1.Informacje wstępne.

Niezależnie od badań ciągłych prowadzonych w wy-typowanych przekrojach pomiarowo – kontrolnych sieci podsta-wowej uwzględniającej główne cieki regionu (Odra, NysaKłodzka, Mała Panew, Bierawka, Kłodnica) i przekroje granicz-ne Białej Głuchołaskiej, Złotego Potoku, Prudnika i Osobłogi od1994 r. przy zagwarantowaniu możliwości częściowego do-finansowania badań ze środków Wojewódzkiego FunduszuOchrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zrealizowano zało-żenia trzech kolejnych programów monitoringu regionalnego,których efekty stanowią bardzo cenne uzupełnienie informacji zdość ograniczonej sieci krajowej badań jakości wód powierzch-niowych województwa opolskiego . W pierwszym programie badań regionalnych na lata1994 – 1996 przewidziano realizację badań ciągłych w czterechprzekrojach związanych z przerzutem wód Nysy Kłodzkiej doOdry oraz w ujściowym odcinku Cielnicy przy wykonaniu zara-zem trzech rocznych serii badań cyklicznych w 94 ppk przy na-stępującej ich rejonizacji:

1994 r. – zlewnia Opawy i Psiny oraz Nysy Kłodzkiei i Oławy,

1995 r. – lewobrzeżne dopływy rzeki Odry od Potoku Dzielniczka do Swornicy oraz przekroje wzlewni Małej Panwi i dolnym biegu Czarnki,

1996 r. – lewobrzeżne dopływy Odry od Osobłogi do Dożyny wraz ze Ścinawą Niemodlińską i prze-krojami w zlewni Stobrawy

W okresie 1997-2000 zrealizowano kolejny, czteroletni cykl ba-dań monitoringu regionalnego, którego zakres obejmowałpierwotnie 6 ppk kontrolowanych w sposób ciągły (od 1999 r.zrezygnowano z kontynuacji badań w dwóch przekrojach do-prowadzalnika Nysa Kłodzka - Oława) oraz 94 przekroje prze-widziane do badań cyklicznych, przy założonym czteroletnimokresie powtarzalności serii badawczych. Po wprowadzeniu pewnych korekt sieci pomiarowejzwiązanych z reformą podziału administracyjnego kraju zasięgbadań zrealizowanych w latach 1997 – 2000 objął ostatecznie100 przekrojów pomiarowo – kontrolnych monitoringu regional-nego. Ze względu na ograniczone środki zakres oznaczeńanalitycznych w końcowych latach realizacji programu uwzględ-niał jedynie 10 wskaźników uznanych jako podstawowe (tlenrozpuszczony, BZT5, substancje rozpuszczone, zawiesina, azotamonowy i azotynowy, fosforany, fosfor ogólny, żelazo, MianoColi). Zgodnie z informacjami zamieszczonymi w publi-kacjach WIOŚ z okresu 2000 – 2004 ten bardzo skromny za-kres oznaczeń przyjęto również do realizacji ostatniego,czteroletniego cyklu badań (2001 – 2004) przewidzianego wprogramie regionalnego monitoringu środowiska w wojewódz-twie opolskim na lata 2001 – 2005, przy czym w ubiegłorocznejserii badań, uwzględniając kryteria Dyrektywy Azotanowejwprowadzono dodatkowo oznaczenia: azotu azotanowego ichlorofilu „a” przy zaniechaniu zarazem badań zawartości sub-stancji rozpuszczonych i zawiesiny ogólnej.

Względy oszczędnościowe zadecydowały również orezygnacji z badań ciągłych i pewnym zmniejszeniu gęstościsieci pomiarowej (zmniejszenie liczby ppk ze 100 do 87). W 2001 r. rejonizacja badań monitoringu regionalne-go zbliżona była do serii badawczej z 1997 r. i obejmowałaprawobrzeżną część zlewni Odry z wyłączeniem zlewni MałejPanwi i Stobrawy. Program badań uwzględniał łącznie 21 prze-krojów pomiarowo – kontrolnych pozwalających na ocenę stanuczystości wód w dopływach bezpośrednich Odry i ciekachniższego rzędu od Bierawki (Potok Łącza)do Potoku Abisyniaoraz w zlewniach Smortawy, Widawy i Prosny. Zasięg badań z 2002 r. (24 ppk ) obejmował wycinkizlewni Opawy i Psiny oraz Nysy Kłodzkiej i Oławy, przy czymzrezygnowano z dalszych badań Troi w przekrojach Włodzienini Nowa Cerekwia, a także Kałuży i Morawy. W serii badań z 2003 r. kontrolą analityczną objęto24 przekroje pozwalające na ocenę jakości wód lewobrzeżnychdopływów Odry (bezpośrednich i pośrednich ) od Dzielniczki doSwornicy i ujściowego odcinka Czarnki oraz wód w przekrojachbadawczych usytuowanych w zlewni Małej Panwi. W stosunkudo badań zrealizowanych poprzednio (1995 – 1999) zaniecha-no oceny jakości wód w górnych odcinkach Potoku Cisek, Je-mielnicy i Straduni, przyjmując zarazem potrzebę wznowieniaprzeprowadzonych w 1999 r. badań stanu czystości wód w dol-nym biegu Lublinicy. Charakteryzowana w nin. komunikacie, ostatnia zczterech rocznych serii badań cyklicznych przewidzianych wprogramie monitoringu regionalnego na lata 2001 – 2004 obej-mowała 18 przekrojów usytuowanych w zlewni Stobrawy iOsobłogi oraz w ujściowych odcinkach Prószkówki i Dożyny. Wstosunku do poprzednich serii (1996 – 2000) założono rezy-gnację z badań Stobrawy powyżej Kluczborka (ppk Bąków) i wrejonie Krogulna oraz Kluczborskiej Strugi w odcinku poniżejujścia Oziombla (ppk Miejsce) a także Budkowiczanki w środ-kowym biegu (ppk Zagwiździe ). Zestawienie, a zarazem lokalizację przekrojów po-miarowo – kontrolnych ubiegłorocznego cyklu badań regional-nych przedstawiono na mapie poglądowej, natomiast w punk-tach 2.1 – 2.18 oceny wyników rocznej serii badań w tych 18ppk. W części wstępnej każdej z ocen podano informacje ousytuowaniu przekroju badawczego, a dla cieków uwzględ-nionych w opracowaniu IMGW z 1985 r. również przepływycharakterystyczne z okresu obserwacji 1963 – 1985 przytoczo-ne w publikacji WiOŚ z maja 2004 r. Podobnie jak w opracowa-niach poprzednich zakres interpretacji, ocen i klasyfikacji obej-muje : przeciętną jakość wód (PJW) – ustalaną na podstawie

wartości środkowych (SS ) z rozpatrywanych serii, najwyższy stopień zanieczyszczenia (NSZ), dokumen-

towany ekstremalnymi (SE) wartościami oznaczeń z rocznejserii badań (dla tlenu rozpuszczonego i Miana Coli naj-niższe, a w pozostałym zakresie badań wyniki najwyższe).

Obliczeniowe wartości stężeń (SS i SE ) wykazano wzestawieniach A – T obejmujących zarówno ubiegłoroczną jaki dwie poprzednie serie badań w zakresie 11 wskaźnikówzanieczyszczenia. Interpretacja graficzna zmian przeciętnychwyników badań (wartości Ss) z trzech analizowanych seriiprzedstawiona została na schematach o identycznychoznaczeniach (A – T) obejmujących pięć wskaźnikówzanieczyszczenia ( BZT5, azot azotynowy, azot amonowy,fosfor ogólny i fosforany). W części opisowej uwzględnionorównież informacje o wynikach oznaczeń chlorofilu „a” realizo-wanych w okresie: marzec - sierpień. Stanowiące podstawęocen i klasyfikacji graniczne stężenia dla klas czystości I – IIIprzewidziane w rozporządzeniu MOŚZN i L z dnia 5.11.1991r.wykazano w tabeli 1 a w kolejnych zestawienie obliczeniowychwartości (SS, SE ) oraz założenia wstępne i wyniki klasyfikacji PJW iNSZ.

2

2. Charakterystyka wyników badań.

2.1. Stobrawa – Olesno.

Przekrój pomiarowo – kontrolny usytuowany jest wgórnym biegu Stobrawy i pozwala na ocenę stopniazanieczyszczenia jej wód w rejonie powyżej wylotu ścieków zoczyszczalni miejskiej. Ekstremalne (SE) wartości stężeń zdwóch poprzednich serii badań wskazują, że w okresie 1998-2000 stwierdzono objawy nadmiernego zanieczyszczeniaStobrawy w zakresie: azotu azotynowego i fosforu ogólnegooraz fosforanów (1998 r.) i Miana Coli (2000 r.), przy czymprzeciętne wyniki oznaczeń: tlenu rozpuszczonego, BZT5, sub-stancji rozpuszczonych, zawiesiny ogólnej i żelaza spełniałykryteria pierwszej klasy czystości śródlądowych wód powierzch-niowych.

W ubiegłorocznej serii badań, stosunkowo naj-korzystniejsze i sygnalizujące spełnienie najwyższych wy-mogów klasyfikacyjnych rozporządzenia MOŚZN i L z dnia 5 li-stopada 1991r. (I klasa) są rezultaty oznaczeń ( w nawiasachminimalne i maksymalne wartości stężeń w mg/dm3): tlenu roz-puszczonego (7,6 – 13,5) i żelaza ogólnego (0,16 – 0,47). Wyniki badań pięciodobowego, biochemicznego za-potrzebowania tlenu (BZT5) osiągają wielkości w granicach nor-matywnych pierwszej, bądź drugiej klasy (1,8 – 7,6 mg O2 /dm3), a nieco większa rozpiętość ocen (I – III klasa) charaktery-zuje stężenia azotu amonowego. Brak tendencji do eutrofizacji wód Stobrawy w roz-patrywanym przekroju sygnalizują rezultaty badań chlorofilu „a”z okresu marzec – październik utrzymujące się w przedzialewartości przewidzianych dla wód klasy pierwszej (1,0 -2,9 µg /dm3).

Objawy ponadnormatywnego skażenia bakteriolo-gicznego stwierdzono w większości (75%) badań Miana Colitypu kałowego, przy czym najkorzystniejsze rezultaty oznaczeńze stycznia, marca i kwietnia spełniają kryteria zaledwie klasytrzeciej. Wysoki odsetek przekroczeń dopuszczalnych wartościklasy trzeciej wyróżnia także serie oznaczeń azotu azotyno-wego (45%) i fosforu ogólnego (42%). Podobnie jak dlaMiana Coli, nawet najlepsze wyniki oznaczeń azotu azotyno-wego z okresów: luty – kwiecień oraz październik – grudzieńodpowiadały wymogom jedynie klasy trzeciej a w miesiącachmaj – wrzesień wody Stobrawy charakteryzowały się nadmier-ną jego zawartością (w lipcu i wrześniu stężenia niemal dwu-krotnie wyższe od wartości S3 (0,06 mg N/dm3). Przy niskich wynikach oznaczeń ze stycznia (0,05 mg P/dm3) imarca (0,08 mg P/dm3) odpowiadających kryteriom klasy pierw-szej, szczególnie dużą zawartość fosforu ogólnego stwierdzonow okresie: kwiecień – październik (0,44 -0,63 mg P/dm3). Nad-mierna zawartość fosforanów (1,14 - 1,38 mg PO4/dm3) wy-stąpiła w okresie: lipiec - październik. Stosunkowo duża zawartość azotu azotanowegostwierdzona została w czterech początkowych oznaczeniach (I– IV), przy czym stężenie ze stycznia (15,4 mg N/dm3) było na-wet nieco wyższe od wartości dopuszczalnej dla wód klasytrzeciej (S3 – 15,0 mg N/dm3). Ze względu na wyniki badań bakteriologicznych prze-ciętna jakość wód Stobrawy nie odpowiadała w 2004 r. kryte-riom nawet klasy trzeciej, stąd oznaczenie N1 w zestawieniuklasyfikacyjnym (tabela 3) charakteryzującym przeciętną jakośćwód (PJW) kontrolowanych w roku ubiegłym. W klasyfikacji naj-wyższego stopnia zanieczyszczenia poza Mianem Coliuwzględniono również okresowe przekroczenia kryteriów klasytrzeciej w zakresie: azotu azotynowego, fosforu ogólnego,fosforanów i azotu azotanowego, zatem w indeksie wyniku kla-syfikacji NSZ wykazano pięć wskaźników zanieczyszczenia(N5). Relacje wykazanych w zestawieniu A obliczeniowychwartości (SS, SE) z trzech ostatnich serii badań BZT5 i MianaColi sygnalizują wzrost zanieczyszczenia wód górnego odcinkaStobrawy w latach 1998 -2004. Potwierdzają to również ten-dencje zmian przeciętnych wyników oznaczeń: azotu amono-wego i azotynowego, fosforanów i fosforu ogólnego (por. sche-mat A).Jako korzystniejsze w stosunku do poprzednich możnauznać wartości środkowe tlenu rozpuszczonego i żelaza ogól-nego z ubiegłorocznej serii badań.

3

2.2. Stobrawa - Stare Olesno.

Lokalizacja przekroju badawczego pozwala na kon-trolę łącznego oddziaływania ścieków komunalnych odprowa-dzanych z oczyszczalni miejskiej oraz ścieków spływających zrejonu Olesna innymi systemami kanalizacyjnymi, mającymi wczęści wpływ na objawy nadmiernego zanieczyszczenia Stobra-wy w przekroju Olesno. Zgodnie z informacjami zamieszczonymi w zesta-wieniu B w okresie 1998 – 2000 przekroczenia dopuszczalnychwartości klasy trzeciej (S3) zarejestrowano zwłaszcza w zakre-sie: azotu azotynowego, fosforanów, fosforu ogólnego i MianaColi, ale także ekstremalnymi wynikami oznaczeń BZT5 i azotuamonowego z serii badań przeprowadzonych w 2000 r.

Podobnie jak w górnym odcinku (ppk Olesno) rów-nież w przekroju pomiarowo – kontrolnym Stare Olesnowszystkie wyniki ubiegłorocznych ocen analitycznych tlenu roz-puszczonego i żelaza ogólnego mieściły się w granicach nor-matywnych klasy pierwszej, podobnie jak zdecydowana więk-szość oznaczeń BZT5 (z wyjątkiem nieco wyższej wartości wmaju: 6,0 mg O2/dm3 – II klasa). Jako bardzo niskie możnauznać stężenia chlorofilu „a” utrzymujące się w granicach 1,0µg/dm3 w sześciu seriach badawczych, przy czym nawet najwy-ższe wartości z okresu maj – czerwiec (2,0 – 7,0 µg/dm3) spe-łniają również warunki dopuszczalne dla pierwszej klasy czy-stości śródlądowych wód powierzchniowych . Długotrwałe, nadmierne zanieczyszczenie bakteriolo-giczne wód Stobrawy w przekroju Stare Olesno stwierdzono wpołowie ocen wartości Miana Coli, przy czym pozostałe wynikioznaczeń, podobnie jak w ppk Olesno odpowiadają zaledwiekryteriom klasy trzeciej.

Odpowiednio wyższa częstość przekroczeń kryteriów tej klasycharakteryzuje serie badań: fosforu ogólnego (75%) ifosforanów (58%) a objawy praktycznie ciągłego nadmiernegozanieczyszczenia wód Stobrawy w ppk Stare Olesno dokumen-tują wszystkie wyniki badań azotu azotynowego, przy czym wokresie czerwiec – lipiec, stężenia przekraczały siedmiokrotniedopuszczalną wartość dla wód klasy trzeciej (S3 – 0,06 mgN/dm3). Znacznie wyższa niż w ppk Olesno była również prze-ciętna zawartość azotu azotanowego (5,1 – 10,3 mg N/dm3),którego stężenia odpowiadały normom tylko klasy trzeciej, a wstyczniu wynik oznaczenia nieznacznie przekraczał wartość S3. Wykazany w zestawieniu klasyfikacyjnym (tabela 3)negatywny wynik (N4) oceny przeciętnej jakości wód Stobrawyw przekroju Stare Olesno, wiąże się z klasyfikacją cząstkowąwartości środkowych (Ss): azotu azotynowego, fosforanów,fosforu ogólnego i Miana Coli (por. dane w zestawieniu B). Klasyfikacja najwyższego stopnia zanieczyszczenia wód kontro-lowanych w roku ubiegłym uwzględnia dodatkowo ekstremalnąwartość stężenia azotu azotanowego, zatem w indeksie ocenypodano pięć wskaźników zanieczyszczania (N5). W stosunku do obliczeniowych wartości z 2000 r. nie-co korzystniejsze są przeciętne i ekstremalne wyniki oznaczeńtlenu rozpuszczonego i Miana Coli z serii badań przeprowadzo-nych w roku ubiegłym. Biorąc pod uwagę jedynie wartości środkowe (SS),przy istotnym wzroście stężeń azotu amonowego (0,60 – 1,12mg N/dm3) i BZT5 (2,1 – 2,6 mg O2/dm3) a w ograniczonymstopniu również żelaza ogólnego (0,27 – 0,30 Fe/dm3) i fosfora-nów (1,46 – 1,58 mg PO4/dm3), przeciętna zawartość fosforuogólnego w wodach kontrolowanych w 2004 r. była bardzo zbli-żona do stwierdzonej w 2000 r. (0,70 – 0,71 mg PO4/dm3) a dlaazotu azotynowego relacje zmian wartości SS wskazują na pew-ne zmniejszenie zanieczyszczenia w okresie 2000 – 2004. W stosunku do stanu z 1998 r. przeciętne wyniki ze-szłorocznej serii badań (SS) były nieco lepsze dla tlenu rozpusz-czonego i BZT5, przy symptomach zarazem wzrostuzanieczyszczenia w zakresie: azotu amonowego i azotyno-wego, fosforanów, fosforu ogólnego i Miana Coli.

4

2.3. Stobrawa – Stobrawa.

Wobec sygnalizowanego zaniechania badań Stobra-wy w środkowym biegu (przekroje: Bąków i Krogulno) ostatniprzekrój pomiarowo – kontrolny tego prawobrzeżnego dopływuOdry (ujście w km 188 + 800) pozwala na kontrolę właściwościwód już w dolnym biegu (km 3 + 200) ca 3 kilometry poniżejujścia Budkowiczanki i 11 km poniżej ujścia Kluczborskiej Stru-gi (prawe ramię Stobrawy, rozdzielenie koryta w km 46 + 000). Według danych IMGW z okresu obserwacji 1963 –1982 wielkości przepływów charakterystycznych Stobrawy wppk Stobrawa (km 3 + 100, A – 1594 km2) i w przekrojuujściowym (km 0 + 000, A – 1601 km2) wynoszą odpowiednio(m3/s):

SNQ SQ Stobrawa 2,20 7,79 Ujście 2,21 8,01

Z informacji zamieszczonych w zestawieniu Cwynika, że w serii badań przeprowadzonych w 1996 r. objawydługotrwałego nadmiernego zanieczyszczenia wód ujściowegoodcinka Stobrawy wystąpiły w zakresie fosforu ogólnego, aokresowe przekroczenia dopuszczalnych wartości klasy trzeciejstwierdzono również w zakresie Miana Coli i najwyższymi rezul-tatami oznaczeń azotu azotynowego. Zdecydowanie korzystniejsza była kolejna seria ba-dań z 2000 r., w której poza żelazem ogólnym nawet ekstremal-ne wartości: fosforu ogólnego, azotu azotynowego i Miana Colispełniały kryteria klasy trzeciej, nieco lepsze były oceny war-tości SE dla: tlenu rozpuszczonego, BZT5 i azotu amonowego, awszystkie wyniki oznaczeń: substancji rozpuszczonych, za-wiesiny ogólnej i fosforanów odpowiadały najwyższym kryte-riom klasyfikacji śródlądowych wód powierzchniowych(I klasa). W ubiegłorocznej serii badań w granicach dopusz-czalnych dla pierwszej klasy utrzymywały się wszystkie wynikibadań (w nawiasach minimalne i maksymalne wartości stężeńw mg/dm3): tlenu rozpuszczonego (8,3 – 13,3), BZT5 (1,1 – 2,9)i fosforanów (0,06 – 0,12) oraz zdecydowana większośćoznaczeń azotu amonowego (z wyjątkiem tylko nieco podwy-ższonego stężenia z maja: 1,06 – II klasa) i azotu azotanowego(jedynie stężenie z lutego – 5,8 odpowiadało kryteriom klasydrugiej).

Stężenia fosforu ogólnego dla prób pobranych w styczniu ikwietniu oraz w okresie lipiec – październik spełniały równieżnajwyższe kryteria klasyfikacyjne rozporządzenia MOŚZN i L ,a najwyższe wartości z listopada i grudnia (O,13 - 0,14 mgP/dm3) nieznacznie przekraczały dopuszczalne stężenie klasypierwszej (S1 – 0,10 mg P/dm3). Stosunkowo duża rozpiętość ocen (I – III klasa) charakteryzujeserie oznaczeń azotu azotynowego, żelaza i Miana Coli, dlaktórych to wskaźników wartości środkowe (SS) odpowiadałynormom klasy drugiej. Uwzględniając te przesłanki, w tabeli klasyfikacyjnejwskazano, że przeciętna jakość wód Stobrawy kontrolowanychw przekroju ujściowym (Stobrawa) odpowiadała w 2004 r. wa-runkom normatywnym klasy drugiej. Wprawdzie wskazany w zestawieniu C najwyższyrezultat oznaczeń zawartości żelaza ogólnego z maja (2,07 mgFe/dm3), przekraczał nieco stężenie dopuszczalne klasy trzeciej(S3 – 2,0 mg Fe /dm3), niemniej zgodnie z przyjętymi założe-niami pominięty został w ocenie najwyższego stopniazanieczyszczenia, bazującej głównie na ekstremalnych war-tościach azotu azotynowego i Miana Coli. Jako korzystniejsze w odniesieniu do danych z2000 r. można uznać wartości środkowe z ubiegłorocznej seriioznaczeń: tlenu rozpuszczonego, azotu azotynowego, fosfora-nów, fosforu ogólnego i żelaza, a odwrotne tendencje (wzrostzanieczyszczenia) sygnalizują relacje wartości SS dla MianaColi i BZT5 a także azotu amonowego. W stosunku do obliczeniowych wielkości z 1996r. nie-co gorsze są jedynie wartości środkowe azotu amonowego i że-laza ogólnego ustalone z ocenianej, ubiegłorocznej serii badań.

5

2.4. Baryczka - Czaple Wodne.

Do wód tego prawobrzeżnego dopływu Stobrawy(uchodzącego w km 47 + 600) odprowadzane są ściekikomunalne z oczyszczalni dla Kluczborka, a usytuowanie prze-kroju pomiarowo – kontrolnego niemal w ujściowym odcinkupozwala na ocenę stopnia ich oddziaływania na właściwościwód Baryczki. Zgodnie z informacjami zamieszczonymi w publi-kacji WIOŚ z maja 2004 r. dla ujściowego przekroju Baryczki (A– 100 km2) charakterystyczne przepływy z okresu obserwacji1963 – 1982 wynoszą odpowiednio (m3/s): SNQ – 0,14 SQ – 0,57przy czym odpowiednie wielkości ustalone dla Stobrawy w rejo-nie powyżej ujścia Baryczki są jedynie niespełna dwukrotniewyższe (SNQ – 0,24, SQ – 0,99). O bardzo dużym, długotrwałym zanieczyszczeniuwód w ujściowym odcinku Baryczki świadczą wykazane w ze-stawieniu D przeciętne wyniki oznaczeń: tlenu rozpuszczonego,BZT5, azotu amonowego i azotynowego, fosforanów, fosforuogólnego i Miana Coli z serii badań przeprowadzonych w1996 r. Istotne ograniczenie oddziaływania lokalnych źródełzanieczyszczenia, a zwłaszcza wzrost efektywności oczyszcza-nia ścieków miejskich z Kluczborka sygnalizują relacje zmianwartości SS w okresie 1996 – 2000 zwłaszcza w zakresie:wskaźników tlenowych, Miana Coli i azotu amonowego, a takżeazotu azotynowego i fosforu ogólnego dla których towskaźników, oraz dla fosforanów przeciętne wyniki badań byłyjednak w dalszym ciągu wyższe od granicznych wartości klasytrzeciej. W serii badań z ubiegłego roku w przedziałach war-tości przewidzianych rozporządzeniem MOŚZN i L dla pierw-szej klasy czystości śródlądowych wód powierzchniowychutrzymywały się wszystkie wyniki badań tlenu rozpuszczonego(6,7 – 13,1 mg O2/dm3), BZT5 (0,8 – 3,5 mg O2/dm3) żelazaogólnego (0,14 – 0,53 mg O2/dm3) i chlorofilu „a” (1,0 – 8,8µg/dm3), oraz zdecydowana większość oznaczeń azotu amono-wego (z wyjątkiem stężenia z marca, nieznacznie przekracza-jącego wartość S1).

Bardzo dużą zawartością azotu azotanowegowyższą od stężenia S3 (15,0 mg N/dm3) charakteryzowały sięwody Baryczki w styczniu i w lutym (20,3 – 23,2 mg N/dm3), aprzy nieco niższych wynikach oznaczeń z marca i kwietniautrzymujących się w granicach norm klasy trzeciej (11,0 - 14,9mg N/dm3) w dalszym okresie wyniki badań odpowiadały najwy-ższym wymogom klasyfikacyjnym rozporządzenia (stężenia wgranicach: (2,6 – 4,4 mg N/dm3). Najwyższe wyniki oznaczeń azotu azotynowego zlutego, marca, czerwca i sierpnia sygnalizowały objawy nad-miernego zanieczyszczenia, natomiast pozostałe spełniały kry-teria klasy trzeciej (także Ss) a nawet drugiej . Rezultaty badań bakteriologicznych odpowiadały wy-mogom klasy drugiej i trzeciej, a decydujące dla klasyfikacjiprzeciętnych właściwości wód Baryczki w 2004 r. były wartościśrodkowe fosforanów i fosforu ogólnego, wyższe od stężeńgranicznych klasy trzeciej, stąd odpowiedni wynik oceny (N2) wzestawieniu klasyfikacyjnym (tabela 3). W klasyfikacji najwy-ższego stopnia zanieczyszczenia uwzględniono również wynikiocen wartości ekstremalnych azotu azotanowego i azotyno-wego, zatem w indeksie symbolu klasyfikacyjnego wykazanołącznie cztery wskaźniki, w których stwierdzono objawy nad-miernego zanieczyszczania (przekroczenia wartości dopusz-czalnych klasy trzeciej ). Porównując przeciętne wyniki oznaczeń z dwóchostatnich serii badań (2000 – 2004) można stwierdzić istotnezmniejszenie zanieczyszczenia wód Baryczki w zakresiezwłaszcza fosforanów i fosforu ogólnego, a także wskaźnikówtlenowych, azotu azotynowego i Miana Coli, przy pewnymwzroście wartości SS azotu amonowego (0,36 – 0,39 mg N/dm3)oraz identycznych wynikach oszacowania dla żelaza ogólnego(0,25 mg Fe/dm3). Znacznie korzystniejsze są wyniki tego porównania wstosunku do danych z 1996 r. szczególnie w zakresie: BZT5 iazotu amonowego, a także azotu azotynowego, fosforu ogólne-go, fosforanów i Miana Coli.

6

2.5. Wołczanka – Brynica

Wołczanka uchodzi do Kluczborskiej Strugi w prze-kroju usytuowanym ca 10 km poniżej rozdziału Stobrawy nakoryto właściwe lewe i koryto prawe zwane Kluczborską Strugą,względnie Kluczborskim Strumieniem (km 46 + 000). Przekrójpomiarowo – kontrolny Brynica usytuowany jest w ujściowymodcinku Wołczanki (km 1 + 500) i pozwala na kontrolę łącznegooddziaływania lokalnych źródeł zanieczyszczenia, a zwłaszczaścieków miejsko – przemysłowych odprowadzanych z Wołczy-na. Obliczeniowe wartości (SE, SS) z serii badań prze-prowadzonych w latach 1996 – 2000 pozwalają na stwier-dzenie, że wody w dolnym biegu Wołczanki charakteryzowałysię długotrwałym nadmiernym zanieczyszczeniem w zakresieazotu azotynowego, a także Miana Coli (1996 r.), natomiast zniższą częstością (poniżej 50%) rejestrowano przekroczeniadopuszczalnych norm klasy trzeciej dla: tlenu rozpuszczonego,BZT5 (1996r.), fosforanów i fosforu ogólnego oraz w serii badańz 2000r. dla żelaza ogólnego i Miana Coli.

Podobnie jak w dwóch poprzednich seriach badań(1996 – 2000) również w roku ubiegłym większość (55%)wyników oznaczeń azotu azotynowego przekraczała dopusz-czalne stężenie klasy trzeciej (S3 – 0,06 mg N/dm3). Objawy nadmiernego zanieczyszczenia wódWołczanki w tym zakresie stwierdzono w okresach: luty – majoraz lipiec- sierpień. Ponadnormatywne skażenie bakteriologiczne charak-teryzowało próby wód pobrane do oceny analitycznej w miesi-ącach: luty – maj oraz w listopadzie i grudniu (SS Miana Coli –0,008). Bardzo niskie natlenienie wód sygnalizują wynikioznaczeń tlenu rozpuszczonego z maja, września i paździer-nika (3,5 – 3,9 mg O2/dm3), przy czym zdecydowana większośćrezultatów badań BZT5 odpowiadała kryteriom klasy pierwszej,a wartości stężeń z maja i sierpnia (4,5 – 6,0 mg O2/dm3) od-powiednio drugiej. Względnie niskie były stężenia azotu amonowego (I –II klasa), natomiast wyższe od dopuszczalnych klasy trzeciejbyły oznaczenia fosforanów (1,27 mg PO4/dm3) i fosforuogólnego (0,54 mg PO4) w próbie pobranej do badań labora-toryjnych we wrześniu.

Objawy okresowego nadmiernego zanieczyszczeniawód Wołczanki dokumentują również stężenia żelaza ogólne-go ze stycznia i lutego (2,1 – 2,9 mg Fe/dm3) oraz chlorofilu„a” z lipca (35,6 µg/dm3). Uwzględniając wartości środkowe azotu azotynowegoi Miana Coli przeciętną jakość wód ujściowego odcinkaWołczanki oceniono jako nie odpowiadającą w roku ubiegłymkryteriom normatywnym nawet klasy trzeciej w zakresie dwóchwskaźników zanieczyszczenia (w tabeli klasyfikacyjnejoznaczenie – N2). W klasyfikacji najwyższego stopniazanieczyszczenia (NSZ) wzięto pod uwagę również ekstremal-ne wartości stężeń: tlenu rozpuszczonego, fosforanów, fosforuogólnego i chlorofilu a, zatem wykazany w tabeli 4 rezultat oce-ny (N6) sygnalizuje że przekroczenia dopuszczalnych kryteriówklasy trzeciej wystąpiły w 2004 r. w zakresie sześciuwskaźników zanieczyszczenia.Zgodnie z przyjętymi założeniami w klasyfikacji tej pominiętowyniki oceny cząstkowej dla żelaza ogólnego . Relacje wykazanych w zestawieniu E wartości SSwskazują na pewien wzrost zanieczyszczenia wód Wołczankiniw latach 2000 – 2004 w zakresie: BZT5, azotu amonowego,fosforanów, fosforu ogólnego, żelaza ogólnego I Miana Coli,przy korzystnych zarazem tendencjach zmian przeciętnychstężeń tlenu rozpuszczonego i azotu azotynowego. W stosunku do danych z 1996 r. odpowiedniokorzystniejsze były ustalone z zeszłorocznej serii badań war-tości SS i SE: tlenu rozpuszczonego, BZT5, azotu amonowego iazotynowego, fosforu ogólnego i Miana Coli, a także przeciętnewyniki oznaczeń fosforanów. Wzrost zanieczyszczenia wódWołczanki w latach 1996 – 2004 sygnalizują jedynie zakresyzmian obliczeniowych stężeń żelaza ogólnego.

7

2.6. Oziombel – Zawada.

Ujście tego drugiego po Wołczance prawobrzeżnegodopływu Kluczborskiej Strugi znajduje się w odległości ca 19km poniżej rozdziału Stobrawy na dwa koryta. Podobnie jak wprzypadku Wołczanki ppk Zawada zlokalizowany jest również wujściowym odcinku, co pozwala na rejestrację stopnia oddziały-wania wszystkich źródeł zanieczyszczenia zlokalizowanych wzlewni Oziombla. O stosunkowo bardzo dużej skali tego oddziaływaniaświadczą zwłaszcza wykazane w zestawieniu i na schemacie Fprzeciętne wyniki oznaczeń z serii badań wykonanych w 1996r. w zakresie: fosforu ogólnego, azotu amonowego i fosforanóworaz Miana Coli sygnalizujące objawy długotrwałego nadmier-nego zanieczyszczenia wód w dolnym biegu Oziombla, przyrejestrowanych zarazem okresowo (wartości SE) prze-kroczeniach granicznych wielkości klasy trzeciej dla: tlenu roz-puszczonego,BZT5 i azotu azotynowego. Warto zwrócić uwagę,że dla BZT5 i fosforanów najwyższe wartości stężeń ponaddziesięciokrotnie przekraczały wartości S3, a dla fosforu ogólne-go i azotu azotynowego rozmiar tych przekroczeń był jeszczewyższy. W ubiegłorocznej serii badań stosunkowo naj-korzystniejsze były wyniki oznaczeń fosforanów (0,05 – 0,20) wcałej serii badań odpowiadające najwyższym kryteriom kla-syfikacyjnym śródlądowych wód powierzchniowych, a takżetlenu rozpuszczonego, którego stężenia, poza nieco niższymiwartościami z czerwca i października (5,5 – 5,8 mg O2/dm3)spełniały również kryteria klasy pierwszej. Rezultaty badańBZT5 i chlorofilu „a” charakteryzowały się znaczną zmienno-ścią (I –II klasa) oraz przekroczeniami dopuszczalnych wartościklasy trzeciej w październiku. Dużą rozpiętość wyników (I-III klasa) stwierdzonorównież w serii oznaczeń azotu amonowego (0,4 – 4,8 mgN/dm3)i azotanowego (0,5 – 13,4) oraz Miana Coli (33,3 –0,048) i fosforu ogólnego (0,09 – 0,37 mg P/dm3) przy czym na-wet wartości ekstremalne dla tych wskaźników mieszczą się wprzedziałach przyjętych dla trzeciej klasy . Przeciętna zawartość żelaza ogólnego odpowiadałanormom klasy pierwszej, niemniej stężenia z czerwca ipaździernika (2,61 – 2,68 mg Fe/dm3) były wyższe od wartościdopuszczalnej dla wód klasy trzeciej (S3 – 2,0 mg Fe/dm3). Większość wyników oznaczeń azotu azotynowegosygnalizowała nadmierne zanieczyszczenie kontrolowanychwód, stąd wynik szacowania wartości środkowej: SS – 0,072 mgN/dm3 ( S3 – 0,06 mg N/dm3) i zarazem rezultat klasyfikacjiprzeciętnej jakości wód (N1). W klasyfikacji najwyższego stopnia zanieczyszczenia(NSZ) wód Oziombla uwzględniono również ekstremalne war-tości: BZT5 i chlorofilu „a”, zatem w indeksie oceny wykazanołącznie trzy wskaźniki zanieczyszczenia, w których stwierdzonow 2004 r. nie osiągnięcie kryteriów normatywnych nawet klasytrzeciej. Zakres zmian obliczeniowych wartości (SS i SE) zdwóch ostatnich serii badań (2000 – 2004) wskazuje na pewnąpoprawę właściwości wód Oziombla w zakresie: tlenu rozpusz-czonego, azotu amonowego i azotynowego, fosforanów, fosforuogólnego, żelaza i Miana Coli, przy wzroście jednak zawartościsubstancji organicznych (SS i SE BZT5). Jeszcze wyższą skalę ograniczenia wpływu lokalnychźródeł zanieczyszczenia wód Potoku Oziombel dokumentująwyniki porównania obliczeniowych wartości: tlenu rozpuszczo-nego, BZT5, azotu amonowego, fosforanów, fosforu ogólnego iMiana Coli z ubiegłorocznej serii badań w stosunku do od-powiednich wielkości z 1996 r. Wielkości wskazane w zesta-wieniu F pozwalają na stwierdzenie, że w okresie 1996 – 2004o pewnym wzroście zanieczyszczenia wód Oziombla świadcząjedynie relacje zmian zawartości żelaza ogólnego, oraz różniceprzeciętnych wyników badań azotu azotanowego.

8

2.7. Bogacica – Domaradz.

Bogacica uchodzi do lewego, głównego korytaStobrawy w km 23 + 500 (prawe koryto w tym rejonie nosi na-zwę Kluczborskiej Strugi i przejmuje wody m.in. Wołczanki iOziombla). Zgodnie z informacjami zamieszczonymi w ubiegło-rocznej publikacji WIOŚ wielkości charakterystycznych przepły-wów Bogacicy w przekroju Domaradz (km 2 + 000, A – 238km2) i w ujściu (km 0 + 000, A - 238 km2) ustalone z okresu ob-serwacji: 1963 – 1982 wynoszą odpowiednio (m3/s). SNQ SQ Domaradz 0,33 1,21 Ujście 0,35 1,28

W serii badań z 1996 r. stwierdzono objawy długotr-wałego nadmiernego zanieczyszczenia wód Bogacicy fosforemogólnym (wartość SS – 0,84 mg P/dm3 ponad dwukrotniewyższa od stężenia dopuszczalnego klasy trzeciej), oraz znacz-nie zwiększoną zawartość żelaza ogólnego (SS – 1,78 mgFe/dm3 – III klasa) i azotu azotynowego (SS – 0,040 mg N/dm3).Z wyjątkiem żelaza ogólnego (SS – 2,61 mg Fe/dm3) przeciętnewyniki oznaczeń z kolejnej serii badań były znacząco lepszezwłaszcza w zakresie: azotu azotynowego i fosforu ogólnego (IIklasa) oraz BZT5 (I klasa). Badania ubiegłoroczne wykazały osiągnięcie najwy-ższych kryteriów klasyfikacyjnych (I klasa) dla pełnej serii ba-dań fosforanów i azotu azotanowego oraz w zdecydowanejwiększości oznaczeń tlenu rozpuszczonego, azotu amonowegoi BZT5 (ekstremalne wartości dla tych wskaźników odpowiadałynormom klasy drugiej). Przesłanki normatywne klasy pierwszejspełniało również 83 % rezultatów badań azotu azotynowego, anajwyższe stężenie (SE – 0,036 mg N/dm3) nie przekraczałowartości S3. Zbliżoną rozpiętością ocen (I – III klasa) charaktery-zowała się również seria badań fosforu ogólnego (0,07 – 0,34mg P/dm3) przy nieco gorszej jednak ocenie wartości środkowej(0,12 mg P/dm3 – II klasa). W granicach norm klasy pierwszej bądź drugiej utrzy-mywały się wyniki ocen analitycznych chlorofilu „a” (SS – 5,5µg/dm3 – I klasa) i Miana Coli (SS: 0,426 – II klasa ), a relatyw-nie najgorsze były oznaczenia żelaza ogólnego sygnalizującenadmierną jego zawartość w 75 % badanych próbek. Biorąc pod uwagę przyjęte założenia o nieuwzględ-nianiu w klasyfikacji wyników żelaza ogólnego (w przypadkachzwiązanych z jego naturalną obecnością w badanych wodach )przeciętną jakość wód Bogacicy oceniono jako odpowiadającąwarunkom normatywnym klasy drugiej, ze względu na ustalonez ubiegłorocznej serii badań wartości środkowe (mediany)fosforu ogólnego i Miana Coli. Nieco gorszy rezultat oceny najwyższego stopniazanieczyszczenia wód Bogacicy w 2004 r. wiąże się z war-tościami SE dla azotu azotynowego i fosforu ogólnego. W stosunku do danych z 2000 r. jako lepsze możnaocenić wartości obliczeniowe (SS i SE) z ubiegłorocznej seriioznaczeń: tlenu rozpuszczonego, azotu azotynowego, fosfora-nów i Miana Coli, przy korzystnych zarazem zmianach wartościSS dla BZT5 i fosforu ogólnego, niemniej odwrotnych relacjachprzeciętnych wyników oznaczeń azotu amonowego i żelazaogólnego. Porównanie wartości SS z 2004 r. do wykazanych wzestawieniu G odpowiednich danych za 1996 r. wskazuje rów-nież na poprawę właściwości wód Bogacicy w dominującym za-kresie wykonanych badań (tlen rozpuszczony, BZT5, azot azo-tynowy, fosforany, fosfor ogólny i Miano Coli) przy pewnym jed-nak wzroście zawartości azotu amonowego i żelaza ogólnego.

9

2.8. Budkowiczanka – Stare Kolnie.

Największy lewobrzeżny dopływ Stobrawy uchodzido niej w km 6 + 100, zatem około 8 km poniżej połączeniagłównego koryta Stobrawy z korytem Kluczborskiej Strugi.Przekrój pomiarowo kontrolny Stare Kolnie pozwala na ocenęwłaściwości wód Budkowiczanki w odcinku powyżej ujścia Bry-nicy (km 1 + 400). Według danych IMGW z okresu obserwacji: 1963 -1982 charakterystyczne przepływy w ppk Stare Kolnie (km 4 +500, A – 303 km2) i w przekroju ujściowym (km 0 + 000, A –318 km2) wynoszą (m3/s): SNQ SQ Stare Kolnie 0,44 1,58 Ujście 0,44 1,59

Podobnie jak dla Bogacicy, również w wodach Bud-kowiczanki stwierdzono w 1996 r. objawy długotrwałego nad-miernego zanieczyszczenia fosforem ogólnym (SS – 0,65 mgP/dm3) przy znacznie niższej ocenie obliczeniowych wartości(SS i SE) w kolejnej serii badań (SS – 0,12 mg P/dm3 odpowiada-ło warunkom normatywnym klasy drugiej natomiast SE – klasytrzeciej). Z wyjątkiem żelaza ogólnego przeciętne rezultaty ba-dań z 2000 r. spełniały kryteria klasy pierwszej bądź drugiej(poza fosforem ogólnym również Miano Coli), a okresowe prze-kroczenia norm klasy trzeciej stwierdzono tylko w zakresieMiana Coli. W serii badań z 2004 r. w granicach wielkości przewi-dzianych rozporządzeniem MOŚZN i L dla pierwszej klasy czy-stości śródlądowych wód powierzchniowych utrzymywały sięwszystkie wyniki badań tlenu rozpuszczonego (8,1 – 14,6 mgO2/dm3), azotu azotanowego (0,3 – 1,9 mg N/dm3) i fosforanów(0,05 – 0,12 mg PO4/dm3). Z wyjątkiem incydentalnych wielkości mieszczącychsię jednak w granicach normatywnych klasy drugiej (por. danew nawiasach w mg/dm3) dotyczy to również serii badań: BZT5(w lipcu – 4,1), azotu amonowego (w maju – 1,3) i azotyno-wego (w październiku – 0,023)

Osiągnięcie najwyższych kryteriów normatywnychsygnalizuje również większość rezultatów ocen analitycznychfosforu ogólnego i chlorofilu „a”, dla których wartości ekstremal-ne nie przekraczały także stężeń granicznych klasy drugiej. O relatywnie niskim zanieczyszczeniu bakteriologicz-nym wód Budkowiczanki w dolnym jej biegu świadczą wynikioznaczeń Miana Coli osiągające wartość pierwszej lub drugiejklasy czystości. Objawy nadmiernego zanieczyszczenia żelazemstwierdzono badaniami z maja, czerwca i listopada (SE – 2,30mg Fe/dm3) przy czym ze względu na specyfikę zlewni, rezultatocen w tym zakresie nie został wzięty pod uwagę zarówno wklasyfikacji PJW jak i NSZ. Jedynie ze względu na wartość SS Miana Coli (0,820)przeciętną jakość wód Budkowiczanki w 2004 r. oceniono jakoodpowiadającą warunkom dopuszczalnym klasy drugiej (dla po-wstałego zakresu badań przeciętne wyniki oznaczeń spełniałykryteria klasy pierwszej). Identyczny rezultat klasyfikacji najwyższego stopniazanieczyszczenia (II klasa) poza Mianem Coli uwzględnia rów-nież ekstremalne wartości: BZT5, azotu amonowego, fosforuogólnego i chlorofilu „a”.

W stosunku do obliczeniowych wartości z 2000 r. napoprawę jakości wód Budkowiczanki w ppk Stare Kolniewskazują zarówno przeciętne jak i ekstremalne wyniki ubiegło-rocznej serii badań: tlenu rozpuszczonego, azotu azotynowego,fosforanów, fosforu ogólnego, Miana Coli i żelaza ogólnego, aodwrotne relacje (wzrost zanieczyszczenia) sygnalizują wynikiporównań wartości SS i SE dla BZT5 i azotu amonowego. Odnosząc obliczeniowe wartości z 2004 r. do rezulta-tów ocen z 1996 r. o pogorszeniu właściwości wód Budkowi-czanki świadczą jedynie relacje ich zmian w zakresie azotuamonowego i żelaza ogólnego.

10

2.9. Brynica – Popielów.

Jakość wód tego lewobrzeżnego dopływu Budkowi-czanki kontrolowana jest w km 4 + 200 (ppk Popielów). Wedługdanych IMGW z okresu obserwacji 1963 – 1982 przytoczonychw publikacji WIOŚ z maja 2004 r. wielkości przepływów charak-terystycznych w rejonie powyżej ujścia Żydówki (Popielów, km3 +800, A -170 km2) oraz w ujściu (km 0 + 000, A – 229 km2)wynoszą: SNQ SQ Popielów 0,25 m3/s 0,94 m3/s Ujście 0,32 m3/s 1,14 m3/s

Podobnie jak dla wód Bogacicy i Budkowiczankidecydujące o wynikach klasyfikacji (zwłaszcza PJW) wód Bry-nicy w 1996 r. miały wyniki badań fosforu ogólnego, a w mniej-szym stopniu również żelaza. Dla Miana Coli i azotu azotyno-wego ekstremalne wartości (SE) odpowiadały normom klasytrzeciej, a w pozostałym zakresie badań spełniały kryteria dru-giej bądź nawet pierwszej klasy czystości śródlądowych wódpowierzchniowych (tlen rozpuszczony, azot amonowy i sub-stancje rozpuszczone). W kolejnej serii badań (2000 r.) opróczpodwyższonych stężeń żelaza ekstremalne wyniki oznaczeńmieściły się w granicach normatywnych klasy trzeciej (z wyjąt-kiem incydentalnej wartości: SE – 2,4 mg O2/dm3 dla tlenu roz-puszczonego) bądź też były lepsze (I – II klasa), natomiast war-tości środkowe spełniały kryteria klasy pierwszej i drugiej (tylkodla Miana Coli). W ubiegłorocznej serii badań osiągnięcie najwy-ższych wymogów klasyfikacyjnych rozporządzenia MOŚZN i L zdnia 5 listopada 1991 r. dokumentują wszystkie wyniki ocenanalitycznych: tlenu rozpuszczonego (6,8 – 14,1 mg O2/dm3),BZT5 (0,9 – 1,8 mg O2/dm3), azotu azotanowego (0,17 – 4,21mg N/dm3), azotu azotynowego (0,013 – 0,016 mg N/dm3),fosforu ogólnego (0,03 – 0,08 mg P/dm3) i chlorofilu „a” (1,0 –7,6 µg/dm3), a także zdecydowana większość oznaczeń azotuamonowego (z wyjątkiem stężenia z kwietnia: 1,52 mg N/dm3 –II klasa) i żelaza ogólnego (oprócz wyników badań z kwietnia ilistopada przekraczających nieznacznie wartość S1 – 1,0 mgFe/dm3).

Wyniki oznaczeń Miana Coli z kwietnia, czerwca i lip-ca odpowiadały również kryteriom klasy pierwszej, niemniejrezultaty pozostałych badań bakteriologicznych sygnalizowałynieco zwiększone zanieczyszczenie i tylko ten element ocenydecydował o wyniku klasyfikacji przeciętnej jakości wód Brynicyw 2004 r. (II klasa). Informacje wykazane w zestawieniu J pozwalają nastwierdzenie poprawy jakości wód Brynicy w okresie 2000 –2004. Dokumentują to korzystne relacje zmian obliczeniowych(SS, SE) wyników badań: tlenu rozpuszczonego, BZT5, azotuazotynowego, fosforanów, fosforu ogólnego, żelaza i Miana Co-li. Ograniczony wzrost zanieczyszczenia wiązać można jedyniez zakresem zmian wartości SS i SE azotu amonowego. Porównanie przeciętnych wyników ubiegłorocznejserii badań do wartości SS z 1996 r. wskazuje, że przy pewnymzmniejszeniu zawartości tlenu rozpuszczonego (10,1 – 9,4 mgO2/dm3), oraz identycznych rezultatach oszacowania medianazotu amonowego (0,46 mg N/dm3) przesłanki zmniejszeniazanieczyszczenia wód w ujściowym odcinku Brynicy występująw pozostałych wskaźnikach uwzględnionych w ocenie, azwłaszcza dla fosforu ogólnego, BZT5, azotu azotynowego iMiana Coli. Warto dodać że wyniki oznaczeń w zakresie tychwskaźników należą do najlepszych w całej grupie zeszłorocz-nych badań monitoringu regionalnego.

11

2.10. Żydówka – Popielów.

Wody tego lewobrzeżnego dopływu Brynicy (ujście wkm 3 + 800) badane są niemal w przekroju ujściowym (km 0 +100). Według IMGW przepływy charakterystyczne z okresu1963 – 1982 dla przekroju ujściowego Żydówki, określanej wmateriałach źródłowych również mianem Sitnicy (km 0 + 000, A– 41 km2) osiągają wielkości: SNQ – 0,06 m3/s, SQ – 0,16 m3/s.

Podobnie jak dla większości scharakteryzowanychuprzednio ppk monitoringu regionalnego, również przeprowa-dzone w 1996 r. badania wód Żydówki sygnalizowały bardzoduże jej zanieczyszczenie fosforem ogólnym, przy umiarkowa-nych walorach w pozostałym zakresie ocen analitycznych(okresowe przekroczenia wymogów klasy trzeciej dla azotuazotynowego, zwiększone zanieczyszczenie bakteriologiczne).W serii badań z 2000 r. stwierdzono szczególnie dużą zawar-tość żelaza ogólnego (92% wyników oznaczeń przekraczałowartość S3). Okresowe objawy nadmiernego zanieczyszczeniastwierdzono wynikami badań azotu azotynowego i zawiesin nie-mniej dla fosforu ogólnego, tlenu rozpuszczonego, BZT5 iMiana Coli nawet ekstremalne wielkości utrzymywały się wgranicach normatywnych klasy trzeciej. W ubiegłorocznej serii badań jako wyjątkowo dobremożna uznać wyniki oznaczeń: azotu azotanowego (0,1 – 4,6mg N/dm3), i fosforanów (0,05 – 0,14 mg PO4/dm3) utrzymującesię w całym roku w przedziałach wartości przewidzianych dlapierwszej klasy czystości śródlądowych wód powierzchniowych. Z wyjątkiem wartości SE z kwietnia (13,9 µg/dm3 - IIklasa) odpowiednio korzystne i odpowiadające kryteriom klasypierwszej były pozostałe wyniki oznaczeń chlorofilu „a”. Objawy nadmiernego zanieczyszczenia bakteriolo-gicznego stwierdzono w styczniu, lutym, kwietniu i grudniu, aprzy dużej rozpiętości innych wyników badań (I – III klasa) prze-ciętna wartość Miana Coli (0,062) odpowiadała warunkom nor-matywnym klasy trzeciej. Niskie stężenia tlenu rozpuszczonego charaktery-zowały próby wód pobranych do badań w maju i czerwcu (4,0 –4,4 mg O2/dm3), a zwłaszcza w lipcu (3,7 mg O2/dm3 – N) przyczym wartość środkowa z tych badań odpowiadała normomklasy pierwszej (7,9 mg O2/dm3). Nadmierną zawartość substancji organicznychsygnalizują wyniki oznaczeń BZT5 z okresu wrzesień – listopad(15,0 – 54,0 mg O2/dm3), niemniej w pozostałych miesiącachwartości te były znacząco niższe, a wartość środkowa tylko nie-znacznie przekraczała stężenie dopuszczalne klasy pierwszej. W czerwcu i w okresie jesiennym (wrzesień -grudzień) stężenia azotu amonowego (6,3 -12,6 mg N/dm3)sygnalizowały ponadnormatywne zanieczyszczenie wód Ży-dówki (SS – 4,1 mg N/dm3 – III klasa). Wyższe od wartości dopuszczalnej klasy trzeciej (S3– 0,06 mg N/dm3) były wyniki oznaczeń azotu azotynowego zkwietnia, maja i czerwca (0,068 – 0,160 mg N/dm3)niemniejwartość środkowa z rocznej serii badań spełniała warunki nor-matywne klasy drugiej. Przejawy okresowego nadmiernego zanieczysz-czenia wód badanych w 2004 r. stwierdzono również wynikamioznaczeń fosforu ogólnego w kwietniu oraz w okresie jesien-nym (IX – XII), natomiast dla żelaza ogólnego, podobnie jak wserii badań z 2000 r. z wyjątkiem nieco korzystniejszego wynikuoznaczeń z czerwca (II klasa) pozostałe stężenia przekraczaływartość dopuszczalną klasy trzeciej. Uznając, że nadmierna zawartość żelaza wiąże sięze specyfiką zlewni, wynik klasyfikacji przeciętnej jakości wódŻydówki w 2004 r. (III klasa) uwzględnia rezultaty ocencząstkowych wartości SS fosforu ogólnego i Miana Coli, na-tomiast w klasyfikacji NSZ wykazano stwierdzone prze-kroczenia wartości S3 dla: tlenu rozpuszczonego, BZT5, azotuamonowego i azotynowego, fosforu ogólnego i Miana Coli (N6).

12

2.11. Osobłoga – Krapkowice.

Niezależnie od badań w przekroju granicznym Racła-wice Śląskie (km 28 + 300), prowadzonych do 2004 r. w ra-mach monitoringu podstawowego, od 1996 r. realizowane sąrównież cykliczne badania jakości wód w ujściowym odcinku(km 1 + 000) tego lewobrzeżnego dopływu Odry. Wedługwyników oszacowania IMGW charakterystyczne przepływy zokresu obserwacji: 1963 – 1982 ustalone dla przekrojów: Krap-kowice (km 0 + 800, A – 986 km2) i Ujście (km 0 + 000, A – 993km2) osiągają wielkości (m3/s): SNQ SQ Krapkowice 1,33 5,05 Ujście 1,34 5,05

Obliczeniowe wielkości (SS, SE) wykazane w zesta-wieniu L stwarzają podstawy oceny, że w 1996 r. przeciętnewyniki oznaczeń fosforu ogólnego i Miana Coli sygnalizowałyobjawy długotrwałego nadmiernego zanieczyszczenia wódOsobłogi w rejonie ujścia do Odry, a z ograniczoną częstościąrejestrowano je również w zakresie: azotu azotynowego, tlenurozpuszczonego i zawiesiny. Znacznie korzystniejszy ( III klasa) był efekt kla-syfikacji zwłaszcza przeciętnej jakości wód kontrolowanych w2000 r., przy nieco mniejszej zarazem ilości wskaźników dlaktórych wartości SE przekraczały stężenia dopuszczalne klasytrzeciej (zawiesina ogólna, azot azotynowy, żelazo ogólne,Miano Coli). W ubiegłorocznej serii badań wszystkie wynikioznaczeń: tlenu rozpuszczonego (7,4 – 15,7 mg O2/dm3) ifosforanów (0,05 – 0,18 mg PO4/dm3) spełniały najwyższe kry-teria klasyfikacyjne rozporządzenia MOŚZN i L. Jako korzystnemożna uznać wyniki oznaczeń BZT5 i azotu azotanowego,osiągające wartości również w granicach dopuszczalnych klasypierwszej, z wyjątkiem nieco podwyższonych stężeń w marcu, atakże azotu amonowego (nieco wyższa zawartość jedynie wgrudniu). Duża rozpiętość rezultatów ocen analitycznych cha-rakteryzuje badania fosforu ogólnego (I – III klasa), niemniejwartość środkowa odpowiada normom klasy pierwszej. Poza wynikami oznaczeń z marca i kwietnia (37 – 45µg/dm3) sygnalizującymi nadmierną podatność na eutrofizację,dalsze rezultaty badań chlorofilu „a” utrzymywały się w prze-dziale wartości przewidzianych dla wód klasy pierwszej (1,0 –7,6 µg/dm3). Oprócz bardzo dobrych wyników oznaczeń MianaColi z maja i okresu wrzesień – listopad, zwiększonezanieczyszczenie bakteriologiczne sygnalizują zwłaszcza efektyocen analitycznych ze stycznia i kwietnia (III klasa), przy niecokorzystniejszym oszacowaniu wartości środkowej (0,233 – IIklasa). Dla azotu azotynowego zarówno wartość środkowa(0,032 mg N/dm3) jak i maksymalna (0,058 mg N/dm3) od-powiada kryteriom klasy trzeciej, a dla żelaza poza wyjątkowodużym stężeniem z marca (6,4 mg Fe/dm3) pozostałe wynikibadań spełniały kryteria I – III klasy (wartość SS – 0,59 mgFe/dm3 – I klasa). Zgodnie z przyjętymi założeniami, przy pominięciuwartości SE żelaza, decydujące o wyniku klasyfikacji najwy-ższego stopnia zanieczyszczenia wód Osobłogi w ppk Krap-kowice były wyniki oznaczeń chlorofilu „a” (N1). Nieco lepszaocena przeciętnych właściwości wód tego cieku wiąże się zrezultatem oszacowania jedynie wartości SS azotu azotyno-wego, gdyż odpowiednio lepsza (II klasa) była ocena w tym za-kresie dla Miana Coli, a w pozostałym zakresie badań przecięt-ne wyniki ubiegłorocznej serii badań odpowiadały warunkomdopuszczalnym klasy pierwszej (tlen rozpuszczony, BZT5, azotamonowy, fosforany, fosfor ogólny i chlorofil „a”).

13

2.12. Prudnik – Prudnik.

Ocena zmian właściwości wód rzeki Prudnik w rejo-nie granicy z Republiką Czeską dokonywana jest na podstawiesystematycznych (ciągłych) badań prowadzonych w ppk Dyt-marów zlokalizowanym ca 12 km poniżej miasta Prudnik i około6 km powyżej ujścia rzeki do Osobłogi (km 31 + 200). Informacje o stanie czystości wód tego cieku w rejo-nie powyżej miasta Prudnik uzyskiwane są z okresowych ba-dań wykonywanych w ramach monitoringu regionalnego w km20 + 300. Decydujące o negatywnym wyniku klasyfikacji prze-ciętnej jakości wód Prudnika w 1996 r. (w ppk Prudnik) byływartości SS azotu azotynowego, fosforu ogólnego i Miana Coli,natomiast w kolejnej serii badań (z 2000 r.) przeciętne wynikioznaczeń dla tych wskaźników odpowiadały kryteriom nor-matywnym trzeciej klasy czystości śródlądowych wód po-wierzchniowych, nieco lepsza była ocena wartości SS fosfora-nów (II klasa), natomiast dla: tlenu rozpuszczonego, BZT5, sub-stancji rozpuszczonych, zawiesiny ogólnej, azotu amonowego iżelaza ogólnego co najmniej połowa wyników badań sygnalizo-wała spełnienie najwyższych warunków klasyfikacyjnych roz-porządzenia MOŚZN i L.

W serii badań przeprowadzonych w roku ubiegłym wgranicach wielkości przewidzianych dla pierwszej klasy utrzy-mywała się większość rezultatów badań tlenu rozpuszczonego iżelaza ogólnego, a także połowa oznaczeń azotu amonowegoprzy czym ekstremalne wartości dla tych wskaźników od-powiadały kryteriom klasy drugiej. Dla BZT5 wartość środkowajest identyczna ze stężeniem dopuszczalnym klasy pierwszej,niemniej wynik oceny z października (13,0 mg O2/dm3) świad-czy o nadmiernej zawartości substancji organicznych w kontro-lowanych wodach. Przy dość dużej rozpiętości wyników oznaczeń: azotuazotanowego, fosforanów i chlorofilu „a” przeciętna ich zawar-tość w ocenianych wodach odpowiadała w 2004 r. kryteriomklasy drugiej.

Istotny odsetek (42%) badań fosforu ogólnegosygnalizował objawy nadmiernego zanieczyszczenia (SS – 0,32mg P/dm3), a z nieco wyższą częstością rejestrowano prze-kroczenia dopuszczalnych norm klasy trzeciej dla Miana Coli(50%) i azotu azotynowego (74%). Wykazany w zestawieniu klasyfikacyjnym (tabela 3)wynik oceny przeciętnej jakości wód rzeki Prudnik (N2)uwzględnia wartości SS ustalone dla Miana Coli i azotu azotyno-wego, natomiast klasyfikacja najwyższego stopnia zanieczysz-czenia obejmuje również wartości ekstremalne fosforu ogólne-go i BZT5, stąd w indeksie oceny wykazano cztery wskaźniki(N4). Na podstawie porównania wykazanych w zestawieniuM przeciętnych wyników badań z 2004 r. do odpowiednich war-tości SS z 2000 r. można stwierdzić pewien wzrost zanieczysz-czenia wód górnego biegu Prudnika w zakresie: BZT5, azotuamonowego i azotynowego, żelaza ogólnego i Miana Coli. Od-wrotne tendencje zmian wartości SS w okresie 2000 – 2004 (po-prawa właściwości wód) obejmują jedynie tlen rozpuszczony,fosforany i fosfor ogólny. W stosunku do danych z 1996 r. wartości SS zubiegłorocznej serii oznaczeń: BZT5, azotu amonowego i azo-tynowego, fosforu ogólnego i Miana Coli są korzystniejsze,identyczny był rezultat oszacowania przeciętnej zawartościtlenu rozpuszczonego (10,2 mg O2/dm3), a wzrost zanieczysz-czenia ocenianych wód w okresie 1996 – 2004 sygnalizują je-dynie relacje rozpatrywanych wartości (SS) fosforanów i żelazaogólnego.

14

2.13. Złoty Potok – Prudnik. Niezależnie od badań ciągłych prowadzonych w ra-mach monitoringu podstawowego w przekroju Jarnołtówek (km14 + 000) i pozwalających na ocenę właściwości wód ZłotegoPotoku wpływających na obszar województwa opolskiego zRepubliki Czeskiej, realizowane cyklicznie roczne serie badańmonitoringu regionalnego w ppk Prudnik (km 1 + 200) stwarza-ją możliwość kontroli wód tego cieku w odcinku ujściowym. Obliczeniowe wielkości (SS, SE) z 1996 r. (dane z ze-stawienia N) sygnalizują objawy długotrwałego nadmiernegozanieczyszczenia wód Złotego Potoku w zakresie Miana Coli ifosforu ogólnego, przy występujących również (okresowo) prze-kroczeniach dopuszczalnych stężeń zawiesiny ogólnej i azotuazotynowego. Odpowiednio korzystniejsze były rezultaty drugiejserii badań monitoringu regionalnego według których przecięt-na jakość wód Złotego Potoku w rejonie ujścia do Prudnikaspełniała kryteria klasy trzeciej, przy czym jedyną przesłanką tejoceny była wartość SS ustalona z rocznej serii oznaczeń MianaColi. Znacząco lepsze, albowiem mieszczące się w granicachdopuszczalnych klasy pierwszej były przeciętne wynikioznaczeń: tlenu rozpuszczonego, BZT5, substancji rozpuszczo-nych, zawiesiny ogólnej, azotu amonowego i azotynowego,fosforanów i żelaza ogólnego a nawet fosforu ogólnego, dlaktórego wartość SS tylko nieznacznie przekraczała stężenie do-puszczalne klasy pierwszej. Przeprowadzona w roku ubiegłym kolejna seria ba-dań właściwości wód tego prawobrzeżnego dopływu Prudnika,przy nieco zmienionym zakresie oznaczeń (zamiast substancjirozpuszczonych i zawiesiny ogólnej wykonano ocenę zawar-tości azotu azotanowego i chlorofilu „a”) przyniosła potwier-dzenie stosunkowo dobrej jakości wód Złotego Potoku w zakre-sie czynników fizyczno – chemicznych oraz stosunkowo duże-go zanieczyszczenia bakteriologicznego, rejestrowanego wjeszcze wyższym stopniu w przekroju granicznym.

Zgodnie z obliczeniowymi wartościami (SS, SE) za-mieszczonymi w zestawieniu N w granicach dopuszczalnychklasy pierwszej utrzymywały się wszystkie rezultaty oznaczeń(w nawiasach wartości minimalne i maksymalne w mg/dm3):tlenu rozpuszczonego (9,0 – 15,7), BZT5 (1,1 – 3,0), azotuamonowego (0,10 – 0,58) i żelaza ogólnego (0,06 – 0,46), atakże większość wyników badań: azotu azotanowego (1,81 mgN/dm3), azotu azotynowego (0,018 mg N/dm3), fosforanów(0,12 mg PO4/dm3), fosforu ogólnego (0,09 mg P/dm3) i chlo-rofilu „a” (8,0 µg/dm3) o czym świadczą wykazane w nawiasachwartości SS nie przekraczające stężeń dopuszczalnych klasypierwszej. Warto zwrócić uwagę, że dla azotu azotynowego,fosforanów, fosforu ogólnego i chlorofilu „a” najwyższe wynikioznaczeń (SE) utrzymywały się w granicach dozwolonych dlawód klasy drugiej. Objawy ponadnormatywnego zanieczyszczenia bak-teriologicznego stwierdzono wynikami oznaczeń Miana Coli zmarca, kwietnia, lipca i września, a pozostałe rezultaty badańodpowiadały normom klasy trzeciej bądź drugiej. Biorąc pod uwagę wartość SS Miana Coli (0,015)przeciętną jakość wód Złotego Potoku w przekroju ujściowymoceniono jako odpowiadającą kryteriom klasy trzeciej, przyczym także wynik klasyfikacji NSZ uwzględnia jedynie wartościekstremalne badań bakteriologicznych (N1). Przy identycznym wyniku oszacowania wartości SSazotu amonowego (0,16 mg N/dm3) przeciętne wyniki ubiegło-rocznej serii badań są nieco lepsze od poprzedniej (2000 r.) wzakresie: tlenu rozpuszczonego, fosforanów, fosforu ogólnego iżelaza, natomiast pewien wzrost zanieczyszczenia wód ZłotegoPotoku w latach 2000 – 2004 sygnalizuje zakres zmian wartościSS: BZT5,azotu azotynowego i Miana Coli. W stosunku do danych z 1996 r. jako gorsze możnauznać jedynie wartości SS z 2004 r. dla BZT5 i azotu amono-wego.

15

2.14. Biała – Dobra.

Jakość wód tego lewobrzeżnego dopływu Osobłogi(ujście w km 6 + 300) kontrolowana była w roku ubiegłym jedy-nie w dolnym biegu (ppk Dobra – km 1 + 800). Zgodnie z infor-macjami zamieszczonymi w publikacji WIOŚ z maja 2004 r.ustalone przez IMGW z okresu obserwacji: 1963 – 1982 cha-rakterystyczne przepływy w przekrojach: Dobra (km 1+ 800, A– 353 km2) i ujście (km 0 + 000, A – 357 km2) osiągają wiel-kości (m3/s): SNQ SQ Dobra 0,48 1,38 Ujście 0,49 1,40 Wykazane w zestawieniu O wielkości obliczeniowe(SS, SE) z pierwszej serii badań monitoringu regionalnegowskazują, że w 1996 r. stwierdzono objawy długotrwałego nad-miernego zanieczyszczenia wód Białej w zakresie azotu azota-nowego i fosforu ogólnego, przy rejestrowanych zarazem wograniczonej ilości badań (poniżej 50 %) przekroczeniach war-tości dopuszczalnych klasy trzeciej dla: tlenu rozpuszczonego,BZT5, zawiesiny ogólnej, fosforanów, żelaza i Miana Coli.Znacząco lepsze były wyniki drugiej serii badań przeprowadzo-nej w 2000 r. pozwalającej na bardziej optymistyczną kla-syfikację przeciętnych właściwości wód Białej (II klasa), a takżelepszą ocenę NSZ (N2). Badania przeprowadzone w roku ubiegłym sygnalizu-ją osiągnięcie w całej serii badawczej najwyższych kryteriówklasyfikacyjnych rozporządzenia MOŚZN i L (I klasa) w zakre-sie : tlenu rozpuszczonego, BZT5, azotu amonowego, fosfora-nów i chlorofilu „a”. W granicach dopuszczalnych dla pierwszejklasy czystości śródlądowych wód powierzchniowych utrzymy-wała się również większość oznaczeń fosforu ogólnego, azotuamonowego i żelaza ogólnego, przy czym o ile najwyższe war-tości stężeń fosforu ogólnego nie przekraczały wartości dopusz-czalnej klasy drugiej (S2) nieco większa rozpiętość charaktery-zuje rezultaty badań azotu azotanowego (SE – III klasa), azwłaszcza żelaza ogólnego, dla którego wyniki oznaczeń zmarca i kwietnia przekraczały wartość S3 – 2,0 mg Fe/dm3. Dlaazotu azotynowego przy umiarkowanie niskiej wartości SS (IIklasa) nadmierną zawartość stwierdzono w listopadzie (0,066mg N/dm3), podobnie jak w przypadku Miana Coli, gdzie przydużej rozpiętości wyników oznaczeń i wartości środkowej od-powiadającej kryteriom klasy drugiej (0,455), objawy nadmier-nego zanieczyszczenia bakteriologicznego dokumentuje incy-dentalny wynik badań z kwietnia. Biorąc pod uwagę wartości SS azotu azotynowego iMiana Coli przeciętną jakość wód Białej w 2004 r. ocenionojako odpowiadającą kryteriom normatywnym klasy drugiej, na-tomiast w klasyfikacji najwyższego stopnia zanieczyszczenia(N2) uwzględnione zostały wartości ekstremalne dla tychwskaźników. Relacje zmian przeciętnych wyników (SS) z dwóchostatnich serii badań wskazują na poprawę właściwości wódBiałej w okresie 2000 – 2004 dla większości badanychwskaźników zanieczyszczenia (tlen rozpuszczony, BZT5, azotamonowy, fosfor ogólny, żelazo i Miano Coli), przy niezmien-nym zarazem pułapie oszacowania zawartości fosforanów. Na podstawie porównania zarówno przeciętnych (SS)jak i ekstremalnych (SE) wyników serii badań z 1996 r. i 2004 r.można stwierdzić że relacje zmian tych obliczeniowych wartościdla ośmiu możliwych do oceny wskaźników zanieczyszczeniajednoznacznie wskazują na poprawę jakości wód ujściowegoodcinka Białej w latach 1996 – 2004, przy czym dla wartościśrodkowych najbardziej korzystny zakres zmian obejmujeoznaczenia: fosforu ogólnego, Miana Coli, azotu azotynowego,azotu amonowego i BZT5.

16

2.15. Rzymkowicka Struga – Chrzelice.

Ocena stanu czystości wód tego lewobrzeżnego do-pływu Białej (ujście w km 6 +300) dokonywana jest w ppkChrzelice (km 1 + 600). Według informacji IMGW wielkości charakterystycz-nych przepływów w ujściowym odcinku Rzymkowickiej Strugi(km 0 + 000, A – 62 km2) z dwudziestoletniego okresu obser-wacji hydrologicznych (1963 – 1982) określają wielkości: SNQ – 0,09 m3/s, SQ – 0,28 m3/s W 1996 r. o objawach nadmiernego zanieczysz-czenia wód Rzymkowickiej Strugi świadczyły obliczeniowe war-tości (SS, SE) fosforu ogólnego i żelaza, a także ekstremalnewyniki oznaczeń: tlenu rozpuszczonego, BZT5 i zawiesiny ogól-nej. Jeszcze wyższą zawartość żelaza ogólnego stwier-dzono wynikami kolejnej serii badań (2000 r.), a przesłankiokresowego ponadnormatywnego zanieczyszczenia sygnalizująrównież wartości SE zawiesiny ogólnej i azotu azotynowego. W serii badań z ubiegłego roku, jako bardzokorzystne i spełniające najwyższe wymogi normatywne roz-porządzenia MOŚZN i L z dnia 5 listopada 1991 r. możnauznać wyniki oznaczeń: tlenu rozpuszczonego (7,0 – 14,5 mgO2/dm3), BZT5 (0,8 – 3,2 mg O2/dm3), azotu amonowego (0,22 –0,90 mg N/dm3), azotu azotynowego (0,013 – 0,013 mg N/dm3),fosforanów (0,09 – 0,11 mg PO4/dm3) i fosforu ogólnego (0,02 –0,08 mg P/dm3). W przedziałach przewidzianych dla pierwszej klasyczystości śródlądowych wód powierzchniowych utrzymywały sięrównież wyniki ocen analitycznych azotu azotanowego, z wyjąt-kiem podwyższonej wartości z marca (8,52 mg N/dm3 – III kla-sa), oraz chlorofilu „a”, oprócz stężenia z czerwca (12,5 µg/dm3II klasa). W okresie zimowym (styczeń – marzec) i jesiennym(wrzesień –grudzień) wyniki oznaczeń Miana Coli sygnalizowałyrównież osiągnięcie najwyższych kryteriów klasyfikacyjnych (Iklasa), a nieco podwyższone zanieczyszczenie bakteriologicz-ne wód Rzymkowickiej Strugi (II klasa) sygnalizują rezultaty ba-dań z okresu: kwiecień – sierpień.

W granicach wartości dla pierwszej i drugiej klasymieściły się wyniki badań żelaza ogólnego w okresie: styczeń– kwiecień i we wrześniu, natomiast pozostałe oznaczeniawskazywały na objawy nadmiernego zanieczyszczenia kontro-lowanych wód w tym zakresie, przy czym stężenie żelaza zczerwca (9,86 mg Fe/dm3) niemal pięciokrotnie przekraczałodopuszczalną wartość dla klasy trzeciej (S3 – 2,0 mg Fe/dm3). Zgodnie z przyjętymi zasadami, uznając że dokumen-towane wynikami badań nadmierne zanieczyszczenie wódRzymkowickiej Strugi nie ma charakteru antropogenicznego,lecz wiąże się właściwościami zlewni tego cieku, w klasyfikacjizarówno PJW jak i NSZ oceny cząstkowe w tym zakresie zosta-ły pominięte. W przyjętym do oceny pozostałym zakresie badań (9wskaźników zanieczyszczenia) przeciętne wyniki oznaczeń od-powiadają kryteriom klasy pierwszej, stąd odpowiedni (najwy-ższy w całej ubiegłorocznej serii badań monitoringu) rezultatklasyfikacji Strugi w 2004 r. Decydujący o rezultacie klasyfikacji NSZ był wynikoznaczenia azotu azotanowego z marca (III klasa) przy niecolepszych ocenach cząstkowych ekstremalnych wartości MianaColi i chlorofilu „a” (II klasa). O poprawie jakości wód Rzymkowickiej Strugi wokresie 2000 – 2004 świadczą relacje wykazanych w zesta-wieniu P przeciętnych wyników oznaczeń: tlenu rozpuszczone-go, BZT5, azotu amonowego, fosforu ogólnego i żelaza, na-tomiast zakres zmian wartości SS: azotu azotynowego, fosfora-nów i Miana Coli sygnalizuje pewne pogorszenia właściwościocenianych wód. W stosunku do stanu z 1996 r. korzystne zmianyprzeciętnej jakości wód obejmują sześć wskaźnikówzanieczyszczenia (z wyjątkiem fosforanów i żelaza).

17

2.16. Potok Browiniecki – Zielina.

W ramach monitoringu regionalnego prowadzone sąbadania jedynie w dolnym biegu (ppk Zielina – km 2 + 600)tego prawobrzeżnego dopływu Białej, (ujście w km 10 + 400),zwanego w materiałach źródłowych również Młynówką. Wpierwszym cyklu badań przy identycznej lokalizacji ppk PotokuBrowinieckiego prowadzono również ocenę właściwości wódjego lewobrzeżnego dopływu (Potok Stokowski określany rów-nież jako „Młyńska”). Zgodnie z informacjami zamieszczonymiw opracowaniu WIOŚ z maja 2004 r. ustalone przez IMGW zokresu obserwacji 1963 – 1982 charakterystyczne przepływyPotoku Browinieckiego w przekroju ujściowym (km 0 + 000, A– 100 km2) wynoszą odpowiednio: SNQ – 0,15 m3/s, SQ – 0,45 m3/s.

W 1996 r. objawy długotrwałego nadmiernegozanieczyszczenia wód w ujściowym odcinku Potoku Browiniec-kiego sygnalizowały przeciętne wyniki oznaczeń azotu azotyno-wego i fosforu ogólnego, przy rejestrowanych sporadycznieprzekroczeniach dopuszczalnych kryteriów klasy trzeciej w za-kresie tlenu rozpuszczonego i BZT5. W kolejnej serii badań (2000 r.) przeciętne wyniki ba-dań żelaza ogólnego i Miana Coli spełniały co prawda warunkidopuszczalne klasy trzeciej (wartości SS dla pozostałychwskaźników odpowiednio lepsze: I – II klasa) niemniej ekstre-malne wielkości sygnalizowały objawy okresowego nadmierne-go zanieczyszczenia, którego zakres obejmowały również naj-bardziej niekorzystne (SS) wyniki ocen: tlenu rozpuszczonego,BZT5, azotu amonowego i azotynowego, oraz fosforanów ifosforu ogólnego. W ubiegłorocznej serii badań stwierdzono równieżbardzo zróżnicowane parametry jakości wód Potoku Browiniec-kiego sygnalizujące zmienność skali oddziaływania lokalnych,głównie rolniczych źródeł uciążliwości. Stosunkowo niską za-wartość tlenu rozpuszczonego dokumentują wyniki oznaczeńrealizowanych w okresie letnim (czerwiec – sierpień) od-powiadające kryteriom klasy trzeciej bądź drugiej, a objawywręcz krytycznego odtlenienia stężenie z października (0,8mg/dm3), przy bardzo wysokich również wynikach badań BZT5,fosforu i żelaza oraz wyjątkowo dużym zanieczyszczeniu bakte-riologicznym. Poza bardzo wysoką wartością z października (180mg O2/dm3) i nieco podwyższonym stężeniem w styczniu (8 mgO2/dm3 – II klasa) wyniki oznaczeń BZT5 w pozostałych miesi-ącach mieściły się w przedziale wartości przewidzianych dlawód klasy pierwszej (SS – 2,3 mg O2/dm3). Z wyjątkiem oznaczenia z października (3,30 mgN/dm3 – III klasa) oceny analityczne azotu amonowego od-powiadały normom klasy pierwszej i drugiej, podobnie jakwyniki rocznej serii badań fosforanów i chlorofilu „a”. Przyznacznie podwyższonej zawartości w marcu (10,5 mg N/dm3 –III klasa) pozostałe wyniki azotu azotanowego spełniały kryteriaklasy pierwszej. Tak korzystny rezultat oceny charakteryzuje równieżwiększość oznaczeń azotu azotynowego (SS – 0,015 mgN/dm3), przy stwierdzonych jednak trzykrotnie (marzec ,kwiecień, czerwiec) przekroczeniach stężenia dopuszczalnegoklasy trzeciej. Poza wspomnianymi uprzednio objawami nadmierne-go zanieczyszczenia w październiku, pozostałe wynikioznaczeń żelaza ogólnego spełniały kryteria klasy pierwszej, aznaczące zróżnicowanie charakteryzuje wyniki badań bakte-riologicznych (SS – II klasa). Wykazany w zestawieniu klasyfikacyjnym (tabela 3)rezultat oceny PJW (II klasa) wiąże się z wartościami SS fosforuogólnego i Miana Coli, natomiast klasyfikacja NSZ uwzględniawartości ekstremalne: tlenu rozpuszczonego,BZT5, azotu azo-tynowego, fosforu ogólnego i Miana Coli (N5).

Porównanie przeciętnych wyników oznaczeń z 2004r. w stosunku do odpowiednich wielkości (SS) z poprzednichserii badań sygnalizuje poprawę właściwości wód PotokuBrowinieckiego dla większości ocenianych wskaźnikówzanieczyszczenia. Dla okresu 1996 – 2004 odwrotne tendencjeobejmują jedynie wartości SS tlenu rozpuszczonego i azotuamonowego, a w relacjach do serii badań z 2000 r. odnosi sięto jedynie do BZT5.

18

2.17. Prószkówka – Niewodniki.

Wody tego lewobrzeżnego dopływu Odry, ucho-dzącego do niej w km 168 + 400 kontrolowane są jedynie w od-cinku ujściowym (Niewodniki – km 3 + 600). Według wynikówoszacowania IMGW z okresu obserwacji 1963 – 1982 wielkościprzepływów charakterystycznych Prószkówki (zwanej równieżPrószkowskim Potokiem) w przekroju Niewodniki (km 3 + 600,A – 178 km2) i w ujściu (km 0 + 000, A – 180 km2) wynoszą od-powiednio (m3/s): SNQ SQ Niewodniki 0,27 0,89 Ujście 0,27 0,90

Objawy długotrwałego nadmiernego zanieczysz-czenia wód Prószkówki stwierdzono w 1996 r. jedynie dla żela-za ogólnego, przy nieco korzystniejszej ocenie przeciętnychwyników badań w zakresie azotu azotanowego, fosforu ogólne-go i Miana Coli.Wartości środkowe dla tych wskaźników zanieczyszczenia spe-łniały wymogi normatywne klasy trzeciej, przy czym najbardziejniekorzystne rezultaty badań sygnalizowały okresowe prze-kroczenia wartości S3. Znaczną koncentrację związków żelaza ujawnionorównież w trakcie kolejnych badań (2000 r.), przy zasadniczejjednak poprawie pozostałych właściwości objętych programembadań monitoringu regionalnego. W efekcie, przeciętną jakośćwód Prószkówki kontrolowanych w 2000 r. oceniono jako od-powiadającą kryteriom klasy drugiej, a wynik klasyfikacji NSZuwzględnia tylko incydentalną wartość stężenia azotu azotyno-wego (bez ocen cząstkowych dla żelaza ogólnego). W serii badań ubiegłorocznych w granicach przewi-dzianych dla pierwszej klasy czystości śródlądowych wód po-wierzchniowych utrzymywały się wszystkie rezultaty ocen anali-tycznych (w mg/dm3): tlenu rozpuszczonego (7,1 – 12,8), BZT5(0,8 – 2,7), azotu amonowego (0,28 – 0,79), fosforanów (0,02 –0,08) i fosforu ogólnego (0,022 -0,085).

Szczególnie duże stężenia azotu azotanowegostwierdzono w okresie: styczeń – kwiecień (25,3 – 56,2 mgN/dm3) przy czym wartość środkowa z rocznej serii badań nieprzekraczała stężenia dopuszczalnego dla wód klasy drugiej(S2 – 0,7 mg N/dm3). Podwyższoną zawartość azotu azotynowego (stęże-nia w granicach: 0,032 – 0,036 mg N/dm3 odpowiadające nor-mom klasy trzeciej) stwierdzono w początkowym okresie badań(luty – maj ), natomiast dalsze wyniki oznaczeń utrzymywały sięw przedziale wartości klasy pierwszej (0,013 – 0,016 mgN/dm3). Wyniki oznaczeń żelaza ogolnego osiągały dośćzróżnicowane wartości, a objawy nadmiernego zanieczysz-czenia sygnalizuje tylko rezultat badań z września (4,23 mgFe/dm3).

Najbardziej korzystne wartości Miana Coli (I klasa)ustalono dla prób pobranych do badań laboratoryjnych w mar-cu, maju, listopadzie i grudniu, a pozostałe wyniki badańwskazują na umiarkowane zanieczyszczenie bakteriologicznewód Prószkówki (II klasa). Oprócz wysokiego stężenia z lipca (26,3 µg/dm3 – IIIklasa) wyniki oznaczeń chlorofilu „a” (1,0 – 3,5 µg/dm3) możnauznać jako bardzo niskie (S1 – 10 µg/dm3). Rezultat klasyfikacji przeciętnej jakości wód Prósz-kówki badanych w 2004 r. (II klasa) wiąże się wyłącznie z oce-ną wartości SS Miana Coli, natomiast w klasyfikacji NSZ (N1)uwzględniono jedynie najwyższe wyniki oznaczeń azotu azota-nowego. Na podstawie różnic wartości SS wykazanych w ze-stawieniu S można stwierdzić przesłanki poprawy jakości wódPrószkówki w latach 2000 – 2004 dla dominującego zakresuporównywanych wskaźników zanieczyszczenia (tlen rozpusz-czony, BZT5, azot amonowy i azotynowy, fosfor ogólny, żelazo iMiano Coli), przy niezmiennych od 1996 r. wynikach oszacowa-nia przeciętnej zawartości fosforanów. Dla pozostałego zakresu badań (wskaźniki w na-wiasie) z wyjątkiem tlenu rozpuszczonego istotna poprawajakości wód charakteryzuje również efekt porównania danych z2004r. do odpowiednich wielkości z 1996 r.

19

2.18. Dożyna – Golczowice.

Jakość wód tego, kolejnego po Prószkówce, lewo-brzeżnego dopływu Odry (ujście w km 174 + 800) zwanego wmateriałach źródłowych również Chruścińską Strugą ocenianajest również tylko w odcinku ujściowym (ppk Golczowice, km 1+ 000). Zgodnie z informacjami wykazanymi w zestawieniu Tprzeciętne właściwości wód Dożyny w ppk Golczowice spe-łniały w 1996 r. kryteria normatywne klasy trzeciej, ze względuna wyniki oszacowania wartości SS azotu azotynowego i fosforuogólnego,przy odpowiednio korzystniejszej ocenie (II klasa) dlażelaza ogólnego i Miana Coli. Objawy okresowego nadmierne-go zanieczyszczenia wód kontrolowanych w 1996 r. stwierdzo-no najbardziej niekorzystnymi (ekstremalnymi – SE) rezultatamioznaczeń: BZT5, zawiesiny ogólnej, azotu azotynowego, fosforuogólnego, żelaza i Miana Coli. W kolejnej serii badań (z 2000 r.) sporadyczne prze-kroczenia warunków dopuszczalnych klasy trzeciej charaktery-zują jedynie serie badań azotu amonowego i żelaza ogólnego,nieco korzystniejszy również był efekt klasyfikacji przeciętnejjakości wód (II klasa) ustalony na podstawie oceny wartościśrodkowych azotu azotynowego i Miana Coli (w pozostałym za-kresie badań wartości SS spełniały kryteria klasy pierwszej). Dla pięciu wskaźników uwzględnionych w zeszłorocz-nej serii badań wszystkie rezultaty ocen analitycznych od-powiadały najwyższym wymogom normatywnym roz-porządzenia MOŚZN i L z dnia 5 listopada 1991r. Potwierdzająto zakresy zmian wyników oznaczeń (w mg/dm3): tlenu rozpusz-czonego (6,4 – 13,0), BZT5 (1,0 – 2,0), azotu amonowego (0,34– 0,67) i fosforanów (0,02 – 0,08), a także rezultatów badańchlorofilu „a” (1,0 – 3,7 µg/dm3).Szczególnie dużą zawartość azotu azotanowego stwierdzonow pierwszym kwartale (37 – 84 mg N/dm3, podczas gdy S3 – 30mg N/dm3).

W okresie luty – czerwiec, wyniki oznaczeń azotuazotynowego sygnalizowały znaczne zanieczyszczenie kontro-lowanych wód (III klasa, a w marcu stężenie ponad trzykrotniewyższe od dopuszczalnego – 0,200 mg N/dm3), natomiast wdrugim półroczu osiągały wartości w granicach: 0,013 – 0,017mg N/dm3 (I klasa). Niemal odwrotne relacje zmian stopniazanieczyszczenia dokumentują wyniki oznaczeń żelaza ogól-nego, mieszczące się w okresie styczeń – kwiecień wgranicach dopuszczalnych klasy pierwszej, a drugim półroczuprzekraczające wartość S3 – 2,0 mg Fe/dm3. Oprócz niecowiększych od wartości S1 (0,10 mg P/dm3) wyników ocen z lipcai sierpnia (0,11 – 0,12 mg P/dm3) pozostałe badania fosforuogólnego odpowiadały kryteriom normatywnym klasy pierwszej. Rezultaty badań bakteriologicznych z kwietnia, maja,lipca i października również sygnalizowały spełnienie najwy-ższych kryteriów rozporządzenia MOŚZN i L, a pozostałeoznaczenia Miana Coli osiągały wartości przewidziane dla wódklasy drugiej bądź trzeciej (w lutym i marcu). Pomijając wyniki ocen analitycznych żelaza, przecięt-na jakość wód Dożyny odpowiadała w 2004 r. warunkom do-puszczalnym klasy drugiej, ze względu na efekt oszacowaniawartości SS Miana Coli (0,435), przy odpowiednio lepszychrezultatach klasyfikacji cząstkowej dla pozostałych wskaźnikówzanieczyszczenia. Ze względu na stwierdzone w ograniczonej ilości ba-dań przekroczenia granicznych wartości klasy trzeciej: azotuazotanowego i azotynowego w klasyfikacji NSZ wykazano dwawskaźniki zanieczyszczenia (N2) W relacjach do wartości SS z 2000 r. jako korzystniej-sze można uznać przeciętne wyniki ubiegłorocznych badań:tlenu rozpuszczonego, azotu azotynowego, fosforu ogólnego iMiana Coli, natomiast pewien wzrost zanieczyszczenia wódujściowego odcinka Dożyny w okresie 2000 – 2004 sygnalizująwyniki porównania obliczeniowych stężeń (SS): BZT5, azotuamonowego, fosforanów i żelaza ogólnego. W okresie 1996 – 2004 korzystne tendencje zmianprzeciętnych wyników oznaczeń występują dla większości oce-nianych wskaźników zanieczyszczenia (z wyjątkiem azotuamonowego).

20

3. Wyniki klasyfikacji końcowej.

Zgodnie z informacjami zamieszczonymi w punktach2.1. – 2.18. oraz ich syntezą w tabeli nr 3 objawy długotrwałego nad-miernego zanieczyszczenia wód stwierdzono w górnym odcinku Stobra-wy (przekroje: Olesno i Stare Olesno ) w ujściowych przekrojach: Ba-ryczki, Wołczanki i Oziombla oraz w górnym biegu Prudnika, kontrolo-wanym powyżej miasta Prudnik. O ile w przekroju Olesno przekroczeniadopuszczalnych norm klasy trzeciej stwierdzono w większości badańbakteriologicznych, to w rejonie Starego Olesna dokumentuje je równieżprzeważająca ilość oznaczeń: azotu azotynowego fosforanów i fosforuogólnego. Dla wód Oziombla decydujące o negatywnej ocenie przecięt-nych ich właściwości w 2004 r. były wyniki badań azotu azotynowego,dla Wołczanki i Prudnika również Miana Coli, natomiast w wodach Ba-ryczki w większości badań rejestrowano bardzo duże stężenia zarównofosforanów jak i fosforu ogólnego. Przeciętna jakość wód w pozostałych 12 ppk monitoringuregionalnego kontrolowanych w 2004 r. odpowiadała kryteriom nor-matywnym rozporządzenia MOŚZN i L z dnia 5 listopada 1991 r. prze-widzianym dla śródlądowych wód powierzchniowych klasy trzeciej, dru-giej a nawet pierwszej. Jako odpowiadające wymogom klasy trzeciej sklasyfikowanoprzeciętne właściwości wód: Żydówki, Osobłogi i Złotego Potoku, a od-powiednio wyższy rezultat oceny PJW (II klasa) charakteryzuje serie ba-dań w ujściowych odcinkach: Stobrawy, Bogacicy, Budkowiczanki, Bry-nicy, Białej, Potoku Browinieckiego, Prószkówki i Dożyny. Objawy okresowego, nadmiernego zanieczyszczenia wódstwierdzono w 2004 r. w przekrojach pomiarowo – kontrolnych: PotokuBrowinieckiego i Żydówki w zakresie 5 – 6 wskaźników, w badaniachwód Białej dokumentują je ekstremalne wartości z serii oznaczeń azotuazotynowego i Miana Coli a dla Dożyny wartości SE azotu azotynowegoi azotanowego. Nie osiągnięcie kryteriów klasy trzeciej tylko w jednymwskaźniku stwierdzono dla wód Osobłogi (chlorofil „a”), Złotego Potoku(Miano Coli) i Prószkówki (azot azotynowy). W przekrojach badawczych Budkowiczanki i Brynicy nawetnajbardziej niekorzystne wyniki oznaczeń w pełnej serii badańmonitoringu regionalnego (10 wskaźników zanieczyszczenia) mieściłysię w granicach norm klasy drugiej, a dla ujściowych odcinków Stobra-wy (ppk Stobrawa),Bogacicy i Rzymkowickiej Strugi wyniki oceny naj-wyższego stopnia zanieczyszczenia wód badanych w roku ubiegłymbyły nieco gorsze (trzecia klasa).

4. Zakres zmian badanych właściwości wód w latach 2000 – 2004.

Ocenę przeprowadzono na podstawie porównania wykaza-nych w zestawieniach A – T obliczeniowych wartości (SS, SE) z dwóchostatnich serii badań: tlenu rozpuszczonego, BZT5, azotu amonowego iazotynowego, fosforanów, fosforu ogólnego, żelaza i Miana Coli przyzałożonych czterech przedziałach wzrostu zanieczyszczenia (1- 4) bądźpoprawy jakości wód (A- D). Najniższe przedziały (1, A) sygnalizująstosunkowo nieznaczny wzrost wartości obliczeniowych z 2004 r. (do20%), bądź ich zmniejszenie (do 10 %) w stosunku do danych z 2000 r.Dla przedziałów: 4 i D różnice wartości SS i SE przekraczają odpowied-nio: 100 % i 50 %. Dla Miana Coli zastosowano nieco większą skalęróżnic wzrostu (50% - 200%) i zmniejszenia (50% - 90%) obli-czeniowych wartości z porównywanych serii badań. Warto zwrócić uwa-gę, że dla tlenu rozpuszczonego i Miana Coli wzrost ocenianych wiel-kości sygnalizuje poprawę jakości badanych wód, a dla pozostałychwskaźników wskazuje na wzrost ich zanieczyszczenia. Końcowe efektyoceny w relacjach jedynie wzrostu bądź zmniejszenia zanieczyszczeniawód kontrolowanych w latach 2000 – 2004 wykazano w tabeli 4 przy za-stosowaniu oznaczeń barwnych oraz symboli cyfrowych charakteryzu-jących skalę wzrostu zanieczyszczenia (1 – 4), a także literowych doku-mentujących zakres poprawy ocenianych właściwości (A – D). Polabiałe na schematach oznaczają identyczne wyniki oszacowania war-tości SS bądź SE. Biorąc pod uwagę jedynie relacje zmian wartości środkowych(SS) można stwierdzić, że w stosunku do ocen z 2000 r. wody badane wroku ubiegłym charakteryzowały się nieco wyższym natlenieniem (dlawiększości przekrojów przeciętna zawartość tlenu rozpuszczonego byławyższa w granicach do 20% - stąd oznaczenie A), a najkorzystniejszezmiany stwierdzono dla: Oziombla, Bogacicy i Budkowiczanki. Przeciętne rezultaty badań w większości przekrojów (por.dane w nawiasach) sygnalizują niższą niż w 2000 r. zawartość: azotuazotynowego(13), fosforanów (11), fosforu ogólnego (15) i żelaza (11).Odpowiednio korzystniejsze były również rezultaty badań bakteriolo-gicznych w 12 ppk, natomiast wzrost zanieczyszczenia w zakresie BZT5i azotu amonowego stwierdzono dla 11 i 12 przekrojów. Z ocenianych ośmiu wskaźników, dla Stobrawy w ppk Olesnoi Wołczanki wzrost zanieczyszczenia dokumentują relacje zmian war-tości SS aż w sześciu, a nieco niższy zakres negatywnych zmian (4 – 5wskaźników) wyróżnia również ubiegłoroczne serie badań: Stobrawy wppk Stare Olesno, Żydówki, Prudnika, Złotego Potoku i Dożyny. Korzystny zakres zmian wartości SS w zakresie 6 – 7 wskaźnikówzanieczyszczenia ustalono dla: Stobrawy w dolnym biegu, Baryczki,Oziombla, Bogacicy, Budkowiczanki, Brynicy, Osobłogi, Białej i PotokuBrowinieckiego, a zwłaszcza, dla Prószkówki (dla 8 wskaźników).

21

22

Tabela 3Kryteria wstępne oraz wyniki klasyfikacji wód powierzchniowych województwa opolskiego

kontrolowanych w 2004 r. w ramach monitoringu regionalnego

Lp. NAZWA CIEKU - Przekrój

Wskaźniki* zanieczyszczenia, dla którychstężenia obliczeniowe oceniono jako „N”

przy klasyfikacji

Wyniki klasyfikacji**Na podstawie stężeń

przeciętnej jakościwód (PJW)

najwyższego stopniazanieczyszczenia (NSZ) ***

środkowychPJW

ekstremalnychNSZ

1 2 3 4 5 61. STOBRAWA - Olesno MC 1+AY, AA, FO, F N1 N52. STOBRAWA – Stare Olesno AY, F, FO, MC 1+AA N4 N53. STOBRAWA - Stobrawa � � II III4. BARYCZKA – Czaple Wodne F, FO 2+AA, AY N2 N45. WOŁCZANKA - Brynica AY, MC 2+T, F, FO, C N2 N66. OZIOMBEL - Brynica AY 1+B, C N1 N37. BOGACICA - Domaradz � � II III8. BUDKOWICZANKA – Stare Kolnie � � II II9. BRYNICA - Popielów � � II II10. ŻYDÓWKA - Popielów � T, B, AM, AY, FO, MC III N611. OSOBŁOGA - Krapkowice � C III N112. PRUDNIK - Prudnik AY, MC 2+FO, B N2 N413. ZŁOTY POTOK - Prudnik � MC III N114. BIAŁA - Dobra � AY, MC II N215. RZYMKOWICKA STRUGA - Chrzelice � � I III16. POTOK BROWINIECKI - Zielina � T, B, AY, FO MC II N517. PRÓSZKÓWKA - Niewodniki � AA II N118. DOŻYNA - Golczowice � AA, AY II N2

* T - tlen rozpuszczony, B - BZT5, AA – azot azotanowy, AM - azot amonowy, AY - azot azotynowy, F - fosforany, FO - fosfor ogólny, MC - Miano Coli, C - chlorofil „a”

**I, II, III - pierwsza, druga, trzecia klasa czystości, N - nie odpowiada kryteriom klasy III,*** pierwszy element informacji sygnalizuje ilość wskaźników w kolumnie 3.

5. Uwagi końcowe

5. 1.W rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r.w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzch-niowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu orazsposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód(Dz.U. nr 32 poz. 284) wprowadzony został nowy, pięci