ROZPORZDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURYz dnia 12 kwietnia 2002 r.

w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie.

Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126, Nr 109, poz. 1157 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 5, poz. 42, Nr 100, poz. 1085, Nr 110, poz. 1190, Nr 115, poz. 1229, Nr 129, poz. 1439 i Nr 154, poz. 1800 oraz z 2002 r. Nr 74, poz. 676) zarzdza si, co nastpuje:

DZIA I

Przepisy oglne

1. Rozporzdzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiada budynki i zwizane z nimi urzdzenia, ich usytuowanie na dziace budowlanej oraz zagospodarowanie dziaek przeznaczonych pod zabudow, zapewniajce spenienie wymaga art. 5 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane.

2. 1. Przepisy rozporzdzenia stosuje si przy projektowaniu, budowie i przebudowie oraz przy zmianie sposobu uytkowania budynkw oraz budowli nadziemnych i podziemnych speniajcych funkcje uytkowe budynkw, a take do zwizanych z nimi urzdze budowlanych, z zastrzeeniem 207 ust. 2.

2. Przy nadbudowie, rozbudowie, przebudowie i zmianie sposobu uytkowania: 1) budynkw o powierzchni uytkowej nieprzekraczajcej 1 000 m2, 2) budynkw o powierzchni uytkowej przekraczajcej 1 000 m2, o ktrych mowa w art. 5 ust. 7 pkt 1-4 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane - wymagania, o ktrych mowa w 1, mog by spenione w sposb inny ni okrelony w rozporzdzeniu, stosownie do wskaza ekspertyzy technicznej waciwej jednostki badawczo-rozwojowej albo rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpiecze przeciwpoarowych, uzgodnionych z waciwym komendantem wojewdzkim Pastwowej Stray Poarnej lub pastwowym wojewdzkim inspektorem sanitarnym, odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy. 3. 3a. Przy nadbudowie, rozbudowie, przebudowie i zmianie sposobu uytkowania budynkw istniejcych o powierzchni uytkowej przekraczajcej 1 000 m2 wymagania, o ktrych mowa w 1, z wyczeniem wymaga charakterystyki energetycznej, mog by spenione w sposb inny ni okrelony w rozporzdzeniu, stosownie do wskaza, o ktrych mowa w ust. 2, uzgodnionych z waciwym komendantem wojewdzkim Pastwowej Stray Poarnej lub pastwowym wojewdzkim inspektorem sanitarnym, odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy. 4. Dla budynkw i terenw wpisanych do rejestru zabytkw lub obszarw objtych ochron konserwatorsk na podstawie ustale miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ekspertyza, o ktrej mowa w ust. 2, podlega rwnie uzgodnieniu z wojewdzkim konserwatorem zabytkw. 5. Przepisy rozporzdzenia odnoszce si do budynku o okrelonym przeznaczeniu stosuje si take do kadej czci budynku o tym przeznaczeniu. 6. Do budynkw wielorodzinnych zawierajcych dwa mieszkania stosuje si, z zastrzeeniem 217 ust. 1 pkt 1 lit. a) i pkt 2, przepisy rozporzdzenia odnoszce si do budynkw jednorodzinnych.

3. Ilekro w rozporzdzeniu jest mowa o: 1) zabudowie rdmiejskiej - naley przez to rozumie zgrupowanie intensywnej zabudowy na obszarze funkcjonalnego rdmiecia, ktry to obszar stanowi faktyczne lub przewidywane w

miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego centrum miasta lub dzielnicy miasta, 2) zabudowie jednorodzinnej - naley przez to rozumie jeden budynek mieszkalny jednorodzinny lub zesp takich budynkw, wraz z budynkami garaowymi i gospodarczymi, 3) zabudowie zagrodowej - naley przez to rozumie w szczeglnoci budynki mieszkalne, budynki gospodarcze lub inwentarskie w rodzinnych gospodarstwach rolnych, hodowlanych lub ogrodniczych oraz w gospodarstwach lenych, 4) budynku mieszkalnym - naley przez to rozumie: a) budynek mieszkalny wielorodzinny, b) budynek mieszkalny jednorodzinny, 5) budynku zamieszkania zbiorowego - naley przez to rozumie budynek przeznaczony do okresowego pobytu ludzi, w szczeglnoci hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, dom wycieczkowy, schronisko modzieowe, schronisko, internat, dom studencki, budynek koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie zakadu karnego, aresztu ledczego, zakadu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a take budynek do staego pobytu ludzi, w szczeglnoci dom dziecka, dom rencistw i dom zakonny, 6) budynku uytecznoci publicznej - naley przez to rozumie budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwoci, kultury, kultu religijnego, owiaty, szkolnictwa wyszego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, spoecznej lub socjalnej, obsugi bankowej, handlu, gastronomii, usug, w tym usug pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsugi pasaerw w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym rdldowym, oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek uytecznoci publicznej uznaje si take budynek biurowy lub socjalny, 7) budynku rekreacji indywidualnej - naley przez to rozumie budynek przeznaczony do okresowego wypoczynku, 8) budynku gospodarczym - naley przez to rozumie budynek przeznaczony do niezawodowego wykonywania prac warsztatowych oraz do przechowywania materiaw, narzdzi, sprztu i podw rolnych sucych mieszkacom budynku mieszkalnego, budynku zamieszkania zbiorowego, budynku rekreacji indywidualnej, a take ich otoczenia, a w zabudowie zagrodowej przeznaczony rwnie do przechowywania rodkw produkcji rolnej i sprztu oraz podw rolnych, 9) mieszkaniu - naley przez to rozumie zesp pomieszcze mieszkalnych i pomocniczych, majcy odrbne wejcie, wydzielony staymi przegrodami budowlanymi, umoliwiajcy stay pobyt ludzi i prowadzenie samodzielnego gospodarstwa domowego, 10) pomieszczeniu mieszkalnym - naley przez to rozumie pokoje w mieszkaniu, a take sypialnie i pomieszczenia do dziennego pobytu ludzi w budynku zamieszkania zbiorowego, 11) pomieszczeniu pomocniczym - naley przez to rozumie pomieszczenie znajdujce si w obrbie mieszkania lub lokalu uytkowego suce do celw komunikacji wewntrznej, higieniczno-sanitarnych, przygotowywania posikw, z wyjtkiem kuchni zakadw ywienia zbiorowego, a take do przechowywania ubra, przedmiotw oraz ywnoci, 12) pomieszczeniu technicznym - naley przez to rozumie pomieszczenie przeznaczone dla urzdze sucych do funkcjonowania i obsugi technicznej budynku, 13) pomieszczeniu gospodarczym - naley przez to rozumie pomieszczenie znajdujce si poza mieszkaniem lub lokalem uytkowym, suce do przechowywania przedmiotw lub produktw ywnociowych uytkownikw budynku, materiaw lub sprztu zwizanego z obsug budynku, a take opau lub odpadw staych, 14) lokalu uytkowym - naley przez to rozumie jedno pomieszczenie lub zesp pomieszcze, wydzielone staymi przegrodami budowlanymi, niebdce mieszkaniem, pomieszczeniem technicznym albo pomieszczeniem gospodarczym, 15) poziomie terenu - naley przez to rozumie przyjt w projekcie rzdn terenu w danym miejscu dziaki budowlanej, 16) kondygnacji - naley przez to rozumie poziom nadziemn lub podziemn cz budynku, zawart pomidzy powierzchni posadzki na stropie lub najwyej pooonej warstwy podogowej na gruncie a powierzchni posadzki na stropie bd warstwy osaniajcej izolacj ciepln stropu,

znajdujcego si nad t czci budynku, przy czym za kondygnacj uwaa si take poddasze z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi oraz poziom cz budynku stanowic przestrze na urzdzenia techniczne, majc redni wysoko w wietle wiksz ni 2 m; za kondygnacj nie uznaje si nadbudwek ponad dachem, takich jak maszynownia dwigu, centrala wentylacyjna, klimatyzacyjna lub kotownia, 17) kondygnacji podziemnej - naley przez to rozumie kondygnacj zagbion ze wszystkich stron budynku, co najmniej do poowy jej wysokoci w wietle poniej poziomu przylegajcego do niego terenu, a take kad usytuowan pod ni kondygnacj, 18) kondygnacji nadziemnej - naley przez to rozumie kad kondygnacj niebdc kondygnacj podziemn, 19) antresoli - naley przez to rozumie grn cz kondygnacji lub pomieszczenia znajdujc si nad przedzielajcym je stropem porednim o powierzchni mniejszej od powierzchni tej kondygnacji lub pomieszczenia, niezamknit przegrodami budowlanymi od strony wntrza, z ktrego jest wydzielona, 20) suterenie - naley przez to rozumie kondygnacj budynku lub jej cz zawierajc pomieszczenia, w ktrej poziom podogi w czci lub caoci znajduje si poniej poziomu projektowanego lub urzdzonego terenu, lecz co najmniej od strony jednej ciany z oknami poziom podogi znajduje si nie wicej ni 0,9 m poniej poziomu terenu przylegajcego do tej strony budynku, 21) piwnicy - naley przez to rozumie kondygnacj podziemn lub najnisz nadziemn bd ich cz, w ktrych poziom podogi co najmniej z jednej strony budynku znajduje si poniej poziomu terenu, 22) terenie biologicznie czynnym - naley przez to rozumie teren z nawierzchni ziemn urzdzon w sposb zapewniajcy naturaln wegetacj, a take 50 % powierzchni tarasw i stropodachw z tak nawierzchni, nie mniej jednak ni 10 m2, oraz wod powierzchniow na tym terenie, 23) powierzchni wewntrznej budynku - naley przez to rozumie sum powierzchni wszystkich kondygnacji budynku, mierzon po wewntrznym obrysie przegrd zewntrznych budynku w poziomie podogi, bez pomniejszenia o powierzchni przekroju poziomego konstrukcji i przegrd wewntrznych, jeeli wystpuj one na tych kondygnacjach, a take z powikszeniem o powierzchni antresoli, 24) kubaturze brutto budynku - naley przez to rozumie sum kubatury brutto wszystkich kondygnacji, stanowic iloczyn powierzchni cakowitej, mierzonej po zewntrznym obrysie przegrd zewntrznych i wysokoci kondygnacji brutto, albo midzy podog na stropie lub warstw wyrwnawcz na gruncie a grn powierzchni podogi bd warstwy osaniajcej izolacj ciepln stropu nad najwysz kondygnacj, przy czym do kubatury brutto budynku: a) wlicza si kubatur przej, przewitw i przejazdw bramowych, poddaszy nieuytkowych oraz przekrytych czci zewntrznych budynku, takich jak: loggie, podcienia, ganki, kruganki, werandy, a take kubatur balkonw i tarasw, obliczan do wysokoci balustrady, b) nie wlicza si kubatury aw i stp fundamentowych, kanaw i studzienek instalacyjnych, studzienek przy oknach piwnicznych, zewntrznych schodw, ramp i pochylni, gzymsw, daszkw i oson oraz kominw i attyk ponad paszczyzn dachu.

4. Pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi dziel si na: 1) pomieszczenia przeznaczone na stay pobyt ludzi, w ktrych przebywanie tych samych osb w cigu doby trwa duej ni 4 godziny, 2) pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt ludzi, w ktrych przebywanie tych samych osb w cigu doby trwa od 2 do 4 godzin wcznie.

5. 1. Nie uwaa si za przeznaczone na pobyt ludzi pomieszcze, w ktrych:

1) czny czas przebywania tych samych osb jest krtszy ni 2 godziny w cigu doby, a

wykonywane czynnoci maj charakter dorywczy bd te praca polega na krtkotrwaym przebywaniu zwizanym z dozorem oraz konserwacj maszyn i urzdze lub utrzymaniem czystoci i porzdku, 2) maj miejsce procesy technologiczne niepozwalajce na zapewnienie warunkw przebywania osb stanowicych ich obsug, bez zastosowania indywidualnych urzdze ochrony osobistej i zachowania specjalnego reimu organizacji pracy, 3) jest prowadzona hodowla rolin lub zwierzt, niezalenie od czasu przebywania w nich osb zajmujcych si obsug. 2. Przepis ust. 1 nie narusza przepisw dotyczcych bezpieczestwa i higieny pracy. 6. Wysoko budynku, suc do przyporzdkowania temu budynkowi odpowiednich wymaga rozporzdzenia, mierzy si od poziomu terenu przy najniej pooonym wejciu do budynku lub jego czci, znajdujcym si na pierwszej kondygnacji nadziemnej budynku, do grnej powierzchni najwyej pooonego stropu, cznie z gruboci izolacji cieplnej i warstwy j osaniajcej, bez uwzgldniania wyniesionych ponad t paszczyzn maszynowni dwigw i innych pomieszcze technicznych, bd do najwyej pooonego punktu stropodachu lub konstrukcji przekrycia budynku znajdujcego si bezporednio nad pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi.

7. 8. W celu okrelenia wymaga technicznych i uytkowych wprowadza si nastpujcy podzia budynkw na grupy wysokoci:

1) niskie (N) - do 12 m wcznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokoci do 4 kondygnacji nadziemnych wcznie, 2) redniowysokie (SW) - ponad 12 m do 25 m wcznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokoci ponad 4 do 9 kondygnacji nadziemnych wcznie, 3) wysokie (W) - ponad 25 m do 55 m wcznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokoci ponad 9 do 18 kondygnacji nadziemnych wcznie, 4) wysokociowe (WW) - powyej 55 m nad poziomem terenu. 9. 1. Wymagane w rozporzdzeniu wymiary naley rozumie jako uzyskane z uwzgldnieniem wykoczenia powierzchni elementw budynku, a w odniesieniu do szerokoci drzwi - jako wymiary w wietle ocienicy.

2. Grubo skrzyda drzwi po otwarciu nie moe pomniejsza wymiaru szerokoci otworu w wietle ocienicy. 3. Okrelone w rozporzdzeniu odlegoci budynkw od innych budynkw, urzdze budowlanych lub granicy dziaki budowlanej mierzy si w poziomie w miejscu ich najmniejszego oddalenia. 4. Dla budynkw istniejcych dopuszcza si przyjmowanie odlegoci, o ktrych mowa w ust. 3, bez uwzgldnienia gruboci warstw izolacji termicznej, tynkw lub okadzin zewntrznych, przy czym nie dotyczy to ciany budynku usytuowanej bezporednio przy granicy dziaki. 5. Wykaz Polskich Norm powoanych w rozporzdzeniu okrela zacznik nr 1 do rozporzdzenia.

DZIA II

Zabudowa i zagospodarowanie dziaki budowlanej

Rozdzia 1

Usytuowanie budynku

10. 11. 1. Budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi powinien by wznoszony poza

zasigiem zagroe i uciliwoci okrelonych w przepisach odrbnych, przy czym dopuszcza si wznoszenie budynkw w tym zasigu pod warunkiem zastosowania rodkw technicznych zmniejszajcych uciliwoci poniej poziomu ustalonego w tych przepisach bd zwikszajcych odporno budynku na te zagroenia i uciliwoci, jeeli nie jest to sprzeczne z warunkami ustalonymi dla obszarw ograniczonego uytkowania, okrelonych w przepisach odrbnych.

2. Do uciliwoci, o ktrych mowa w ust. 1, zalicza si w szczeglnoci: 1) szkodliwe promieniowanie i oddziaywanie pl elektromagnetycznych, 2) haas i drgania (wibracje), 3) zanieczyszczenie powietrza, 4) zanieczyszczenie gruntu i wd, 5) powodzie i zalewanie wodami opadowymi, 6) osuwiska gruntu, lawiny skalne i niene, 7) szkody spowodowane dziaalnoci grnicz. 12. 1. Jeeli z przepisw 13, 60 i 271-273 lub przepisw odrbnych okrelajcych dopuszczalne odlegoci niektrych budowli od budynkw nie wynikaj inne wymagania, budynek na dziace budowlanej naley sytuowa w odlegoci od granicy z ssiedni dziak budowlan nie mniejszej ni:

1) 4 m - w przypadku budynku zwrconego cian z otworami okiennymi lub drzwiowymi w stron tej granicy, 2) 3 m - w przypadku budynku zwrconego cian bez otworw okiennych lub drzwiowych w stron tej granicy. 2. Sytuowanie budynku w przypadku, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 2, dopuszcza si w odlegoci 1,5 m od granicy lub bezporednio przy tej granicy, jeeli wynika to z ustale planu miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. 3. W zabudowie jednorodzinnej, uwzgldniajc przepisy odrbne oraz zawarte w 13, 60 i 271-273, dopuszcza si: 1) sytuowanie budynku cian bez otworw okiennych lub drzwiowych bezporednio przy granicy z ssiedni dziak budowlan lub w odlegoci mniejszej ni okrelona w ust. 1 pkt 2, lecz nie mniejszej ni 1,5 m, na dziace budowlanej o szerokoci mniejszej ni 16 m, 2) sytuowanie budynku bezporednio przy granicy z ssiedni dziak budowlan, jeeli bdzie on przylega ca powierzchni swojej ciany do ciany budynku istniejcego na ssiedniej dziace lub do ciany budynku projektowanego, dla ktrego istnieje ostateczna decyzja o pozwoleniu na budow, pod warunkiem e jego cz leca w pasie o szerokoci 3 m wzdu granicy dziaki bdzie miaa dugo i wysoko nie wiksze ni ma budynek istniejcy lub projektowany na ssiedniej dziace budowlanej, 3) rozbudow budynku istniejcego, usytuowanego w odlegoci mniejszej ni okrelona w ust. 1 od granicy z ssiedni dziak budowlan, jeeli w pasie o szerokoci 3 m wzdu tej granicy zostan zachowane jego dotychczasowe wymiary, a take nadbudow tak usytuowanego budynku o nie wicej ni jedn kondygnacj, przy czym w nadbudowanej cianie, zlokalizowanej w odlegoci mniejszej ni 4 m od granicy nie moe by otworw okiennych lub drzwiowych, 4) sytuowanie budynku gospodarczego i garau o dugoci mniejszej ni 5,5 m i o wysokoci mniejszej ni 3 m bezporednio przy granicy z ssiedni dziak budowlan lub w odlegoci nie mniejszej ni 1,5 m cian bez otworw okiennych lub drzwiowych. 4. Usytuowanie budynku na dziace budowlanej w sposb, o ktrym mowa w ust. 2 i 3, powoduje objcie ssiedniej dziaki budowlanej obszarem oddziaywania w rozumieniu art. 3 pkt 20 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane. 5. Odlego od granicy z ssiedni dziak budowlan nie moe by mniejsza ni: 1) 1,5 m do okapu, gzymsu, balkonu lub daszku nad wejciem, a take do takich czci budynku jak galeria, taras, schody zewntrzne, pochylnia lub rampa, 2) 4 m do zwrconego w stron tej granicy otworu okiennego umieszczonego w dachu lub poaci

dachowej. 6. Budynek inwentarski lub budynek gospodarczy, uwzgldniajc przepisy odrbne oraz zawarte w 13, 60 i 271-273, nie moe by sytuowany cian z otworami okiennymi lub drzwiowymi w odlegoci mniejszej ni 8 m od ciany istniejcego na ssiedniej dziace budowlanej budynku mieszkalnego, budynku zamieszkania zbiorowego lub budynku uytecznoci publicznej, lub takiego, dla ktrego istnieje ostateczna decyzja o pozwoleniu na budow, z zastrzeeniem ust. 3 pkt 4. 7. Odlegoci od granicy z ssiedni dziak budowlan do podziemnej czci budynku, a take budowli podziemnej speniajcej funkcje uytkowe budynku, znajdujcych si cakowicie poniej poziomu otaczajcego terenu, nie ustala si.

13. 1. Odlego budynku z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi od innych obiektw powinna umoliwia naturalne owietlenie tych pomieszcze - co uznaje si za spenione, jeeli:

1) midzy ramionami kta 60, wyznaczonego w paszczynie poziomej, z wierzchokiem usytuowanym w wewntrznym licu ciany na osi okna pomieszczenia przesanianego, nie znajduje si przesaniajca cz tego samego budynku lub inny obiekt przesaniajcy w odlegoci mniejszej ni: a) wysoko przesaniania - dla obiektw przesaniajcych o wysokoci do 35 m, b) 35 m - dla obiektw przesaniajcych o wysokoci ponad 35 m, 2) zostay zachowane wymagania, o ktrych mowa w 57 i 60. 2. Wysoko przesaniania, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 1, mierzy si od poziomu dolnej krawdzi najniej pooonych okien budynku przesanianego do poziomu najwyszej zacieniajcej krawdzi obiektu przesaniajcego lub jego przesaniajcej czci. 3. Dopuszcza si sytuowanie obiektu przesaniajcego w odlegoci nie mniejszej ni 10 m od okna pomieszczenia przesanianego, takiego jak maszt, komin, wiea lub inny obiekt budowlany, bez ograniczenia jego wysokoci, lecz o szerokoci przesaniajcej nie wikszej ni 3 m, mierzc j rwnolegle do paszczyzny okna. 4. Odlegoci, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1, mog by zmniejszone nie wicej ni o poow w zabudowie rdmiejskiej.

Rozdzia 2

Dojcia i dojazdy

14. 1. Do dziaek budowlanych oraz do budynkw i urzdze z nimi zwizanych naley zapewni dojcie i dojazd umoliwiajcy dostp do drogi publicznej, odpowiednie do przeznaczenia i sposobu ich uytkowania oraz wymaga dotyczcych ochrony przeciwpoarowej, okrelonych w przepisach odrbnych. Szeroko jezdni nie moe by mniejsza ni 3 m.

2. Dopuszcza si zastosowanie dojcia i dojazdu do dziaek budowlanych w postaci cigu pieszo-jezdnego, pod warunkiem e ma on szeroko nie mniejsz ni 5 m, umoliwiajc ruch pieszy oraz ruch i postj pojazdw. 3. Do budynku i urzdze z nim zwizanych, wymagajcych dojazdw, funkcj t mog spenia dojcia, pod warunkiem e ich szeroko nie bdzie mniejsza ni 4,5 m. 4. Dojcia i dojazdy do budynkw, z wyjtkiem jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej, powinny mie zainstalowane owietlenie elektryczne, zapewniajce bezpieczne ich uytkowanie po zapadniciu zmroku.

15. 1. Szeroko, promienie ukw dojazdw, nachylenie podune i poprzeczne oraz nono nawierzchni naley dostosowa do wymiarw gabarytowych, ciaru cakowitego i warunkw ruchu pojazdw, ktrych dojazd do dziaki budowlanej i budynku jest konieczny ze wzgldu na ich przeznaczenie, zgodnie z warunkami okrelonymi w przepisach odrbnych.

2. Dojcia suce rwnoczenie do ruchu pojazdw gospodarczych i uprzywilejowanych o masie cakowitej do 2,5 tony powinny mie nawierzchni o nonoci co najmniej dostosowanej do masy tych pojazdw.

16. 1. Do wej do budynku mieszkalnego wielorodzinnego, zamieszkania zbiorowego i uytecznoci publicznej powinny by doprowadzone od doj i dojazdw, o ktrych mowa w 14 ust. 1 i 3, utwardzone dojcia o szerokoci minimalnej 1,5 m, przy czym co najmniej jedno dojcie powinno zapewnia osobom niepenosprawnym dostp do caego budynku lub tych jego czci, z ktrych osoby te mog korzysta.

2. Wymaganie dostpnoci osb niepenosprawnych, o ktrym mowa w ust. 1, nie dotyczy budynkw na terenach zamknitych, a take budynkw w zakadach karnych, aresztach ledczych, zakadach poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz budynkw w zakadach pracy, niebdcych zakadami pracy chronionej, z wyjtkiem budynkw, o ktrych mowa w 3 pkt 6.

17.

Rozdzia 3

Miejsca postojowe dla samochodw osobowych

18. 1. Zagospodarowujc dziak budowlan, naley urzdzi, stosownie do jej przeznaczenia i sposobu zabudowy, miejsca postojowe dla samochodw uytkownikw staych i przebywajcych okresowo, w tym rwnie miejsca postojowe dla samochodw, z ktrych korzystaj osoby niepenosprawne.

2. Liczb i sposb urzdzenia miejsc postojowych naley dostosowa do wymaga ustalonych w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, z uwzgldnieniem potrzebnej liczby miejsc, z ktrych korzystaj osoby niepenosprawne.

19. 1. Odlego wydzielonych miejsc postojowych, w tym rwnie zadaszonych, lub otwartego garau wielopoziomowego dla samochodw osobowych od okien pomieszcze przeznaczonych na stay pobyt ludzi w budynku mieszkalnym, budynku zamieszkania zbiorowego, z wyjtkiem hotelu, budynku opieki zdrowotnej, owiaty i wychowania, a take od placu zabaw i boiska dla dzieci i modziey, nie moe by mniejsza ni:

1) 7 m - w przypadku do 4 stanowisk wcznie, 2) 10 m - w przypadku 5 do 60 stanowisk wcznie, 3) 20 m - w przypadku wikszej liczby stanowisk, z uwzgldnieniem 276 ust. 1. 2. Odlego wydzielonych miejsc postojowych lub otwartego garau wielopoziomowego dla samochodw osobowych od granicy dziaki budowlanej nie moe by mniejsza ni: 1) 3 m - w przypadku do 4 stanowisk wcznie, 2) 6 m - w przypadku 5-60 stanowisk wcznie, 3) 16 m - w przypadku wikszej liczby stanowisk. 3. Odlegoci, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, stosuje si do sytuowania wjazdw do zamknitego garau w stosunku do okien budynku opieki zdrowotnej, owiaty i wychowania, a take placw zabaw i boisk dla dzieci i modziey. 4. Zachowanie odlegoci, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, nie jest wymagane przy sytuowaniu miejsc postojowych midzy liniami rozgraniczajcymi ulic.

20. Miejsca postojowe dla samochodw, z ktrych korzystaj wycznie osoby niepenosprawne, mog by usytuowane w odlegoci nie mniejszej ni 5 m od okien budynku mieszkalnego wielorodzinnego i zamieszkania zbiorowego oraz zblione bez adnych ogranicze do innych budynkw. Miejsca te wymagaj odpowiedniego oznakowania.

21. 1. Stanowiska postojowe dla samochodw osobowych powinny mie co najmniej szeroko 2,3 m i dugo 5 m, przy czym dla samochodw uytkowanych przez osoby niepenosprawne szeroko stanowiska powinna wynosi co najmniej 3,6 m i dugo 5 m, a w przypadku usytuowania wzdu jezdni - dugo co najmniej 6 m i szeroko co najmniej 3,6 m, z moliwoci jej ograniczenia do 2,3 m w przypadku zapewnienia moliwoci korzystania z przylegajcego dojcia lub cigu pieszo-jezdnego.

2. Stanowiska postojowe i dojazdy manewrowe dla samochodw osobowych powinny mie nawierzchni utwardzon lub co najmniej gruntow stabilizowan, ze spadkiem zapewniajcym spyw wody. 3. Stanowiska przeznaczone do mycia i niezawodowego przegldu samochodw w zgrupowaniach miejsc postojowych powinny mie doprowadzenie wody oraz tward nawierzchni ze spadkami zapewniajcymi spyw wody do wpustw kanalizacyjnych z osadnikami bota i apaczami oleju.

Rozdzia 4

Miejsca gromadzenia odpadw staych

22. 1. Na dziakach budowlanych naley przewidzie miejsca na pojemniki suce do czasowego gromadzenia odpadw staych, z uwzgldnieniem moliwoci ich segregacji.

2. Miejscami, o ktrych mowa w ust. 1, mog by: 1) zadaszone osony lub pomieszczenia ze cianami penymi bd aurowymi, 2) wyodrbnione pomieszczenia w budynku, majce posadzk powyej poziomu nawierzchni dojazdu rodka transportowego odbierajcego odpady, lecz nie wyej ni 0,15 m, w tym take dolne komory zsypu z bezporednim wyjciem na zewntrz, zaopatrzonym w daszek o wysigu co najmniej 1 m i przeduony na boki po co najmniej 0,8 m, majce ciany i podogi zmywalne, punkt czerpalny wody, kratk ciekow, wentylacj grawitacyjn oraz sztuczne owietlenie, 3) utwardzone place do ustawiania kontenerw z zamykanymi otworami wrzutowymi. 3. Midzy wejciami do pomieszcze lub placami, o ktrych mowa w ust. 2, a miejscem dojazdu samochodw mieciarek wywocych odpady powinno by utwardzone dojcie, umoliwiajce przemieszczanie pojemnikw na wasnych koach lub na wzkach. 4. Miejsca do gromadzenia odpadw staych przy budynkach wielorodzinnych powinny by dostpne dla osb niepenosprawnych.

23. 1. Odlego miejsc na pojemniki i kontenery na odpady stae, o ktrych mowa w 22 ust. 2 pkt 1 i 3, powinna wynosi co najmniej 10 m od okien i drzwi do budynkw z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi oraz co najmniej 3 m od granicy z ssiedni dziak. Zachowanie odlegoci od granicy dziaki nie jest wymagane, jeeli osony lub pomieszczenia stykaj si z podobnymi urzdzeniami na dziace ssiedniej.

2. W przypadku przebudowy istniejcej zabudowy, odlegoci, o ktrych mowa w ust. 1, mog by pomniejszone, jednak nie wicej ni o poow, po uzyskaniu opinii pastwowego wojewdzkiego inspektora sanitarnego. 3. W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej dopuszcza si zmniejszenie odlegoci okrelonych w ust. 1 od okien i drzwi do 3 m, od granicy dziaki do 2 m, a take sytuowanie zadaszonych oson lub pomieszcze na granicy dziaek, jeeli stykaj si one z podobnymi urzdzeniami na dziace ssiedniej bd te przy linii rozgraniczajcej od strony ulicy. 4. Odlego miejsc na pojemniki i kontenery na odpady stae, o ktrych mowa w 22 ust. 2 pkt 1 i 3, nie powinna wynosi wicej ni 80 m od najdalszego wejcia do obsugiwanego budynku mieszkalnego wielorodzinnego, zamieszkania zbiorowego i uytecznoci publicznej. Wymaganie to

nie dotyczy budynkw na terenach zamknitych.

24. 1. Na terenach niezurbanizowanych dopuszcza si stosowanie zbiornikw na odpady stae, przystosowanych do okresowego oprniania, pod warunkiem usytuowania ich w odlegociach okrelonych w 23 ust. 1.

2. Zbiorniki, o ktrych mowa w ust. 1, powinny mie nieprzepuszczalne ciany i dno, szczelne przekrycie z zamykanym otworem wsypowym oraz zamykanym otworem bocznym do usuwania odpadw. Do zbiornikw tych naley doprowadzi utwardzony dojazd.

25. Przy budynkach wielorodzinnych trzepaki naley sytuowa przy miejscach do gromadzenia odpadw staych, z zachowaniem odlegoci nie mniejszej ni 10 m od okien i drzwi do pomieszcze przeznaczonych na pobyt ludzi.

Rozdzia 5

Uzbrojenie techniczne dziaki i odprowadzenie wd powierzchniowych

26. 1. Dziaka budowlana, przewidziana pod zabudow budynkami przeznaczonymi na pobyt ludzi, powinna mie zapewnion moliwo przyczenia uzbrojenia dziaki lub bezporednio budynku do sieci wodocigowej, kanalizacyjnej, elektroenergetycznej i ciepowniczej.

2. Za rwnorzdne z przyczeniem do sieci elektroenergetycznej i ciepowniczej uznaje si zapewnienie moliwoci korzystania z indywidualnych rde energii elektrycznej i ciepa, odpowiadajcych przepisom odrbnym dotyczcym gospodarki energetycznej i ochrony rodowiska. 3. W razie braku warunkw przyczenia sieci wodocigowej i kanalizacyjnej dziaka, o ktrej mowa w ust. 1, moe by wykorzystana pod zabudow budynkami przeznaczonymi na pobyt ludzi, pod warunkiem zapewnienia moliwoci korzystania z indywidualnego ujcia wody, a take zastosowania zbiornika bezodpywowego lub przydomowej oczyszczalni ciekw, jeeli ich ilo nie przekracza 5 m3 na dob. Jeeli ilo ciekw jest wiksza od 5 m3, to ich gromadzenie lub oczyszczanie wymaga pozytywnej opinii waciwego terenowo inspektora ochrony rodowiska. 4. Na dziakach budowlanych przeznaczonych dla szpitali i sanatoriw, niezalenie od zasilania z sieci, naley zapewni dodatkowo wasne ujcie wody oraz wasne rdo energii elektrycznej i cieplnej. 5. Spenienie warunkw okrelonych w ust. 1 i 2 nie jest wymagane w przypadku dziaek przeznaczonych pod budow budynkw rekreacji indywidualnej oraz budynkw inwentarskich i gospodarczych na wsi, jeeli waciwy organ w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu nie okreli takich wymaga.

27. Dopuszcza si wykorzystanie pod zabudow zagrodow lub rekreacji indywidualnej dziaki budowlanej, ktra nie moe by zaopatrzona w wod przeznaczon do spoycia przez ludzi z sieci lub wasnego ujcia, pod warunkiem zapewnienia moliwoci czerpania lub dostawy wody z uj pooonych poza granicami dziaki.

28. 1. Dziaka budowlana, na ktrej sytuowane s budynki, powinna by wyposaona w kanalizacj umoliwiajc odprowadzenie wd opadowych do sieci kanalizacji deszczowej lub oglnospawnej.

2. W razie braku moliwoci przyczenia do sieci kanalizacji deszczowej lub oglnospawnej, dopuszcza si odprowadzanie wd opadowych na wasny teren nieutwardzony, do dow chonnych lub do zbiornikw retencyjnych.

29. Dokonywanie zmiany naturalnego spywu wd opadowych w celu kierowania ich na teren ssiedniej nieruchomoci jest zabronione.

30. Usytuowanie na dziace budowlanej uj wody, urzdze do gromadzenia i oczyszczania ciekw oraz odpadw staych powinno by zgodne z wymaganiami rozporzdzenia oraz z przepisami dotyczcymi ochrony gruntu, wd i powietrza.

Rozdzia 6

Studnie

31. 1. Odlego studni dostarczajcej wod przeznaczon do spoycia przez ludzi, niewymagajcej, zgodnie z przepisami dotyczcymi ochrony uj i rde wodnych, ustanowienia strefy ochronnej, powinna wynosi - liczc od osi studni - co najmniej:

1) do granicy dziaki - 5 m, 2) do osi rowu przydronego - 7,5 m, 3) do budynkw inwentarskich i zwizanych z nimi szczelnych silosw, zbiornikw do gromadzenia nieczystoci, kompostu oraz podobnych szczelnych urzdze - 15 m, 4) do najbliszego przewodu rozsczajcego kanalizacji indywidualnej, jeeli odprowadzane s do niej cieki oczyszczone biologicznie w stopniu okrelonym w przepisach dotyczcych ochrony wd - 30 m, 5) do nieutwardzonych wybiegw dla zwierzt hodowlanych, najbliszego przewodu rozsczajcego kanalizacji lokalnej bez urzdze biologicznego oczyszczania ciekw oraz do granicy pola filtracyjnego - 70 m. 2. Dopuszcza si sytuowanie studni w odlegoci mniejszej ni 5 m od granicy dziaki, a take studni wsplnej na granicy dwch dziaek, pod warunkiem zachowania na obydwu dziakach odlegoci, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 2-5.

32. 1. Obudowa studni kopanej, dostarczajcej wod przeznaczon do spoycia przez ludzi, powinna by wykonana z materiaw nieprzepuszczalnych i niewpywajcych ujemnie na jako wody, a zcza elementw obudowy powinny by naleycie uszczelnione. Przy zastosowaniu krgw betonowych warunek szczelnoci uznaje si za speniony, jeeli wykonane zostanie ich spoinowanie od wewntrz na caej wysokoci studni, a ponadto od zewntrz do gbokoci co najmniej 1,5 m od poziomu terenu.

2. Cz nadziemna studni kopanej, niewyposaonej w urzdzenie pompowe, powinna mie wysoko co najmniej 0,9 m od poziomu terenu oraz by zabezpieczona trwaym i nieprzepuszczalnym przykryciem, ochraniajcym wntrze studni i urzdzenia do czerpania wody. 3. Cz nadziemna studni kopanej, wyposaonej w urzdzenie pompowe, powinna mie wysoko co najmniej 0,2 m od poziomu terenu. Przykrycie jej powinno by dopasowane do obudowy i wykonane z materiau nieprzepuszczalnego oraz mie nono odpowiedni do przewidywanego obcienia. 4. Teren otaczajcy studni kopan, w pasie o szerokoci co najmniej 1 m, liczc od zewntrznej obudowy studni, powinien by pokryty nawierzchni utwardzon, ze spadkiem 2% w kierunku zewntrznym.

33. Przy ujciu wd podziemnych za pomoc studni wierconej teren w promieniu co najmniej 1 m od wprowadzonej w grunt rury naley zabezpieczy w sposb okrelony w 32 ust. 4, a przejcie rury studziennej przez nawierzchni utwardzon naley uszczelni.

Rozdzia 7

Zbiorniki bezodpywowe na nieczystoci cieke

34. Zbiorniki na nieczystoci cieke mog by stosowane tylko na dziakach budowlanych niemajcych moliwoci przyczenia do sieci kanalizacyjnej, przy czym nie dopuszcza si ich stosowania na obszarach podlegajcych szczeglnej ochronie rodowiska i naraonych na powodzie oraz zalewanie wodami opadowymi.

35. Zbiorniki bezodpywowe na nieczystoci cieke, doy ustpw nieskanalizowanych oraz urzdzenia kanalizacyjne i zbiorniki do usuwania i gromadzenia wydalin pochodzenia zwierzcego powinny mie dno i ciany nieprzepuszczalne, szczelne przekrycie z zamykanym otworem do usuwania nieczystoci i odpowietrzenie wyprowadzone co najmniej 0,5 m ponad poziom terenu.

36. 1. Odlego pokryw i wylotw wentylacji ze zbiornikw bezodpywowych na nieczystoci cieke, dow ustpw nieskanalizowanych o liczbie miejsc nie wikszej ni 4 i podobnych urzdze sanitarno-gospodarczych o pojemnoci do 10 m3 powinna wynosi co najmniej:

1) od okien i drzwi zewntrznych do pomieszcze przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do magazynw produktw spoywczych - 15 m, 2) od granicy dziaki ssiedniej, drogi (ulicy) lub cigu pieszego - 7,5 m. 2. W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej odlegoci urzdze sanitarno-gospodarczych, o ktrych mowa w ust. 1, powinny wynosi co najmniej: 1) od okien i drzwi zewntrznych do pomieszcze przeznaczonych na pobyt ludzi - 5 m, przy czym nie dotyczy to dow ustpowych w zabudowie jednorodzinnej, 2) od granicy dziaki ssiedniej, drogi (ulicy) lub cigu pieszego - 2 m. 3. Odlegoci pokryw i wylotw wentylacji z dow ustpw nieskanalizowanych o liczbie miejsc wikszej ni 4 oraz zbiornikw bezodpywowych na nieczystoci cieke i kompostownikw o pojemnoci powyej 10 m3 do 50 m3 powinny wynosi co najmniej: 1) od okien i drzwi zewntrznych do pomieszcze wymienionych w ust. 1 pkt 1 - 30 m, 2) od granicy dziaki ssiedniej - 7,5 m, 3) od linii rozgraniczajcej drogi (ulicy) lub cigu pieszego - 10 m. 4. Waciwy organ w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w porozumieniu z pastwowym wojewdzkim inspektorem sanitarnym, moe ustali dla dziaek budowlanych pooonych przy zabudowanych dziakach ssiednich odlegoci mniejsze ni okrelone w ust. 1 i 2. 5. Kryte zbiorniki bezodpywowe na nieczystoci cieke oraz doy ustpowe mog by sytuowane w odlegoci mniejszej ni 2 m od granicy, w tym take przy granicy dziaek, jeeli ssiaduj z podobnymi urzdzeniami na dziace ssiedniej, pod warunkiem zachowania odlegoci okrelonych w 31 i 36. 6. Odlegoci zbiornikw bezodpywowych na nieczystoci cieke i kompostownikw o pojemnoci powyej 50 m3 od budynkw przeznaczonych na pobyt ludzi naley przyjmowa zgodnie ze wskazaniem ekspertyzy technicznej, przyjtej przez pastwowego wojewdzkiego inspektora sanitarnego.

37. Przepywowe, szczelne osadniki podziemne, stanowice cz przydomowej oczyszczalni ciekw gospodarczo-bytowych, suce do wstpnego ich oczyszczania, mog by sytuowane w bezporednim ssiedztwie budynkw jednorodzinnych, pod warunkiem wyprowadzenia ich odpowietrzenia przez instalacj kanalizacyjn co najmniej 0,6 m powyej grnej krawdzi okien i drzwi zewntrznych w tych budynkach.

38. Odlego osadnikw bota, apaczy olejw mineralnych i tuszczu, neutralizatorw ciekw i innych podobnych zbiornikw od okien otwieralnych i drzwi zewntrznych do pomieszcze przeznaczonych na pobyt ludzi powinna wynosi co najmniej 5 m, jeeli przepisy odrbne nie stanowi inaczej.

Rozdzia 8

Ziele i urzdzenia rekreacyjne

39. Na dziakach budowlanych, przeznaczonych pod zabudow wielorodzinn, budynki opieki zdrowotnej (z wyjtkiem przychodni) oraz owiaty i wychowania co najmniej 25% powierzchni dziaki naley urzdzi jako powierzchni terenu biologicznie czynnego, jeeli inny procent nie wynika z ustale miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

40. 1. W zespole budynkw wielorodzinnych objtych jednym pozwoleniem na budow naley, stosownie do potrzeb uytkowych, przewidzie place zabaw dla dzieci i miejsca rekreacyjne dostpne dla osb niepenosprawnych, przy czym co najmniej 30 % tej powierzchni powinno znajdowa si na terenie biologicznie czynnym, chyba e przepisy odrbne stanowi inaczej.

2. Nasonecznienie placu zabaw dla dzieci powinno wynosi co najmniej 4 godziny, liczone w dniach rwnonocy (21 marca i 21 wrzenia) w godzinach 10.00-16.00. W zabudowie rdmiejskiej dopuszcza si nasonecznienie nie krtsze ni 2 godziny. 3. Odlego placw i urzdze, o ktrych mowa w ust. 1, od linii rozgraniczajcych ulic, od okien pomieszcze przeznaczonych na pobyt ludzi oraz od miejsc gromadzenia odpadw powinna wynosi co najmniej 10 m.

Rozdzia 9

Ogrodzenia

41. 1. Ogrodzenie nie moe stwarza zagroenia dla bezpieczestwa ludzi i zwierzt.

2. Umieszczanie na ogrodzeniach, na wysokoci mniejszej ni 1,8 m, ostro zakoczonych elementw, drutu kolczastego, tuczonego szka oraz innych podobnych wyrobw i materiaw jest zabronione. 3. Przepisy ust. 1 i 2 nie dotycz ogrodze wewntrznych w zakadach karnych i aresztach ledczych.

42. 1. Bramy i furtki w ogrodzeniu nie mog otwiera si na zewntrz dziaki. 2. Furtki w ogrodzeniu przy budynkach mieszkalnych wielorodzinnych i budynkach uytecznoci publicznej nie mog utrudnia dostpu do nich osobom niepenosprawnym poruszajcym si na wzkach inwalidzkich.

43. Szeroko bramy powinna wynosi w wietle co najmniej 2,4 m, a w przypadku zastosowania furtki jej szeroko powinna by nie mniejsza ni 0,9 m, przy czym na drodze poarowej szerokoci te reguluj przepisy odrbne dotyczce ochrony przeciwpoarowej.

DZIA III

Budynki i pomieszczenia

Rozdzia 1

Wymagania oglne

44. Budynek, jego ukad funkcjonalny i przestrzenny, ustrj konstrukcyjny oraz rozwizania techniczne i materiaowe elementw budowlanych powinny by zaprojektowane i wykonane w

sposb odpowiadajcy wymaganiom wynikajcym z jego usytuowania i przeznaczenia oraz z odnoszcych si do niego przepisw rozporzdzenia i przepisw odrbnych.

45. Budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi powinien by zaopatrzony co najmniej w wod do spoycia przez ludzi oraz do celw przeciwpoarowych, jeeli wymagaj tego przepisy odrbne, a odpowiednio do ich przeznaczenia - take na inne cele. W innych budynkach zaopatrzenie w wod powinno wynika z ich przeznaczenia i potrzeb ochrony przeciwpoarowej.

46. Budynek mieszkalny, zamieszkania zbiorowego, opieki zdrowotnej, opieki spoecznej i socjalnej, owiaty, nauki, zakadu ywienia, produkcji i handlu ywnoci, a take inne budynki, jeeli s wyposaone w wanny, natryski lub umywalki, powinny mie indywidualn lub centraln instalacj ciepej wody. Warunek doprowadzenia ciepej wody do umywalek nie dotyczy budynkw w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej.

47. Budynek wyposaony w instalacj wodocigow powinien mie zapewnione odprowadzenie ciekw bytowo-gospodarczych oraz ciekw technologicznych, jeeli one wystpuj.

48. 1. Kady budynek przeznaczony na pobyt ludzi oraz inne budynki, w ktrych w trakcie uytkowania powstaj odpady i nieczystoci stae, powinny mie miejsca przystosowane do czasowego gromadzenia tych odpadw i nieczystoci, usytuowane w samym budynku lub w jego otoczeniu.

2. Budynki, o ktrych mowa w ust. 1, z wyjtkiem wysokociowych, mog by wyposaone w wewntrzne urzdzenia (zsypy) do usuwania odpadw i nieczystoci staych.

49. Budynek i pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi oraz inne budynki, jeeli wynika to z ich przeznaczenia, powinny by wyposaone w instalacje (urzdzenia) do ogrzewania pomieszcze w okresie obnionych temperatur, umoliwiajce utrzymanie temperatury powietrza wewntrznego odpowiedniej do ich przeznaczenia. Wymaganie to nie dotyczy budynkw rekreacyjnych, uytkowanych wycznie w sezonie letnim.

50. Budynek i pomieszczenia, w ktrych s zainstalowane paleniska na paliwo stae lub komory spalania z palnikami na paliwo pynne lub gazowe, powinny mie przewody kominowe do odprowadzania dymu i spalin.

51. Budynek i pomieszczenia powinny mie zapewnion wentylacj lub klimatyzacj, stosownie do ich przeznaczenia.

52. Budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi moe by zaopatrywany w gaz z sieci gazowej, baterii butli lub zbiornikw staych gazu pynnego, zgodnie z warunkami okrelonym w 156 ust. 1 i 157.

53. 1. Budynek, odpowiednio do potrzeb wynikajcych z jego przeznaczenia, powinien by wyposaony w wewntrzn instalacj elektryczn.

2. Budynek naley wyposay w instalacj chronic od wyadowa atmosferycznych. Obowizek ten odnosi si do budynkw wyszczeglnionych w Polskiej Normie dotyczcej ochrony odgromowej obiektw budowlanych.

54. 1. Budynek uytecznoci publicznej, budynek mieszkalny wielorodzinny, budynek zamieszkania zbiorowego niebdcy budynkiem koszarowym oraz kady inny budynek majcy najwysz kondygnacj z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt wicej ni 50 osb, w ktrych rnica poziomw posadzek pomidzy pierwsz i najwysz kondygnacj nadziemn, niestanowic drugiego poziomu w mieszkaniu dwupoziomowym, przekracza 9,5 m, a take majcy dwie lub wicej kondygnacji nadziemnych budynek opieki zdrowotnej i budynek opieki spoecznej naley wyposay w dwig osobowy.

2. W budynku mieszkalnym wielorodzinnym, budynku zamieszkania zbiorowego oraz budynku

uytecznoci publicznej, wyposaanym w dwigi, naley zapewni dojazd z poziomu terenu i dostp na wszystkie kondygnacje uytkowe osobom niepenosprawnym. 3. W przypadku wbudowywania lub przybudowywania szybu dwigowego do istniejcego budynku dopuszcza si usytuowanie drzwi przystankowych na poziomie spocznika midzypitrowego, jeeli zostanie zapewniony dostp do kondygnacji uytkowej osobom niepenosprawnym.

55. 1. W budynku mieszkalnym wielorodzinnym niewyposaanym w dwigi naley wykona pochylni lub zainstalowa odpowiednie urzdzenie techniczne, umoliwiajce dostp osobom niepenosprawnym do mieszka pooonych na pierwszej kondygnacji nadziemnej oraz do kondygnacji podziemnej zawierajcej miejsca postojowe dla samochodw osobowych.

2. W niskim budynku zamieszkania zbiorowego i budynku uytecznoci publicznej, niewymagajcym wyposaenia w dwigi, o ktrych mowa w 54 ust. 1, naley zainstalowa urzdzenia techniczne zapewniajce osobom niepenosprawnym dostp na kondygnacje z pomieszczeniami uytkowymi, z ktrych mog korzysta. Nie dotyczy to budynkw koszarowych, zakwaterowania w zakadach karnych, aresztach ledczych oraz zakadach poprawczych i schroniskach dla nieletnich. 3. Dopuszcza si niewyposaenie w dwigi budynku mieszkalnego wielorodzinnego do 5. kondygnacji nadziemnej wcznie, jeeli wszystkie pomieszczenia na ostatniej kondygnacji s czci mieszka dwupoziomowych. 4. W budynku niewyposaonym w dwigi, na ktrego budow zostaa wydana decyzja o pozwoleniu na budow przed dniem 1 kwietnia 1995 r., na poddaszu usytuowanym bezporednio nad 4. kondygnacj dopuszcza si zmian sposobu uytkowania pomieszcze na mieszkania.

56. Budynek mieszkalny wielorodzinny, budynek zamieszkania zbiorowego i budynek uytecznoci publicznej powinien by wyposaony w instalacj telekomunikacyjn, a w miar potrzeby rwnie w inne instalacje, takie jak: telewizji przemysowej, sygnalizacji dzwonkowej lub domofonowej, w sposb umoliwiajcy zapewnienie ochrony instalacji przed dostpem osb nieuprawnionych.

Rozdzia 2

Owietlenie i nasonecznienie

57. 1. Pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mie zapewnione owietlenie dzienne, dostosowane do jego przeznaczenia, ksztatu i wielkoci, z uwzgldnieniem warunkw okrelonych w 13 oraz w oglnych przepisach bezpieczestwa i higieny pracy.

2. W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w wietle ocienic, do powierzchni podogi powinien wynosi co najmniej 1:8, natomiast w innym pomieszczeniu, w ktrym owietlenie dzienne jest wymagane ze wzgldw na przeznaczenie - co najmniej 1:12.

58. 1. Dopuszcza si owietlenie pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi wycznie wiatem sztucznym, jeeli:

1) owietlenie dzienne nie jest konieczne lub nie jest wskazane ze wzgldw technologicznych, 2) jest uzasadnione celowoci funkcjonaln zlokalizowania tego pomieszczenia w obiekcie podziemnym lub w czci budynku pozbawionej owietlenia dziennego. 2. W przypadku gdy pomieszczenie, o ktrym mowa w ust. 1, jest pomieszczeniem staej pracy w rozumieniu oglnych przepisw bezpieczestwa i higieny pracy, dla zastosowania wycznie owietlenia wiatem sztucznym, w tym elektrycznym, jest wymagane uzyskanie zgody waciwego pastwowego wojewdzkiego inspektora sanitarnego, wydanej w porozumieniu z waciwym okrgowym inspektorem pracy.

3. Uzgodnienie, o ktrym mowa w ust. 2, nie dotyczy budynkw sucych obronnoci pastwa. 59. 1. Pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi oraz do ruchu oglnego (komunikacji) powinny mie zapewnione owietlenie wiatem sztucznym odpowiednio do potrzeb uytkowych.

2. Oglne owietlenie wiatem sztucznym pomieszczenia przeznaczonego na stay pobyt ludzi powinno zapewnia odpowiednie warunki uytkowania caej jego powierzchni. 3. Owietlenie wiatem sztucznym poczonych ze sob pomieszcze przeznaczonych na stay pobyt ludzi oraz do ruchu oglnego (komunikacji) nie powinno wykazywa rnic natenia, wywoujcych olnienie przy przejciu midzy tymi pomieszczeniami.

60. 1. Pomieszczenia przeznaczone do zbiorowego przebywania dzieci w obku, przedszkolu i szkole, z wyjtkiem pracowni chemicznej, fizycznej i plastycznej, powinny mie zapewniony czas nasonecznienia co najmniej 3 godziny w dniach rwnonocy (21 marca i 21 wrzenia) w godzinach 8-16, natomiast pokoje mieszkalne - w godzinach 7-17.

2. W mieszkaniu wielopokojowym dopuszcza si ograniczenie wymagania okrelonego w ust. 1 co najmniej do jednego pokoju, przy czym w rdmiejskiej zabudowie uzupeniajcej dopuszcza si ograniczenie wymaganego czasu nasonecznienia do 1,5 godziny, a w odniesieniu do mieszkania jednopokojowego w takiej zabudowie nie okrela si wymaganego czasu nasonecznienia.

Rozdzia 3

Wejcia do budynkw i mieszka 61. 1. Pooenie drzwi wejciowych do budynku oraz ksztat i wymiary pomieszcze wejciowych powinny umoliwia dogodne warunki ruchu, w tym rwnie osobom niepenosprawnym.

2. Wymaganie przystosowania wej dla osb niepenosprawnych nie dotyczy budynkw mieszkalnych w zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej oraz budynkw rekreacji indywidualnej, budynkw koszarowych, a take budynkw w zakadach karnych i aresztach ledczych oraz w zakadach poprawczych i schroniskach dla nieletnich.

62. 1. Drzwi wejciowe do budynku i oglnodostpnych pomieszcze uytkowych oraz do mieszka powinny mie w wietle ocienicy co najmniej: szeroko 0,9 m i wysoko 2 m. W przypadku zastosowania drzwi zewntrznych dwuskrzydowych szeroko skrzyda gwnego nie moe by mniejsza ni 0,9 m.

2. W wejciach do budynku i oglnodostpnych pomieszcze uytkowych mog by zastosowane drzwi obrotowe lub wahadowe, pod warunkiem usytuowania przy nich drzwi rozwieranych lub rozsuwanych, przystosowanych do ruchu osb niepenosprawnych, oraz spenienia wymaga 240. 3. W drzwiach, o ktrych mowa w ust. 1, oraz w drzwiach do mieszka i pomieszcze mieszkalnych w budynku zamieszkania zbiorowego wysoko progw nie moe przekracza 0,02 m.

63. Wejcia z zewntrz do budynku i pomieszcze przeznaczonych na pobyt ludzi naley chroni przed nadmiernym dopywem chodnego powietrza przez zastosowanie przedsionka, kurtyny powietrznej lub innych rozwiza nieutrudniajcych ruchu. Wymagania te nie dotycz dodatkowych wej nieprzewidzianych do staego uytkowania.

64. Wejcie do budynku i do kadej klatki schodowej powinno mie elektryczne owietlenie zewntrzne. Nie dotyczy to budownictwa zagrodowego i rekreacyjnego.

65.

Rozdzia 4

Schody i pochylnie 66. W celu zapewnienia dostpu do pomieszcze pooonych na rnych poziomach naley stosowa schody stae, a w zalenoci od przeznaczenia budynku - rwnie pochylnie odpowiadajce warunkom okrelonym w rozporzdzeniu.

67. Zainstalowanie w budynku schodw lub pochylni ruchomych nie zwalnia z obowizku zastosowania schodw lub pochylni staych.

68. 1. Graniczne wymiary schodw staych w budynkach o rnym przeznaczeniu okrela tabela:

Przeznaczenie budynkw

Minimalna szeroko

uytkowa (m)Maksymalna

wysoko stopni (m)

biegu spocznika1 2 3 4

Budynki mieszkalne jednorodzinne i w zabudowie zagrodowej oraz mieszkania dwupoziomowe 0,8 0,8 0,19

Budynki mieszkalne wielorodzinne, budynki zamieszkania zbiorowego*) oraz budynki uytecznoci publicznej*), z wyczeniem budynkw zakadw opieki zdrowotnej, a take budynki produkcyjne*), magazynowo-skadowe oraz usugowe, w ktrych zatrudnia si ponad 10 osb

1,2 1,5 0,175

Przedszkola i obki 1,2 1,3 0,15Budynki opieki zdrowotnej*) 1,4 1,5 0,15Garae wbudowane i wolno stojce (wielostanowiskowe) oraz budynki usugowe, w ktrych zatrudnia si do 10 osb 0,9 0,9 0,19

We wszystkich budynkach niezalenie od ich przeznaczenia schody do kondygnacji podziemnej, pomieszcze technicznych i poddaszy nieuytkowych

0,8 0,8 0,2

*) W przypadku tych budynkw szeroko uytkow biegu schodowego i spocznika naley przyjmowa z uwzgldnieniem wymaga okrelonych w ust. 2. 2. W budynkach uytecznoci publicznej oraz budynkach produkcyjnych czn szeroko uytkow biegw oraz czn szeroko uytkow spocznikw w klatkach schodowych, stanowicych drog ewakuacyjn, naley oblicza proporcjonalnie do liczby osb mogcych przebywa rwnoczenie na kondygnacji, na ktrej przewiduje si obecno najwikszej ich liczby, przyjmujc co najmniej 0,6 m szerokoci na 100 osb, lecz nie mniej ni okrelono to w ust. 1. 3. Szeroko uytkowa schodw zewntrznych do budynku powinna wynosi co najmniej 1,2 m, przy czym nie moe by mniejsza ni szeroko uytkowa biegu schodowego w budynku, przyjta zgodnie z wymaganiami okrelonymi w ust. 1 i 2. 4. Szeroko uytkow schodw staych mierzy si midzy wewntrznymi krawdziami porczy, a w przypadku balustrady jednostronnej - midzy wykoczon powierzchni ciany a wewntrzn krawdzi porczy tej balustrady. Szerokoci te nie mog by ograniczane przez zainstalowane urzdzenia oraz elementy budynku.

69. 1. Liczba stopni w jednym biegu schodw staych powinna wynosi nie wicej ni: 1) 14 stopni - w budynku opieki zdrowotnej, 2) 17 stopni - w innych budynkach. 2. Wymaganie, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 2, nie dotyczy budynkw w zabudowie jednorodzinnej i w zabudowie zagrodowej oraz budynkw rekreacji indywidualnej, mieszka dwupoziomowych

oraz doj do urzdze technicznych. 3. Liczba stopni w jednym biegu schodw zewntrznych nie powinna wynosi wicej ni 10. 4. Szeroko stopni staych schodw wewntrznych powinna wynika z warunku okrelonego wzorem: 2h + s = 0,6 do 0,65 m, gdzie h oznacza wysoko stopnia, s - jego szeroko. 5. Szeroko stopni schodw zewntrznych przy gwnych wejciach do budynku powinna wynosi w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych i budynkach uytecznoci publicznej co najmniej 0,35 m. 6. Szeroko stopni schodw wachlarzowych powinna wynosi co najmniej 0,25 m, natomiast w schodach zabiegowych i krconych szeroko tak naley zapewni w odlegoci nie wikszej ni 0,4 m od porczy balustrady wewntrznej lub supa stanowicego koncentryczn konstrukcj schodw. 7. W budynku zakadu opieki zdrowotnej stosowanie schodw zabiegowych i wachlarzowych, jako przeznaczonych do ruchu pacjentw, jest zabronione. 8. W budynkach opieki zdrowotnej, a take budynkach zamieszkania zbiorowego przeznaczonych dla osb starszych oraz niepenosprawnych zabrania si stosowania stopni schodw z noskami i podciciami.

70. Maksymalne nachylenie pochylni zwizanych z budynkiem nie moe przekracza wielkoci okrelonych w poniszej tabeli:

Przeznaczenie pochylni

Usytuowanie pochylnina zewntrz, bez

przekrycia% nachylenia

wewntrz budynku lub pod dachem% nachylenia

1 2 3Do ruchu pieszego i dla osb niepenosprawnych poruszajcych si przy uyciu wzka inwalidzkiego, przy wysokoci pochylni:

a) do 0,15 m 15 15b) do 0,5 m 8 10c) ponad 0,5 m*) 6 8Dla samochodw w garaach wielostanowiskowych: a) jedno- i dwupoziomowych 15 20b) wielopoziomowych 15 15Dla samochodw w garaach indywidualnych 25 25

*) Pochylnie do ruchu pieszego i dla osb niepenosprawnych o dugoci ponad 9 m powinny by podzielone na krtsze odcinki, przy zastosowaniu spocznikw o dugoci co najmniej 1,4 m.

71. 1. Pochylnie przeznaczone dla osb niepenosprawnych powinny mie szeroko paszczyzny ruchu 1,2 m, krawniki o wysokoci co najmniej 0,07 m i obustronne porcze odpowiadajce warunkom okrelonym w 298, przy czym odstp midzy nimi powinien mieci si w granicach od 1 m do 1,1 m.

2. Dugo poziomej paszczyzny ruchu na pocztku i na kocu pochylni powinna wynosi co najmniej 1,5 m. 3. Powierzchnia spocznika przy pochylni dla osb niepenosprawnych poruszajcych si na wzkach inwalidzkich powinna mie wymiary co najmniej 1,5 x 1,5 m poza polem otwierania skrzyda drzwi wejciowych do budynku.

4. Krawdzie stopni schodw w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych i uytecznoci publicznej powinny wyrnia si kolorem kontrastujcym z kolorem posadzki.

Rozdzia 5

Pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi 72. 1. Wysoko pomieszcze przeznaczonych na pobyt ludzi powinna odpowiada wymaganiom okrelonym w poniszej tabeli, jeeli przepisy odrbne, w tym dotyczce pomieszcze pracy i pomieszcze suby zdrowia, nie okrelaj innych wymaga:

Rodzaj pomieszczenia (sposb uytkowania)Minimalna wysoko

w wietle (m)1 2

Pokoje w budynkach mieszkalnych oraz sypialnie 1- 4-osobowe w budynkach zamieszkania zbiorowego 2,5 *)

Pokoje na poddaszu w budynkach jednorodzinnych i mieszkaniach zagrodowych oraz pomieszczenia w indywidualnych domach rekreacyjnych 2,2 *)

Pomieszczenia do pracy **), nauki i innych celw, w ktrych nie wystpuj czynniki uciliwe lub szkodliwe dla zdrowia, przeznaczone na stay lub czasowy pobyt:

a) nie wicej ni 4 osoby 2,5b) wicej ni 4 osoby 3,0Pomieszczenia jak wyej, lecz usytuowane na antresoli, jeeli nie wystpuj czynniki szkodliwe dla zdrowia 2,2

Pomieszczenia do pracy **) i innych celw, w ktrych wystpuj czynniki uciliwe lub szkodliwe dla zdrowia 3,3

Pomieszczenia przeznaczone na stay pobyt ludzi, jak dyurki, portiernie, kantory, kioski, w tym kioski usytuowane w halach dworcowych, wystawowych, handlowych, sportowych, jeeli nie wystpuj czynniki szkodliwe dla zdrowia

2,2*)

Pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt ludzi: a) jeeli nie wystpuj czynniki szkodliwe dla zdrowia 2,2*)b) jeeli wystpuj czynniki szkodliwe dla zdrowia 2,5

*) Przy stropach pochyych jest to wysoko rednia liczona midzy najwiksz a najmniejsz wysokoci pomieszczenia, lecz nie mniejsz ni 1,9 m. Przestrzeni o wysokoci poniej 1,9 m nie zalicza si do odpowiadajcej przeznaczeniu danego pomieszczenia. **) Wymagania dotyczce minimalnej wysokoci pomieszcze w zakadach pracy okrelaj przepisy o bezpieczestwie i higienie pracy.

2. Pomieszczenia, ktrych wysoko powinna, zgodnie z ust. 1, wynosi co najmniej 3 m i 3,3 m, mog by obnione do wysokoci nie mniejszej ni 2,5 m w przypadku zastosowania wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji, pod warunkiem uzyskania zgody pastwowego wojewdzkiego inspektora sanitarnego.

73. 1. W pomieszczeniu mieszkalnym poziom podogi od strony ciany z otworami okiennymi i drzwiowymi nie powinien znajdowa si poniej poziomu terenu przy budynku.

2. W pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi w budynku zakadu opieki zdrowotnej, opieki spoecznej, owiaty, wychowania i nauki poziom podogi powinien znajdowa si co najmniej 0,3 m powyej terenu urzdzonego przy budynku. 3. W pomieszczeniu produkcyjnym i usugowym poziom podogi moe znajdowa si na poziomie terenu urzdzonego przy budynku. Obnienie poziomu podogi poniej terenu wymaga uzyskania zgody pastwowego wojewdzkiego inspektora sanitarnego wydanej w porozumieniu z waciwym okrgowym inspektorem pracy.

74. W budynku uytecznoci publicznej pomieszczenia oglnodostpne ze zrnicowanym poziomem podg powinny by przystosowane do ruchu osb niepenosprawnych.

75. 1. Drzwi do pomieszczenia przeznaczonego na stay pobyt ludzi oraz do pomieszczenia kuchennego powinny mie co najmniej szeroko 0,8 m i wysoko 2 m w wietle ocienicy.

2. W budynku uytecznoci publicznej drzwi wewntrzne, z wyjtkiem drzwi do pomieszcze technicznych i gospodarczych, powinny mie co najmniej szeroko 0,9 m i wysoko 2 m w wietle ocienicy. 3. Drzwi, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, nie powinny mie progw.

Rozdzia 6

Pomieszczenia higienicznosanitarne 76. Wymagania dotyczce pomieszcze higienicznosanitarnych okrelaj przepisy rozporzdzenia, a take przepisy dotyczce bezpieczestwa i higieny pracy oraz obrony cywilnej. Do pomieszcze higienicznosanitarnych zalicza si anie, sauny, natryski, azienki, ustpy, umywalnie, szatnie, przebieralnie, pralnie, pomieszczenia higieny osobistej kobiet, jak te pomieszczenia suce do odkaania, oczyszczania oraz suszenia odziey i obuwia, a take przechowywania sprztu do utrzymania czystoci.

77. 1. Pomieszczenie higienicznosanitarne powinno mie wentylacj speniajc wymagania przepisw rozporzdzenia oraz przepisw odrbnych.

2. Pomieszczenie higienicznosanitarne powinno mie wysoko w wietle co najmniej 2,5 m, z wyjtkiem ani oglnodostpnej, ktrej wysoko powinna wynosi co najmniej 3 m. 3. Dopuszcza si zmniejszenie wysokoci pomieszczenia higienicznosanitarnego w budynku mieszkalnym oraz w hotelu, motelu i pensjonacie do 2,2 m w wietle, w przypadku gdy jest ono wyposaone w wentylacj mechaniczn wywiewn lub nawiewno-wywiewn.

78. 1. ciany pomieszczenia higienicznosanitarnego powinny mie do wysokoci co najmniej 2 m powierzchnie zmywalne i odporne na dziaanie wilgoci.

2. Posadzka pralni, azienki, umywalni, kabiny natryskowej i ustpu powinna by zmywalna, nienasikliwa i nieliska.

79. 1. Drzwi do azienki, umywalni i wydzielonego ustpu powinny otwiera si na zewntrz pomieszczenia, mie, z zastrzeeniem 75 ust. 2, co najmniej szeroko 0,8 m i wysoko 2 m w wietle ocienicy, a w dolnej czci - otwory o sumarycznym przekroju nie mniejszym ni 0,022 m2 dla dopywu powietrza.

2. W azienkach i ustpach, z wyjtkiem oglnodostpnych, dopuszcza si stosowanie drzwi przesuwnych lub skadanych.

80. 1. Kubatura pomieszczenia azienki z wentylacj grawitacyjn powinna wynosi co najmniej:

1) 8 m3 - przy zastosowaniu w tym pomieszczeniu urzdzenia gazowego, o ktrym mowa w 172 ust. 3 pkt 1. 2) 6,5 m3 - przy doprowadzeniu centralnej ciepej wody lub zastosowaniu elektrycznego urzdzenia

do ogrzewania wody bd urzdzenia gazowego, o ktrym mowa w 172 ust. 3 pkt 2, a take gdy urzdzenie gazowe znajduje si poza tym pomieszczeniem. 2. Dopuszcza si zmniejszenie kubatury, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 2, jednake nie poniej 5,5 m3 , jeeli pomieszczenie azienki jest wyposaone co najmniej w wentylacj mechaniczn wywiewn.

81. 1. Kabina natryskowa niezamknita, stanowica wydzielon cz pomieszcze natryskw i umywalni zbiorowych, powinna mie powierzchni nie mniejsz ni 0,9 m2 i szeroko co najmniej 0,9 m.

2. Kabina natryskowa zamknita, wydzielona ciankami na ca wysoko pomieszczenia, powinna mie powierzchni nie mniejsz ni 1,5 m2 i szeroko co najmniej 0,9 m oraz by wyposaona w wentylacj mechaniczn wywiewn. 3. Kabina natryskowa zamknita, z urzdzeniami przystosowanymi do korzystania przez osoby niepenosprawne poruszajce si na wzkach inwalidzkich, powinna mie powierzchni nie mniejsz ni 2,5 m2 i szeroko co najmniej 1,5 m oraz by wyposaona w urzdzenia wspomagajce, umoliwiajce korzystanie z kabiny zgodnie z przeznaczeniem. 4. Bezporednio przy kabinach natryskowych i umywalniach zbiorowych powinna znajdowa si kabina ustpowa.

82. 1. W budynku zamieszkania zbiorowego azienki zwizane z pomieszczeniami mieszkalnymi powinny by wyposaone w wann lub natrysk oraz umywalk. Miska ustpowa moe by usytuowana w azience lub w wydzielonej kabinie ustpowej wyposaonej w umywalk.

2. W budynku, o ktrym mowa w ust. 1, bez azienek i ustpw zwizanych z pomieszczeniami mieszkalnymi naley przewidzie na kadej kondygnacji umywalnie i ustpy przeznaczone do wsplnego uytku, wyposaone co najmniej w: 1) 1 misk ustpow dla 10 kobiet, 2) 1 misk ustpow i 1 pisuar dla 20 mczyzn, 3) 1 urzdzenie natryskowe dla 15 osb, 4) 1 umywalk dla 5 osb. 83. Kabina ustpowa (ustp wydzielony), nieprzeznaczona dla osb niepenosprawnych, powinna mie najmniejszy wymiar poziomy (szeroko) w wietle co najmniej 0,9 m i powierzchni przed misk ustpow co najmniej 0,60,9 m w rzucie poziomym, speniajc rwnie funkcj powierzchni przed umywalk - w przypadku jej zainstalowania w kabinie ustpowej.

84. 1. W budynku uytecznoci publicznej i zakadu pracy naley urzdzi ustpy oglnodostpne. Jeeli liczba osb w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi na danej kondygnacji jest mniejsza od 10, dopuszcza si umieszczenie ustpu na najbliszej, wyszej lub niszej kondygnacji.

2. W budynkach, o ktrych mowa w ust. 1, w ustpach oglnodostpnych powinna przypada co najmniej jedna umywalka na 20 osb, co najmniej jedna miska ustpowa i jeden pisuar na 30 mczyzn oraz jedna miska ustpowa na 20 kobiet, jeeli przepisy dotyczce bezpieczestwa i higieny pracy nie stanowi inaczej. W przypadku gdy w pomieszczeniach przeznaczonych na stay pobyt ludzi liczba osb jest mniejsza ni 10, dopuszcza si umieszczenie wsplnego ustpu dla kobiet i mczyzn. 3. W budynkach, o ktrych mowa w ust. 1, odlego od stanowiska pracy lub miejsca przebywania ludzi do najbliszego ustpu nie moe by wiksza ni 75 m, a od stanowiska pracy chronionej - ni 50 m.

85. 1. Ustpy oglnodostpne w budynkach zamieszkania zbiorowego, uytecznoci publicznej i zakadw pracy powinny mie wejcia z drg komunikacji oglnej.

2. W ustpach oglnodostpnych naley stosowa: 1) przedsionki, oddzielone cianami penymi na ca wysoko pomieszczenia, w ktrych mog by instalowane tylko umywalki,

2) drzwi o szerokoci co najmniej 0,9 m, 3) drzwi do kabin ustpowych otwierane na zewntrz, o szerokoci co najmniej 0,8 m, a do kabin przystosowanych dla potrzeb osb niepenosprawnych, co najmniej 0,9 m, 4) przegrody dzielce ustp damski od mskiego, wykonane jako ciany pene na ca wysoko pomieszczenia, 5) miski ustpowe umieszczone w oddzielnych kabinach o szerokoci co najmniej 1 m i dugoci 1,10 m, ze ciankami i drzwiami o wysokoci co najmniej 2 m z przewitem nad podog 0,15 m; oddzielenia nie wymagaj ustpy dla dzieci w obkach i przedszkolach, 6) wpusty kanalizacyjne podogowe z syfonem oraz armatur czerpaln ze zczk do wa w pomieszczeniach z pisuarem lub majcych wicej ni 4 kabiny ustpowe, 7) wentylacj grawitacyjn lub mechaniczn - w ustpach z oknem i jedn kabin, a w innych - mechaniczn o dziaaniu cigym lub wczan automatycznie. 3. Przedsionkw, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 1, nie wymagaj ustpy przy salach zaj w obkach i przedszkolach oraz przy pokojach dla chorych w szpitalach.

86. 1. W budynku, na kondygnacjach dostpnych dla osb niepenosprawnych, co najmniej jedno z oglnodostpnych pomieszcze higienicznosanitarnych powinno by przystosowane dla tych osb przez:

1) zapewnienie przestrzeni manewrowej o wymiarach co najmniej 1,51,5 m, 2) stosowanie w tych pomieszczeniach i na trasie dojazdu do nich drzwi bez progw, 3) zainstalowanie odpowiednio przystosowanej, co najmniej jednej miski ustpowej i umywalki, a take jednego natrysku, jeeli ze wzgldu na przeznaczenie przewiduje si w budynku takie urzdzenia, 4) zainstalowanie uchwytw uatwiajcych korzystanie z urzdze higienicznosanitarnych. 2. Dopuszcza si stosowanie pojedynczego ustpu dla osb niepenosprawnych bez przedsionka oddzielajcego od komunikacji oglnej.

87. 1. Ustpy publiczne naley sytuowa na terenach wyposaonych w sie wodocigow i kanalizacyjn.

2. Dopuszcza si sytuowanie ustpw publicznych na terenach nieskanalizowanych, jako budynki wolno stojce ze szczelnymi zbiornikami nieczystoci. 3. Dopuszcza si sytuowanie tymczasowych, nieskanalizowanych ustpw publicznych na terenach skanalizowanych, za zgod waciwego terenowo pastwowego inspektora sanitarnego. 4. Ustp publiczny powinien odpowiada wymaganiom okrelonym w 85 oraz mie kabiny ustpowe o wymiarach co najmniej 1,5 m dugoci i 1 m szerokoci. 5. W ustpie publicznym naley zainstalowa co najmniej jeden wpust kanalizacyjny podogowy z syfonem oraz armatur czerpaln ze zczk do wa. 6. W ustpie publicznym co najmniej jedna kabina powinna by przystosowana do potrzeb osb niepenosprawnych, zgodnie z 86.

88. 1. Wejcie do ustpu publicznego, wbudowanego w inny obiekt, nie moe prowadzi bezporednio z klatki schodowej lub innej drogi komunikacji oglnej w budynku ani z pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi.

2. Odlego od okien i drzwi ustpu publicznego do okien i drzwi do pomieszcze przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do produkcji i magazynowania artykuw ywnociowych i farmaceutycznych nie moe by mniejsza ni 10 m.

89. 1. Przepisw 73 ust. 1, 75, 79 ust. 1, 82 i 83 oraz w przypadkach przebudowy take 77 ust. 2 niniejszego dziau nie stosuje si do budynkw zakwaterowania osb tymczasowo aresztowanych, skazanych lub ukaranych, zwanych dalej osadzonymi. 2. Przepisw 75 i 79 ust. 1 nie stosuje si do zakadw poprawczych i schronisk dla nieletnich.

Rozdzia 7

Szczeglne wymagania dotyczce mieszka w budynkach wielorodzinnych 90. Mieszkanie w budynku wielorodzinnym powinno spenia wymagania dotyczce pomieszcze przeznaczonych na pobyt ludzi, a ponadto wymagania okrelone w niniejszym rozdziale.

91. Mieszkanie, z wyjtkiem jedno- i dwupokojowego, powinno by przewietrzane na przestrza lub naronikowe. Nie dotyczy to mieszkania w budynku podlegajcym przebudowie, a take mieszkania wyposaonego w wentylacj mechaniczn o dziaaniu cigym wywiewn lub nawiewno-wywiewn.

92. 1. Mieszkanie, oprcz pomieszcze mieszkalnych, powinno mie kuchni lub wnk kuchenn, azienk, ustp wydzielony lub misk ustpow w azience, przestrze skadowania oraz przestrze komunikacji wewntrznej.

2. Kuchnia i wnka kuchenna powinny by wyposaone w trzon kuchenny, zlewozmywak lub zlew oraz mie ukad przestrzenny, umoliwiajcy zainstalowanie chodziarki i urzdzenie miejsca pracy. 3. W budynku mieszkalnym wielorodzinnym w azienkach powinno by moliwe zainstalowanie wanny lub kabiny natryskowej, umywalki, miski ustpowej (jeeli nie ma ustpu wydzielonego), automatycznej pralki domowej, a take usytuowanie pojemnika na brudn bielizn. Sposb zagospodarowania i rozmieszczenia urzdze sanitarnych powinien zapewnia do nich dogodny dostp. 4. Ustp wydzielony naley wyposay w umywalk. 93. 1. Pomieszczenie mieszkalne i kuchenne powinno mie bezporednie owietlenie wiatem dziennym.

2. W mieszkaniu jednopokojowym dopuszcza si pomieszczenie kuchenne bez okien lub wnk kuchenn poczon z przedpokojem, pod warunkiem zastosowania co najmniej wentylacji: 1) grawitacyjnej - w przypadku kuchni elektrycznej, 2) mechanicznej wywiewnej - w przypadku kuchni gazowej. 3. W mieszkaniu wielopokojowym kuchnia moe stanowi cz pokoju przeznaczonego na pobyt dzienny, pod warunkiem zastosowania w tym pomieszczeniu wentylacji grawitacyjnej lub mechanicznej z podczeniem do niej okapu wywiewnego nad trzonem kuchennym, a take z zapewnieniem odprowadzenia powietrza z pomieszczenia dodatkowym otworem wywiewnym, usytuowanym nie wicej ni 0,15 m poniej paszczyzny sufitu.

94. 1. W budynku wielorodzinnym szeroko w wietle cian pomieszcze powinna wynosi co najmniej:

1) pokoju sypialnego przewidzianego dla jednej osoby - 2,2 m, 2) pokoju sypialnego przewidzianego dla dwch osb - 2,7 m, 3) kuchni w mieszkaniu jednopokojowym - 1,8 m, 4) kuchni w mieszkaniu wielopokojowym - 2,4 m. 2. W mieszkaniu co najmniej jeden pokj powinien mie powierzchni nie mniejsz ni 16 m2. 95. 1. Ksztat i wymiary przedpokoju powinny umoliwia przeniesienie chorego na noszach oraz wykonanie manewru wzkiem inwalidzkim w miejscach zmiany kierunku ruchu.

2. Korytarze stanowice komunikacj wewntrzn w mieszkaniu powinny mie szeroko w wietle co najmniej 1,2 m, z dopuszczeniem miejscowego zwenia do 0,9 m na dugoci korytarza nie wikszej ni 1,5 m.

Rozdzia 8

Pomieszczenia techniczne i gospodarcze

96. 1. Pomieszczenie techniczne, w ktrym s zainstalowane urzdzenia emitujce haasy lub drgania, moe by sytuowane w bezporednim ssiedztwie pomieszcze przeznaczonych na stay pobyt ludzi, pod warunkiem zastosowania rozwiza konstrukcyjno-materiaowych, zapewniajcych ochron ssiednich pomieszcze przed uciliwym oddziaywaniem tych urzdze, zgodnie z wymaganiami 323 ust. 2 pkt 2 i 327 oraz Polskich Norm dotyczcych dopuszczalnych wartoci poziomu dwiku w pomieszczeniach oraz oceny wpywu drga na budynki i na ludzi w budynkach.

2. Podpory, zamocowania i zcza urzdze, o ktrych mowa w ust. 1, powinny by wykonane w sposb uniemoliwiajcy przenoszenie niedopuszczalnego haasu i drga na elementy budynku i instalacje.

97. 1. Wysoko pomieszczenia technicznego i gospodarczego nie powinna by mniejsza ni 2 m, jeeli inne przepisy rozporzdzenia nie okrelaj wikszych wymaga.

2. W pomieszczeniach, o ktrych mowa w ust. 1, wysoko drzwi i przej pod przewodami instalacyjnymi powinna wynosi w wietle co najmniej 1,9 m, z zastrzeeniem 242 ust. 3. 3. Wysoko kanaw i przestrzeni instalacyjnych w budynku oraz studzienek rewizyjnych powinna wynosi w wietle co najmniej 1,9 m, przy czym na odcinkach o dugoci do 4 m wysoko kanaw moe by obniona do 0,9 m. 4. Odlego midzy wazami kontrolnymi w kanaach instalacyjnych nie moe przekracza 30 m. Wazy te powinny znajdowa si na kadym zaamaniu kanau i mie wymiary co najmniej 0,6 m 0,6 m lub rednic 0,6 m. 5. Pomieszczenia techniczne przeznaczone do ukadania kabli w budynku (tunele i pomieszczenia kablowe) powinny spenia wymagania wynikajce z normy Stowarzyszenia Elektrykw Polskich nr N SEP-E-004:2003 Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe. Projektowanie i budowa.

98. 1. Podogi w pomieszczeniach technicznych i gospodarczych powinny by wykonane w sposb zapewniajcy utrzymanie czystoci, stosownie do ich przeznaczenia.

2. Pomieszczenia techniczne i gospodarcze powinny by wyposaone w instalacje i urzdzenia elektryczne dostosowane do ich przeznaczenia, zgodnie z wymaganiami Polskich Norm dotyczcych tych instalacji i urzdze.

Rozdzia 9

Dojcia i przejcia do urzdze technicznych 99. 1. Dojciami i przejciami do dwignic i innych urzdze technicznych mog by korytarze, pomosty, podesty, galerie, schody, z zastrzeeniem 68 ust. 1, drabiny i klamry, wykonane z materiaw niepalnych.

2. Oglne wymagania dotyczce doj i przej do dwignic naley stosowa rwnie w razie wykonania doj roboczych do pomieszcze i czci budynku nieprzeznaczonych na pobyt ludzi, zwizanych z okresow obsug maszyn i urzdze oraz przegldem i utrzymaniem stanu technicznego budynku.

100. 1. Dojcia i przejcia powinny mie wysoko w wietle co najmniej 1,9 m i mog by usytuowane nad stanowiskiem pracy na wysokoci co najmniej 2,5 m, liczc od poziomu podogi tego stanowiska.

2. Nawierzchnia podogi w dojciach i przejciach nie moe by liska. 3. Podogi aurowe nie mog mie otworw o powierzchni wikszej ni 1700 mm2 i wymiarw umoliwiajcych przejcie przez nie kuli o rednicy wikszej ni 36 mm. 4. Poziome dojcia i przejcia od strony przestrzeni otwartej powinny by zabezpieczone balustrad o wysokoci 1,1 m z poprzeczk umieszczon w poowie jej wysokoci i krawnikiem o

wysokoci co najmniej 0,15 m.

101. 1. W wyjtkowych przypadkach, uzasadnionych wzgldami uytkowymi, jako dojcie i przejcie midzy rnymi poziomami mog suy drabiny lub klamry, trwale zamocowane do konstrukcji.

2. Szeroko drabin lub klamer, o ktrych mowa w ust. 1, powinna wynosi co najmniej 0,5 m, a odstpy midzy szczeblami nie mog by wiksze ni 0,3 m. Poczynajc od wysokoci 3 m nad poziomem podogi, drabiny lub klamry powinny by zaopatrzone w urzdzenia zabezpieczajce przed upadkiem, takie jak obrcze ochronne, rozmieszczone w rozstawie nie wikszym ni 0,8 m, z pionowymi prtami w rozstawie nie wikszym ni 0,3 m. 3. Odlego drabiny lub klamry od ciany bd innej konstrukcji, do ktrej s umocowane, nie moe by mniejsza ni 0,15 m, a odlego obrczy ochronnej od drabiny, w miejscu najbardziej od niej oddalonym, nie moe by mniejsza ni 0,7 m i wiksza ni 0,8 m. 4. Spoczniki z balustrad powinny by umieszczone co 8-10 m wysokoci drabiny lub cigu klamer. Grne koce podunie (bocznic) drabin powinny by wyprowadzone co najmniej 0,75 m nad poziom wejcia (pomostu), jeeli nie zostay zastosowane inne zabezpieczenia przed upadkiem.

Rozdzia 10

Garae dla samochodw osobowych 102. Gara do przechowywania i biecej, niezawodowej obsugi samochodw osobowych, stanowicy samodzielny obiekt budowlany lub cz innego obiektu, bdcy garaem zamknitym - z pen obudow zewntrzn i zamykanymi otworami, bd garaem otwartym - bez cian zewntrznych albo ze cianami niepenymi lub aurowymi, powinien mie:

1) wysoko w wietle konstrukcji co najmniej 2,2 m i do spodu przewodw i urzdze instalacyjnych 2 m, 2) wjazdy lub wrota garaowe co najmniej o szerokoci 2,3 m i wysokoci 2 m w wietle, 3) elektryczn instalacj owietleniow, 4) zapewnion wymian powietrza, zgodnie z 108, 5) wpusty podogowe z syfonem i osadnikami w garau z instalacj wodocigow lub przeciwpoarow tryskaczow, w garau podziemnym przed wjazdem do niego oraz w garau nadziemnym o pojemnoci powyej 25 samochodw, 6) instalacj przeciwpoarow, wymagan przepisami dotyczcymi ochrony przeciwpoarowej, zabezpieczon przed zamarzaniem.

103. 1. Do garau pooonego poniej lub powyej terenu naley zapewni dojazd dla samochodw za pomoc pochylni o maksymalnym nachyleniu nie wikszym ni okrelone w 70 lub zastosowa odpowiednie urzdzenia do transportu pionowego.

2. W garau przeznaczonym dla wicej ni 25 samochodw na kadej kondygnacji, naley stosowa pochylnie o szerokoci co najmniej 5,5 m, umoliwiajce ruch dwukierunkowy, lub osobne, jednopasmowe pochylnie o szerokoci co najmniej 2,7 m dla wjazdu i wyjazdu samochodw. 3. W garau przeznaczonym dla nie wicej ni 25 samochodw na kondygnacji, dopuszcza si zastosowanie wycznie pochylni jednopasmowych, pod warunkiem zainstalowania sygnalizacji do regulacji kierunkw ruchu. 4. W garau jedno- i dwupoziomowym, przeznaczonym dla nie wicej ni 10 samochodw na kondygnacji, dopuszcza si zastosowanie pochylni jednopasmowej bez sygnalizacji wietlnej.

104. 1. Dojazd (droga manewrowa) do stanowisk postojowych w garau jednoprzestrzennym (bez cian wewntrznych) powinien mie szeroko dostosowan do warunkw ruchu takich samochodw, jakie maj by przechowywane, oraz do sposobu ich usytuowania w stosunku do osi drogi, ale co najmniej:

1) przy usytuowaniu prostopadym - 5,7 m, 2) przy usytuowaniu pod ktem 60 - 4 m, 3) przy usytuowaniu pod ktem 45 - 3,5 m, 4) przy usytuowaniu rwnolegym - 3 m. 2. Dopuszcza si zmniejszenie wymiaru, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 1, do 5,0 m, jeeli stanowiska postojowe maj szeroko co najmniej 2,5 m. 3. Stanowiska postojowe w garau powinny mie co najmniej szeroko 2,3 m i dugo 5,0 m, z zachowaniem odlegoci midzy bokiem samochodu a cian lub supem - co najmniej 0,5 m. 4. Stanowiska postojowe w garau, przeznaczone dla samochodw, z ktrych korzystaj osoby niepenosprawne, powinny mie zapewniony dojazd na wzku inwalidzkim z drogi manewrowej do drzwi samochodu co najmniej z jednej strony, o szerokoci nie mniejszej ni 1,2 m.

105. 1. W garau podziemnym i wielopoziomowym nadziemnym jako dojcia naley stosowa schody odpowiadajce warunkom okrelonym w 68.

2. W garau jednopoziomowym podziemnym i nadziemnym dopuszcza si wykorzystanie jako dojcia pochylni przeznaczonych do ruchu samochodw, jeeli ich nachylenie nie przekracza 10% oraz istnieje moliwo wydzielenia bezpiecznego pasma ruchu pieszego o szerokoci co najmniej 0,75 m. 3. Nie wymaga si wydzielenia pasma ruchu pieszego na pochylni dwupasmowej, a w garau o pojemnoci do 25 samochodw wcznie na kondygnacji - take na pochylni jednopasmowej. 4. Stanowiska postojowe dla samochodw, z ktrych korzystaj osoby niepenosprawne, naley sytuowa na poziomie terenu lub na kondygnacjach dostpnych dla tych osb z pochylni, z uwzgldnieniem warunkw, o ktrych mowa w 70. 5. W garau wielopoziomowym lub stanowicym kondygnacj w budynku mieszkalnym wielorodzinnym oraz budynku uytecznoci publicznej naley zainstalowa urzdzenia dwigowe lub inne urzdzenia podnone umoliwiajce transport pionowy osobom niepenosprawnym poruszajcym si na wzkach inwalidzkich na inne kondygnacje, ktre wymagaj dostpnoci dla tych osb.

106. 1. Gara znajdujcy si w budynku o innym przeznaczeniu powinien mie ciany i stropy, zapewniajce wymagan izolacj akustyczn, o ktrej mowa w 326, oraz szczelno uniemoliwiajc przenikanie spalin lub oparw paliwa do ssiednich pomieszcze, przeznaczonych na pobyt ludzi, usytuowanych obok lub nad garaem.

2. Dopuszcza si sytuowanie nad garaem otwartym kondygnacji z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, z wyjtkiem pomieszcze mieszkalnych, opieki zdrowotnej oraz owiaty i nauki, przy spenieniu jednego z warunkw: 1) lico ciany zewntrznej tych kondygnacji z oknami otwieranymi jest cofnite w stosunku do lica ciany garau otwartego lub do krawdzi jego najwyszego stropu co najmniej o 6 m, a konstrukcja dachu i jego przekrycie nad garaem speniaj wymagania okrelone w 218, 2) usytuowanie cian zewntrznych tych kondygnacji w jednej paszczynie z licem cian zewntrznych czci garaowej lub z krawdziami jej stropw wymaga zastosowania w tych pomieszczeniach okien nieotwieranych oraz wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji. 3. Wymaganie, o ktrym mowa w ust. 2, nie dotyczy budynkw jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej.

107. 1. Posadzka w garau powinna mie spadki do wewntrznego lub zewntrznego wpustu kanalizacyjnego. W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej dopuszcza si wykonywanie spadku posadzki skierowanego bezporednio na nieutwardzony teren dziaki.

2. W garau krawdzie paszczyzny posadzki, a take znajdujcych si w niej otworw, naley, z uwzgldnieniem ust. 1, ograniczy progiem (obrzeem) o wysokoci 30 mm, uniemoliwiajcym spyw wody lub innej cieczy na zewntrz i na niszy poziom garaowania. Na drodze ruchu pieszego prg ten powinien by wyprofilowany w sposb umoliwiajcy przejazd wzkiem

inwalidzkim.

108. 1. W garau zamknitym naley stosowa wentylacj: 1) co najmniej naturaln, przez przewietrzanie otworami wentylacyjnymi umieszczonymi w cianach przeciwlegych lub bocznych, bd we wrotach garaowych, o cznej powierzchni netto otworw wentylacyjnych nie mniejszej ni 0,04 m2 na kade, wydzielone przegrodami budowlanymi, stanowisko postojowe - w nieogrzewanych garaach nadziemnych wolno stojcych, przybudowanych lub wbudowanych w inne budynki, 2) co najmniej grawitacyjn, zapewniajc 1,5-krotn wymian powietrza na godzin - w ogrzewanych garaach nadziemnych lub czciowo zagbionych, majcych nie wicej ni 10 stanowisk postojowych, 3) mechaniczn, sterowan czujkami niedopuszczalnego poziomu stenia tlenku wgla - w innych garaach, niewymienionych w pkt 1 i 2, oraz w kanaach rewizyjnych, sucych zawodowej obsudze i naprawie samochodw bd znajdujcych si w garaach wielostanowiskowych, z zastrzeeniem 150 ust. 5. 4) mechaniczn, sterowan czujkami niedopuszczalnego poziomu stenia gazu propan-butan - w garaach, w ktrych dopuszcza si parkowanie samochodw zasilanych gazem propan-butan i w ktrych poziom podogi znajduje si poniej poziomu terenu. 2. W garau otwartym naley zapewni przewietrzanie naturalne kondygnacji speniajce nastpujce wymagania: 1) czna wielko niezamykanych otworw w cianach zewntrznych na kadej kondygnacji nie powinna by mniejsza ni 35% powierzchni cian, z dopuszczeniem zastosowania w nich staych przeson aluzjowych, nieograniczajcych wolnej powierzchni otworu, 2) odlego midzy par przeciwlegych cian z niezamykanymi otworami nie powinna by wiksza ni 100 m, 3) zagbienie najniszego poziomu posadzki nie powinno by wiksze ni 0,6 m poniej poziomu terenu bezporednio przylegajcego do ciany zewntrznej garau, a w przypadku wikszego zagbienia - naley zastosowa fos o nachyleniu zboczy nie wikszym ni 1:1.

Rozdzia 11

Szczeglne wymagania dotyczce pomieszcze inwentarskich 109. Pomieszczenie przeznaczone dla inwentarza ywego powinno odpowiada potrzebom wynikajcym z zasad racjonalnego utrzymywania zwierzt oraz odpowiednich warunkw pracy obsugi, a take powinno spenia wymagania dotyczce bezpieczestwa poarowego budynkw inwentarskich i ewakuacji zwierzt, okrelone w dziale VI rozdziale 9.

110. W pomieszczeniu przeznaczonym dla inwentarza ywego naley zapewni; 1) owietlenie wiatem dziennym lub sztucznym, przystosowane do gatunku i grupy zwierzt, 2) wymian powietrza, wymagan dla okrelonego gatunku i grupy zwierzt, 3) utrzymanie waciwej temperatury, 4) zabezpieczenie przed wpywami atmosferycznymi oraz wilgoci z podoa i zalegajcych odchodw zwierzcych, 5) odprowadzenie ciekw ze stanowisk dla zwierzt do zewntrznych lub wewntrznych zbiornikw szczelnych, 6) wyposaenie w instalacje i urzdzenia elektryczne, dostosowane do przeznaczenia pomieszcze, oraz odpowiednie warunki do pracy obsugi.

111. 112. Dopuszcza si niewyposaenie pomieszczenia przeznaczonego dla inwentarza ywego, uytkowanego okresowo, w instalacje i urzdzenia elektryczne.

DZIA IV

Wyposaenie techniczne budynkw Rozdzia 1

Instalacje wodocigowe zimnej i ciepej wody 113. 1. 2. 3. 3a. Instalacja wodocigowa ciepej wody przygotowywanej: 1) centralnie - rozpoczyna si bezporednio za armatur odcinajc t instalacj od indywidualnego wza ciepowniczego, od grupowego wza ciepowniczego lub od kotowni, a koczy punktami czerpalnymi, 2) miejscowo - rozpoczyna si bezporednio za armatur odcinajc na przewodzie zasilajcym zimn wod urzdzenia do przygotowywania ciepej wody, a koczy punktami czerpalnymi. 4. Instalacja wodocigowa powinna by zaprojektowana i wykonana w sposb zapewniajcy zaopatrzenie w wod budynku, zgodnie z jego przeznaczeniem, oraz spenia wymagania okrelone w Polskiej Normie dotyczcej projektowania instalacji wodocigowych. 5. Instalacja wodocigowa zimnej wody powinna spenia wymagania okrelone w przepisach odrbnych dotyczcych ochrony przeciwpoarowej. 6. Wyroby zastosowane w instalacji wodocigowej powinny by dobrane z uwzgldnieniem korozyjnoci wody, tak aby nie nastpowao pogarszanie jej jakoci oraz trwaoci instalacji, a take aby takich skutkw nie wywoywao wzajemne oddziaywanie materiaw, z ktrych wykonano te wyroby. 7. Instalacja wodocigowa powinna mie zabezpieczenia uniemoliwiajce wtrne zanieczyszczenie wody, zgodnie z wymaganiami dla przepyww zwrotnych, okrelonymi w Polskiej Normie dotyczcej zabezpieczenia przed przepywem zwrotnym. 8. 114. 1. Cinienie wody w instalacji wodocigowej w budynku, poza hydrantami przeciwpoarowymi, powinno wynosi przed kadym punktem czerpalnym nie mniej ni 0,05 MPa (0,5 bara) i nie wicej ni 0,6 MPa (6 barw).

2. Jeeli minimalne cinienie, okrelone w ust. 1, nie moe by uzyskane ze wzgldu na wystpujce stale lub okresowo niedostateczne cinienie wody w sieci wodocigowej, naley zastosowa odpowiednie urzdzenia techniczne, zapewniajce wymagan jego wielko w instalacji wodocigowej w budynku.

115. 1. Na poczeniu wewntrznej instalacji wodocigowej zimnej wody w budynku lub zewntrznej na terenie dziaki budowlanej z sieci wodocigow powinien by zainstalowany zestaw wodomierza gwnego, zgodnie z wymaganiami Polskich Norm dotyczcych zabudowy zestaww wodomierzowych w instalacjach wodocigowych oraz wymaga instalacyjnych dla wodomierzy.

2. Za kadym zestawem wodomierza gwnego od strony instalacji naley zainstalowa zabezpieczenie, o ktrym mowa w 113 ust. 7. 3. W przypadku poczenia wewntrznej instalacji wodocigowej zimnej wody w budynku lub zewntrznej na terenie dziaki budowlanej z sieci wodocigow w wicej ni jednym miejscu naley na kadym z tych pocze zainstalowa zestaw wodomierza gwnego i zabezpieczenie, o ktrych mowa w ust. 1 i 2.

116. 1. Zestaw wodomierza gwnego, na poczeniu z sieci wodocigow, powinien by umieszczony w piwnicy budynku lub na parterze, w wydzielonym, atwo dostpnym miejscu,

zabezpieczonym przed zalaniem wod, zamarzaniem oraz dostpem osb niepowoanych. W budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, zamieszkania zbiorowego i uytecznoci publicznej miejscem tym powinno by odrbne pomieszczenie.

2. Dopuszcza si umieszczenie zestawu wodomierza gwnego w studzience poza budynkiem, jeeli jest on niepodpiwniczony i nie ma moliwoci wydzielenia na parterze budynku miejsca, o ktrym mowa w ust. 1. 3. Instalacj wodocigow, wykonan z materiaw przewodzcych prd elektryczny, naley przed i za wodomierzem poczy przewodem metalowym, zgodnie z Polsk Norm dotyczc uziemie i przewodw ochronnych.

117. 1. Pomieszczenie lub studzienka, w ktrej jest zainstalowany zestaw wodomierza gwnego, powinny mie:

1) w przypadku umieszczenia w piwnicy budynku - wpust do kanalizacji, zabezpieczony zamkniciem przeciwzalewowym, jeeli warunki lokalne tego wymagaj, a take wentylacj, 2) w przypadku umieszczenia w studzience wodomierzowej poza budynkiem - zabezpieczenie przed napywem wd gruntowych i opadowych, zagbienie do wyczerpywania wody oraz wentylacj. 2. Studzienka wodomierzowa powinna by wykonana z materiau trwaego, mie stopnie lub klamry do schodzenia oraz otwr wazowy o rednicy co najmniej 0,6 m w wietle, zaopatrzony w dwie pokrywy, z ktrych wierzchnia powinna by dostosowana do przewidywanego obcienia ruchem pieszym lub koowym.

118. 1. Instalacja ciepej wody powinna by zaprojektowana i wykonana w taki sposb, aby ilo energii cieplnej potrzebna do przygotowania tej wody bya utrzymywana na racjonalnie niskim poziomie.

2. Urzdzenia do przygotowania ciepej wody instalowane w budynkach powinny odpowiada wymaganiom okrelonym w przepisie odrbnym dotyczcym efektywnoci energetycznej. 3. Straty ciepa na przesyle ciepej wody uytkowej i w przewodach cyrkulacyjnych powinny by na racjonalnie niskim poziomie. Izolacja cieplna tych przewodw powinna spenia wymagania okrelone w zaczniku nr 2 do rozporzdzenia.

119. W budynkach, w ktrych do przygotowania ciepej wody korzysta si z instalacji ogrzewczej, naley w okresie przerw w jej dziaaniu zapewni inny sposb podgrzewania wody.

120. 1. W budynkach, z wyjtkiem jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej, w instalacji ciepej wody powinien by zapewniony stay obieg wody, take na odcinkach przewodw o objtoci wewntrz przewodu powyej 3 dm3 prowadzcych do punktw czerpalnych.

2. Instalacja wodocigowa ciepej wody powinna umoliwia uzyskanie w punktach czerpalnych wody o temperaturze nie niszej ni 55 C i nie wyszej ni 60 C. 2a. Instalacja wodocigowa ciepej wody powinna umoliwia przeprowadzanie cigej lub okresowej dezynfekcji metod chemiczn lub fizyczn (w tym okresowe stosowanie metody dezynfekcji cieplnej), bez obniania trwaoci instalacji i zastosowanych w niej wyrobw. Do przeprowadzenia dezynfekcji cieplnej niezbdne jest zapewnienie uzyskania w punktach czerpalnych temperatury wody nie niszej ni 70 C i nie wyszej ni 80 C. 3. Izolacja cieplna przewodw instalacji ciepej wody, w ktrych wystpuje stay obieg wody, powinna zapewni spenienie wymaga okrelonych w ust. 2 i 267 ust. 8. 4. Instalacja ciepej wody powinna mie zabezpieczenie przed przekroczeniem, dopuszczalnych dla danych instalacji, cinienia i temperatury, zgodnie z wymaganiami Polskiej Normy dotyczcej zabezpiecze instalacji ciepej wody. 5. W armaturze mieszajcej i czerpalnej przewd ciepej wody powinien by podczony z lewej strony.

121. 1. W budynku mieszkalnym wielorodzinnym, zamieszkania zbiorowego i uytecznoci

publicznej naley stosowa urzdzenia do pomiaru iloci ciepa lub paliwa zuywanego do przygotowania ciepej wody.

2. W budynku mieszkalnym wielorodzinnym do pomiaru iloci zimnej i ciepej wody, dostarczanej do poszczeglnych mieszka oraz pomieszcze sucych do wsplnego uytku mieszkacw, naley stosowa zestawy wodomierzowe, zgodnie z wymaganiami Polskich Norm, o ktrych mowa w 115 ust. 1. 3. W zespoach budynkw mieszkalnych wielorodzinnych, zaopatrywanych w ciep wod ze wsplnej kotowni lub grupowego wza ciepowniczego, urzdzenie do pomiaru iloci ciepa lub paliwa zuywanego do przygotowania ciepej wody moe by umieszczone poza tymi budynkami, jeeli w budynkach tych s zastosowane zestawy wodomierzowe, o ktrych mowa w ust. 2.

Rozdzia 2

Kanalizacja ciekowa i deszczowa 122. 1. Instalacj kanalizacyjn stanowi ukad poczonych przewodw wraz z urzdzeniami, przyborami i wpustami odprowadzajcymi cieki oraz wody opadowe do pierwszej studzienki od strony budynku.

2. Instalacja kanalizacyjna budynku powinna umoliwia odprowadzanie ciekw, a take wd opadowych z tego budynku, jeeli nie s one odprowadzane na teren dziaki, oraz spenia wymagania okrelone w Polskich Normach dotyczcych tych instalacji. 3. 123. Instalacja kanalizacyjna budynku, do ktrej s wprowadzane cieki nieodpowiadajce warunkom dotyczcym ochrony ziemi i wd oraz odprowadzania ciekw do sieci kanalizacyjnej, okrelonym w przepisach odrbnych, powinna by wyposaona w urzdzenia suce do ich oczyszczania do stanu zgodnego z tymi przepisami.

124. Instalacja kanalizacyjna grawitacyjna w pomieszczeniach budynku, z ktrych krtkotrwale nie jest moliwy grawitacyjny spyw ciekw, moe by wykonana pod warunkiem zainstalowania zabezpieczenia przed przepywem zwrotnym ciekw z sieci kanalizacy