Uważaj na firmy pożyczkowe, bo możesz wpaśćw kłopoty. Zanim zdecydujesz się na łatwą pożyczkęrozważ, czy nie lepiej przeżyć skromniejsze święta, alezachować to, co najważniejsze – dom, majątek,a przede wszystkim zdrowie.

Niebankowe firmy pożyczkowe zadomowiły się nad Wisłą na dobre. Ich dyna-miczny rozwój rozpoczął się w czasie kryzysu finansowego z lat 2008-09 i wciążtrwa. Banki, które jeszcze kilka lat wcześniej chętnie udzielały kredytów, zaczęływ tym czasie podchodzić do klientów znacznie ostrożniej. Wtedy do akcji weszły fir-my, których podstawowym produktem były wysokokosztowe pożyczki zabezpieczo-ne na nieruchomościach pożyczkobiorcy, np. mieszkaniu, domu lub ruchomo-ściach, np. samochodach lub w postaci weksla in blanco czy ubezpieczenia. Nieoszukujmy się – udzielając pożyczek osobom w trudnej sytuacji finansowej, nawetbezrobotnym, firmy te doskonale zdają sobie sprawę, że tacy klienci najprawdopo-dobniej będą mieli trudności z terminową obsługą zobowiązania. Działalność nie-których firm może być nastawiona przede wszystkim na pozyskanie najcenniejszychskładników majątku pożyczkobiorców. Często w lokalnych mediach pojawiają sięinformacje o ludziach oszukanych przez firmy pożyczkowe. Okres przedświątecznyto dla nich złote żniwa – żerując na tradycji i ludzkiej potrzebie przygotowania wy-jątkowych świąt, intensywnie się reklamują i oferują zawarcie szybkich umów po-życzkowych, w których jednak może się kryć wiele niebezpieczeństw.

Bezduszne banki?Pochylmy się nad rolą banków w gospodarce wolnorynkowej. To instytucje finan-

sowe zwane przez niektórych krwiobiegiem gospodarki. Odpowiadają nie tylko zaprzepływ pieniędzy między wielkimi, średnimi i małymi firmami, urzędami,a w końcu zwykłymi obywatelami. Pomagają też bezpiecznie oszczędzać, a kwoty dorównowartości 100 tys. euro ulokowane w bankach i SKOK-ach objęte są ustawo-wą ochroną Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Podstawowym celem bankówjest jednak osiągnięcie zysku, który realizują przede wszystkim z tytułu udzielanychkredytów i pożyczek, z tym że tylko wówczas, kiedy są one spłacane, czyli gdy niewiąże się z nimi nadmierne ryzyko. Gospodarstwom domowym banki oferują dwo-jakiego rodzaju kredyty: mieszkaniowe, najczęściej długoterminowe (pow. 5 lat)oraz konsumpcyjne – krótko- (do 1 roku) lub średnioterminowe (do 5 lat), na za-kup dóbr i usług mniejszej wartości, na przykład prezentów świątecznych.

Czym jest kredyt bankowy? Zgodnie z Prawem bankowym jest to umowa międzybankiem a kredytobiorcą zawierana w formie pisemnej, w której bank zobowiązu-je się udostępnić określoną kwotę na określony czas z przeznaczeniem na ustalonyw umowie cel, a kredytobiorca zobowiązuje się wykorzystać kredyt zgodnie z jegoprzeznaczeniem oraz zwrócić pobraną kwotę wraz z należnym bankowi wynagro-dzeniem w postaci odsetek i prowizji.

Każda umowa kredytowa w podstawowym zakresie jest podobnie skonstruowa-na. Znajduje się w niej data i miejsce zawarcia oraz podstawowe dane stron: ban-ku i kredytobiorcy. Umowa precyzuje również, w jakiej kwocie i walucie zostanieudzielony kredyt oraz na jaki cel można go przeznaczyć. Ustalone są w niej termi-ny spłaty kredytu, wysokość oraz terminy płatności odsetek i prowizji, a także praw-ne formy zabezpieczenia.

Zanim jednak bank zdecyduje się pożyczyć komukolwiek pieniądze powierzonemu wcześniej przez deponentów, sprawdza, jak duże jest ryzyko ich utraty. Weryfi-kuje zdolność kredytową potencjalnego klienta, czyli zdolność do spłaty kredytuwraz z odsetkami, i może odmówić udzielenia kredytu, jeśli uzna, że klient nie bę-dzie w stanie go terminowo spłacić. Prawo bankowe zakazuje udzielania kredytówpodmiotom nie posiadającym zdolności kredytowej.

Jeśli kredytu odmawia jeden bank, decyzja może być podyktowana nie tylko obiek-tywnymi przesłankami, ale też aktualną strategią konkretnej instytucji. Jeżeli jednakz odmowną decyzją spotkamy się w więcej niż 2-3 bankach, powinniśmy się zastano-wić, czy na pewno stać nas na takie zobowiązanie. Odmawiając kredytu, bank ogra-nicza ryzyko poniesienia strat, ale także chroni klienta przed popadnięciem w pętlęzadłużenia, z której wyjście jest bardzo trudne, a czasami wręcz niemożliwe.

Żeby dokładnie kontrolować rynek kredytów detalicznych i ograniczyć ryzyko dominimum, banki stworzyły rejestr udzielanych kredytów oraz wiarygodnych i niewia-rygodnych klientów. Dane na temat naszej historii kredytowej są gromadzone w Biu-rze Informacji Kredytowej (BIK). Negatywne wpisy w BIK-u, np. opóźnienie w spła-cie rat, brak spłaty kredytu, podjęte czynności windykacyjne, utrudniają, a czasami na-wet uniemożliwiają zaciągnięcie kredytu w banku lub w SKOK-u. BIK zatem bezpo-średnio wspomaga banki w weryfikacji zdolności kredytowej potencjalnych kredyto-biorców, a pośrednio pomaga klientom, zapobiegając ich nadmiernemu zadłużaniu.

Pożyczka bez BIK? Uważaj!I tu pojawia się miejsce dla instytucji pożyczkowych, które z BIK-u uczyniły swo-

je główne hasło reklamowe. Napis na ulotkach: „Pożyczka bez BIK” powinniśmytraktować jak ostrzeżenie, a nie zachętę. Należy pamiętać, że firmy działające narynku finansowym nie są instytucjami charytatywnymi. Ich głównym celem jestosiągnięcie zysku. O ile jednak banki nie mogą udzielać pożyczek osobom o wątpli-wej zdolności kredytowej, o tyle firm pożyczkowych ten zakaz nie dotyczy, ponie-waż udzielają pożyczek z własnych funduszy, a nie pieniędzy zgromadzonych od de-ponentów. Pożyczka dla osoby w złej sytuacji finansowej, bez stałych dochodówi obciążonej niespłaconymi kredytami to nie odruch serca czy pomocna dłoń, aleszansa na zarobek. Udzielając takich pożyczek, firmy nie rezygnują z zabezpiecze-nia swojego zysku. Przede wszystkim ich koszty są nieporównywalnie większe, niżte stosowane przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe. O ilewiększe? Maksymalne oprocentowanie kredytu lub pożyczki reguluje Kodeks cy-wilny, który ogranicza je do wskaźnika odpowiadającego czterokrotności stopy kre-dytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Maksymalne oprocentowaniedla klientów to obecnie 12 proc. rocznie. Prawo nie ogranicza jednak wysokościkosztów dodatkowych i firmy pożyczkowe skrzętnie to wykorzystują. Oprócz nomi-nalnego oprocentowania w ich umowach pojawia się wiele kosztów pozaodsetko-wych obciążających klienta: prowizje, opłaty, koszty usług dodatkowych, obowiąz-kowe ubezpieczenie. Całkowity koszt pożyczki w ujęciu procentowym często prze-kracza 100 proc. rocznie, a w skrajnych przypadkach wynosi nawet kilka tysięcyprocent! Nikt przy zdrowych zmysłach nie zdecydowałby się na taką ofertę, jednakinformacja o całkowitym koszcie jest z reguły sprytnie ukryta, a niekiedy klientomwmawia się, że pożyczka jest bezpłatna. Czy możemy się przed tym bronić? Zgod-nie z prawem firmy muszą informować, ile wynosi Rzeczywista Roczna StopaOprocentowania (RRSO) obrazująca całkowity koszt kredytu/pożyczki w ujęciuprocentowym w skali rocznej, i zawsze trzeba o nią zapytać, jeżeli nie jest podanawprost. Prawo wymaga też podawania informacji o całkowitej kwocie do zapłaty,wymaganych zabezpieczeniach, harmonogramie spłat. I najważniejsze – zawsze na-leży dopilnować, aby umowa pożyczki jasno precyzowała konsekwencje braku ter-minowej spłaty. Jeśli takie informacje nie zostaną wyraźnie i jednoznacznie zapisa-ne w umowie, oznacza to, że firma chce coś ukryć przed klientem i nie warto korzy-stać z jej usług. Jednocześnie pamiętajmy, że nawet jeśli podpisaliśmy umowę po-życzki pod wpływem impulsu mamy prawo do odstąpienia od niej bez podawaniaprzyczyn w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia. Odstąpienie nie wiąże się z kosz-tami, natomiast jeśli uiściliśmy już jakieś opłaty z tytułu zaciągnięcia pożyczki, po-winny one zostać nam zwrócone – poza odsetkami za okres korzystania z nieji ewentualnymi kosztami notarialnymi lub administracyjnymi.

Zdarza się, że firmy pożyczkowe, kusząc klientów szybką decyzją i niskim (!) opro-centowaniem w ogóle nie mają zamiaru udzielać pożyczek. Jeszcze przed wypłace-

Tanie pożyczki bywają bardzo kosztownePRZEWODNIK PO FINANSACH24 ANGORA nr 52 (28 XII 2014)

A K C J A E D U K A C Y J N A

PRZEWODNIK PO FINANSACH 25ANGORA nr 52 (28 XII 2014)

niem pieniędzy żądają wniesienia opłaty manipulacyjnej – bywa, że wysokiej. Takaprocedura powinna nas zaalarmować! Zwykle do wypłacenia pożyczki nigdy nie do-chodzi, a firmy, zasłaniając się regulaminem, którego klientom nie pokazują, odma-wiają zwrotu opłaty. Takie oferty trudno nazwać inaczej niż zwykłym wyłudzeniem.

Firmy pożyczkowe wyjątkowo skutecznie dbają o zabezpieczenie własnych inte-resów. Pożyczanie pieniędzy ludziom niewypłacalnym obciążone jest dużym ryzy-kiem – żeby go uniknąć, wymagają zabezpieczenia stosunkowo niewielkich poży-czek domem, mieszkaniem, samochodem, ewentualnie kosztowną polisą ubezpie-czeniową. Zabezpieczenie niemal zawsze przynajmniej kilkakrotnie przekraczawartość pożyczki. Trudno się dziwić, że w takiej sytuacji firmom pożyczkowym mo-że nie zależeć na spłacie pożyczki. Czasami tracą zainteresowanie nią natychmiast,gdy nabędą prawo do odebrania przedmiotu zabezpieczenia. Znane są przypadki,kiedy w umowie brakowało informacji o numerze konta bankowego, na które mawpłynąć spłata, a pracownicy pożyczkodawcy unikali kontaktu z klientem aż do mo-mentu przekroczenia wymaganego terminu spłaty. Nawet osoby chcące rzetelniespłacić dług traciły w ten sposób majątki swojego życia!

SPRAWDŹ POŻYCZKODAWCĘPożyczkodawca sprawdza Ciebie – sprawdź go i Ty. Lista nadzorowanych

instytucji finansowych jest dostępna na stronach Komisji Nadzoru Finanso-wego www.knf.gov.pl – tam znajdziesz też listę ostrzeżeń publicznych. Przy-datne informacje są też na stronie kampanii społecznej „Sprawdź zanimpodpiszesz”: www.zanim-podpiszesz.pl. Celem akcji jest zwrócenie uwagispołeczeństwa na ryzyko związane z zawieraniem umów finansowych, w tymprzede wszystkim z zaciąganiem wysoko oprocentowanych, krótkotermino-wych pożyczek tzw. „chwilówek” oraz z korzystaniem z usług finansowych,które nie podlegają szczególnemu nadzorowi państwa. Akcja społeczna jestwspółorganizowana przez siedem instytucji publicznych: Bankowy FunduszGwarancyjny, Komisję Nadzoru Finansowego, Ministerstwo Finansów, Mini-sterstwo Sprawiedliwości, Narodowy Bank Polski, Policję oraz Urząd Ochro-ny Konkurencji i Konsumentów.

WAŻNE: Banki i SKOK-i są objęte nadzorem finansowym państwa – ichdziałalność musi być nie tylko zgodna z prawem, ale i bezpieczna.

Jak policzyć koszt pożyczki?Na stronie internetowej kampanii „Sprawdź zanim podpiszesz” znajduje się

specjalny kalkulator „Policz koszt pożyczki”. Warto z niego korzystać.

OPROCENTOWANIEZwróć uwagę na wysokość i sposób naliczania odsetek. Banki i SKOK-i z re-

guły podają wysokość oprocentowania w skali rocznej. Firmy pożyczkowe mogąje podawać oprocentowanie w różnej skali: rocznej, miesięcznej, tygodniowej,a nawet dziennej. To bardzo ważne, do jakiego okresu odnosi się oprocentowa-nie pożyczki. Różnice są większe, niż myślisz!

NISKA RATANiektóre firmy pożyczkowe nie podają wysokości oprocentowania ani RRSO

tylko wysokość rat, jakie będziesz spłacał. Warto sprawdzić, czy rzeczywiście sąone okazyjne. Na przykład:

Łączna kwota do spłaty przy takiej pożyczce wyniesie 1800 zł, a rzeczywistaroczna stopa oprocentowania 50,40%.

OPŁATY DODATKOWEOprócz kosztów oprocentowania pożyczkom z reguły towarzyszą opłaty do-

datkowe, prowizje, koszty usług dodatkowych. Na pozór niewielkie potrafiąznacznie podwyższyć całkowity koszt pożyczki. Zdarza się, że ich łączna wyso-kość kilkakrotnie przekracza wartość wynikającą z nominalnego oprocentowa-nia. Zawsze sprawdzaj w umowie, jakimi opłatami dodatkowymi i w jakiej wy-sokości będziesz obciążony. Podsumuj je i zachowując zdrowy rozsądek oceń,czy stać Cię na taką pożyczkę.

MONIKA NIEWINOWSKA, PAWEŁ PIETKUN

WYPEŁNIJ ANKIETĘ. Po przeczytaniu artykułu wypełnij ankietę na:www.angora.com.pl/przewodnikpofinansach

Sprawdź swoją wiedzę i oceń przydatność publikacji. Na pierwszych 65 osóbczeka bonus w postaci bezpłatnego dostępu do e-angory.

SPRAWDŹ DOKŁADNIE:�� OPROCENTOWANIE Nie podpisuj umowy, jeśli jest rażąco wysokie. Pa-

miętaj, że nominalne oprocentowanie pożyczki nie może przekroczyć 4-krotności stopy kredytu lombardowego NBP (Obecnie stopa lombardowato 3%, a zatem odsetki mogą wynosić maksymalnie 12%.).

�� WYMAGANE ZABEZPIECZENIE Jeżeli firma wymaga wysokiego zabez-pieczenia, wielokrotnie przekraczającego kwotę pożyczki, licz się z tym, żemożesz je stracić. Czy dodatkowy prezent pod choinką jest tego wart?

�� MOMENT WNIESIENIA ZABEZPIECZENIA Jeżeli przedmiot zabezpie-czenia musisz wnieść przed podpisaniem umowy, to niemal gwarancja cze-kającej cię tragedii.

�� PRAWO DO NIEOGRANICZONEGO WYZNACZANIA DODATKO-WYCH ZABEZPIECZEŃ Jeżeli firma pożyczkowa zapewnia sobie prawodo nieograniczonego wyznaczania dodatkowych zabezpieczeń w trakcietrwania umowy, spodziewaj się, że tego dokona.

�� DODATKOWE OPŁATY Umowa może określać dodatkowe koszty, np. zarozpatrzenie wniosku, wydanie decyzji, prowizje, opłaty za wizyty przedsta-wiciela pożyczkodawcy w domu, ubezpieczenia. Policz je. Suma tych opłatmoże znacznie podwyższyć koszt pożyczki. Może się zdarzyć, że firmaw ogóle nie zamierza udzielić pożyczki, a jedynie pobrać opłaty z góry po-noszone przez klienta.

�� RZECZYWISTĄ ROCZNĄ STOPĘ OPROCENTOWANIA (RRSO) obrazu-jącą całkowite koszty pożyczki zarówno odsetkowe jak i pozaodsetkowew ujęciu procentowym w skali rocznej. Możesz ją policzyć samodzielnie, ko-rzystając z kalkulatora zamieszczonego na stronie www.zanim-podpiszesz.pl.

�� ZROZUMIAŁOŚĆ UMOWY Czy rozumiesz wszystkie zapisy w umowie?Jeżeli coś jest niejasne, poproś o wyjaśnienie. Nie wstydź się. Warto pytaćo szczegóły. Nie pozwalaj sobie na margines niewiedzy. Pamiętaj, że nigdynie wolno korzystać z usług finansowych, których się nie rozumie. Jeśli ofe-rujący usługi nie chce lub nie potrafi wyjaśnić ich zasad, lepiej zrezygnowaćz takiej propozycji. Zazwyczaj nie świadczy to o twojej niskiej inteligencji,ale nieuczciwości firmy pożyczkowej.

�� OSTROŻNIE CO PODPISUJESZ Zanim złożysz podpis, przeczytaj jeszczeraz umowę i przemyśl konsekwencje jej zawarcia. Bądź w pełni świadomyzapisów, pod którymi się podpisujesz. Nigdy nie składaj podpisu na czystejkartce lub niecałkowicie wypełnionym formularzu.

A K C J A E D U K A C Y J N A