02. PN_S_02205_1998_Drogi_samoch_roboty_ziemne_wymag_badania

stycze 1998

POLSKIKOMITET

NORMALIZACYJNY

POLSKA NORMAPN-S-02205

Drogi samochodowe

Roboty ziemne

Wymagania i badania

Zamiast:BN-72/8932-01

Grupa katalogowa

ICS 93.080.10

Deskryptory: 0179310 - nawierzchnie drogowe, 0188453 - drogi, 0879900 - podoa, 0396727 - wymagania, 0035099 - badania, 0346580 - terminologia, 0164011 - roboty ziemne.

PRZEDMOWA

Norma zastpuje dotychczasow norm branow BN-72/8932-01 Budowle drogowe i kolejowe - Roboty ziemne, ktra zgodnie z rozporzdzeniem ministra transportu i gospodarki morskiej z dnia 24 marca 1994 r. bya norm do obowizkowego stosowania.Istotne zmiany w stosunku do BN-72/8932-01:- z zakresu stosowania normy wyczono kolejowe roboty ziemne,- uaktualniono wymagania dotyczce drogowych budowli ziemnych,- rozszerzono zakres wykorzystywania materiaw odpadowych,- podano wymagania dotyczce odksztacalnoci podoa budowli,- wprowadzono sprawdzanie wtrnego moduu odksztacenia powierzchni wykonanych warstw,- wprowadzono zasady ochrony przeciwerozyjnej skarp i zboczy,- rozszerzono nazewnictwo,- usunito fragmenty tekstu nie odpowiadajce zakresowi stosowania normy,- wprowadzono legalne jednostki miar,- uaktualniono wykaz norm powoanych,- zamieszczono zaczniki normatywne (A i B) oraz zacznik informacyjny (C).

SPIS TRECI

1 Wstp1.1 Zakres normy1.2 Normy i dokumenty powoane1.3 Definicje i symbole2 Wymagania2.1 Zgodno z dokumentacj2.2 Odkrycia wykopaliskowe i nie przewidziane urzdzenia lub materiay2.3 Roboty pomiarowe2.4 Roboty przygotowawcze2.5 Wymagania dotyczce podoa budowli ziemnej2.6 Wymagana dokadno wykonania budowli ziemnych2.7 Wymagania dla wykopw i ukopw2.8 Wymagania dla nasypw2.9 Odkady2.10 Zagszczenie gruntu2.11 Zasypki obiektw inynierskich2.12 Zabezpieczenie przed opadami atmosferycznymi2.13 Umocnienie skarp

PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe Roboty ziemne Wymagania i badaniaPowielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO Strona 1

3 Badania3.1 Zakres bada3.2 Opis bada3.3 Ocena wynikw badaZacznik A (normatywny) Wyznaczanie wskanika nonoci gruntu wnoZacznik B (normatywny) Oznaczanie moduu odksztacenia podoa przez obcienie pytZacznik C (informacyjny) Bibliografia1 WSTP

1.1 Zakres normyW niniejszej normie okrelono wymagania i badania dotyczce drogowych robt ziemnych. Norm stosuje si przy projektowaniu, wykonywaniu i odbiorze robt ziemnych zwizanych z budow, przebudow i utrzymaniem drg samochodowych, ulic, placw, parkingw i lotnisk. Norma nie ma zastosowania do robt fundamentowych.

1.2 Normy i dokumenty powoanePN-B-02480:1986 (PN-86/B-02480) Grunty budowlane - Okrelenia, symbole, podzia i opis gruntwPN-B-03010:1983 (PN-83/B-03010) ciany oporowe - Obliczenia statyczne i projektowaniePN-B-03020:1981 (PN-81/B-03020) Grunty budowlane - Posadowienia bezporednie budowli - Obliczenia statyczne i projektowaniePN-B-04452:1974 (PN-74/B-04452) Grunty budowlane - Badania polowePN-B-04481:1988 (PN-88/B-04481) Grunty budowlane - Badania prbek gruntuPN-B-04493:1960 (PN-60/B-04493) Grunty budowlane - Oznaczanie kapilarnoci biernejPN-B-06050:1968 (PN-68/B-06050) Roboty ziemne budowlane - Wymagania w zakresie wykonywania i badania przy odbiorzePN-B-23004:1988 (PN-88/B-23004) Kruszywa mineralne - Kruszywa sztuczne - Kruszywa z ula wielkopiecowego kawakowegoPN-S-02201:1987 (PN-87/S-02201) Drogi samochodowe - Nawierzchnie drogowe - Podzia, nazwy, okreleniaPN-B-02481:1998 Geotechnika - Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miarPN-S-02204:1997 Drogi samochodowe - Odwodnienie drgBN-8931-01:1964 (BN-64/8931-01) Drogi samochodowe - Oznaczanie wskanika piaskowegoBN-8931-12:1964 (BN-77/8931-12) Oznaczanie wskanika zagszczenia gruntu1.3 DefinicjePodstawowe definicje wg PN-S-02201:1987 (PN-87/S-02201) i PN-B-02481:1998, a dotyczce klasyfikacji gruntw wg PN-B-02480:1986 (PN-86/B-02480). Ponadto w niniejszej normie przyjto nastpujce definicje:1.3.1 Pojcia podstawowe1.3.1.1drogowe budowle ziemnedrogowe budowle ziemne wykonywane w gruncie albo z gruntu naturalnego, ewentualnie ulepszonego dodatkami, lub z gruntw antropogenicznych. Zapewniaj one stateczno konstrukcji drogi, odwodnienie oraz przejcie obcie od rodkw transportowych i urzdze inynierskich na i w korpusie drogowym (1.3.1.6). Elementy budowli ziemnej przedstawia rysunek 1, elementy konstrukcji budowli - rysunek 21.3.1.2pas drogowywydzielony teren, przeznaczony pod drog oraz urzdzenia zwizane z obsug i ochron drogi, obsug ruchu i ochron rodowiska, a take zawierajcy rezerw pod przysz rozbudow drogi1.3.1.3nasypdrogowa budowla ziemna (1.3.1.1) wykonana powyej powierzchni terenu w obrbie pasa drogowego (1.3.1.2)1.3.1.4wykopdrogowa budowla ziemna (1.3.1.1) wykonana w obrbie pasa drogowego (1.3.1.2), w postaci odpowiednio uksztatowanej przestrzeni powstaej w wyniku usunicia z niej gruntu1.3.1.5korona drogi



cz powierzchni drogi, obejmujca jezdnie z poboczami i pasem dzielcym oraz ewentualne inne elementy dodatkowe

1.3.1.6korpus drogowydrogowa budowla ziemna (1.3.1.1) ograniczona od gry koron drogi (1.3.1.5), a z bokw skarpami nasypw (1.3.1.3) lub wewntrznymi skarpami roww1.3.1.7koryto drogowewykop (1.3.1.4) uformowany w korpusie drogowym (1.3.1.6) w celu uoenia w nim konstrukcji nawierzchni1.3.1.8podoe nawierzchnigrunt rodzimy, nasypowy lub antropogeniczny, lecy bezporednio pod konstrukcj nawierzchni do gbokoci przemarzania (wg PN-B-03020:1981 (PN-81/B-03020)), nie mniej jednak ni do gbokoci 1 m od zaprojektowanej powierzchni robt ziemnych (1.3.2.7)1.3.1.9podoe drogowej budowli ziemnej (nasypu lub wykopu)strefa gruntu rodzimego poniej spodu budowli, w ktrej waciwoci gruntu maj wpyw na projektowanie, wykonanie i eksploatacj budowli

Rysunek 1 - Podstawowe elementy drogowej budowli ziemnej

1.3.1.10urzdzenia odwadniajceurzdzenia i konstrukcje umoliwiajce odprowadzenie wd powierzchniowych i gruntowych z pasa drogowego (1.3.1.2)1.3.1.11urzdzenia wzmacniajcekonstrukcje zabezpieczajce mao stateczne elementy drogowej budowli ziemnej (1.3.1.1), np. ciany oporowe, przypory, warstwy geotekstylne, techniczno-biologiczna obudowa skarp i inne konstrukcje przeciwosuwiskowe



1.3.1.12urzdzenia przeciwhaasowekonstrukcje tumice lub ograniczajce rozprzestrzenianie w otoczeniu drogi haasu wywoanego przez ruch drogowy, np. way ziemne, ekrany rolinne itp.

Rysunek 2 - Elementy konstrukcji drogowej budowli ziemnej w nasypie i wykopie

1.3.2 Elementy drogowych budowli ziemnych

1.3.2.1wysoko nasypu lub gboko wykopuodlego pionowa midzy powierzchni terenu a wierzchem nasypu (1.3.1.3) lub spodem wykopu (1.3.1.4), mierzona w osi drogi

1.3.2.2skarpazewntrzna umocniona boczna powierzchnia nasypu (1.3.1.3) lub wykopu (1.3.1.4), o ksztacie i nachyleniu dostosowanym do waciwoci gruntu i lokalnych uwarunkowa

1.3.2.3zbocze (stok)naturalna pochya powierzchnia terenu przylegego do drogi

1.3.2.4pochylenie skarpykt nachylenia powierzchni skarpy (1.3.2.2) do jej rzutu poziomego1.3.2.5awa (pka) skarpypaska powierzchnia o pochyleniu nie przekraczajcym 5%, uzyskana w wyniku poszerzenia nasypu (1.3.1.3) lub wykopu (1.3.1.4) na czci jego wysokoci1.3.2.6przypora skarpyelement poszerzenia nasypu (1.3.1.3), dociajcy podoe i poprawiajcy stateczno skarpy (1.3.2.2)1.3.2.7powierzchnia robt ziemnychpowierzchnia amana odgraniczajca konstrukcj nawierzchni od podoa nawierzchni (1.3.1.8) oraz grna powierzchnia poboczy, skarp (1.3.2.2) i roww



1.3.2.8podoe ulepszone nawierzchnigrna warstwa podoa nawierzchni (1.3.1.8), wykonana w celu trwaego zwikszenia lub ujednolicenia jego nonoci1.3.2.9warstwa odcinajca (dolna) w podstawie nasypuwarstwa stosowana w dolnej czci nasypu (1.3.1.3) wykonanego z gruntw wraliwych na dziaanie wody, zabezpieczajca korpus nasypu (1.3.1.3) przed podciganiem kapilarnym wody, a take umoliwiajca odprowadzenie wody zbierajcej si u podstawy nasypu (1.3.1.3) z mieszanin popioowo-ulowych1.3.2.10warstwa podtapianadolna warstwa nasypu (1.3.1.3), naraona na stae lub okresowe dziaanie wody powierzchniowej1.3.2.11podoe wzmocnione nasypuwarstwa gruntu rodzimego, ulepszonego przez dziaanie mechaniczne, chemiczne lub wykonanie elementw wzmacniajcych, w celu poprawienia jego statecznoci i zmniejszenia osiada lub ujednolicenia podoa gruntowego1.3.3 Ochrona rolinna powierzchni robt ziemnych

1.3.3.1tymczasowa warstwa przeciwerozyjnawarstwa na powierzchni skarp (1.3.2.2), poboczy lub pasw dzielcych, wykonana z pynnych osadw ciekowych, emulsji bitumicznych lub lateksowych, biowkniny ulegajcej biodegradacji, doranie zabezpieczajca przed erozj powierzchniow do czasu przejcia tej funkcji przez okryw rolinn1.3.3.2obudowa rolinnadocelowe umocnienie powierzchni gruntu okryw rolinn w celu ochrony przed erozj i zwikszenia stabilnoci skarp1.3.3.3humusowaniezesp czynnoci przygotowujcych powierzchni gruntu do obudowy rolinnej (1.3.3.2), obejmujcy dogszczenie gruntu, rowkowanie, naniesienie ziemi urodzajnej i moletowanie (1.3.3.4)1.3.3.4moletowanieproces umoliwiajcy dogszczenie ziemi urodzajnej i wytworzenia bruzd, przeprowadzany np. za pomoc walca o odpowiednio uksztatowanej powierzchni1.3.3.5mulczowanienaniesienie na powierzchni gruntu ciki (np. sieczki, stryn, trocin, torfu) z lepiszczem w celu ochrony przed wysychaniem i erozj1.3.3.6hydroobsiewproces obejmujcy nanoszenie hydromechaniczne mieszanek siewnych, rodkw uyniajcych i emulsji przeciwerozyjnych w celu utrwalenia biologicznego powierzchni gruntu1.3.4 Urzdzenia odwadniajce1.3.4.1rw stokowyrw sucy do zbierania i odprowadzania wody spywajcej ze zbocza (1.3.2.3) ponad skarp (1.3.2.2) wykopu (1.3.1.4)1.3.4.2rw przydrony (boczny)rw biegncy wzdu drogi, sucy do odprowadzania wody z korony drogi (1.3.1.5), skarp (1.3.2.2) i przylegego terenu



1.3.4.3ciekrw umocniony o gbokoci do 30 cm, sucy do odprowadzania wd powierzchniowych z korony drogi (1.3.1.5)1.3.4.4ciek skarpowyrw z umocnionymi cianami i dnem, sucy do odprowadzania wd ze ciekw (1.3.4.3) po skarpie (1.3.2.2)1.3.4.5sczekrowek wypeniony materiaem przepuszczalnym, umoliwiajcy odpyw wody z gruntu1.3.4.6drenurzdzenie podziemne suce do przepywu wody, w postaci rowka wypenionego materiaem przepuszczalnym, ewentualnie z rur drenaow lub oson z geotekstyliw

1.3.4.7dren skarpowyotwr z rur odpywow obudowan filtrem, o niewielkim pochyleniu, zwykle prostopady do osi drogi, odwadniajcy skarp (1.3.2.2) lub zbocze (1.3.2.3)1.3.5 Inne okrelenia

1.3.5.1ukopmiejsce w obrbie pasa robt drogowych, z ktrego pobierany jest grunt przydatny do wbudowania w nasyp (1.3.1.3)1.3.5.2dokopmiejsce pozyskania gruntu do wykonania nasypw (1.3.1.3), pooone poza pasem robt drogowych1.3.5.3odkadmiejsce wbudowania lub skadowanych gruntw pozyskanych w czasie wykonywania wykopw (1.3.1.4), a nie wykorzystywanych do budowy nasypw (1.3.1.3) lub innych robt1.3.5.4rekultywacjaodpowiednie uksztatowanie powierzchni ukopw (1.3.5.1) i odkadw (1.3.5.3), skarp (1.3.2.2) i pasw ochronnych oraz ich zabezpieczenie przed pyleniem i rozmywaniem przez wytworzenie ziemi urodzajnej i obsiew mieszank rolin zielnych oraz doprowadzenie do powstania okrywy rolinnej lub innego zagospodarowania1.3.5.5grunt antropogenicznygrunt nasypowy utworzony z odpadowych produktw dziaalnoci gospodarczej lub przemysowej (popioy, ule, pyy dymnicowe, wysiewki, odpady komunalne) w wysypiskach, zwaowiskach, budowlach ziemnych itp.1.3.5.6obliczeniowa gboko przemarzaniaumowna gboko przemarzania w danym rejonie kraju wg PN-B-03020:1981 (PN-81/B-03020), redukowana w zalenoci od konstrukcji nawierzchni i cech jej podoa1.4 Symboled15 - rednica oczek sita, przez ktre przechodzi 15% masy gruntu, milimetryd85 - rednica oczek sita, przez ktre przechodzi 85% masy gruntu, milimetryD - rednica pyty badawczej, milimetryD15 - rednica oczek sita, przez ktre przechodzi 15% masy materiau gruboziarnistego warstwy oddzielajcej (filtrujcej), milimetryE1 - modu odksztacenia pierwotnego, megapaskaleE2 - modu odksztacenia wtrnego (przy ponownym obcieniu), megapaskalehz - gboko przemarzania gruntu, metry



Hkb - kapilarno bierna, metryIo - wskanik odksztacenia gruntu, rwny stosunkowi moduw odksztacenia wtrnego E2 do pierwotnego E1Iom - zawarto czci organicznych w gruncie, procent wagowyIp - wskanik plastycznoci gruntu, procent wagowyIs - wskanik zagszczenia gruntuk10 - wspczynnik filtracji gruntu, metry na sekundMo - modu ciliwoci gruntu podoa, megapaskaleMx - strata masy prbki w badaniu mrozoodpornoci materiau filtracyjnego, procent wagowyss - odchylenie standardowe wartoci wskanika zagszczeniaU - wskanik rnoziarnistoci gruntuw - wilgotno gruntu, procent wagowywL - wilgotno gruntu na granicy pynnoci, procent wagowywopt - wilgotno optymalna gruntu, procent wagowywno - wskanik nonoci gruntu, procentyzmax - grubo strefy aktywnej podoa, metryp - przyrost nacisku pyty badawczej, megapaskales - przyrost osiada odpowiadajcy przyrostowi nacisku pyty badawczej, milimetryd - gsto objtociowa szkieletu gruntu w nasypie, kilogramy na metr szeciennyds - maksymalna gsto objtociowa szkieletu gruntu zagszczonego, kilogramy na metr szecienny.2 Wymagania

2.1 Zgodno z dokumentacjRoboty ziemne powinny by prowadzone i wykonywane zgodnie z dokumentacj projektow i wymaganiami normy. Niezbdne odstpstwa od dokumentacji projektowej powinny by uzasadnione w dokumentacji wykonawczej oraz potwierdzone przez nadzr.

2.2 Odkrycia wykopaliskowe i nie przewidziane urzdzenia lub materiayW przypadku odkry wykopaliskowych oraz nie przewidzianych urzdze lub materiaw naley stosowa wymagania podane w PN-B-06050:1968 (PN-68/B-06050) oraz w innych przepisach.2.3 Roboty pomiarowe

2.3.1 Wytyczenie budowliWytyczenie budowli powinno by zgodne z zaprojektowanym, uwzgldniajce punkty charakterystyczne, okrelajce usytuowanie budowli w planie i w profilu. Przekroje poprzeczne wytyczenia powinny by odlege nie wicej ni 100 m na odcinkach prostych, a ponadto na poszczeglnych elementach ukw poziomych, nie rzadziej ni co 50 m.2.3.2 Robocze punkty wysokociowePunkty naley wyznaczy nie rzadziej ni co 250 m, a take obok kadego projektowanego obiektu. Miejsca punktw wysokociowych naley lokalizowa poza granicami projektowanej budowli, a rzdne ich okreli z dokadnoci do 0,5 cm.

2.3.3 Wyznaczenie obiektw inynierskichWyznaczanie pooenia polega na wytyczeniu osi oraz punktw koniecznych do usytuowania obiektw.

2.3.4 Wyznaczenie granic robt ziemnych nasypw i wykopwWyznaczenie przy zmechanizowanym wykonywaniu robt ziemnych polega na oznaczeniu krawdzi podstawy nasypu lub krawdzi wykopu za pomoc widocznych palikw lub wiech w odstpach nie wikszych ni 50 m.Przy wykonywaniu robt wykoczeniowych naley wyznaczy palikami podstaw nasypu i krawdzie wykopu w odstpach nie wikszych ni 15 m, a ponadto wyznaczy pochyoci skarp atami przybitymi do palikw.

2.4 Roboty przygotowawcze

2.4.1 Oczyszczenie terenu pod budowlUsunicie rolinnoci (darniny, drzew i krzeww), gleby oraz istniejcych budowli i instalacji naley wykonywa wedug wskaza w projekcie. W pasie drogowym naley rozebra i usun budynki i ogrodzenia, dokona likwidacji studni i piwnic, usun lub zabezpieczy instalacje i przewody podziemne i naziemne. Stare fundamenty mog by pozostawione, jeeli wysoko nasypu ponad nimi wynosi co najmniej 2 m.Karczowanie pni drzew i krzeww jest konieczne, gdy ich grubo przekracza 15 cm. Pnie o gruboci od 5 cm do 15 cm mog by pozostawione w przypadku, gdy projektowany nasyp ma mie wysoko wiksz ni 2 m. Nie wykarczowane pnie naley ci nie wyej ni 10 cm nad powierzchni terenu.



2.4.2 Skadowanie darninyDarnin pokrywajc powierzchni terenu przeznaczonego pod budowl ziemn naley zdj i przechowa poza granic robt ziemnych nie duej ni 30 dni, podlewajc w razie potrzeby. Paty darniny ukada si w stosy o wysokoci do 1 m, warstwami na przemian traw do gry i traw do dou. Niewykorzystywan darnin naley usun razem z gleb.

2.4.3 Skadowanie ziemi urodzajnejZiemi urodzajn w celu pniejszego wykorzystania naley zgarn w pryzmy o wysokoci do 2 m i obsia mieszankami traw ochronnych. Dopuszczalny okres skadowania wynosi 1 rok.

2.4.4 Usunicie kamieni i blokw skalnychZ pasa robt ziemnych naley usun kamienie i bloki skalne, ktrych wysoko jest wiksza ni 1/3 wysokoci nasypu.2.4.5 Odprowadzenie wd powierzchniowych i gruntowychBudow nasypw, a take wykonanie wykopw naley poprzedzi wykonaniem przewidzianych w projekcie roww stokowych i robt odwodnieniowych. W razie potrzeby naley przewidzie wczeniejsze osuszenie terenu.Wykonanie nasypw, wykopw i robt odwodnieniowych powinno przebiega w kolejnoci zapewniajcej stae odprowadzenie wd gruntowych i opadowych.2.4.6 Wycicie stopni w zboczachGdy teren pod nasyp ma pochylenie wiksze ni 1:5, naley w celu zabezpieczenia nasypu przed zsuwaniem si wyci w pochyym zboczu stopnie o wysokoci od 0,5 m do 1 m. Szeroko stopni naley przyjmowa w granicach od 1 m do 2,5 m, a spadek grnej powierzchni okoo 4% w kierunku zgodnym ze spadkiem zbocza w gruntach sabo przepuszczalnych lub przeciwnym do spadku zbocza w gruntach o duej przepuszczalnoci (co najmniej piaskach rednioziarnistych). Stopnie naley wykona rwnie w przypadkach poszerzenia istniejcych nasypw.2.5 Wymagania dotyczce podoa budowli ziemnej2.5.1 Osiadanie podoaPodoe nie powinno nadmiernie osiada podczas uytkowania drogi. Obliczeniowe osiadanie kocowe powierzchni nasypu po wykonaniu podbudowy nie powinno przekracza 10 cm. Osiadania nie powinny powodowa deformacji profilu nawierzchni, zwaszcza przy obiektach z mao podatnymi fundamentami. Osiadanie podoa naley oblicza wg PN-B-03020:1981 (PN-81/B-03020).Obliczenie osiadania podoa nasypu moe by pominite, jeli do gbokoci strefy aktywnej zmax, okrelonej wg PN-B-03020:1981 p. 3.5.3 (PN-81/B-03020), wystpuj w podou nastpujce grunty:- skaliste i kamieniste,- gruboziarniste i drobnoziarniste niespoiste w stanie rednio zagszczonym, zagszczonym lub bardzo zagszczonym,- spoiste w stanie zwartym, pzwartym i twardoplastycznym.

2.5.2 Wzmocnienie podoaPodoe budowli ziemnej, ktrego obliczeniowe osiadanie jest wiksze ni dopuszczalne wg 2.5.1, naley wzmocni. Zaleca si nastpujce sposoby wzmocnienia podoa:- wymiana gruntw bardzo ciliwych na nasyp budowlany, zwaszcza z gruntw niespoistych,- przecienie wstpne,- czasowe obnienie poziomu wody gruntowej,- ulepszenie gruntw przez doziarnienie lub stabilizacj chemiczn,- zagszczenie wgbne, a zwaszcza konsolidacja dynamiczna,- zbrojenie gruntw,- wykonanie pali wzmacniajcych lub zagszczajcych albo wcinek piaskowych,- wbudowanie geotekstyliw.Sposb wzmocnienia powinien by podany w projekcie budowli.Suma obliczonych osiada kocowych nasypu, podoa wzmocnionego i podoa rodzimego w okresie jego konsolidacji, nie powinna przekracza 10 cm.2.5.3 Odwodnienie podoaW przypadku, gdy w grnej czci podoa wystpuj grunty o wspczynniku filtracji k10 10-5 m/s, powierzchni podoa naley wykona ze spadkami poprzecznymi od 3% do 5% w celu odwodnienia podoa.

2.6 Wymagana dokadno wykonania budowli ziemnychElementy wykopu, nasypu i roww powinny by wykonane z dokadnoci podan w tablicy 1.



Tablica 1 - Dokadno wykonania budowli ziemnych

Lp. Cz budowli Jednostka Dokadno

1 Podoe nawierzchni

- nierwnoci powierzchni*) cm 3

- pochylenie poprzeczne powierzchni % 0,5

- niweleta powierzchni cm +1, -3

Ulepszone podoe nawierzchni

- grubo cakowita % gruboci 10

- grubo poszczeglnych warstw % gruboci 10

- szeroko poszczeglnych warstw cm 5

2 Korpus ziemny (jeeli bdzie na nim warstwa ulepszonego podoa)- o korpusu drogowego cm 10

- szeroko grnej powierzchni cm 10- nierwnoci powierzchni*) cm 4

- pochylenie poprzeczne grnej powierzchni % 1- niweleta grnej powierzchni cm +2, -3- pochylenie warstw gruntw mao przepuszczalnych % 1

3 Warstwa odcinajca w podstawie nasypu- grubo % gruboci 10

- szeroko grnej powierzchni cm 20- rzdne grnej powierzchni cm 5

4 Skarpy

- pochylenia 1:m % pochylenia 10

- nierwno powierzchni pod warstw ziemi urodzajnej cm 10- nierwno grnej powierzchni ziemi urodzajnej*) cm 5

5 Rowy

- szeroko cm 5

- rzdne profilu dna cm +1, -3

*) Nierwnoci mierzone at dugoci 3 m

2.7 Wymagania dotyczce wykopw i ukopw

2.7.1 Odwodnienie i wykonanie wykopwWykonanie wykopw powinno postpowa w kierunku podnoszenia si niwelety, aby umoliwi odpyw wd z wykopu. Odsonite podczas wykonywania wykopw rda wody naley uj za pomoc roww lub drenw. Wody opadowe i rdlane naley odprowadzi rowami poza teren robt. Przy rcznym odspajaniu zaleca si wykonywanie wykopw stopniami wysokoci nie wikszej ni 1,5 m.



2.7.2 Ksztat i wykoczenie ukopwDno ukopu wykona naley ze spadkiem od 2% do 3% w kierunku moliwego spywu wody. Dno i skarpy ukopu powinny harmonizowa z otaczajcym terenem wedug wytycznych zawartych w projekcie. Kierunek rekultywacji powinien by uzgodniony z terenowymi organami administracyjnymi.Dno i skarpy ukopu naley po naniesieniu zdjtej uprzednio ziemi urodzajnej, obsia traw i rolinami motylkowymi oraz obsadzi krzewami lub drzewami.

2.7.3 Rowy stokoweGboko roww nie powinna przekracza 40 cm, odlego od grnej krawdzi skarpy co najmniej 3 m, lecz nie mniej ni wysoko skarpy.

2.8 Wymagania dla nasypw

2.8.1 Wymagania oglneW celu zapewnienia statecznoci nasypu i jego rwnomiernego osiadania naley:a) grunty o rnorodnych waciwociach ukada warstwami jednakowej gruboci na caej szerokoci nasypu;b) warstwy gruntu przepuszczalnego ukada poziomo, warstwy gruntw maoprzepuszczalnych i nieprzepuszczalnych (o wartoci wspczynnika k10 10-5 m/s) ze spadkiem poprzecznym grnej powierzchni okoo 4%; na terenie rwninnym lub wododziale spadek powinien by obustronny, gdy nasyp jest na zboczu - zgodny z jego spadkiem;c) styk dwch przylegych czci nasypu, zbudowanych z rnorodnych gruntw wykonywa ze stopniami wg 2.4.6;d) grn warstw nasypu o gruboci co najmniej 0,5 m wykona z gruntw niespoistych, niewysadzinowych, o wskaniku rnoziarnistoci co najmniej 5 i wspczynniku filtracji k10 6 10-5 m/s; w razie braku takiego gruntu naley grn warstw ulepszy spoiwem (cementem, wapnem lub aktywnymi popioami), grubo warstwy i sposb ulepszenia powinny by zgodne z dokumentacj projektow.

Tablica 2 - Przydatno gruntw do wykonania budowli ziemnych

Przeznaczenie Przydatne Przydatne z zastrzeeniami Tre zastrzeenia

1 2 3 4



Na dolne warstwy nasypw poniej strefy przemarzania

1. Rozdrobnione grunty skaliste twarde oraz grunty kamieniste, zwietrzelinowe, rumosze i otoczaki2. wiry i pospki, rwnie gliniaste3. Piaski grubo, rednio i drobno-ziarniste, naturalne i amane4. Piaski gliniaste z domieszk frakcji wirowo-kamienistej (morenowe) o wskaniku U 155. ule wielkopiecowe i inne metalurgiczne ze starych zwaw (powyej 5 lat)6. upki przywglowe przepalone7. Wysiewki kamienne o zawartoci frakcji iowej poniej 2 %

1. Rozdrobnione grunty skaliste mikkie

- gdy pory w gruncie skalistym bd wypenione gruntem lub materiaem drobnoziarnistym

2. Zwietrzeliny i rumosze gliniaste3. Piaski pylaste, piaski gliniaste, pyy piaszczyste i pyy

- gdy bd wbudowane w miejsca suche lub zabezpieczone od wd gruntowych i powierzchniowych

4. Piaski prchnicze, z wyjtkiem pylastych piaskw prchnicznych

- od nasypw nie wyszych ni 3 m, zabezpieczonych przed zawilgoceniem

5. Gliny piaszczyste, gliny i gliny pylaste oraz inne o wL < 35 %

- w miejscach suchych lub przejciowo zawilgoconych

6. Gliny piaszczyste zwize, gliny zwize i gliny pylaste zwize oraz inne grunty o granicy pynnoci wL od 35% do 60%

- do nasypw nie wyszych ni 3 m: zabezpieczonych przad zawilgoceniem lub po ulepszniu spoiwami

7. Wysiewki kamienne gliniaste o zawartoci frakcji iowej ponad 2 %

- gdy zwierciado wody gruntowej znajduje si na gbokoci wikszej od kapilarnoci biernej gruntu podoa

8. ule wielkopiecowe i inne metalurgiczne z nowego studzenia (do 5 lat)

- o ograniczonej podatnoci na rozpad - czne straty masy do 5 %

9. Ioupki przywglowe nieprzepalone

- gdy wolne przestrzenie zostan wypenione materiaem drobnoziarnistym

10. Popioy lotne i mieszaniny popioowo-ulowe

- gdy zalegaj w miejscach suchych lub s izolowane od wody



Na grne warstwy nasypw w strefie

przemarzania

1. wiry i pospki2. Piaski grubo- i rednioziarniste3. Ioupki przywglowe przepalone zawierajce mniej ni 15 % ziarn mniejszych od 0,075 mm4. Wysiewki kamienne o uziarnieniu odpowiadajcym pospkom lub wirom

1. wiry i pospki gliniaste2. Piaski pylaste i gliniaste3. Pyy piaszczyste i pyy4. Gliny o granicy pynnoci mniejszej ni 35 %5. Mieszaniny popioowo-ulowe z wgla kamiennego6. Wysiewki kamienne gliniaste o zawartoci frakcji iowej > 2 %

- pod warunkiem ulepszenia tych gruntw spoiwami, takimi jak: cement, wapno, aktywne popioy itp.

7. ule wielkopiecowe i inne metalurgiczne

- drobnoziarniste i nierozpadowe: straty masy do 1 %

8. Piaski drobnoziarniste - o wskaniku nonoci wno 10

W wykopach i miejscach zerowych do gbokoci

przemarzania

Grunty niewysadzinowe Grunty wtpliwe i wysadzinowe

- gdy s ulepszane spoiwami (cementem, wapnem, aktywnymi popioami itp.)

2.8.2 Wybr gruntw i materiaw do nasypwWybr powinien by dokonany z uwzgldnieniem wymaga podanych w tablicy 2.Wskanik rnoziarnistoci gruntu powinien wynosi co najmniej 3. Grunty o mniejszym wskaniku rnoziarnistoci mona stosowa warunkowo, jeeli wstpne prby na poletku dowiadczalnym wyka moliwo uzyskania wymaganego zagszczenia.Do grnych i dolnych warstw nasypw nieprzydatne s iy i inne grunty spoiste o granicy pynnoci powyej 60% oraz grunty organiczne (o zawartoci czci organicznych Iom > 2%), z wyjtkiem piaskw prchnicznych o Iom 5%. Nie naley rwnie wykorzystywa gruntw trudnozagszczalnych, ktrych maksymalna gsto objtociowa szkieletu jest mniejsza ni 1,6 g/cm3 (nie dotyczy to uli i popiow).Do grnych warstw nasypw nieprzydatne s take grunty spoiste o granicy pynnoci wL > 35. W przypadku wbudowywania w strefie do 50 cm poniej powierzchni robt ziemnych piaskw drobnoziarnistych powinny one mie wskanik nonoci wg zacznika A wno 10.Obliczeniow gboko przemarzania podoa nawierzchni naley okrela w dokumentacji projektowej jako gboko przemarzania hz wg PN-B-03020:1981 (PN-81/B-03020), zredukowan odpowiednio do wystpujcych warunkw gruntowych (grupy nonoci podoa) i wodnych oraz projektowej kategorii ruchu. W przypadku stosowania warstw ochronnych z materiaw o maym wspczynniku przewodnoci cieplnej uwzgldnia si zmniejszenie gbokoci przemarzania hz na podstawie oblicze.rednica ziaren gruntu stosowanego do korpusu nasypu nie powinna przekracza 200 mm. Dopuszcza si stosowanie gruntw zawierajcych kamienie o wymiarach do 500 mm pod warunkiem wypenienia przestrzeni midzy nimi gruntem o drobniejszym uziarnieniu zgodnie z 2.8.3. W dolnej czci nasypu mog by pozostawione pojedyncze kamienie i bloki o wymiarach wikszych ni 500 mm, jeeli nadkad nasypu ponad nimi wynosi co najmniej 2 m oraz moliwe jest zagszczenie gruntu pomidzy nimi. Naley wwczas przewidzie specjalne zabiegi umoliwiajce zagszczenie gruntu.Wysadzinowo gruntw naley okrela na podstawie kryteriw podanych w tablicy 3. Podstawowym kryterium jest zawarto drobnych czstek gruntw, a dodatkowymi, stosowanymi w przypadkach wtpliwych, wskanik piaskowy i kapilarno bierna. Wskanik piaskowy stanowi kryterium oceny gruntw niespoistych, zwaszcza zblionych do mao spoistych. W przypadku rozbienej oceny wedug rnych kryteriw decyduj wyniki najmniej korzystne.upki przywglowe s przydatne jako materia do budowli ziemnych pod warunkiem uycia technologii wbudowania dostosowanej do specyficznych waciwoci danego materiau, warunkw wodnych oraz miejsca w budowli ziemnej.Mieszaniny popioowo-ulowe przeznaczone do wbudowania w nasypy powinny charakteryzowa si jak najgrubszym uziarnieniem oraz spenia wymagania podane w tablicy 4.Na stosowanie materiaw odpadowych, mogcych stanowi zagroenie dla rodowiska, naley uzyska pozwolenie z terenowego organu inspekcji ochrony rodowiska.



Tablica 3 - Podzia gruntw pod wzgldem wysadzinowoci

Lp. Wyszczeglnienie waciwoci Jednostki

Grupy gruntw

Niewysadzinowe Wtpliwe Wysadzinowe

1 2 3 4 5

1 Rodzaj gruntu rumosz niegliniasty wir pospka piasek gruby piasek redni piasek drobny uel nierozpadowy

piasek pylasty zwietrzelina gliniasta rumosz gliniasty wir gliniasty pospka gliniasta

mao wysadzinowe glina piaszczysta zwiza, glina zwiza, glina pylasta zwiza i, i piaszczysty, i pylastybardzo wysadzinowe piasek gliniasty py, py piaszczysty glina piaszczysta, glina, glina pylasta i warwowy

2 Zawarto czstek 0,075 mm 0,02 mm

%< 15< 3

od 15 do 30od 3 do 10

> 30> 10

3 Kapilarno bierna Hkb m < 1,0 1,0 > 1,0

4 Wskanik piaskowy WP > 35 od 25 do 35 < 25

Tablica 4 - Waciwoci mieszanin popioowo-ulowych



Lp. Wyszczeglnienie cech Jednostka Warto Badania wg

1 2 3 4 5

1 Uziarnienie

a) zawarto frakcji piaskowo-wirowej % 35 PN-B-04481:1988(PN-88/B-04481)

b) zawarto ziaren poniej 0,075 mm % 752 Zawarto niespalonego wgla % 10

3 Maksymalna gsto objtociowa szkieletu po zagszczeniu w aparacie Proctora wg metody I lub II

g/cm3 1,0 PN-B-04481:1988(PN-88/B-04481)

4 Wskanik nonoci po 4 dobach nasycania wod % 10 Zacznik A

5 Pcznienie liniowe materiau Zacznik A

a) bez obcienia % 0,2b) z obcieniem 3 kN/m2 % 0,5

6 Kt tarcia wewntrznego 20 PN-B-04481:1988(PN-88/B-04481)

7 Kapilarno bierna Hkb m 2,0 PN-B-04493:1960(PN-60/B-04493)

8 Zawarto siarczanw (w przeliczeniu na SO3) % < 3,0 Cechy podane w od 1 do 5 stanowi wymagania podstawowe, natomiast w od 6 do 8 wymagania uzupeniajce.

2.8.3 Nasypy z gruntw kamienistych lub gruboziarnistych odpadw przemysowych z wypenieniem wolnych przestrzeniKad rozcielon warstw materiaw gruboziarnistych o gruboci nie wikszej ni 30 cm naley przykry warstw wiru lub piasku, ktrym przez ubijanie lub wibrowanie wypenia si wolne przestrzenie midzy grubymi ziarnami. Przy tym sposobie budowania nasypw stosowa mona okruchy ska, kamienie i odpady przemysowe mikkie i niemrozoodporne, a jako materia wypeniajcy - materiay sypkie o wskaniku piaskowym nie mniejszym ni 40 oraz wielkoci ziarn do 5 mm, jak piasek, wysiewki z ula wielkopiecowego wg PN-B-23004:1988 (PN-88/B-23004), mieszaniny popioowo-ulowe z elektrownianych osadnikw i staww osadowych itp.

2.8.4 Nasypy z gruntw kamienistych lub gruboziarnistych odpadw przemysowych bez wypeniania wolnych przestrzeniOddzielne warstwy nasypu m.in. na terenach zalewowych lub przystosowane do przepuszczania w d napywajcej po zboczu wody, wykona mona z materiaw gruboziarnistych: okruchw ska i materiaw odpadowych twardych o maksymalnym wymiarze ziarn 120 mm, a take o rednicy ziarn 20 mm mrozoodpornych (straty wagowe po zamraaniu do 10%), bez wypeniania warstw materiaem drobnoziarnistym. Metod t mona wykonywa tylko warstwy nasypu pooone poniej gbokoci przemarzania. Przy tym sposobie wykonania nasypu warstwy kamieniste naley oddzieli od podoa gruntowego pod nasypem oraz od grnych czci nasypu warstwami wiru, pospki lub kruszywa amanego nieodsianego (zawierajcego od 25% do 50% ziarn mniejszych od 2 mm) i speniajcymi warunek:

(1)

w ktrym:d85 i d15 - rednice oczek sita, przez ktre przechodzi 85% i 15% gruntu podoa lub gruntu grnej warstwy nasypu, milimetry,D15 - rednica oczek sita, przez ktre przechodzi 15% materiau gruboziarnistego, milimetry. Rol warstwy oddzielajcej moe spenia rwnie geowknina separacyjna o odpowiednich parametrach filtracyjnych.2.8.5 Nasypy z mieszanin popioowo ulowychW przypadku wykonywania nasypu z mieszanin popioowo-ulowych naley zachowa nastpujce warunki:



- pod popioami wykona doln warstw odcinajc gruboci co najmniej 50 cm z gruntu lub materiaw o wspczynniku filtracji k10 6 10-5 m/s: z kamienia, wiru, pospki, ula wielkopiecowego nierozpadowego wg PN-B-23004:1988 (PN-88/B-23004), wyselekcjonowanego ula elektrownianego lub innych materiaw odpadowych, o maksymalnej rednicy ziarn 120 mm oraz odpornoci na rozpad (cznej stracie masy) 5%; zamiast warstwy odcinajcej z gruntu mona uy inny materia trwale zabezpieczajcy przed kapilarnym podsikaniem wody; warstwy odcinajcej mona nie wykonywa, gdy poziom wody gruntowej jest co najmniej 1,0 m poniej spodu nasypu;- grnej powierzchni warstwy popiow naley nada spadki poprzeczne okoo 4% wg 2.8.1b),- grn warstw nasypu wykona tak, aby zabezpieczaa niej lece mieszaniny przed nadmiernym zawilgoceniem, np. przez stabilizacj spoiwami lub zastosowanie geomembrany przykrytej co najmniej 10 cm warstw piasku,- skarpy zabezpieczy tymczasow warstw przeciwerozyjn do czasu wytworzenia si okrywy rolinnej.2.8.6 Nasypy na zboczachNasyp na zboczu o pochyleniu od 1:5 do 1:2 naley zabezpieczy przed zsuwaniem si po podou przez wycicie w zboczu stopni wg 2.4.6. Zaleca si wykonanie rowu stokowego powyej nasypu w celu ograniczenia dopywu wd powierzchniowych pod nasyp.W przypadku pochylenia zbocza wikszego ni 1:2 nasyp naley wykona wedug dokumentacji projektowej, opracowanej na podstawie szczegowych bada podoa, uwzgldniajcej zapewnienie statecznoci nasypu np. przez podparcie go konstrukcj oporow.2.8.7 Nasypy na gruntach o maej nonociNasypy naley wykonywa wg dokumentacji projektowej opartej na:a) wynikach bada warunkw geotechnicznych podoa,b) wynikach badania prbek gruntu z uwzgldnieniem okrelenia rodzaju gruntu, parametrw odksztacalnoci (z bada edometrycznych, presjometrycznych lub tp.), wspczynnika filtracji, stopnia zawilgocenia i innych waciwoci gruntu,c) obliczeniach statecznoci nasypu,d) obliczeniach wartoci i czasu osiadania,e) obserwacjach osiada nasypw dowiadczalnych,f) uzasadnieniu ekonomicznym obranej metody budowy nasypu.W przypadku maej gruboci warstw silnie ciliwych wskazana jest ich wymiana na grunt mineralny. W razie potrzeby naley zastosowa rodki przyspieszajce konsolidacj silnie ciliwego podoa (okresowe przecienie podwyszonym nasypem, dreny pionowe, wcinki filtracyjne lub tp.). Zaleca si wykonywanie nasypu co najmniej 1 rok przed uoeniem podbudowy nawierzchni.

2.8.8 Poszerzenie nasypwPrzy poszerzeniu istniejcego nasypu, w celu lepszego zwizania z nim wbudowywanego gruntu, naley w jego skarpach wycina stopnie wg 2.4.6.W przypadku nasypw na silnie ciliwym podou naley przewidzie zabiegi, zapobiegajce nadmiernym dodatkowym osiadaniom i przemieszczeniom bocznym poszerzanego nasypu.

2.8.9 Formowanie skarp nasypuSkarpom nasypu naley nada pochylenie zgodne z dokumentacj projektow z dokadnoci wg 2.6. Pochylenie w gruntach nieskalistych bez dodatkowych umocnie nie powinno by wiksze ni 1: 1,5. Z wyprofilowanej powierzchni skarp naley usun kamienie wiksze ni 80 mm. Nierwnoci powierzchni skarp mierzone za pomoc aty o dugoci 3 m powinny spenia wymagania wg 2.4.4.Wyprofilowane skarpy naley niezwocznie zabezpieczy przed erozj zgodnie z dokumentacj projektow.2.8.10 Wykonywanie nasypw w niekorzystnych warunkach atmosferycznychW okresach deszczw i mrozw nasypy zaleca si wykonywa jedynie z gruntw i materiaw przydatnych bez zastrzee wg tablicy 2. Nie naley wbudowywa gruntw o nadmiernej wilgotnoci (w > wopt), zamarznitych albo przemieszanych ze niegiem lub lodem.

2.9 OdkadyNadmiar gruntu uzyskanego z wykopw naley zuy do wyrwnania terenu, zasypania dow lub rozplantowa, a nadwyk odwie na odkad. Odkady naley stosowa w postaci nasypw o wysokoci do 2,5 m i o pochyleniu skarp 1:1,5 ze spadkiem korony od 3 % do 5 %. W terenie o maym pochyleniu odkady mona wykona z obu stron wykopu. Odlego podna skarpy odkadu od grnej krawdzi wykopu powinna by:a) w gruntach przepuszczalnych - nie mniejsza ni 3 m,b) w gruntach o wspczynniku filtracji k10 < 10-5 m/s - nie mniejsza ni 5 m.Na odcinkach zagroonych przez zawiewanie budowli niegiem odkady wykonuje si od strony najczciej wiejcych wiatrw, w odlegoci od 20 m do 30 m od krawdzi wykopu.Zaleca si wykorzystywa odkady jako way przeciwhaasowe.



Przy pochyleniu terenu do 20 % odkady wskazane jest wykonywa od grnej strony wykopu w celu ochrony od wody stokowej, jeeli obliczenie wykae dostateczn stateczno zbocza. W terenie o pochyleniu wikszym ni 20% zaleca si lokalizowa odkady poniej wykopu. Odkady, a take rozplantowany nadmiar gruntu naley obsia traw i obsadzi krzewami, ewentualnie drzewami.

2.10 Zagszczenie i nono gruntu

2.10.1 Wymagania oglneGrunt naley zagszcza niezwocznie po wbudowaniu. Wymagan wilgotno zagszczanego materiau, procedur zagszczania i grubo warstw naley okreli dowiadczalnie podczas prbnego zagszczania stosowanym sprztem. Warstwy gruntu naley zagszcza pasami od krawdzi ku osi nasypu. Kolejn warstw gruntu mona ukada po stwierdzeniu uzyskania wymaganych parametrw ju uoonej warstwy.Uzyskanie przez grunty w budowli ziemnej wymaganych cech nonoci sprawdza si przez badania wskanika zagszczenie oraz wtrnego moduu odksztacenia.Oceny zagszczenia dokonuje si na podstawie wskanika zagszczenia Is. Alternatywnie zagszczenie gruntu, zwaszcza zawierajcego kamienie, z wyjtkiem gruntw o wskaniku plastycznoci Ip 10 i wilgotnoci znacznie mniejszej od optymalnej, mona ocenia na podstawie wartoci wskanika odksztacenia Io.Dla gruntw nieulepszanych spoiwami, w nasypach i wykopach wymagane wskaniki zagszczenia Is naley przyjmowa w zalenoci od kategorii przewidywanego ruchu i od poziomu zalegania warstw wg rysunkw 3 i 4.Zagszczenie gruntu na ocenianym odcinku uznaje si za zgodne z wymaganiami, jeeli speniony jest jeden z warunkw:a) w przypadku liczby pomiarw wartoci Is, mniejszej od 10 wszystkie wyniki s nie mniejsze od wartoci wymaganej;

Rysunek 3 - Wartoci wymagane w nasypach:wskanika zagszczenia Is i wtrnego moduu odksztacenia E2, megapaskali

b) w przypadku liczby pomiarw co najmniej 10 warto rednia wskanika zagszczenia Is jest nie mniejsza od wartoci wymaganej, a wspczynnik zmiennoci zs wskanika zagszczenia Is nie przekracza 2,5 %;c) w przypadku liczby pomiarw co najmniej 10, gdy wspczynnik zmiennoci zs, wskanika zagszczenia Is okae si wikszy od 2,5%, warto rednia wskanika zagszczenia Is jest wiksza od wymaganej co najmniej o 60% odchylenia standardowego ss.Jako zastpcze kryterium oceny wymaganego zagszczenia gruntw, dla ktrych trudne jest pomierzenie wskanika odksztacenia, przyjmuje si warto wskanika odksztacenia Io wg zacznika B, rwnego stosunkowi moduw odksztacenia wtrnego E2 do pierwotnego E1,. Wskanik odksztacenia Io nie powinien by wikszy ni:a) dla wirw, pospek i piaskw- 2,2 przy wymaganej wartoci Is 1,0- 2,5 przy wymaganej wartoci Is < 1,0,b) dla gruntw drobnoziarnistych o rwnomiernym uziarnieniu (pyw, glin, glin pylastych, glin zwizych, iw) - 2,0,c) dla gruntw rnoziarnistych (wirw gliniastych, pospek gliniastych, pyw piaszczystych, piaskw gliniastych, glin piaszczystych, glin piaszczystych zwizych) - 3,0,



d) dla narzutw kamiennych, rumoszy - 4,0,e) dla gruntw antropogenicznych - na podstawie bada poligonowych.Dla gruntw ulepszanych spoiwami wymagane jest uzyskanie wskanika zagszczenia Is = 1,0 w warstwie ulepszonego podoa nawierzchni oraz Is = 0,97 w strefie obliczeniowej gbokoci przemarzania. Jako zastpcze sprawdzenie mona stosowa pomiar wskanika odksztacenia Io, ktrego warto pomierzona bezporednio po zagszczeniu, nie powinna by wiksza od 2,2. Na skarpach powierzchniowa warstwa gruntu gruboci do 20 cm powinna mie wskanik zagszczenia Is 0,95. Z zagszczania gruntu na skarpach mona zrezygnowa pod warunkiem ukadania warstw nasypu z poszerzeniem o co najmniej 50 cm, a nastpnie zebrania tego nadkadu.Caociowej oceny cech nonoci warstwy gruntu dokonuje si na podstawie pomiaru wtrnego moduu odksztacenia E2, za pomoc obcienia statycznego pyt o rednicy 300 mm. Wymagane minimalne wartoci wtrnego moduu odksztacenia E2 naley przyjmowa wg rysunkw 3 i 4.

Rysunek 4 - Wartoci wymagane w podou wykopw:wskanika zagszczenia Is i wtrnego moduu odksztacenia E2, megapaskali

2.10.2 Wilgotno zagszczanego gruntuWilgotno technologiczna gruntu w czasie jego zagszczania powinna by dostosowana do metody zagszczania i rodzaju stosowanego sprztu. Decydujcym kryterium jest moliwo zagszczenia gruntu potrzebnego do uzyskania wymaganego poziomu nonoci.W przypadku zagszczania walcami statycznymi wilgotno powinna by zbliona do optymalnej, oznaczonej na podstawie prby normalnej metod I i II wg PN-B-04481:1988 (PN-88/B-04481). Odchylenia od wilgotnoci optymalnej nie powinny przekracza nastpujcych wartoci:- w gruntach niespoistych 2 %,- w gruntach mao i rednio spoistych +0 %

-

2 %,- w mieszaninach popioowo-ulowych +2 %

-

4 %.W przypadku uycia sprztu wibracyjnego zalecana jest wilgotno mniejsza od optymalnej, ustalona na podstawie wstpnych prb na poletku dowiadczalnym. Urzdzeniami wibracyjnymi grunty niespoiste mona zagszcza take w stanie powietrzno-suchym lub gdy zalegaj poniej zwierciada wody, o ile wstpne prby dadz pozytywne wyniki.Jeeli wilgotno gruntu przeznaczonego do zagszczania jest wiksza od wilgotnoci optymalnej o warto wiksz od podanych odchyle, to grunt naley przesuszy w sposb naturalny lub ulepszy przez zastosowanie dodatku spoiw.Jeeli zachodzi taka potrzeba, to zaleca si zwikszenie wilgotnoci gruntu przez zraszanie wod.

2.10.3 Zagszczanie nasypw wykonywanych w warunkach specjalnychJeeli zgodnie z dokumentacj projektow nasypw nie buduje si warstwami, lecz grunt sypie si do wody, np. po czciowym lub cakowitym usuniciu gruntu organicznego lub te gdy nasyp wg uzgodnionych warunkw wykonywania ma osiada przez duszy czas, naley jego grne warstwy zagszcza intensywnie za pomoc walcw wielokoowych, wibratorw lub cikich ubijakw (metod konsolidacji dynamicznej). Jeeli nie mona osign w wymaganym okresie czasu ostatecznego osiadania nasypu i jego zagszczania wg 2.10.1, na nasypie naley uoy prowizoryczn nawierzchni, atw do przebudowy.

2.11 Zasypki obiektw inynierskich

2.11.1 Zasypki przyczkw i konstrukcji oporowychJako materia zasypki konstrukcji oporowych naley stosowa wiry, pospki i piaski co najmniej rednioziarniste o wskaniku rnoziarnistoci nie mniejszym od 5. Przepusty obsypywane gruntem o wspczynniku filtracji k10 > 10-5



m/s naley zabezpieczy przed przebiciem hydralicznym przez wykonanie ekranw uszczelniajcych umieszczonymi np. za skrzydami wlotu przepustu.Dopuszcza si wykonywanie lekkiej zasypki np. z mieszanin popioowych lub przydatnych kruszyw sztucznych, pod warunkiem zabezpieczenia jej przed zamakaniem i przed kontaktem z wod gruntow. W celu ograniczenia obcienia podoa mona stosowa wypenienie z betonu lekkiego lub innych tworzyw. W takich przypadkach naley poda w dokumentacji projektowej szczegowe wymagania technologiczne.Skarpa czoowa nasypu, ograniczajca zasypywan przestrze za obiektem - przyczkiem, cian oporow lub przepustem, powinna mie pochylenie nie bardziej strome ni 1:1.Wymagany jest wskanik zagszczenia zasypki Is 1,0, z wyjtkiem skarp stokw przy skrzydekach oraz skarp czoowych przyczkw aurowych i wtopionych w nasyp, w ktrych wskanik zagszczenia powinien by nie mniejszy ni 0,95. Zasypk gruntow naley ukada rwnomiernie i zagszcza warstwami o gruboci umoliwiajcej uzyskanie wymaganego wskanika zagszczenia.Grna warstwa zasypki powinna by wykonana wg 2.8.1d. Trudno dostpne miejsca przestrzeni zasypywanej mog by wypeniane gruntem stabilizowanym cementem. Niedopuszczalne jest ich wypenianie upynnionym gruntem niespoistym.Obiekty obsypywane obustronnie: sztywne konstrukcje jak uki, ramy, skrzynie oraz ciany i podpory aurowe wtopione w nasyp powinny by obsypywane i zagszczane rwnomiernie z obu stron. Rnica poziomw zasypki nie powinna w takim przypadku przekracza 0,5 m, jeeli nie jest to uzasadnione obliczeniami statycznymi. Specjalne zabezpieczenia naley przewidzie podczas obsypywania wylotw przepustw o kcie skrzyowania z nasypem drogowym mniejszym od 60.W czci nasypu przylegajcej do przyczkw lub cian oporowych naley wykona urzdzenia odwadniajce z zastosowaniem drenw, geowkniny filtracyjnej, geotekstylnych mat filtracyjnych lub okadziny z prefabrykatw z porowatego betonu wodoprzepuszczalnego (ponad 90% kruszywa frakcji od 1 mm do 4 mm).ciany oporowe i inne konstrukcje z gruntu zbrojonego naley wykonywa zgodnie z wymaganiami PN-B-03010:1983 (PN-83/B-03010).2.11.2 Nasypy nad przepustamiNasypy nad przepustami naley wykonywa jednoczenie z obu stron przepustu, z jednakowych zagszczonych poziomych warstw gruntu. Przed zasypaniem przepustu wykonanego w starym nasypie naley po obu stronach przepustu wyci stopnie wg 2.4.6. Warstw gruntu o gruboci 1 m bezporednio ponad przepustem naley zagszcza lekkim sprztem, dostosowanym do konstrukcji przepustu.2.11.3 Materiay filtracyjne do urzdze odwadniajcychJako materia naley stosowa grunty mineralne o nastpujcych waciwociach:- mrozoodporno po 25 cyklach zamraania i odmraania, strata masy Mx 10%,- wspczynnik filtracji gruntu poddanego 25 cyklom zamraania i odmraania, zagszczonego do wskanika zagszczenia ls = 1,0, k10 6 10-5 m/s.

2.11.4 Zasypki wykopw na instalacje (przewody, kable)Zasypki wykopw do wysokoci 30 cm powyej wierzchu przewodu lub jego obudowy naley zasypywa gruntem piaszczystym lub pospk o ziarnach nie wikszych ni 20 mm, uwzgldniajc szczegowe wymagania projektu instalacji. Do zasypki nie naley uywa ula, gruntu kamienistego lub innych materiaw, ktre mog uszkodzi przewd.Wykop naley zasypywa i zagszcza zgodnie z 2.10. Zasypk naley ukada warstwami, rwnomiernie po obu stronach przewodu zgodnie z 2.8.1 i zagszcza zgodnie z 2.10. Zasypki wskoprzestrzennych przekopw poprzecznych przez jezdnie, niezalenie od kategorii ruchu na drodze, powinny uzyska do gbokoci 1,2 m wskanik zagszczenia co najmniej 1,00. Na wikszej gbokoci dopuszcza si wskanik 0,97 pod warunkiem zastosowania rodkw agodzcych skutki osiada (np. uycie kruszyw dobrze zagszczalnych, wbudowanie zbrojenia z geotekstyliw, ulepszenie mechaniczne lub spoiwami).Naley uwaa, by nie spowodowa przemieszczenia przewodu. Zasypk do wysokoci 1 m ponad obudow przewodu naley zagszcza tylko lekkim sprztem, dopuszczonym w dokumentacji projektowej.2.12 Zabezpieczenie przed opadami atmosferycznymiW celu nie dopuszczenia do napywu wody opadowej naley powierzchni terenu wyprofilowa, wykonujc spadek umoliwiajcy odpyw wody poza teren prowadzonych robt, zgodnie z projektem organizacji robt.2.13 Umocnienie skarpJeeli w dokumentacji projektowej nie przewidziano specjalnych zabezpiecze, na skarpach powinna by wykonana warstwa ziemi urodzajnej o gruboci po zagszczeniu od 10 cm do 15 cm, wytworzona przez:- naniesienie warstwy urodzajnej (humusowanie) o zawartoci co najmniej 2 % czci organicznych, lub- wymieszanie z materiaem skarpy za pomoc hydrosiewnika ciekowymi osadami wtrnymi (mulczowania), aby



uzyska zawarto czci organicznych co najmniej 1 %.Warstw wytworzonej ziemi urodzajnej naley obsia mieszankami nasion traw, rolin motylkowych i bylin w iloci od 20 g/m2 do 30 g/m2, dobranych odpowiednio do warunkw siedliskowych. Na tak przygotowan powierzchni naley nanie metod hydroobsiewu lub mulczowania (rapowania) tymczasow warstw przeciwerozyjn (osadw ciekowych wtrnych, emulsji asfaltowych, lateksu).Odbioru obudowy rolinnej dokonuje si w okresie od 6 miesicy po peni wschodw do 12 miesicy po obsiewie. czna powierzchnia niezadarnionych miejsc nie powinna by wiksza ni 2 % powierzchni obsianej skarpy, a maksymalny wymiar pojedynczych niezadarnionych miejsc nie powinien przekracza 0,2 m2. Ponadto nie mog wystpowa wyobienia erozyjne ani lokalne zsuwy lub spywy.W uzasadnionych przypadkach mona stosowa inne sposoby umocnienia skarp, np. darniowanie, biowkniny, potki faszynowe, pyty aurowe, maty lub brukowanie wedug indywidualnego projektu.3 BADANIA

3.1 Zakres badaBadania robt przygotowawczych i podoa budowli ziemnych naley wykonywa w nastpujcym zakresie:- sprawdzenie odkry wykopaliskowych i nie przewidzianych urzdze (2.2),- sprawdzenie robt pomiarowych (2.3),- sprawdzenie robt przygotowawczych (2.4),- badanie budowy i odksztacalnoci podoa (2.5.1),- badanie wzmocnienia podoa (2.5.2),- sprawdzenie pochylenia podoa (2.5.3).Badania robt ziemnych naley wykona w trzech etapach, w zakresie podanym w tablicy 5.

3.2 Opis bada

3.2.1 Sprawdzenie zgodnoci z dokumentacj technicznSprawdzi przez porwnanie wykonywanych bd wykonanych robt z dokumentacj projektow wg 2.1 oraz stwierdzi zgodno na podstawie ogldzin i pomiarw.

3.2.2 Sprawdzenie odkry wykopaliskowych i nie przewidzianych urzdzeSprawdzi naley wizualnie wg 2.2.

3.2.3 Sprawdzenie robt pomiarowychSprawdzenie powinno by przeprowadzone wg nastpujcych zasad:a) o budowli sprawdzi na wszystkich zaamaniach pionowych i krzywiznach w poziomie oraz co najmniej co 200 m na odcinkach prostych wg 2.3.1,b) robocze punkty wysokociowe sprawdzi pomiarami geodezyjnymi na caej dugoci budowanego odcinka wg 2.3.2,c) wyznaczanie obiektw naley sprawdza pomiarami geodezyjnymi na kadym obiekcie wg 2.3.3,d) wyznaczanie nasypw i wykopw naley sprawdza pomiarami geodezyjnymi co najmniej w 5 miejscach na kadym kilometrze oraz w miejscach budzcych wtpliwo wg 2.3.4.3.2.4 Sprawdzenie robt przygotowawczychRoboty przygotowawcze sprawdza si zwracajc uwag czy spenione zostay nastpujce warunki:a) przesunito lub zabezpieczono wszystkie przewody telekomunikacyjne, elektryczne, gazowe i inne, stosownie do 2.2,b) teren pod budowl zosta oczyszczony stosownie do 2.4.1,c) darnina zostaa pocita i uoona w stosy zgodnie z 2.4.2,d) zdjto i zgarnito w pryzmy ziemi urodzajn oraz obsiano j zgodnie z 2.4.3,e) kamienie i bloki skalne sigajce wyej ni 1/3 wysokoci projektowanego nasypu zostay usunite z trasy zgodnie z 2.4.4,f) zapewniono odprowadzenie wd powierzchniowych i gruntowych stosownie do wymaga 2.4.5,g) w zboczach wykonano wycicia stopni zgodnie z 2.4.6, sprawdzenia ich wymiarw dokonuje si w razie potrzeby przy uyciu tamy, aty i poziomnicy.

Tablica 5 - Zakres bada budowli ziemnych



Lp. Rodzaje bada Badania przed rozpoczciem robt

Badania w czasie robt

Badania po wykonaniu budowli lub

jej czci

Opis badania

wg

1 Sprawdzenie zgodnoci z dokumentacj - + + 2.1

2 Sprawdzenie ksztatu przekroju poprzecznego i pochyle skarp - + + 2.6

3 Badanie materiaw do wykonania podoa ulepszonego + + - 2.8.1 d

4 Badanie odksztacalnoci podoa nawierzchni - - +

2.10.1 rys. 3 i 4

5 Sprawdzenie wykonania podoa ulepszonego - + + 2.6

6 Badanie gruntw do korpusu nasypu + + - 2.8

7 Sprawdzenie wykonania korpusu nasypu - + + 2.6

8 Badanie gruntw do dolnej warstwy odcinajcej nasypu + + - 2.8.5

9 Sprawdzenie dokadnoci wykonania warstwy odcinajcej - + + 2.6

10 Sprawdzenie podoa wzmocnionego + + - 2.5.2

11 Badanie zagszczenia i nonoci gruntw - + + 2.10

12 Sprawdzenie wypenienia zasypek obiektw inynierskich - + + 2.11

13 Badanie materiaw do zasypek obiektw inynierskich + + - 2.11.1

14 Sprawdzenie wykonania poszerze lub dobudowy nasypw

- + + 2.4.6

15 Sprawdzenie umocnienia skarp - + + 2.13

16 Sprawdzenie wykonania roww - + + 2.6

3.2.5 Badanie podoa budowli ziemnejBadania podoa gruntowego (2.5.1) naley wykonywa zgodnie z zasadami podanymi w PN-B-03020:1981 (PN-81/B-03020). Wykorzystywane s przy tym szczegowe zalecenia podane w odpowiednich przepisach1). Zakres bada powinien umoliwia wydzielenie na ich podstawie warstw geotechnicznych z dokadnoci odpowiadajc wymaganiom oblicze nonoci i statecznoci budowli ziemnych.Do wstpnego rozpoznania podoa zaleca si stosowa badania geofizyczne. Cechy podoa naley ustala na podstawie wierce lub wykopw badawczych, sondowa i innych bada polowych, bada makroskopowych oraz bada laboratoryjnych wykonanych wg PN-B-04481:1988 (PN-88/B-04481). Podoe powinno by rozpoznane do gbokoci strefy aktywnej zmax wg PN-B-03020:1981 (PN-81/B-03020). Badania powinny uwzgldnia rozpoznanie waciwoci gruntw pod ktem wykorzystania ich jako materiau do budowli ziemnych. Liczb punktw badawczych i odlegoci pomidzy punktami w terenie naley dostosowa do warunkw geologicznych. W warunkach prostych:



nieskomplikowanej budowie geologicznej i morfologii oraz jednorodnych warunkach gruntowo-wodnych odlego midzy otworami wzdu trasy nie powinna przekracza 200 m, w przekroju poprzecznym 50 m. Gboko otworw powinna by nie mniejsza ni 3 m w wykopie oraz w niskim nasypie, w nasypie wysokoci ponad 3 m - nie mniej ni 4 m. Liczb otworw w przekrojach poprzecznych mona ograniczy do 2. W zoonych warunkach geologicznych odlego midzy przekrojami poprzecznymi nie powinna by wiksza ni 100 m, rozstaw otworw w przekroju - ni 30 m, a liczba otworw w przekroju co najmniej 3. Gboko otworw powinna wynosi co najmniej: w wykopie oraz w niskim nasypie - 4 m, a w nasypie ponad 3 m wysokoci - 5 m. W przypadku wystpowania gruntw bardzo ciliwych (torfw, namuw, gytii, kredy jeziornej) otwory powinny siga co najmniej 3 m poniej spgu tych utworw.W terenach osuwiskowych liczba otworw, ich rozmieszczenie i gboko powinny umoliwi odtworzenie istniejcych lub potencjalnych powierzchni polizgw.W miejscach przepustw gboko otworw powinna siga co najmniej 4 m poniej spodu fundamentu.Cz wymaganej liczby otworw mona zastpi sondowaniami statycznymi lub dynamicznymi, badaniami presjometrycznymi i tp.Liczb wierce, wykopw i sondowa naley zwikszy w celu ucilenia lokalizacji warstw gruntw bardzo ciliwych (o module ciliwoci Mo < 5 MN/m2).W warunkach wystpowania czynnych osuwisk, gbokich bagien i torfw, zjawisk krasowych itp. naley przeprowadzi badania geologiczno-inynierskie wedug indywidualnego programu.

3.2.6 Sprawdzenie wzmocnienia podoaSprawdzi wg dokumentacji projektowej wzmocnienia podoa zgodnie z 2.5.2.3.2.7 Sprawdzenie pochylenia podoaZmierzy metodami geodezyjnymi w przekrojach poprzecznych oddalonych od siebie nie wicej ni 100 m zgodnie z 2.5.3.

3.2.8 Sprawdzenie wymiarw stopni wycitych w podouPomierzy metodami geodezyjnymi wymiary i pochylenia stopni zgodnie z 2.4.6 w przekrojach poprzecznych oddalonych o nie wicej ni 50 m, przy czym liczba przekrojw powinna by nie mniejsza ni 2 na caym odcinku z wykonanymi stopniami.

3.2.9 Sprawdzenie wykonania wykopw i ukopwW czasie wykonywania robt sprawdza, czy odwodnienie wykopu odpowiada 2.7.1. Po wykonaniu robt sprawdzi, czy dokadno wykonania nie przekracza tolerancji wg 2.6 oraz czy ksztat i wykoczenie ukopw odpowiadaj wymaganiom 2.7.2.

3.2.10 Sprawdzenie wykonania nasypw i odkadwSprawdza w czasie wykonywania robt, jak rwnie po ich wykonaniu, w zalenoci od badanych cech, wizualnie, przez pomiar lub pomiar i obliczenie. Nierwnoci powierzchni sprawdzi przez pomiar przy uyciu aty o dugoci 3 m.Sprawdzenie w czasie budowy robt zakrywanych powinno by odnotowane w dokumentach wykonawczych i potwierdzone przez nadzr. Sprawdzenie po zakoczeniu budowy polega na skontrolowaniu zapisw.Sprawdzi:a) zgodno wyboru materiaw z 2.8.2,b) uwzgldnienie przy wykonywaniu nasypw wymaga 2.8.1, od 2.8.3 do 2.8.7 i 2.8.10,c) zgodno wykonania poszerze nasypw z 2.8.8,d) uformowanie skarp nasypw zgodnie z 2.8.9,e) zachowanie dokadnoci wykonania nasypw zgodnie z 2.6,f) wykonanie odkadw zgodnie z 2.9.Badania wysadzinowoci gruntu wg tablicy 3 powinny obejmowa:- w fazie projektowania: badania zawartoci drobnych frakcji, kapilarnoci biernej oraz albo wskanika piaskowego, albo wskanika nonoci,- w ramach kontroli robt: badania wskanika piaskowego.Skad granulometryczny, wilgotno naturaln i granic pynnoci naley okrela wg PN-B-04481:1988 (PN-88/B-04481), kapilarno biern wg PN-B-04493:1960 (PN-60/B-04493). Wskanik piaskowy gruntw i mieszanin ulowo-popioowych naley okrela wg BN-64/8931-01. Zawarto czci organicznych zaleca si okrela metod chemiczn (I.W. Tiurina), przez utlenianie za pomoc dwuchromianu potasu. Zawarto siarczanw mona okrela dowoln metod zapewniajc uzyskanie wyniku (wartoci bezwzgldnej) o dokadnoci nie mniejsz ni 0,1%.Wspczynnik filtracji dopuszcza si ustala na podstawie uziarnienia gruntu lub materiau oraz ich porowatoci (zaleca si korzystanie z danych empirycznych albo obliczanie ze wzorw Slichtera lub USBSC "amerykaskiego"), a w przypadkach wtpliwych metodami laboratoryjnymi wg odpowiednich szczegowych przepisw2).Badania przydatnoci gruntw powinny by wykonane na prbkach pobranych z kadej partii pochodzcej z nowego rda, jednak nie rzadziej ni trzy razy na kade rozpoczte 5000 m3.



3.2.11 Sprawdzenie zagszczenia i nonoci gruntuZagszczenie gruntu naley ustala na podstawie wskanika zagszczenia IS, obliczanego ze wzoru

(2)

w ktrym:d - gsto objtociowa szkieletu gruntu w nasypie, okrelona wg BN-77/8931-12, w gramach na centymetr szecienny;ds - maksymalna gsto objtociowa szkieletu gruntu zagszczonego wg PN-B-04481:1988 (PN-88/B-04481), w gramach na centymetr szecienny;Alternatywnie zagszczenie gruntu mona ustala na podstawie wskanika odksztacenia Io, rwnego stosunkowi moduw odksztacenia wtrnego E2 do pierwotnego E1, ktre naley okrela wg zacznika B. Badanie to jest zalecane zwaszcza w przypadku nasypu z mieszanin popioowo-ulowych lub gruntw kamienistych.Czstotliwo bada wskanika zagszczenia Is kadej ukadanej warstwy powinna by nastpujca:- dla podoa ulepszonego nawierzchni - nie mniej ni jeden raz w trzech punktach na 1 500 m2 powierzchni,- dla korpusu nasypu i warstwy odcinajcej dolnej - nie mniej ni jeden raz w trzech punktach na 5 000 m2 zagszczanych warstw nasypu,- dodatkowo w miejscach wskazanych przez nadzr.Zagszczenie gruntu naley ocenia stosujc metod porwnywania poszczeglnych wynikw bada z wymaganiami podanymi w 2.10.1 (wg rysunku 3 i 4). W przypadku, gdy liczba pomiarw wynosi co najmniej 10, mona stosowa metod statystyczn. W metodzie tej warto rednia wskanika Is stanowi miar poziomu zagszczenia, a wspczynnik zmiennoci zs - miar jednorodnoci zagszczenia.Warto redni wskanika zagszczenia oblicza si ze wzoru:

(3)

w ktrym:Isi - wyniki poszczeglnych pomiarw,n - liczba pomiarw.Wspczynnik zmiennoci oblicza si ze wzoru:

(4)

w ktrymss - odchylenie standardowe obliczane ze wzoru

(5)

Zagszczenie gruntu i materiau mona rwnie bada za pomoc obcienia pyt o rednicy co najmniej 300 mm, oznaczajc wskanik odksztacenia Io, rwny stosunkowi moduw odksztacenia wtrnego E2 do pierwotnego E1 wg zacznika B, stosujc czstotliwo bada wymagan dla wskanika zagszczenia. Wilgotno badanego gruntu



spoistego nie powinna odbiega od wilgotnoci optymalnej wicej ni podano w 2.10.2. Zagszczenie gruntu naley ocenia stosujc metod porwnywania poszczeglnych wynikw bada z wymaganiami podanymi w 2.10.1.Biec kontrol zagszczenia mona przeprowadza gstociomierzami izotopowymi, wyskalowanymi w warunkach sprawdzanych robt.Kontrol cig zagszczenia warstw za pomoc aparatury pomiarowej zainstalowanej na maszynach zagszczajcych naley prowadzi wedug indywidualnie ustalonego programu.Aparatura powinna by uprzednio wyskalowana na poletku dowiadczalnym.Nono gruntu na podstawie pomiaru wtrnego moduu odksztacenia E2 sprawdzi dla warstwy powierzchniowej podoa nawierzchni, najwyszej warstwy robt ziemnych oraz ewentualnie gbszych warstw, jeeli wymaga tego dokumentacja projektowa lub nadzr. Badania wtrnego moduu odksztacenia E2 wykonuje si za pomoc obcienia statycznego pyt o rednicy 300 mm, zgodnie z zacznikiem B.Czstotliwo bada wtrnego moduu odksztacenia E2 sprawdzanej warstwy powinna by nie mniejsza, ni jeden raz w trzech punktach na 2 000 m2 powierzchni, a dodatkowo w miejscach wskazanych przez nadzr. Liczb bada mona zmniejszy o poow w przypadku wbudowywania jednorodnego materiau i zagszczania go w sposb cigy odcinkami dugoci ponad 100 m.Nono warstwy jest wystarczajca, jeeli wszystkie wartoci wtrnego moduu odksztacenia E2 speniaj wymagania podane w 2.10.1 (wg rysunku 3 i 4).Ponadto w czasie badania sprawdzi, czy:a) wilgotno zagszczanego gruntu odpowiada wymaganiom 2.10.2,b) grubo warstw zagszczanych nie przekracza wartoci okrelonych dowiadczalnie wg 2.10.1,c) przy zagszczaniu nasypw w warunkach specjalnych zachowano wymagania 2. 10.3.Wczeniej wykonane nasypy o nieudokumentowanym zagszczeniu sprawdza do gbokoci 1 m od powierzchni robt ziemnych, wykonujc wykop i okrelajc wskanik zagszczenia gruntu Is lub modu E2. Gbiej zagszczenie sprawdza w przypadkach wtpliwych - za pomoc sondowania lub innych metod.

3.2.12 Sprawdzenie zasypek obiektw inynierskichSprawdzi wypenienie zasypywanych przestrzeni w sposb wizualny. Ponadto sprawdzi:a) zachowanie w czasie robt pochylenia skarpy ograniczajcej zasypywan przestrze zgodnie z 2.11.1,b) zgodno wyboru materiaw z 2.11.1,c) uzyskanie przy wykonywaniu nasypw wymaganego wskanika zagszczenia Is oraz uwzgldnienie innych wymaga wg 2.11.1 i 2.11.2,d) wykonanie urzdze odwadniajcych wg 2.11.1, z materiaw odpowiadajcych 2.11.3,e) zgodno zasypki wykopw na instalacje z wymaganiami 2.11.4.Badania wskanika zagszczenia naley wykonywa: co najmniej trzy pomiary na 500 m3 objtoci zasypki, lecz nie rzadziej ni 3 dla kadego przyczka lub przepustu i ni jeden co 30 m dla ciany oporowej oraz co 50 m dla zasypki wykopw na instalacje.3.2.13 Sprawdzenie umocnienia skarpW przypadku obudowy rolinnej grubo zagszczonej warstwy ziemi urodzajnej, zawarto czci organicznych wg PN-B-04481:1988 (PN-88/B-04481) i obecno nasion sprawdza nie rzadziej ni raz na 500 m2 skarpy.W okresie od 6 miesicy po peni wschodw do 12 miesicy po obsiewie naley wytypowa obszary o powierzchni od 20 m2 do 30 m2, reprezentujce powierzchnie skarp nie wiksze ni 500 m2 i wykona pomiary powierzchni zadarnionych oraz wymiary pojedynczych miejsc nie zadarnionych. Sprawdzi, czy nie wystpuj wyobienia erozyjne, spywy lub lokalne zsuwy. W przypadku stosowania innych sposobw umocnienia skarp badania naley wykona wedug zasad, ktre powinny by podane w dokumentacji projektowej.3.2.14 Sprawdzenie innych materiawBadania innych materiaw, np. geotekstyliw, folii s wykonywane wg zasad podanych w innych dokumentach3).

3.3 Ocena wynikw badaRoboty ziemne uznaje si za zgodne z wymaganiami normy, jeli wyniki wszystkich bada wykonanych zgodnie rozdziaem 3 speniaj wymagania podane w rozdziale 2. Jeeli porwnanie wynikw bada z wymaganiami daje wynik negatywny, stwierdzon usterk naley usun i wykona ponownie badania kontrolne. W przypadku powtrzenia si negatywnych wynikw, budowl lub jej cz naley uzna za niezgodn z norm.



Zaacznik A(normatywny)

WYZNACZANIE WSKANIKA NONOCI GRUNTU wno 4)

A.1 DefinicjeA.1.1 Wskanik nonoci gruntu wnoWskanik nonoci gruntu wno wyraony jest procentowym stosunkiem obcienia jednostkowego p, ktre naley zastosowa, aby trzpie o ksztacie wyduonego walca o przekroju 20 cm2 (d = 5,0 cm) wcisn w odpowiednio przygotowan prbk gruntu do okrelonej gbokoci 2,5 mm lub 5,0 mm, z jednostajn prdkoci 1,25 mm/min, do porwnawczego obcienia jednostkowego pp, ktre jest wartoci sta i odpowiada cinieniu, jakie byo potrzebne, aby taki sam trzpie z tak sam prdkoci oraz na tak sam gboko wcisn w materia wzorcowy, ktry stanowi tucze standardowo zagszczony. Wskanik nonoci gruntu wno wyznacza si w procentach wg wzoru

(A.1)

w ktrym:p - cinienie, jakie jest potrzebne, aby zagbi trzpie o przekroju 20 cm2 w odpowiednio przygotowan prbk gruntu na gboko 2,5 mm lub 5,0 mm, w megapaskalach;pp - cinienie porwnawcze, ktre przy wgbieniu trzpienia na 2,5 mm wynosi 7 MN/m2, a przy wgbieniu na 5,0 mm wynosi 10 MN/m2.

A.1.2 Pcznienie liniowePcznienie liniowe jest wyraone stosunkiem procentowym przyrostu wysokoci prbki gruntu, spowodowanego nasyceniem jej wod, do pierwotnej wysokoci prbki.Pcznienie liniowe oblicza si w procentach wg wzoru (A.2)

(A.2)

w ktrym:h - pocztkowa wysoko prbki, milimetryh - rnica pomidzy odczytem czujnika na pocztku badania nasikliwoci i odczytem kocowym, milimetry.A.2 Metody badania

A.2.1 Laboratoryjne oznaczenie wskanika nonoci gruntu wnoMetoda laboratoryjnego oznaczania wskanika nonoci gruntu wno obejmuje nastpujce czynnoci:- przygotowanie prbki gruntu,- wyznaczenie wilgotnoci optymalnej gruntu,- zagszczenie prbki do badania przy wymaganej wilgotnoci,- nasycenie prbki wod,- badanie nasikliwoci i pcznienia,- wykonanie prb penetracji trzpieniem w celu wyznaczenia wno.A.2.2 Badania wstpnePrzed przystpieniem do wykonania badania naley ustali:a) skad granulometryczny gruntu wg PN-B-04481:1988 (PN-88/B-04481),b) granice pynnoci i plastycznoci wg PN-B-04481:1988 (PN-88/B-04481) dla gruntw spoistych oraz wskanik piaskowy wg BN-64/8931-01 dla gruntw niespoistych,c) maksymaln gsto objtociow szkieletu gruntowego oraz wilgotno optymaln wg metody I lub II zgodnie z PN-B-04481:1988 (PN-88/B-04481).A.2.3 Przygotowanie prbek



Do badania wskanika nonoci gruntu wno naley wydzieli reprezentatywn prbk gruntu, moliwie jednorodnego i typowego dla badanego podoa. Masa prbki powinna wynosi od 20 kg do 30 kg. Badanie naley wykona na materiale przechodzcym przez sito o wymiarze oczka kwadratowego 20 mm. Jeeli zawarto ziarn wikszych od 20 mm jest mniejsza od 10%, to naley je usun i badanie przeprowadzi na materiale pozbawionym tych ziarn. Jeeli zawarto ziarn wikszych od 20 mm jest w granicach od 10% do 20%, to ziarna wiksze ni 20 mm naley zastpi rwnowan mas ziarn o wymiarach od 6,3 mm do 20 mm. W przypadku zawartoci ziarn wikszych od 20 mm ponad 20% caoci, wskanika nonoci gruntu wno nie okrela si. Masa prbki suchego, rozdrobnionego gruntu, potrzebna do badania w cylindrze o pojemnoci 2,2 dm3 wynosi okoo 6 kg.Wilgotno optymaln wopt i maksymaln gsto objtociow szkieletu gruntowego ds wyznacza si wg metody I lub II zgodnie z PN-B-04481:1988 (PN-88/B-04481). Na podstawie otrzymanego wykresu zalenoci gstoci d od wilgotnoci gruntu naley ustali warto wilgotnoci (mniejsz od wilgotnoci optymalnej), ktrej odpowiada gsto objtociowa szkieletu rwna 99% uzyskanej gstoci maksymalnej. Prbki do bada wspczynnika nonoci gruntu wno naley przygotowa z gruntu o ustalonej tak wilgotnoci i zagci metod II zgodnie z PN-B-04481:1988 (PN-88/B-04481).Do badania naley wykona co najmniej dwie prbki. Nastpnie naley zway cylindry z prbkami w celu sprawdzenia uzyskanej wartoci gstoci d gruntu. Jedn prbk poddaje si niezwocznie prbie penetracji, a drug naley ustawi do nasycenia wod.

1 - papier filtracyjny, 2 - pyta perforowana, 3 - kapturek, 4 - czujnik, 5 - mostek, 6 - obcinik, 7 - gruntRysunek A.1 - Nasycanie prbki gruntu wod



1 - czujnik, 2 - trzpie wciskany, 3 - obcienie,4 - grunt, 5 - mechanizm obciajcy

Rysunek A.2 - Przyrzd do oznaczania oporu penetracji

A.2.4 Badanie nasikliwoci i pomiar pcznieniaPrbk naley nasyci wod (przez cztery doby) w naczyniu jak na rysunku 2. Przed nasyceniem prbki gruntu wod na cylinder cznie z podstaw naley naoy nadstaw. Na pytk perforowan nakada si typowo dwa obciniki piercieniowe. Sia obciajca prbk powinna wynosi 22,0 N, co odpowiada naciskowi 7 kN/m2.Cylinder z prbk do nasycenia wod, z gruntu przygotowanego w sposb opisany w A.2.1, ustawia si w zbiorniku wypenionym wod do poziomu wierzchu prbki, jak na rysunku 2. Pomiary pcznienia gruntu dokonuje si co (24 1) h. Po czterech dobach, bezporednio po dokonaniu odczytu pcznienia, cylinder naley wyj ze zbiornika wodnego. Cylinder ten po usuniciu obcinikw i pyty perforowanej poddaje si odsczaniu przez 10 min i nastpnie, po starannym wytarciu ustawia si pod pras do prby penetracji trzpienia.Jeeli warto pcznienia prbki po 4 dobach okae si wiksza ni 2%, to naley wykona w taki sam sposb dodatkow prbk i podda j nasycaniu wod trwajcemu a do zakoczenia pcznienia gruntu. Pomiary pcznienia tej prbki mona zakoczy, gdy dwa kolejne odczyty nie wykazuj w okresie 24 h rnicy wikszej ni 0,03 mm. Prbk t naley rwnie podda prbie penetracji.W przypadku kwarcytowych gruntw niespoistych pomiar pcznienia mona pomin.W przypadku gruntu ulepszonego cementem, wapnem lub popioami lotnymi odmiany PBc naley stosowa wstpny trzydobowy okres twardnienia prbek w temperaturze (18 2) C, zabezpieczonych przed wysychaniem w sz czelnej komorze na ruszcie umieszczonym nad wod, a nastpnie nasycenie wod w cigu czterech db.Po wykonaniu prby penetracji naley usun obciniki, osuszy gr prbki i pozostawi na 15 min na powietrzu, po czym naley zway cylinder z gruntem nasyconym wod w celu okrelenia zawartoci adsorbowanej wody. Nastpnie z badanego gruntu naley pobra cztery prbki o masie okoo 100 g: dwie z miejsc obok wgbienia pozostaego po wciskaniu trzpienia oraz dwie z caej prbki gruntu w cylindrze po jej wymieszaniu. Prbki te su do okrelenia zawartoci wody po badaniu nasikliwoci w strefie poddanej naciskowi trzpienia oraz do ustalenia redniej wilgotnoci gruntu w cylindrze.A.2.5 Prba penetracjiPrba penetracji trzpieniem w celu wyznaczenia cinienia p do obliczenia wno polega na wstawieniu przygotowanej prbki o rednicy = 15 cm i wysokoci h = 17,5 cm w znormalizowanym cylindrze do prasy (rysunek 2) i ustaleniu



wartoci p przy penetracji trzpienia na gboko 2,5 mm i 5,0 mm. Przyjmuje si wiksz warto wno jako miarodajn.

Zaacznik B(normatywny)

OZNACZANIE MODUU ODKSZTACENIA PODOA PRZEZ OBCIENIE PYT

B.1 DefinicjeB.1.1modu odksztaceniailoczyn stosunku przyrostu obcienia jednostkowego do przyrostu odksztacenia badanej warstwy podoa w ustalonym zakresie obcie jednostkowych, pomnoony przez 0,75 rednicy pyty obciajcej.Modu odksztacenia wyznacza si ze wzoru

(B.1)

w ktrym:p - rnica naciskw, w megapaskalach;s - przyrost osiada odpowiadajcy tej rnicy naciskw, w milimetrach;D - rednica pyty, w milimetrach.

B.1.2pierwotny modu odksztacenia E1modu odksztacenia (B.1.1) oznaczony w pierwszym obcieniu badanej warstwyB.1.3Wtrny modu odksztacenia E2modu odksztacenia (B.1.1) oznaczony w powtrnym obcieniu badanej warstwyB.1.4Wskanik odksztacenia Iostosunek wtrnego moduu odksztacenia E2 (B.1.3) do pierwotnego moduu odksztacenia E1 (B.1.2)B.2 Metoda badaniaBadanie polega na pomiarze odksztace pionowych (osiada) badanej warstwy podoa pod wpywem nacisku statycznego wywieranego za pomoc stalowej okrgej pyty o rednicy D = 300 mm. Nacisk na pyt wywierany jest za porednictwem dwignika hydraulicznego. Dwignik oparty jest o przeciwwag, ktrej masa powinna by wiksza od wywieranej siy. Pomiar moduu odksztacenia podoa gruntowego naley przeprowadza, gdy temperatura badanej warstwy jest wiksza od 0 C.B.3 Aparatura i przyrzdyAparatura do oznaczania moduu odksztacenia jest przedstawiona przykadowo na rysunkach B.1 i B.2. W skad jej wchodz:- pyta stalowa o rednicy (300 1) mm (1) z trzema prtami (2) do zainstalowania uchwytw (4) czujnikw zegarowych oraz grnym piercieniem usztywniajcym (3),- dwignik (5) o rednicy toka (50 1) mm,- pompa olejowa (6) z manometrem (7) o skali z dziak elementarn 0,05 MPa,- przegub sferyczny (8) czcy tok dwignika z pyt grn,- trzy czujniki zegarowe (9) o zakresie pomiarowym do 10 mm z dziak elementarn 0,01 mm,- przeduacz rurowy (10) do wstawienia pomidzy dwignik a grn pyt,- statyw (11) stanowicy poziom odniesienia pomiarw odksztacenia.



Rysunek B.1

Rysunek B.2



Rysunek B.3

B.4 Wykonanie oznaczenia

B.4.1 Przygotowanie aparatu do wykonania oznaczeniaPyt naley ustawi na wyrwnanej powierzchni badanej warstwy, dociskajc rkoma przez kilkakrotny jej obrt. W razie potrzeby powierzchni mona wyrwna cienk warstw drobnego suchego piasku. Statyw naley ustawi tak, aby jego punkty podparcia byy w jak najwikszej odlegoci od pyty, jak i od k pojazdu stanowicego przeciwwag. Nastpnie naley zamontowa dwignik oraz przeduacz rurowy z grn pyt.Czujniki zegarowe naley zamocowa w uchwytach, opierajc je na stelau. Widok oglny zmontowanego aparatu przygotowanego do bada przedstawia rysunek B.3.

B.4.2 Oznaczenie pierwotnego moduu odksztacenia E1Po ustawieniu aparatury naley wprowadzi wstpne obcienie 0,02 MPa. Nastpnie ustawi czujniki zegarowe w pozycji 0,00 mm. Doprowadzi cinienie na badan warstw do 0,05 MPa. Wskazania czujnikw przy tym samym cinieniu, regulowanym od czasu do czasu powolnym ruchem dwigni pompy, odczytuje si co 2 min. Jeeli rnica dwch kolejnych odczytw w odstpie 2 min na czujnikach jest mniejsza od 0,05 mm, to naley przej na nastpny stopie obcienia jednostkowego, wikszy od poprzedniego o 0,05 MPa. Przy kadym odczycie naley zapisa w formularzu: czas odczytu, wskazanie manometru, wskazania czujnikw.Kocowe obcienie doprowadza si do:0,25 MPa - przy badaniu gruntu podoa lub nasypu,0,35 MPa - przy badaniu ulepszonego podoa.Po uzyskaniu wymaganego kocowego obcienia jednostkowego, przy rnicy dwu kolejnych odczytw czujnikw mniejszej od 0,05 mm, naley przeprowadzi odcienie stopniami po 0,1 MPa do 0,00 MPa z rwnoczesnym zapisywaniem kolejnych wskaza czujnikw co 2 min i z odczekaniem 5 min przed ostatnim odczytem.B.4.3 Oznaczenie wtrnego moduu odksztacenia E2Po cakowitym odcieniu pyty powtrnie zada wstpne cinienie 0,05 MPa i dalsze badanie prowadzi analogicznie wg B.4.2.

B.5 Obliczenie wynikw

B.5.1 Obliczenie wartoci moduw odksztaceniaWarto moduw odksztacenia E1 i E2 oblicza si ze wzoru (B.1) przyjmujc:



a) dla podoa gruntowegop = p2 - p1 - przyrost obcienia jednostkowego w zakresie od 0,05 MPa do 0,15 MPa;s - przyrost odksztacenia odpowiadajcy temu zakresowi obcie jednostkowych (s= s0,15 - s0,05), w milimetrach;b) dla ulepszonego podoap = p2 - p1 - przyrost obcienia jednostkowego w zakresie od 0,15 MPa do 0,25 MPa;s - przyrost odksztacenia odpowiadajcy temu zakresowi obcie jednostkowych (s = s0,25 - s0,15), w milimetrach;Wynik naley poda z dokadnoci do 1 MPa.

B.5.2 Obliczenie wartoci wskanika odksztaceniaWarto wskanika odksztacenia Io oblicza si ze wzoru (B.2)

(B.2)

w ktrymIo - wskanik odksztacenia, liczba niemianowana;E2 - wtrny modu odksztacenia, w megapaskalach;E1 - pierwotny modu odksztacenia, w megapaskalach.Wynik naley poda z dokadnoci do 1 cyfry znaczcej po przecinku.

Zacznik C(informacyjny)

BIBLIOGRAFIA

1. Badania szczelnoci izolacji mineralnych skadowisk odpadw - Instrukcja nr 339 - ITB - 19962. BN-64/8931-02 Drogi samochodowe - Oznaczanie moduu odksztacenia nawierzchni podatnych i podoa przez obcienie pyt3. BN-70/8931-05 Drogi samochodowe - Oznaczanie wskanika nonoci gruntu jako podoa nawierzchni podatnych4. BN-88/8932-02 Podtorze i podoe kolejowe - Roboty ziemne - Wymagania i badania5. Instrukcja bada podoa gruntowego budowli drogowych i mostowych - Generalna Dyrekcja Drg Publicznych - 19976. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i psztywnych - IBDiM - 1997



02. PN_S_02205_1998_Drogi_samoch_roboty_ziemne_wymag_badania

Documents

Transcript of 02. PN_S_02205_1998_Drogi_samoch_roboty_ziemne_wymag_badania