Temat: Budowa i czynności życiowe owadów.

1. Budowa owadów.

Owady mają głowę, tułów i odwłok.

Czułki – jedna para; pełnią funkcję narządów dotyku, smaku i węchu.

Odnóża gębowe – żuwaczki i dwie pary szczęk tworzą aparat gębowy.

Odnóża kroczne – wyrastają zawsze z tułowia; służą do poruszania się.

Skrzydła – nie są odnóżami lecz wytworami powłoki ciała; zazwyczaj owady mają dwie pary skrzydeł, rzadziej jedną lub ich nie posiadają.

Inne charakterystyczne cechy budowy

Chitynowy oskórek - jest wytworem jednowarstwowego nabłonka. Oskórek jest niemal nieprzepuszczalny dla wody i gazów. Ma dużą odporność mechaniczną. Poza funkcją ochronną pełni funkcję szkieletu zewnętrznego. Aby umożliwić wzrost zwierzęcia, oskórek musi być co jakiś czas zrzucany w procesie linienia.

Pokładełko – to wyrostek z tyłu ciała samic wielu owadów, służący do rozmnażania. Za pomocą pokładełka samica może złożyć jaja w niewielkich otworach np. pod korą drzew.

Oczy złożone – składają się z kilku tysięcy pojedynczych oczek. Reagują na natężenie światła i barwy. Mózg potrafi przetworzyć sygnały płynące z oczek w jeden mozaikowy obraz.

2. Modyfikacje odnóży tułowiowych

Odnóża owadów składają się z pięciu członów, które w zależności od potrzeby mogą ulegać przekształceniom.

3. Odżywianie się owadów

Aparat gębowy owadów składa się pierwotnie z żuwaczek i dwóch par szczęk. U niektórych owadów zostały one silnie zniekształcone, przystosowując się do rodzaju spożywanego pokarmu – roślinnego czy zwierzęcego (drapieżniki). Niektóre z owadów to pasożyty roślin bądź zwierząt. Inne są wszystkożerne.

Aparat gębowy liżący – umożliwia zlizywanie pokarmu płynnego. Występuje m.in. u muchy – zanim mucha rozpocznie posiłek musi polać go śliną zawierającą enzymy trawienne.

Odżywianie się owadów Aparat gębowy gryzący

– występujący u owadów pobierających pokarm stały, w tym u drapieżników, które chwytają i tną na kawałki drobne zwierzęta (modliszka, biedronka).

Aparat gębowy ssący – ma postać

długiej zwiniętej trąbki

osiągającej długość nawet

kilkunastu centymetrów. Służy

np. do wysysania nektaru

z kwiatów (motyle).

Odżywianie się owadów

Aparat gębowy kłująco –

ssący – pozwala na

przebicie powłok ciała,

a następnie pobieranie

soków roślin lub płynów

ciała zwierząt (komar,

mszyca).

4. Budowa wewnętrzna owadów

5. Rozmnażanie i rozwój złożony owadów

Owady są zwierzętami rozdzielnopłciowymi i obserwuje się

u nich wyraźny dymorfizm płciowy – samica różni się

wyglądem od samca.

Samice, w okolicach otworu płciowego, posiadają pokładełko,

które służy do składania jaj.

U owadów następuje zapłodnienie wewnętrzne. Samica

składa wiele jaj, które pozwalają na przetrwanie gatunku.

Bardzo rzadko ma miejsce rozmnażanie bezpłciowe tzw.

dzieworództwo, w którym nowe organizmy rozwijają się

z niezapłodnionych jaj.

Rozwój złożony

– przeobrażenie

niezupełne

Taki rozwój jest

charakterystyczny m.in.

dla konika polnego

(prostoskrzydłe) i ważek.

Larwy opuszczające jajo

różnią się od postaci

dorosłej tylko

szczegółami budowy.

Każde kolejne stadium

związane jest

z linieniem, które

w zależności od gatunku,

może zachodzić kilka lub

kilkanaście razy.

Rozwój złożony

– przeobrażenie

zupełne

https://www.youtube.com/watch?v=MBXpWxKo

ZvQ

Zadanie domowe: uzupełnij tabelę na podstawie

informacji w podręczniku (w zeszycie).

Znaczenie owadów dla

człowieka

Znaczenie owadów

w przyrodzie

Pozytywne Pozytywne

Negatywne Negatywne