2 MATURA Arkusz I · Arkusz I ZADANIE1 (2 pkt) Podkreśl nazwę okresu, z którego pochodzi...

Arkusz IZADANIE 1 (2 pkt)

Podkreśl nazwę okresu, z którego pochodzi zamieszczone niżej dzie-ło, i przedstaw argumentację uzasadniającą Twój wybór.

Źródło: W. Chybowski, A. Piekarska, „Historia. Ćwiczenia dla liceumi technikum. Zakres podstawowy”, Nowa Era, Warszawa 2006, s. 4.

A. Przedstawione dzieło pochodzi z:a) neolitu.b) epoki żelaza.c) epoki brązu.d) paleolitu.

B. Uzasadnienie:.................................................................................................................

ZADANIE 2 (2 pkt)

Posługując się przytoczonymi w tabeli danymi, wykonaj polecenia.

Tabela. Wybrane osiągnięcia cywilizacyjne w prehistorii i starożytności.


A. Podaj, ile razy dłużej niż w Europie Środkowej trwała na BliskimWschodzie epoka, w której głównym metalem obrabianym na gorącoi używanym do wyrobu produktów rzemieślniczych była miedź.

.................................................................................................................B. Podaj, w której epoce (brązu czy żelaza) rozkwitła kultura minojska..................................................................................................................

ZADANIE 3 (3 pkt)

Rozstrzygnij, czy podane informacje są prawdziwe, czy fałszywe.W tabeli w kolejnych rubrykach (A, B, C) dopisz obok podanych in-formacji – prawda (P) lub fałsz (F).

ZADANIE 4 (1 pkt)Uzupełnij drzewo genealogiczne bóstw starożytnej Grecji, wpisu-

jąc ich imiona lub pary imion w odpowiednie miejsca (ramki). Uwa-ga: uwzględnij tylko bóstwa wymienione poniżej.

ZADANIE 5 (5 pkt)

Przeczytaj fragment pracy Zygmunta Kubiaka i uzupełnij tabelę,wpisując w kolejne rubryki (A, B, C, D, E) właściwe informacje.

„Częściowo pod wpływem Etrusków, lecz jeszcze bardziej za wzoremwspólnych mistrzów obu ludów, jakimi byli osiedleni w południowej Ita-lii Grecy, Rzymianie z wieku na wiek coraz wyraziściej widzieli numina[boskie moce – przypis red.] jako boskie osoby. Tak odsłonił się powoliich oczom panteon rzymski, pokrewny Olimpowi helleńskiemu. [...] La-tynowie, obcując z Grekami, pokornie witali swoich bogów, osobę za oso-bą, jako tożsamych z odsłoniętymi najwspanialszą na świecie sztuką bo-gami rzymskimi”.

Źródło: Z. Kubiak, „Mitologia Greków i Rzymian”, Warszawa 2003,s. 540-541.

Tabela. Wybrane bóstwa starożytnej Grecji i Rzymu

ZADANIE 6 (2 pkt)

Przeczytaj fragment dzieła starożytnego biografa, Plutarcha z Che-ronei, a następnie napisz imię i przydomek bohatera tego tekstu orazuzasadnij Twój wybór.

„Kazał nawet 30 000 wybranej młodzieży tamtejszej uczyć się językagreckiego i ćwiczyć się we władaniu bronią macedońską, wyznaczającdo tego celu bardzo wielu instruktorów, to samo, gdy chodziło o jego sto-sunek do Roksany, pięknej i młodej kobiety [...]. Bo przez to jego mał-żeństwo z nią Persowie nabrali dużo zaufania do niego [...]”.

Źródło: Plutarch, „Żywoty sławnych mężów”, Warszawa 1977, s. 197.

A. Bohaterem powyższego tekstu jest:.................................................................................................................

B. Uzasadnienie:.................................................................................................................

Bóstwo greckie

Bóstwo rzymskie

Domena bóstwa Atrybuty bóstwa

Zwierzęta bóstwa

A. Jowisz niebo, burza piorun orzeł Afrodyta B. piękno, miłość róża, jabłko łabędź Demeter Ceres C. kłos zboża świnia Posejdon Neptun morze D. koń, ryba Atena Minerwa mądrość, wojna,

rzemiosło hełm, tarcza

E.

A. Ostatnim władcą starożytnego Egiptu była Kleopatra VII, po której śmierci Egipt stał się prowincją rzymską.

B. Faraon Amenhotep IV Echnaton zerwał z tradycją religijną i oddawał cześć jednemu bogu – Atonowi, którego kult szybko się zakorzenił i przetrwał aż do czasów rzymskich.

C. Państwo egipskie dzieliło się na prowincje zarządzane przez senatorów – urzędników, którzy odpowiadali przed faraonem.

Osiągnięcie Bliski Wschód Europa Środkowa Początki wytopu miedzi ok. 6200 r. p.n.e. ok. 3300 r. p.n.e. Początki wytopu brązu ok. 3800 r. p.n.e. ok. 2500 r. p.n.e. Początki wytopu żelaza ok. 1500 r. p.n.e. ok. 750 r. p.n.e.

GAZETA WYBORCZA u WWW.GAZETA.PL2 MATURA

ZADANIE 7 (3 pkt)Na podstawie analizy poniższej mapy rozstrzygnij, czy podane infor-

macje są prawdziwe, czy fałszywe. W tabeli w kolejnych rubrykach(A, B, C) dopisz obok podanych informacji prawda (P) lub fałsz (F).


ZADANIE 8 (4 pkt)

Zamieszczonym poniżej czterem rysunkom budowli rzymskich przy-porządkuj właściwe podpisy, umieszczając odpowiednie cyfry w ozna-czonych miejscach.

A..................................

B..................................

C..................................

D..................................


1. Koloseum2. termy3. łuk triumfalny4. Panteon5. akwedukt

ZADANIE 9 (2 pkt)

Podkreśl właściwy tytuł dla poniższej mapy i przedstaw argumen-tację uzasadniającą Twój wybór.


A. Właściwy tytuł powyższej mapy to:a) Wyprawa Cezara na podbój Galii,b) Migracje Franków w czasie wędrówek ludów,c) Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego,d) Rozwój chrześcijaństwa w cesarstwie rzymskim.B. Uzasadnienie:.................................................................................................................

ZADANIE 10 (5 pkt)

Przeczytaj uważnie fragment pracy historyka Philippe’a Contamine’a.„O społeczeństwie hiszpańskim VIII-XIII wieku powiedziano, że zo-

stało »zorganizowane dla wojny«. Struktury społeczne kształtowała woj-na przeciwko muzułmanom, wojna o odzyskanie podbitego kraju i zara-zem wojna religijna”.

Źródło: P. Contamine, „Wojna w średniowieczu”, Warszawa 1999, s. 62.

A. Tereny Hiszpanii stały się prowincjami rzymskimi na początku II w. p.n.e.

B. Na miejscu pokonanej Kartaginy powstała rzymska prowincja Afryka. C. Starożytna Grecja stała się prowincją rzymską w połowie I w.

GAZETA WYBORCZA u WWW.GAZETA.PL 3MATURA


A. Wyjaśnij, do jakiego faktu odwołuje się Contamine, używając słowa„podbitego” w wyrażeniu „wojna o odzyskanie podbitego kraju”. Podajwiek, w którym ten fakt miał miejsce.

.................................................................................................................B. Podkreśl właściwe zakończenie poniższego zdania.Wojny prowadzone przez chrześcijańskich mieszkańców Półwyspu Ibe-

ryjskiego w wymienionym okresie określane są mianem:a. konkwisty,b. rekonkwisty,c. inkwizycji,d. kontrreformacji.C. Podkreśl właściwe zakończenie zdania.Wojny prowadzone przez Hiszpanów na Półwyspie Iberyjskim w wie-

kach VIII-XIII wpłynęły na rozwój szczególnie dwóch warstw społecz-nych, a mianowicie:

a. mieszczaństwa i duchowieństwa,b. chłopstwa i mieszczaństwa,c. duchowieństwa i rycerstwa,d. chłopstwa i duchowieństwa.

ZADANIE 11 (1 pkt)

Obejrzyj ilustracje przedstawiające Ottona III i hołd czterech czę-ści cesarstwa rzymskiego, a następnie – na ich podstawie – uzasadnijlub odrzuć stwierdzenie, że kraje symbolizowane przez cztery kobie-ty miały być traktowane na prawach równorzędności.


.................................................................................................................

ZADANIE 12 (4 pkt)

Na podstawie fragmentu drzewa genealogicznego Piastów podaj datyśmierci czterech wymienionych w tabeli osób oraz określ ich związki ro-dzinne z Władysławem Łokietkiem, wpisując te informacje do tabeli.

Źródło: W. Chybowski, A. Piekarska, „Historia. Ćwiczenia dla liceumi technikum. Zakres podstawowy”, Nowa Era, Warszawa 2006, s. 30

ZADANIE 13 (2 pkt)

Wśród wymienionych wydarzeń wskaż to, które chronologicznie jestpierwsze, i to, które jest ostatnie. W tabeli obok wydarzenia pierwsze-go umieść cyfrę 1, obok ostatniego – 2.

ZADANIE 14 (3 pkt)

W tabeli zamieszczono fragmenty tekstów charakteryzujących różne unie polsko-litewskie w wiekach XIV-XVI. W kolejnych rubrykach tabeli (A, B, C) wpisz odpowiednie daty zawarcia tych unii.

ZADANIE 15 (2 pkt)

Podaj okres, którego dotyczy przedstawiona ilustracja, a następnie– na podstawie ilustracji – uzasadnij swój wybór.


Charakterystyka postanowień unii polsko-litewskiej Rok zawarcia A. „[...] przewidywała wspólnego monarchę, wybieranego i koronowanego jednocześnie na króla polskiego i wielkiego księcia litewskiego [...]. Wspólna miała być też polityka zagraniczna i sejm [...]. Litwa zachowała osobne urzędy centralne [...], administrację, skarb, wojsko, prawa [...]. Moneta miała być taka sama, ale bita osobno w Koronie i osobno na Litwie [...]”.

B. „Władysław Jagiełło w zamian za rękę Jadwigi i koronę polską zobowiązał się przyjąć chrzest w obrządku łacińskim, a ziemie Litwy i Rusi połączyć z Polską”.

C. „[...] wprowadzała m.in. zasadę, że wielki książę litewski wybierany będzie przy udziale panów polskich, a ważne dla obu państw sprawy załatwiane na wspólnych zjazdach [...]. 47 polskich rodów szlacheckich przyjęło do swych herbów taką samą liczbę rodów litewskich, zapewniając im uprzywilejowane stanowisko na Litwie”.

Koronacja Władysława Łokietka Złamanie zasady senioratu w Polsce Bitwa pod Legnicą Bitwa pod Płowcami Zjazd gnieźnieński Zabójstwo biskupa krakowskiego Stanisława

Osoba Data śmierci

Związki rodzinne (pokrewieństwo lub powinowactwo)

z Władysławem Łokietkiem przykład: Kazimierz Wielki 1370 syn A. Anna B. Leszek Czarny C. Konrad Mazowiecki D. Ludwik Węgierski


A. Ilustracja na poprzedniej stronie dotyczy wieku:a) XI.b) XIII.c) XVI.d) XVIII.

B. Uzasadnienie:.................................................................................................................

ZADANIE 16 (3 pkt)

Rozstrzygnij, czy podane informacje są prawdziwe czy fałszywe.W tabeli w kolejnych rubrykach (A, B, C) dopisz obok podanych in-formacji prawda (P) lub fałsz (F).

ZADANIE 17 (4 pkt)

Podpisz poniższe cztery fotografie obiektów sakralnych z terenówRzeczypospolitej, posługując się pięcioma opisami (uważaj, jednegoz podanych obiektów nie ma na fotografii).

A.

B.

C.

D.Źródło: W. Chybowski, A. Piekarska, „Historia. Ćwiczenia dla liceum

i technikum. Zakres podstawowy”, Nowa Era, Warszawa 2006, s. 42

1. Zbór protestancki2. Kościół katolicki3. Cerkiew greckokatolicka4. Meczet muzułmański5. Synagoga żydowska

ZADANIE 18 (2 pkt)

Oto fragmenty dwóch polskich przywilejów szlacheckich. Podajmiejsca ich ogłoszenia (wydania), wpisując nazwy miejscowości w od-powiednie rubryki tabeli (A, B) obok cytowanych tekstów.

Fragment przywileju Miejsce ogłoszenia (wydania) A. „[...] Nieużytecznego sołtysa pan w dziedzictwie mając albo krnąbrnego, może rozkazać mu sołectwo jego sprzedać, [...]. I tak pan po zapłaceniu owej taksy pieniężnej dla siebie sołectwo otrzyma”.

B. „[...] ponieważ szlachta rzeczonego królestwa [...] przyjęła [...] potomka naszego żeńskiego [...] na monarchę i pana, przeto my [...] chcemy się tym tylko zadowalać, że dwa grosze zwyczajnej, w kraju obieg mającej monety [...] płacić się będzie z każdego łanu [...] nam i następcom naszym corocznie”.

A. Jagiellonowie zasiadali na tronie polskim na zasadzie elekcji w łonie dynastii.

B. Kolonizacja na prawie niemieckim polegała na osadzaniu najpierw ludności polskiej, a później – od XIV w. – tzw. gości z Niemiec.

C. Polska odzyskała Kujawy z rąk krzyżackich na mocy drugiego pokoju toruńskiego.


ZADANIE 19 (4 pkt)Zamieszczonym poniżej rysunkom Jana Matejki przyporządkuj

określenia grup społecznych Rzeczypospolitej w XVII wieku.

A.

B.

C.

D.Źródło: W. Chybowski, A. Piekarska, „Historia. Ćwiczenia dla liceum

i technikum. Zakres podstawowy”, Nowa Era, Warszawa 2006, s. 511. Mieszczaństwo2. Chłopi i Żydzi3. Średnia szlachta4. Magnateria5. Duchowieństwo

ZADANIE 20 (2 pkt)

W kolejnych rubrykach tabeli (A, B) wpisz daty bitew zwycięskichdla oręża polskiego w XVII wieku, a opisanych w tekstach, z którychpochodzą cytowane w tabeli fragmenty.

ZADANIE 21 (3 pkt)


ZADANIE 22 (3 pkt)

Na podstawie poniższego wykresu wskaż dwie tendencje, które wy-stąpiły w praktyce tłumaczeń z literatury francuskiej w Polsce w ós-mej dekadzie XVIII wieku. Wyjaśnij, jakie były tego przyczyny.

Wykres. Literatura religijna i świecka tłumaczona w Polsce z językafrancuskiego w XVIII wieku.


A. Te dwie tendencje to:..................................................................................................................................................................................................................................

B. Wyjaśnienie przyczyn tych zmian:..................................................................................................................................................................................................................................

ZADANIE 23 (4 pkt)

Postaciom przedstawionym na obrazie Jana Matejki „UchwalenieKonstytucji 3 maja” przyporządkuj ich imiona i nazwiska, wpisującw zaznaczone miejsca obok cyfry właściwą literę (A, B, C, D lub E).


1. ............ 2................. 3................ 4.................. A. Tadeusz KościuszkoB. Stanisław MałachowskiC. Hugo KołłątajD. Jan SuchorzewskiE. Stanisław August Poniatowski

A. W XVI wieku postępowało zmniejszanie wymiaru pańszczyzny na ziemiach polskich.

B. Gdańsk odgrywał główną rolę w imporcie zboża do Polski w wiekach XV-XVIII.

C. Od połowy do końca XVII wieku obserwowano znaczne ożywienie produkcji rzemieślniczej w miastach Korony.

Fragment tekstu Data (rok) bitwy A. „Jedyna duszy i serca pociecho [...]. Bóg [...] dał zwycięstwo i sławę narodowi naszemu [...]. Działa wszystkie, obóz wszystek [...] dostały się w ręce nasze. [...] Wezyr tak uciekał od wszystkiego, że ledwo na jednym koniu i w jednej sukni”.

B. „Takim tedy skutkiem jako się wyżej wymieniło ekspedycja berestecka odprawiła się, w której [...] oprócz wielu poległych z województw różnej szlachty znacznych [...] krwią swoją i zdrowiem [...] zapieczętowali”.

WTOREK 28 MARCA 2006GAZETA WYBORCZA u WWW.GAZETA.PL 7MATURA

ZADANIE 24 (2 pkt)Wśród wymienionych wydarzeń wskaż to, które chronologicznie jest

pierwsze, i to, które jest ostatnie. W tabeli obok wydarzenia pierwsze-go umieść cyfrę 1, obok ostatniego – 2.

ZADANIE 25 (2 pkt)

Przeczytaj fragment pracy historyka Ludwika Bazylowa i wykonajpolecenia.

„Najważniejsza dla Napoleona sprawa blokady tkwiła jak gdyby w moc-nych ramach, chociaż nie bez luk. [...] Jeśli jednak system ten miał sku-tecznie działać, należało za wszelką cenę włączyć do niego Portugalię,nie mówiąc już o tym, że blokada w ogóle nabierała znaczenia tylko w ta-kich warunkach, gdyby się okazało możliwe unicestwienie i wyelimino-wanie na przyszłość wszelkiej kontrabandy. [...] Rzeczywistość zaś wy-glądała w ten sposób, że towary zamorskie przychodziły nadal, wwożo-ne na okrętach pod różnymi flagami, byle nie pod angielską”.

Źródło: L. Bazylow, „Historia powszechna 1789-1917”, Warszawa1981, s.13-137, 148

A. Podkreśl właściwe zakończenie zdania.Blokada, o której mowa w tekście Bazylowa, była skierowana przeciwko:1) Rosji.2) Wielkiej Brytanii.3) Portugalii.4) Francji.

B. Podkreśl właściwe zakończenie zdania.Kontrabanda, o której mowa w tekście Bazylowa, oznacza:1) przemyt.2) przestępczość.3) terror.4) opór obywatelski.

ZADANIE 26 (5 pkt)

Miejscom zaznaczonym cyframi na poniższej mapie przyporządkujbitwy epoki napoleońskiej


1.............. 2.................... 3................. 4.................... 5..................A. WaterlooB. BorodinoC. LipskD. FrydlandE. MarengoF. Austerlitz

ZADANIE 27 (3 pkt)


ZADANIE 28 (2 pkt)

Przeczytaj fragment wspomnień Leona Dembowskiego i podaj rokwprowadzenia konstytucji, o której mowa na początku tekstu, a na-stępnie uzasadnij swój wybór.

„Nadto konstytucja nowa obalała z gruntu dawne zwyczaje, przywileje,prerogatywy i prawodawstwo. Rządy pruskie, po których procedura karnazostała, przyczyniły się jeszcze do większego zamieszania, a jeśli zważy-my, że bardzo mała liczba znajdowała się ludzi, którzy by gruntownie od-byli nauki, lub w służbie cywilnej odbyli praktykę, to doprawdy dziwić siętrzeba, że wśród tego nie powstał okropny chaos i temu więcej oceniać trze-ba niezmordowaną gorliwość osób, które stały na czele. Oni to z epoki sej-mu czteroletniego lub insurekcji kościuszkowskiej siaką taką praktykę wy-niósłszy dla pomocników swoich stali się formalnymi profesorami”.

A. Rok uchwalenia konstytucji, o której mowa na początku tekstu, to:.................................................................................................................B. Uzasadnienie:...................................................................................................................

ZADANIE 29 (1 pkt)

Uzupełnij drzewo genealogiczne dynastii Romanowów, wpisując ichimiona i numery w odpowiednie miejsca (ramki). Uwaga: uwzględnijtylko osoby wymienione poniżej.


A. Na początku XIX wieku królem Szwecji został marszałek napoleoński, Jan Bernadotte.

B. Książę Józef Poniatowski był marszałkiem Francji. C. Tytuł księcia warszawskiego nosił Fryderyk August I Wettyn..

uchwalenie przez Sejm Wielki prawa o miastach konfederacja barska insurekcja kościuszkowska abdykacja Stanisława Augusta Poniatowskiego założenie Collegium Nobilium powołanie Komisji Edukacji Narodowej


ZADANIE 30 (3 pkt)Posługując się przytoczonymi w tabeli danymi, wykonaj poniższe

polecenia.Tabela. Produkcja żelaza (bez stali) w wybranych krajach w latach

1820-1910 (w mln ton)


A. Wymień kraj, który w 1910 roku wyprodukował najwięcej żelazaw Europie.

..............................................................................................................B. Podaj główną przyczynę tak szybkiego tempa wzrostu produkcji że-

laza w tym kraju w tym okresie...............................................................................................................C. Podaj główną przyczynę dysproporcji w wysokości produkcji żela-

za między Stanami Zjednoczonymi a Rosją na przełomie XIX i XX wie-ku.

ZADANIE 31 (1 pkt)

Zanalizuj treść zamieszczonej mapy i zaproponuj dla niej tytuł. Po-winien on zawierać: określenie tematu, przestrzeni i czasu. Przykład:Rozwój osadnictwa niemieckiego w Polsce od XII do XIV wieku.


.................................................................................................................

ZADANIE 32 (2 pkt)

Dobierz odpowiedni tytuł do wykresu spośród zaproponowanych,a następnie – na podstawie analizy wykresu – uzasadnij swój wybór.


A. Powyższy wykres nosi tytuł:a) Udział produkcji zbrojeniowej w ogólnej produkcji przemysłowej

w Niemczech w latach 1929-1935.b) Odsetek mandatów dla partii nazistowskiej w parlamencie niemiec-

kim w latach 1929-1935.c) Bezrobocie w Niemczech w latach 1929-1935.d) Udział mniejszości żydowskiej w społeczeństwie niemieckim w la-

tach 1929-1935.B. Uzasadnienie:.................................................................................................................

ZADANIE 33 (5 pkt)

Rozstrzygnij, czy podane informacje są prawdziwe czy fałszywe.W tabeli w kolejnych rubrykach (A, B, C, D, E) dopisz obok poda-nych informacji prawda (P) lub fałsz (F).

ZADANIE 34 (2 pkt)

Dobierz odpowiedni tytuł do poniższej mapy i uzasadnij swój wybór.


A. Tytuł powyższej mapy to:1. NATO w 1982 roku.2. EWG w 1986 roku.3. RWPG w 1988 roku.4. Unia Europejska w 1995 roku.

B. Uzasadnienie:.......................................................................................................................

ZADANIE 35 (6 pkt)

Przeanalizuj poniższy wykres i wykonaj polecenia.Wykres. Ludność czynna zawodowo w rolnictwie w procentach ogó-

łu ludności czynnej zawodowo w niektórych krajach w latach 1930-1990

A. Naczelnym Wodzem podczas wojny obronnej w 1939 roku był gen. Władysław Sikorski.

B. Straty ludności niemieckiej w czasie II wojny światowej wyniosły około 10 milionów.

C. Zbrodnia katyńska miała miejsce w 1940 roku. D. W bitwie pod Arnhem uczestniczyła polska Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich.

E. Związek Radziecki wypowiedział wojnę Japonii na wieść o jej ataku na Pearl Harbor.

Kraj 1820 1850 1870 1890 1910 Anglia 0,4 2,3 6,0 8,3 10,2 Niemcy – 0,2 1,4 4,7 14,8 Francja – 0,4 1,2 2,0 4,0 Rosja – – – 0,5 0,9 USA – 0,6 1,7 9,4 27,7



A. Wymień dwa kraje, w których w 1930 roku odsetek ludności pracu-jącej w rolnictwie był niemalże jednakowy.

.......................................................................................................................B. Podaj, o ile procent (w zaokrągleniu) spadł udział ludności czynnej

zawodowo w rolnictwie w społeczeństwie polskim między rokiem 1930a 1960.

.......................................................................................................................C. Podaj, o ile punktów procentowych (w zaokrągleniu) spadł udział

ludności czynnej zawodowo w rolnictwie w społeczeństwie polskim mię-dzy rokiem 1950 a 1970.

.......................................................................................................................D. Podaj nazwę kraju, w którym spadek liczby ludności zajmującej się

rolnictwem w latach 1930-1980 był najmniejszy.......................................................................................................................E. Podaj nazwę kraju, w którym nie było stałej tendencji zmian udzia-

łu ludności czynnej zawodowo w rolnictwie w procentach ogółu ludno-ści czynnej zawodowo w latach 1930-1990.

......................................................................................................................F. Wyjaśnij główną przyczynę przyspieszenia spadku udziału ludności

czynnej zawodowo w rolnictwie w procentach ogółu ludności czynnej za-wodowo w Polsce w latach 1950-1980.

......................................................................................................................

Arkusz IITemat: Mocarstwa a ich mniejsi sojusznicy

CZĘŚĆ I WOJNA PELOPONESKA

Źródło ATukidydes, Wojna peloponeskaprzekł. K. Kumaniecki, Warszawa 1957, I 19, 118-120, 125Tukidydes (ok. 460 – 396 r. p.n.e.) – grecki historyk i polityk, zwolen-

nik Peryklesa, uczestnik wojny peloponeskiej, w 424 r. strateg w Ate-nach, skazany i wygnany za niepowodzenia wojenne, autor dzieła Wojnapeloponeska

fragment A-1Lacedemończycy sprawowali hegemonię nad swymi sprzymierzeńca-

mi, nie żądając od nich daniny. Starali się jedynie o to, ażeby zgodniez ich interesem ustrój u sprzymierzeńców był oligarchiczny. Ateńczycyzaś zabrali z biegiem czasu okręty swoim sprzymierzeńcom z wyjątkiemChiotów i Lesbijczyków i ustanowiwszy daninę, kazali ją wszystkim pła-cić.

fragment A-2W okresie tym Ateńczycy umocnili swe panowanie i sami doszli do

wielkiej potęgi. Lacedemończycy nie przeszkadzali im wcale albo nie-wiele i przez większą część tego czasu zachowywali się biernie. Nigdybowiem nie byli skorzy do wypraw wojennych, chyba że ich do tego zmu-szano, a do pewnego stopnia hamowały ich także wojny domowe. Dopie-ro kiedy potęga ateńska wzrosła w sposób oczywisty i Ateńczycy zaczę-li zaczepiać ich sprzymierzeńców, uznali, że nie można dalej tego zno-sić. Postanowili więc z całą energią zabrać się do rzeczy i – jeśli się tyl-ko da – obalić potęgę ateńską na drodze wojny. [...] Wezwali więc po-wtórnie sprzymierzeńców, by przeprowadzić głosowanie w sprawie woj-ny. [...] Koryntyjczycy [...] przemówili w ten sposób: „Sprzymierzeńcy,nie możemy już obwiniać Lacedemończyków, że sami nie zdecydowalisię na wojnę, ponieważ właśnie w tym celu nas tu zwołali. Jest bowiemobowiązkiem przodującego państwa nie tylko dbać – jak inne – o własneinteresy, ale przede wszystkim starać się o wspólne dobro, ponieważ ta-kie państwo doznaje największej czci [...].” Lacedemończycy, wysłu-chawszy tych wypowiedzi, kazali głosować wszystkim obecnym sprzy-mierzeńcom po kolei, większym i mniejszym państwom; większość opo-wiedziała się za wojną.

CZĘŚĆ II I WOJNA ŚWIATOWA

Źródło BMikołaj II, Manifest w sprawie przystąpienia do wojny z 2 sierpnia

1914 r.[w:] E. Heresch, Mikołaj II. Życie i upadek ostatniego cara Rosji, Gdy-

nia 1995, s. 173-174

Pozostając w zgodzie z naszą historyczną misją, Rosja nigdy nie byłabezczynna wobec losu narodów słowiańskich, z którymi poprzez wiaręi krew stanowi jedność. Braterskie uczucia rosyjskiego narodu dla Sło-wian wzniosły się zgodnie i ze szczególną mocą w dniach ostatnich, gdyAustro-Węgry postawiły Serbii warunki nie do przyjęcia dla władzy pań-stwowej. [...] Mimo przyjaznych stosunków i wbrew naszym nadziejom,mającym za podstawę wielowiekowe dobre sąsiedztwo, Niemcy, sprzy-mierzone z Austrią [...], wypowiedziały wojnę Rosji. W obecnym poło-żeniu czeka nas nie tylko obrona bezpodstawnie obrażonej, drogiej nam


wszystkim Ojczyzny, lecz także zachowanie czci, godności i nienaruszal-ności Rosji i jej pozycji wśród mocarstw.

Źródło CDavid Lloyd George, Wspomnienia wojenne[w:] D. Lloyd George, Wspomnienia wojenne, Warszawa 1938, t. I, s.

98, 174-175David Lloyd George (1863-1945) – polityk brytyjski, w latach 1908-

-1915 kanclerz skarbu, w latach 1916-1922 premier

fragment C-1Pod koniec września 1914 r. stało się rzeczą jasną, że Turcja gotowa

jest poprzeć państwa centralne. [...] 5 listopada wypowiedzieliśmy woj-nę Turcji.

fragment C-2Królestwa bałkańskie, zawsze niezbyt bogate, były wyniszczone szere-

giem wojen z Turcją i między sobą. Pożyczki, uzyskane od Francji i An-glii, zachęciłyby je do poniesienia ryzyka wojny. Nie było to żadne prze-kupstwo, lecz po prostu konieczność, jeżeli państwa te miały się wyekwi-pować do proponowanego sojuszu. Niemcy rozumieli to i dlatego przed-stawicielstwa swych interesów nie powierzyli zwykłej misji dyplomatycz-nej, lecz wysłali do Sofii specjalnego emisariusza, człowieka ustosunko-wanego i bardzo zręcznego. Rozumiał on doniosłość udzielenia Bułgariipomocy pieniężnej i obiecał pokaźną zaliczkę. Nie była to decydującaprzyczyna wystąpienia Bułgarii, ale był to jeden z bodźców.

fragment C-3Car Ferdynand nie był wcale wówczas takim germanofilem, jak po-

wszechnie przypuszczano; przeciwnie – usposobiony był wyraźnie nie-chętnie wobec Kaizera. [...] Ale ponieważ wynik wojny wydawał się bar-dzo wątpliwy, czekał więc na wyraźne oznaki, w jakim kierunku poto-czą się sprawy na frontach. [...] Spotkanie z nim na wiosnę [1915 r. – przy-pis red.] mogło zmienić bieg wypadków. Zamierzaliśmy wówczas atako-wać Dardanele; we wrześniu zaś nasze ataki były już odparte. [...] Ferdy-nand doszedł do wniosku, że Bułgaria może zyskać na sojuszu tylko zezwycięskimi Niemcami. Straciliśmy szansę utworzenia konfederacji bał-kańskiej, która rozstrzygnęłaby wojnę już w roku 1916 – a wszystko toprzez brak inicjatywy.

CZĘŚĆ III SATELITY III RZESZY

Źródło DFragment pierwszego listu premiera Węgier, P. Telekiego, do Hi-

tlera z 24 lipca 1939 r.[w:] Tematy węgierskie, Lublin 1997, s. 51Pál Teleki (1879-1941) – polityk węgierski, w latach 1920-1921 i 1939-

-1941 premier rządu

Kierując się głęboką wiarą w moralne i materialne siły Osi Berlin– Rzym, mam zaszczyt oświadczyć w imieniu rządu Królestwa Węgier-skiego, że w przypadku powszechnego konfliktu Węgry skoordynują swąpolitykę z polityką Osi, czego zresztą dotychczas składały dowody.

Źródło EFragment drugiego listu premiera Węgier, P. Telekiego, do Hitlera

z 24 lipca 1939 r.[w:] Tematy węgierskie, Lublin 1997, s. 51

Aby uniknąć możliwości jakiejkolwiek fałszywej interpretacji mego li-stu z 24 lipca, mam zaszczyt ponownie oświadczyć Waszej Ekscelencji,że Węgry, o ile nie nastąpi poważna zmiana w obecnym stanie rzeczy,nie mogą przedsięwziąć żadnej akcji militarnej przeciw Polsce ze wzglę-dów moralnych.

Źródło FZwycięstwo. Krucjata przeciw bolszewizmowi

Plakat przygotowany i rozpowszechniany przez wydział propagandowyfrancuskiego kolaboracyjnego rządu Vichy.

Źródło: W. Chybowski, T. Elbanowski, „Historia. Ćwiczenia dla liceumi technikum. Zakres rozszerzony”, Nowa Era, Warszawa 2006, s. 44

CZĘŚĆ IV SOJUSZ BRYTYJSKO-POLSKI PODCZAS

II WOJNY ŚWIATOWEJ

Źródło GBiuletyn informacyjny Ministerstwa Spraw Zagranicznych o pra-

cach rządu Rzeczypospolitej Polskiej we Francji (Angers, 28 listopa-da 1939 r.)

[w:] Historia Polski 1939-1945 w świetle źródeł, część II, Toruń 1984

Można w miarę potrzeby w rozmowach precyzować cele naszego rzą-du jak następuje:

[...]– Prowadzić aktywnie dalszą walkę zbrojną na lądzie, na morzu i w po-

wietrzu przy boku Francji i Anglii jako pełnoprawne państwo sojuszni-cze.

– Przez stały i bliski kontakt i współpracę z aliantami tak opracowaći uzgodnić warunki przyszłego pokoju, aby Polska bezpośrednio wzięłaudział w ustalaniu przyszłej Europy pokojowo zabezpieczonej, w którejsilna, demokratyczna Polska, o bezpiecznych granicach, jest warunkiemniezbędnym.

Źródło HPolsko-brytyjska umowa wojskowa (Londyn, 5 sierpnia 1940 r.)[w:] Historia Polski 1939-1945 w świetle źródeł, część II, Toruń 1984


Polskie siły zbrojne (składające się z lądowych, morskich i powietrz-nych) będą organizowane i użyte pod brytyjskim dowództwem [...].

Rząd Zjednoczonego Królestwa dostarczy pomocy w odbudowie pol-skich sił lądowych [...].

Wszystkie koszty poniesione przez czy w imieniu każdego departamen-tu rządowego Zjednoczonego Królestwa, w związku z wykonaniem ni-niejszej umowy, będą spłacone z kredytu udzielonego przez rząd JegoKrólewskiej Mości rządowi polskiemu [...].

Źródło IStan liczbowy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w latach 1939-

-1945


Źródło JWładysław Anders, fragment wspomnień o rozmowie z Churchil-

lem 21 lutego 1945 r.[w:] W. Anders, Bez ostatniego rozdziału. Wspomnienia z lat 1939-

1946, Lublin 1992, s. 368-369Władysław Anders (1892-1970) – generał i polityk, w latach 1943-1946

dowódca Drugiego Korpusu Polskiego, od lutego do maja 1945 r. pełniłobowiązki Naczelnego Wodza

C h u r c h i l l: Pan nie jest zadowolony z konferencji jałtańskiej.A n d e r s: Mało powiedzieć, że nie jestem zadowolony. Uważam, że

stało się wielkie nieszczęście. Na takie załatwienie sprawy naród polskinie zasłużył i my walczący tutaj nie mogliśmy tego oczekiwać. [...] Pol-ska pierwsza krwawiła w tej wojnie i poniosła ogromne straty. Była so-juszniczką Wielkiej Brytanii od początku i w najcięższych dla niej chwi-lach. Na obczyźnie zdobyliśmy się na największy wysiłek, na jaki staćbyło żołnierza, w powietrzu, na morzu i lądzie. W Kraju zorganizowali-śmy największy podziemny ruch oporu przeciw Niemcom. Żołnierz wal-czył o Polskę, walczył o wolność swego narodu. Co dzisiaj my, dowód-cy, mamy powiedzieć żołnierzowi? Rosja Sowiecka, która do r. 1941 by-ła w ścisłym sojuszu z Niemcami, zabiera nam obecnie połowę naszegoterytorium, a w pozostałej części Polski chce ustanowić swoje rządy. Wie-my z doświadczenia do czego to zmierza.

C h u r c h i l l: (bardzo gwałtownie): Wy sami jesteście temu winni.Już od dawna namawiałem was do załatwienia sprawy granic z Rosją So-wiecką i oddania jej ziem na wschód od linii Curzona. Gdybyście mnieposłuchali, dzisiaj cała sprawa wyglądałaby inaczej. Myśmy wschodnichgranic Polski nigdy nie gwarantowali. Mamy dzisiaj dosyć wojska i wa-szej pomocy nie potrzebujemy. Może pan swoje dywizje zabrać. Obej-dziemy się bez nich.

A n d e r s: Nie mówił pan tego przez ostatnich kilka lat.

CZĘŚĆ V UKŁAD WARSZAWSKI

Źródło KUkład Warszawski z 14 maja 1955 r.[w:] Prawo w stosunkach międzynarodowych. Wybór dokumentów, War-

szawa 1996, s. 221, 223Układające się Strony, potwierdzając ponownie swoje dążenie do stwo-

rzenia systemu bezpieczeństwa zbiorowego w Europie, [...] uwzględnia-jąc jednocześnie sytuację, jaka powstała w Europie w wyniku ratyfikacjiukładów paryskich, przewidujących utworzenie nowego ugrupowania wo-jennego w postaci „Unii Zachodnioeuropejskiej” z udziałem remilitary-

zowanych Niemiec Zachodnich i ich włączeniem do bloku północnoatlan-tyckiego, co wzmaga niebezpieczeństwo nowej wojny i stwarza groźbędla bezpieczeństwa narodowego państw miłujących pokój, [...] postano-wiły zawrzeć niniejszy Układ o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy Wza-jemnej. [...]

Układające się Strony zobowiązują się nie brać udziału w jakichkolwiekkoalicjach lub sojuszach i nie zawierać żadnych porozumień, których ce-le pozostają w sprzeczności z celami niniejszego Układu. [...]

Układające się Strony oświadczają, że będą działać w duchu przyjaźnii współpracy, w celu dalszego rozwoju i umocnienia między nimi więziekonomicznych i kulturalnych, kierując się zasadami wzajemnego posza-nowania ich niezawisłości i suwerenności oraz nieingerencji w ich spra-wy wewnętrzne.

Źródło LMapa – Europejscy członkowie NATO i Układu Warszawskiego

w 1968 r.

Źródło: W. Chybowski, T. Elbanowski, „Historia. Ćwiczenia dla liceum i techni-kum. Zakres rozszerzony”, Nowa Era, Warszawa 2006, s. 46

Źródło MLeonid Breżniew, fragmenty wystąpienia na spotkaniu I sekretarzy

KC (komitetów centralnych) partii z: Bułgarii, NRD, Węgier, Polskii ZSRR w Moskwie, 8 maja 1968 r.

[w:] Zaciskanie pętli. Tajne dokumenty dotyczące Czechosłowacji1968 r., Warszawa 1995, s. 82

Leonid Iljicz Breżniew (1906-1982) – w latach 1964-1966 I sekretarz,a w latach 1966-1982 sekretarz generalny Komitetu Centralnego Komu-nistycznej Partii Związku Radzieckiego, twórca tzw. doktryny Breżnie-wa

Jak wyglądał ich [Czechów i Słowaków – przypis red.] pochód pierw-szomajowy? [...] Nieśli flagę amerykańską, najpierw gdzieś nieśmiałoukrytą, ale potem wyciągnęli ją nad pochodem, stanęli sobie na plecachi machali tą flagą od trybuny do trybuny. Hasła nieśli: Niech żyje wol-ność. Więc jak to – pytaliśmy – naród czeski stanął już pod sztandaremamerykańskim? [...] Jak mamy rozumieć wasz stosunek do Układu War-szawskiego, do naszego kraju, skoro otworzyliście granicę z Austrią, NRF[Niemiecką Republiką Federalną – przypis red.]? Co dzień przyjeżdża30-40-50 tys. turystów. Kto nas przekona, że nie wiozą ze sobą literatu-ry, broni, że nie przyjeżdżają z nimi agenci obcych wywiadów? [...] Jakmożemy zachować spokój, czyż nie wiemy, że na terytorium NRF znaj-duje się 21 dywizji i w tym dwa korpusy amerykańskie – na wprost gra-nicy czeskiej! Oznacza to zajście od tyłów NRD, Polski, oznacza to za-grożenie bezpieczeństwa ZSRR. Nie możemy pogodzić się z tym.

Źródło NProklamacja pięciu europejskich państw socjalistycznych do oby-

wateli Czechosłowacji w związku z wkroczeniem wojsk Układu War-


szawskiego na terytorium Czechosłowackiej Republiki Socjalistycz-nej, ogłoszona w Warszawie, 24 sierpnia 1968 r.

[w:] Historia powszechna 1919-1991. Wybór tekstów źródłowych, Puł-tusk 1997

Bracia nasi, Czesi i Słowacy!Zwracają się do Was rządy Ludowej Republiki Bułgarii, Niemieckiej

Republiki Demokratycznej, Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Węgier-skiej Republiki Ludowej i Związku Socjalistycznych Republik Radziec-kich.

[...] Kontrrewolucjoniści liczyli na to, że w skomplikowanej i napiętejsytuacji międzynarodowej, wywołanej agresywnymi poczynaniami ame-rykańskiego imperializmu, a zwłaszcza aktywizacją sił odwetowychw Niemczech Zachodnich, uda im się wyrwać Czechosłowację ze wspól-noty państw socjalistycznych. Próżne to nadzieje. Państwa socjalistycz-ne dysponują dostateczną siłą, ażeby uchronić bratni kraj i obronić spra-wę socjalizmu.

Drodzy przyjaciele!Dzisiaj przybyli Wam z pomocą Wasi bracia klasowi.Przybyli oni do Was nie po to, żeby mieszać się do Waszych spraw we-

wnętrznych, lecz po to, żeby wespół z Wami stawić czoło kontrrewolu-cji, obronić sprawę socjalizmu i zażegnać niebezpieczeństwo grożące su-werenności, niepodległości i bezpieczeństwu Waszej ojczyzny.

Źródło ONapis z praskiej ulicy z końca sierpnia 1968 r.[w:] Sedm pražsky̧ch dnuĎ. 21.-27. srpen 1968. Dokumentace, Praha

1990, s. 371

Rudţ́ bratői! Vrat’te se do svy̧ch rezervacţ́. Vinetou[Czerwoni bracia! Wróćcie do swoich rezerwatów. Winnetou – przekł.

red.]

Arkusz odpowiedziZadania związane z analizą źródeł wiedzy historycznej (30 punk-

tów)

CZĘŚĆ I WOJNA PELOPONESKA

na podstawie źródła A oraz wiedzy pozaźródłowejZadanie 36. (1 punkt)Podaj zamienną nazwę Lacedemończyków........................................................................................................................

na podstawie źródła A – fragment A-1Zadanie 37. (1 punkt)Podaj zasadniczą różnicę między Ateńczykami a Lacedemończykami

w traktowaniu przez nich ich własnych sojuszników, którą dostrzega Tu-kidydes.

..............................................................................................................................................................................................................................................

na podstawie źródła A – fragment A-1 – oraz wiedzy pozaźródło-wej

Zadanie 38. (2 punkty)Podaj dwa podobieństwa między Ateńczykami i Lacedemończykami

w traktowaniu przez nich ich własnych sojuszników........................................................................................................................

.......................................................................................................................

...........................................................................................................................

...................................................................................................................

na podstawie źródła A – fragment A-2Zadanie 39. (2 punkty)Odpowiedz, czy rozpoczęcie wojny peloponeskiej przez Lacedemoń-

czyków było zgodne z interesami ich sojuszników. Swoją odpowiedź uza-sadnij, wykorzystując wszystkie informacje zawarte w tekście. Uwzględ-nij dwa argumenty.

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

CZĘŚĆ II I WOJNA ŚWIATOWA

na podstawie źródła B oraz wiedzy pozaźródłowejZadanie 40. (1 punkt)Podaj określenie ruchu polityczno-ideowego, z którym wiąże się myśl

wyrażona przez Mikołaja II o historycznej misji i braterskich uczuciachwzmacniających w szczególny sposób więź z Serbią.

.......................................................................................................................

na podstawie źródła A – fragment A-2 (tekst dotyczący wojny pelo-poneskiej)

oraz źródła B (tekst dotyczący I wojny światowej)Zadanie 41. (1 punkt)W wystąpieniu Koryntyjczyków i w manifeście Mikołaja II znalazło

się jednakowe przesłanie dotyczące roli mocarstwa pozostającego w so-juszu ze słabszymi partnerami. Podaj je.

..............................................................................................................................................................................................................................................

na podstawie źródeł B oraz CZadanie 42. (1 punkt)Poniższa mapa konturowa przedstawia granice państw europejskich

przed wybuchem I wojny światowej. Umieść w zaznaczonych obok ma-py polach, nazwy tych państw, które w czasie I wojny światowej należa-ły do bloku państw centralnych, oraz daty roczne ich przystąpienia dowojny. Następnie połącz strzałkami odpowiednie pola z obszarami wła-ściwych państw.


na podstawie źródła CZadanie 43. (1 punkt)Podaj nazwę państwa, przeciw któremu Brytyjczycy zamierzali wyko-

rzystać Bułgarię........................................................................................................................

...........................................................................................................................

....................................................................................................................


na podstawie źródła C – fragmenty C-2 oraz C-3Zadanie 44. (1 punkt)Napisz, co zdaniem Lloyda George’a przesądziło o wyborze sojuszni-

ka przez Bułgarię...............................................................................................................................................................................................................................................

CZĘŚĆ III. SATELITY III RZESZY

na podstawie źródła D oraz wiedzy pozaźródłowejZadanie 45. (1 punkt)Wyjaśnij, z czego przede wszystkim wynikała wiara w moralne siły,

z powodu których Węgry popierały państwa Osi...............................................................................................................................................................................................................................................

na podstawie źródła E oraz wiedzy pozaźródłowejZadanie 46. (1 punkt)Wyjaśnij, skąd się brały względy moralne uniemożliwiające Węgrom

wystąpienie zbrojne przeciw Polsce...............................................................................................................................................................................................................................................

na podstawie źródła FZadanie 47. (3 punkty)Wyjaśnij treść ideową plakatu, uwzględniając trzy widoczne na tej re-

produkcji rozwiązania graficzne i tekstowe.

CZĘŚĆ IV SOJUSZ BRYTYJSKO-POLSKI

PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJna podstawie źródeł G, H oraz JZadanie 48. (1 punkt)W biuletynie MSZ, polsko-brytyjskiej umowie wojskowej i we wspo-

mnieniach Władysława Andersa znalazło się jednakowe określenie zakre-su wysiłku militarnego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Podaj je...............................................................................................................................................................................................................................................

na podstawie źródła C – fragment C-2 (tekst dotyczący I wojny świa-towej)

oraz źródła H (tekst dotyczący II wojny światowej)Zadanie 49. (1 punkt)Podaj zasadnicze podobieństwo metod wspierania sojuszników przez

Brytyjczyków w obu wojnach światowych...............................................................................................................................................................................................................................................

na podstawie źródeł H oraz I, a także wiedzy pozaźródłowejZadanie 50. (1 punkt)Wyjaśnij, jaka była przyczyna spadku stanu liczebnego PSZ na Zacho-

dzie w połowie 1940 r., co spowodowało konieczność odbudowy polskichsił lądowych........................................................................................................................

na podstawie źródeł H, I oraz JZadanie 51. (1 punkt)Podaj, ilokrotnie wzrosła liczebność PSZ na Zachodzie między zawar-

ciem brytyjsko-polskiej umowy wojskowej a dniem rozmowy Andersaz Churchillem o konferencji jałtańskiej........................................................................................................................

na podstawie źródła J, a także wiedzy pozaźródłowejZadanie 52. (2 punkty)Podaj dwa postanowienia konferencji jałtańskiej w sprawie polskiej,

które zostały skrytykowane przez Andersa. ..............................................................................................................................................................................................................................................

na podstawie źródeł G, H, I oraz J, a także wiedzy pozaźródłowejZadanie 53. (2 punkty)Odpowiedz, które z celów emigracyjnego rządu RP, określone w biu-

letynie MSZ, zostały zrealizowane, a które nie. ..............................................................................................................................................................................................................................................

na podstawie źródła B (tekst dotyczący I wojny światowej)oraz źródła J (tekst dotyczący II wojny światowej)Zadanie 54. (1 punkt)Podaj zasadniczą różnicę między Mikołajem II a Churchillem w doko-

nywaniu wyborów między sojusznikami w sytuacji konfliktu między nimi...............................................................................................................................................................................................................................................

CZĘŚĆ V UKŁAD WARSZAWSKI

na podstawie źródeł K oraz LZadanie 55. (1 punkt)Wyjaśnij bezpośrednią, oficjalną przyczynę powołania Układu War-

szawskiego........................................................................................................................

na podstawie źródeł K oraz NZadanie 56. (1 punkt)Odpowiedz, czy Związek Radziecki obawiał się, że interwencja w Cze-

chosłowacji zostanie uznana za naruszenie postanowień Układu Warszaw-skiego. Swoją odpowiedź uzasadnij, wykorzystując dwie informacje za-warte w obu tekstach........................................................................................................................

na podstawie źródeł K, M oraz NZadanie 57. (1 punkt)Wyjaśnij, w jaki sposób Związek Radziecki usiłował wykazać, że wła-

dze Czechosłowacji naruszyły postanowienia Układu Warszawskiego, comiało uzasadnić interwencję w 1968 r........................................................................................................................

na podstawie źródeł L, M oraz NZadanie 58. (1 punkt)Wymień nazwy dwóch państw członkowskich Układu Warszawskiego,

które odcięły się od interwencji w Czechosłowacji w 1968 r........................................................................................................................

na podstawie źródła OZadanie 59. (1 punkt)Wyjaśnij, z czego kpił autor napisu na jednej z praskich ulic z końca

sierpnia 1968 r........................................................................................................................

.......................................................................................................................

ZADANIE ROZSZERZONEJ ODPOWIEDZI (20 punktów)

Zadanie 60. (20 punktów)Zadanie zawiera dwa tematy. Wybierz jeden z nich do opracowania

i ten temat podkreśl.

Temat IScharakteryzuj politykę Cesarstwa wobec Polski w okresie wcze-

snopiastowskim.

Temat IIOceń politykę Napoleona Bonapartego wobec sprawy polskiej.

Zadania przygotowali egzaminatorzy maturalni, autorzy ćwiczeńmaturalnych z historii opublikowanych przez wydawnictwo Nowa Era

WTOREK 28 MARCA 2006 GAZETA WYBORCZA u WWW.GAZETA.PL14 MATURA

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA

ARKUSZ I Zadanie Model odpowiedzi Schemat punktowania numer zadania

części zadania

punkty za poszczególne części zadania

punkty za całe zadanie

1 A d) paleolit 1 2 B malowidło naskalne, tematyka typowa

dla kultury łowieckiej - charakterystyczne dla paleolitu

1

2 A 3 razy 1 2 B brązu 1 3 A prawda 1 3 B fałsz 1 C fałsz 1 4 Kronos + Rea • (od lewej:) Posejdon,

Hera + Zeus (Posejdon, Zeus + Hera) • Atena

1 1

5 A Zeus 1 5 B Wenus 1 C uprawa roli (rolnictwo) 1 D trójząb 1 E sowa 1 6 A Aleksander Wielki (Macedoński) 1 2 B edukacja Persów w kulturze greckiej,

wojskowość macedońska, informacja o Roksanie

1

7 A prawda 1 3 B prawda 1 C fałsz 1 8 A 4 1 4 B 1 1 C 5 1 D 3 1 9 A b) 1 2 B np. kierunek ruchu z rejonu dolnego

Renu ku terenom dzisiejszej Francji 1

10 A podbój (prawie całego) Półwyspu Iberyjskiego

1 5

przez Arabów (Maurów, muzułmanów)

1

w VIII w. 1 B b. (rekonkwisty) 1 C c. (duchowieństwa i rycerstwa) 1 11 Uzasadniając, odpowiadający może

uwzględnić: - przedstawienie na ilustracji postaci równej wysokości, - przedstawienie na ilustracji postaci w jednakowych pozach

1 1

12 A 1339, synowa 1 4 B 1288, brat 1 C 1247, dziad 1 D 1382, wnuk 1

21 A fałsz 1 3 B fałsz 1 C fałsz 1 22 A wzrost liczby wydawanych książek

o tematyce świeckiej spadek liczby wydawanych książek o tematyce religijnej

0-2 3

B np. docieranie do Polski prądów oświeceniowych, które powodowały wzrost zainteresowania tematyką świecką, a spadek zainteresowania tematyką religijną; ożywienie szkolnictwa w Polsce w okresie Stanisława Augusta Poniatowskiego (np. Szkoła Rycerska, Komisja Edukacji Narodowej)

1

23 1 C 1 4 2 B 1 3 D 1 4 E 1 24 założenie Collegium Nobilium - 1 1 2 abdykacja Stanisława Augusta

Poniatowskiego - 2 1

25 A 2 1 2 B 1 1 26 1 B 1 5 2 A 1 3 C 1 4 F 1 5 E 1 27 A prawda 1 3 B prawda 1 C prawda 1 28 A 1807 1 2 B np. konstytucja odmienna od tradycji

ustrojowej państwa, następująca po insurekcji kościuszkowskiej (1794) i na obszarze podlegającym uprzednio Prusom

1

29 Paweł I • • Aleksander I [Mikołaj I] • Aleksander II • Aleksander III • Mikołaj II

1 1

• Mikołaj II 30 A Niemcy 1 3 B zjednoczenie 1 C Rosja była w tym okresie bardzo

zacofanym krajem rolniczym, a Stany Zjednoczone po odbudowie zniszczeń wywołanych wojną secesyjną stały się największą potęgą gospodarczą świata

1

31 np. Ustroje polityczne i formy rządów w Europie w połowie lat 20. XX wieku

1 1

32 A c) 1 2 B w latach 1933-1935 nie mogła spadać

ani produkcja zbrojeniowa (wręcz przeciwnie), ani odsetek mandatów w parlamencie (NSDAP zdobyła wtedy monopol na władzę w Niemczech), natomiast odsetek ludności żydowskiej w Niemczech nie sięgał w ogóle tak dużych liczb

1

33 A fałsz 1 5 B prawda 1 C prawda 1 D fałsz 1 E fałsz 1 34 A 1 1 2 B RWPG jako blok państw wschodnich

w ogóle nie wchodzi w rachubę, obecność zaś Turcji wśród zaznaczonych państw wyklucza Unię Europejską i EWG

1

35 A Szwecja, Francja 1 6 B 25 (26) 1 C 20 1 D Wielka Brytania 1 E Włochy 1 F industrializacja, ideologia 1

13 zjazd gnieźnieński - 1 1 2 bitwa pod Płowcami - 2 1 14 A 1569 1 3 B 1385 1 C 1413 1 15 A c) XVI 1 2 B np. broń palna (co wyklucza wiek XI

i XIII) i zbroje (co wyklucza wiek XVIII), moda, temat, Indianie

1

16 A prawda 1 3 B fałsz 1 C fałsz 1 17 A 1 1 4 B 3 1 C 5 1 D 2 1 18 A Warta (nie: Warka) 1 2 B Koszyce 1 19 A 1 1 4 B 2 1 C 4 1 D 3 1 20 A 1683 1 2 B 1651 1 21 A fałsz 1 3

2 MATURA Arkusz I · Arkusz I ZADANIE1 (2 pkt) Podkreśl nazwę okresu, z którego pochodzi...

Documents

Transcript of 2 MATURA Arkusz I · Arkusz I ZADANIE1 (2 pkt) Podkreśl nazwę okresu, z którego pochodzi...