PSYCHOLOGIA

1. Psychologia społeczna to naukowe badanie sposobu, w jaki myślimy, odczuwamy i

zachowujemy się pod wpływem rzeczywistej bądź wyobrażonej obecności innych; koncentruje się

na tym, co powoduje, że nawet inteligentne i silne jednostki popełniają poważne błędy, stając w

obliczu sprzecznych rad w odniesieniu do decyzji o wielkiej wadze.

2. Konstrukt to sposób, w jaki ludzie spostrzegają, pojmują i interpretują świat społeczny.

3. Różnice indywidualne to składniki osobowości, które odróżniają nas od innych ludzi.

4. Socjologia dostarcza ogólnych praw i teorii dotyczących społeczeństw, a nie jednostek;

5. Psychologia społeczna bada procesy psychologiczne pojawiające się, gdy ludzie przebywają ze

sobą, co powoduje, że stają się podatni na wpływ społeczny;

6. Psychologia osobowości bada właściwości, które powodują, że jednostki są unikatowe i różnią

się od siebie.

7. Podstawowy błąd atrybucji (Ross) to tendencja do przeceniania rozmiaru, w jakim

zachowanie ledzi jest wynikiem oddziaływania dyspozycji wewnętrznych, a niedocenianie roli

czynników sytuacyjnych.

8. Behawioryzm: szkoła psychologiczna, która utrzymuje, iż aby zrozumieć ludzkie zachowanie,

wystarczy jedynie rozważyć nagradzające właściwości środowiska - to znaczy to, w jaki sposób

pozytywnie i negatywnie wydarzenia w otoczeniu są związane ze specyficznymi zachowaniami.

9. Psychologia postaci - szkoła psychologiczna podkreślająca ważność badania subiektywnego

sposobu, w jaki dany obiekt pojawia się w umyśle ludzi, zamiast poddania badaniom wyłącznie

obiektywnych, fizycznych cech tego obiektu.

10. Samoocena to dokonywanie przez ludzi oszacowania wartości samych siebie, tzn. rozmiaru, w

jakim spostrzegają siebie jako dobrych, kompetentnych i przyzwoitych.

11. Poznawanie społeczne: w jaki sposób ludzie myślą o sobie samych i o świecie społecznym; a

dokładnie, jak selekcjonują, interpretują, zapamiętują i wykorzystują informacje społeczną w

wydawaniu sądów i w podejmowaniu decyzji.

12. Obserwacja systematyczna to forma metody obserwacyjnej, w której obserwatorem jest

wyszkolony badacz społeczny, który przystępuje do odpowiedzi na pytania odnoszące się do

określonego zjawiska społecznego, obserwując i kodując je zgodnie z wcześniej przygotowanym

zbiorem kryteriów.

13.Obserwacja uczestnicząca to forma obserwacji systematycznej, w której obserwator wchodzi w

interakcję z obserwowanymi ludźmi, ale stara się w żaden sposób nie wpływać na sytuację.

14. Analiza archiwalna to forma obserwacji systematycznej, w której badacz obserwuje zachowanie

społeczne przez badanie nagromadzonych w danej kulturze dokumentów albo archiwaliów (np.

pamiętników, powieści, czasopism czy dzienników).

15.Zgodność sędziów kompetentnych to stopień zgodności pomiędzy dwiema osobami albo

większą liczbą osób, które niezależnie obserwują i kodują grupę danych; poprzez pokazanie, że

dwóch lub więcej ekspertów niezależnie obserwujących i kodujących dochodzi do tych samych

obserwacji, badacze upewniają się, że obserwacje te nie są subiektywnymi, zniekształconymi

wrażeniami jednostki.

16. Metoda korelacyjna to metoda, w której mierzy się systematycznie dwie zmienne lub ich

większą liczbę i oszacowuje się relację pomiędzy nimi (tj. w jakim stopniu można przewidzieć

wartości jednej z nich na podstawie drugiej).

17.Korelacja dodatnia to taka relacja pomiędzy dwiema zmiennymi, w której wzrostowi wartości

jednej zmiennej towarzyszy wzrost wartości drugiej zmiennej.

18.Korelacja ujemna to taka relacja pomiędzy dwiema zmiennymi, w której wzrostowi wartości

jednej zmiennej towarzyszy zmniejszanie się wartości drugiej zmiennej.

19.Dobór losowy to sposób zapewniania reprezentatywności dla danej populacji wybranej do próby

grupy osób gwarantujący, że każda jednostka wchodząca w skład populacji ma taką samą szansę

na pojawienie się w próbie.

20. Metoda eksperymentalna to metoda badania relacji przyczynowo-skutkowych; badacz losowo

przydziela uczestników eksperymentu do różnych sytuacji i upewnia się, że sytuacje te są

identyczne pod wszystkimi względami z wyjątkiem jednego, zidentyfikowanego przez zmienną

niezależną (badacz oczekuje, że tenże jedyny warunek będzie miał przyczynowy wpływ na reakcje

ludzi).

21.Zmienna niezależna to zmienna, która badacz zmienia albo róznicuje, aby stwierdzić, czy ma

ona wpływ na jakąś inną zmienną; badacz oczekuje, że ta właśnie zmienna będzie powodowała

zmiany jakiejś innej zmiennej.

22. Zmienna zależna to zmienna, która badacz mierzy po to, by stwierdzić, czy na nię wpływa

zmienna niezależna; badacz stawia hipotezę, że zmienna zależna zalepy od poziomu zmiennej

niezależnej.

23. Plan wieloczynnikowy to plan eksperymentalny, w którym uwzględnia się więcej niż jedną

zmienną niezależną; każda zmienna niezależna ma więcej niż jedną wersję lub też poziom;

wszystkie możliwe kombinacje tych poziomów pojawiają się w badaniach.

24.Trafność wewnętrzna to upewnianie się, że nic więcej poza zmienną niezależną nie może

wpływać na zmiennę zależną; realizuje się to poprzez kontrolowanie wszystkich zmiennych

ubocznych oraz poprzez losowe przydzielanie wszystkim badanym różnych warunków

eksperymentalnych.

25. Losowe przydzielanie do sytuacji to upewnianie się, że wszyscy badani mają taką samą

szansę na przydzielanie do danej sytuacji w eksperymencie; dzięki losowemu przydzielaniu tychże

sytuacji badacz może być względnie pewien, że różnice w osobowościach uczestników

eksperymentu albo ich wcześniejsze doświadczenia są równomiernie rozłożone na wszystkie

sytuacje.

26.Trafność zewnętrzna to stopień, w jakim wyniki badań mogą być generalizowane na inne

sytuacje i na innych ludzi.

27. Realizm sytuacyjny to stopień, w jakim sytuacje eksperymentalne są podobne do sytuacji

spotykanych w życiu codziennym.

28. Realizm psychologiczny to stopień, w jakim kontrolowane w eksperymencie procesy

psychologiczne są podobne do procesów psychologicznych pojawiających się w życiu codziennym;

realizm psychologiczny może być wysoki nawet wtedy, gdy realizm sytuacyjny jest niewielki.

29. Instrukcja maskująca to opis celu badań przedstawiany ich uczestnikom, który różni się od

prawdziwego celu tychże badań; instrukcja maskująca używana jest po to, by zachować realizm

psychologiczny.

30.Powtarzalność to powtarzanie badań, często z udziałem osób z innych populacji albo w innych

warunkach.

31.Eksperymenty w warunkach naturalnych to eksperymenty przeprowadzane raczej w

warunkach życia realnego niż w laboratorium.

32.Badania podstawowe to badania projektowane poto, by dać najlepszą odpowiedź na pytanie,

dlaczego ludzie zachowują się tak, jak się zachowują, i przeprowadzane wyłącznie dla

zaspokojenia ciekawości poznawczej.

33.Badania stosowane to badania projektowane specjalnie w celu rozwiązania konkretnego

problemu społecznego; tworzenie teorii zachowania jest zwykle wtórne do rozwiązywania

specyficznego problemu.

34.Przyzwolenie to wyjaśnienie uczestnikom badania natury eksperymentu, zanim on się

rozpocznie, i uzyskanie ich zgody na udział w tym eksperymencie.

35. Maskowanie to wprowadzenie w błąd uczestników eksperymentu lub zatajenie przed nimi

prawdziwego celu badań albo też wydarzeń, które w rzeczywistości zaistnieją.

36. Sesja wyjaśniająca to wyjawienie uczestnikom badań po zakończeniu eksperymentu jego celu

oraz dokładne objaśnienie tego, co się wydarzyło.

37.Dysonans poznawczy to popęd spowodowany poczuciem dyskomfortu, pierwotnie definiowany

jako konsekwencja utrzymywania dwóch lub więcej nizgodnych ze sobą elementów poznawczych,

następnie określany jako konsekwencja zaangażowania się w działanie, które jest sprzeczne z

koncepcją siebie jako osoby przyzwoitej i rozsądnej.

38. Elementy poznawcze to myśli, uczucia, przekonania bądź wiedza o czymś.

39. Dysonans podecyzyjny to dysonans, który zostaje nieuchronnie wzbudzony po podjęciu

decyzji. W takiej sytuacji dysonans jest najczęściej likwidowany przez podwyższenie atrakcyjności

wybranej alternatywy i zdewaluowanie alternatywy odrzuconej.

40.Technika niskiej piłki to pozbawiona skrupułów strategia, mocą której sprzedawca nakłania

klienta, aby zgodził się kupić produkt po bardzo niskiej cenie; następnie twierdzi, śe to była

pomyłka, i ponosi cenę; często klient godzi się na zakup po zawyżnej cenie.

41. Pojęcie Ja to suma całej wiedzy o sobie uwzględniająca tożsamość, zdolności i role.

42.Uzasadnianie wysiłku to występująca u ludzi tendencja do podwyższania oceny tego, na co

ciężko pracowali, aby to osiągnąć.

43.Uzasadnienie zewnętrzne to wyjaśnienie, jakie podaje osoba dla swojego dysonansowego

zachowania, wskazujące na przyczynę, która znajduje się poza nią samą (np. jeśli ktoś coś robi,

aby uzyskać dużą nagrodę lub uniknąć surowej kary).

44. Uzasadnienie wewnętrzne to likwidowanie dysonansu poprzez dokonanie jakiejś zmiany w

sobie (np. swojej postawy lub zachowania).

45.Obrona stanowiska niezgodnego z własną postawą to proces, który pojawia się, gdy ktoś

wyraża opinię lub postawę sprzeczną ze swoim osobistym przekonaniem lub postawą.

46.Teoria podtrzymywania poczucia własnej wartości to teoria, która głosi, że wyobrażenie o

nas może być zagrożone zachowaniem drugiej osoby i że na wielkość tego zagrożenia wpływa

zarówno to, jak bliskajest nam ta osoba, jak i znaczenie jej zachowania dla naszego pojęcia Ja.

47. Teoria autoafirmacji to teoria sugerująca, że ludzie będą likwidować wpływ dysonansu

wzbudzającego zagrożenie dla ich samooceny przez potwierdzanie swojej kompetencji w

dziedzinie, która nie jest związana z zagrożeniem.

48.Teoria samopotwierdzania to teoria sugerująca, że ludzie posiadają potrzebę potwierdzania

swojego pojęcia Ja, bez względu na to, czy to pojęcie jest pozytywne czy negatywne; w pewnych

sytuacjach ta tendencja może być w konflikcie z podwyższaniem własnej wartości i

usprawiedliwianiem siebie.

49.Puławka racjonalizacji to możliwy skutek działania wywołanych w procesie redukcji dysonansu

usprawiedliwień, które ostatecznie skończą się łańcuchem niedorzecznych i niemoralnych działań.

50.Usprawiedliwianie samego siebie to tendencja do usprawiedliwiania własnych działań w celu

podtrzymania swojej samooceny.

51.Poznanie społeczne to sposób, w jaki ludzie myślą o sobie samych i o świecie społecznym; a

dokładniej, jak selekcjonują, interpretują, zapamiętują i wykorzystują informację społeczną w

wydawaniu sądów i w podejmowaniu decyzji.

52.Oszczędność poznawcza to teza mówiąca, że ludzie uczą się stosować efektywnie uproszczenia

myślowe i praktyczne reguły zdroworozsądkowe, które pomagają im zrozumieć rzeczywistość

społeczną, ponieważ nie są zdolni przetwarzać całej oddziałującej na nich informacji społecznej.

53.Schematy to struktury poznawcze, za pomocą których ludzie organizują swoją wiedzę o świecie

według pewnych tematów; schematy silnie wpływają na to, co z otrzymanej informacji

zauważamy, o czym myślimy i co później pamiętamy.

54.Dostępność to łatwość, z jaką możemy sobie uświadomić rozmaite myśli i idee; idea dostępna to

taka, która jest obecnie uświadamiana albo która może zostać łatwo przywołana do świadomości.

55.Wzbudzanie schematu pod wpływem zdarzeń poprzedzających to zwiększanie się

dostępności schematu pod wpływem tego, co było doświadczane bezpośrednio przedtem.

56. Zjawisko wrogich mediów to odkrycie, że każda z antagonicznych, silnie zaangażowanych w

coś grup spostrzega neutralne, zrównoważone przekazy mediów jako sobie wrogie, ponieważ

media nie przedstawiły faktów w jednostronnym ujęciu, o którym antagoniści "wiedzą", że jest

prawdą.

57.Efekt pierwszeństwa to proces, za sprawą którego nasze pierwsze wrażenie dotyczące innej

osoby wpływa na to, że jej późniejsze zachowanie interpretujemy w sposób zgodny z tym

pierwszym wrażeniem.

58.Efekt uporczywości to odkrycie, że przekonania ludzi dotyczące ich samych i świata

społecznego utrzymują się nawet wtedy, gdy dane wspierające te przekonania zostały

podważone.

59.Samospełniające się proroctwo to zjawisko polegające na tym, że ludzie: a) mają określone

oczekiwania dotyczące innej osoby, co (b) wpływa na ich postępowanie względem tej osoby, które

(c) powoduje, że zachowuje się ona w sposób zgodny z ich wyjściowymi oczekiwaniami.

60. Heurystyki wydawania sądów to uproszczone reguły wnioskowania, którymi posługują się

ludzie, by wydawać sądy w sposób szybki i efektywny.

61. Heurystyka dostępności to nieformalna reguła umysłowa, na mocy której ludzie wydają sąd,

kierując się tym, jak łatwo można coś przywołać do świadomości.

62.Heurestyka reprezentatywności uproszczona metoda wnioskowania polegająca na tym, że

klasyfikacji czegoś dokonuje się na podstawie stopnia podobieństwa do przypadku typowego.

63.Informacja o proporcji podstawowej to informacja o częstości występowania w populacji

przedstawicieli róźnych kategorii.

64.Heurestyka zakotwiczenia/dostosowania to uproszczona metoda wnioskowania, która polega

na posłuszeniu się jakąś liczbą czy wartością jako punktem wyjściowym i następnie na

sformułowaniu odpowiedzi na pytanie przez zmodyfikowanie tej wartości stanowiącej

zakotwiczenie; ludzie często nie modyfikują jej w stopniu wystarczającym.

65.Wnioskowanie z prób niereprezentatywnych to dokonywanie uogólnień na podstawie prób

informacji, o których wiadomo, że są tendencyjne bądź nietypowe.

66.Szacowanie współzmienności to ocenianie stopnia, w jakim dwie zmienne są skorelowane, tzn.

przewidywanie jednej zmiennej (np. tego, jak przyjacielska jest dana osoba) na podstawie innej

zmiennej (np. płci tej osoby).

67.Korelacja pozorna to przekonanie, że dwie zmienne są skorelowane, podczas gdy w

rzeczywistości tak nie jest; wynika ono ze schematu, zgodnie z którym istnieje pomiędzy nimi

związek.

68.Bariera nadmiernej ufności to zbyt duże zaufanie do trafności własnych sądów; zazwyczaj nie

są one tak trafne, za jakie się je przyjmuje.

69.Komunikacja niewerbalna to sposób, w jaki ludzie komunikują, intencjonalnie bądź

nieintencjonalnie, bez słów; wskaźniki niewerbalne obejmują mimikę, ton głosu, gesty, pozycje i

ruchy ciała , dotyk i spoglądanie.

70.Reguły ujawniania to kulturowo zdeterminowane reguły określające, jakie zachowania

niewerbalne nadają się do ujawnienia.

71.Emblematy to niewerbalne gesty, które w danej kulturze są dobrze zdefiniowane; mają zwykle

swoje bezpośrednie słowne odpowiedniki, tak jak znak OK.

72. Teoria roli społecznej to teoria mówiąca, że różnice płciowe pojawiające się w zachowaniu

społecznym wynikają ze społecznego podziału pracy pomiędzy płciami; podział ten prowadzi do

różnic w oczekiwaniach wobec ról płciowych i umiejętności związanych z płcią, które określają

różnice w społecznych zachowaniach kobiet i mężczyzn.

73. Ukryta teoria osobowości to schematy, które ludzie stosują, by pogrupować różne rodzaje

cech osobowości, np. wielu ludzi jest przekonanych, że jeżeli ktoś jest uprzejmy, to jest również

hojny.

74.Teoria atrybucji to określenie sposobu, w jaki ludzie wyjaśniają przyczyny tak swego

zachowania, jak i zachowania innych ludzi.

75. Atrybucja wewnętrzna to wnioskowanie, że jakaś osoba zachowała się w określony sposób

zarówno ze względu na swe właściwości, jak i postawy, charakter czy osobowość.

76.Atrybucja zewnętrzna to wnioskowanie, iż jakaś osoba zachowała się w określony sposób ze

względu na właściwości sytuacji, w której się znalazła; zakłada się tu, że w tej sytuacji większość

ludzi reagowałaby w ten sam sposób.

77.Teoria wniokowania z czynników towarzyszących to teoria, w myśl której dokonujemy

wewnętrznych atrybucji dotyczących jakiejś osoby, gdy: 1) istnieje nieiwele nietożsamych

konsekwencji jej zachowania, 2) zachowanie jest nieoczekiwane.

78.Rezultaty nietożsame to konsekwencje określonego przebiegu działania, które nie mogłoby

wystąpić przy alternatywnym działaniu.

79.Oczekiwania oparte na kategorii to oczekiwania dotyczące ludzi, bazujące na cechach grupy,

do których te osoby przynależą, np. oczekiwanie, że ktoś kocha chodzić na przyjęcia, ponieważ

należy do towarzystwa miłośników przyjęc lub żeńskiego kółka studenckiego.

80. Oczekiwania oparte na obiekcie to oczekiwania wobec jakiejś osoby, bazujące na jej

wcześciejszych działaniach, takie jak oczekiwanie, że ktoś w czasie wakacji pójdzie na plażę,

ponieważ zwykle chodził na plażę w przeszłości.

81.Model współzmienności to koncepcja, według której dokonujemy atrybucji przyczynowych

dotyczących jakiejś osoby na podstawie faktów, które zmieniają się wraz z jej zachowaniem, np.,

jak dalece czyjś taniec staje się nizdarny tylko wówczas, gdy tańczy z tym, a nie innym

partnerem.

82.Zgodność informacji to informacja dotycząca tego, w jakim stopniu inni ludzie zachowują się

wobec tych samych bodźców tak samo, jak to czyni aktor.

83.Wybiorczość informacji to informacja mówiąca o tym, że do jakiego stopnia dany aktor

zachowuje się w ten sam sposób wobec różnych bodźców.

84. Spójność informacji to informacja mówiąca o stopniu, w jakim zachowanie jakiegoś aktora

wobec określonego bodźca jest takie samo mimo upływu czasu i innych okoliczności.

85. Podstawowy błąd atrybucji to tendencja do przeceniania czynników wewnętrznych

przynależnych do dyspozycji, a niedocenianie roli sytuacji.

86.Wyrazistość spostrzeżeniowa to informacja, która skupia naszą uwagę; ludzi są skłonni

przeceniać przyczyniową rolę informacji, która jest wyrazista spostrzeżeniowo.

87.Różnica między aktorem a obserwatorem: tendencja do spostrzegania zachowań innych ludzi

jako następstwa ich dyspozycji, podczas gdy swoje własne zachowania tłumaczy się wpływem

czynników sytuacyjnych.

88.Atrybucje w służbie ego to wyjaśnienia, które przypisują sukcesy czynnikom wewnętrznym

zależnym od dyspozycji, za niepowodzenia zaś obwiniają czynniki zewnętrzne należące do

sytuacji.

89.Atrybucje obronne to wyjaśnienia zachowania, które pozwalają tłumić świadomość tego, że się

jest śmiertelnym i podatnym na zranienia.

90. Nierealistyczny optymizm to forma obronnej atrybucji polegająca na przeświadczeniu ludzi, że

rzeczy dobre przydarzą się raczej im niż ich partnerom, a złe spotkają raczej innych niż ich

samych.

91.Wiara w sprawiedliwy świat to forma obronnej atrybucji, gdzie zakłada się, że zło dotyka złych

ludzi, natomiast dobro spotyka dobrych.

92.Pojęcie Ja to zawartość naszego Ja, tzn. spostrzeganie przez nas nasze własne myśli,

przekonania i cechy osobowości.

93. Introspekcja to proces, w którym człowiek spogląda w swoje wewnętrzne i bada swoje myśli,

uczucia i motywy.

94.Teoria samoświadomości to koncepcja przyjmująca, że kiedy człowiek koncentruje uwagę na

sobie samym, zaczyna oceniać własne zachowanie i porównywać je ze swymi wewnętrznymi

normami i wartościami.

95.Teoria przyczynowości to teoria dotycząca przyczyn naszych uczuć i zachowań; wiele z tych

teorii przyswajamy sobie z kultury, w której żyjemy (np. "rozstania sprzyjają uczuciu).

96. Zmiana postawy spowodowana wyszukiwaniem przyczyn to zmiana postawy będąca

konsekwencją zastanawiania się nad przyczynami własnych postaw; ludzie zakładają zgodność

swoich postaw z przyczynami, które wydają się wiarygodnie i są łatwe do zwerbalizowania.

97.Tłumienie to usiłowanie, by nie myśleć o czymś; badania wykazują, że im bardziej ludzie starają

się nie dopuszczać do siebie jakiejś myśli, tym częściej ta właśnie myśl pojawia się w ich głowach.

98.Teoria spostrzegania siebie to teoria sugerująca, że gdy nie jesteśmy pewni naszych postaw i

uczuć, bądź są one niejednoznaczne, wnioskujemy o nich, obserwując własne zachowanie i

sytuację, w której się ono pojawia.

99.Hipoteza mimicznego sprzężenia zwrotnego to hipoteza głosząca, że własny wyraz mimiczny

może determinować emocję, która jest doświadczana.

100. Pomniejszanie to niedocenianie wpływu jednej przyczyny naszego zachowania, kiedy inna

przyczyna jest szczególnie wyrazista i łatwo dostrzegalna.

101. Motywacja wewnętrzna to angażowanie się w jakieś działanie, ponieważ sprawia nam ono

przyjemność bądź wzbudza nasze zainteresowanie, a nie wskutek zewnętrznych nacisków lub dla

zewnętrznych korzyści.

102. Motywacja zewnętrzna to angażowanie się w jakieś działanie skutek zewnętrznych

nacisków lub dla zewnętrznych korzyści, a nie dlatego, że wykonywanie zadania sprawia nam

przyjemność bądź wzbudza nasze zainteresowanie.

103. Efekt nadmiernego uzasadnienia to zjawisko polegające na spostrzeganiu swojego

działania jako wywołanego przekonującymi czynnikami zewnętrznymi i niedocenianiu wagi

czynników wewnętrznych.

104. Dwuczynnikowa teoria emocji to koncepcja, zgodnie z którą doznanie emocji jest

rezultatem dwufazowego procesu spostrzegania siebie - najpierw ludzie doświadczą pobudzenia

fizjologicznego, a następnie poszukują dla niego odpowiedniego wyjaśnienia; jeśli przypisują to

pobudzenie źródłu mającemu naturę emocjonalną, przeżywają odpowiednią emocję (np. jeśli

wyjaśniają własne pobudzenie tym, że ktoś celuje w nich z pistoletu, odczuwają strach).

105. Błędne określenie przyczyn pobudzenia to przypisanie własnego pobudzenia

niewłaściwemu źródłu, czego konsekwencją jest fałszywa bądź nadmiernie silna emocja.

106. Schematy Ja to oparte na naszych przeszłych doświadczeniach zorganizowanie struktury

wiedzy o nas samych, które pomagają nam zrozumieć, wyjaśnić i przewidzieć własne zachowanie.

107. Pamięć autobiograficzna to treści pamięciowe dotyczące własnych myśli, uczuć i zachowań

w przeszłości.

108. Ja odzwierciedlone to spostrzeganie siebie oczami innych ludzi i włączanie ich opinii do

własnego pojęcia Ja.

109. Teoria porównań społecznych to koncepcja, zgodnie z którą poznajemy swoje własne

zdolności i postawy poprzez porównywanie się z innymi ludźmi.

110. Porównania społeczne w górę to porównywanie siebie z ludźmi, którzy lokują się wyżej niż

my w zakresie jakiejś zdolności czy cechy, mające na celu określenie standardu doskonałości.

111. Porównania społeczne w dół to porównywanie siebie z ludźmi, którzy lokują się niżej w

zakresie jakiejś zdolności czy cechy, mające na celu uzyskanie poczucia większego zadowolenia z

siebie.

112. Autoprezentacja to próba zakomunikowania poprzez nasze wypowiedzi, zachowania

niewerbalne i działania, kim jesteśmy albo za kogo chcielibyśmy być uważani przez innych.

113. Kierowanie wrażeniem to świadome bądź nieświadome aranżowanie starannie

skonstruowanej prezentacji Ja, która wytworzy u innych określone wrażenie, zgodne z naszymi

celami czy potrzebami w interakcji społecznej.

114. Ingracjacja to proces polegający na tym, że ludzie schlebiają jakiejś osobie, często o

wyższym statusie, wychwalają ją i w ogóle próbują wzbudzić w niej sympatię do siebie.

115. Promowanie siebie to proces polegający na tym, że ludzie próbują wywrzeć pozytywne

wrażenie na innych, opisując własne talenty i manifestując swoją wiedzę.

116. Pławienie się w cudzej chwale to dążenie do poprawienia własnego wizerunku przez

wiązanie się z ludźmi, którzy odnieśli sukces lub są sławni.

117. Kreowanie usprawiedliwień dla możliwej porażki to tworzenie utrudnień i wymyślanie

usprawiedliwień dla samego siebie, żeby w wypadku niepowodzenia dysponować gotowym

wytłumaczeniem.

118. Konformizm to zmiana w zachowaniu na skutek rzeczywistego lub wyimaginowanego wpływu

innych ludzi.

119. Informacyjny wpływ społeczny to wpływ innych ludzi, który prowadzi nas do konformizmu,

ponieważ spostrzegamy te osoby jako źródło informacji, dające wskazówki dla naszego

zachowania; dostosowujemy się, ponieważ wierzymy, że cudza interpretacja niejasnej sytuacji jest

bardziej poprawna niż nasza.

120. Prywatna akceptacja to dostosowanie sił do zachowania innych ludzi bez prawdziwego

przekonania o tym, że to, co oni robią albo mówią, jest słuszne.

121. Publiczny konformizm to dostosowanie się publiczne do zachowania innych ludzi, bez

konieczności wiary w to, co robimy lub mówimy.

122. Indukowanie to szybkie rozprzestrzenianie się emocji lub zachowań w tłumie.

123. Psychoza tłumu to pojawienie się w grupie ludzi podobnych fizycznych symptomów bez

znanej fizycznej przyczyny.

124. Normy społeczne to ukryte albo jasno sprecyzowane reguły grupy dotyczące akceptowanych

zachowań, wartości i przekonań jej członków.

125. Normatywny wpływ społeczny to wpływ innych ludzi, który prowadzi nas do konformizmu,

ponieważ chcemy być przez nich lubiani i akceptowani.

126. Bezrefleksyjny konformizm to posłuszne zinternalizowanie norm społecznych, bez

zastanowienia się nad ich działaniem.

127. Norma wzajemności to norma społeczna, która stwierdza, że jeżeli otrzymujesz coś dobrego

od innej osoby, to jesteś zobowiązany odpłacić jej tym samym (zachować się podobnie).

128. Teoria wpływu społecznego to teoria, według której dostosowanie się do wpływu

społecznego zależy od siły, bezpośredniości i liczby innych ludzi w grupie.

129. Kredyt zaufania to zaufanie, które w ciągu długiego czasu zdobywa człowiek, dostosowując

się do norm grupowych; kiedy zdobędzie już dość zaufania, może (jeżeli jest ku temu sposobność)

zachować się niezgodnie z normami, bez groźby odwetu ze strony grupy.

130. Wpływ mniejszości to przypadek, w którym mniejszość członków grupy wpływa na

zachowanie albo na przekonania większości.

131. Postawa to trwała ocena (pozytywna lub negatywna) ludzi, obiektów i pojęć.

132. Emocjonalny komponent to emocje i uczucia, jakie ludzie kojarzą z obiektem postawy.

133. Poznawczy komponent postawy to przekonania ludzi na temat właściwości obiektu

postawy.

134. Behawioralny komponent postawy to działania ludzi wobec obiektu postawy.

135. Komunikat perswazyjny to komunikat (np. przemówienie lub reklama telewizyjna)

przekonujący do zajęcia określonego stanowiska w danej sprawie.

136. Program Uniwesytetu Yale poświęcony badaniu zmiany postaw to badanie warunków,

w jakich ludzie są najbardziej skłonni zmienić swoje postawy w odpowiedzi na komunikaty

perswazyjne; badacze koncentrują się na tym, "kto mówi, co i do kogo", to jest na źródle

komunikatu, naturze komunikatu i naturze odbiorcy.

137. Model wypracowania prawdopodobieństw to teoria, w której zakłada się że istnieją dwa

sposoby zmiany postaw za pośrednictwem komunikatów perswazyjnych; centralna strategia

pojawia się, gdy ludzie mają motywację i zdolność do skupienia uwagi na argumentach zawartych

w komunikacie; peryferyczna strategia występuje, gdy ludzie nie skupiają swojej uwagi na

argumentach, lecz są pod wpływem charakterystyk powierzchownych (np. kto jest nadawcą).

138. Centralna strategia perswazji to przypadek, w którym ludzie analizują komunikat

perswazyjny, uważnie słuchając i rozważając argumenty; strategia ta pojawia się, gdy ludzie

posiadają zarówno zdolności, jak i motywację do uważnego słuchania komunikatu.

139. Peryferyczna strategia perswazji to przypadek, w którym ludzie nie analizują argumentów

zawartych w komunikacie perswazyjnym, są natomiast pod wpływem wskazówek peryferycznych.

140. Znaczenie osobiste to stopień w jakim dana sprawa ma istotne konsekwencje dla

samopoczucia ludzi.

141. Komunikaty wzbudzające strach to komunikaty perswazyjne, które próbują zmienić

postawy ludzi poprzez wzbudzanie w nich strachu.

142. Postawa oparta na poznaniu to postawa oparta przede wszystkim na przekonaniach ludzi

na temat właściwości obiektu postawy.

143. Postawa oparta na emocjach to postawa oparta bardziej na uczuciach i wartościach ludzi

niż na przekonaniach o naturze obiektu postawy.

144. Warunkowanie klasyczne to przypadek, kiedy bodziec wywołujący reakcję emocjonalną jest

wielokrotnie doświadczany razem z bodźcem neutralnym, który nie wywołuje takiej reakcji do

czasu, aż nabierze emocjonalnych właściwości pierwszego bodźca.

145. Warunkowanie instrumentalne to przypadek, w którym częstotliwość swobodnie

podejmowanych zachowań albo rośnie, albo maleje, w zależności od tego, czy następuje po nich

wzmocnienie pozytywne czy kara.

146. Postawa oparta na zachowaniu to postawa oparta na obserwacji, jak zachowujemy się

wobec obiektu postawy.

147. Dostępność postawy to siła związku między obiektem i oceną tego obiektu; dostępność jest

mierzona czasem, w jakim ludzie mogą odpowiedzieć na pytanie, co czują wobec danej sprawy

lub danego obiektu.

148. Uodpornienie postawy to uczynienie ludzi odpornymi na próby zmiany ich postaw poprzez

wstępne zaaplikowanie im małej dawki argumentów sprzecznych z ich stanowiskiem.

149. Teoria reaktancji (przeciwstawienia się) to koncepcja, wedle której zagrożenie wolności

wyboru okreżlonego zachowania powoduje wzbudzenie nieprzyjemnego stanu przeciwstawienia

się; ludzie mogą zredukować ten stan, angażując się w zagrożone zachowanie.

150. Teoria wyrozumowanego działania to teoria utrzymująca, że najlepsza podstawą do

przewidywania planowanych, rozmyślnych zachowań są postawy ludzi wobec konkretnego

zachowania i ich subiektywne normy.

151. Normy subiektywne to przekonania na temat tego, jak inni ludzie, z których opinią się

liczymy, ocenią określone zachowanie.

152. Efekt częstości kontaktów to zjawisko polegające na tym, że im częściej widzimy i

kontaktujemy się z drugą osobą, tym większe prawdopodobieństwo, że zostanie ona naszym

przyjacielem.

153. Efekt czystej ekspozycji to zjawisko polegające na tym, że im częściej jesteśmy wystawieni

na ekspozycję bodźca, tym bardziej jesteśmy skłonni ten bodziec polubić.

154. Efekt zysku-straty to zjawisko polegające na tym, że tym bardziej lubimy daną osobę, im

więcej wysiłku musieliśmy włożyć w zmianę jej pierwotnej opinii o nas (tj. nie lubiani na początku

znajomości teraz jesteśmy lubiani), natomiast tym mniej lubimy daną osobę, im więcej jej

pierwotnej sympatii straciliśmy (tj. jeżeli na początku znajomości nas lubiła, a teraz nas nie lubi).

155. Teoria wymiany społecznej: w teorii tej zakłada się, że do, co ludzie sądzą o swoim

związku z inną osobą, zależy od tego, jak spostrzegają nagrody, które daje im ten związek, koszty,

na jakie się narażają, na jaki (ich zdaniem) związek zasługują i jakie jest (ich zdaniem)

prawdopodobieństwo nawiązania lepszych stosunków z kimś innym.

156. Poziom odniesienia to bilans (wyrażony w terminach kosztów i nagród), jakiego oczekujemy

od danego związku.

157. Porównawczy poziom odniesienia to bilans (wyrażony w terminach kosztów i nagród),

jakiego oczekujemy od danego związku, w porównaniu z innym, możliwym związkiem.

158. Teoria równości to teoria, w której przyjmuje się, że ludzie czują się najszczęśliwi w

związkach, w których zarówno koszty, jak i zyski będące udziałem jednej ze stron są w

przybliżeniu takie same jak koszty i zyski przypadające drugiej stronie.

159. Miłość braterska to uczucie zaangażowania, bliskości w stosunku do drugiej osoby, któremu

nie towarzyszy namiętność ani pobudzenie fizyczne.

160. Miłość erotyczna to intensywna tęsknota za drugą osobą, której towarzyszy fizjologiczne

pobudzenie; kiedy wszystko układa się dobrze (druga strona również nas kocha) przeżywamy

ogromne spełnienie i ekstazę, a kiedy nie - odczuwamy głęboki smutek i rozpacz.

161. Trójczynnikowa koncepcja miłości to koncepcja, zgodnie z którą miłość jest stanem

składającym się z trzech podstawowych elementów: uczucia bliskości, namiętności oraz

zaangażowania.

162. Inwestycyjny model związku to teoria, w której przyjmuje się, że to, co ludzie wnoszą w

dany związek, zależy od satysfakcji, jaką im daje; satysfakcji definiowanej w kategoriach nagród,

kosztów, a także poziomu odniesienia i porównawczego poziomu odniesienia oraz inwestycji,

które stracą, gdy się z tego związku wycofają.

163. Relacje wymiany to relacje interpersonalne oparte na potrzebie równości (tj. na potrzebie

wyrównania stosunku kosztów do zysków).

164. Relacje darowizny to związki, w których ludzie troszczą się przede wszystkim o zaspokojenie

potrzeb drugiej osoby.

165. Styl przywiązywania się to oczekiwania, jakie ludzie formują co do kontaktów z innymi

osobami; oczekiwania te wynikają z rodzaju więzi między ich pierwszymi opiekunami a nimi jako

niemowlętami.

166. Styl przywiązywania się oparty na poczuciu bezpieczeństwa to styl przywiązywania się

do drugiej osoby, którego cechą charakterystyczną jest zaufanie, brak lęku przed odrzuceniem i

świadomość, że jest się wartościową i lubianą osobą.

167. Styl przywiązywania się oparty na unikaniu to styl przywiązywania się do drugiej osoby,

którego cechą charakterystyczną jest tłumienie potrzeby nawiązania intymnych kontaktów z tą

osobą, ponieważ realizacja tej potrzeby zakończyła się niepowodzeniem; ludzie, dla których

charakterystyczny jest ten styl przywiązywania się, z trudnością nawiązują bliskie kontakty z

innymi.

168. Lękowo-ambiwalentny styl przywiązywania się to styl przywiązywania się do drugiej

osoby, którego cechą charakterystyczną jest niepokój wynikający z niepewności, czy druga osoba

odpowie na potrzebę nawiązania intymnego kontaktu; rezultatem jest wyższy niż przeciętnie

poziom lęku.

169. Zachowanie prospołeczne to każde działanie ukierunkowane na niesienie korzyści innej

osobie.

170. Socjobiologia to perspektywa, w ramach której zjawiska społeczne tłumaczy się, stosując

prawa teorii ewolucji.

171. Dobór krewniaczy to koncepcja, zgodnie z którą zachowania jednostki mające na celu

ochronę życia spokrewnionych z nią osób są utrwalane poprzez mechanizm naturalnej selekcji.

172. Norma wzajemności to założenie, że inni będą nas traktować w ten sam sposób, w jaki my

ich traktujemy (np. jeżeli pomożemy jakiemuś człowiekowi, to w przyszłości on pomoże nam).

173. Teoria wymiany społecznej to przekonanie, w którym przyjmuje się, że dwie zasady:

zasada maksymalizacji zysków i zasada minimalizacji kosztów najlepiej wyjaśniają społeczne

relacje.

174. Altruizm to każde działanie ukierunkowane na niesienie korzyści drugiej osobie z

pominięciem własnego interesu; często człowiek angażując się w takie działania, ponosi określone

koszty.

175. Empatia to zdolność do postawienia siebie na miejscu drugiej osoby i odbierania w podobny

sposób zachodzących wydarzeń oraz odczuwania podobnych emocji (np. radości i smutku).

176. Hipoteza empatii-altruizmu to przekonanie, zgodnie z którym empatia odczuwana

względem drugiej osoby skłania do udzielenia jej pomocy bez względu na konsekwencje

podjętych działań.

177. Osobowość altruistyczna to osobowość, którą charakteryzuje tendencja do udzielania

pomocy innym osobom.

178. Hipoteza redukcji negatywnego stanu emocjonalnego to przekonanie, iż ludzie angażują

się w pomoc dla innych, aby pozbyć się własnego smutku i przygnębienia.

179. Hipoteza przeładowania urbanistycznego to przekonanie, że mieszkańcy miast, broniąc

się przed nadmiarem stymulacji, jakich dostarcza im miejskie życie, wykazują tendencję do

zamykania się w sobie i unikania kontaktów z innymi ludźmi.

180. Efekt widza to zależność polegająca na tym, że im więcej jest świadków nagłego wypadku,

tym mniejsza istnieje szansa, że którykolwiek z nich podejmie interwencję.

181. Kumulacja ignorancji to fenomen polegający na tym, że świadkowie nagłego wypadku

wzajemnie obserwując swoją obojętność, interpretują zdarzenie jako niegroźne i nie wymagające

interwencji.

182. Rozproszenie odpowiedzialności to fenomen polegający na tym, że wraz ze wzrostem

liczby przygodnych świadków zmniejsza się poczucie odpowiedzialności za rozwój wypadków.

183. Działanie agresywne to zachowanie, którego celem jest spowodowanie psychicznej lub

fizycznej szkody.

184. Agresja wroga to akt agresji poprzedzony uczuciem gniewu, którego celem jest zadanie

bólu lub zranienie.

185. Agresja instrumentalna to akt agresji służący osiągnięciu innego celu poza zadaniem bólu

czy zranieniem.

186. Eros to instynkt życia, pojęcie występujące w teorii Freudowskiej.

187. Tanatos to zgodnie z teorią Freudowską - instynkt śmierci, popęd odpowiedzialny za

agresywne skłonności człowieka.

188. Teoria hydrauliczna to teoria, zgodnie z którą nie ujawnione emocje ulegają kumulacji i

wywołują stan napięcia ustępujący w chwili, gdy dojdzie do ekspresji stłumionych emocji.

189. Ciało migdałowate to obszar w korze mózgowej mający związek z przejawami agresji.

190. Testosteron to hormon mający związek z przejawami agresji.

191. Teoria frustracji-agresji to teoria, zgodnie z którą przeszkody występujące na drodze do

osiągnięcia upragnionego celu zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji agresywnych.

192. Deprywacja relatywna to poczucie jednostki (albo grupy społecznej), że posiada mniej niż

zasługuje lub mniej niż pozwolono jej oczekiwać, lub też mniej niż posiadają ludzie do niej

podobni.

193. Bodziec wyzwalający agresję to przedmiot kojarzony potocznie z działaniami agresywnymi

(np. rewolwer); sama jego obecność zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia aktów agresji.

194. Teoria społecznego uczenia się to teoria, zgodnie z którą uczenie się społecznych

zachowań następuje poprzez obserwację i naśladownictwo innych ludzi.

195. Katharsis to pojęcie określające zjawisko uwalniania nagromadzonej agresywnej energii

poprzez wysiłek fizyczny, obserwację zachowań agresywnych ludzi lub dopuszczenie się samemu

czynu noszącego znamiona agresji; takie "wypuszczenie pary" obniża prawdopodobieństwo

podjęcia agresywnych działań w przyszłości.

196. Dehumanizacja to proces polegający na pozbawieniu ofiary cech ludzkich i deprecjonowaniu

jej wartości (np. gdy słowo "człowiek" zastępujemy określeniem "żółtek"); dehumanizacja obniża

opór przed dokonywaniem aktów agresji i sprawia, że raz podjęta agresja ułatwia następne

zachowania tego typu i znacznie zwiększa prawdopodobieństwo ich wystąpienia.

197. Uprzedzenie to wroga bądź negatywna postawa dotycząca wyróżniającej grupy ludzi, oparta

wyłącznie na ich przynależności do tej grupy.

198. Stereotyp to generalizacja odnosząca się do grupy, w ramach której identyczne

charakterystyki zostają przypisane wszystkim bez wyjątku jej członkom, niezależnie od

rzeczywistych różnic między nimi.

199. Dyskryminacja to nie usprawiedliwione, negatywne lub krzywdzące działanie skierowane

przeciwko członkowi danej grupy, wyłącznie dlatego, iż do niej należy.

200. Grupa własna to grupa , z którą jednostka się identyfikuje i czuje się jej członkiem.

201. Grupa obca to grupa, z którą jednostka się nie identyfikuje.

202. Stronniczość wobec grupy własnej to szczególnie pozytywne odczucia i uprzywilejowane

traktowanie ludzi, których określamy jako część naszej własnej grupy, negatywne zaś odczucia i

nieuczciwe traktowanie innych jako należących do grupy obcej.

203. Grupy minimalne to nic nie znaczące grupy utworzone przez zgrupowanie obcych ludzi na

podstawie trywialnych kryteriów; jednak owo minimalne członkostwo nadal przejawia się w

stronniczości wobec grupy własnej.

204. Jednorodność grupy obcej to spostrzeganie tych, którzy należą do grupy obcej, jako

bardziej do siebie podobnych (jednorodnych) niż w rzeczywistości, a zarazem bardziej do siebie

podobnych niż członkowie grupy własnej.

205. Korelacja pozorna to tendencja do spostrzegania związków lub korelacji pomiędzy

zdarzeniami, które nie są powiązane.

206. Model buchalteryjny to informacja niezgodna ze stereotypem, prowadząca do

przekształcenia tego stereotypu.

207. Model przekształceniowy to informacja niezgodna ze stereotypem, prowadząca do

radykalnej zmiany stereotypu.

208. Model wykształcania stereotypu niższego rzędu to informacja niezgodna ze

stereotypem, prowadząca do stworzenia stereotypu niższego rzędu, w celu przyswojenia tej

informacji, bez konieczności zmieniania początkowego stereotypu.

209. Krańcowy błąd atrybucji to skłonność do czynienia atrybucji z dyspozycji w odniesieniu do

całej grupy ludzi.

210. Obwiniane ofiary to skłonność do obwiniania ludzi (dokonywania atrybucji z dyspozycji) za

to, że stają się ofiarami, a motywowana głównie przez pragnienie wiary w to, że świat jest

sprawiedliwy.

211. Teoria rzeczywistego konfliktu to teoria, w myśl której ograniczenie zasobów prowadzi do

konfliktu między grupami, którego konsekwencją jest nasilenie uprzedzeń i dyskryminacją.

212. Poszukiwanie kozła ofiarnego to skłonność ludzi, gdy są sfrustrowani lub nieszczęśliwi, do

przemieszczania agresji na grupy, które są nie lubiane lub słabe, i wyróżniają się w widoczny

sposób.

213. Zinstytucjonalizowany rasizm to rasistowskie postawy uznawane przez większość z nas,

ponieważ żyjemy w społeczeństwie, gdzie stereotypy i dyskryminacja są normą.

214. Zinstytucjonalizowany seksizm to dyskryminujące kobiety postawy uznawane przez

większość z nas, ponieważ żyjemy w społeczeństwie, gdzie stereotypy i dyskryminacja są normą.

215. Konformizm wobec norm to skłonność do niewychylania się z grupy w celu realizacji jej

oczekiwań i uzyskania akceptacji.

216. Współczesny rasizm to uprzedzenia ujawniane w subtelny i niebezpośredni sposób,

ponieważ ludzie nauczyli się ukrywać swe uprzedzenia, by uniknąć posądzenia o rasizm.

217. Wzajemna zależność to sytuacja, gdy dwie grupy lub więcej grup potrzebuje siebie

nawzajem i musi na sobie polegać, by osiągnąć cel, który jest ważny dla każdej z nich.

218. Klasa mieszana to takie zorganizowanie miejsc w klasie, by sprzyjało redukowaniu

uprzedzeń i podnosiło samoocenę dzieci, poprzez umieszczenie ich w małych, zdesegregowanych

grupach i spowodowanie, by każde dziecko w grupie musiało polegać na pozostałych, chcąc

nauczyć się bieżącego materiału i dobrze funkcjonować w klasie.

219. Zapamiętywanie to proces, dzięki któremu ludzie zauważają i kierują swoją uwagę na

informację z otoczenia; ponieważ ludzie nie mogą spostrzegać wszystkiego, co się dzieje dookoła

nich, dlatego przyswajają sobie tylko część informacji dostępnej w środowisku.

220. Przechowywanie to proces, dzięki któremu ludzie przechowują w pamięci informację

zaczerpniętą ze środowiska.

221. Przypominanie to proces, dzięki któremu ludzie przywołują informację przechowywaną w

pamięci.

222. Pamięć rekonstrukcyjna to proces powodujący, że pamięć o danym zdarzeniu zostaje

zniekształcona przez informację, która do nas dociera po tym zdarzeniu.

223. Błędne określenie źródła to błędne zidentyfikowanie źródła naszych reprezentacji

pamięciowych (np. przekonanie, że rozpoznaje mężczyznę, ponieważ widziałem go na miejscu

przestępstwa, podczas gdy faktycznie rozpoznaje go, ponieważ widziałem jego zdjęcie w gazecie).

224. Poligraf to urządzenie, które mierzy reakcje fizjologiczne (np. tempo bicia serca); kiedy

poligraf jest stosowany do wykrycia kłamstwa, badający próbuje wówczas stwierdzić, czy ktoś

kłamie, obserwując reakcje fizjologiczne osoby odpowiadającej na pytania.

225. Testowanie rynku za pośrednictwem telewizji kablowej to technika stosowana do

badania efektywności reklamowania, kiedy reklamujący, w porozumieniu z ośrodkami telewizji

kablowej i sklepami spożywczymi, pokazują reklamy losowo wybranym grupom ludzi, a następnie

badają, czy ludzie ci są bardziej skłonni do kupowania reklamowanych produktów niż ci, którzy nie

oglądali tych reklam.

226. Komunikaty podprogowe to słowa albo obrazy, które nie są świadomie spostrzegane,

natomiast mają rzekomo wpływać na sądy, postawy i zachowania ludzi.

227. Technika drzwiami-w-twarz to technika skłaniająca ludzi do ulegania prośbie, polegająca

na tym, że ludzie najpierw są konfrontowani z wygórowaną prośbą, a następnie z mniejszą,

bardziej rozsądną prośbą, co do której się sądzi, że zostanie zaakceptowana.

228. Technika stopy-w-drzwi to technika skłaniająca do ulegania prośbie, a polegająca na

konfrontacji najpierw z małą prośbą, którą na ogół każdy zgadza się spełnić, a następnie z prośbą

większą, co do której się oczekuje, że również zostanie przyjęta.

229. Trafność: to, na ile skutecznie test lub technika pomiaru (np. wywiad podczas starań o pracę)

wskazuje, czego można oczekiwać (np. poziomu wykonywania pracy).

230. Wywiad strukturalizowany to technika zbierania danych podczas starań o pracę,

polegająca na tym, że prowadzący wywiad zadaje wszystkim kandydatom te same pytania z

przygotowanej wcześniej listy; pytania dotyczą wyłącznie kwalifikacji kandydata do wykonywania

danej pracy.

231. Teoria wybitnej jednostki to teoria zakładająca, że istnieją podstawowe cechy

osobowościowe, które czynią daną osobę dobrym przywódcą, niezależnie od specyfiki sytuacji, w

której przychodzi jej działać.

232. Zależnościowa teoria przywództwa to teoria, w myśl której efektywność przywództwa

zależy zarówno od tego, czy ktoś jest zorientowany na zadanie bądź zorientowany na stosunki

międzyludzkie, jak i od tego, jaka jest wielkość kontroli i wpływu przywódcy na grupę.

233. Przywódca zorientowany na zadanie to przywódca zainteresowany głównie wykonaniem

pracy, a mniej uczuciami i stosunkami między pracownikami.

234. Przywódca zorientowany na stosunki międzyludzkie to przywódca skoncentrowany

przede wszystkim na emocjach pracowników i stosunkach między nimi.