współwystępowanie przeciwciał przeciwjądrowych w surowicy krwi· Czasem współwystępowanie z toczniem czy rzs

· Cechy zapalenie dotyczą wszystkich warstw ściany pęcherza. Szczególnie znamienne są nacieki z komórek tucznych

· Klinikao Głównym objawem są dokuczliwe, uporczywe bóle okolicy nadłonowej promieniujące w okolice krocza i

okolicę krzyżową.o Ponadto występuje bolesny częstomocz, czasem z naglącym parciem z obecnością lub bez krwiomoczu,

również bez objawów infekcji bakteryjnej

Malakoplakia

· To widoczne w błonie śluzowej pęcherza liczne miękkie, żółte, plackowate, okrągłe zgrubienia, średnicy 1-4 cm

· Niejasna etiologia choroby à zwraca uwagę zaburzenie czynności fagocytarnej makrofagów, gdyż są one wypełnionefagosomami zawierającymi niestrawione resztki bakterii

o W ziarnistej cytoplazmie makrofagów stwierdzić można ciałka Michaelisa-Gutmanna· Mają one charakterystyczną laminarną budowę· Zawierają wapń i żelazo

· Często dodatkowo występuje zakażenie układu moczowego przez E.coli, czasami Proteus· Częściej u kobiet leczonych immunosupresyjnie

· Malakoplakia może wystąpić również w innych częściach układu moczowego, a także np. w płucach, kościach, jeliciegrubym, najądrzu, prostacie

Zapalenie jatrogenne

· Cyklofosfamid oraz niektóre inne chemioterapeutyki mogą wywołać cystitis haemorrhagica z cytologiczną atypiąkomórek nabłonka

· Trzy do sześciu tygodni po radioterapii występuje cystitis acuta, któremu towarzyszą ubytki nabłonka oraz atypiapozostałych komórek nabłonkowych

· Następstwem pobierania licznych wycinków mogą być ziarniniaki resorpcyjne w ścianie pęcherza

Page 5: 27. Choroby układu moczowego ver1

© Copyright by $taś

V1 - 5 -

Zapalenie torbielowate i zapalenie gruczołowe

· Cystitis cystica et cystitis glandularis

· Obydwie zmiany wywodzą się z gniazd von Brunna, w których komórki części środkowej uległy zmianomzwyrodnieniowym tworząc małe torbielowate przestrzenie

· Torbielowate przestrzenie mogą być wyścielone nabłonkiem przejściowym lub kostkowym (cystitis cystica) albo teżmetaplastycznym nabłonkiem gruczołowym (cystitis glandularis)

· Występują w 60-70% pęcherzy moczowych (cystitis glandularis częściej) à brak wyraźnych zmian patologicznych· Stanowią raczej przykład metaplazji niż zapalenie błony śluzowej pęcherza moczowego

· Rodzaje cystitis glandulariso Typica à tóżnej wielkości torbielowate przestrzenie wyścielone są nabłonkiem walcowatym otoczonym przez

kilka warstw komórek urothelium

o Typus interstinalis à występuje rzadko, ale może to być zmian rozległa; nabłonek gruczołowy typu jelitagrubego z obecnościa komórek kuckowych może różnież pokrywać błonę śluzową (zamiast urothelium)

§ Tylko rozległe, długotrwałe mziany typu cystitis glandularis z metaplazją jelitową związane są zezwiększonym ryzykiem wystąpienia adenocarcinoma

Inne zmiany nienowotworowe

Gruczolistość

· Endometriosis· W układzie moczowym gruczolistość najczęściej w pęcherzu moczowym wywołując ból w miednicy małej, częstomocz,

a w ¼ przypadków krwiomocz

Nowotwory nabłonkowe

Brodawczak urotelialny

· Papilloma urotheliale· To zmiany łagodne· Z biegiem czasu u ok. 10% chorych występuje naciekający rak urotelialny (zwykle winnych miejscach pęcherza)

· Występują głównie w młodszej (czyli <50rż) grupie wiekowej niż większość raków urotelialnych· Są to zwykle jednoogniskowe, małe (do 2cm) brodawkowate zmiany pokryte niezmienionym urotelialnym nabłonkiem,

stwierdzone przypadkowo lub w związku z bezbolesnym krwiomoczem

· Rzadką odmianą jest brodawczak odwrócony (papilloma inversum)§ Jest to zmiana endofityczna widoczna jako mały guzek błony śluzowej pęcherza o gładkiej

powierzchni§ Zwykle występuje w okolicy trójkąta pęcherza

Śródnabłonkowa naoplazja urotelialna

· Neoplasia intraurothelialis

· Wyróżnia się tutajo Śródnabłonkowa neoplazja urotelialna dużego stopnia

§ Czyli rak urotelialny nieinwazyjny – carcinoma urotheliale in situ/dysplazja dużego stopnia§ Nabłonek urotelialny zastąpiony zostaje – zwykle na całej grubości – przez rozrost komórek

nowotworowych§ Jądra tych komórek wykazują duży polimorfizm i nadbarwliwość, widać duże jąderka, liczne mitozy,

utratę kohezji między komórkami aż do odrywania się ich od błony podstawnej

o Śródnabłonkowa neoplazja urotelialna małego lub średniego stopnia§ Zwana tez dysplazją§ Nie spełnia wszystkich kryteriów raka nieinwazyjnego, a w szczególności wykazuje cechy dojrzewania

w kierunku powierzchni nabłonka

· Ryzyko progresji wystąpienia raka inwazyjnego wynosi 50-80%· Ważną cechą śródnabłonkowej neoplazji urotelialnej jest wieloogniskowość oraz synchroniczne (czyli w tym samym

czasie) lub metachroniczne (czyli w różnym czasie) współwystępowania z inwazyjnymi rakami pęcherza moczowego

Page 6: 27. Choroby układu moczowego ver1

© Copyright by $taś

V1 - 6 -

Rak pęcherza moczowego – etiologia i patogeneza

· Carcinoma vesicae uranie· Rośnie on jako zmiana brodawczakowata, guzowata lub płaska· Najczęściej jest to rak urotelialny

o Gruczolakorak, rak niezróżnicowany, rak płaskonabłonkowy rzadko

· Najważniejsze czynniki rakotwórcze

o Palenie tytoniu (w dymie obecne nitrozoaminy i 2-naftylamina)§ Ok. 1/3 raków pęcherza ma związek z paleniem papierosów

o Czynniki zawodowe§ 2-naftylamina, benzydyna, nitrozaminy…

o Czynniki jatrogenne§ Fenacetyna, cyklofosfamid§ Radioterapia

o Zakażenia§ Schistosoma haematobium

· Bo znajdujące się w ścianie pęcherza jaja pasożyta wywołują metaplazjępłaskonabłonkową à naoplazja śródnabłonkowa à rak płaskonabłonkowy (70%), rakurotelialny (30%)

· Patogeneza:o znacząca rola mutacja TP53o istnienie trzech genetycznych trafień (hits) niezbędnych do powstania raka pęcherzamoczowego

· klonalna ekspansja feneotypowo (mikroskopowo)prawidłowych komórek , których następujeutrata funkcji genów harcowniczych (forerunner genes-FR) (w regionie RB1) à (promuje toklonalną ekspansję neoplazji śródnabłonkowej na najwcześniejszym etapie)

· pojawienie się ognisk neoplazji śródnabłonkowej małego stopnia· pojawienie się ognisk neoplazji środnabłonkowej dużego stopnia (utrata funkcji genu

RB1/TP53)

o ciągły wzrost względnie stabilnego genetycznie klonu o cechach neoplazji śródnabłonkowej małego stopnia (zutratą funkcji genów harcowniczych, ale z zachowaną ekspresją genu RB1) prowadzi do powstania rakabrodawczakowatego o małym stopniu złośliwości.

§ Jeżeli taki klon jest genetycznie niestabilny dochodzi do utraty funkcji ważnych genów supresorowych(np. RB1) i mikroskopowych cech neoplazji śródnabłonkowej dużego spornia z progresją doinwazyjnego raka

Rak urotelialny

· Carcinoma urotheliale· Brodawczakowate guzy są zmianami egzofitycznymi, których powierzchnia pokryta jest licznymi drobnymi brodawkami· Większość guzów wyrasta z bocznych i tylnej ściany pęcherza

· Około 30% chorych ma zmiany wieloogniskowe (związane z większym ryzykiem wznowy i progresji)· Rakom urotelialnym inwazyjnym towarzyszą (przy 80% raków) w innych miejscach hiperplazja nabłonka i różnego stopnia

śródnabłonkowa neoplazja (dysplazja), a także rak nieinwazyjny.

· Możemy tutaj wyróżnić

§ Rak urotelialny brodawczakowaty (carcinoma urotheliale papillare)· Wyróżnia się tutaj 3 stopnie histologicznej złośliwości

o I stopień§ Głównie to zmiany o budowie brodawczakowatej§ Mniej niż 10% nacieka§ Trudno je odróżnić od brodawczaka

o II stopień

o III stopień§ Czyli o dużym stopniu złośliwości§ Często są to guzy lite z martwicą i owrzodzeniami

· Ale mogą mieć też strukturę brodawkowatą, polipowatą§ Większość (90%) nacieka i daje przerzuty

· Mogą naciekać pęcherzyki nasienne, gruczoł krokowy,moczowody

· Mogą tworzyć przetoki doodbytnicze lub dopochwowe· Przerzuty drogą krwionośną późno głównie do wątroby, płuc…

Page 7: 27. Choroby układu moczowego ver1

© Copyright by $taś

V1 - 7 -

§ Rak urotelialny niebrodawczakowaty· Makroskopowo widoczne są pod postacią owrzodzenia błony śluzowej lub uwypuklającego

się do światła pęcherza litego guza z owrzodzeniem na powierzchni· Często powstają na podłożu carcinoma in situ· Najczęściej zlokalizowane w okolicy trójkąta pęcherza, co wcześnie prowadzi do blokady

ujść moczowodów

· W większości są inwazyjne już we wczesnych fazach rozwoju· W większości są to guzy III stopnia złośliwości· Rosną w postaci litych gniazd, ognisk lub sznurów komórek rakowych naciekając błonę

mięśniową ściany pęcherza, a także nerwy i perineurium· Naciekające gniazda komórek nowotworowych mogą indukować reakcję desmoplastyczną

· Klinikao Pierwszym objawem jest zwykle nagły i bezbolesny krwiomoczo Cytoskopowo stwierdza się jeden (66%) lub kilka guzów à rozpoznanie ustala się na podstawie wycinków

pobranych w trakcie cystoskopiio Cechą charakterystyczną raków urotelialnych jest występowanie nawrotów (o wyższym stopniu złośliwości) po

usunięcia guza pierwotnegoo Najczęstsza przyczyna zgonu to

§ mocznica (spowodowana niedrożnością moczowodów)§ rozsiane przerzuty

· Rokowanie zależy odo Stadium zaawansowania (które określa się na podstawie głębokości naciekania, przerzutów do węzłów

chłonnych i odległych przerzutów) à tu klasyfikacje AJCC/UICC i Marshallo Stopnia histologicznej złośliwości raka urotelialnego

Rak płaskonabłonkowy

· Carcinoma planoepitheliale· Gorsze rokowanie od raka urotelialnego

· Ogólnie to rzadko występują à często tylko w krajach w których występuje endemiczna schistosomoza· Wieloletnie drażnienie błony śluzowej pęcherza moczowego spowodowane przewlekłym zapaleniem, kamicą lub

uchyłkami też może powodować tego raka

· Makroskopowo stwierdza się zwykle wrzodziejący, podobny do grzyba guz, prawie zawsze naciekający już ścianępęcherza w momencie rozpoznania

· Częste naciekanie sąsiednich struktur i przerzuty odległe

Gruczolakorak

· Rzadko· Złe rokowanie· Około 20-40% stanowią gruczolakoraki powstałe na podłożu metaplazji jelitowej nabłonka moczownika

§ Za moczownikowym pochodzeniem gruczolakoraka pęcherza moczowego przemawiają:§ Lokalizacja guza w szczycie lub na przedniej ścianie§ Obecność guza rosnącego na zewnątrz pęcherza i w jego ścianie, ale

nienaciekającego błony śluzowej§ Stwierdzenie pozostałości moczownika w pobliżu guza

Rak niezróżnicowany

· Carcinoma nondifferentiatum· Zaliczamy tutaj raka drobnokomórkowego (carcinoma microcellulare) i inne anaplastyczne raki bez morfologicznych

cech różnicowania, o złym rokowaniu

Nowotwory pochodzenia mezenchymalnego

· Nowotwory łagodne występują rzadkoà najczęściej mięśniak gładkokomórkowy (leiomyoma)o Też naczyniak, nerwiakowłókniak

· Nowotwory złośliwe też rzadkoo Głównie rhabdomyosarcoma (głównie jako sarcoma bootryoides u noworodków i dzieci) lub leiomyosarcoma

Page 8: 27. Choroby układu moczowego ver1

© Copyright by $taś

V1 - 8 -

Nowotwory przerzutowe· Najczęstsze przerzuty do pęcherza:

o Czerniaki złośliweo Raki żołądkao Raki sutkao Raki płuca

CC ee ww kk aa mm oo cc zz oo ww aa

Wrodzone zaburzenia rozwojowe· Wierzchniactwo – epispadiasisà ujście cewki moczowej na powierzchni grzbietowej prącia· Spodziectwo – hypospadiasis – ujście na powierzchni brzusznej

Inne zmiany nienowotworowe

Zapalenie cewki moczowej

· Urethritis· Najczęstszą przyczyną nierzeżączkowych zapaleń są zakażenia wywołane przez Chlamydia, E. coli lub Mycoplasma· Zapalenie cewki moczowej jest wczesnym objawem rzeżączki oraz częścią zespołu Reitera (w którego skład wchodzą

jeszcze arthritis i conjunctiitis)· Klinicznie występuje częstomocz i dyzunia

Mięsko cewki moczowej

· Caruncula urethrae· To zmiana zapalna występująca pod postacią bolesnego, czerwonego, małego guzka w pobliżu ujścia zewnętrznego

cewki moczowej u kobiet, częściej po menopauzie· Zmiana ta jest prawdopodobnie związana z wypadnięciem błony śluzowej któremu towarzyszy przewlekłe zapalenie

· Typy zmianyo Brodawkowaty (carancula papillare) à gdy zmiana jest pokryta przez nabłonek wielowarstwowy płaski lub

przejściowyo Ziarniniakowy (caruncula granulomatosa)à zmiana pozbawiona jest pokrywającego nabłonkao Naczyniasty (caruncula teleangiectaticum) à gdy zmiana szczególnie bogato unaczyniona

Nowotwory· Łagodne nowotwory cewki moczowej występują rzadko, zwykle są to brodawczaki z nabłonka przejściowego,

wielowarstwowego płaskiego lub brodawczaki odwrócone

Rak cewki moczowej

· To najczęściej rak płaskonabłonkowy· Występuje w dystalnym odcinku cewki zwykle przy jej ujściu zewnętrznym

Page 9: 27. Choroby układu moczowego ver1

© Copyright by $taś

V1 - 9 -

NN ii ee dd rr oo żżnn oo śśćć uu kk łłaa dd uu mm oo cc zz oo ww ee gg oo

· Może być spowodowana na poziomie cewki moczowej, pęcherza moczowego lub moczowodu· Najczęstsze przyczyny zastoju moczu w pęcherzu moczowym:

o Zwężenie cewki moczowej przez guzkowy rozrost lub raka stercza u mężczyzno Cystocele, czyli wpuklina do pochwy część pęcherza pociągnięta przez wypadającą macicę (prolapsus uteri)

u starszych kobiet

· Następstwa przewlekłej niedrożności w układzie moczowymo Pęcherz moczowy ulega rozszerzeniu, mięsień przerostowi (esica urinaria trabecularis),o Dochodzi do zalegania moczu w pęcherzu (stais uranie in vesicae urinariae), co zwiększa ryzyko zakażenia i

kamicyo Wreszcie powstają uchyłki i towarzyszące im powikłaniao Niewydolność nerek

· Morfologiao Następstwem niedrożności w układzie moczowym są

§ vesica urinaria trabecularis§ diverticula vesicae urinariae§ hydroureter§ hydronephros

o całkowite ostre zatrzymanie odpływu moczu wywołuje rozszerzenie miedniczki nerkowej do mementu , wktórym ciśnienie zgromadzonego moczu uniemożliwia dalszą produkcję à z czasem występuje zanik brodaweknerkowych, które ulegają zwłóknieniu i spłaszczeniu à następnie dochodzi do zaniku kanalików nerkowych,szkliwienia kłębków nerkowych i włóknienie w podścielisku, a w konsekwencji do ścieczenie kory à wkońcowym etapie część pozostałych kanalików nerkowych wypełniona białkowym, różowym płynemprzypomina pęcherzyki tarczycy (thyreoidisatio). W długotrwałym, w pełni rozwiniętym wodonerczu nerkaprzypomina wielokomorowy worek (ze znacznie rozszerzoną miedniczką) o cienkiej włóknistej ścianiewypełniony płynem