05_MIDAS XX WIEKU – TOM PARKER

7/28/2019 05_MIDAS XX WIEKU TOM PARKER

1/17

Jacek Walczyski

LEGENDAI RZECZYWISTOO YCIU KARIERZEI MIERCI

ELVISA PRESLEYA


2/17

ROZDZIA V

MIDAS XX WIEKUTOM PARKER

Tom Parker to persona ze wszechmiar zasugujca na osobn biografi.Showmaster przedwojennego chowu, prawdopodobnie pastor, a sprzedawca

hotdogw i taczcych kurczakw na pewno i nie wiadomo dlaczegoPukownik.

Thomas Andrew Parker ju w latach pidziesitych mia opinifenomena zamieniajcego w zoto kad rzecz ktrej si dotkn. O tym krluMidasie XX wieku mwiono, e bez adnego trudu mgby jako kanarki

sprzedawa wrble pomalowane na to. Wyznawa star jak wiat jankeskzasad: Nie prbuj nic tumaczy, tylko sprzedawaj.

Tom Parker by pochodzenia holenderskiego, nazywa si Cornelius vanKuijk i urodzi si w 1909 roku. W modoci wystpowa w cyrku i wesoymmiasteczku, ktrego pniej zosta wacicielem. By menaderem i lansjeremtak popularnych gwiazd country jak Hank Snow, Eddy Arnold i Gene Austin. Z

Presleyem spotka si do przypadkowo w lutym 1955 roku. Prowadzi wtedyrewi objazdow po miastach Poudnia i po opuszczeniu go przez dwch

piosenkarzy, na gwat potrzebowa jakiego zapchajdziury. Poradzono mu

Presleya, ktry cieszy si ju du popularnoci wrd lokalnych radiostacji.Kiedy zobaczy jak te zdoa oywi sztywn publiczno, dostrzeg swwielk szans. Zrozumia jak si dysponuje ten chopak. Poniewa Bob Nealenie stawia zbyt wygrowanych da, postanowi przej karier Elvisa wswoje rce. Jednym sowem, narzuci mu si jako menader i uczciwie trzebato przyzna pokierowa karier Elvisa w sposb jak najbardziej genialny.

Grubawy, ysawy jegomo w kapeluszu, z nieodcznym cygarem wzbach, czowiek, ktry si nigdy niemyli; ten to najbardziej przedsibiorczymenader o twardej rce doprowadzi do tego, e najwiksza amerykaska

wytwrnia pyt RCA odkupia kontrakt Presleya od lokalnej Sun Records za 35


3/17

Legenda i Rzeczywisto o yciu Karierze i mierci Elvisa PresleyaRozdzia V MIDAS XX WIEKU TOM PARKER

Opracowanie edytorskie: Jawa 48

Wszelkie prawa zastrzeone2

tysicy dolarw (rda podaj rne kwoty lecz t najczciej), co na oweczasy byo niebagateln sum jak na pocztkujcego piosenkarza.

Jednake ju w trzy lata pniej oficjalnie stwierdzono, e Sam Phillipspopeni w sawny najgorszy interes w dziejach wiatowej fonografii.

Sprzeda bowiem za ndzne grosze kur znoszc zote jaja warte miliony.Tymi zotymi jajami byy kolejne pyty, filmy, koncerty Presleyaprzynoszce wytwrni miliony dolarw zysku, a doprowadzajce modziecaego wiata do granic wniebowstpieniowego amoku. Kiedy w 1956 roku w

Nashville, Elvis nagra dla RCA Victor utwr Hertbreak Hotel, ktryprzyniesie mu pierwsze miejsce na listach przebojw i pierwsz Zot Pyt,Parker powie: Kiedy spotkaem Elvisa, wiedziaem e ma talent o wartocimiliona dolarw. Teraz ma milion dolarw.

Pniej Tom Parker pokieruje cakowicie przebiegiem kariery Elvisa.

Pozwoli odsuy mu wojsko, zainscenizuje jego triumfalny powrt na listybestsellerw a pniej na estrad, powie kiedy powinien si ju oeni. Przezcay ten czas z niezmiern precyzj i efektywnoci realizowa bdzie zasad,ktr wyoy Elvisowi podczas pierwszego spotkania: Ty masz tylko piewa,a ja zajm si reszt.

I zaj si. Rzuci wiatu fantastyczne a rwnoczenie szalone wyzwanie:Dokonamy rzeczy niemoliwych a rwnoczenie zadziwiajcych. Porwiemywiat, a rwnoczenie staniemy si bogatsi od arabskich szejkw i hinduskichmaharadw.

Mczyzna z ogromnym cygarem dotrzyma sowa. Przedsibiorczy,energiczny czowiek interesu i nieomylny psycholog zarezerwowa sobie prawodo absolutnej kontroli nad kad najdrobniejsz nawet nut wydobyta z gardaElvisa i w cigu niespena dwch lat z prowincjonalnego kierowcy ciarwkistworzy typ gronego amerykaskiego profesjonalisty. Elvis sam dbai zajmowa si przygotowaniem swych piosenek, wystpw, swego wyglduscenicznego. Natomiast Parker sprzedawa ju gotowy produkt. Na samym

pocztku umowy Parker wypowiedzia kardynaln sentencj: Pan Presley maswoich przyjaci i swoje zainteresowania, ja si do tego nie mieszam.Zasadniczym punktem naszej umowy jest to, e ja nie staram si piewa a on

sprawy handlowe pozostawia mnie.Przez dugi czas wsppraca bya wic idealna lecz Presley czsto

skary si, e ignorancja Parkera w dziedzinie sztuki nie pozwala mu na penewykorzystanie swych moliwoci, zwaszcza w dziedzinie aktorskiej. Podczas

pobytu w Hollywood Elvis otrzyma propozycjzagrania gwnej roli w filmieprodukcji M-G-M Sodki ptak modoci bdcym ekranizacj synnej sztukiTennessee Williamsa. Parker odrzuci t propozycj jako mogc wypaczyreputacj Elvisa. Ju sama propozycja zagrania gwnej roli w adaptacji sztuki owiatowej renomie, stanowia due wyrnienie i zaufanie producenta do


4/17




Presleya jako aktora. Film by wywietlany take w polskich kinach. Gwnrol odtwarza jak wiemy Paul Newman odnoszc ogromny sukces.

Presley pochodzi z Mississippi iposiada charakterystyczny, nosowy

akcent. Elektryczna gitara,nieartykuowane dwiki i zaskakujcaimprowizacja stanowi specyficzny urok

jego produkcji wokalnych. Parker z caymrozmachem przystpi do eksploatacjigwiazdora. W wyniku jego genialnych

koncepcji, na pocztku swej kariery naestradzie pojawi si rozmamany,mrucy oko i wycierajcy nos wierzchem

doni chopiec. Pniej by to ukadny,grzeczny, elegancki mczyzna aktorpiewajcy w filmach i na pytachchwytajce za serce szlagiery, by po

powrocie w 1972 roku na estrady,

zaprezentowa si ju tylko jako KRLpiosenki. W kadym przypadku z miejscafascynowa publiczno wszystkichgeneracji.

Bez mojej lewej stopy niemgbym piewa wyznawa Presley.Wkrtce to boyszcze estrady, bardziej

wwczas (195356) podobne do wyrostka udajcego trampa lub gangstera, byowacicielem trzech cadillacw (kanarkowy, rowy i biay), fioletowegolincolna, czarnego motocykla Harley Davidson (na ktrym jedzi w czarnejskrzanej kurtce i cyklistwce), tej Isetty i trjkoowego Messerschmidta. Akiedy pytano go czy ma zamiar si oeni, odpowiada cynicznie: po cokupowa browar, jeeli ma si ochot na szklank piwa.

Gdy w przedpokoju Elvisa toczy si tum autorw i kompozytorw,

pukownik czuwa i kontrolowa sytuacj. Autorzy i kompozytorzyprzedstawiali Presleyowi gotowe nagrania, bd makiety nagra imitujce gosPresleya aby zasugerowa mu szybszy wybr. Pukownik kaza Elvisowi nagorco nagra swj gos na tam z prbnym nagraniem. W ten sposb nagraniemogo by podpisane imieniem kadego kogo wybra menader take Presleyalub nawet Parkera jako wspautora. Jeeli rzeczywisty autor zadadodatkowych udziaw, wwczas odsyano mu tam jako rezygnacj z ofertyi przechodzono do nastpnych propozycji.


5/17




Tak to znakomity taktyk i showbussinessowy polityk elazn rk i zniesychanym wyczuciem sytuacji kierowa karier Elvisa. Wiedzia kiedy moeda horrendalnych stawek, wiedzia kiedy je obniy aby procentoway wdwjnasb. W rezultacie Presley pobi wszelkie rekordy w wysokoci stawek

honorariw za koncerty i wystpy telewizyjne. To wanie Parker wytargowadla Elvisa najkorzystniejsze warunki finansowe w Hollywood. Na dugo przedRobertem Redfordem Elvis zacznie zarabia milion dolarw za jeden film. Gdyza jeden z wystpw, telewizja zaproponowaa 60.000 dolarw, Parkerodpowiedzia z zimn krwi: Ja to przyjmuj, a ile zapacicie Elvisowi?

Parker by te inicjatorem wystpu Elvisa w synnej amerykaskiejaudycji telewizyjnej Stage Show Jackie Gleasona, gdzie piewa wraz z

brami Dorsey. W jednym z tych programw zaprezentowa piosenkHeartbreak Hotel, ktra staa si jego wielkim przebojem pytowym,

nagrodzonym Zot Pyt.Colonel konsekwentnie potrafi wykorzysta kady moment, kadyelement do osignicia dodatkowego dolara. Najlepiej wiadczy o tym epizod

jaki zaistnia w czasie krcenia jednego z filmw. Na planie Elvis nosi wasnyzegarek. Wykorzysta to Parker i zada (i uzyska!) od wytwrni dodatkowehonorarium w wysokoci 25 tysicy dolarw. Umotywowa to tym, e wkontrakcie nie byo zastrzeenia o noszeniu przez artyst wasnej garderoby.Interesy Presleya byy wic pod znakomit opiek.

Ale jak ju wspomniaem, zrobienie kariery nie jest jeszcze tak wielksztuk jak utrzymanie jej przez moliwie najduszy czas. Zdajc sobie spraw ztego, e szalestwo prymitywnego, bd co bd rock and rolla, musi siskoczy, a nastolatki wydorolej i stan si ustabilizowanymi ludmiszukajcymi innej muzyki, Parkerpostanowi zmieni nieco styl wypracowany

przez Presleya i poszerzy jego repertuar. Wykorzystujc wyjtkowmuzykalno swego podopiecznego, jego nieprzecitne zdolnoci wokalnei wspaniae moliwoci interpretacyjne, wczy do jego repertuaru ballady,

piosenki w styli country, pieni religijne i kocielne, nastrojowe przerbkiznanych wiatowych szlagierw. Gwnym punktem programw Elvisa bdz iew owym czasie nadal rock and roll, ale na pytach, w filmach i na estradzie

zaczn coraz czciej pojawia si (a pniej i dominowa) nastrojowe ballady,country, koldy i gospele. Repertuar Elvisa zostanie tak ustalony, aby kadymg znale dla siebie co miego, a wic i rock and roll i blues i countryi sweet i gospel a nawet hymny narodowe. Z takim wanie programem Elvisstanie si gwn atrakcj drogich, ekskluzywnych lokali w Las Vegas.


6/17


7/17




oraz nagra kilka pyt, ktre miay stopniowo ukazywa si na rynkumuzycznym podczas jego nieobecnoci. Aby nie deprecjonowa wasnejwartoci, Elvis nie wystpowa w adnych wojskowych kabaretach czyteatrzykach. Ale co z oczu to i z serca. Publiczno rock and rollowa jest

kapryna, wymaga staej obecnoci swych boyszcz. Sfabrykowano wic caplejad nastpcw Presleya: Ricky Nelsona, Frankie Avalona, Tommy SandsaStarano si o rozmaite odmiany typw wystpujcych w rnych scenkach.

Nastpcy wielkiego Elvisa grali i piewali klczc lub lec na plecachi udajc ataki epileptyczne lub erotyczne spazmy mniej lub bardziej fascynowali

publiczno.Pozwalano im si wyszumie. Lokalni i zagraniczni naladowcy

i imitatorzy przemijali jak jeden sezon. A gdy przeminli triumfalnie i pewnieElvis wrcina estrad.

Nawet byskotliwa, dugotrwaa i fantastyczna kariera The Beatles niebya w stanie zagrozi mu na duszy czas ani przymi jego blasku. Dwuletniasuba wojskowa w RFN nie tylko nie przyniosa kresu jego kariery lecz staasi kolejnym krokiem do sawy i chway.

Film z Elvisem pt: G. I. Bluesopowiadajcy o jego onierskich losachoraz dwa longplaye G. I. Blues i Elvis Is Backprzyniosy mu oszaamiajcysukces i akceptacj dorosych rodzicw tych, ktrzy jeszcze nie tak dawno

byli oskarani o wszystko co ze.Rock and roll kontynuowa wic nadal swj pochd przez wiat, a kiedy

wci zastanawiano si, kto bdzie prawdziwym nowym Presleyem ELVISWRCI!

Jeszcze w czasie jego nieobecnoci rozwaano jego ewentualnkontynuacj kariery. Ale przewaay opinie, e nim Presley nauczy sisalutowa, wszyscy o nim zapomn. A znany komik Alan King artowanawet: Armia zastpi mu wytwrni pyt. Za milion umytych talerzy otrzyma

jeden zoty.W czasie nieobecnoci Elvisa w1959 roku, radio stanu Mississippi

urzdzio ceremonialny pogrzeb rock and rolla. Mississippi to miejsce urodzinElvisa. Prorok rock and rolla odbywajc sub wojskow przeszed powan

ewolucj i radiostacja miaa powody aby ogosi, e rock and roll nie yje.Symboliczn trumn wypeniono ponad 5 tysicami pyt i zainscenizowano

parodi pogrzebu. Ale po zakoczeniu ceremonii owe 5 tysicy pyt zostao woka mgnieniu rozchwytane przez uczestnikw pogrzebu.

Powrt Elvisa sta si wielk manifestacj, ktra ugruntowaa jegopowodzenie i poszerzya i tak ju szeroki krg jego admiratorw.

Dzie wyjcia z koszar podobny by do estradowego sukcesu. 3 marca1960 roku o godzinie 7.24 na lotnisku McGuire w New Jersey wyldowatransportowiec US Air Force z Elvisem Presleyem na pokadzie. Oczekiwao go


8/17




200 dziennikarzy i fotoreporterw oraz kilkadziesit tysicy wielbicieli.Towarzyszya im prawdziwie arktyczna burza niena. Ale cierpliwo ioczekiwanie zostay nagrodzone. W otwartych drzwiach samolotu stansierant Elvis Presley z III Dywizji Pancernej Friedburg. Pozdrowi szalejce

tumy. Z lotniska udano si do Fortu Dix, gdzie odbya si zaimprowizowanakonferencja prasowa. Stamtd Elvis uda si pocigiem do Memphis. Na peroniepowita go tum wielbicieli z transparentem Welcome Home Elvis. WGracelandzie odbya si konferencja prasowa, w miejscowych sklepachi wystawach ukazay si powitalne napisy i eksponaty. Cae miasto witao swegoobywatela. Elvis doskonale prezentujcy si w ciemnooliwkowym mundurze

by niezwykle szczliwy i wzruszony. Nie powstrzymywa si od ez.Wojsko uksztatowao Elvisa. Dojrza, wydorola, spowania, sta si

mczyzn. Parker zmieni te gruntownie jego profil estradowy. Wystpy

ograniczy do minimum aby z czasem zaprzesta ich cakowicie, powicajcczas wycznie na nagrywanie pyt i krcenie filmw. Tu po wyjciu z wojska,wypuszczono na rynek pyt Elvis Is Backoraz nakrcono film Cafe Europa,zmieniajc w ostatniej chwili jego tytu na G.I. Blues (G.I.government issue,dosownie: emisja rzdowa popularna nazwa amerykaskiego onierza). W

Nashville Elvis nagra kilka piosenek, bdcych nowymi wersjami starychszlagierw. Nagranie nowej wersji O sole mio jako Its Now Or Never miaougruntowa ustabilizowan pozycj Presleya i jego wiek dojrzay. Piosenksprzedano w rekordowej iloci egzemplarzy. Utrzymywaa si ona przez 9tygodni na I miejscu listy przebojw New Musical Express poczwszy od 4listopada 1960 roku. Suchali jej wszyscy modzie, doroli a przedewszystkim rodzice dorastajcej modziey. By to moment szczytowy w karierzePresleya. Byy demoralizator modziey okaza si czowiekiemzdyscyplinowanym i sympatycznym. A do tego tak sodko i wzruszajcopiewa.

Sta si teraz niezaprzeczalnie najpopularniejszym piosenkarzemamerykaskim. Teraz ju nawet najwiksi jego wrogowie nie mieli goatakowa, a krytycy wystawiali mu jak najlepsze opinie. Krytykowano idruzgotano jego filmy lecz wychwalano i wynoszono pod niebiosa jego samego,

a piosenki z jego filmw zdobyway wszystkie laury i szczyty list bestsellerw.Nikt ju nie mia nawet okrela go mianem Elvis-Pelvis. Obecnie nazywanogo ju tylko The KING.

Tak wic kolejny, genialny chwyt niezmordowanego Parkera przynisefekty. Pomimo zaamania si rock and rolla, Elvis stale bi rekordy powodzeniai utrzymywa si na fali popularnoci, co w dziedzinie muzyki pop stanowionadzwyczajny ewenement.

Wydawao si e eksplozja muzyki zespoowej, jaka na pocztku latszedziesitych wybucha gwnie za spraw The Beatles, The Shadows czy


9/17




The Rolling Stones, zmiecie Presleya z powierzchni sukcesu, ale widocznie jego

powoaniem byo nigdy nie odej w zapomnienie. W latach szedziesitychElvis usun si co prawda ze sceny, z estrady ale jego popularnoci niezagroziy ani na chwil najmodniejsze nawet grupy. Nawet w symboliczny

pogrzeb rock and rolla nie wywoa spodziewanego oddwiku. Odpowiedzibyy powstajce wszdzie fancluby jego imienia, i demonstracje na jegopocztkowych filmach.

W tym okresie Elvis nie

wystpowa, powicajc si tylkonagraniom studyjnym i grze w filmach,

co byo kolejnym swoistymmajstersztykiem Parkera: lansowaniemna gwiazd filmow i cho filmy

Presleya nie byy arcydzieamikinematografii utrzymaniem iumocnieniem wiatowej popularnoci

piosenkarza.

W drugiej poowie latszedziesitych, suchajc lepo radswego mentora, Elvis znacznie

ograniczy rwnie nagrywanie piosenek zamykajc si w wiecie filmowychdekoracji Hollywoodu. Na rynku pytowym ukazyway si najczciejwznowienia lub longplaye filmowe.

Longplaye te to gwnie tamy dwikowe z jego filmw. Hollywoododkryo swego Marlona Brando gitarzyst i swego Jamesa Deana

piosenkarza. Produkcja filmw z Elvisem postpowaa szybko. Kowboj w Loveme tender, ratownik w Fun In Acapulco, zbuntowany modzieniec w KingCreole, bokser wKid Galahad, piosenkarz w Roustabout, kierowca wycigowyw Speedway, pilot wIt Happened at the Worlds Fair, marynarz w Girls! Girls!

Girls! czy instruktor jazdy na nartach wodnych w Clambake.

Zmieniajc profil artystyczny Elvisa, Parker mia dwa cele: ograniczajc wystpy estradowe nie dopuszcza do ewentualnych incydentw oraz wywoa

niedosyt przeduajcy popularno swego podopiecznego.Wszystko w myl zasady: Nie rb tego co moesz zapiewa,

wykorzystujc wszelkie okazje do przemycania piosenek przez telefon, wbasenie, pod prysznicem, w kajaku, helikopterze, samochodzie, na jachcie, w

wodzie, powietrzu czy na play.Krcono wic te i nastpne filmy, bdce niejako parodiami tych

pierwszych lub je powielajce: Kissin Cousins, Girl Happy, Frankie andJohnny, Hawaiian Paradise Style, Double Trouble, Viva Las Vegas, Clambake,

Spinout, Speedway. Wszystkie w byskawicznym tempie, w wikszoci mierne


10/17




(niektrzy recenzenci uznawali je za kiczowate), lecz cieszce si olbrzymimpowodzeniem publicznoci, przede wszystkim tej umuzykalnionej rozrywkowo.W filmach tych, Elvis zawsze kreowa postacie wzbudzajce sympati widza,nieskazitelne, nieustraszone, jeeli pocztkowo kontrowersyjne to w finale

zawsze pozytywne.

Czy rzeczywicie filmy te s a tak ze artystycznie? Trudno toobiektywnie stwierdzi. Gdy ta ksika powstawaa, w Polsce obejrzelimy ichzaledwie cztery i to tylko w telewizji: Love Me Tender, King Creole, Hawaiian


11/17




Paradise Style i Fun In Acapulco. Cieszyy si bezprzykadnym powodzeniem.Love Me Tenderemitowano trzykrotnie, po raz pierwszy w 1966 roku.

Dzi wikszo z nas widziaa ju wszystkie filmy Elvisa, nie tylko tefabularne lecz i koncertowe i dokumentalne. Ogldaem wszystkie i chocia

moja opinia bdzie na pewno subiektywna, mog z ca pewnoci stwierdzi,e wikszo naszych krytykw i publicystw bezmylnie powtarzaa opinieamerykaskich periodykw i dziennikw. Zaznaczam, e w owym czasiewikszo krytykw nie widziaa adnego z filmw Presleya. A najwiksz gaf

popeni chyba Lucjan Kydryski, gdy w jedn z nocy sylwestrowych,zapowiadajc film Viva Las Vegas, stwierdzi, e film warto obejrze choby dlasamego ujrzenia synnego miasta gwiazd, domw gier, feerii wiate i rozrywki.Trudno chyba o wiksze dyletanctwo. Nie by zreszt jedyny czy odosobnionyw tego typu opiniach.

Temat filmowy by tylko pretekstem do zaprezentowania piosenekElvisa. Pozwol sobie zrobi w tym miejscu uwag, e rwnie filmowe rolemojego wielkiego krajana, Jana Kiepury chopaka z Sosnowca, rwniestanowiy to dla ukazania jego niezwykego talentu i zaprezentowaniacudownego gosu. Nie chciabym tu obrazi fachowcw, gdy z pewnocinawet si do nich nie umywam w tej dziedzinie ani w zakresie poziomu wiedzyfachowej, lecz wydaje mi si, e wikszo z nich zasugerowaa si po prostuszablonowymi ocenami zachodnich kolegw. Wikszoci filmw Presleya tezapewne nie ogldaa.

Opinie o filmach Elvisa byy z reguy zgodne: ubouchne historyjkipokazane z bezprzykadnym przepychem. Ale i tu mona stwierdzi, e nie byyw amerykaskiej kinematografii zjawiskiem odosobnionym. Wystarczy

przypomnie wspaniae kolorystycznie, ze wiatowym rozmachem iprzepychem zrealizowane Upadek Cesarstwa Rzymskiego, HelenaTrojaska, Dyngis Chan czy woskie adaptacje sienkiewiczowskich Ogniemi mieczem i Quo Vadis a nie majce nic wsplnego poza tytuem z

prawd historyczn. Podobnie byo z adaptacjami wielkich dzie rosyjskichpisarzy. Wszystkie one przynosiy jednak wspania rozrywk i niezapomnianewraenia widzom a producentom wielomilionowe zyski. Filmy z Presleyem to

przede wszystkim prezentacja i wprowadzenie na rynek jego nowych piosenekw oryginalnej formie. e nie s to szczyty artystyczne z tego Parker doskonalezdawa sobie spraw. Nigdy zreszt jego ambicj nie byo zrobienie z Elvisagwiazdy filmowej wiatowego formatu. Wrcz przeciwnie stara si nawethamowa dno i ambicje Elvisa do udziau w wartociowych filmach.Wiedzia, e najwikszym atutem Elvisa jest gos i zdolnoci interpretatorskie.Dlatego te zapewnia mu wspudzia znanych aktorek, aktorw i reyserw.Sprawiao to, e Presley dojrzewa aktorsko, uczy si od nich zachowania przedkamer a reszt dopeniay piosenki, ktrych stale domaga si muzyczny rynek.


12/17




Elvis zacz domaga si roli na miar swojego talentu i pomau filmyprzestaway by wizualnymi longplayami. W Stay Away Joe, Change of Habit,Live a Little Love a Little, The Trouble with Girls nie byo ju tak duo piosenekjak w Fun In Acapulco, Hawaiian Paradise Style, Girls, Girls, Girls, Double

Trouble czy Spinout. A w Charro Elvis piewa jedynie w czowce podnapisami. Powtrzono stereotyp z innego westernuFlaming Star.

Z czasem krytycy zaczli przychylniej spoglda na Presleya i jegofilmy. Cho fabua z reguy nadal nie ulegaa zmianie, podkrelano corazdojrzalsz i lepsz gr na tle zawsze doskonaych piosenek. Czy by to efektwyrobienia aktorskiego czy talentu organizatorskiego Parkera, trudno dociec.

Dzi, gdy widzielimy ju wszystkie filmy Elvisa mona stwierdzijednoznacznie: wystpy Elvisa w filmach byy now form promocji piosenek.Dzi z pewnoci wykorzystano by teledyski i videoclipy. Sam Presley dokrytycznie wyraa si o swych filmach, czsto po prostu ich si wstydzi. Nie

posiada jednak adnego wpywu na scenariusz a wycofanie si z kontraktustanowio grob powanych konsekwencji finansowych. Do mia ju filmw,w ktrych ni z tego ni z owego, w najbardziej nieoczekiwanym momenciezaczyna piewa, w dodatku o czym wogle nie zwizanym z treci filmu.

Niezadowolenie KRLA byo zrozumiae. Musia podda si finansowympresjom. Kade wyemitowanie filmu trzy razu w roku zbiegao si dziwnymtrafem z rozpoczciem wakacji w szkoach. W annaach kina, filmy z Presleyemstanowi jedyn w swoim rodzaju kategori. W sezonie ogrkowym nie takatwo wylansowa nawet mierny film. Cae kino umiecha si do Amerykaninana urlopie.


13/17




Mona wic wysnu wniosek, e Presley by niezym aktorem, tylkogrywa w filmach o mao ambitnych scenariuszach. Mia zreszt na tylesamokrytycyzmu aby otwarcie do tego si przyznawa.

Motor wszystkich sukcesw Presleya Tom Parker dba o interesy

Elvisa w kadym calu. Byy to zreszt take jego interesy. Kontrolowa niemalwszystko, od zakadania specjalnych pism kierowanych przez fan-cluby po drukspecjalnych koszulek z fotografi Elvisa (dzisiejsze T-shirts).

Ale oczywicie nawet piciu Parkerw nie byoby w stanie wylansowaElvisa, gdyby on sam nie by obdarzony naprawd wyjtkowym talentem wspaniaym oryginalnym gosem o unikalnym brzmieniu, olbrzymimuzykalnoci, niespotykanym wyczuciem rytmu, doskonaymi warunkamiestradowymi, temperamentem i niepowtarzalnym wdzikiem. Parker umiatylko odpowiednio te cechy wyeksponowa.

Pod koniec lat szedziesitych Elvis by najlepiej opacan gwiazd whistorii muzyki i filmu rozrywkowego. Milion dolarw za kady film, 50%zyskw, do tego dochody z nagra pytowych. Zarabia od 5 do 6 milionwdolarw rocznie, a wic tyle co Elizabeth Taylor, Cary Grant i Audrey Hepburnrazem wzici. A do tego dochodzio jeszcze kieszonkowe.

Od 1956 roku Elvis krlowa na listach przebojw niemal w kadymtygodniu. Kada jego pyta stawaa si bestsellerem i wchodzia na samwierzchoek list przebojw. Na samej tylko licie bestsellerw prowadzonej

przez New Musical Express od stycznia 1957 do czerwca 1965 roku Elvisgoci nieprzerwanie przez 56 tygodni, wprowadzajc na pierwsze miejsce 15utworw. Byy to kolejno:

24 stycznia 1957 All Shook Up (przez 7 tygodni)

24 stycznia 1958 Jailhouse Rock (3 tygodnie)

30 stycznia 1959 One Night i I Got Stung (3 tygodnie)

15 maja 1959 A Fool Such As I i I Need Your Love Tonight (5tygodni)

4 listopada 1960 Its Now Or Never (9 tygodni)27 stycznia 1961 Are You Lonesome Tonight (5 tygodni)

24 marca 1961 Wooden Heart (3 tygodnie)

26 maja 1961 Surrender (4 tygodnie)22 wrzenia 1961Wild In the Country (1 tydzie)10 listopada 1961 His Latest Flame (3 tygodnie)

18 maja 1962 Good Luck Charm (5 tygodni)

14 wrzenia 1962Shes Not You (3 tygodnie)14 grudnia 1962 Return To Sender (2 tygodnie)

w 1965 roku Crying In The Chapel (2 tygodnie).


14/17




W 1967 roku Pukownik zdecydowa, e czas ju najwyszy by Elvis sioeni. Polubi wic Priscill Ann Beaulieu, crk dowdcy pod ktrymsuyw wojsku w Europie, a ktr pozna gdy miaa czternacie lat. lub odby si wLas Vegas. Ze zwizku tego urodzia si creczka gorco uwielbiana przez

Elvisa Lisa Maria. Maestwo nie przetrwao dugo. Po piciu latachuwielbiana Priscilla opucia Elvisa wic si z nauczycielem karate MikeemStoneem, ktrego sam dla niej zaangaowa. Odesza, poniewa jak samastwierdzia nie moga ju duej znie zotej klatki.

Na pocztku latsiedemdziesitych Elvis Presley

powrci na estrady. By u szczytupowodzenia. Wczeniej, w 1969roku wystpi publicznie w hotelu

w Las Vegas. W 1970 rokunoworoczny program HawaiiShow obejrzeli telewidzowieczterdziestu krajw. W 1972 rokuodby si jego pierwszy po ponaddziesiciu latach publiczny WielkiKoncert w Madison SquareGarden w Nowym Jorku. W 1973

roku super widowisko Aloha from Hawaii transmitowane z Honolulu viasatelite obejrzao miliard widzw na caym wiecie, a liczba sprzedanych pyt

przekroczya p miliarda egzemplarzy. Na rozkadanym longplayu Alohafrom Hawaii wrd wielojzycznych napisw jest take polski Kochamy CiElwis.

W latach siedemdziesitych Elvis to ju nie tylko idol, piosenkarz i aktor jego posta to take symbol. Lata nienagannej suby dla kraju zyskay muszacunek prawomylnych obywateli. Milczca Ameryka rozpoznaa w nimwreszcie swojego. W wojsku da si pozna jako wzorowy onierz,nieustraszony kapral, fachowy sierant, wspaniay kolega i obywatel bezzarzutu. Zebra medale za strzay z karabinu i pistoletu, za jazd i manewry

czogiem. Zasuy sobie na honorow wzmiank w uznaniu wzorowegozachowania.

Po powrocie do cywila zrzuci strj modego, gniewnego i sta sistatecznym modym czowiekiem. Kolekcjonowa cadillaki, trzyma prywatnobstaw liczniejsz ni u prezydenta Cartera, za rad i inspiracj swegomenedera pomnaa swoje bogactwo. Jego luksusowa rezydencja otoczona

bya wysokim murem ze wspania bram przedstawiajc nuty na piciolinii.Urzdzona bya w przedziwny sposb. Przeplataa si tu mieszanina stylowych


15/17




mebli, prawdziwych i faszywych antykw z przedmiotami nowoczesnymii sprztem elektronicznym.

Pniej Presley kupi wielkie ranczo pod Memphis za 100 tysicydolarw i tam planowa budow nowej posiadoci dla siebie i dla rodziny.

Elvis wzorowy obywatel skrupulatnie paci podatki. Jegonieobecno na scenie podczas penienia suby wojskowej kosztowaa drogoskarb amerykaski. Ale Presley nie omieszkawynagrodzi pastwu tych strat.W cigu dziesiciu lat przeznaczy przeszo milion dolarw dla skautw, dlaArmii Zbawienia, dla nieuleczalnie chorych wszelkiego rodzaju. Zakupi jachtPotomac nalecy kiedy do prezydenta Roosevelta i ofiarowa gozakonnicom z Memphis. Jacht kosztowa 55 tysicy dolarw i zakonnice niemogy przyj tak kosztownego daru. Przechodzi wiec w kolejne rce byostatecznie sta si ekskluzywn restauracj wodn, z ktrej zyski i dochody

przekazywane byy na rzecz szpitala St. Jude Hospital w Memphis.Elvis organizowa take licytacje zabawek i maskotek z lat dziecinnychna cel osamotnionych i nieszczliwych dzieci. Zasada tych aukcji bya prosta:zakupujcy ofiarowywa zakupion zabawk dziecku z domu dziecka czysierocica, dochd za z tej aukcji przekazywany by w caoci dla dzieci, sieroti chorych.

Miosierdzie i patriotyzm Elvisa obaliy reputacj zimnego drania jakz reguy obdarzano go w kocu lat pidziesitych, jak kadego zresztwywrotowca w nurcie modzieowym. Byy rwnie i dosadniejsze,charakterystyczne dla amerykaskiego gruntu okrelenia. W 1962 roku

przebywajcy w USA arcyksi austriacki Otto von Habsburg, powiedzia nakonferencji prasowej, e Elvis Presley jest symbolem buntu modzieyznajdujcej si w niewoli komunizmu. Komunizm? Ju chyba my najlepiejwiemy jak atwo jest naduy tego okrelenia, gdy nie ma si wiele do

powiedzenia.Presley nie pali, nie pije, nie uywa narkotykw. To nastpny rys jego

charakteru jako idola nastolatkw i modziey lat 50. i 60. I tak te gosz tumyjego wielbicieli. Ponadto jest politycznie obojtny, co wicej konserwatywny.Presley zarabiajcy potwornie wielkie pienidze i yjcy w szalonym

przepychu, w gruncie rzeczy jest prostym, skromnym czowiekiem. Po prostujest czowiekiem normalnym. Nie urzdza skandali, paci podatki, wielbi swon i creczk wydaje si by odporny psychicznie na przejawy

popularnoci. Nie jest tragiczn postaci w yciu i historii rozrywkowegoshowbussinessu jak na przykad gwiazdy jazzu Charlie Parker czy BillieHoliday, a nawet wprost przeciwnie uchodzi za synonim yciowego

powodzenia. I nadal trafia do serc i domw suchaczy.Tytuy jego nowych albumw pytowych trafiaj do kadego: Elvis dla

kadego, Elvis dla ciebie, Co dla wszystkich, Pucharek szczcia z Elvisem,


16/17




Elvis na danie, Elvis piewa dladzieci i dla dorosych rwnie, Tylko razem

z wami, Spotkanie z Elvisem, Bdmy przyjacimi.

Przebj O sole mio to w wersji Elvisa Its Now Or Never. Jegowykonanie otworzyo mu szeroko drzwi do serc najprzyzwoitszych rodzin.

Potem przyszy nastpne, podobne w swym zaoeniu i brzmieniu a bdce naog nowymi, przystpnymi przerbkami starych, znanych szlagierw:Surrender (Torna a Sariento Wr do Sorento E. Curtisa)), Crying in theChapel(wielki przebj zespou The Orioles z 1953 roku), Wooden Heart (Wennin komm, muss ich denn), Today, Tomorrow and Forever (Liebestraum F.

Liszta),No More (La Paloma S. Yradiera), Cant Help Falling In Love

(Plaisir damour), FoolsFall In Love, Bridge Over Troubled Water,AlohaOe (hawajska kompozycja ksiniczki Liliuskalani z 1878 roku),Peace in the Valley (wielki przebj Reda Foleya skomponowany w 1939 roku

przez Thomasa Dorseya). Synny pierwszy przebj filmowy Elvisa Love MeTenderpowsta na kanwie popularnej konfederackiej Aura Leez 1861 roku,Santa Lucia to znana woska canzona, prawdopodobnie skomponowana przezteodore Cottraua a Tonight Is So Right For Love to Opowieci Laskuwiedeskiego Johanna Straussa.


17/17




I oczywicie koldy, gospele, souls i pieni religijne: Silent Nightsynna Cicha noc, White Christmas, Merry Christmas Baby, Amazing Grace,Why Me Lord, How Great Thou Art, Mama Liked The Roses, So High, Swing

Down Sweet Charriot, Youll Never Walk Alone.

Jedna z piknych piosenek Elvisa nosi tytuLong Black Limousinei mwi o dziewczynie, ktra odesza, zrobia karier i teraz jedzi pikn, czarnlimuzyn

Nastpny rozdzia nosi tytu:Rozdzia VIPOWROTY

Dokument w formacie *.pdf moe by wykorzystany wycznie do uytku osobistego bezprawa do dal szego obrotu i obiegu komercyjnego lub handlowego i nie moe by poddawany

modyfikacjom bez zgody autora edycji.Naley go traktowa tak, jak ksik wypoyczon do przeczytania.

05_MIDAS XX WIEKU – TOM PARKER

Documents

Transcript of 05_MIDAS XX WIEKU – TOM PARKER