HISTORIA INFORMATYKI EDUKACJA INFORMATYCZNA BEZPIECZEŃSTWO INFORMACJ I NAUKAINFORMATYKA W ZARZĄDZANIU OPIN IE CERTYFIKACJA SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE

NUMER 3-4/201 7ISSN 0860-21 58

POLSKIEGO TOWARZYSTWA INFORMATYCZNEGO

Biuletyn PTI

nr  3-4/2017

ISSN 0860-2158Nakład: 1000 egz.

Wydawca

Polskie TowarzystwoInformatyczneZarząd Główny

ul . Solec 38 lok. 10300-394 WarszawaNIP: 522-000-20-38

Redaktor Naczelny

Maciej K. Godniak(biu letyn@pti .org.pl )

Współpraca redakcyjna

Marek Bolanowski , BeataChodacka, Paul ina Giersz, TomaszKlasa, Tomasz Kul isiewicz, MarekMaciąg, Robert Mi lewski , Jerzy

Nowak, Beata Ostrowska, AndrzejPaszkiewicz, Jacek Pulwarski

Korekta

Karina Olczak

Skład i   opracowanie graficzne

Maciej K. Godniak

UWAGA!NOWY ADRES

Zarządu Głównego PTI :

u l . Solec 38 lok. 103

00-394 Warszawa

Numery NIP, REGON oraz

numer telefonu i   faksu

pozostają bez zmian:

NIP: 522-000-20-38

KRS: 0000043879

REGON: 001236905

tel : +48 22 838 47 05

faks: +48 22 636 89 87

e-mai l : pti@pti .org.pl

Spis treści

4 Aktualności

12 List Prezesa PTI Włodzimierza Marcińskiego

14 Po XI I Zjeździe Delegatów PTI

18 Władze PTI XI I I kadencj i 2017-2020

20 Główna nagroda Best Practice Award dla polskiego projektu„ECDL Profi le DIGCOMP”

22 Relacja z międzynarodowej konferencj i FedCSIS 2017

26 Konferencja TERW 2017

28 XIX edycja konferencj i KKIO

31 Informatyka w służbach specjalnych PRL: anal izakryminal istyczna

32 Zbiór zadań do informatyki on-l ine, czyl i exeBOOK

37 Rada ds. Kompetencj i Sektora IT na XXI I I ForumTeleinformatyki

38 Konferencja „Biznes i edukacja w IT – modele przyszłości .Forum współpracy sektora IT z edukacją” organizowanaprzez Radę ds. Kompetencj i Sektora IT

42 Humanista – programista

43 Przed trzecim posiedzeniem Rady ds. Kompetencj i SektoraIT – zmiany ustawy i regulaminów

45 Bibl ioteczka Izby Rzeczoznawców PTI

48 Czym skorupka za młodu. . .

52 Mamy ZAM-y

57 Kierunek: agi l ITy

Szanowne Czytelniczki , Szanowni Czytelnicy,

mówi się, że obecnie czas płynie bardzo szybko i   - co istotne - szybciej niż kiedyś. NiejakiMaximi l ian Kiener z  Austri i próbuje wyjaśnić to tak: „ Im więcej czasu przeżyłeś, tym krótszywydaje ci się każdy kolejny rok”. Naukowcy również posiadają już swoje teorie tłumacząceów fenomen. I   coś rzeczywiście jest na rzeczy, bo przecież dopiero co zakończył się XI I ZjazdDelegatów, a   na horyzoncie już widać zbl iżający się koniec roku 2017. W  efekcie tak biegnącegoczasu aktualny numer naszego Biuletynu stał się numerem łączonym.W  numerze znalazło się sporo relacj i z   wydarzeń PTI : krótkie podsumowanie Zjazdu Delegatów,wręczenie nagrody Best Practice Award dla polskiego projektu „ECDL Profi le DIGCOMP”,międzynarodowa konferencja FedCSIS oraz konferencje KKIO i   TERW. Swoje działaniai   in icjatywy prezentuje Rada ds. Kompetencj i Sektora IT. Ponadto z  przyjemnością prezentujemyjuż oficjalnie funkcjonujący system exeBOOK. Na łamach numeru przedstawiamy takżedotychczasowe publ ikacje z  seri i „Bibl ioteczka Izby Rzeczoznawców PTI”. Oczywiście niemogło zabraknąć kolejnego, interesującego artykułu Marka Hołyńskiego o  histori i polskichmaszyn matematycznych.Jak zawsze zapraszam do lektury, a   z   okazj i zbl iżającego się okresu świąteczno-noworocznegow  imieniu Zarządu Głównego, Biura ZG PTI i   Polskiego Biura ECDL oraz swoim chciałbymprzekazać wszystkim członkom PTI , jego sympatykom oraz pozostałym CzytelnikomBiuletynu jak naj lepsze życzenia!

Z  wyrazami szacunku,

Maciej K. Godniak

Redaktor Naczelny Biuletynu PTI

Drogie Koleżanki oraz Drodzy Koledzy!

Składam Wam wszystkim najserdeczniejsze życzenia zdrowych oraz spokojnych ŚwiątBożego Narodzenia. Niech chwi le spędzone w  gronie rodziny oraz bl iskich przyjaciół będąradością oraz oderwaniem od spraw codziennych. Wszyscy tego potrzebujemy.Życzę także udanego 2018 Roku. Niech będzie to rok pełen sukcesów, spełnionych planóworaz satysfakcj i ze wszystkiego, czym będziecie się zajmowal i .Dla naszego środowiska będzie to rok wyjątkowy, rok obchodów 70-lecia informatyki w  Polsce.Skorzystajmy z  tej okazj i nie tylko, aby przypominać jej historię oraz dokonania, ale równieżwskazywać, czym ona jest aktualnie oraz jaką rolę będzie odgrywała w  przyszłości . Mówmyśmiało o  naszej profesj i , o   jej rol i oraz odpowiedzialności . To powinność naszego Towarzystwa,nas wszystkich.Wszystkiego naj lepszego!

Włodzimierz Marciński

PrezesPolskiego Towarzystwa Informatycznego

Ocena wykonalnościprojektów ICT – monografia

z  seri i Bibl ioteczkaIzby Rzeczoznawców PTI

Ukazał się V tom seri i Bibl ioteczka IzbyRzeczoznawców PTI . Monografia autorstwadr  inż. Dariusza Boguckiego nosi tytuł„Wprowadzenie do oceny wykonalności pro-jektów ICT”. Wydawcą jest Polskie Towa-rzystwo Informatyczne.Uruchomienie funduszy europejskich

w  Polsce upowszechniło stosowanie stu-dium wykonalności – raportu oceniającegomożl iwość skutecznej real izacj i przedsię-wzięcia w  określonych uwarunkowaniachfinansowych, technicznych, organizacyj-nych, prawnych i   czasowych. Coraz częściejw  praktyce rzeczoznawcy i   audytora syste-mów informatycznych zachodzi koniecz-ność sporządzenia opini i związanychz  wykonalnością przedsięwzięć informa-tycznych.Niniejsza publ ikacja przybl iży osobom

zajmującym się oceną projektów IT koncep-cje i   zasady przygotowania oraz oceny stu-dium wykonalności , niemniej jest onaadresowana do wszystkich specjal istów IT.Autor opracowania, dr  inż. Dariusz Bo-

gucki jest rzeczoznawcą Polskiego Towa-rzystwa Informatycznego, który zredagowałi   ocenił ponad 50 studiów wykonalnościprojektów ICT. Skończył Wydział Elektro-niki i   Technik Informacyjnych Pol itechnikiWarszawskiej , doktorat obronił w  Instytu-cie Podstawowych Problemów Techniki PAN.Dodatkowo ukończył także studia podyplo-mowe zarządzania projektami w  SzkoleGłównej Handlowej oraz Studium Integra-cj i Europejskiej KSAP. Był stypendystą Pro-gramu Departamentu Stanu USA „USVisitor”, podczas którego zajmował się roz-wiązaniami eGovernment w  administracj ifederalnej , stanowej i   lokalnej . Obecnie pra-cuje także jako wykładowca akademickii   ekspert w  zakresie finansowania projek-tów ICT.Zapraszamy do lektury opracowania opar-

tego o  sol idną wiedzę merytoryczną i   prak-tyczną, dotyczącą przygotowania,prowadzenia i   oceny projektów ICT:http://pti .org.pl/content/downlo-ad/6669/49577/fi le/Bibl iotecz-ka%20Izby%20Rzeczoznawc%C3%B3w%20PTI%20-%20Tom%205.pdf

Polskie słownictwoinformatyczne

Sekcja Terminologiczna PTI donosi , że5   l ipca br. w  Instytucie Podstaw Informaty-ki PAN odbyło się seminarium Zespołu Ter-minologi i Informatycznej przy Radzie JęzykaPolskiego PAN. Podczas spotkania zapre-zentowano oprogramowanie do ekstrakcj iterminologi i TermoPL, testowane do tej po-ry na tekstach medycznych, ekonomicznychoraz prawnych. Celem prac Zespołu jestzbudowanie polsko-angielskiego słownikaterminów informatycznych. W  spotkaniuuczestniczyl i przedstawiciele Oddziału Ma-zowieckiego i   Sekcj i Terminologicznej PTI :Andrzej Dyżewski , Tomasz Kul isiewicz, Boh-dan Pi lawski , Witold Staniszkis i   MarekŚredniawa. Pracom Zespołu Terminologicz-nego przewodniczy Andrzej Bl ikle, były pre-zes i   członek honorowy PolskiegoTowarzystwa Informatycznego.Więcej informacj i można znaleźć na stro-

nie Oddziału Mazowieckiego: http://ma-zowsze.pti .org.pl/13,aktualnosci/article:210

Andrzej Dyżewski

Przygotowaniado polskiej edycj i

Forum ZarządzaniaInternetem (IGF)

12 l ipca br. w  Ministerstwie Cyfryzacj i od-było się spotkanie dotyczące organizacj ipierwszej polskiej edycj i Forum Zarządza-nia Internetem (IGF, Internet GovernanceForum) . Uczestniczyl i w  nim, oprócz przed-stawiciel i Ministerstwa, także reprezentan-ci różnych grup interesariuszy – organizacj itechnicznych, pozarządowych, biznesu i   na-uki . Polskie Towarzystwo Informatyczne re-prezentował Prezes Włodzimierz Marciński .Forum Zarządzania Internetem odbędzie

się 21 l istopada 2017 r. w  Centrum Nauki Ko-pernik. Komitet sterujący zaprasza do zgła-szania tematów, które powinny zostaćporuszone podczas konferencj i . Zgłoszeńmożna dokonać poprzez formularz, którypojawił się na stronie http://igf.nask.pl/17  l ipca br. Należało wskazać organizatora,temat i   formułę jego real izacj i , l istę współ-pracowników oraz kontakt do koordynatora.Przedstawiciele komitetu sterującego

podkreślal i , że Forum wyróżniać ma wła-śnie oddolny charakter wyboru tematyki ,

wielostronność ujęcia tematów (przez róż-nych interesariuszy) oraz regionalny cha-rakter – poruszone zostaną kwestie istotnedla Polski i   Europy Środkowo-Wschodniej .W  Forum uczestniczyć będą bowiem rów-nież przedstawiciele Czech i   Węgier.Podczas samego spotkania roboczego

uczestnicy sygnal izowal i znaczenie takichtematów, jak:- ochrona danych, bezpieczeństwo w  sie-ci , darknet;

- telemedycyna i   e-zdrowie;- edukacja i   kompetencje cyfrowe;- procesy społeczne i   ekonomiczne zwią-zane z  rozwojem cyfrowym;

- technologia blockchain;- kontrola sieci i   blokowanie dostępu dostron (m. in. oferujących nielegalne gryhazardowe).Wnioski wypracowane podczas polskie-

go Forum Zarządzania Internetem mają zo-stać zaprezentowane w  trakcieogólnoświatowej edycj i IGF, która odbędziesię w  Genewie 18-21 grudnia 2017 r. Sekre-tarz Stanu w  Ministerstwie Cyfryzacj i Krzysz-tof Szubert zapowiedział także, że w  pracenad przygotowaniem Forum zostaną włą-czeni przedstawiciele wszystkich Mini-sterstw, które zajmują się kwestiamizwiązanymi z  cyfryzacją – tak, aby wypra-cowane opinie mogły znaleźć swoje zasto-sowanie.Ministerstwo Cyfryzacj i planuje, żeby

współpraca z  rożnymi grupami interesariu-szy - nawiązana przy okazj i organizacj i Fo-rum - przybrała formę stałych konsultacj i .Prace odbywać się mają nie w  formalnie po-wołanych zespołach, ale w  ramach oddol-nie tworzących się grup osóbzainteresowanych konkretnymi tematami.Spotkania takich grup będą mogły odby-wać się w  Ministerstwie Cyfryzacj i .Więcej informacj i o   in icjatywie można zna-leźć na stronie: http://igf.nask.pl/.

Paulina Giersz

Lista 100 SPRUC

Podczas konferencj i Umiejętności cyfro-we 2017.pl – organizowanej przez SzerokiePorozumienie na Rzecz Umiejętności Cy-frowych (SPRUC) – ogłoszono l istę 100 osóbszczególnie zasłużonych w  zakresie rozwi-jania kompetencj i cyfrowych w  Polsce. Wśródwyróżnionych są członkowie Polskiego To-warzystwa Informatycznego.

Aktualności

4

Partnerzy Szerokiego Porozumienia do-ceni l i pracę dwóch członków honorowychPTI : Wacława Iszkowskiego – byłego pre-zesa i   eksperta Polskiej Izby Informatykii   Telekomunikacj i oraz prof.   Jana Madeya,związanego z  Wydziałem Matematyki , In-formatyki i   Mechaniki UW. Prof. Madey zo-stał niedawno wyróżniony także NagrodąSpecjalną Polskiej Rady Biznesu im. JanaWejcherta za wsparcie studentów startu-jących w  międzynarodowych konkursachinformatycznych; można o  tym przeczytaćna naszej stronie.Na Liście 100 SPRUC znalazł się także

Jacek Pulwarski , Ogólnopolski KoordynatorECDL oraz Anna Beata Kwiatkowska, któ-ra współtworzy  m. in. konferencję Informa-tyka w  Edukacj i oraz Konkurs Informatyczny„Bóbr”. Członkowie Porozumienia wyróż-ni l i również prof.   Wojciecha Cel larego – kie-rownika Katedry Technologi i InformacyjnychUniwersytetu Ekonomicznego w  Poznaniu.Na Liście znalazł się też Zdzisław Babicz- członek Prezydium Zarządu OddziałuPodlaskiego i   jednocześnie szef CentrumEdukacj i Nauczyciel i w  Białymstoku. Wśródwyróżnionych jest także Zbigniew Kal iszykz  Oddziału Mazowieckiego (członek Zarzą-du Głównego Związku Ochotniczych Stra-ży Pożarnych) oraz Dariusz Stacheckiz   Oddziału Kujawsko-Pomorskiego (wice-dyrektor Gimnazjum im. F. Szołdrskiegow  Nowym Tomyślu).SPRUC zaoferowało wszystkim znajdu-

jącym się na l iście osobom skorzystaniez  logo potwierdzającego to wyróżnienie.Będzie mogło ono być wykorzystywanew  wizytówkach, stopkach informacyjnychlub innego rodzaju materiałach promocyj-nych.Pełną l istę nagrodzonych można znaleźć

na stronie Szerokiego Porozumienia:http://umiejetnoscicyfrowe.pl/l ista-100-spruc/.Wszystkim wyróżnionym serdecznie gra-tulu jemy!

PTI gratulu je sukcesówmłodym polskim informatykom

Polscy uczniowie zdobyl i cztery medale– 2 złote, 1 srebrny i   1 brązowy – podczasXXIX Międzynarodowej Ol impiady Infor-matycznej , która rozpoczęła się 28 l ipca br.w  Teheranie. Tym samym wszyscy Polacy

stanęl i na podium i   zajęl i drużynowo 3. lo-katę – po Japoni i (3 złote krążki i   1 srebrny)oraz Chinach (2 złote medale i   2 srebrne).Polskiej drużynie udało się wyprzedzić ta-kie potęgi jak Rosja, Stany Zjednoczone,Tajwan czy Korea Południowa.Złoto wywalczył Mariusz Trela z  V LO im.

A. Witkowskiego w  Krakowie oraz AnadiAgrawal , uczeń XIV Liceum Ogólnokształ-cącego im. Poloni i Belgi jskiej we Wrocła-wiu. Srebro z  zawodów przywiezie StanisławStrzelecki z   warszawskiego XIV LO im. Sta-nisława Staszica, a   brąz – Jan Olkowski re-prezentujący tę samą szkołę. Konkurencjaw  tych międzynarodowych zawodachuczniów szkół ponadgimnazjalnych byłaogromna – wzięło w  nich udział w  sumie304 młodych informatyków z  85 krajów.To kolejny sukces Polaków w  międzyna-

rodowych zawodach informatycznych. Pod-czas tegorocznych Akademickich MistrzostwŚwiata w  Programowaniu Zespołowym stu-denci Wydziału Matematyki , Informatykii   Mechaniki UW po raz kolejny stanęl i napodium, zajmując I I miejsce.W  Międzynarodowej Ol impiadzie Infor-

matycznej uzyskujemy świetne wyniki tak-że od wielu lat. Nieprzerwanie od 2006 r.wszyscy polscy zawodnicy wracają z  me-dalami . Wśród najbardziej utytułowanychPolaków są uczniowie Liceum im. Staszi-ca w  Warszawie - Andrzej Gąsienica-Sa-mek i   Marcin Andrychowicz. Pierwszy z  n ichw  poprzednich edycjach zawodów zdobył3 złote medale i   1 srebrny, a   drugi – 3 zło-te. Doskonałe wyniki uzyskał także Jaro-sław Kwiecień z  Liceum im. Poloni iBelgi jskiej we Wrocławiu, nagrodzonyw  ubiegłych latach 3 złotymi krążkami.Prof. Krzysztof Diks – przewodniczący Ko-mitetu Głównego polskiej Ol impiady Infor-matycznej – podkreśla, że „w  żadnej innejol impiadzie przedmiotowej młodzi Polacynie osiągają takich sukcesów jak w  ol im-piadzie informatycznej”.Polska edycja Ol impiady organizowana

była w  tym roku już po raz 14. Jej zwycięz-cy reprezentują nasz kraj na zawodach mię-dzynarodowych. W  ramach przygotowańdo międzynarodowego finału, Polacy bio-rą udział także w  Ol impiadzie Informatycz-nej Krajów Europy Środkowej orazw  Bałtyckiej Ol impiadzie Informatycznej .W  tym roku w  zawodach reprezentantówkrajów basenu morza Bałtyckiego Polacyzdobyl i 3 złote medale i   3 srebrne, nato-miast w  Ol impiadzie Informatycznej Kra-

jów Europy Środkowej - 1 złoto i   2 srebrnekrążki .Serdecznie gratulujemy młodym polskiminformatykom tak wielu sukcesów między-narodowych!

Włodzimierz Marciński, Paulina Giersz

Pierwsze spotkanie ws.organizacj i obchodów

70-lecia polskiej informatyki

31 sierpnia br. w  warszawskiej siedzibiePTI odbyło się spotkanie w  sprawie orga-nizacj i obchodów 70-lecia informatyki pol-skiej . Uczestniczyl i w  nim przedstawicieleorganizacj i partnerskich, uczelni oraz in-nych jednostek naukowych.Podczas spotkania zaprezentowano dzia-

łania, które już zostały zainicjowane przezPTI oraz te, które są dopiero planowane.Uczestnicy zostal i zaproszeni także doprzedstawienia swoich propozycj i in icja-tyw real izowanych w  ramach obchodów.Za przygotowanie poszczególnych wyda-rzeń odpowiedzialne będą zespoły robo-cze, do których wszyscy partnerzy powinnidesygnować przedstawiciel i . Podczas spo-tkania omówiono także niektóre kwestiezwiązane z  działaniami promocyjnymi orazpozyskiwaniem finansowania.

Paulina Giersz

Telemedycyna i   eZdrowie 2017

Oddział Mazowiecki PTI oraz Sekcja eZ-drowie-życie bez barier zorganizował mię-dzynarodową konferencję Telemedycynai   eZdrowie 2017, która odbyła się 8 wrze-śnia br. w  Warszawie. Konferencję objąłHonorowym Patronatem JM Rektor War-szawskiego Uniwersytetu Medycznegoprof.   dr  hab.   n . med. Mirosław Wielgoś.W  programie zaplanowano  m. in. prezen-

tacje na temat apl ikacj i wykorzystywanychna oddziałach intensywnej terapi i i   w  ra-townictwie medycznym (do resuscytacj ikrążeniowo-oddechowej , wentylacj i me-chanicznej) oraz w  neurologi i - zarównow  d iagnostyce, jak i   rehabi l i tacj i . Uczest-nicy mogl i także wysłuchać wystąpień o  sys-temach wspomagania decyzj i kl in icznychoraz o  metodach wprowadzania elektro-nicznej dokumentacj i medycznej . Przewi-dziano również blok dotyczący prawnych

Aktualności

5

aspektów telemedycyny –  m. in. w  świetleuni jnego rozporządzenia o  ochronie danychosobowych (RODO). Pełny program konfe-rencj i można znaleźć na stroniehttps://docs.google.com/document/d/1dD-DlELyXoy61yRbIojPGmB-P8_pTck8Fd2O9dKiYTg/edit.Obrady odbyły się w  Instytucie Podstawo-wych Problemów Techniki PAN.Strona internetowa konferencj i :https://konferencje.telemedycyna.org/index.php/2017/conference

Paulina Giersz

70 latpolskiej informatyki

W  1948 roku w  Państwowym InstytucieMatematycznym została utworzona Gru-pa Aparatów Matematycznych, której za-daniem było skonstruowanie pierwszegopolskiego komputera – podstawowego urzą-dzenia informatycznego. Nadchodzący rok2018 będzie rokiem obchodów 70-tej rocz-nicy narodzin polskiej informatyki , choć sa-ma nazwa „informatyka” pojawiła siędopiero w  1968 roku.Przez 70 lat rozwi jająca się informatyka

stała się jednym z  głównych instrumen-tów przemian gospodarczych i   społecz-nych. Dziś jej narzędzia wspierają gospodarkęoraz państwo, a   także stały się nieodłącz-nym elementem naszego życia codzienne-go. Jubi leusz jest niepowtarzalną okazjąnie tylko do prezentacj i dokonań historycz-nych, ale również przedstawienia osiągnięćoraz rol i jaką informatyka odgrywa wewspółczesnym świecie oraz wskazania naj-ważniejszych jej kierunków rozwojowych.Obchody organizowane przez instytucje

i   stowarzyszenia związane z  branżą infor-matyczną odbędą się pod patronatem naj-wyższych władz państwowych i   głównychmediów, a   ich koordynacj i podjęło się Pol-skie Towarzystwo Informatyczne (PTI ) .W  organizacj i uczestniczy także Polska IzbaInformatyki i   Telekomunikacj i (PI IT), Kra-jowa Izba Gospodarcza Elektroniki i   Tele-komunikacj i (KIGEiT) oraz PoznańskieCentrum Superkomputerowo-Sieciowe(PCSS).Sprawną real izację programu obchodów

70-lecia zapewnią: Komitet Honorowy, zło-żony z  przedstawiciel i instytucj i związa-nych z  informatyką lub wspierających

obchody oraz Komitet Organizacyjny, od-powiedzialny za zadania związane z  orga-nizacją planowanych imprez, publ ikacjami ,wystawami przeglądowymi, patronatamii   kontaktami z  mediami .Wszystkie wydarzenia – konferencje, se-

minaria, debaty publ iczne, imprezy popu-laryzacyjno-edukacyjne – organizowanew  roku 2018 przez zaangażowane w  obcho-dy instytucje i   stowarzyszenia odbywać siębędą pod hasłem 70-lecia polskiej infor-matyki .

ŚWIATOWY DZIEŃSPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGOImprezy obchodzonego tradycyjnie w  ma-

ju Światowego Dnia Społeczeństwa Infor-macyjnego (ŚDSI ) będą w  2018 rokuszczególnie eksponowały tematykę 70-le-cia, np. doroczne konkursy dla młodzieżyszkolnej obejmować będą związane z  n iąobszary. W  ramach ŚDSI odbędzie się tak-że konferencja historyczna, podsumowu-jąca dotychczasowe działania dotyczącegromadzenia, porządkowania i   cyfryzacj idorobku 70 lat polskiej informatyki . Wyda-na zostanie też monografia o  dziejach pol-skiej informatyki .

SPOTKANIEPOLSKICH INFORMATYKÓW

Spotkanie zaplanowano na 22 września2018 r. na Pol itechnice Poznańskiej orazw  Poznańskim Centrum Superkomputero-wo-Sieciowym. Wśród zaproszonych gościznajdą się wybitne osobistości ze światapol ityki , osoby zasłużone dla histori i pol-skiej informatyki , przedstawiciele organi-zacj i branżowych, naukowcy, przedsiębiorcyi   użytkownicy komputerów. Będzie to im-preza równoległa do odbywającego sięw  tym samym miejscu i   czasie KongresuMiędzynarodowej Federacj i PrzetwarzaniaInformacj i (IFIP). To ważne wydarzenieświatowej społeczności IT zapewni polskimobchodom międzynarodowy rozgłos.

KULMINACJA OBCHODÓWPodsumowaniem jubi leuszu będzie w  po-

łowie grudnia 2018 roku sesja na Pol itech-nice Warszawskiej , podczas którejzasłużonym informatykom wręczone zo-staną medale 70-lecia. Na budynku przyul . Śniadeckich 8 w  Warszawie, w  którymw  1948 roku mieścił się Państwowy Insty-tut Matematyczny, zostanie uroczyście od-słonięta tabl ica pamiątkowa.

Marek Hołyński

exeBOOK – zbiór zadańz  informatyki

Od 1 września br. dostępny jest serwisz  zadaniami z  informatyki , przygotowanyw  ramach grantu PTI – www.exebook.pl .Do tej pory w  systemie zarejestrowało siębl isko 300 szkół.Zbiór zadań ma stanowić wsparcie w  na-

uce informatyki - składa się wyłącznie z  za-dań, ćwiczeń i   testów dostępnych onl ine.Może być wykorzystany na wiele sposo-bów. Z  jednej strony służy jako wsparcieprzy real izacj i podstawy programowej – ja-ko uzupełnienie materiałów dydaktycz-nych, zadań z  podręcznika czy zestawućwiczeń dla uczniów. Może być również wy-konywany - krok po kroku, w  proponowa-nej przez autorów kolejności - w  celunauczania poszczególnych modułów te-matycznych z  informatyki , które pozwoląprzygotować się do zdania egzaminu ECDL.Bloki tematyczne zawarte w  exeBOOKu od-powiadają poszczególnym modułom eg-zaminacyjnym ECDL. Jest to także wsparciedla programu „Klasa z  ECDL”, prowadzone-go od ponad roku przez nasze Towarzystwo.Część zadań i   ćwiczeń udostępniona jest

bez konieczności logowania. Zaprojekto-wany system pozwala na modyfikację, uak-tualnianie umieszczonych treści , jak równieżna swobodną rozbudowę o  kolejne modu-ły wiedzy.

za: http://ecdl.pl/lista-aktualnosci/

exebook-rejestracja-juz-ruszyla/

PTI i   h istoria informatyki

Przewodniczący Sekcj i H istorycznej Je-rzy S. Nowak przygotował opracowanie natemat działalności wykonanej w  ramachPTI na rzecz dokumentacj i histori i polskiejinformatyki . Dokument dostępny jest nastronie:https://historiainformatyki .pl/historia/common/fi les_download.php?fid=160.Powyższy szkic przedstawia przegląd

działań Polskiego Towarzystwa Informa-tycznego w  sferze histori i polskiej informa-tyki , wskazując również inne podobne praceczy portale internetowe. Oprócz przeglądudziałań pokazano zasoby archiwalne, któ-re należy udostępnić społeczności infor-matycznej . Do takich zasobów zal iczonomateriały konferencyjne, w  szczególności

Aktualności

6

PTI oraz współpracujących z  nami stowa-rzyszeń.Zestawienie wymienia zasoby czasopism

i   wydawnictw ciągłych w  wersjach cyfro-wych, zespoły akt archiwalnych udostęp-nionych w  wersj i cyfrowej oraz prezentujedokumenty PTI w  wersjach cyfrowych.Oprócz tego wskazano kierunki dalszychprac cyfryzacyjnych („białe plamy”), zwra-cając uwagę na trudności z   udostępnie-niem z  powodu ograniczeń prawaautorskiego. Pokazano również inicjatywyinnych organizacj i i   osób prywatnych, dzia-łających na niwie zachowania dorobku pol-skiej informatyki .Celem generalnym działań PTI , niezależ-

nie od obowiązku statutowego, jest zacho-wanie tradycj i w  polskiej informatycei   uczczenie 70-lecia jej powstania w  1948  r.Prowadzone prace zreal izowano główniew  latach 2008–2017, czyl i w  kadencjach Pre-zesów Marka Hołyńskiego i   Mariana Nogi ,przy pełnym wsparciu Zarządów Głównychz  lat 2008–2017.

Jerzy S. Nowak

Cyberbezpieczeństwoi   sieci 5G

W  dniu 12 września br. odbyło się posie-dzenie Sejmowej Komisj i Cyfryzacj i , Inno-wacyjności i   Nowoczesnych Technologi i .Omawiano kwestie związane z  cyberbez-pieczeństwem oraz rozwojem sieci 5G.Obradom przewodniczył poseł Paweł Pu-

dłowski . Ministerstwo Cyfryzacj i reprezen-towal i : Minister Anna Streżyńska, DyrektorDepartamentu Cyberbezpieczeństwa PiotrJanuszewicz, Dyrektor Departamentu Te-lekomunikacj i Michał Połzun oraz Dyrek-tor Instytutu Łączności Jerzy Żurek.Z   ramienia PTI w  spotkaniu uczestniczyłPrezes Włodzimierz Marciński oraz Dyrek-tor Izby Rzeczoznawców Tomasz Szatkow-ski .Dyrektor Piotr Januszewicz przedstawił

informację Ministerstwa Cyfryzacj i o   Pro-gramie Horyzont 2020 - największym w  hi -stori i projekcie finansowania badańnaukowych i   innowacj i w  Uni i Europejskiej .Zreferował także prace, które są prowa-dzone w  ramach Europejskiego Stowarzy-szenia Cyberbezpieczeństwa (ESCO,European Cyber Security Organisation). Dy-rektor Departamentu Telekomunikacj i Mi-

chał Połzun omówił strategię rozwoju sieci5G. Po wystąpieniach odbyła się dyskusjana temat kwesti i referowanych przez przed -stawiciel i Ministerstwa Cyfryzacj i .

Tomasz Szatkowski, Paulina Giersz

Drugie spotkanie ws.obchodów 70-leciapolskiej informatyki

13 września br. w  siedzibie PTI odbyło siędrugie spotkanie z  organizacjami partner-skimi w  sprawie organizacj i obchodów 70-lecia polskiej informatyki . Wiceprezes Ma-rek Hołyński omówił główne inicjatywyplanowane w  ramach jubi leuszu.Obchody opierać się będą na 3 głównych

wydarzeniach. Pierwsze z  n ich zaplanowa-no na kwiecień i   maj 2018   r. – będą to uro-czyste obchody Światowego DniaSpołeczeństwa Informacyjnego, w  ramachktórych przygotowana zostanie konferen-cja historyczna. Kolejne bardzo ważne wy-darzenie zostanie zorganizowane wewrześniu w  Poznaniu, przy okazj i Kongre-su IFIP (International Federation for Infor-mation Processing) . Zwieńczeniemobchodów będzie uroczystość zaplanowa-na na grudzień w  Warszawie, upamiętnia-jąca bezpośrednio założenie Grupy AparatówMatematycznych 23.12.1948 r. Oprócz tychtrzech głównych imprez, zaplanowano tak-że szereg działań towarzyszących.Po wstępnym zapoznaniu się z  progra-

mem obchodów, uczestnicy spotkania prze-dyskutowal i strategię pozyskiwaniasponsorów. Ustalono l istę firm, które bę-dą najprawdopodobniej zainteresowaneudziałem w  uroczystościach. Wskazano,o  jakie patronaty nad poszczególnymi wy-darzeniami i   całymi obchodami należy wy-stąpić. Zdefiniowano wstępnie podziałobowiązków przy organizacj i obchodówŚwiatowego Dnia Społeczeństwa Informa-cyjnego oraz seminarium organizowanegowe wrześniu w  Poznaniu.

Paulina Giersz

Wybór władzRady Naukowej PTI

Przy okazj i konferencj i KKIO 2017, dnia16 września br. , odbyło się pierwsze posie-dzenie Rady Naukowej PTI nowej kaden-

cj i . Podczas spotkania przeprowadzonowybory do władz Rady. Funkcję przewod-niczącego ponownie pełnić będzieprof.   dr  hab.   Zdzisław Szyjewski . Na sta-nowisko wiceprzewodniczącego wybranizostal i : prof.   dr  hab.   inż. Cezary Orłowskioraz dr  hab.   Zygmunt Mazur, prof.   nadzw.Pol itechniki Wrocławskiej . Obowiązki se-kretarza ponownie sprawować będziedr  hab.   Jakub Swacha, prof.   nadzw. Uniwer-sytetu Szczecińskiego.

Paulina Giersz

Konkursna Naj lepszą Polską

Książkę Informatyczną2017 roku rozstrzygnięty

Kapituła Konkursu Polskiego Towarzy-stwa Informatycznego na Naj lepszą Pol-ską Książkę Informatyczną 2017 roku naswoim posiedzeniu 16 września 2017 r.w  Rzeszowie dokonała wyboru laureatówtegorocznej edycj i .W  kategori i publ ikacj i naukowych zde-

cydowano o  odstąpieniu od przyznania za-równo nagrody głównej , jak i   wyróżnień.W  kategori i publ ikacj i edukacyjnych przy-

znano trzy równorzędne wyróżnienia dla:- Michała Bartyzela za książkę pt. „Get-ting Things Programmed. Droga do efek-tywności”, Hel ion, Gl iwice 2016;

- Karola Korczaka i   Marka Melaniuka zaksiążkę pt. „Algorytmika w  analizach go-spodarczych i  społecznych”, Wolters Klu-wer, Warszawa 2016;

- Macieja M. Sysły za książkę pt. „Algo-rytmy”, Hel ion, Gl iwice 2016.

Wyróżnionym serdecznie gratulujemy!za: http://rn.pti.org.pl/

Spotkanie członkówOddziału Podlaskiego

W  dniach 16-17 września br. Zarząd Od-działu Podlaskiego zorganizował w  Ośrod-ku Wypoczynkowym Pol itechnikiBiałostockiej spotkanie członkowskie,w  którym wzięło udział 25 osób.Uczestników spotkania powitał Prezes

Oddziału Podlaskiego PTI - dr  hab.   ZenonA. Sosnowski , prof.   Pol itechniki Białostoc-kiej . Program zlotu, oprócz części integra-cyjnej , przewidywał także wykłady.

Aktualności

7

Kol .   Wojciech Jakubowski przedstawił pre-zentację pt. „Służby IT a   ochrona danychosobowych”, a   kol . Zbigniew Forenc omó-wił metody identyfikacj i osób za pomocątechnologi i biometrycznej oraz wykorzy-stywane w  tym celu urządzenia. Drugiegodnia spotkania uczestnicy wysłuchal i pre-zentacj i kol . Andrzeja Samborskiego na te-mat zastosowanie informatykiw  urządzeniach codziennego użytku. Ostat-ni wykład przedstawił kol . Adam Chojnow-ski pracujący jako biegły sądowy; omówiłnowe technologie wykorzystywane w  in-formatyce śledczej .

za: materiały organizatorów,

oprac. Paulina Giersz

Advanced Threat Summit

Polskie Towarzystwo Informatyczne udzie-l iło patronatu konferencj i Advanced Thre-at Summit, która odbędzie się 22-23l istopada br. w  Warszawie. Tematem prze-wodnim tegorocznej edycj i jest strategiabezpieczeństwa na poziomie pojedynczejfirmy i   jej związek ze strategią biznesową.Zaproszeni eksperci omówią, jakie są real-ne ryzyka oraz co może stać się głównymwyzwaniem w  perspektywie najbl iższych2-3 lat. Konferencja jest również okazją dozapoznania się ze skutecznymi metodamiochrony własnych zasobów informacyjnych.Polskie Towarzystwo Informatyczne – ja-

ko patron konferencj i – uzyskało 20% zniż-kę dla członków zainteresowanych udziałemw  obradach.

WrześniowyKlub Informatyka

o  Big Data

Pierwszy Klub Informatyka w  nowym ro-ku akademickim odbył się 19 września br.o   godz. 18:30 na Wydziale Matematyki i   Na-uk Informacyjnych Pol itechniki . Podczasspotkania poruszono frapujący i   n iezwykleaktualny dziś problem danych masowych,czyl i olbrzymich, złożonych, nierzadko dy-namicznych i   hybrydowych zbiorów danych,zazwyczaj trudnych w  anal izie znanymi do-tąd metodami. Problem będący efektemtak powszechnej dziś cyfryzacj i stanowinie lada wyzwanie w  przeróżnych obsza-rach zastosowań.

Pracujący na wydziale MiNI PW specja-l iści od anal izy danych opowiedziel i o   ge-nezie problemu danych masowych,aktualnych potrzebach i   wyzwaniach,a   przede wszystkim o  nowych koncepcjachi   metodach w  odniesieniu do zastosowańwspółczesnej inżynieri i genetycznej i   bio-medycyny, biznesu, przemysłu czy nauki .Eksperci sięgnęl i do istoty problemu, głów-nych kierunków rozwoju i   zasadniczej rol iinżynieri i zasobów informacj i typu Big Da-ta w  rozwi jających się najnowszych tech-nologiach intel igencj i komputerowej ,ekstrakcj i i   formal izacj i wiedzy, wspoma-gania decyzj i , wizual izacj i złożonych zaso-bów informacj i i tp.

za: http://mazowsze.pti.org.pl/

13,aktualnosci/article:218

XXI I I Forum Teleinformatyki :28-29 września 2017

28 września br. rozpoczęło się XXI I I Fo-rum Teleinformatyki . Tegoroczne obradytoczyły się pod hasłem „Infrastruktura in-formacyjna państwa - usługi , komunika-cja, bezpieczeństwo”. Polskie TowarzystwoInformatyczne wspierało przygotowaniajako partner merytoryczny konferencj i .Debaty i   prezentacje dotyczyły sposo-

bów na przezwyciężanie bariery oddziela-jącej infrastrukturę administracj i publ icznejod infrastruktury informacyjnej szeroko po-jętego państwa. Nowoczesne państwo, abytrafnie planować procesy modernizacyjne,musi bowiem sięgać do wytworzonych po-za administracją publ iczną metod i   usług.Z   tego względu do udziału w  Forum zapro-szono szerokie grono interesariuszy – za-równo przedstawiciel i administracj icentralnej , samorządowej , publ icznej służ-by zdrowia oraz systemu ubezpieczeń spo-łecznych, jak i   osoby reprezentująceinstytucje naukowe, organizacje branżoweoraz firmy. W  sesj i otwierającej Forum wy-stąpienie na temat umiejętności cyfrowychprzedstawił Prezes PTI Włodzimierz Mar-ciński .Ważnym tematem Forum były kwestie

związane z  bezpieczeństwem IT, zwłasz-cza w  kontekście uchwały Rady Ministrówwprowadzającej „Krajowe Ramy Pol itykiCyberbezpieczeństwa Rzeczpospol itej Pol-skiej”. Zaplanowano także omówienie za-gadnień związanych z  technologią

„chmurową” oraz nowym spojrzeniem namiejsce obywatela w  infrastrukturze infor-macyjnej państwa. Część z  wystąpień do-tyczyła rozporządzenia o  ochronie danychosobowych (RODO) i   jego implementacj i ,między innymi w  Informacyjnych Syste-mach Ubezpieczeniowych.Oprócz tradycyjnych prezentacj i , n ie za-

brakło sesj i charakterystycznych dla Fo-rum. Podczas kolejnej Nocy Architektów(czyl i wieczornej debaty na tematy najbar-dziej aktualne) uczestnicy rozmawial i o   me-chanizmie łańcucha bloków (blockchain) .W  trakcie Forum Młodych Mistrzów swo-je prezentacje przedstawi l i młodzi adepciinformatyki i   zarządzania z  uczelnianychkół naukowych i   zawodowych. Prezes PTIuhonorował nagrodą pracę oraz wystąpie-nie w  kategori i „Poza horyzont. . .”, tj . opra-cowanie, które w  najwyższym stopniuwybiegać będzie w  przyszłość rozwiązańteleinformatycznych.Ze względu na dynamiczny rozwój bran-

ży teleinformatycznej , organizatorzy zde-cydowal i się wprowadzić nową sesję,zatytułowaną „Forum Nowych Idei”; pierw-sza edycja była poświęcona innowacjomw  zakresie bezpieczeństwa komunikacj ii   transakcj i elektronicznych. Forum zakoń-czył tradycyjnie Kocioł Dyskusyjny, pod-czas którego uczestnicy miel i okazjęskonfrontować swoje oczekiwania i   pro-gnozy z  poglądami doborowego grona pa-nel istów. Wśród nich był także sekretarzRady ds. Kompetencj i Sektora IT TomaszKul isiewicz.Polskie Towarzystwo Informatyczne, ja-

ko partner merytoryczny Forum, otrzyma-ło dla swoich członków zniżkę w  opłaciekonferencyjnej w  wysokości 35%.Więcej informacj i można znaleźć na stro-nie: http://forumti .pl/.

za: materiały organizatora,

opracowanie: Paulina Giersz

NowyStatut PTI

W  dniu 6 października br. Krajowy Re-jestr Sądowy (KRS) dokonał wpisu zmianw  Statucie PTI , które przyjęto na ZjeździeDelegatów 25 czerwca 2017 r. Obowiązują-cy Statut można znaleźć na stronie:http://pti .org.pl/Dla-czlonkow/Statut-i-regulaminy.

Aktualności

8

Najważniejsze decyzje, które w  sprawieStatutu podjęl i Delegaci to:• pozostawienie 3-letniej kadencj i władzPTI ,

• ustalenie, że społeczne funkcje z  wybo-ru są wykonywane bez wynagrodzeń,

• odrzucenie propozycj i automatycznegoawansowania prezesów odchodzącychzarządów do władz następnej kadencj i ,

• wprowadzenie corocznego obowiązkusprawozdawczego Rady Naukowej,

• pozostawienie sądów koleżeńskich, z   GSKw  rol i drugiej instancj i (ale bez możl iwo-ści odwoływania się do Zjazdu, jak to re-gulowane było dotychczas).

KonferencjaEduMoc Onl ine 2017

Polskie Towarzystwo Informatycznewsparło konferencję EduMoc, organizowa-ną przez SuperBelfrów RP. Jest to jedynataka w  Polsce, bezpłatna konferencja w  In-ternecie, złożona z  szeregu równocześnieodbywających się webinariów, spotkań,warsztatów i   wykładów.7 października 2017 r. członkowie grupy

Superbelfrzy RP przygotowal i dwunasto-godzinne spotkanie onl ine, podczas które-go można było nie tylko słuchać,obserwować, ale również na żywo zadawaćpytania prowadzącym. Organizatorzy spo-dziewal i się około tysiąca uczestników z  ca-łego kraju i   zagranicy. Tegoroczna edycjabyła próbą wypracowania wspólnej odpo-wiedzi na pytanie, orbitujące wokół hasłaprzewodniego: „Szkoła nie tylko miejscemnauki”.Specjalnym gościem tegorocznej konfe-

rencj i był prof.   Martin Ebner - wykładow-ca Graz University of Technology w  Austri i ,specjal izujący się w  badaniu sposobów wy-korzystania technologi i w  edukacj i orazHans de Four - promotor wymiany zaso-bów edukacyjnych, koordynator w  firmieKlasCement.Więcej informacj i na: http://www.super-belfrzy.edu.pl/edu-moc-onl ine-2017/

Jacek Ścibor - założyciel grupy

SUPERBELFRZYRP,

opracowanie Paulina Giersz

Nagroda im. Marka Caradla kol . Macieja Stroińskiego

Podczas tegorocznego, XI I I Forum Tele-informatyki wręczono po raz kolejny Na-grody im. Marka Cara, tragicznie zmarłegow  1997 roku, jednego z  pomysłodawcówi   pierwszego Przewodniczącego Rady Pro-gramowej Forum. W  tej edycj i statuetkiodebral i : Janusz Dygaszewicz, Dyrektor De-partamentu Programowania i   Koordynacj iBadań Głównego Urzędu Statystycznego(GUS) oraz Maciej Stroiński , członek-zało-życiel PTI , obecnie pełniący funkcję Dyrek-tora ds. technicznych Poznańskiego CentrumSuperkomputerowo-Sieciowego (PCSS)i   Wiceprzewodniczącego Konsorcjum PIO-NIER.Ideą Nagrody jest wyróżnienie wybitnych

osiągnięć w  tworzeniu warunków dla roz-woju społeczeństwa informacyjnego w  Pol -sce. Nagrodę przyznaje Kapituła, powołanaz  in icjatywy Rady Programowej Forum. Ka-pituła doceniła zasługi Janusza Dygasze-wicza we wdrażaniu oryginalnych rozwiązańw  dziedzinie informatyzacj i procesów zbie-rania i   przetwarzania danych w  GłównymUrzędzie Statystycznym. Zwrócono takżeuwagę na aktywność laureata w  nauko-wych debatach i   działaniach popularyzu-jących wiedzę o  zastosowaniach nowychnarzędzi informatycznych, zwłaszcza z  dzie-dziny statystyki publ icznej i   informacj i o   te-renie. W  uzasadnieniu przyznania Nagrodykol . Maciejowi Stroińskiemu podkreślono,że współtworzył on koncepcję rozwoju in-frastruktury informatycznej nauki w  Pol-sce oraz aktywnie reprezentował polskieśrodowisko teleinformatyczne na areniemiędzynarodowej ; doceniono także jegowkład w  rozwój polskiej nauki i   gospodarki .Nominowanymi do tegorocznej Nagrody

im. Marka Cara byl i także:• Paweł Pisarczyk – Prezes Zarządu Aten-de Software;

• dr  inż. Marcin Wojciechowski – Kierow-nik Działu Teleinformatyki w  Uniwersy-teckim Centrum Kl inicznym GdańskiegoUniwersytetu Medycznego;

• Krzysztof Mączewski – Dyrektor Depar-tamentu Geodezj i i   Kartografi i UrzęduMarszałkowskiego woj. Mazowieckiego.

Serdecznie gratulujemy!za: https://pl-pl.facebook.com/

ForumTeleinformatyki/posts/1698467270177350,

opracowanie: Paulina Giersz

Systemy intel igentneteoria, praktyka, wyzwania

Oddział Mazowiecki PTI był współorga-nizatorem Seminarium Środowiskowego„Systemy intel igentne teoria, praktyka, wy-zwania”. Tematyka seminarium obejmo-wała aspekty teoretyczne oraz praktycznebudowy i   funkcjonowania systemów inte-l igentnych, ze szczególnym naciskiem nanajnowsze osiągnięcia i   aktualne wyzwa-nia w  tym obszarze.Wykład inauguracyjny seminarium, za-

tytułowany „Linguistic Geometry for Intel -l igent Warfighting”, wygłosił Boris Sti lmanz  University of Colorado, Denver, USA. Pre-lekcja odbyła się 10 października 2017 r.o   godzinie 16:30 w  gmachu Wydziału Ma-tematyki i   Nauk Informacyjnych Pol itech-niki Warszawskiej .Dzień wcześniej , 9 października o  godzi-

nie 13:00. w  Instytucie Badań Systemo-wych PAN w  wykonaniu tego samegoprowadzącego odbył się tutorial towarzy-szący wykładowi pod tytułem „Investiga-ting the Primary Language: A  Path toDiscoveries”.Więcej informacj i na stronie:http://syst-intel .mini .pw.edu.pl/.

za: newsletter Oddziału Mazowieckiego,

http://syst-intel.mini.pw.edu.pl/

Spotkanie Grupyds. dostępności

zasobów internetowych

1 1 października br. w  Ministerstwie Cy-fryzacj i odbyło się VI I Spotkanie Grupy ds.dostępności zasobów internetowych. Spo-tkanie poprowadził Przewodniczący Grupyds. dostępności , a   zarazem Przewodniczą-cy Rady Fundacj i Widzialni Artur Marcin-kowski . PTI reprezentowane było przez kol .Małgorzatę Piątkowską, PrzewodniczącąSekcj i PTI eZdrowie-życie bez barier orazTomasza Szatkowskiego, Dyrektora IzbyRzeczoznawców.Uczestników przywitała Minister Anna

Streżyńska. Kolejne wystąpienie należałodo Grzegorza Zajączkowskiego, który za-stąpił niedawno na stanowisku Lidera Cy-fryzacj i Włodzimierza Marcińskiego. HenrykaSzczepanowska z  Zespołu Lidera Cyfryza-cj i przedstawiła stanowisko wobec dostęp-ności serwisów internetowych.

Aktualności

9

Uczestnicy spotkania miel i także okazjęzapoznać się z  wynikami badań dostępno-ści portal i gov.pl i   obywatel .pl . Rezultatyaudytu przedstawił Przemysław Marcin-kowski - Członek Zarządu Fundacj i Widzial -ni i   ekspert ds. dostępności . MariaSzymańska, zastępca Dyrektora Departa-mentu Spraw Europejskich w  MinisterstwieRozwoju, podsumowała spotkanie z  Ko-misją Europejską w  sprawie EuropejskiegoAktu Dostępności (EAA, European Acces-sibility Act) . Ostatnia prelekcja - Izabel iMorchen z  Uniwersytetu Śląskiego - doty-czyła projektów edukacyjnych i   e-podręcz-ników.Po wystąpieniach przewidziano czas na

dyskusję, której główną tematyką byłakwestia dostępności w  edukacj i . Omawia-no rozwiązania stosowane w  e-podręczni-kach i   materiałach multimedialnych,szczególnie tych przeznaczonych do na-uczania początkowego.Raport dostępności serwisów publ icz-

nych w  2017 r. , opracowany przez FundacjęWidzialni można pobrać ze strony:http://widzialni .org/container/raport-do-stepnosci-2017.pdfRobocze opracowanie o  Europejskim Ak-

cie Dostępności , przygotowane przez Mi-nisterstwo Rozwoju dostępne jest na stronie:https://dsc.kprm.gov.pl/sites/default/fi-les/eaa_broszura_kprm_28.09.2017.fina-l__0.pdfWniosek dotyczący dyrektywy Parlamen-

tu Europejskiego i   Rady w  sprawie zbl iże-nia przepisów ustawowych, wykonawczychi   administracyjnych państw członkowskichw  odniesieniu do wymogów dostępnościproduktów i   usług (wraz z  załącznikami)można znaleźć na stronie:http://eur-lex.europa.eu/legal-con-tent/PL/TXT/PDF/?uri=CE-LEX:52015PC0615&from=EN

Tomasz Szatkowski, Paulina Giersz

Kto i   jak podnosiumiejętności cyfrowe– Laureaci Listy 100

1 1 października br. w  siedzibie PTI spo-tkal i się laureaci Listy 100 Szerokiego Po-rozumienia na Rzecz Umiejętności Cyfrowych(SPRUC). Włodzimierz Marciński – były Li-der Cyfryzacj i , przewodniczący Rady Pro-gramowej SPRUC i   Prezes PTI – otwierając

spotkanie podkreśl ił, że technologie cyfro-we są obecnie źródłem coraz szybszychzmian cywi l izacyjnych. Nieustająco wzra-sta wpływ rozwiązań teleinformatycznychna sposób życia, pracy i   spędzania wolne-go czasu, a   tym samym coraz istotniejszajest umiejętność ich odpowiedniego wyko-rzystania.Choć efekty kształcenia czołowych wy-

działów informatyki polskich uczelni pla-sują nas w  światowej czołówce, to jednakw  dziedzinie podstawowych umiejętnościcyfrowych wiele jest jeszcze do zrobienia,na co wskazuje coroczny raport Komisj i Eu-ropejskiej dotyczący rozwoju cyfrowego.Według opracowanego dla tego raportuwskaźnika DESI (Digital Economy and So-ciety Index) Polska zajmuje 22-23 miejscewśród wszystkich państw UE. Wiele osóbw  Polsce podejmuje skuteczne działaniana rzecz edukacj i informatycznej i   wyko-rzystania nowych technologi i . Powstał więcpomysł, aby wyróżnić takie osoby i   prowa-dzone przez nie projekty – taki jest cel Li-sty 100 SPRUC.Wybór laureatów Listy 100 przebiegał

dwuetapowo. Najpierw eksperci środowi-skowi zgłaszal i osoby, które według nichnajaktywniej działają na rzecz rozwojuumiejętności cyfrowych na swoim terenie.Spośród zgłoszonych kandydatur Kapitu-ła nagrody wybrała stu laureatów. Lista100 będzie ogłaszana co roku, aby uhono-rować osoby podejmujące naj istotniejszeinicjatywy na rzecz rozwoju kompetencj icyfrowych w  kolejnych latach.Agnieszka Aleksiejczuk – członkini Ka-

pituły i   Dyrektor Departamentu Społeczeń-stwa Informacyjnego w  UrzędzieMarszałkowskim Województwa Podlaskie-go – przedstawiła dane na temat wyróż-nionych osób. Najwięcej laureatów pochodziz   instytucj i edukacyjnych i   organizacj i po-zarządowych, ale wielu wyróżnionych pra-cuje też w  administracj i publ icznej . Na Liście100 przeważają panowie – wśród laureatówjest tylko 39% pań.Razem z  Włodzimierzem Marcińskim

dyplomy laureatom wręczała Ewa Krupaprezes Fundacj i Orange, wspierającej – ja-ko partner strategiczny – Szerokie Porozu-mienie na Rzecz Umiejętności Cyfrowych.Warto wspomnieć, że Polskie TowarzystwoInformatyczne jest także jednym z  partne-rów wspierających SPRUC.Poza dyplomami uznania, wszystkim na-

grodzonym zaoferowany jest do wykorzy-

stywania specjalny symbol graficznypotwierdzający obecność na tej l iście.Dlaczego warto budować wiedze i   umie-

jętności cyfrowe argumentował prof.   Krzysz-tof Diks. Zaprezentował on zebranymosiągnięcia polskich studentów informa-tyki na Akademickich Mistrzostwach Świa-ta w  Programowaniu Zespołowym – a  sąone imponujące. Pod względem liczby lau-reatów-medal istów światowych finałówtych prestiżowych zawodów Polska zajmu-je od 25-ciu lat czołowe miejsce na świe-cie, wyprzedzając takie potęgi jak USA,Wielka Brytania czy Rosja. Studenci , któ-rzy reprezentowal i nasz kraj w  kolejnychedycjach mistrzostw pracują teraz w  wio-dących światowych ośrodkach zajmującychsię  m. in. rozwojem sztucznej intel igencj i .Prof. Diks podkreśl ił też, jak ważne jest do-strzeżenie uczniów uzdolnionych w  kierun-ku przedmiotów ścisłych już na wczesnychetapach kształcenia i   rozwój ich kompe-tencj i informatycznych.Jacek Wojnarowski – członek Kapituły

Listy 100, reprezentujący Instytut SprawPubl icznych – przedstawił uczestnikomspotkania założenia konkursu Digital Ski l lsAwards 2017, organizowanego już po razdrugi przez Komisję Europejską. W  ubie-głorocznej edycj i do finału dostał się  m. in.polski projekt Mistrzowie Kodowania.W  2017  r. nagroda przyznana będzie w  pię-ciu kategoriach: 1 ) włączanie cyfrowewszystkich obywatel i , 2) rozwój kompe-tencj i cyfrowych pracowników, 3) doskona-lenie specjal istów sektorateleinformatycznego, 4) edukacja informa-tyczna w  szkołach oraz 5) rozwój kompe-tencj i cyfrowych wśród dziewcząt i   kobiet.

Tomasz Kulisiewicz, Paulina Giersz

KonferencjaWspółczesne Obl icza

Informatyki

Zapraszamy do zapoznania się z  relacjąz  konferencj i Współczesne Obl icza Infor-matyki , która została zorganizowana 12   paź-dziernika 2017 r. przez Instytut Inżynieri iTechnicznej Państwowej Wyższej SzkołyTechniczno-Ekonomicznej w  Jarosławiuoraz Oddział Podkarpacki Polskiego Towa-rzystwa Informatycznego. Partnerem kon-ferencj i była firma ASSECO Poland.

Aktualności

10

Głównym celem konferencj i była inte-gracja, prezentacja wyników badań orazwymiana doświadczeń środowiska nauko-wego. Więcej informacj i na stronach:http://www.rzeszow.pti .org.pl/in-dex.php/48-12-pazdziernika-2017-woi-2017-relacja-z-konferencj i ,http://konf-i it.pwste.edu.pl/.

za: materiały organizatorów

IoT w  zastosowaniachmil itarnych

Październikowy Klub Informatyka(17.10.2017) w  całości poświęcony był tech-nikom IoT, czyl i Internetowi Rzeczy, albojak inni wolą – Internetowi Przedmiotów.Ten jakże obecnie gorący temat omówil izaproszeni goście z  Wojskowej AkademiiTechnicznej : Zbigniew Ziel iński oraz JanuszFurtak.Wykorzystanie cywi lnych rozwiązań IoT

(tj . systemów dostępnych komercyjnie -ang. commercial off-the-shelf, COTS) , ichintegracja z  wojskowymi systemami IoT,może istotnie poprawić możl iwości uzyski-wania precyzyjnego obrazu sytuacj i opera-cyjnej d la dowódcy. Podobna sytuacjawystępuje w  przypadku systemów wspo-magania akcj i humanitarnych podczas l i -kwidacj i skutków katastrof, na przykład potrzęsieniu ziemi . W  większości produktyi   usługi COTS nie dostarczają jednak po-ziomu bezpieczeństwa, spełniającego wy-mogi wojskowe. Głównym wyzwaniem jestwdrożenie rozwiązań umożl iwiających bez-pieczne wykorzystanie zasobów dostarcza-nych przez komercyjne urządzenia IoTi   cywi lne środowiska intel igentne w  celuwspomagania operacj i wojskowych.

za: https://mazowsze.pti.org.pl/

13,aktualnosci/article:226

Webinarium„Informatyka od kul is”

Oddział Pomorski PTI zaprosił wszyst-kich zainteresowanych do udziału w  webi-narium z  cyklu „ Informatyka od kul is”. Sesjaodbyła się „na żywo” w środę 18 paździer-nika 2017 r. o   godz. 18:00. Podczas webi-narium omówiono następujące tematy:• „Zarządzanie danymi w  mieście” (ok.30   min.) - Barbara Szymańska, Dyrektor

Biura Informatyki Urzędu Miejskiegow  Gdańsku, Oddział Pomorski PTI ;

• „Czy chmura może się udać?” (ok. 30   min.)- Tadeusz Kifner, Architekt KorporacyjnyAl ior Bank, Oddział Pomorski PTI ;

• „Rzeczoznawstwo IT - jak to działaw  PTI?” (ok. 30   min.) - Mirosław Kowa-lewski , rzeczoznawca, Oddział PomorskiPTI .Po każdej prezentacj i przewidziano czas

na krótką sesję pytań i   odpowiedzi . Udziałzdalny możl iwy był przez poprzez systemWebex PTI .

za: materiały organizatorów

MiędzynarodowyKonkurs Informatyczny

Bóbr

W  dniach 13-16 l istopada 2017 roku od-bywała się XI I edycja polska Międzynaro-dowego Konkursu Informatycznego Bóbr(http://www.bobr.edu.pl ) , organizowane-go wspólnie przez Oddział Kujawsko-Po-morski PTI , Wydział Matematykii   Informatyki UMK oraz firmę LearneticGdańsk.Konkurs jest adresowany do uczniów

wszystkich typów szkół, na wszystkich eta-pach edukacyjnych. Jego głównym celemjest rozwój myślenia algorytmicznego i   do-skonalenie posługiwania się technologiąinformacyjną i   komunikacyjną wśród dzie-ci i   młodzieży. Konkurs znacząco wspierakształcenie myślenia komutacyjnego, ro-zumianego jako umiejętność rozwiązywa-nia problemów z  różnych dziedzin zeświadomym wykorzystaniem metod i   tech-nik wywodzących się z  informatyki . Udziałw  Bobrze zwiększa zaangażowanie ucznióww  stosowaniu komputerów i   technologi iinformacyjnej , przyczyniania się do ich roz-woju i   kształtowania twórczego podejściaprzy zdobywania wiedzy i   umiejętności ,sprzyja wyrównywaniu szans stosowaniatej technologi i w  grupach dziewcząt i   chłop-ców oraz zachęca do zdobywania umiejęt-ności potrzebnych w  ich życiu osobistymi   w  przyszłej pracy zawodowej. Na całymświecie brakuje programistów – udziałw  konkursie to często pierwszy krok do za-interesowania dzieci i   młodzieży umiejęt-nością programowania, a   przez to rozwi janiauzdolnień informatycznych.

Anna Beata Kwiatkowska

I I edycja konferencj i„Normal izacja

dla Smart Cities”

PTI patronowało konferencj i „Normal i-zacja dla Smart Cities", zorganizowanejprzez Polski Komitet Normal izacyjny 16 l i -stopada br. w  Warszawie („EuroCentrum”,Al . Jerozol imskie 134). Obchodzony 14 paź-dziernika Światowy Dzień Normal izacj i ,w  tym roku z  hasłem przewodnim: „Nor-my kształtują intel igentne miasta”, pod-kreśla, że właśnie dzięki normom miastastają się bezpieczne, innowacyjne i   zapew-niają godną jakość życia mieszkańcom.Obecnie idea smart city nie jest tylko

modnym pojęciem, jest realnym wyzwa-niem w  kształtowaniu zrównoważonegorozwoju, konkurencyjności , podążaniu zaprzemianami globalnymi miast. Zmiany tedotyczą   m. in. wydajności energetycznej ,transportu i   komunikacj i , infrastruktury,ekologi i i   są ściśle związane z  nowoczesnątechnologią i   inwestowaniem w  wiedzęi   społeczeństwo.Podczas konferencj i uczestnicy poznal i

praktyczne aspekty wykorzystania normyPN-ISO 37120 przez miasta dla lepszegoich funkcjonowania i   podniesienia standar-dów życia mieszkańców. Zostały takżeomówione działania związane z  zarządza-niem energią i   bezpieczeństwem teleinfor-matycznym. Tomasz Kul isiewicz - ZastępcaDyrektora Ośrodka Studiów nad CyfrowymPaństwem i   sekretarz Rady ds. Kompeten-cj i Sektora IT – przedstawił prezentację natemat zintegrowanego planowania rozwo-ju miasta z  wykorzystaniem nowych tech-nologi i . Gościem konferencj i byłwiceprezydent Gdyni – pierwszego certyfi-kowanego miasta w  Polsce – który opowie-dział o  doświadczeniach związanychz  procesem certyfikacj i .Spotkanie adresowane jest do samorzą-

dowców, przedstawiciel i kadry zarządza-jącej polskiego biznesu, administracj ipaństwowej, małych, średnich i   dużychprzedsiębiorstw, osób prowadzących dzia-łalność gospodarczą, reprezentantów śro-dowiska naukowego oraz federacj ii   stowarzyszeń branżowych.

Paulina Giersz

Aktualności

1 1

List Prezesa PTI Włodzimierza Marcińskiego

12

Drogie Koleżanki oraz Drodzy Koledzy,

W  czerwcu dzięki Waszemu zaufaniu zostałem Prezesem Polskiego Towarzystwa Informatycznego. Jak mówiłempodczas zjazdu, to dla mnie ogromne wyróżnienie. Kontynuuję funkcję, jaką pełnił profesor Władysław Turski,mój pierwszy szef i  jak wszyscy pamiętamy, pierwszy Prezes naszego Towarzystwa. Ale wyróżnienie to chwilowymoment, zaś powierzoną funkcję będę pełnił 3 lata, a  to rodzi zobowiązania, które traktuję niezwykle odpowiedzialnie.

Informatyka zmienia świat. Nie sposób tego nie dostrzec. Ale i  sama informatyka zmienia swoje oblicze orazinstrumenty. Kolejne fale rewolucji cyfrowej skracają swoją amplitudę, 10 lat to już historia. Dziś to nie ta samainformatyka co 36 lat temu. Także otoczenie organizacyjno-prawne dla działalności stowarzyszeń jest inne niżte 36 lat temu. Niezmienne pozostają jednak cele Polskiego Towarzystwa Informatycznego. Aby dążyć do ichrealizacji, konieczne jest elastyczne dostosowywanie się do warunków, w  jakich przychodzi nam funkcjonować.

Jesteśmy stowarzyszeniem zawodowym. Łączy nas nasza profesja, która jak pokazują ostatnie lata, w  najwyższymstopniu przyczynia się do rozwoju gospodarczego oraz społecznego. To nakłada na nas zobowiązania dotyczącezarówno kwalifikacji, jak i  odpowiedzialności. Profesja nasza na przestrzeni lat radykalnie się zmieniła i  potrzebnajest nam dyskusja na jej temat. Polskie Towarzystwo Informatyczne jest szczególnie predysponowane do jejinspirowania oraz moderowania.

Pragnę, aby potencjał organizacyjny Towarzystwa oraz zgromadzonego wokół niego środowiska był skuteczniewykorzystywany do budowy tożsamości zawodów informatycznych, dostrzeżenia znaczenia zmieniającego sięświata technologii cyfrowej dla obywateli, gospodarki oraz państwa.

Kierunki, które perspektywicznie wywodzą się z  najnowszych trendów i  zjawisk informatyzacji, które dynamiczniegromadzą wokół siebie grona aktywnych sympatyków powinny być rozpoznawane i  stawać się przedmiotemnaszej aktywności. Powinniśmy być otwarci na wszystko co nowe, co niesie współczesny świat cyfrowy, abyśmymogli objaśniać zachodzące zjawiska i  oswajać z  nimi innych.

Doceniam dotychczasowe dokonania PTI - naukowe, edukacyjne, certyfikacyjne, edytorskie, konferencyjne,opiniodawcze oraz historyczne. Przypominam, że PTI powstało w  środowiskach naukowych, uczelnianych.Dobrze, jakby w  nich szukało dalszego sprzymierzeńca.

Będę przykładać duże znaczenie do aktywności oddziałów, bo działania PTI to nie tylko Zarząd, ale przedewszystkim każdy z  nas. Niezwykle ważna jest aktywność oddziałów i  zarządów tych oddziałów. Potrzebna jestwymiana informacji oraz doświadczeń, wspólne inicjatywy i  wzajemne poparcie.

Obszar na który oddziałuje informatyka jest ogromny. Uważam, że powinniśmy aktywizować nasze środowiskozawodowe wokół kilku wybranych celów. Wspólnie je określmy i  wytyczmy kierunki działania. Powinny namw  tym pomagać sekcje tematyczne.

Powinniśmy uczestniczyć w  debacie na temat najważniejszych planów oraz decyzji w  obszarze cyfryzacjidotyczącej obywateli, gospodarki oraz państwa. Chciałbym, abyśmy wypowiadali w  tych sprawach nasze opinie.Mamy do tego kompetencje, instrumenty oraz prawo. Poszukajmy także realnych możliwości.

LLii sstt PPrreezzeessaa PPTTII WWłłooddzziimmiieerrzzaa MMaarrccii ńń sskkii eeggoo

List Prezesa PTI Włodzimierza Marcińskiego

13

Nawiążemy trwałą i  konstruktywną współpracę z  innymi formalnymi i  nieformalnymi organizacjami posiadającymizbieżne z  naszymi cele, gdyż informatyka jest horyzontalna i  przenika dziś do wielu sfer działalności. Dotyczyto także aktywności zagranicznej.

Przed nami w  roku przyszłym obchody 70-lecia informatyki w  Polsce. Zaangażujemy się w  organizację seriiimprez i  wydarzeń towarzyszących. Wykorzystamy je dla naszej promocji i  poszerzenia naszego grona. Oddajmynależny szacunek dorobkowi informatyki polskiej, ale wykorzystajmy tę okazję także do mówienia i  pokazywaniacyfrowej przyszłości i  na tym tle – naszej roli.

Zdecydowana większość osób pracujących w  zawodach informatycznych lub tych, w  których informatyka jestwbudowana – to ludzie młodzi. Zapytajmy młodych informatyków, czego oczekują od stowarzyszenia ichzawodu, w  czym może ono być dla nich atrakcyjne i  użyteczne.

Musimy zadbać o  stabilność finansową naszej organizacji, która gwarantowała będzie możliwość wsparciawybranych instrumentów oraz kierunków działania. Nie tylko ECDL czy Izba Rzeczoznawców, ale i  inne działaniapowinny zasilić kasę PTI po to, aby wspierać wypełnianie naszej misji. Środki, które pozyskuje PTI powinny byćrozsądnie redystrybuowane – np. na granty tematyczne czy ekspertyzy, z  którymi będziemy wychodzili na zewnątrz.

Koncentrujemy się dziś na pobocznych dyskusjach o  przysługujących zwrotach wydatków, utrzymaniu biura,zawieraniu umów z  członkami PTI czy cennikach i  rozliczaniu przychodów z  ECDL-a. To powoduje, że zajmujemysię bardziej sami sobą niż wątkami naszej aktywności, do której jesteśmy powołani. Zmieńmy to.

Mamy wiele przykładów lub propozycji skutecznej działalności, jak choćby Klub Informatyka, think tank nt.cyberbezpieczeństwa, konferencje tematyczne, organizowane konkursy itp. Dzielmy się dobrymi przykładami.

Komunikacja w  ramach naszej społeczności to poważny problem. Posiadamy strony internetowe, listy dyskusyjne,narzędzia pracy wspólnej, ale ich jakość i  funkcjonalność powinny zostać ustabilizowane. Ale informowanie sięwymaga także aktywności nas samych. Zaglądajmy do stron internetowych, dowiadujmy się sami o  pracachZG, na posiedzenia którego zapraszani są prezesi wszystkich Oddziałów. Spróbujmy być aktywniejsi na Facebookui  Twitterze – to wymóg czasu.

Powinniśmy otworzyć dyskusję o  przyszłości PTI – „Trwać czy działać?”, która ma fundamentalne znaczeniedla przyszłości naszej organizacji w  dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości. Wnioski z  niej płynące powinnybyć wytycznymi nie tylko dla Zarządu Głównego PTI, ale i  Oddziałów oraz wszystkich zrzeszonych osób.

Niektóre z  podniesionych wyżej postulatów są realizowane, odnośnie kilku innych mamy zaawansowane plany.Musimy jednak pamiętać, że Polskie Towarzystwo Informatyczne tworzymy własną, indywidualną lub zbiorowąaktywnością. Powodujmy, że będziemy się w  nim dobrze czuli oraz byli z  niego dumni.

Włodzimierz Marciński

PrezesPolskiego Towarzystwa Informatycznego

Po XI I Zjeździe Delegatów PTI

PPoo XXII II ZZjj eeźźdd zzii ee DDeelleeggaa ttóóww PPTTII

Obrady XI I Zjazdu Delegatów Polskiego Towarzystwa Informatycznegoprzeprowadzono w  dniach 24 i   25 czerwca 2017 roku w  Hotelu Lordw  Warszawie.

Członek Zarządu Oddziału ZachodniopomorskiegoPTI , członek Zarządu Głównego PTI

Maciej Godniak

XI I Zjazd Delegatów Polskiego Towarzy-stwa Informatycznego w  drugim terminieo  godz. 1215 otworzył prezes Marian Noga.Powitał delegatów oddziałów, członkówhonorowych, zaproszonych gości i   wszyst-kich obecnych. Prezes poprosił zebranycho  uczczenie minutą ciszy członków Pol-skiego Towarzystwa Informatycznego, któ-rzy zmarl i w  czasie trwania XI I kadencj i PTI :Krzysztofa Cetnarowicza, Adama Grzecha,Andrzeja Kozłowskiego, Stanisława Ma-

jerskiego, Zbigniewa Maryniaka, JerzegoMieścickiego, Edwarda Nawareckiego orazBronisława Żurawskiego.Następnie przeprowadzono wybór prze-

wodniczącego i   prezydium Zjazdu, wybórKomisj i Mandatowej , Wnioskowo-Uchwa-łowej i   Komisj i ds. Odwołań oraz powoła-no Komisję Statutową.Sprawozdanie z  działalności Zarządu

Głównego złożył prezes Marian Noga. Mi-jającą kadencję określ ił jako czas rozwoju

kierunków działania PTI , w  których Towa-rzystwo jest aktywne od przeszło trzydzie-stu pięciu lat, ale jednocześnie jako czaszmian i   rozwoju nowych kierunków dzia-łania. PTI kontynuowało naj istotniejsząswoją działalność statutową, tj . organiza-cję konferencj i naukowych, działalność edu -kacyjną oraz działalność opiniotwórczą. Zaważną działalność uznał także prace Ko-misj i H istorycznej związane z  dokumento-waniem histori i informatyki w  Polsce orazdziałalność gospodarczą Polskiego BiuraECDL i   I zby Rzeczoznawców. Zyski z   tychdziałalności zostały przeznaczone na dzia-łalność statutową PTI . Prezes Marian No-ga stwierdził, że w  minionej kadencj irekordowe dochody i   zyski Towarzystwoosiągnęło w  roku 2014. Polska osiągnęłatrzecie miejsce na świecie pod względemprzeprowadzonych egzaminów ECDL.

14

Delegaci PTI podczas obrad (fot. Paul ina Giersz)

Część sprawozdania związaną z  finan-sami PTI przedstawiła Beata Ostrowska.Na wstępie przypomniała, że PTI jest sto-warzyszeniem, czyl i organizacją, któraprzede wszystkim ma na celu real izacjęswoich celów statutowych. Działalność go-spodarcza jest zatem nakierowana na po-zyskiwanie środków do prowadzeniadziałalności statutowej . Strategia przyję-ta przez Zarząd PTI zakładała prowadze-nie działalności gospodarczej w  taki sposób,aby koszty związane z  działalnością sta-tutową pokrywane były z  bieżących przy-chodów bez naruszania zgromadzonychi   u lokowanych w  bankach środków.Prezes Marian Noga również podkreśl ił

dobry stan finansów, z  jakim kończy ka-dencję i   uznał to za dobry start dla nowychwładz Towarzystwa. Przypomniał, że swo-ją kadencję rozpoczynał z  deficytem finan-sów. Nakreśl ił zadania dla przyszłegoZarządu i   jako kluczowe określ ił zadanieposzukiwania nowych źródeł dochodu, po-nieważ projekty ECDL zakończą się w  roku2020. Jako przykład nowego źródła finan-sowania przytoczył projekt „Klasa z  ECDL”,który finansowany jest przez urzędy mar-szałkowskie lub bezpośrednio szkoły. Nazakończenie swojego wystąpienia podzię-kował za współpracę członkom Zarządu,imiennie Beacie Ostrowskiej za wprowa-dzenie i   dochowanie dyscypl iny finanso-wej , wiceprezesom – Markowi Hołyńskiemui   Januszowi Dorożyńskiemu. Przypomniał,że Zarząd PTI pracuje całkowicie społecz-nie. Podziękował również Krystynie Ka-mińskiej , dyrektor generalnej za bardzodobrą współpracę z  Zarządem i   zaangażo-wanie w  organizację przeprowadzki biurado nowej siedziby.W  imieniu Rady Naukowej sprawozda-

nie z  działalności w  latach 2014-2017 zło-żył prof.   Cezary Orłowski . Stwierdził, żejego sprawozdanie będzie uzupełnieniemsprawozdania prezesa Mariana Nogi , alezawierać będzie również sugestie dla przy-szłej Rady Naukowej. Przypomniał, że Ra-da składa się z  piętnastu członków,w  większości samodzielnych pracownikównauki . Struktura Rady zapewniała repre-zentację całego środowiska naukowego,co pozwalało na real izację celu: transferuwiedzy pomiędzy obszarem informatykii   biznesu. Radzie Naukowej przewodniczyłprofesor Zdzisław Szyjewski , funkcję za-stępcy przewodniczącego pełnił profesorMazur oraz profesor Cezary Morawski , se-

Delegaci PTI podczas obrad (fot. Paul ina Giersz)

Po XI I Zjeździe Delegatów PTI

15

Delegaci PTI podczas obrad (fot. Paul ina Giersz)

Delegaci PTI podczas obrad (fot. Paul ina Giersz)

kretarza – prof.   Jakub Swacha. Rada Na-ukowa odbyła w  trakcie kadencj i jedena-ście posiedzeń. Najważniejsze tematy,którymi Rada Naukowa się zajmowała,przedstawiały się następująco:• Organizacja konferencj i naukowych – Ra-da zajmowała się koncepcją komitetównaukowych dwóch głównych konferen-cj i informatycznych oraz nadaniem kie-runków dla wszystkich organizowanychw  czasie mi jającej kadencj i konferencj i ;

• Konkurs na naj lepszą polską książkę in-formatyczną roku – Rada zajmowała siękwestią pogodzenia pol ityki PTI z   pol i -tyką wydawnictw w  zakresie tego dzie-ła, które Cezary Orłowski uznał zaznakomitą promocję zarówno dla auto-ra, jak i   wydawnictwa;

• Współpraca nauki z   biznesem – w  tymobszarze Rada Naukowa odbyła dwa po-siedzenia z  radami naukowymi firm in-formatycznych, a   także z  parkaminaukowymi;

• Ramy kwal ifikacj i informatycznych – Ra-da Naukowa zajmowała się tematykązwiązaną z  przyszłością tych kwal ifika-cj i i   i ch sposobem promowania;

• Plan reaktywacj i czasopisma „Informa-tyka”, a   także ogólnie promowanie infor-matyki .

Następnie prof.   Cezary Orłowski przedsta-wił wyniki działań Rady Naukowej.Sprawozdanie z  działalności ECDL przed-

stawił Jacek Pulwarski , Ogólnopolski Ko-ordynator. Przypomniał delegatom, że ECDLobchodzi w  2017 roku swoje dwudziesto-

lecie, dodając, że główne obchody dwu-dziestolecia ECDL-a   odbywały się w  ramachŚwiatowego Forum ECDL-a   na Malcie. Po-informował, że polskie doświadczenia sądoceniane na świecie, d latego też brałudział w  wielu spotkaniach jako ekspert.W  trakcie Forum Polska otrzymała trzy no-minacje do nagrody Best Practice Award:dla projektu „Klasa z  ECDL-em”, któryw  efekcie uzyskał wyróżnienie, d la projek-tu Tik?-Tak! , oraz dla projektu ECDL Profi-le DIGCOMP, który otrzymał nagrodę główną– kryształową kulę.Sprawozdanie Izby Rzeczoznawców

przedstawił jej dyrektor, Tomasz Szatkow-ski . Omówił przychód łączny, jaki wypra-cowała Izba Rzeczoznawców podczasmijającej kadencj i . Wyjaśnił, że Izbę Rze-czoznawców cechuje procedura recenzo-wania wykonanych ekspertyz, co stanowigwarancję jakości ekspertyz wykonywa-nych pod marką PTI i   jest ważnym argu-mentem dla kl ientów, którzy najczęściejprzejmują prawa autorskie i   majątkowe dlatych ekspertyz i   często wykorzystują jew  postępowaniach sądowych. Dyrektorwskazał niekwestionowaną niezależnośćIzby jako szansę dla jej rozwoju. Uznał toza wartość, która jest powszechnie doce-niana na rynku.Po stwierdzeniu prawomocności Zjazdu

przedstawiono projekty uchwał w  sprawieczłonkostwa honorowego, aby następnienad nimi zagłosować. W  wyniku głosowańZjazd podjął uchwały o  nadaniu człon-kostw honorowych kol . Marianowi Nodzeoraz kol . Wiesławowi Paluszyńskiemu.Po sprawozdaniach GKR i   GSK Zjazd

udziel ił Zarządowi Głównemu absolutorium.Na kandydatów na prezesa PTI zgłoszo-

no trzy kadydatury: Włodzimierza Marciń-skiego, Wacława Iszkowskiego i   WojciechaKiedrowskiego. W  wyniku głosowania Wło-dzimierz Marciński otrzymał 51 głosów,Wacław Iszkowski – 22 głosy, Wojciech Kie-drowski – 13 głosów, 1 głos został oddanyjako nieważny. Przewodniczący Zjazdu Ta-deusz Syryjczyk przypomniał, że wymaga-na l iczba głosów wynosiła 43 głosy, zatemkandydat Włodzimierz Marciński otrzymałponad połowę głosów i   tym samym zostałwybrany prezesem PTI na najbl iższą ka-dencję w  pierwszej turze.Włodzimierz Marciński podziękował za

wybór jego kandydatury. Podziękował pre-zesowi Marianowi Nodze i   całemu Zarzą-dowi za ich pracę. Wyraził nadzieję, że

Po XI I Zjeździe Delegatów PTI

16

Rozmowy podczas przerwy kawowej (fot. Paul ina Giersz)

Delegaci wybrani do skladu Zarządu Głównego nowej kadencj i (fot. Paul ina Giersz)

członkowie poprzedniego Zarządu znajdąsię także w  nowym Zarządzie i   będą kon-tynuować swoją misję na rzecz PTI . Powtó-rzył swoje przekonanie o  koniecznościprzeprowadzenia debat, czym ma być Pol-skie Towarzystwo Informatyczne, a   takżew  sprawie zawodu informatyka. Za kolej-ne wyzwanie uznał wykorzystanie obcho-dów 70-lecia informatyki w  Polsce na korzyśćcałego środowiska.Po zgłoszeniu kandydatów do Zarządu

Głównego odbyły się wybory. W  wynikudwóch tur głosowań skład nowego ZG utwo-rzyl i : Marek Bolanowski , Janusz Żmudziń-ski , Marek Hołyński , Tomasz Klasa, MaciejGodniak, Wojciech Kiedrowski , Marian No-ga, Janusz Dorożyński , Jerzy Nowak, AdamMizerski , Jerzy Jaworowski , Maria Ganzha,Beata Ostrowska, Tadeusz Kifner i   Grze-gorz Szyjewski . Następnie odbyły się wy-bory do Głównej Komisj i Rewizyjnej ,Głównego Sądu Koleżeńskiego i   Rady Na-ukowej.Na członków GKR zostal i wybrani : An-

drzej Szczerba, Wiesław Paluszyński , EwaSzymala i   Robert Mi lewski . W  skład GSKweszl i : Barbara Król ikowska, Witold Rako-czy, Andrzej Niemiec, Jerzy Ludwichowski ,Janusz Pec, Grzegorz Cenkier i   Zdzisław Łu-czak.W  wyniku trzech tur głosowań do Rady

Naukowej wybrani zostal i : Marek Valenta,Cezary Orłowski , Marian Noga, Zdzisław

Szyjewski , Piotr Bała, Marian Bubak, Ja-nusz Kacprzyk, Tomasz Komorowski , Zyg-munt Mazur, Jakub Swacha, PrzemysławJatkiewicz, Lech Madeyski , Zenon Sosnow-ski , Adrian Kapczyński oraz Maciej Kisiel-Dorohinicki .Drugi dzień obrad rozpoczął się od przed-

stawienia przez Komisję Statutową propo-zycj i zmian w  Statucie, po czymPrzewodniczący Zjazdu otworzył dyskusjęnad nimi . Propozycje dotyczyły  m. in. wy-dłużenia kadencj i władz z  3 do 4 lat, umoż-l iwienia wynagradzania członka ZG zapełnioną funkcję, wprowadzenia do ZGustępującego prezesa PTI i   do zarządówoddziałów ustępujących ich prezesów, wy-kreślenia ze statutu zapisu o  dyrektorzegeneralnym biura ZG, wprowadzenia roz-działu definiu jącego systemy potwierdze-nia kwal ifikacj i , umiejętnościinformatycznych. W  wyniki przeprowadzo-nej seri i głosowań nad poprawkami w  Sta-tucie najważniejsze decyzje, które w  tejsprawie Statutu podjęl i Delegaci to:• pozostawienie 3-letniej kadencj i władzPTI ,

• ustalenie, że społeczne funkcje z  wybo-ru są wykonywane bez wynagrodzeń,

• odrzucenie propozycj i automatycznegoawansowania prezesów odchodzącychzarządów do władz następnej kadencj i ,

• wprowadzenie corocznego obowiązkusprawozdawczego Rady Naukowej,

• pozostawienie sądów koleżeńskich, z   GSKw  rol i drugiej instancj i (ale bez możl iwo-ści odwoływania się do Zjazdu, jak to re-gulowane było dotychczas).W  dalszej kolejności przedstawiono wnio-

ski komisj i ds. odwołań. Po dyskusjach nadodwołaniami przeprowadzono głosowa-nie. Następnie Beata Ostrowska przedsta-wiła sprawozdanie Komisj i Uchwałi   Wniosków informując, że do Komisj i wpły-nęło dwanaście wniosków. Przewodniczą-cy Zjazdu zaproponował, aby Zjazd podjąłUchwałę o  skierowaniu wniosków do roz-patrzenia przez wybrany Zarząd. Ostatniegłosowanie (nr  49) dotyczyłoo przyjęciatekstu jednol itego Statutu PTI . W  wynikugłosowania: za – 56 głosów, przeciw – 0głosów, wstrzymujących się – 1 głos, Zjazdprzyjął jednol ity tekst statutu.Na zakończenie Zjazdu głos zabrał pre-

zes Włodzimierz Marciński . Podziękowałprowadzącemu Zjazdu Tadeuszowi Syryj-czykowi za sprawne przeprowadzenie ob-rad. Stwierdził, że przed Towarzystwemjest intensywny okres i   wyraził przekona-nie, że dzięki optymizmowi uda się wielezdziałać, a   informatyzację uznał za obszarz  bogatą przyszłością.Po przemówieniu prezesa Przewodniczą-

cy Zjazdu Tadeusz Syryjczyk ogłosił za-mknięcie XI I Zjazdu Delegatów PTI .

(opracowano na podstawie protokołusporządzonego przez Beatę Harassek)

Po XI I Zjeździe Delegatów PTI

1 7

Pamiątkowe wspólne zdjęcie Delegatów po zakończeniu XI I Zjazdu, Warszawa, 25 czerwca 2017 r. (fot. Paul ina Giersz)

Władze PTI XI I I kadencj i 2017-2020

WWłłaadd zzee PPTTIIXXII II II kkaaddeennccjj ii 220011 77--22002200

18

wiceprezes ds. organizacj i , strategi i i rozwojuczłonek Prezydium ZG PTI

Janusz Dorożyńskiwiceprezes ds. wydarzeń cykl icznych

i współpracy z zagranicączłonek Prezydium ZG PTI

Marek Hołyńskiwiceprezes ds. finansowych / skarbnik

członek Prezydium ZG PTI

Wojciech Kiedrowski

wiceprezes ds. naukiczłonek Prezydium ZG PTI

Marian Nogawiceprezes ds. kluczowych zagadnień IT

członek Prezydium ZG PTI

Janusz Żmudzińskiczłonek Zarządu Głównego PTI

ds. infrastruktury i systemów informatycznych

Marek Bolanowski

PrezesPolskiego Towarzystwa Informatycznego

Włodzimierz Marciński

Władze PTI XI I I kadencj i 2017-2020

19

członek Zarządu Głównego PTIds. kontaktów zewnętrznych

Tadeusz Kifnerczłonek Zarządu Głównego PTI

ds. członkowskich oraz współpracy międzyoddziałowej

Tomasz Klasaczłonek Zarządu Głównego PTI

ds. specjal izacj i oraz kompetencj i informatycznych

Adam Mizerski

członek Zarządu Głównego PTIds. histori i osiągnięć informatyki w Polsce

Jerzy S. Nowakczłonek Zarządu Głównego PTIds. real izacj i projektów celowych

członek Prezydium ZG PTI

Beata Ostrowskaczłonek Zarządu Głównego PTI

ds. systemów certyfikacj i

Grzegorz Szyjewski

Główna Komisja Rewizyjna PTI

Wiesław Paluszyński - przewodniczącyAndrzej Szczerba - wiceprzewodniczącyEwa Szymala - sekretarzEwa Ankiewicz-JasińskaRobert Milewski

Główny Sąd Koleżeński PTI

Jerzy Ludwichowski - przewodniczącyGrzegorz CenkierBarbara KrólikowskaZdzisław ŁuczakAndrzej NiemiecJanusz PecWitold Rakoczy

członek Zarządu Głównego PTIds. aktywności społecznej

Maria Ganzhaczłonek Zarządu Głównego PTI

ds. komunikacj i i promocj i

Maciej Godniakczłonek Zarządu Głównego PTIds. edukacj i informatycznejczłonek Prezydium ZG PTI

Jerzy Jaworowski

Główna nagroda Best Practice Award dla polskiego projektu „ECDL Profi le DIGCOMP”

GGłłóówwnnaa nnaagg rrooddaa BBeesstt PPrraaccttii cceeAAwwaarrdd dd llaa ppoollsskkii eeggoo pprroojj eekkttuu„„EECCDDLL PPrrooffii llee DDII GGCCOOMMPP””

W  dniach 18-19 maja 2017 r. w St. Ju l ian’s na Malcie odbyło sięŚwiatowe Forum ECDL, tym bardziej uroczyste, że zorganizowanew  20. rocznicę powstania ECDL (Europejskiego Certyfikatu UmiejętnościKomputerowych).

W  trakcie Forum przyznano nagrody BestPractice Award. Nominację do nagrodywśród projektów ze wszystkich kontynen-tów, otrzymały 3 projekty z  Polski :• Klasa z  ECDL,• Konkurs TIK? TAK! ,• ECDL Profi le DIGCOMP.Projekt „Klasa z  ECDL”, prowadzony przez

Beatę Chodacką, wzbudził spore zaintere-sowanie międzynarodowej społecznościECDL i   uzyskał wyróżnienie. Natomiastprojekt „ECDL Profi le DIGCOMP”, który oka-zał się forpocztą dla podobnych działańw  wielu krajach europejskich – zdobył na-grodę główną, Szklaną Kulę (na zdjęciuOgólnopolski Koordynator ECDL Jacek Pul-warski prezentuje to trofeum).Obowiązkowym standardem kompeten-

cj i , które zgodnie z  „Wytycznymi w  zakre-sie real izacj i przedsięwzięć z  udziałemśrodków Europejskiego Funduszu Społecz-nego w  obszarze edukacj i na lata 2014-2020” Ministra Rozwoju z  dnia 6 września2017 r. można zdobywać na szkoleniach fi-nansowanych w  ramach EFS, jest RamaKompetencj i Cyfrowych DIGCOMP. Tych

kompetencj i ramowych jest 21 i   są one zgru -powane w  5   obszarów. Standard ten, opra-cowany w  roku 2013 (wersja 1 .0) i   będącyzałącznikiem do „Wytycznych…” jest wcze-snym efektem prac projektu DIGCOMP, któ-ry jest real izowany przez Wspólne CentrumBadawcze - Instytut Badań PerspektywTechnologicznych Komisj i Europejskiej (JRC-IPTS). W  roku 2016, po kolejnym etapie pracprojektowych ukazała się w  języku angiel-skim część pierwsza standardu DIGCOMPw  wersj i 2.0; jej oficjalne tłumaczenie najęzyk polski , zreal izowane przez ECDL Pol-ska, można znaleźć na stronie:www.digcomp.org.pl .W  połowie maja 2017  r. JRC-IPTS opubl i -

kowało drugą cześć standardu DIGCOMP(oznaczoną jako wersja 2.1 ) .

20

OK ECDL Jacek Pulwarski z otrzymaną Szklaną Kulą(fot. Jacek Pulwarski )

Ogólnopolski Koordynator ECDLPolskie Towarzystwo Informatyczne

dr inż. Jacek Pulwarski

W  czerwcu 2015   r. (na początku real iza-cj i perspektywy finansowej 2014-2020) Mi-nisterstwo Rozwoju zdecydowało, że każdyprojekt szkoleniowy, finansowany w  ra-mach Regionalnych Programów Operacyj-nych (RPO), musi obejmować wszystkie5   obszarów, czyl i 21 kompetencj i ramowychDIGCOMP, a   nabyte kompetencje mają byćpotwierdzone odpowiednim certyfikatem.Pod koniec roku 2016 warunek objęcia szko-leniem wszystkich kompetencj i złagodzo-no, ograniczając te obl igatoryjne do13   kompetencj i , wskazanych w  ramachStandardu w  pierwszych trzech obszarach- Informacja, Komunikacja i  Tworzenie treści.Mapowanie kompetencj i potwierdzanych

certyfikatami ECDL do kompetencj i ramo-wych DIGCOMP pokazało, że nie wszystkiekompetencje ramowe DIDGOMP są „obsłu-żone” certyfikacją ECDL (także te z  pierw-szych 3 obszarów). Pozostawienie więcw  Polsce certyfikacj i ECDL w  niezmienio-nej postaci i   w  n iezmienionym odbiorzespołecznym, spowodowałoby wykluczeniecertyfikacj i ECDL z  projektów finansowa-nych z  RPO. Warunkiem więc sine qua nonuczestniczenia ECDL Polska w  finansowa-niu z  RPO było dostosowanie certyfikacj iECDL do pełnego pokrycia Ramy DIGCOMP,zreal izowane w  ramach projektu ECDL Pro-fi le DIGCOMP i   odpowiednie poinformowa-nie interesariuszy.Fundacja ECDL postanowiła poszerzyć

zakres certyfikacj i ECDL, pierwotnie jedy-nie w  Polsce, tytułem pi lotażu. W  ECDLPolska przygotowano odpowiednie rozsze-rzenia sylabusów, a   po ich akceptacj i przezFundację ECDL – zestawy nowych pytańi   zadań testowych.Został też opracowany zupełnie nowy

moduł - ECDL Rozwiązywanie problemów(S9), do którego jedno z  centrów egzami-nacyjnych przygotowało podręcznik.Dla obsłużenia Ramy DIGCOMP zapro-

jektowano 21 certyfikatów ECDL Profi leDIGCOMP (skąd nazwa całego projektu) dlaróżnych zestawów obszarów i   kompeten-cj i DIGCOMP (na certyfikatach – poza in-formacją o  zdanych przez kandydatamodułach – podane są także informacjeo  kompetencjach ramowych DIGCOMP, któ-rych certyfikat dotyczy).Działaniom merytorycznym towarzyszy-

ła też szeroko zakrojona akcja informacyj-na, przetłumaczenie na język polskii   wydanie Raportu „DigComp 2.0: RamaKompetencj i Cyfrowych dla Obywatel i -

Etap 1 . aktual izacj i : Pojęciowy Model Od-niesienia” (http://digcomp.org.pl/digicomp-2-0-przedmowa-do-wydania-polskiego/),l iczne wywiady i   artykuły w  polskiej prasie,korespondencja z  interesariuszami DIGCOMP.W  ostatnich miesiącach, kiedy to także

w  innych krajach europejskich Rama DIG-COMP została wdrożona do różnych dzia-łań , Fundacja ECDL zaczęła efektywniewspierać pokazywanie zależności i   dosto-sowywanie ECDL i   DIGCOMP. W  maju 2017  r.zaprosiła ECDL Polska do udziału w  kon-ferencj i d la interesariuszy DIGCOMP w  Bruk-sel i , gdzie na stoisku Fundacj i

zaprezentowal i swoje osiągnięcia. Ogólno-polski Koordynator ECDL Jacek Pulwarskizostał zaproszony jako ekspert przez JRCdo uczestnictwa w  pracach nad wytyczny-mi do stosowania DIGCOMP.Fundacja ECDL zaprosiła także Jacka Pul-

warskiego do prezentacj i tego tematu nawspomnianym Światowym Forum ECDL 2017.Świadectwem docenienia wkładu ECDL

Polska i   Ogólnopolskiego KoordynatoraECDL Jacka Pulwarskiego w  mariaż ECDLi   DIGCOMP jest przyznanie głównej nagro-dy Best Practice Award 2017.

OK ECDL podczas konferencj i d la interesariuszy DIGCOMP w Bruksel i(fot. Fundacja ECDL)

Główna nagroda Best Practice Award dla polskiego projektu „ECDL Profi le DIGCOMP”

21

Pan J im Friars, Jacek Pulwarski oraz Beata Chodacka podczas wręczenia nagród Best Practice Awards w trakciejubi leuszowego Światowego Forum ECDL na Malcie(fot. Jacek Pulwarski )

Relacja z międzynarodowej konferencj i FedCSIS 2017

RReellaa ccjj aa zz mmiięędd zzyynnaarrooddoowweejjkkoonnffeerreennccjj ii FFeeddCCSSII SS 220011 77

Siódma edycja międzynarodowej multikonferencj i naukowej FedCSISodbyła się w  dniach 3-6 września 2017 r. w  Pradze (czeskiej , a   n iewarszawskiej) . Warto zauważyć, że po raz pierwszy miejscemkonferencj i nie była Polska.

O  skutkach takiej decyzj i napiszę w  dal-szej części relacj i , na wstępie podkreślając,że był to kamień milowy w  rozwojukonferencj i FedCSIS. Podczas owego wy-darzenia odbyło się 25 sesj i tematycznych,wśród których nie zabrakło także sympo-zjum doktoranckiego. W  konferencj i wzię-ło udział ponad 300 osób reprezentującychuczelnie oraz działy badawczo-rozwojowefirm z  46 krajów, które zaprezentowały po-nad 260 artykułów naukowych. W  tym ro-ku współczynnik akceptacj i d la tzw. „ful lregular paper” spadł poniżej 20   %. Tym sa-mym FedCSIS utrzymał pozycję jednejz   ważniejszych informatycznych konferen-cj i naukowych w  Polsce, na których najtrud -niej opubl ikować pełnotekstowy artykuł.Zaprezentowane artykuły po opubl ikowa-niu będą indeksowane  m. in. w  Web of Scien -ce.

Sesje tematyczneTradycyjnie dla FedCSIS najwięcej tek-

stów zgłoszono w  obszarze zastosowańsztucznej intel igencj i – w  sumie 89. Wśródnich znalazło się 26 artykułów poświęco-nych ogólnym zastosowaniom sztucznejintel igencj i (12th International SymposiumAdvances in Artificial Intelligence and Ap-plications) , ale też  m. in. 20 prac na tematoptymal izacj i (10th International Workshopon Computational Optimization) oraz 14tekstów na temat zastosowań sztucznejintel igencj i w  medycynie (7th Internatio-nal Workshop on Artificial Intelligence inMedical Applications) .Drugi pod względem popularności blok

tematyczny był poświęcony informatyceteoretycznej (50 przyjętych prac). W  tej gru -pie naj l iczniej reprezentowane były zasto-

sowania w  multimediach (10th Internatio-nal Symposium on Multimedia Applicationsand Processing – 16 szt.) i   rozwój językówprogramowania (6th  Workshop on Advan-ces in Programming Languages – 10 arty-kułów), spychając na dalsze miejsca metodynumeryczne i   kryptografię.Z   kolei trzecią „siłą” merytoryczną FedC-

SIS był blok poświęcony informatyce w  biz-nesie (45 tekstów). Dwie sesje poświęconeinformatyce w  zarządzaniu (15th Conferen-

22

Oddział Zachodniopomorski PTI , członek ZarząduGłównego PTI

Tomasz Klasa

ce on Advanced Information Technologiesfor Management oraz 12th Conference onInformation Systems Management) zgro-madziły po 14 artykułów, a   sesja na tematzarządzania wiedzą (23rd Conference onKnowledge Acquisition and Management)– 13 prac.Równie popularnym tematem było wy-

twarzanie oprogramowania (w  sumie 40prac). W  tej grupie naj l iczniej reprezento-wane okazały się zastosowania multime-dialne (4th Conference on Multimedia,Interaction, Design and Innovation – 14 ar-tykułów). Na drugim miejscu znalazło sięwydarzenie o  najdłuższej histori i spośródwszystkich sesj i tematycznych FedCSIS –37th IEEE Software Engineering Workshop,na które przyjęto 10 prac.Najmniej l iczną grupą tematyczną były

zastosowania w  systemach sieciowych (32prace). W  grupie tej najwięcej prac spłynę-ło w  ramach sesj i poświęconej bezpieczeń-stwu informacj i (od tego roku pod nowąnazwą) - 1st International Conference onSecurity, Privacy, and Trust (15 tekstów). Nadrugim miejscu znalazły się sieci czujni-ków bezprzewodowych (6th InternationalConference on Wireless Sensor Networks –10 prac), a   pozostałe teksty dotyczyły In-ternetu Rzeczy.Ponadto, pięć artykułów przyjęto w  ra-

mach piątego już sympozjum doktoranc-kiego.Powyższe statystyki przedstawiają su-

maryczną l iczbę przyjętych tekstów, nie

tylko tzw. „ful l regular paper”, ale także ar-tykuły krótkie - do 4 stron oraz tzw. „com-munication papers” i   „position papers”.Dwie ostatnie grupy są wydawane osobnoi   n ie są indeksowane w  głównych bazach,co pozycjonuje je znacznie poniżej pierw-szych dwóch grup. Jak widać, bardzo si lnąstroną FedCSIS jest duże zróżnicowanie te-matyczne. Dzięki niemu uczestnik możepoznać prace z  innych dziedzin, by następ-nie wykorzystać ich efekty w  swoim obsza-rze. Ułatwia to także zawiązywaniemiędzyobszarowych zespołów badawczychi   powstawanie pomysłów na kolejne pro-jekty badawcze.

Wykładyzaproszonych prelegentówZaproszeni prelegenci nie zawiedl i tak-

że w  tym roku. Wystąpień było więcej niżw  latach poprzednich (w  sumie pięć), a   i chtematyka, choć zróżnicowana, jednak po-wiązana. Jako pierwszy, drugiego dnia kon-ferencj i , wystąpił Jan Vitek – profesorNortheastern University (USA), który w swoim wykładzie pod tytułem „Data Ana-lysis for the Masses” przedstawił na przy-kładzie języka R kierunki rozwoju anal izydanych w  czasach „big data”. Język R, roz-wi jany od ćwierć wieku, wraz z  całym to-warzyszącym mu ekosystemem pozwalana łatwe prototypowanie anal izy danychprzez osoby z  n iewielkim przygotowaniemprogramistycznym, ale o  wiedzy z  danejdziedziny (np. przez statystyków). Dziękitemu można przygotowywać wstępne ana-l izy przy mniejszym wsparciu programi-stów i   informatyków – ich pomoc staje sięniezbędna dopiero w  celu zaimplemento-wania docelowej , stałej formy raportowa-nia, albo podczas napotkania trudnościz   zamodelowaniem pożądanego zjawiskaprzez specjal istów dziedzinowych.Tego samego dnia inny obszar anal izy

danych zaprezentował Zbigniew Michale-wicz – Complexica (Austral ia) . W  prezen-tacj i na temat „When AI meets Big Data”przedstawił wybrane zagadnienia ze swo-jego bogatego doświadczenia w  budowa-niu systemów wspomagania decyzj i .Opowiedział o  optymal izowaniu złożone-

Otwarcie konferencj i , dzień 1(fot. Organizatorzy)

Relacja z międzynarodowej konferencj i FedCSIS 2017

23

Uczestnicy podczas sesj i ISM, dzień 1(fot. Organizatorzy)

go procesu jako całości i   skutkach takiegopodejścia w  porównaniu z  optymal izowa-niem poszczególnych elementów procesuniezależnie.Z   kolei trzeciego dnia konferencj i wystą-

pi l i Giancarlo Guizzardi , a   następnie PeterPalensky. Giancarlo Guizzardi , profesorFree University of Bolzano-Bozen (Wło-chy), wygłosił wykład „Carving Reality atits Digital Joints: The Role of Ontology-Driven Conceptual Modeling in Next-Ge-neration Information Systems Engine-ering”, w  którym przedstawił zalety

wykorzystania Onto-UML do modelowa-nia i   weryfikacj i ontologi i . Onto-UML jestrozszerzeniem standardowego UML, któ-re dostarczając dodatkowych mechani-zmów opisu znaczenia i   rol i obiektu, pozwalana łatwiejsze budowanie ontologi i . Waż-ną cechą jest wbudowany mechanizm te-stowania ograniczeń, dzięki któremu możnasprawdzić, czy zdefiniowany model opisu-je programowane zjawisko zgodnie z  zało-żeniami , pomimo tego, iż niektóre przykładybyły aż nadto przekontrastowane w  celupodkreślenia cech Onto-UML (doświadczo-ny anal ityk tak by modelu nie narysował).Zabieg ten miał pokazać, że dzięki kom-petencjom anal ityk budujący ontologię zy-skuje znacznie większą kontrolę nad tym,co robi , a   więc efekt jego pracy nie jest ażtak zależny od wcześniej zdobytego do-świadczenia.Następnie Peter Palensky, profesor Delft

University of Technology (Holandia) , zapre-zentował wykład „Modeling and Simula-tion of Intelligent Electrical Power Grids”.Omówił różne sposoby modelowania kom-ponentów sieci energetycznej oraz kierun-ki prac wynikających ze zmiany podejściado energetyki -zastępowanie dużych elek-trowni dużą l iczbą małych źródeł energi iodnawialnej . Okazuje się, że część zagad-nień na chwi lę obecną pozostaje nieroz-wiązana ze względu na złożoność modelulub zróżnicowanie komponentów systemu,jakie należałoby uwzględnić. Ponadto, częśćtechnologi i „eko” słabo ze sobą współpra-

cuje, np. farmy słoneczne pozyskują prądtylko w  dzień, a   ładowanie coraz popular-niejszych samochodów elektrycznych i   hy-bryd typu „plug-in” odbywa się głównienocą, gdy nie są używane.Ostatniego dnia konferencj i wystąpił pią-

ty prelegent: Marjan Mernik, prof.   Univer-sity of Maribor (Słowenia), zaprezentowałtemat „Domain-Specific Languages: A  Sys-tematic Mapping Study”. Przedstawił wy-niki anal izy l iteratury na temat językówspecjal izowanych wraz z  ich genezą. Na-stępnie pokazał zalety wynikające z  imple-mentacj i DSL oraz warunki , w  którychtworzenie nowego języka specjal izowane-go jest uzasadnione. Omówił także ogra-niczenia i   luki w  pracach w  tym obszarze,zachęcając do podjęcia próby ich wypeł-nienia.

IntegracjaNieodłącznym elementem FedCSIS jest

integracja uczestników konferencj i . Trady-cyjnie już pierwszego dnia odbyła się ko-lacja (Get Together Party) , w  którejuczestniczyło ok. 200 osób. Miały one wte-dy doskonałą okazję do nawiązywania kon-taktów i   prowadzenia rozmów z  innymiaktywistami w  kuluarach Wydziału Archi-tektury i   Informatyki Czeskiego Uniwersy-tetu Technicznego (CTU).Drugiego dnia kolacja połączona była

z  koncertem (tradycyjnie zwana Reception)i   miała miejsce w  budynku starej oczysz-

Uczestnicy podczas sesj i CANA, dzień 2(fot. Organizatorzy)

Relacja z międzynarodowej konferencj i FedCSIS 2017

24

Zbigniew Michalewicz podczas swojego wykładu(fot. Organizatorzy)

Marjan Mernik podczas swojego wykładu(fot. Organizatorzy)

czalni ścieków w  Pradze. Półmrok indu-strialnych wnętrz oraz dźwięki wielu szla-gierów granych na klasycznychinstrumentach przez czeski zespół BBQstanowiły tło wielu rozmów – frekwencjabyła większa niż pierwszego dnia. Znacz-na część uczestników skorzystała z  moż-l iwości zwiedzania (w  niewielkich grupach)zabytkowych instalacj i oczyszczalni ścieków.Trzeciego dnia konferencj i odbył się z  ko-

lei bankiet, w  czasie którego autorom naj-lepszych artykułów wręczono nagrodyi   wyróżnienia. Wśród nich najważniejszeto nagroda im. Zdzisława Pawlaka orazkonkurs anal izy danych. Tegorocznym lau-reatem Nagrody im. Zdzisława Pawlakazostał zespół w  składzie Jens Dörpinghaus,Sebastian Schaaf, Ju l iane Fluck, Marc Ja-cobs za artykuł pod tytułem „DocumentClustering using a  Graph Covering with Pseu-dostable Sets”.Wyróżniono także dwie prace studenc-

kie (również zespołowe): Paweł B. Mysz-

kowski , Maciej Laszczyk, Dawid Kal inowskiza artykuł „Co-Evolutionary Algorithm so-lving Multi-Skill Resource-Constrained Pro-ject Scheduling Problem” oraz KrzysztofWołk, Agnieszka Wołk, Krzysztof Marasekza artykuł „Big Data Language Model ofContemporary Polish”.Podobnie jak w  latach ubiegłych, ogło-

szono wyniki konkursu anal izy danychw  tym roku organizowanego we współpra-cy z  fi rmą Si lver Bul let Solutions. Celembyło opracowanie efektywnego modelupredykcj i pozwalającego sztucznej intel i -gencj i na granie w  Hearthstone: Heroes ofWarcraft. W  konkursie wzięło udział 188zespołów z  całego świata. Naj lepsze wy-niki osiągnęl i :1 .   Łukasz Grad (Polska) – I   miejsce, na-groda $1000;

2.   Quang Hieu Vu oraz Dymitr Ruta (Zjed -noczone Emiraty Arabskie) – I I   miejsce,nagroda $500;

3.   Evgeny Patekha (Rosja) – I I I   miejsce.

Gratulu jemy zdobytych miejsc!

PodsumowanieJak już wspomniałem we wstępie, FedC-

SIS osiągnął kolejny kamień milowy swo-jego rozwoju. Konferencja urosła i   nabrałasiły i   pozycj i na rynku na tyle, by przekro-czyć granice Polski . Wraz z  radykalną zmia-ną lokal izacj i nastąpiły zauważalne zmianyna l iście uczestników – część osób, którepojawiały się systematycznie została za-stąpiona przez nowe twarze. Wciąż zdecy-dowanie najwięcej uczestników pochodziłoz  Polski (135 zarejestrowanych osób). W  czo-łowej piątce krajów naj l iczniej reprezento-wanych na FedCSIS 2017 znalazły się takżeCzechy (23 osoby), Japonia (to nowość – 22osoby), Niemcy (21 osób), Słowacja (13osób). Co najmniej 5   uczestników było tak-że z  Rosj i , Francj i , Szwecj i , Brazyl i i , Rumu-ni i , Turcj i , USA. Po cztery osoby przybyłyz  Austral i i , Włoch, Łotwy, Peru, Taj landi i .Z   pozostałych 29 krajów zarejestrowanebyły od   1 do 3   osób.Po raz kolejny podczas FedCSIS były na-

grywane wykłady zaproszonych prelegen-tóworaz wywiady z  n imi . Efektem będzieszereg materiałów wideo, które zostanąniebawem udostępnione na kanale YouTu-be PTI . Powstanie także relacja z  gal i i   wrę-czenia nagród w  konkursie przetwarzaniadanych i   za naj lepsze artykuły.Konferencja FedCSIS od ki lku lat utrzy-

muje stały, wysoki poziom popularności(dużo nadsyłanych tekstów, dużo uczest-ników), choć coraz trudniej opubl ikować naniej wyniki swojej pracy w  postaci pełnegoartykułu. Ciekawe wykłady i   dobra organi-zacja tych ki lku dni wypełnionych aktyw-nościami od rana do wieczora sprawiają,że jest to jedno z  tych wydarzeń w  środo-wisku naukowym, w  którym coraz bardziejwarto brać udział.

FedCSIS 2018Coś się kończy, coś się zaczyna. Choć

trwają jeszcze prace nad ostateczną korek-tą tegorocznych artykułów, rusza już ma-china FedCSIS 2018. W przyszłym roku,zgodnie z  dotychczasową praktyką, loka-l izacja będzie inna. Na stronie konferencj irośnie już l ista wydarzeń, które będą mia-ły miejsce w  2018 roku. Zapraszamy zamniej niż rok, 9-12 września 2018, do Po-znania na FedCSIS 2018!

Relacja z międzynarodowej konferencj i FedCSIS 2017

25

Uczestnicy podczas sesj i AAIA, dzień 3(fot. Organizatorzy)

Liczba uczestników FedCSIS 2017 według krajuźródło: Organizatorzy

Konferencja TERW 2017

KKoonnffeerreennccjj aa TTEERRWW 220011 77

W  dniach 13-16 września 2017 roku w  Hołnach Mejera odbyła się jużXI I edycja konferencj i Technologie Eksploracj i i   Reprezentacj i Wiedzy.Konferencja poświęcona była szeroko rozumianej tematyce eksploracj ii   reprezentacj i wiedzy, w  szczególności z   zakresu nauk medycznychi   społecznych.

Członek Zarządu Koła PTI w Białymstoku,wiceprzewodniczący Sekcj i Anal izy Danych,adiunkt w Zakładzie Statystyki i Informatyki MedycznejUniwersytetu Medycznego w Białymstoku

Robert Milewski

XI I edycja konferencj i TERW współorga-nizowana była przez Koło Polskiego Towa-rzystwa Informatycznego w  Białymstokuoraz 3 główne białostockie uczelnie: Pol i-technikę Białostocką (Wydział Informaty-ki ) , Uniwersytet w  Białymstoku (KatedraLogiki , Informatyki i   Fi lozofi i Nauki) i   Uni-wersytet Medyczny w  Białymstoku (Za-kład Statystyki i   Informatyki Medycznej) .

Konferencja rozpoczęła się w  środowywieczór od tradycyjnego integracyjnegoogniska z  regionalnymi potrawami, pod-czas którego uczestnicy mogl i w  sympa-tycznej atmosferze, w  mniej formalnysposób podziel ić się swoimi najnowszymiosiągnięciami naukowymi. Czwartkowe wy-kłady rozpoczęły się sesją dotyczącą te-matyki medycznej . Dr Robert Mi lewski

przedstawił rezultaty uzyskane w  trakciereal izacj i projektu na temat modelowaniawyników leczenia niepłodności na podsta-wie informacj i zawartej w  parametrachmorfokinetycznych z  zastosowaniem za-awansowanych metod data-mining orazalgorytmów sztucznej intel igencj i . Kolejnedwa wystąpienia dotyczyły metody nomi-nalnej regresj i logistycznej . Mgr Dorota Jan-kowska przedstawiła jej założenia, a   dr  AnnaJustyna Milewska zastosowanie w  oceniejakości zarodków podczas procesu lecze-nia niepłodności metodami rozrodu wspo-maganego medycznie. Dr Jan Czernieckiz   Instytutu Rozrodu Zwierząt i   Badań Żyw-ności PAN swoje wystąpienie poświęcił te-mu samemu problemowi, co poprzednicy,skupiając się na omówieniu nowych kom-

26

Uczestnicy konferencj i TERW 2017 podczas obrad(fot. Organizatorzy)

puterowo wspomaganych technikach se-lekcj i nasienia. W  kolejnej sesj i swoje refe-raty przedstawił mgr  Kamil Żyła, którymówił o  językach modelowania w  tworze-niu mobi lnych systemów raportujących sy-tuacje zagrożenia życia oraz mgr  KamilZąbkiewicz, który opowiedział o  swoichbadaniach dotyczących aproksymacj i me-tody SSA za pomocą znormal izowanej od-ległości kompresj i d la danychstrumieniowych. Ostatnim wystąpieniemtego dnia była prezentacja prof.   Kazimie-rza Trzęsickiego dotycząca logiki w  naukachkognitywnych. Część naukowa tego dniazakończyła się spotkaniem przedstawicie-l i ośrodków naukowych, które dotyczyłoperspektyw współpracy międzyośrodkowej.Piątkowe wykłady rozpoczął prof.   Leon

Bobrowski wystąpieniem, w  którym przed-stawił tematykę prowadzonych aktualniebadań dotyczących zagadnień własnychi   a lgorytmów wymiany rozwiązań bazo-wych. W  dalszej części swoje wyniki przed-stawił członek zespołu prof.   Bobrowskiego– dr  inż. Tomasz Łukaszuk, który mówiło  automatycznym generowaniu wyrażeńregularnych na podstawie pozytywnychi   negatywnych przykładów. Współpracow-nik prof.   Zenona A. Sosnowskiego – mgr  Łu -kasz Gadomer przedstawił prezentacjędotyczącą ważonego podejmowania decy-zj i w  losowych lasach rozmytych z  klastro-wo-kontekstowymi rozmytymi drzewamidecyzyjnymi. Swoje wykłady w  sesj i przed-południowej zaprezentowal i jeszcze mgr  Je-rzy Krawczuk oraz mgr  Mariusz Ferenc.

Wszystkim prezentacjom towarzyszyłydyskusje połączone z  l icznymi komenta-rzami oraz pytaniami do prelegentów. Pro-wadzący sesje niejednokrotnie musiel iprzerywać dyskusje, zachęcając do konty-nuowania ich podczas przerw kawowych,aby uniknąć opóźnień czasowych w  progra-mie konferencj i .Po obiedzie odbyło się zebranie Sekcj i

Anal izy Danych PTI , podczas którego omó-

wiono przede wszystkim kwestie związa-ne z  infrastrukturą informatyczną sekcj i .Dr inż. Tomasz Łukaszuk przedstawił po-stępy pracy nad stroną internetową sekcj i .Dyskusja, która wywiązała się wśród uczest-ników spotkania, pozwol iła na wskazanieelementów wymagających udoskonalenia.Przewodniczący sekcj i , prof.   Zenon A. So-snowski , przedstawił bieżące informacjedotyczące  m. in. aktualnych konkursów orazkonferencj i organizowanych przez PTI . Dys-kusje dotyczyły także przyszłości sekcj i ,przedstawiono wiele nowych pomysłówmających się przyczynić do jej rozwoju.Konferencja oficjalnie zakończyła się

w  sobotni poranek, część uczestników pośniadaniu opuściła Hołny Mejera, a   częśćpozostała na zorganizowanym w  tym sa-mym miejscu sobotnio-niedzielnym spo-tkaniu członkowskim Oddziału PodlaskiegoPTI .Konferencja, jak co roku, była okazją do

integracj i środowiska naukowego zajmu-jącego się eksploracją wiedzy, przedstawie-nia wyników prowadzonej pracy naukowej ,ale także do chwi l i relaksu na łonie natu-ry – w  lesie, czy nad wodą, co jest nie mniejważnym elementem corocznych spotkańw  Hołnach Mejera.

Uczestnicy konferencj i TERW 2017 podczas obrad(fot. Organizatorzy)

Konferencja TERW 2017

27

Uczestnicy konferencj i TERW 2017 podczas obrad(fot. Organizatorzy)

XIX edycja konferencj i KKIO

XXII XX eeddyyccjj aa kkoonnffeerreennccjj ii KKKKIIOO

W  2017 roku Oddział Podkarpacki Polskiego TowarzystwaInformatycznego był organizatorem XIX edycj i konferencj i KKIO.Konferencja odbyła się w  dniach 14-16 września 2017 roku w  HoteluPrezydenckim w  Rzeszowie.

Wiceprezes Zarządu Oddziału Podkarpackiego PTI ,adiunkt w Zakładzie Systemów Złożonych Pol itechnikiRzeszowskiej

Andrzej Paszkiewicz

Ze strony Oddziału Podkarpackiego pra-ce koordynowane były przez Marka Bola-nowskiego, Andrzeja Paszkiewicza orazBartosza Pawłowicza. Za kwestie meryto-ryczne związane z  konferencją odpowiadałKomitet Programowy oraz Komitet Steru-jący, a   i ch prace koordynowane były przezdr  hab.   inż. Lecha Madeyskiego prof.   PWr

oraz dr  hab.   Piotra Kosiuczenko, prof.   WAT.W  organizację konferencj i w  rol i współor-ganizatorów włączyły się również nastę-pujące jednostki badawczo-naukowe:Wydział Elektrotechniki i   Informatyki Po-l itechniki Rzeszowskiej , Katedra Inżynie-ri i Oprogramowania Pol itechnikiWrocławskiej , Sekcja Inżynieri i Oprogra-

28

Członek Zarządu Głównego PTI , prezes ZarząduOddziału Podkarpackiego PTI , adiunkt w ZakładzieSystemów Złożonych Pol itechniki Rzeszowskiej

Marek Bolanowski

Prezes PTI podczas otwarcia XIX Krajowej Konferencj i Inżynieri i Oprogramowania(fot. Organizatorzy)

mowania Komitetu Informatyki PAN, Wy-dział Matematyczno-Przyrodniczy Uniwer-sytetu Rzeszowskiego oraz InstytutSystemów Informatycznych WAT.Zagadnienia naukowe poruszane w  ra-

mach konferencj i były związane w  głów-nej mierze z  inżynierią oprogramowaniai   systemami czasu rzeczywistego, a   tego-roczne hasło konferencj i brzmiało: „Rese-arch makes good praxis – praxis stimulatesresearch”.Podczas konferencj i gościnne wykłady

wygłosi l i Alexander Egyed z  UniwersytetuJohannesa Keplera w  Linzu oraz Tracy Hal lz   londyńskiego Brunel University. Prof. Egy-ed poświęcił wykład metodom skutecznejwspółpracy w  zespole projektantów opro-gramowania oraz możl iwości ponownegowykorzystania wypracowanych wcześniejrozwiązań. Z   kolei Tracy Hal l przedstawiłazasady tworzenia wiarygodnego modeluprzewidywania uszkodzeń (Defect Predic-tion Model) , który ma szansę sprawdzić sięw  środowisku biznesowym.Prezentacje zgłoszone na konferencję

zostały przypisane do 10 sesj i tematycz-nych. Zaplanowano bloki wystąpień doty-czące  m. in. model i i   języków programowaniaoraz przykładów ich zastosowań. Osobnesesje poświęcone będą zagadnieniom zwią-zanym z  inżynierią systemów i   oprogramo-wania oraz metodykom zarządzaniatworzeniem apl ikacj i . Organizatorzy doło-żyl i starań, aby w  każdej sesj i prezentowa-ne były zarówno wyniki badań naukowych,jak i   przykłady wdrożeń. Oprócz sesj i wy-pełnionych prezentacjami zaplanowanododatkowo warsztaty –  m. in. na temat wy-korzystania chmury Azure, platformy two-rzenia gier Unity3D oraz specyfiki tworzeniaoprogramowania na potrzeby branży me-dycznej . Szczegółowy program wystąpień,warsztatów oraz imprez stowarzyszonychzamieszczono na stronie:http://kkio.pti .org.pl/2017/pl/harmono-gram/.W  ramach konferencj i zgłoszono 64 re-

feraty, które poddane zostały procesowirecenzj i . Prace, które uzyskały pozytywnerecenzje zostały zakwal ifikowane do pu-bl ikacj i w  jednym z  trzech wydawnictw:• Towards a  Synergistic Combination ofResearch and Practice in Software Engi-neering (Redakcja naukowa: Lech Ma-deyski , Piotr Kosiuczenko; WydawnictwoSpringer w  ramach seri i wydawniczej Stu -dies in Computational Intel l igence),

Wykład prof. Tracy Hal l (fot. Organizatorzy)

XIX edycja konferencj i KKIO

29

Wykład prof. Alexandra Egyed (fot. Organizatorzy)

Uczestnicy konferencj i KKIO 2017 podczas wykładu (fot. Organizatorzy)

• Software Engineering Research for thePractice (Redakcja naukowa: Piotr Ko-siuczenko, Lech Madeyski , MirosławOchodek, Andrzej Paszkiewicz; Seria: Ze-szyty Rady Naukowej PTI ) ,

• Inżynieria oprogramowania i  systemyczasu rzeczywistego: od badań do prak-tycznych zastosowań (Redakcja nauko-wa: Lech Madeyski , Piotr Kosiuczenko,Marek Bolanowski ; Seria: Zeszyty RadyNaukowej PTI ) .W  trakcie konferencj i odbyło się posie-

dzenie Rady Naukowej Polskiego Towarzy-stwa Informatycznego.W  ramach konferencj i została zorgani-

zowana wystawa kół naukowych Pol itech-niki Rzeszowskiej oraz firm, które włączyłysię w  organizację konferencj i . Finansowoi   organizacyjnie konferencję wsparły dwiefirmy Asseco Poland i   SoftSystem orazUrząd Miasta Rzeszowa. Konferencja zo-stała objęta patronatem honorowym przez:Komitet Informatyki Polskiej Akademii Na-uk, Marszałka Województwa Podkarpac-kiego, Rektora Pol itechniki Rzeszowskiejprof.   Tadeusza Markowskiego.Łącznie z  warsztatami w  konferencj i

uczestniczyło około 100 osób. Dla uczest-ników konferencj i została zorganizowanawycieczka, podczas której miel i oni możl i -wość zwiedzania kompleksu pałacowegow  Łańcucie. Dla uczestników konferencj izorganizowany został również uroczystybankiet, w  trakcie którego odbył się kon-cert zespołu Karczmarze.Szczegółowe informacje dotyczące kon-

ferencj i wraz z  galerią fotografi i opubl iko-wano na stronie:http://kkio.pti .org.pl/2017/.

Organizatorzy XIX edycj i KKIO dziękująwszystkim osobom, które włączyły się w  or-ganizacje tegorocznej konferencj i KKIO.Szczególne podziękowania należą sięuczestnikom, autorom zgłoszonych prac,recenzentom, organizatorom warsztatóworaz zaproszonym gościom.

XIX edycja konferencj i KKIO

30

Komitet Sterujący: dr hab. inż. Lech Madeyski , prof. PWr oraz dr hab. Piotr Kosiuczenko, prof. WAT(fot. Organizatorzy)

Uczestnicy konferencj i KKIO 2017 podczas zwiedzania kompleksu pałacowego w Łańcucie(fot. Organizatorzy)

Posiedzenie Rady Naukowej PTI (fot. Organizatorzy)

II nn ffoorrmmaattyykkaaww ssłłuu żżbbaacchh ssppeeccjj aa llnnyycchh PPRRLL::aannaa llii zzaa kkrryymmiinnaa llii ssttyycczznnaa

Oddajemy w ręce czytelników trzeci tom seri i Polska Informatyka,w którym przeanal izowano kryminal istyczne aspekty zastosowańinformatyki przez służby specjalne PRL.

Nauczyciel akademicki , doktor, adiunkt w  InstytuciePrawa Międzynarodowego, Uni i Europejskieji   Stosunków Międzynarodowych na Wydziale Prawai   Administracj i Uniwersytetu Kardynała StefanaWyszyńskiego w  Warszawie. W  latach 2005-2008anal ityk ds. bl iskowschodnich i   bezpieczeństwaw  Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych.Od 2005 r. członek rady redakcyjnej specjal istycznegopisma naukowego Cryptologia wydawanego w  USA.

Jan Bury

Owe zagadnienia przez dekady pozosta-wały tajemnicą znaną wyłącznie wąskie-mu gronu najwyższych rangą urzędnikówpaństwowych.Dzisiaj , dzięki odtajnieniu akt byłych pol-

skich służb specjalnych okresu Polski Lu-dowej , możemy zrekonstruować, w  jakisposób zastosowania informatyczne wspie-rały bieżącą pracę cywi lnych (podległychMSW PRL) i   wojskowych (podległych MONPRL) służb specjalnych, których celem by-ło wykrywanie i   zapobieganie działalnościwymierzonej w  państwo jako instytucję,jak i   ochrona tajemnic władz PRL. Dowie-my się również, że w  Polsce już w  latach50. XX w. zainicjowano pionierską w  tejdziedzinie działalność z  zastosowaniemelektronicznych maszyn cyfrowych (EMC)w  celu anal izy jakości własnych szyfrów,jak i   prowadzenia prób złamania obcych.W  późniejszych latach komputery main-

frame wykorzystywano w  d igital izacj i l icz-nych zasobów kartotecznych, aby umożl iwićresortom siłowym w  PRL szybkie dotarciedo istotnych danych często rozsianych po

różnych archiwach. Dodatkowo kompute-ry pojawiały się w  pracy czysto pol icyjnejzwiązanej z   próbami skatalogowania zbio-rów odcisków palców gromadzonych przezMi l icję Obywatelską (MO), a   także anal izo-waniem nagrań dźwiękowych. Miały onerównież pomóc w  pracy wywiadu przy opra-cowywaniu i   katalogowaniu gromadzonychmateriałów, przygotowaniu agentów dodziałania na terytorium adwersarza, kon-trolowaniu ich pracy, a   także służyć w  łącz-ności wywiadowczej . W  czasach PRLkomputery stosowano również w  pracykontrwywiadowczej oraz do katalogowa-nia i   przetwarzania materiałów o  osobach,faktach, anal izy ruchu granicznego, a   tak-że w  przechwytywaniu obcych depesz. Istot-ne miejsce zajmowała ochrona przedpromieniowaniem pasożytniczym wydo-bywającym się z  urządzeń komputerowych,jak i   próby przechwytywania takich sygna-łów emanujących z  urządzeń wykorzysty-wanych przez adwersarzy w  celu pozyskaniaistotnych informacj i . W  książce omówio-no również rodzime projekty z  dziedziny

informatyki , które specjalnie skonstruowa-no na potrzeby służb specjalnych PRL. By-ły to urządzenia szyfrujące, czy innezwiązane z  rozpoznaniem elektronicznym.Powyższe zagadnienia zostały szczegó-

łowo przedstawione w  książce, do lekturyktórej zapraszamy. Materiał uzupełniająl iczne dokumenty źródłowe zawarte w  dru -giej części pracy.

Informatyka w służbach specjalnych PRL: anal iza kryminal istyczna

31

Zbiór zadań do informatyki on-l ine, czyl i exeBOOK

ZZbbiióórr zzaaddaańń ddoo iinnffoorrmmaattyykkiioonn --llii nnee,, cczzyyllii eexxeeBBOOOOKKObecnie coraz większą wagę przywiązuje się do nauki umiejętnościcyfrowych, biegłego poruszania się w  apl ikacjach komputerowychoraz świadomego korzystania z  wirtualnego świata. Informatykaw  szkole staje się przedmiotem uwagi dla Ministerstwa Edukacj iNarodowej , kuratorów oświaty i   dyrektorów szkół.

Polskie Towarzystwo Informatyczne odlat swoimi działaniami promuje edukacjęinformatyczną oraz potwierdzanie kompe-tencj i w  tym zakresie. Tak też z  in icjatywyjego członków oraz doświadczonych na-uczyciel i informatyki narodziła się ideautworzenia zbioru zadań wspierającegoedukację.Różnorodność, dostępność i   elastycz-

ność to najważniejsze cechy „exeBOOK-a”– zbioru zadań do informatyki on-l ine do-stępnego pod adresem:http://www.exebook.pl/.Materiał zawarty w  exeBOOK-u   podzie-

lono na moduły1, w  których znajdują sięćwiczenia, zadania i   testy. Każdy z  n ich jest

niezależny od pozostałych i   zawiera ćwi-czenia, które nie wymagają kontynuacj i ,mogą być wykonane odrębnie. Taki układpozwala nauczycielowi na swobodny wy-bór zadań i   dowolne włączenie ich do wła-snego programu pracy. Zadania mogą byćwykorzystane nie tylko jako uzupełnieniemateriałów dydaktycznych, zadań z  pod-ręcznika, czy zestawu ćwiczeń dla uczniów,ale również wykonywane krok po krokuw  proponowanej przez autorów kolejnościw  celu nauczania poszczególnych modu-łów tematycznych z  informatyki . Opraco-wane przez autorów zadania dostępne sąna l icencj i CC BY NC ND 4.0.

Całość kontentu została umieszczonaw  specjalnie opracowanym systemie. Dzię-ki takiemu rozwiązaniu exeBOOK stanowiznaczącą pomoc dydaktyczną w  procesienauczania, może uzupełniać materiałypodręcznikowe lub stanowić główne źró-dło materiałów do nauczania.

32

1 Kontent obecnie opracowanych i udostępnionych 9. modułów został sfinansowany w ramach grantu PTI.

wiceprezes Oddziału Małopolskiego PTI ,Koordynator Regionalny ECDL w Małopolsce

Beata Chodacka

RóżnorodnośćPoszczególne moduły exeBOOK-a   różnią

się od siebie i   to nie tylko tematyką. Każ-dy z  n ich ma innego autora lub autorów,dzięki czemu całość charakteryzuje się zróż-nicowaną dynamiką i   bogactwem form pro-ponowanych zadań. Autorzy zadbal i równieżo  atrakcyjność zalecanych aktywności , ichwielostopniowość i   kompleksowe ujęcie te-matu tak, aby uczeń posiłkując się przygo-towanymi zadaniami , mógł samodzielnierozpocząć pracę z  modułem, począwszynawet od najniższego poziomu. Wiele ćwi-czeń i   zadań jest interaktywnych, dającychszybką informację zwrotną o  poprawnościwykonania zadania – dobrze jest demon-strować i   omawiać je w  klasie przy wspar-ciu tabl icy interaktywnej .Każde zadanie opisano zgodnie z  wła-

ściwymi mu parametrami. Uwzględnionostopień trudności , numer podstawy pro-

gramowej i   numer sylabusa EuropejskiegoCertyfikatu Umiejętności Komputerowych(ang. European Computer Driving Licence –ECDL ; www.ecdl .pl ) . Ostatni parametr zo-stał uwzględniony, ponieważ wykonaniezadań z  poszczególnych modułów pozwa-la przygotować się do zdania egzaminuECDL, który potwierdza kompetencje in-formatyczne z  objętego konkretnym mo-dułem zakresu wiedzy. Z   tego też powodukończą się one przykładowym zestawemzadań, który z  powodzeniem może być wy-korzystany do samodzielnej powtórki przedegzaminem ECDL.Do wielu zadań i   ćwiczeń dodane są cie-

kawostki , często ważne informacje mającharakter tzw. przypominajki . Przy każdymćwiczeniu dostępny jest słownik podsta-wowych pojęć używanych w  module orazznajdują się tam porady i   wskazówki me-todyczne dla nauczyciel i , pomysły na wy-korzystanie zadania w  toku lekcj i .

Zadania i   ćwiczenia w  exeBOOK-u   są bar-dzo różnorodne i   służą wielu celom. Znaj-dziemy tam zadania samosprawdzalne:z   lukami do uzupełnienia, jedno- i   wielo-krotnego wyboru, wymagające wskazaniaprawdy lub fałszu, dopasowania informa-cj i na zasadzie „przeciągni j i   upuść”. Po-prawność udzielonej odpowiedzi uczeńmoże sprawdzić na bieżąco, naciskającopcję „Sprawdź”. Co ważne, jeżel i uczeń siępomyl ił, exeBOOK nie podpowiada rozwią-zania, dzięki czemu uczeń samodzielniemusi podjąć kolejną próbę udzielenia po-prawnej odpowiedzieć.Największą grupą ćwiczeń są zadania

z  pl ikami do pobrania oraz szczegółowymich opisem. W  tej kategori i znajdują się za-dania indywidualne, grupowe, proste ćwi-czenia do wykonania krok po kroku, jaki   zadania problemowe, które mają więcejniż jedno rozwiązanie.Obecnie opracowanych i   udostępnionych

jest 9 modułów.1 .   Podstawy pracy z  komputerem - Uczeń,nauczyciel, rodzic, pracownik, gracz –moduł, gdzie przygotowane są zadaniai   ćwiczenia omawiające zagadnienia zwią -zane z  budową komputera, rozpozna-waniem apl ikacj i , zasadami pracyw  systemie operacyjnym, l icencjami opro-gramowania, ćwiczenia w  wykonywaniuoperacj i na pl ikach i   folderach. Znajdzie-my tam również omówione zagrożenia,jakie niesie ze sobą praca w  sieci , meto-

Ekran widoku nauczycielaźródło: www.exeBook.pl

Zbiór zadań do informatyki on-l ine, czyl i exeBOOK

33

Ekran strony głównejźródło: www.exeBook.pl

dy zabezpieczenia komputera przed zło-śl iwym oprogramowaniem oraz zasadybezpiecznego korzystania z  Internetu.W  module znajdują się zadania pozwa-lające poznać, jak pracować na kompu-terze, nie szkodząc swojemu zdrowiui   środowisku.

2.   Podstawy pracy w  sieci - Sieci kompu-terowe, czyli świat w  zasięgu ręki – za-dania i   ćwiczenia pozwalające poznać,utrwal ić wiadomości i   umiejętności do-tyczące zasad poruszania się w  świecieInternetu, komunikacj i tekstowej , gło-sowej i   wideo on-l ine.

3.   Przetwarzanie tekstów - Wydawca,dziennikarz, redaktor, sekretarz, korek-tor – zbiór wielu ćwiczeń pozwalającychopanować zaawansowaną edycję tek-stu, poprawne i   czytelne przygotowaniedokumentów, nadanie odpowiedniej sza-ty typograficznej , stosowanie narzędziusprawniających przygotowanie doku-mentów (korespondencja seryjna, ko-rekta dokumentów).

4.   Arkusz Kalkulacyjny - Rozwiązywanieproblemów przy pomocy arkusza – mo-duł z  wieloma zadaniami z  wykorzysta-niem arkusza kalkulacyjnego. Od zadańbardzo prostych, pozwalających na po-znanie samego narzędzia, po zadaniaproblemowe, wymagające zastosowa-nia zaawansowanych funkcj i : warunko-wych statystycznych, tabl icowegowyszukiwania danych czy wizual izacj iich poprzez wykresy.

5.   Baza danych - Gromadź, selekcjonuj,przetwarzaj! Po prostu zarządzaj baządanych – zadania w  tym module pozwa-lają opanować operacje na tabelach, two-rzyć je, modyfikować raporty i   formularzez  wykorzystaniem bazy danych. Modułzawiera wiele zadań problemowych, któ-rych rozwiązaniem jest zastosowanieodpowiednich kwerend.

6.   Sztuka prezentacji, czyli jak stworzyćprofesjonalny multimedialny pokazslajdów. Zostań mistrzem grafiki me-nedżerskiej – ćwiczenia i   zadania, któ-re pozwolą na dojście do profesjonalnegopoziomu znajomości tajników tworze-nia prezentacj i multimedialnych.

7.   Bezpieczeństwo w  cyberświecie – mo-duł zawierający mnóstwo samospraw-dzalnych zadań oraz także ćwiczeń

problemowych dotyczących używaniatechnologi i informatycznych i   komuni-kacyjnych w  życiu codziennym. Spraw-dza znajomość zagadnień obejmującychzarządzanie informacją, bezpieczne ko-rzystanie z  Internetu oraz sieci bezprze-wodowych.

8.  Współpraca w  sieci, współpraca on-li-ne i   korzystanie z  zasobów sieci – za-dania pozwalające na sprawdzenie,wyćwiczenie umiejętności korzystaniai   konfiguracj i narzędzi wykorzystywa-nych do współpracy w  sieci , apl ikacj i do-stępnych przez sieć, kalendarzy, portal ispołecznościowych, konferencj i onl ine,środowisk nauczania onl ine oraz tech-nologi i mobi lnej .

9.   Rozwiązywanie problemów przy pomo-cy komputera – moduł składający sięz  dwóch części , od podstaw budowy kom -putera, aż po kompetencje związanez  wyszukiwaniem właściwych informa-cj i na temat możl iwych rozwiązań. Częśćdruga rozwi ja myślenie komputatywne- umiejętność podejmowanie decyzj ii   rozwiązywanie problemów z  wykorzy-staniem komputera.

DostępnośćZbiór zadań jest CAŁKOWICIE BEZPŁAT-

NY i   taki pozostanie (l icencja CC BY NC NGD4.0). Przy pierwszej odsłonie można zoba-czyć i   skorzystać z  zadań otwartych, czę-sto samosprawdzalnych. Jednak większośćzadań nie jest dostępna dla każdego i   wy-maga zalogowania.Takie rozwiązanie zostało przyjęte

z  dwóch powodów:1 .   Nauczyciel sam decyduje, które zada-

nia i   w  jakim terminie udostępnić uczniom;Przykład informacj i o ćwiczeniu z uwzględnieniem podstawy programowej, sylabusa ECDL i poziomu trudnościźródło: www.exeBook.pl

Zbiór zadań do informatyki on-l ine, czyl i exeBOOK

34

Przykład zadania typu „Przeciągni j i upuść”źródło: www.exeBook.pl

2.   Nauczyciel widzi postępy ucznia i   wy-niki rozwiązanych zadań.Dostęp do zbioru zadań przyznawany jest

każdej szkole, która zgłosiła się do progra-mu „Klasa z  ECDL” (www.ecdl .pl/klasy-z-ecdl ) . Szkoły, które nie są w  programie mo-gą również korzystać z  materiału poprzezrejestracja szkoły bezpośrednio ze stronyzbioru zadań.

Po zalogowaniu nauczyciel ma dostęp dowszystkich zadań i   przygotowanych przezautorów exeBOOK-a   porad. W  kolejnychkrokach nauczyciel może dodać uczniówi   utworzyć grupy (klasy).Korzystając z  exeBOOK, nauczyciel mo-

że zdecydować, kiedy i   które ćwiczenia(z   kategori i tych zamkniętych) udostępnikonkretnej grupie uczniów. Dzięki temumożl iwe jest prowadzenie przedmiotu dlazespołów o  różnym poziomie i   tempie po-stępu opanowania umiejętności . Możnateż zachować wybrane ćwiczenia, np. w  ce-lu sprawdzenia wiedzy uczniów lub jakozadanie domowe. Przydatną funkcją mo-że się okazać opcja „Wyniki indywidualne”,dzięki której nauczyciel może kontrolować

efekt wykonywanych przez uczniów zadańsamosprawdzalnych.

ElastycznośćExeBOOK ma przyjazny interfejs i   intu-

icyjną nawigację dla wszystkich użytkow-ników. Jest responsywny, co oznacza, żemożna z  n iego korzystać na telefonie, ta-blecie i   komputerze. Co ważne, stworzonysystem pozwala na bieżącą modyfikacjętreści . Możl iwe jest więc zarówno dodanienowych modułów a  wraz z  n imi nowychzadań, jak i   modyfikowanie już opracowa-nych ćwiczeń, np. przez ich rozbudowę.Trwają prace nad kolejnymi modułami do-tyczącymi programowania. Dzięki takiemurozwiązaniu w  sieci funkcjonuje systemoferujący aktualny zbiór zadań, który bę-dzie podążał za nowościami i   zmianamiw  informatyce.Opisany zbiór zadań stanowi propozycję

dla nauczyciela do edukacj i informatycz-nej w  szkole, ale może być wykorzystanyrównież jako samouczek przez uczniów,wspierający poznawanie kolejnych modu-

łów wiedzy. Opis zadań pomaga w  szyb-kim wyborze i   dostosowaniu do poziomuwiedzy.Jednak największą zaletą powstałego

materiału oraz zbudowanego systemu jestmożl iwość rozbudowania go o  kolejne mo-duły, modyfikację i   aktual izację ćwiczeń,a   także wykorzystanie narzędzia stworzo-nego przez PTI do innych obszarów wiedzyniż zaproponowane.Obecnie trwają prace nad kolejnym mo-

dułem „Podstawy programowania”, którybędzie zawierał zadania przygotowującedo egzaminu S10 o  tym właśnie zakresieumiejętności . Zadania będą dotyczyły sche-matów blokowych, programowania w  języ-ku Scratch i   Phyton.

Uwaga! Już wkrótce obchody 70-lecia pol-skiej informatyki – przy tej okazj i możnawykorzystać pomysł i system exeBOOK-a,aby przygotować ciekawe zadania, testy,ciekawostki popularyzujące wiedzę w  tymzakresie oraz udostępnić je szerokiemu gro-nu odbiorców.

Przykład informacj i d la nauczyciela o ćwiczeniuźródło: www.exeBook.pl

Zbiór zadań do informatyki on-l ine, czyl i exeBOOK

35

Przykład samosprawdzalnego zadaniaźródło: www.exeBook.pl

RRaaddaa dd ss.. KKoommppeetteennccjj iiSSeekkttoorraa II TTnnaa XXXXII II II FFoorruumm TTeelleeii nnffoorrmmaattyykkii

Organizowane od 1995 r. Forum Teleinformatyki jest obecnie najstarsząi   największą konferencją branży informatycznej dla sektora publ icznego.Jednym z  pomysłodawców Forum był Marek Car, ówczesny szef RadyKoordynacyjnej ds. Teleinformatyki przy Prezesie Rady Ministrów,postać zasłużona dla rozwoju zastosowań informatyki w  administracj icentralnej .

XXI I I Forum odbywało się 28-29 wrze-śnia 2017 r. w  podwarszawskim Miedzeszy-nie. W  tegorocznej edycj i po raz pierwszyoficjalnie uczestniczyl i przedstawiciele Ra-dy ds. Kompetencj i Sektora IT – przewod-nicząca Beata Ostrowska i   sekretarz TomaszKul isiewicz.Polskie Towarzystwo Informatyczne moc-

no zaznaczyło swoją obecność w  bogatymprogramie Forum Teleinformatyki 2017 za-równo pierwszego, jak i   drugiego dnia kon-ferencj i . W  sesj i otwierającej o   tym, dlaczegoumiejętności cyfrowe są kluczowym wa-runkiem rozwoju gospodarki , państwa orazkapitału społecznego mówił WłodzimierzMarciński , prezes PTI . Członkowie PTI wy-stępowal i jako prelegenci w  sesjach tema-tycznych obu dni Forum. Zamykającą długi ,pierwszy dzień dyskusję na temat techno-logi i blockchain w  ramach tradycyjnej „No-cy Architektów” współprowadziłdr  hab.   Marcin Paprzycki , prezes OddziałuMazowieckiego PTI .Merytoryczny udział w  tegorocznym Fo-

rum wzięła także Rada Sektorowa. W  se-sj i „Rozszerzamy Horyzonty”, stanowiącejwstęp do kończącego drugi dzień ForumKotła Dyskusyjnego, z   krótkim wykładempt. „Rozszerzamy horyzonty: programi-stów, użytkowników – a  może i   legislato-rów?” wystąpił Tomasz Kul isiewicz, którymówił o  zasobach osobowych polskiegosektora IT, o   systemie kształcenia infor-matyków, o  charakterystycznych cechach

krajowego rynku pracy IT i   jego głównychproblemach, a   także o  tym, jakie są celeRady oraz sposoby i   obszary jej działania.Tomasz Kul isiewicz opowiedział też o  ce-lach i   działaniach Rady w  krótkim nagra-niu telewizyjnym, udostępnionym na kanaleForum Teleinformatyki w  serwisie YouTube.Kończący program merytoryczny Forum

Kocioł Dyskusyjny na temat transformacj iinfrastruktury informacyjnej państwa, za-tytułowany „Między monopolem państwaa   monopolem dostawcy”, z   prof.   Bolesła-wem Szafrańskim współprowadził BorysStokalski , prezes Polskiej Izby Informaty-ki i   Telekomunikacj i , partnera projektu Ra-dy ds. Kompetencj i Sektora IT.W  ciągu dwóch dni w  XXI I I Forum Tele-

informatyki wzięło udział 483 uczestni-ków, spośród których 45% reprezentowałoadministrację publ iczną.Wśród nagród wręczanych na Forum naj-

ważniejsze to wręczana od 2002 r. przezKapitułę Nagroda im. Marka Cara za twór-cze osiągnięcia w  zastosowaniach infor-matyki w  administracj i publ icznej orazprzyznawana od 2014 r nagroda „ZłotegoHerolda” dla instytucj i , fi rm i   osób fizycz-nych za wspieranie i   zaangażowanie ideiForum. Laureatami Nagrody im. Marka Ca-ra 2017 zostal i Janusz Dygaszewicz, dyrek-tor Departamentu Programowaniai   Koordynacj i Badań GUS oraz dr  inż. Ma-ciej Stroiński , dyrektor techniczny Poznań-skiego Centrum Superkomputerowo-

Sieciowego (PCSS jest członkiem Rady Sek-torowej , reprezentowanym przez Krzysz-tofa Kurowskiego).Nagrodę Złotego Herolda 2017 r. otrzy-

mał Urząd Marszałkowski WojewództwaMazowieckiego w  Warszawie oraz Włodzi-mierz Nowak.Wśród dotychczasowych laureatów obu

nagród jest wiele osób związanych z  RadąSektorową, zaś sekretarz Rady, Tomasz Ku-l isiewicz, jest od początku członkiem Ka-pituły Nagroda im. Marka Cara.

Rada ds. Kompetencj i Sektora IT na XXI I I Forum Teleinformatyki

37

Sekretarz Rady Sektorowej ds. Kompetencj i IT,wiceprezes Zarządu Oddziału Mazowieckiego PTI

Przewodnicząca Rady ds. Kompetencj i Sektora IT,członek Prezydium ZG PTI

Beata Ostrowska

Konferencja „Biznes i edukacja w IT – modele przyszłości . Forum współpracy sektora IT z edukacją”

KKoonnffeerreennccjj aa „„BBii zznneess ii eedduukkaaccjj aa ww II TT ––mmooddeellee pprrzzyysszzłłoośśccii .. FFoorruumm wwssppóółłpprraaccyysseekkttoorraa II TT zz eedduukkaaccjj ąą ”” oorrggaann ii zzoowwaannaapprrzzeezz RRaaddęę dd ss.. KKoommppeetteennccjj ii SSeekkttoorraa II TT

W  dniu 26 października 2017 r. w  godzinach 9:30-16:20 w  CentrumR&D Samsung, w  Warsaw Spire rozpoczęła się konferencja „Biznesi   edukacja w  IT – modele przyszłości . Forum współpracy sektora ITz  edukacją”. Konferencja została objęta patronatem honorowymMinisterstwa Cyfryzacj i .

Cele konferencj i były następujące:• Modyfikacja obecnych kierunków stu-diów, a   także zawiązywanie współpracybadawczo-rozwojowej w  celu kształce-nia przyszłych pracowników o  wysokichi   nowoczesnych kompetencjach;

• Wypracowanie modelu współpracy przed -siębiorstw z  instytucjami naukowo-dy-daktycznymi w  celu zaspokojenia potrzebwspółczesnego rynku - dopasowania pro-gramów i   jakości nauczania oraz praktyk;

• Prezentacje przykładów naj lepszych prak-tyk współpracy przedsiębiorstw sektoraIT z  uczelniami w  Polsce oraz najciekaw-sze i   najefektywniejsze przykłady pro-jektów badawczo-rozwojowych (R&D).Konferencję otworzyl i Prezesi PTI oraz

PI IT Włodzimierz Marciński i   Borys Stokal-ski oraz goście: dr Anna Budzanowska Mi-nisterstwo Nauki i   Szkolnictwa Wyższego,prof.   dr  hab.   inż. Jan Szmidt (Przewodni-czący Konferencj i Rektorów AkademickichSzkół Polskich, Rektor Pol itechniki War-szawskiej) i   prof.   dr  hab.   inż. Jerzy Woźnic-ki (Prezes Fundacj i Rektorów Polskich,

Przewodniczący Rady Głównej Naukii   Szkolnictwa Wyższego). Pierwszy paneldyskusyjny – Tytuł „Biznes i   Edukacja” pro-wadził dr  Tomasz Kul isiewicz, a   uczestni-czyl i w  nim przedstawiciele firm:• Jolanta Jaworska - Dyrektor ds. Publ icz-nych i   Regulacyjnych IBM Polska & Kra-je Bałtyckie,

• Jarosław Kowalski - Digital Products De-l ivery Director, Central & Eastern Europeand Africa, Wydawnictwo Pearson,

• Agnieszka Łastowska - Account Execu-tive Education, Microsoft,

• Leszek Izydorczyk – DIRECTOR HR L&D,Samsung Electronics R&D Institute,

• dr  hab.   Grzegorz Mazurek - AkademiaLeona Koźmińskiego.Podczas konferencj i odbyły się dwie se-

sje tematyczne i   dwa dedykowane im pa-nele dyskusyjne:• Prezentacje najciekawszych programówstudiów wypracowanych wspólnie przezuczelnie wyższe z  fi rmami,

• Prezentacja wspólnych działań R&D firmz  sektora IT i   uczelni wyższych.

38

Sekretarz Rady Sektorowej ds. Kompetencj i IT,wiceprezes Zarządu Oddziału Mazowieckiego PTI

Przewodnicząca Rady ds. Kompetencj i Sektora IT,członek Prezydium ZG PTI

Beata Ostrowska

I   sesja prezentacj i pod nazwą „CASE STU-DY – przykłady dobrych praktyk współpra-cy firm i   uczelni” obejmowała wystąpienia:• „Poza tradycyjne systemy nauki : ich ro-la w  kształceniu nowych kadr, modelewspółpracy z  biznesem i   uczelniami wyż-szymi” firmy CODERS TRUST, którą re-prezentowała Joanna Pruszyńska-Witkowska oraz Akademii Leona Koź-mińskiego, reprezentowanej przezdr  hab.   profesor ALK Grzegorza Mazurka,

• „Program IT FOR SHE - wspierania mło-dych studentek informatyki przy wcho-dzeniu na rynek pracy” firmy INTEL, którąreprezentował Michał Dżoga i   Fundacj iPerspektywy, którą reprezentowaładr  Bianka Siwińska,

•   „Współpraca Uniwersytetu Ekonomicz-nego z  fi rmą KAPSCH w  ramach progra-mu staży zawodowych, czyl i jakekonomista odnalazł swoje miejscew  branży IT?” firmy Kapsch TelematicServices - dr  Ewa Wolniewicz–Warskai   Uniwersytet Ekonomiczny w  Krakowie- dr  Michał Kudłacz i   Piotr Kania,

• „Kompetencje informatyków dziś i   jutro- rola Rady ds. Kompetencj i Sektora IT”,prezentacja Rady ds. Kompetencj i sek-tora IT – Beata Ostrowska (Przewodni-cząca Rady).Przerwa na lunch została połączona z  Edu

Mixerem, który otworzyło wystąpienie prze-wodniczącej Rady ds. Kompetencj i sekto-ra IT - Beaty Ostrowskiej wraz z  Paul inąŁubą z  Instytutu Innowacyjnej Gospodar-ki - warsztat networkingowy moderowanyprzez Komitet ds. biznesu i   edukacj i . Ce-

lem Edu Miksera jest nawiązywanie współ-pracy między instytucjami edukacyjnymia   przedstawicielami biznesu. Rada ds. Kom-petencj i sektora IT przygotowała wzór tre-ści porozumienia. W  wyniku warsztatuplanowane jest podpisane 2 porozumień.Po przerwie odbył się drugi panel dysku-

syjny – „Komercjal izacja nauki i   technolo-gi i poprzez projekty R&D- „sztuka dla sztuki”czy realne działania probiznesowe?”, któ-ry prowadził Sebastian Grabowski z   ORAN-GE. Uczestniczyl i w  nim: Adam Roś -Samsung, dr  Dominik Batorski - Uniwersy-tet Warszawski , Grzegorz Mączyński - Scien -ceShip, Dominik Strzałka - Pol itechnikaRzeszowska, Tomasz Karwat - TechnicalManagement.

I I sesja prezentacj i pod nazwą „Projektybadawczo-rozwojowe (R&D) - perspekty-wa naukowców i   inwestorów” obejmowa-ła wystąpienia:• „Case Study: Projekty badawczo rozwo-jowe mające na celu opracowanie meto-dyk testowania rozwiązań chmurowych”- Samsung - Mariusz Zyśk,

• „Crowdsourcing i   crowdfunding w  R&D,czyl i jak wykorzystać potencjał cyfrowe-go społeczeństwa” - Scienceship - Grze-gorz Mączyński ,

• „Źródła innowacyjności i   współpraca na-uki z   biznesem w  erze gospodarki opar-tej na danych” - Uniwersytet Warszawski- dr  Dominik Batorski .Konferencja przyciągnęła wiele osób za-

interesowanych tematyką. Na miejscu obec-nych było 1 17 uczestników. Wśródzaproszonych gości konferencj i znaleźl i sięreprezentanci PI IT, PTI , Ministerstwa Na-uki i   Szkolnictwa Wyższego, MinisterstwaRozwoju i   Ministerstwa Cyfryzacj i , KRASP,a   także przedstawiciele środowiska aka-demickiego, firm z  sektora IT i   uczelnia-nych biur karier.Podczas konferencj i odbyły się wywiady

radia Kampus portalu dlastudenta.pl , a   pokonferencj i ukazał się artykuł w  dzienni-ku Rzeczpospol ita. Po konferencj i mate-riały zostały przesłane do uczestnikówwraz z  przykładowym draftem porozumie-nia dla uczelni i   przedsiębiorstw.Biuro PTI i   PI IT otrzymały wiele pozytyw-

nych komentarzy dotyczących merytorykiprelekcj i oraz wypowiedzi zaproszonychpanel istów.

Konferencja „Biznes i edukacja w IT – modele przyszłości . Forum współpracy sektora IT z edukacją”

39

Otwarcie konferencj i : Borys Stokalski (Prezes PI IT) oraz Włodzimierz Marciński (Prezes PTI )(fot. Organizatorzy)

Uczestnicy konferencj i podczas jednej z sesj i tematycznych(fot. Organizatorzy)

Joanna Pruszyńska-Witkowska – CodersTrustWspółzałożycielka i   Vice-Prezes CodersTrust Polska. W  czerwcu 2016współzałożyła startup CodersTrust Polska, innowacyjną platformę donauki programowania onl ine, z   aktywnym wsparciem doświadczonychmentorów z  gwarancją pracy w  branży technologicznej . Misją CodersTrustjest demokratyzacja dostępu do nauki programowania i   pracy w  najbar-dziej perspektywicznej branży. Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniuwspółczesnego rynku pracy, tworzą elastyczny model nauki onl ine. Pra-cują na rzecz zrównoważonego rozwoju, pomagając Polakom w  zdoby-waniu poszukiwanych na całym świecie kompetencj i cyfrowych. Absolwentkawydziału humanistycznego Concordia University w  Montrealu, członek-założyciel Związku Firm Publ ic Relations. Biegle włada angielskim i   fran-cuskim. Jest również współautorką książki „Sztuka Publ ic Relations.Z   doświadczenia polskich praktyków”. Od 20 lat zarządza agencją Publ icRelations - Headl inesPorter Novel l i , rozwi jając i   nadzorując real izacje po-nad 200 projektów z  obszaru komunikacj i korporacyjnej , produktoweji   społecznej , wielokrotnie nagradzanych przez jury międzynarodowe i   kra-jowe. Działania Agencj i prowadzone są zarówno dla podmiotów bizne-sowych, agend rządowych, jak i   sektora NGO. Inicjatorka projektu „ZnaneEkspertki”, którego celem jest zwiększenia udziału i   widoczności kobietw  życiu gospodarczym i   społecznym. Zdobyła tytuł Człowieka Roku 2015magazynu Brief w  kategori i „Człowiek Rozwoju Przedsiębiorczości Ko-biet w  Polsce”. Poza pracą, aktywnie wspiera l iczne organizacje charyta-tywne. Jest szczęśl iwą mężatką, matką czwórki dzieci .

Dr hab.   Grzegorz Mazurek – Profesor Akademii Leona KoźmińskiegoJest pracownikiem naukowym Akademii Leona Koźmińskiego, specjal i -zuje się w  tematyce transformacj i cyfrowej - wpływu nowoczesnych tech-nologi i na marketing oraz zarządzanie organizacją. Pełni funkcję Liderastudiów magisterskich i   podyplomowych związanych z  Internetem tj .Marketing Internetowy, Handel elektroniczny, Zarządzanie w  wirtualnymśrodowisku, a   także unikatowego na polskim rynku intensywnego pro-gramu menedżerskiego Cyfrowa Transformacja. Jest również DyrektoremCentrum Badań nad Gospodarką Cyfrową CYBERMAN. Ściśle współpra-cuje ze środowiskiem gospodarki elektronicznej ,   m. in. z   I zbą Gospodar-ki Elektronicznej . Od 2017 jest członkiem Rady ds. Cyfryzacj i przy PaniMinister Cyfryzacj i Annie Streżyńskiej . Jest autorem trzech monografi iksiążkowych – „Znaczenie wirtual izacj i marketingu w  sieciowym kreowa-niu wartości”, „Blogi i   wirtualne społeczności – wykorzystanie w  marke-tingu” i   „Promocja w  Internecie”. W  swoim dorobku posiada ki lkadziesiątanglo- i   polskojęzycznych artykułów naukowych i   popularnonaukowychdotyczących problematyki e-marketingu, e-biznesu i   zarządzania w  no-wej gospodarce. Od 2013 roku pełni funkcję Prorektora ds. Współpracyz  Zagranicą Akademii Leona Koźmińskiego. W  2014 roku wyróżnionyprzez Minister MNiSW medalem Komisj i Edukacj i Narodowej za szcze-gólne zasługi dla oświaty i   wychowania. W  2015 roku wyróżniony statu-etką LUMEN wręczaną dla l iderów zarządzania uczelnią.

Michał Dżoga – Corporate Affairs Director for Europe Region, IntelCorporationEkonomista, absolwent kierunku Stosunki Międzynarodowe w  SzkoleGłównej Handlowej w  Warszawie. Od 1999 roku pracował w  Zespole Do-radców Prezydenta RP, prowadząc edukacyjne projekty społeczne z  za-kresu nowych technologi i . Stworzył i   prowadził „ Internet w  Szkołach”,największy program społeczny Prezydenta RP. W  2004 jako doradca Pre-

zesa Zarządu Grupy TP założył i   prowadził największą w  Polsce funda-cję korporacyjną - Fundację Grupy TP, znaną dziś pod nazwą FundacjaOrange. Podłączenie Polskich szkół do szerokopasmowego Internetu,granty dla gmin wiejskich na innowacyjne projekty technologiczne czyinstalowanie bezpłatnych telefonów w  szpitalach dziecięcych, stały sięjednymi z  bardziej rozpoznawalnych społecznych projektów technolo-gicznych w  Polsce i   za granicą. W  2010 roku Michał dołączył do Intela,gdzie jako Dyrektor Corporate & Government Affairs na Europę zarządzazespołem d/s kontaktów z  rządami, światem akademickim oraz organi-zacjami międzynarodowymi. Michał odpowiada za angażowanie Intelaw  ekosystem startupowy w  Europie, prowadząc programy akceleracyjnemiędzy innymi z  UC Berkeley i   Stanford University. W  2015 roku powołałdo życie Chal lengeUp - pierwszy w  Europie wspólny program akcelera-cyjny dla startupów w  obszarze Internet of Things firm Intel , T-Mobi leoraz Cisco. Wspólnie z  innymi partnerami instytucjonalnymi, w  2014 ro-ku Michał stworzył Koal icję na Rzecz Polskich Innowacj i , organizację,której celem jest stworzenie w  Polsce optymalnych warunków dla proce-sów innowacyjnych. Jest to dziś największa tego typu organizacja sku-piona na innowacjach z  ponad 50 partnerami z  obszarów biznesu, nauki ,administracj i Państwowej, małych i   średnich przedsiębiorstw oraz orga-nizacj i pozarządowych.

Joanna Lisiecka – Fundacja Edukacyjna PerspektywySocjolożka i   kulturoznawczyni , dziennikarka, badaczka i   in icjatorka kam-pani i społecznych. Szefowa działu projektów wspierających kobietyw  STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) w  Fundacj iEdukacyjnej Perspektywy. Koordynatorka ogólnopolskiej kampani i Dziew-czyny na pol itechniki ! , programów Lean in STEM, Nowe Technologie dlaDziewczyn, Girls go start-up! Academy, IT for SHE i   innych. Aktywniewspiera kobiety w  nowych technologiach, chroni przyrodę i   promuje edu-kację poprzez sztukę.

Dr inż. Ewa Wolniewicz-Warska – Kapsch Telematic Services Sp. z  o.o.Absolwentka Wydziału Elektrycznego Pol itechniki Warszawskiej o   spe-cjalności automatyzacja procesów technologicznych. Także na Pol itech-nice Warszawskiej uzyskała tytuł doktora nauk technicznych. Pracowaław  instytucie naukowo-badawczym, w  Departamencie Informatyki Mini-sterstwa Finansów. Od 1999 roku związana z  fi rmami z  obszaru ICT. Czło-nek Rady Polskiej Izby Informatyki i   Telekomunikacj i (PI IT) od 2009 r. ,gdzie przewodniczy Komitetowi Intel igentnych Systemów Transporto-wych, oraz zajmuje się tematyką zamówień publ icznych oraz kwestiamiinformatyzacj i państwa. Ekspert ThinkTank w  zakresie intel igentnychsystemów transportowych i   zamówień publ icznych w  informatyce.

Michał Kudłacz – Uniwersytet Ekonomiczny w  KrakowieEkonomista, adiunkt w  Katedrze Gospodarki i   Administracj i Publ icznejUniwersytetu Ekonomicznego, konsultant Małopolskiego Ośrodka Ba-dań Regionalnych Urzędu Statystycznego w  Krakowie, ekspert  m. in. Ma-łopolskiej Szkoły Administracj i Publ icznej Uniwersytetu Ekonomicznegow  Krakowie, b. Prezes Fundacj i Gospodarki i   Administracj i Publ icznej ;stale współpracujący z  samorządami lokalnymi; autor i   współautor ki l-kudziesięciu publ ikacj i związanych głównie z  problematyką rozwoju wiel -kich miast, a   także pol ityki rozwoju lokalnego i   regionalnego. Zreal izowałki lkadziesiąt projektów krajowych i   międzynarodowych, w  ki lku jako kie-

Konferencja „Biznes i edukacja w IT – modele przyszłości . Forum współpracy sektora IT z edukacją”

40

SSyyllwweettkkii pprreelleeggeennttóóww

rownik, w  ramach Funduszy Strukturalnych, oraz na zlecenia administra-cj i rządowej i   samorządowej , a   także podmiotów komercyjnych. Absol-went studiów podyplomowych Zarządzanie w  Administracj i Publ icznej ,uczestnik zagranicznych stypendiów naukowych (USA, Włochy, Francja,Portugal ia, Wielka Brytania) , członek European Regional Science Association.

Piotr Kania – Uniwersytet Ekonomiczny w  KrakowieAbsolwent kierunku Gospodarka i   Administracja Publ iczna na studiachl icencjackich oraz student Handlu Zagranicznego na kierunku Międzyna-rodowe Stosunki Gospodarcze na studiach magisterskich. Początkowomocno związany z  branżą turystyczną w  Krakowie, lecz dzięki praktykomstudenckim w  firmie Kapsch odnalazł swoje miejsce w  branży IT. Obec-nie zawodowo zajmuje się doradztwem przedsiębiorstwom w  zakresiewyboru systemów ERP. Zafascynowany technologiami chmurowymi, d la-tego swoją pracę magisterską poświęcił modelowi SaaS. Współautor pu-bl ikacj i naukowej „Automatyzacja marketingu w  przedsiębiorstwachusługowych jako narzędzie zwiększania efektywności przedsiębiorstwa”.Entuzjasta startupów i   marketingu internetowego oraz nowych techno-logi i . Ciekawy świata i   proaktywny, ciągle gotowy na nowe wyzwania.Prywatnie interesuje się psychologią społeczną, ekonomią behawioral-ną, a   także psychologicznymi aspektami negocjacj i . Pasjonat podróży,autostopowicz.

Mgr inż. Mariusz Zyśk – SamsungAbsolwent dwóch wydziałów na Pol itechnice Warszawskiej (Informaty-ka na Wydziale Elektroniki i   Technik Informacyjnych, Zarządzanie i   Mar-keting na Wydziale Inżynieri i Produkcj i ) . Posiada ponad 10 letniedoświadczenie zawodowe w  obszarze IT. Ponad 7 letnie doświadczeniew  prowadzeniu projektów (sektory: MSP, Telco, Finasowy, R&D). Od 2011   r.kierownik projektów w  firmie Samsung. Osoba odpowiedzialna za koor-dynację stworzenia pierwszej infrastruktury chmurowej w  polskim od-dziale Samsung. Kierownik projektu, którego celem było stworzenieframeworku do testowania rozwiązań opartych o  infrastrukturę chmu-rową oraz Big Data na poziomie IaaS, PaaS, DbaaS, SaaS. Projekt real i-zowany był przy współpracy z  3 ośrodkami akademickimi (Acc CyfronetAGH, Pol itechnika Poznańska, AGH) a   także partnerami firmy Samsungz  Chin, Korei oraz Stanów Zjednoczonych. Wewnętrzny trener oraz autortrzech programów szkoleniowych związanych z  zarządzaniem projekta-mi , integracją oraz ryzykiem. Obecnie l ider zespołu oraz kierownik pro-jektów z  obszaru Cloud oraz Healthcare. Prywatnie miłośnik fotografi i ,slow food, DIY, oraz nowinek z  obszaru nowych technologi i .

Grzegorz Mączyński – ScienceShip R&D PlatformPomysłodawca i   założyciel platformy „Scienceship.com” służącej wspar-ciu działalności badawczo-rozwojowej przy wykorzystaniu narzędzi crowd-funding’u   i   crowdsourcing’u. Założyciel i   adwokat w  „Sciencelegal .com”,kancelari i specjal izującej się w  regulacjach prawnych sektora „ l ife scien-ces” i   ochrony zdrowia, a   także w  prawnych aspektach współpracy przed-stawiciel i świata nauki z   biznesem. Przygotowuje rozprawę doktorskąw  Szkole Głównej Handlowej w  Warszawie pt. „Zarządzanie ryzykiemw  działalności badawczo-rozwojowej przedsiębiorstwa farmaceutyczne-go”. Prywatnie pasjonat histori i , ze szczególnym uwzględnieniem histo-ri i gospodarczej i   odkryć naukowych, a   także miłośnik crowdfunding’u.

Dominik Batorski – Uniwersytet WarszawskiSocjolog i   data scientist łączący pracę naukową w  ICM na UniwersytecieWarszawskim z  działalnością doradczą i   biznesową. Ma ki lkunastolet-nie doświadczenie w  anal izie dużych danych, przede wszystkim zbiera-nych przez serwisy internetowe i   fi rmy telekomunikacyjne,   m. in. zakładałi   do 2010 rozwi jał dział business intel l igence w  Gadu-Gadu. Jest współ-twórcą Sotrender’a   fi rmy tworzącej narzędzia anal ityczne do monitorin-gu i   optymal izacj i marketingu w  mediach społecznościowych w  oparciuo  dane. Od 2014 roku organizuje comiesięczne spotkania Warsaw DataScience Meetup, które służą wymianie wiedzy i   integracj i społecznościponad 3   tys. osób zajmujących się pracą z  danymi.

Jarosław Kowalski – przewodniczący Komitetu Edukacja i   NoweTechnologie przy Polskiej Izbie Informatyki i   TelekomunikacjiEkspert rynków edukacj i i   informatyki w  Europie Środkowo-Wschodnieji   pracownik fi rmy Pearson, w  której odpowiada za wsparcie oddziałóww  Europie i   Afryce w  obszarze cyfrowej transformacj i edukacj i . W  po-przedniej fi rmie Novel l wspierał rozwój , lokal izację i   wdrożenia w  pol-skich szkołach systemu SuSE Linux i   apl ikacj i OpenOffice.org. Był jednymz  założyciel i Koal icj i na Rzecz Otwartych Standardów (KROS), której ce-lem była powszechna znajomość i   stosowanie otwartych standardówtechnologicznych i   otwartego oprogramowania przez jednostki admini-stracj i publ icznej i   edukacyjne. Był zaangażowany w  inicjatywy IDA BCoraz Join.up w  Uni i Europejskiej . Aktywnie wspiera inicjatywy w  obsza-rze interoperacyjności w  sektorze IT, w  tym integrację na poziomie sys-temów, wymiany informacj i i   federacj i systemów do zarządzaniatożsamością. Jest członkiem Rady Polskiej Izby Informatyki i   Telekomu-nikacj i (PI IT) i   przewodniczącym działającego w  Izbie Komitetu Eduka-cja i   Nowe Technologie (KENT) . Współpracuje z  dostawcami dla sektoraedukacyjnego, administracją publ iczną i   organizacjami pozarządowymi.W  ramach Konfederacj i Lewiatan jest związany z  Polskim ZwiązkiemPracodawców Prywatnych Edukacj i , zaś w  Internet Society Poland jestczłonkiem Komisj i Rewizyjnej . Od 2016 roku jest wiceprzewodniczącymRady ds. Kompetencj i Sektora IT, członek PTI oraz PI IT. Przez firmę Pe-arson oddelegowany do prac w  ramach European Learning Industry Gro-up (ELIG).

Dr Tomasz KulisiewiczAbsolwent informatyki Budapeszteńskiego Uniwersytetu Technicznego(1974), doktorat z  informatologi i na Uniwersytecie Warszawskim (2015).W  latach 1975-1981 informatyk w  centrum obl iczeniowym drogownictwaw  Warszawie, w  latach 1981-1992 pracował w  przemyśle motoryzacyjnymi   w  energetyce, potem był zastępcą redaktora naczelnego i   redaktoremnaczelnym czasopism specjal istycznych. Anal ityk rynku informatyczne-go i   komunikacj i elektronicznej , współpracownik zespołów badawczych,wykładowca. Zajmuje się  m. in. zagadnieniami wykorzystania otwartychdanych w  administracj i publ icznej oraz w  budowie intel igentnych miast,a   także historią informatyki w  Polsce i   w  Europie Środkowej i   Wschod-niej . Członek Rady Sądu Polubownego ds. Domen Internetowych przyPolskiej Izbie Informatyki i   Telekomunikacj i , wiceprezes Zarządu Oddzia-łu Mazowieckiego Polskiego Towarzystwa Informatycznego i   sekretarzRady ds. Kompetencj i Sektora IT przy PTI . Współzałożyciel Stowarzy-szenia „Komputer w  Firmie” (2003) oraz Ośrodka Studiów nad CyfrowymPaństwem (2012).

Jolanta Jaworska – Dyrektor Government & Regulatory Affairs IBMPolska i   Kraje Bałtyckie, Wiceprezes Związku Liderów Sektora UsługBiznesowych - ABSL, członek Zarządu Amerykańskiej Izby Handlowejw  PolsceOdpowiedzialna za współpracę administracją publ iczną, głównie w  za-kresie majacym wpływ na rozwój innowacyjnego biznesu w  sektorze ICTw  obszarze bezpieczeństwa cyfrowego, intel igentnych miast, pol itykirynku pracy oraz projektów inwestycyjnych w  sektorze usług bizneso-wych w  Polsce i   Europie Środkowo-Wschodniej , jak również poprawęwspółpracy między biznesem a  środowiskiem akademickim. Ekspertw  różnych obszarach wsparcia publ icznego i   koniecznych warunków dlatworzenia innowacyjnych inwestycj i . Przez wiele lat odpowiedzialna zakreowanie pol ityki zatrudnienia na stanowiskach dyrektora HR w  mie-dzynarodowych korporacjach. Autorka wielu innowacyjnych projektówCSR i   zarządzania zasobami ludzkimi w  Polsce, jak – Smarter Cities Chal-lenge, Executive Service Corps czy telepraca . Czlonek Zarządu Amery-kańskiej Izby Handlowej Polsce, Vice Prezes, członek zarzadu ABSL -Związku Liderów Sektora Usług Biznesowych, ekspert w  dziedzinie roz-woju biznesu ICT i   pol ityki społecznej konfederacj i Lewiatan, expert PI IT,założycielka Pol ish Professional Woman Network (PPWNet). MagisterEkonomii w  Szkole Głównej Handlowej i   HRM w  Henley ManagementCol lege, Wielka Brytania.

Konferencja „Biznes i edukacja w IT – modele przyszłości . Forum współpracy sektora IT z edukacją”

41

Humanista – programista

HHuummaann ii ssttaa –– pprroogg rraammii ssttaaRada ds. Kompetencj i Sektora IT w  dniu 26 października 2017 r.w  Centrum R&D Samsung w  Warsaw Spire zorganizowała konferencję„Biznes i   edukacja w  IT – modele przyszłości . Forum współpracysektora IT z  edukacją”.

Współzałożycielka startup CodersTrust Polska,innowacyjnej platformy do nauki programowaniaonl ine; od 20 lat zarządza agencją PR Headl ines PorterNovel l i .

Joanna Pruszyńska–Witkowska

Na I   sesj i prezentację pod nazwą „CASESTUDY – przykłady dobrych praktyk współ-pracy firm i   uczelni” przedstawiła w  wy-stąpieniu „Poza tradycyjne systemy nauki :ich rola w  kształceniu nowych kadr, mode-le współpracy z  biznesem i   uczelniami wyż-szymi” Joanna Pruszyńska z  CodersTrustPolska i   oraz dr  hab.   profesor ALK GrzegorzMazurek z  Akademii Leona Koźmińskiego.Prezentacja przedstawiła założenia inno-wacyjnej współpracy pomiędzy CodersTrustPolska a   uczelnią.Współpraca pomiędzy CodersTrust Pol-

ska a   Akademią Leona Koźmińskiego zo-stała nawiązana ze względu na wyzwanie,jakim jest IV rewolucja przemysłowa, zwa-na inaczej rewolucją cyfrową. Jak informu-je Ministerstwo Rozwoju, w  obl iczu tychzmian, przewiduje się, że na każdym eta-pie łańcucha produkcji, począwszy od fazyprojektowej, poprzez produkcję i  serwiso-wanie oraz recykling, niezbędne jest zasto-sowanie nowoczesnych, inteligentnychtechnologii informatycznych i  automaty-zacji.1 Co to oznacza? Że coraz więcej pra-codawców poszukuje pracowników, którychumiejętności i   wiedza są niezbędne do na-dążenia za szybko rozwi jającymi się real ia-mi i   zapotrzebowaniami rynku.Taką umiejętnością jest programowanie,

zwane też językiem przyszłości . Wedługdanych McKinsey do 2020 r. zabraknie naświecie nawet 1 mi l iona specjal istów zaj-mujących się programowaniem, natomiastz  badania przeprowadzonego w  2016 r. przezfirmę Sedlak & Sedlak mediana wynagro-dzeń dla programistów JavaJEE/J2EE wy-nosi 7  tys. zł. brutto miesięcznie2.Dlaczego więc tak wiele osób nie podej-

muje się nauki programowania? Jednymz  powodów z  pewnością jest błędne prze-konanie o  tym, że kodowanie jest zarezer-wowane dla osób z  umysłem ścisłym.

W  społeczeństwie, w  którym poziom zda-walności matury z  matematyki jest najniż-szy ze wszystkich przedmiotówobowiązkowych (jak wynika ze sprawoz-dania przeprowadzonego przez CKE za rok20163) , obalenie mitu o  tym, że programo-wanie nie jest dziedziną odpowiednią dlahumanistów jest jednym ze sposobów nazmniejszenie rosnącego deficytu specjal i -stów IT na rynku pracy.Z   tego powodu Akademia Leona Koź-

mińskiego zdecydowała się podjąć współ-pracę z  CodersTrust Polska mającą na celupomoc ich studentom i   absolwentom w  wej -ściu w  świat IT oraz rozwinięciu karieryw  tym właśnie obszarze. W  tym celu zo-stał stworzony specjalny program kursuFront-end Development, który zapewnimocne podstawy programowania wszyst-kim, nawet bez wcześniejszego doświad-czenia z  programowaniem.Dowodem na to, że umiejętności wyj-

ściowe nie odgrywają rol i w  zdobywaniuwiedzy z  zakresu programowania, są histo-rie kursantów, którzy skorzystal i z   ofertykursów i   bootcampów CodersTrust Polska.Jedną z  takich osób jest Robert, absolwentWydziału Geografi i . Po ukończeniu stu-diów podjął się pracy w  agencj i reklamo-wej , a   w  ramach wolontariatu pomagałw  organizacj i wydarzeń kulturowych. Nie-usatysfakcjonowany zarobkami i   pracąw  agencj i , zdecydował się na kurs onl inez  programowania oferowany przez Coder-sTrust Polska. Po odbyciu okresu próbne-go złapał bakcyla i   postawił sobie jedencel : w  90 dni nauczyć się programować natyle sprawnie, żeby znaleźć pierwszą pra-cę w  IT. W  ten sposób narodził się jego oso-bisty projekt „W  90 dni IT”, który okazałsię być dla niego odskocznią do kariery pro-gramisty. Po trzech miesiącach ukończyłkurs Front-end Development, a   na począt-

ku grudnia ubiegłego roku, został zatrud-niony na stanowisku Junior Front End De-velopera w  Orange Polska.Podobnych histori i jest wiele. Coraz wię-

cej osób, chociaż uważa się za humanistów,podejmuje się kursów dostrzegając w  pro-gramowaniu szanse na dobre zarobki , sta-bi lne zatrudnienie i   możl iwość pracy zdalnej .Coraz częściej do CodersTrust zgłaszają sięosoby rozczarowane dotychczasową karie-rą po studiach humanistycznych. Są wśródnich takie osoby jak Krzysztof, który ukoń-czywszy socjologię i   pol itologię, przez ki l-ka lat pracował w  sprzedaży, aż domomentu, gdy po bootcampie Javy rozpo-czął pracę jako tester bezpieczeństwa. San-dra, która ukończyła komunikację społecznąi   publ ic relations podjęła się nauki Front-end Development, żeby znaleźć dobrzepłatną pracę w  wyuczonym zawodzie, coudało jej się już w  miesiąc po ukończeniukursu. Dziś Sandra została ambasadorkąCodersTrust Polska i   przekonuje, że progra-mowanie jest dla wszystkich, bez względuna wiek, płeć i   predyspozycje do nauk ści-słych. Sukces projektu dowodzi , że w  pro-gramowaniu kluczowa jest ciężka pracai   motywacja, a   n ie umiejętności wyjściowe.Kształcenie w  zakresie programowania

jest jednym z  warunków rozwoju innowa-cj i technologicznych, wpisuje się w  strate-giczne cele związane z  rozwojem kapitałuludzkiego i   społecznego Polski , i   umożl i-wia rywal izacje z  krajami , z   których musi-my obecnie importować bardziejzaawansowane technologie.

42

1 https://www.gov.pl/pl/web/rozwoj/czwarta-rewolucja-przemyslowa2 http://wynagrodzenia.pl/artykul/raport-placowy-sedlak-sedlak-dla-branzy-it-podsumowanie3 https://www.cke.edu.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2015/Informacje_o_wynikach/2016/sprawozdanie/Sprawozdanie_ogolne_2016.pdf

PPrrzzeedd ttrrzzeecciimm ppoossii eedd zzeenn ii eemmRRaaddyy dd ss.. KKoommppeetteennccjj ii SSeekkttoorraa II TT–– zzmmii aannyy uussttaawwyy ii rreegguu llaammiinnóóww

Pierwszego września br. weszły w  życiezmiany ustawy o  utworzeniu Polskiej Agen-cj i Rozwoju Przedsiębiorczości 1 , która jesttzw. instytucją pośredniczącą dla działa-nia 2.12 „Zwiększenie wiedzy o  potrzebachkwal ifikacyjno-zawodowych” PO WER2014-2020, programie w  ramach któregopowoływano Sektorowe Rady ds. Kompe-tencj i . Zmiany te zostały wprowadzone po-średnio, poprzez nowel izację ustawyo  zasadach real izacj i programów w  zakre-sie pol ityki spójności finansowanych w  per-spektywie finansowej 2014-20202.Nowel izacja ustawy pociąga za sobą istot-

ną zmianę formalną w  strukturze Rady ds.Kompetencj i Sektora IT, która musi zostaćodzwierciedlona w  jej Regulaminie działa-nia (a   także w  Regulaminie działania Pre-zydium Rady).W  dotychczasowym brzmieniu p. 1 . Roz-

działu 2 Regulaminu działania Rady jejczłonkami są „ interesariusze sektora IT:przedsiębiorstwa tworzące sektor, organi-zacje pracodawców, instytucje edukacj i for-malnej i   pozaformalnej prowadzącekształcenie i   szkolenia zawodowe na po-trzeby sektora, związki zawodowe, RadyRynku Pracy, instytucje pełniące funkcjęregulatora lub nadzoru dla sektora, stowa-rzyszenia zawodowe i   branżowe oraz innepodmioty istotne z  punktu widzenia dzia-łalności sektora IT.” Zgodnie z  p. 20 tegosamego rozdziału Regulaminu członkowieRady bral i udział w  posiedzeniach i   pra-cach Rady oraz jej komitetów, zespołówi   grup roboczych „poprzez ustanowionychprzedstawiciel i i   i ch zastępców”. Przyjmo-wanie nowych członków Rady oraz ewen-tualne odwoływanie członków pozostawałow  wyłącznej kompetencj i Rady – jeśl i tyl-ko spełnione były warunki przyjęcia lub od-wołania członka (firmy, instytucj i ,organizacj i ) – i   odbywało się w  drodze gło-sowania przedstawiciel i członków Rady,

na jej posiedzeniu lub drogą elektroniczną.Tymczasem zgodnie z  nowym brzmie-

niem ustawy o  PARP członkami Rady sąosoby fizyczne reprezentujące wymienio-nych powyżej interesariuszy sektora IT –co oznacza, że dotychczasowy schematczłonkostwa musi ulec odwróceniu.Organizacja i   prowadzenie rad sektoro-

wych jest nadal powierzana przez PARPpodmiotom wybranym w  konkursach, za-dania rad sektorowych też nie uległy zmia-nie. Według ust. 3 Artykułu 4e.znowel izowanej ustawy „Rada sektorowal iczy nie mniej niż 5 członków, w  tym conajmniej po 1 przedstawicielu partnerówspołecznych i   gospodarczych w  rozumie-niu ustawy z  dnia 6 grudnia 2006 r. o   za-sadach prowadzenia pol ityki rozwoju, uczelnilub podmiotów, o  których mowaw  art.   2   ustawy z  dnia 14 grudnia 2016 r. –Prawo oświatowe, przedsiębiorców oraz –jeżel i zostanie wskazany – co najmniej1   przedstawiciel ministra właściwego dladanego sektora gospodarki”. Natomiastistotna zmiana dotyczy obecnie zasad po-woływania członków Rady. Otóż obecniejuż nie Rada wybiera i   odwołuje nowychczłonków, ale – według ust. 4. Art. 4e.„Podmiot wybrany w  konkursie, o   którymmowa w  ust.   1 , (czyl i w  naszym przypadkuPTI – przyp. autora) zgłasza ministrowiwłaściwemu do spraw gospodarki , za po-średnictwem Prezesa Agencj i , kandydatówna członków rady sektorowej .” Następnie„5. Minister właściwy do spraw gospodar-ki powołuje i   odwołuje członków rady sek-torowej na wniosek Prezesa Agencj i . Ministerwłaściwy do spraw gospodarki odwołujeczłonka rady sektorowej również na jegowniosek”.Znowel izowana ustawa nie zawiera prze-

pisów przejściowych określających regułytransformacj i dotychczasowej strukturyRady w  nową. Zmiana ustawy wymusza

natomiast konieczność dostosowania doniej obu regulaminów oraz zasad działa-nia Rady Sektorowej . Przygotowany obec-nie projekt regulaminów w  ich nowychwersjach zostanie przedstawiony pod gło-sowanie na posiedzeniu Rady, jakie zapla-nowano na 7 grudnia br. W  programieposiedzenia Rady przewidziano też zgło-szenie przez dotychczasowych członkówRady kandydatów do rekomendowania ichministrowi ds. gospodarki (czyl i Ministro-wi Rozwoju), w  szczególności podtrzyma-nia dotychczasowych deklaracj i , cooznaczałoby, że dotychczasowi reprezen-tanci członków Rady zostaną w  nowej kon-strukcj i ustawowej zgłoszeni przez PTIministrowi właściwemu ds. gospodarki ja-ko kandydaci na członków Rady.

43

Sekretarz Rady Sektorowej ds. Kompetencj i IT,wiceprezes Zarządu Oddziału Mazowieckiego PTI

1 Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (Dz.U. 2000 nr109 poz. 1158)2 Ustawa z dnia 7 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójnościfinansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2017 poz. 1475)

Przewodnicząca Rady ds. Kompetencj i Sektora IT,członek Prezydium ZG PTI

Beata Ostrowska

Przed trzecim posiedzeniem Rady ds. Kompetencj i Sektora IT

BBiibbllii ootteecczzkkaaII zzbbyy RRzzeecczzoozznnaawwccóóww PPTTII

Jednym z kluczowych elementów budowy marki Izby RzeczoznawcówPTI jest przekazywanie szerszemu gronu odbiorców informacj i o tym,czym zajmuje się tenże organ. Wielokrotnie dyskutowal iśmy na tentemat zarówno w kręgu rzeczoznawców, jak i na posiedzeniachZarządu Głównego.

Dyrektor Izby Rzeczoznawców PTI

Tomasz Szatkowski

Pierwszym pomysłem, z  chwi lą urucho-mienia Biuletynu PTI , było publ ikowaniew  kolejnych numerach krótkich case studyopisujących ciekawe, a   jednocześnie typo-we, real izowane przez naszych rzeczoznaw-ców prace.Podczas przygotowywania szkolenia

w  2015 roku, które kierowane było do arbi-trów Krajowej Izby Odwoławczej , uznal i-śmy, że warto by było, aby drugie wydaniemonografi i (poprawione i   uzupełnione) na-szego kolegi Macieja Szmita „Wybrane za-gadnienia opiniowania sądowo-informatycznego”, wydane na prawach Cre-ative Commons, przekazać uczestnikomszkolenia. Od tego pomysłu była już krót-ka droga do tego, aby zdecydować, by pu-bl ikację wydać pod egidą PTI i   z   naszymISBN-em. Nasza koleżanka Dominka Sa-chowicz-Wołek, we współpracy ze studiemgraficznym, opracowała projekt okładki ,a   wiceprezes Beata Ostrowska zasugero-wała, żeby monografia była pierwszym to-mem z  cyklu Bibl ioteczki IzbyRzeczoznawców PTI , natomiast ZG przy-znał grant i… tak to się zaczęło.Bibl ioteczka Izby Rzeczoznawców PTI

stawia sobie za cel przedstawienie treścimogących zainteresować zarówno osobyzajmujące się zawodowo informatyką, jak

i   tych, którzy w  swojej pracy stykają sięz  zagadnieniami i   problemami związany-mi z  informatyką.W  ramach cyklu chcemy publ ikować za-

równo opisy różnych przypadków (oczywi-ście zanonimizowanych), które opiniowal irzeczoznawcy PTI , jak i   artykuły, którychtematyka będzie dotyczyć szeroko rozu-mianego zastosowania informatyki zarów-no w  instytucjach administracj i centralneji   samorządowej , jak i   w  fi rmach komercyj-nych. Począwszy od definiowania potrzeb,poprzez proces wyboru rozwiązania, a   nawdrożeniu i   utrzymaniu kończąc.Zdarza się też tak, że dochodzą do nas

głosy uczestników jednej z   konferencj i , iżPTI robi duży błąd, udostępniając na zasa-dzie CC 3.0 publ ikacje Bibl ioteczki Izby Rze-czoznawców. W  tej opini i , przezpubl ikowanie tak cennego know-how, „PTInie tylko nie zwalcza, a  wręcz wzmacniakonkurencję” (cytat). W  tym pozornie lo-gicznym rozumowaniu tkwi w  naszym prze-konaniu zasadniczy błąd. Bibl ioteczka Izbypowstała w  2014 roku nie po to, by „budo-wać przewagę konkurencyjną” Izby i   Pol-skiego Towarzystwa Informacyjnego, alepo to, aby wypełniać misję l iczącego po-nad 35 lat Towarzystwa oraz istniejącą narynku lukę informacyjną dotyczącą prak-

tycznych zagadnień odnośnie zastosowańi   rozwiązań informatycznych.Publ ikacje nasze przedstawiają doświad-

czenia Izby w  ważnych i   trudnych tema-tach dotykających wszystkich podmiotówpolskiej branży teleinformatycznej . Udo-stępniamy te materiały całemu polskiemuśrodowisku informatycznemu, po to, bywspólnie rozwiązywać owe problemy śro-

Bibl ioteczka Izby Rzeczoznawców PTI

45

Rzeczoznawca PTI , członek Oddziału Mazowieckiego PTI

dr inż. Dariusz Bogucki

dowiska informatycznego. Do Izby zgła-szają się nierzadko kl ienci ze sprawami,w  których opinia rzeczoznawcy wykorzy-stywana jest już na etapie postępowaniasądowego. Często są to sprawy, w  którychkiedyś popełniono błąd wynikający z  n ie-dostatecznej wiedzy. Udostępniając pozy-cje Bibl ioteczki Izby chcemy działać poniekądprewencyjne po to, aby takich problemówbyło w  przyszłości jak najmniej . Stąd w  pla-nach wydawniczych znajdują się publ ika-cje opisujące zanonimizowane studiaprzypadków.Publ ikacje Bibl ioteczki sygnują wiodący

w  danych tematach Rzeczoznawcy Izby. Sąto specjal iści o   dużym dorobku i   wysokiejpozycj i zawodowej. Wszystkie pozycje Bi-bl ioteki są recenzowane przez uznanychekspertów naukowych. W  ten sposób sta-ramy się zapewnić wysoki poziom meryto-ryczny opracowań tak, by niosły one istotnąwartość poznawczą dla wszystkich czytel-ników.Poniżej ki lka informacj i o   dotychczas wy-

danych w  ramach Bibl ioteczki Izby Rzeczo-znawców PTI pozycjach.Tom I: „Wybrane zagadnienia opiniowa-nia sądowo-informatycznego”Monografia autorstwa dr.   Macieja Szmi-

ta, będąca pierwszym tomem z  cyklu, po-święcona jest zagadnieniom związanymz  opiniodawczą rolą informatyki real izowa-nej na potrzeby wymiaru sprawiedl iwości .Specjal istyczna wiedza i   umiejętność współ-pracy biegłego z  sądem jest wielokrotnienieodłącznym elementem prawidłowoprzeprowadzonego przewodu sądowego.

Pozycja ta ma za zadanie przybl iżyć czy-telnikowi zagadnienia związane z  metody-ką pracy biegłego informatyka oraz specyfikąopiniowania spraw w  obszarze informaty-ki sądowej .Tom II: „Ochrona danych osobowych. Teo-ria i   praktyka”Autorem drugiego tomu z  cyklu jest rze-

czoznawca Izby Rzeczoznawców PTI dr  inż.Przemysław Jatkiewicz. Monografia po-święcona jest zagadnieniom związanymz  ochroną danych osobowych. Szczegóło-wo omówiono w  niej przepisy ustawyo  ochronie danych osobowych wraz z  ak-tami wykonawczymi. Przedstawiono no-wą rolę i   zadania administratorabezpieczeństwa informacj i , jakie zostałymu narzucone poprzez wydane do roku

2015 akty prawne. W  pracy zawarto l icznekomentarze, wyroki i   decyzje wydane przezsądy administracyjne i   G IODO dotycząceproblemów, na jakie natknąć się możnaprzy przetwarzaniu danych osobowych.W  monografi i u jęto również obszerny opisśrodków technicznych, których odpowied-ni dobór i   implementacja jest niezbędnymcelem ochrony danych, a   w  szczególnościdanych osobowych.Tom III: „Raport z  badań: Wdrożenie wy-branych wymagań dotyczących systemówinformatycznych oraz Krajowych Ram In-teroperacyjności w  jednostkach samorzą-du terytorialnego”Monografia prezentuje wyniki badań

przeprowadzonych w  2015 roku dotyczą-cych przepisów Rozporządzenia Rady Mi-

nistrów z  dnia 12 kwietnia 2012 r. w  sprawieKrajowych Ram Interoperacyjności , wymia-ny informacj i w  postaci elektronicznej , mi-nimalnych wymagań dla rejestrówpubl icznych, systemów teleinformatycz-nych związanych z  zarządzaniem systema-mi informatycznymi. W  trybie dostępu doinformacj i publ icznej pozyskano dane od339 jednostek samorządowych, które po-zwol iły na weryfikację postawionych nawstępie hipotez.Tom IV: „Bezpieczeństwo danych w  sek-torze publicznym”Wykonywanie zadań przez instytucje pu-

bl iczne, niezależnie od ich formy organiza-cyjnej , czy prawnej , wymaga zazwyczajprzetwarzania zbiorów danych, które toprzetwarzanie związane jest z  zaangażo-waniem zasobów o  wymiernej wartości .W  miarę wzrostu świadomości o  wartościrynkowej informacj i , jak i   jej oddziaływa-nia na przewagę konkurencyjną systemyinformatyczne są coraz bardziej narażonena niepożądane ingerencje. Straty, jakiemogą wiązać się z  naruszeniem bezpie-czeństwa informacj i , są trudne do oszaco-wania. Mając na uwadze rosnące znaczeniesystemów informacyjnych instytucj i pu-bl icznych oraz odmienność celów admini-stracj i i   biznesu, celowym wydaje sięprzeprowadzenie anal izy stanu bezpieczeń-stwa informacj i i   danych w  tych organiza-cjach oraz sformułowanie na ich podstawiewniosków i   potencjalnych zaleceń.Monografia pod redakcją Tomasz Szat-

kowskiego składa się z  sześciu rozdziałówprzedstawiających tematykę dotyczącą

Bibl ioteczka Izby Rzeczoznawców PTI

46

szeroko rozumianego bezpieczeństwa da-nych z  uwzględnieniem specyfiki działa-nia instytucj i publ icznych. Autoramiczwartego tomu z  cyklu Bibl ioteczka IzbyRzeczoznawców PTI są eksperci , rzeczo-znawcy Polskiego Towarzystwa Informa-tycznego, specjal izujący się w  tematycepol ityki bezpieczeństwa i   ochrony danych.Wydawnictwo miało swoją premierę na

zorganizowanej przez Polskie TowarzystwoInformatyczne w  ramach obchodów Świa-towego Dnia Społeczeństwa Informacyj-nego w  Ministerstwie Gospodarki konferencj i„Bezpieczeństwo danych w  sektorze pu-bl icznym”.Tom V: „Wprowadzenie do oceny wyko-nalności projektów ICT”Tom V Bibl ioteczki dotyka nieco innej ,

niż wcześniejsze pozycje, ale to nie znaczymniej ważnej materi i . Uruchomienie fun-duszy europejskich w  Polsce upowszech-niło tworzenie studiów wykonalności d laprojektów, w  tym teleinformatycznych. Za-mknięcie uni jnej perspektywy finansowej2007–2013 uruchomiło z  kolei zlecenia oce-ny ex post projektu, a   zasadniczo oceny nabazie studium wykonalności tego, co po-wstało.Coraz częściej w  praktyce rzeczoznawcy

zachodzi konieczność sporządzenia opini izwiązanych z  wykonalnością przedsięwzięćIT i   odpowiedzi na pytania takie, jak np. :• Dlaczego anal izowane przedsięwzięcienie jest wykonalne?

• Czy anal iza wykonalności była przepro-wadzona prawidłowo? Czy studium zo-stało sporządzone zgodnie ze sztuką?

• Z  czego wynikały rozbieżności międzystudium wykonalności a   real izacją pro-jektu?

• Jakie warunki muszą być spełnione abyprzedsięwzięcie było wykonalne?Udzielenie odpowiedzi na tego typu py-

tania nie jest łatwe, ponieważ studium wy-konalności jest dokumentem przekrojowym,wiążącym w  spójną całość produkty ana-l izy technicznej z   wynikami zarządzania fi -nansami (anal izy ekonomicznej i   finansowej) ,anal izy strategicznej (anal izy otoczeniastrategicznego i   interesariuszy, SWOT) czyzarządzania projektem (planu projektu i   za-rządzania ryzykiem).Ponadto, wokół studium i   anal izy wyko-

nalności narosło niestety wiele niepraw-dziwych opini i . N iektórzy ciągle sprowadzają

je do „eurokwitu”, który jest „potrzebny tyl-ko do uzyskania dofinansowania, a  potemidzie na półkę” (cytat). O   tym, że nie jestto prawda, niektórzy zwolennicy projektówUE real izowanych „po swojemu”, czyl i w  ode-rwaniu od studium, przekonal i się wrazz  audytem ex post. Ciągle też zdarzają sięzamawiający, którzy oczekują, że ekspert„zmajstruje studyjko w  trzy dni” (niestetyteż cytat).Niezmiennie można też usłyszeć pole-

cenia „poprawienia błędnego studium”, gdyokazuje się, że projekt jest po prostu nie-wykonalny. Problemem jest najczęściej niesamo studium, a   to że zachodzi jednaz  przesłanek niewykonalności , u   którychpodstaw leżą „nienegocjowalne” wymaga-nia zamawiającego:

• Cele anal izowanego przedsięwzięcia nierozwiązują problemów w  zakresie ocze-kiwanym przez zamawiającego, a   n ie zga-dza się on na redefinicję projektu (zmianęcelów lub zakresu przedsięwzięcia) ;

• Cele przedsięwzięcia są niemożl iwe doosiągnięcia w  danych uwarunkowaniachotoczenia organizacj i (np. narzucającychkonieczność wydatkowania środkóww  bardzo krótkim czasie) ;

• Wszystkie anal izowane warianty real i-zacj i przedsięwzięcia nie przechodzą te-stu wykonalności : są ekonomicznienieuzasadnione, plany projektu są nie-real istyczne, wiążą się z  n ieakceptowal-nym ryzykiem itd.Studium nie jest wynalazkiem UE, czy

dokumentem, który pozwala podjąć świa-domą decyzję o  real izacj i przedsięwzięcia,ani też raportem, który pokazuje, w  jakisposób proponowane przedsięwzięcie roz-wiąże określone problemy w  obecnym sta-nie organizacj i i   doprowadzi ją dooczekiwanego stanu docelowego. Z   punk-tu widzenia metodyki jest zatem niczyminnym, jak inicjalnym uzasadnieniem biz-nesowym projektu / programu. Warto teżdodać, że metoda oceny wykonalności niezależy od charakteru projektu i   z   powodze-niem jest stosowana i   do projektów kla-sycznych inwestycyjnych, jak i   doprzedsięwzięć miękkich (edukacyjnych, pro-mocyjnych, świadomościowych itp.) , a   na-wet do oceny wykonalności pol ityk.Tom V powstał na bazie doświadczeń

autora dr.   inż. Dariusza Boguckiego, któryredagował ki lkanaście studiów wykonal-ności d la projektów IT, ale i   oceniał ponad30 studiów i   biznesplanów. Były to projek-ty o  różnym charakterze i   różnej wielkości .Mamy dlatego nadzieję, że Tom V pomożenie tylko rzeczoznawcom i   audytorom sys-temów informacyjnych, ale i   tym zlecają-cym i   redagującym studia wykonalności ,którzy zapominają, że nie istnieją „przed-sięwzięcia wykonalne z  założenia”, a   doku-ment anal izować będzie ktoś, kto nie madoskonałej wiedzy na temat planowane-go przez nich projektuWszystkie tomy są do pobrania z  naszej

strony internetowej :http://ir.pti .org.pl/index.php/bibl ioteczka/.Zapraszamy do lektury wszystkich wy-

danych oraz przyszłych tomów Bibl iotecz-ki Izby Rzeczoznawców PTI .

Bibl ioteczka Izby Rzeczoznawców PTI

47

Czym skorupka za młodu. . .

CCzzyymm sskkoorruuppkkaa zzaa mmłłoodduu .. .. ..

O  pewnej skorupce nieistniejącego jajka skrywającego jądro ciemności .O   popełnianiu błędów w  wyniku opóźnionej adaptacj i i   języku emocj i ,którym wyrażamy nasze potrzeby w  zakresie bezpieczeństwa. Nakoniec – szansa na bohaterstwo we własnych oczach.

„Quo semel est imbuta recens, servabitodorem testa diu” – taką mądrość zosta-wił nam Horacy w  swoich l istach. W  Pol-sce znamy ją w  formie: „Czym skorupka zamłodu nasiąknie, tym na starość trąci”. Zna-czenie tego powiedzenia jest powszechnieznane, ciekawie robi się dopiero, gdy pró-bujemy odkryć, jaka realna obserwacja do-prowadziła do ukucia tego znaczenia w  tewłaśnie słowa. Dlaczego z  pozoru prostepytanie - o  jakiej skorupce mowa? - budziniepokój? Z  jakiego powodu zdecydowanawiększość ludzi automatycznie podaje ja-ko odpowiedź jajko i   to kurze? Zdrowy roz-sądek podpowiada, że owe skojarzenia niesą słuszne, bo w  końcu kurczak zazwyczajjest żółty, choć jajka mają różne kolory. I   jakto się dzieje, że dorosła kura straciwszyżółty puch, ma pióra w  różnych kolorach?Coś jest nie tak. Zatem skąd takie sformu-łowanie? Znający łacinę pewnie zagadkęjuż rozwiązal i . Tłumaczenie złotej myślHoracego brzmi: „Czym nasiąknie świeży

dzban, tym długo pachnie”. Wiele wskazu-je zatem na skorupę rozbitego dzbana zna-lezioną po tysiącach lat, ale nadalposiadającą znamiona cieczy w  niej prze-chowywanej . Takim sposobem znaczenietej sentencj i staje się zgodne z  jej treścią-bardzo trudno pozbyć się nawyków naby-tych wcześniej , np. w  dzieciństwie, szcze-gólnie tych negatywnych. Skąd zatem kurzejajko? To najprostsze skojarzenie skorup-ki , jakie nasze życiowe doświadczenie pod-suwa mózgowi jako założenie powstałez  braku wiedzy. Proces jest dobrze znanypsychologi i społecznej , jednak dla osóbzwiązanych z  technologiami cyfrowymi mo-że być zaskakujący. Jak działają założenia?W  uproszczeniu, gdy słyszymy słowo sko-rupka, w  rażącym kontraście ze znacze-niem wychowania, nasz mózg automatycznieuzupełnia luki myślowe wprowadzając ob-raz jajka, a   jak jajka to i   kury. Bez znacze-nia jest fakt, że nawet krótkie zastanowieniesię nad abstrakcją tego związku demasku-

je go jako fałszywy. Przyjmujemy go zaprawdziwy, choć nielogiczny. Ostateczniew  języku i   kulturze nie wszystko musi byćlogiczne.Sytuacja jest analogiczna, gdy dotykamy

nowoczesnych technologi i – nasz mózg,nieuzbrojony w  szczegółową wiedzę o  tymjak działa technologia, tworzy uproszcze-nia i   założenia: banal izuje mechanizmy,separuje świat cyfrowy od realnego, wpro-wadza fałszywe poczucie kontrol i , bądźnieograniczonych możl iwości i   wiedzy. Po-dobnie jak w  sytuacj i wyimaginowanego

48

Entuzjasta bezpieczeństwa informacj i zawodowozwiązany z  tematem od 8 lat, głównie w  sektorzefinansowymAnimator Inicjatywy Kultury Bezpieczeństwa

Artur Marek Maciąg

jajka, tak i   tutaj w  głowie internauty two-rzą się bardziej wyobrażenia, niż realne ob-razy zbudowane na wiedzy dotyczącejużywanej technologi i . Ten mechanizm jesttak powszechny, że dotyczy również świa-domych technologicznie ekspertów, którzyz  braku czasu wyrabiają sobie opinie na te-mat nowinek często stosując założenia ba-zujące na wiedzy, jaką posiadają na tematpoznanych technologi i . Czy jest to bez-pieczne? Być może.Moment, w  którym nasze wymyślone jaj -

ko się tłucze jest tutaj kluczowym zagad-nieniem dla naszego poczuciabezpieczeństwa. W  zależności od naszegocharakteru stosujemy jedną z  dwóch głów-nych technik.

DeprecjacjaMożemy uznać coś za groźne i   skompl i-

kowane, przez co niezrozumiałe. Wtedynaturalnym naszym odruchem bezpieczeń-stwa będzie próba oswojenia za dużego dlanas problemu poprzez zmniejszenie go, np.zdrobnieniem jego nazwy. Dlatego zaob-serwować można tak wiele zdrobnień i   piesz-czotl iwych nazw urządzeń, których musimyużywać nie rozumiejąc ich działania. Za-rządzamy sytuacją kryzysową poprzez za-niżenie wagi problemu i   publ icznąmanifestację naszej kontrol i nad nim po-niekąd go ośmieszając, upraszczając i   pod-porządkowując naszej wol i . Mechanizm tenznamy z  dzieciństwa, gdzie starsi częstoużywal i zdrobnień do tłumaczeń proble-mów dzieciom, jako dostosowane do ichpoziomu percepcj i . Problem nie jest oczy-wiście ograniczony wyłącznie do techno-logi i cyfrowych, warto zastanowić się w  tymmiejscu, kto nadużywa słowa pieniążki i   ja -kie ma realnie nastawienie do środków ma-terialnych, w  tym finansów.

WyzwaniePo przeciwnej stronie reakcj i na stres po-

znawczy leży potraktowanie problemu, sta-wiając mu czoła. Tutaj sytuacja jest o  tyleniebezpieczna, że stosujemy założeniezdolności naszego umysłu do zgłębieniai   zrozumienia szczegółów problemu, jakiby nie był, nawet nie posiadając w  tym za-kresie doświadczenia i   rzetelnych podstawwiedzy. Szczególnie wyraźnie problem tenjest widoczny, gdy upowszechnił i   ułatwiłsię dostęp do informacj i , doprowadzającdo lawinowego powstania różnej maści au-torytatywnych wypowiedzi . Każdy problem

w  ten sposób pokonany buduje nasze ego,przy czym sposób, w  jaki o   n im mówimyczęsto jest poważny, nawet nieco tajem-niczy. Ogólną zasadą przy publ icznej ma-nifestacj i kontrol i nad problemem jestużywanie słów niezrozumiałych dla roz-mówcy lub wchodzenie w  zbędne szczegó-ły przy reakcj i na prośby o  wyjaśnienietematu. Tworzy się obraz tajemnej wiedzydotyczącej problemu. W  obszarze techno-logi i cyfrowych tego typu postawa częstojest spotykana wśród administratorów tech -nologi i , choć nie jest to regułą.

Konfl iktGdy na scenie, jaką może być Twoje biu-

ro, pojawiają się postacie typowe dla tegodramatu, czyl i przestraszony użytkowniki   waleczny administrator, bariery komuni-kacyjne są wyraźnie widoczne dla każde-go, kto chce je dostrzec. Jedna strona używajęzyka dziecięcego do opisu problemu (zestrachu), druga ścisłego żargonu (równieżze strachu). Problem braku komunikacj ibardzo szybko przeistacza się w  brak kom-petencj i , burzę emocj i oraz materialne stra-ty – głównie czasu pracy. Sytuacja nie jestprostsza, gdy na scenie spotykają się użyt-kownik – zdobywca technologi i i   admini-strator – jej nadzorca. Konfl ikt kompetencj ijest wręcz namacalny, nawet jeśl i ze wszyst-kich sił próbujemy go nie dostrzegać.Czy można znaleźć rozwiązanie tego od-

wiecznego sporu? Czy samo uwypuklenieokreślonych postaw przyniesie oczekiwa-ny skutek? Czy jest to warstwa wystarcza-jąco głęboko położona, aby jej anal izaprzyniosła odpowiedź? Po ponad 20. la-tach szkoleń w  zakresie bezpieczeństwainformacj i w  technologiach cyfrowych wia-domo stanowczo, że nie. Od niedawna za-czynamy rozumieć, że nie tędy droga.

Jądro ciemnościZjawisko upraszczania sytuacj i i   tworze-

nia założeń jest jedynie jednym z  czynni-ków wpływających na nasze zachowanie,które docelowo podporządkowane jest na-szej potrzebie poczucia bezpieczeństwa.Od początków cywi l izacj i tworzymy narzę-dzia, aby to bezpieczeństwo sobie zapew-nić, choć niektóre z  n ich używane niezgodniez  zasadami działają wręcz odwrotnie. Bar-dzo ciekawym przypadkiem jest ludzka po-trzeba latania i   jej real izacja w  formierozwoju technik lotniczych. Choć działanieto przeczy doświadczeniu ludzi jako istot

pozbawionych naturalnych zdolności lotu,jest ono powszechnie stosowane za po-średnictwem technologi i . Kluczowe jestzrozumienie doświadczeń ludzkości zgro-madzonych w  przeciągu niewiele ponad100 lat doświadczeń z  technologią lotni-czą, a   szczególnie sytuacj i wypadków po-wietrznych i   i ch przyczyn. Poziom dojrzałościprocesów występujących w  lotnictwie jesttak wysoki , że obecnie uważa się, iż jedy-ną przyczyną tego typu wypadków jest błądludzki . System kontrol i , szkoleń i   świado-mości osób zaangażowanych pozwala nael iminację pozostałych czynników, takichjak błędy technologi i . Intensywne badanianad przyczynami pomyłek popełnianychprzez ludzi , mających fatalne skutki w  lot-nictwie nazwane zostały Brudną Dwunast-ką. Więcej można przeczytać o  n ich w  moichpoprzednich rozważaniach. Łatwo możnadojść do wniosku, że skoro dotyczą one błę-dów ludzkich, to zastosowanie mają nietylko w  lotnictwie, ale wszędzie, gdzie po-jawia się człowiek. Charakteryzują zatemone nie tyle specyfikę technologi i lotniczej ,ale bardziej bezpośrednio opisują człowie-ka jako źródło błędu w  procesie, jako jądrociemności .

PechBl iższe poznanie z  Brudną Dwunastką

nakazuje realnie aktual izację jej nazwy doPechowej Dwunastki , gdyż praktycznie każ-da podatność ludzka tam pokazana znanajest nam z  doświadczenia jako pech. Czę-sto mówimy, że ktoś miał pecha, bo zmę-czony nocną aktywnością nie dał rady skupićsię na pracy, kogoś innego pechowo przy-łapano na kryciu nieróbstwa innego pra-cownika, znowu inną osobę złapano, gdyużywała służbowych zasobów do prywat-nych celów. Zdarza się również, że załącz-nik ze złośl iwym oprogramowaniemzupełnie pechowo akurat musiał trafić donas i   znowu pechowo „się kl iknął”…Pech odsuwa odpowiedzialność, wpro-

wadza koncepcję losu i   determinizmu. Jestwygodny w  budowaniu poczucia bezpie-czeństwa i   samousprawiedl iwienia, ale zno-wu jest jedynie założeniem – jajkiem.

AdaptacjaBłąd popełniony przez człowieka może

być określony jako brak adaptacj i w  nowejsytuacj i . Popełniamy błędy na nowym sta-nowisku pracy, podczas wykonywania no-wego zadania, często są one związane

Czym skorupka za młodu. . .

49

z  nawykami i   rutyną przy błędnym założe-niu doskonałej znajomości sytuacj i i   jejkontrol i . Jest to kolejna manifestacja bra-ku dostosowania się do wymagań nam sta-wianych.Adaptacja z  kolei jest procesem natural-

nym, wymagającym czasu, który może byćskrócony posiadaniem określonych predys-pozycj i , konkretnie odpowiednim zesta-wem cech osobowości . Może się równieżzdarzyć, że dana osoba nie jest w  staniew  racjonalnym czasie zaadoptować się dodanych warunków, danego stanowiska pra-cy, wtedy zmuszona jest je zmienić w  celuunikania błędów i   sytuacj i utraty poczuciabezpieczeństwa.Jako Inicjatywa Kultury Bezpieczeństwa,

po przeanal izowaniu środków zaradczychdla Pechowej Dwunastki w  bazie 46 cechosobowości związanych z  bezpieczeństwemosobistym ogólnie rozumianym, zidenty-fikowal iśmy grupy cech wspierających ad-aptację dla danej funkcj i wynikającejz   procesu wspieranego przez człowieka nadanym stanowisku.Doświadczenie związane z  budowaniem

programów podnoszenia świadomości w  za-kresie bezpieczeństwa wskazuje jedno-znacznie, że poziom przyswojenia wiedzyi   umiejętności ściśle zależy od cech osobo-wości odbiorców szkolenia. Jeśl i naczynienie ma wystarczającej pojemności , nie jestw  stanie pomieścić wlewanej wody.Nikt nie jest oczywiście w  stanie realnie

monitorować rozwoju 46 cech charakteru,d latego zastosowal iśmy bardziej ludzkiepodejście i   zbudowal iśmy 10 kompetencj izwiązanych z  bezpieczeństwem, by moż-na było powiedzieć, że „Twoje bezpieczeń-stwo masz w  swoich rękach”. Jest tonaturalnie jedynie zabieg socjotechniczny,ale wymowny. W  szczególe wyodrębnić mo-żemy dwa zespoły kompetencj i : jeden per-sonalny - przypisany do ręki lewej (bl iżejserca). Idąc od małego palca: szacunek ja-ko zdolność do ograniczonego zaufaniai  rozpoznawania wpływu emocji; prywat-ność jako zdolność do powściągliwościw  ujawnianiu informacji i  ocenie ich warto-ści; rozwaga jako zdolność do oceny sytu-acji i  oszacowania konsekwencji podjętychakcji; asertywność jako zdolność do samo-dzielnego podejmowania decyzji i  dbaniao  swoją przestrzeń życiową; wzór jako zdol-ność do działania i  pokonywania trudnościwynikających z  przyzwyczajeń. Kompeten-cje te są pomocne w  real izacj i obowiązków

związanych z  danym stanowiskiem służ-bowym, rolą społeczną, czy funkcją w  gru-pie/rodzinie. Drugi zestaw kompetencj i ,reprezentowany przez rękę prawą, dotyczywykonywanych czynności w  ramach wspie-rania danego procesu, są to: poznaj jakowiedza na temat swojej roli w  procesie i  wpły-wu na otoczenie; ochroń jako znajomośćograniczeń i  sposobu użycia narzędzi sto-sowanych w  procesie; wykryj jako znajo-mość przewidywalnego toku procesui  gotowość do odnotowania odchyleń donormy; reaguj jako zdolność do przekaza-nia uwag związanych z  niespodziewanymizmianami w  procesie; odzyskaj jako zdol-ność do utrzymania lub odtworzenia pro-cesu w  wyniku niespodziewanego zaburzenia.Demonstracja powyższych kompetencj iw  zakresie real izacj i swoich zadań jest klu-czowa dla bezpieczeństwa wykonywanychczynności , jak również ich efektywności .Osoby śledzące moje rozważania dostrze-gły zapewne użycie wcześniej budowanejnetykiety Bezpieczeństwa Bardziej Osobi-stego (BBO) i   wytycznych Modelu Cyber-bezpieczeństwa (NIST CSF) do uzyskaniabardziej dojrzałego modelu kompetencj iBBO – z  pustego i   Salommon nie naleje.

ZyskStan obecny inwazj i technologi i oraz do-

wolnych informacj i przekazywanych za ichpomocą jest co najmniej uciążl iwy. Jak po-radzić sobie z  wszechwiedzą wszystkichwokoło oraz oceanem informacj i , w  któ-rym wartościowe grube ryby zaleźć możnajedynie za pomocą osobistych rekomenda-cj i znajomych lub zaufania do recenzj i pu-bl icznych. Jedno i   drugie zajmuje dużo czasu,w  skutek często również odległy jest odoczekiwań, jakie budujemy, tworząc wła-sne założenia. Proponowany model kom-petencj i BBO pozwala oznaczyć daneinformacje jako pożyteczne w  rozwoju kon-kretnej kompetencj i . Mając dostęp do ka-talogu lub stosując oznaczenia symbolamikompetencj i , jesteśmy w  stanie identyfi-kować źródła informacj i pożyteczne do re-al izacj i naszego celu, którym jestsamorozwój ku lepszej adaptacj i , przez counika się błędów, a   przynajmniej ich po-wtarzania.

Czego chcę?Jak zdobyć wiedzę w  zakresie samoroz-

woju? W  których kierunkach ją zdobywać?Po raz kolejny propozycja kompetencj i BBO

może podać pomocną dłoń. Prywatnie moż-na użyć Skarbnicy Wiedzy IKB, w  której po-jawiają się wskazówki co do poziomówkompetencj i pozwalających zdobyć wiedzęi   umiejętności niezbędne do zmniejszeniaryzyka związanego z  danym zagrożeniem,czy to cyfrowym, czy ogólnym. Konkretnie,zdolność do budowania odporności na phi-shing wymaga rozbudowania każdej kom-petencj i na określonym poziomie z  naciskiemna wysoki poziom następujących: szacu-nek, poznaj, wykryj.Służbowo, kompetencje BBO mogą zo-

stać użyte do zdefiniowania wymagań bez-pieczeństwa dla pracowników nakonkretnych stanowiskach, obsługującychtakowe. Ich celem jest również jawna ko-munikacja oczekiwań i   określenie karierypracownika, włączając do tego system szko-leń stanowiskowych dopasowany do po-trzeb i   przyjętego modelu ryzyka a   przedewszystkim apetytu na nie.W  październiku 2017 roku, miesiącu bu-

dowania świadomości cyberbezpieczeń-stwa, Inicjatywa Kultury Bezpieczeństwaudostępni za darmo, z  możl iwością mody-fikacj i d la każdego, cały model , szablony,oceny dla typowych stanowisk, materiałyedukacyjne w  modelu mikrolearningu z  przy-pisaną klasyfikacją kompetencj i BBO oraznajważniejsze dla całego podejścia mikro-testy, które pozwolą każdemu podnieśćpoziom wybranej kompetencj i o   małą war-tość w  celu real izacj i podejścia ciągłego sa-morozwoju osobistego. Mikrotesty składająsię z  5 praktycznych problemów do rozwią-zania i   n ie powinny zająć więcej niż 5 mi-nut. Brak pozytywnego zakończenia testujest wskazaniem do pogłębienia wiedzyi   umiejętności , np. w  oparciu o  SkarbnicęWiedzy IKB. Dla dzieci , młodzieży (oraz za-interesowanych dorosłych) IKB udostęp-nia również symulacyjną grę grupową dosamodzielnego przeprowadzenia, w  obrę-bie której można podnieść określone kom-petencje. Wszystkie zaciekawione osobyzapraszamy do monitorowania naszych ka-nałów komunikacj i pod kątem hashtaga:#odzeradobohatera.

Zapraszamy do sieci społecznościowychoraz na bloga: https://sci-ikb.blogspot.com/

Czym skorupka za młodu. . .

50

Obchody jubileuszu 70-lecia

informatyki w Polsce

Mamy ZAM-y

MMaammyy ZZAAMM--yyW  2018 roku będziemy obchodzić 70-lecie polskiej informatyki , d latego w  kolejnychnumerach Biuletynu PTI postanowi l iśmy dokumentować jej bogatą historię.Rozpoczęl iśmy od najwcześniejszego okresu – roku 1948, gdy w  PaństwowymInstytucie Matematycznym utworzono Grupę Aparatów Matematycznych (GAM),przedstawiając następnie konstrukcje opracowane przez GAM w latach 50-tych,aż do opisu w poprzednim numerze histori i powstania w 1958 r. pierwszegopolskiego komputera XYZ.Rezultaty okazały się na tyle obiecujące, że podejmowana problematyka zwróciłana siebie uwagę władz i   od tej pory rozwój informatyki w  Polsce stał się sprawąwagi państwowej. Oprócz już istniejącego Zakładu Aparatów Matematycznych(ZAM) Polskiej Akademii Nauk (PAN), tworzeniem komputerów zainteresowałysię też inne ośrodki . W  roku 1958 zostały podjęte prace konstrukcyjne na WydzialeŁączności Pol itechniki Warszawskiej , następnie powołano Wrocławskie ZakładyElektroniczne ELWRO, które miały się stać pierwszą w  Polsce fabryką komputerów.Oba te wątki omówimy w  dalszych odcinkach tego cyklu, natomiast ten, dlaciągłości wywodu, poświęcamy dalszym losom ZAM-u.

Wiceprezes PTI , dyrektor warszawskiego InstytutuMaszyn Matematycznych

Marek Hołyński

Pierwszym zadaniem Zakładu Produk-cj i Doświadczalnej Maszyn Matematycz-nych, utworzonego w  1959 roku przy ZAM-iePAN, było dostosowanie konstrukcj i XYZdo wymogów seryjnej produkcj i na czymnikt z  dotychczasowego zespołu się nieznał. Postanowiono wtedy zatrudnić spo-rą grupę inżynierów o  dużym doświadcze-niu w  wytwarzaniu sprzętu elektronicznego.Niezbyt bezpieczną pamięć rtęciową za-

stąpiono przez zapisywanie informacj i w  po-staci u ltradźwięków na prętach i   drutachmetalowych, uzyskując średni czas dostę-pu 5 mil isekund. Podwojono pojemnośćzewnętrznej pamięci bębnowej , dodanonowe rozkazy i   rejestry. Używane standar-dowo w  centralach telefonicznych otwar-te stojaki wykorzystywane w  XYZ zostałyzastąpione przez zamykane szafy.

Pierwsze egzemplarze maszyn pod na-zwą ZAM-2 były gotowe w  1961 roku, a   przeznastępne trzy lata wyprodukowano seriędwunastu sztuk, których używano do ob-l iczeń numerycznych i   przetwarzania da-nych w  różnego typu instytucjach.Przynajmniej jedna z  n ich funkcjonowa-

ła też w  ówczesnym NRD i   to z  powodze-niem, o  czym świadczy emai l przysłany doIMM w  marcu 2017 roku: „Dear Mr. Direk-tor, przed wielu laty nasza stalownia w  Hen-nigsdorf otrzymała komputer ZAM-2 Gammawyprodukowany przez IMM. Przez długiczas byłem odpowiedzialny za serwisowa-nie tej maszyny (zacząłem ponad 50 lat te-mu). Chciałbym prosić o  pozwolenieopublikowania zdjęć ZAM-2, które mamy

w  dokumentacji szkoleniowej przekazanejnam wówczas przez IMM. Chcielibyśmy wy-korzystać je do ilustracji zamieszczanychw  Internecie materiałów na temat użytko-wania tego komputera w  naszym zakła-dzie. Z  pozdrowieniami, Wolfgang”.Pozwolenie, rzecz jasna, zostało udzielo-ne. To musiała być całkiem niezła maszyna.Twórcy ZAM-2 zostal i uhonorowani w  1964

roku nagrodą państwową. Wykaz nagro-dzonych znaleźć można w  dostępnych źró-dłach1, więc nie musimy go tu cytować, alepewnego specjalnego pracownika ZakładuProdukcj i Doświadczalnej warto odnoto-

52

1 Marian Noga, Jerzy S. Nowak: Polska informatyka: wizje i trudne początki, PTI, Warszawa 2017, (wspomnianywykaz znajduje się na str. 45)

wać. Jego nazwisko pojawia się bowiemw  szczególny sposób wśród wyróżnionych.Wszyscy członkowie zespołu są demokra-tycznie wymienieni w  porządku alfabetycz-nym, a   na końcu l isty dodano:„…  i  Władysław Ciastoń”.To nazwisko w  przestrzeni publ icznej po-

jawia się powtórnie w  zupełnie innym kon-tekście. Generał dywizj i Władysław Ciastoń,szef Służby Bezpieczeństwa i   podsekre-tarz stanu w  Ministerstwie Spraw We-wnętrznych, jest w  1984 roku podejrzanyo  „sprawstwo kierownicze zabójstwa ks.   Je-rzego Popiełuszki”. Został nawet areszto-wany pod zarzutem podżegania dozabójstwa, ale zwolniony po interwencj inajwyższych organów partyjno-państwo-wych PRL. Przypadkowa zbieżność imie-nia i   nazwiska? Nie, to ta sama osoba.Czyżby obiecujący inżynier dał się skusićsłużbom i   potem dzięki swoim zdolnościomzrobił w  nich błyskawiczną karierę? Takietłumaczenie niezupełnie pasuje do życio-rysu tow. Ciastonia, który już w  latach 1947-1949 pełnił obowiązki kierownika Woje-wódzkiego Urzędu BezpieczeństwaPubl icznego we Wrocławiu.Ta sprawa dla histori i polskiej informa-

tyki jest oczywiście marginalna, ale histo-ryków, dziennikarzy i   socjologów mogłabyzainteresować. Jakie były relacje zespołukonstruktorów z  osobą, której funkcj i wszy-

scy musiel i się domyślać? Kto podjął de-cyzję o  demonstracyjnym zbuforowaniunazwiska agenta na l iście nagrodzonych,skoro dla dobra służby należało go raczejukryć w  gronie pozostałych. Czy był to szefdziału personalnego, będący z  klucza eta-towym pracownikiem tychże służb? Nie-wykluczone, bo w  obecności osób, któreuznawał za godne zaufania, szukając pa-pierów tak otwierał szufladę biurka, żebybyło widać na dnie duże zdjęcie Marszał-ka Piłsudzkiego. Czy osobiste sentymen-ty funkcjonariusza SB przyczyniły się potemdo łagodniejszego traktowania wielu na-ukowców IMM aktywnych w  działalnościopozycyjnej lat 70.? Może znajdzie się teżktoś, kto w  stanie wojennym prosił daw-nego kolegę Ciastonia o  uwolnienie swo-ich bl iskich z  internowania i   będzie gotówopowiedzieć, czy odniosło to jakiś skutek.To, że informatyka ma związki z   wojsko-

wością było oczywiste od początku jej na-rodzin. Przecież pierwszy na świeciekomputer zbudowano właśnie po to, żebymóc dokładnie wyl iczać trajektorie bal i-styczne dla niezbędnych artyleri i tabelstrzelniczych. Nikogo więc nie dziwiło, żeprzy wejściu do ZAM-u   stał umundurowa-ny strażnik z  bronią długolufową. Nie by-ło też zaskoczeniem, że pionierzy

komputeryzacj i musiel i przypinać do obo-wiązkowych białych fartuchów identyfika-tory ze zdjęciem długo przed tym, zanimzwyczaj ten został upowszechniony przezmiędzynarodowe korporacje.Relacje branży informatycznej ze służ-

bami specjalnymi pozostawały przez lataw  cieniu, pomimo iż zorientowały się onew  miarę szybko, że opracowywane projek-ty, które w  ramach obowiązków zabezpie-czają, mogą im się też do czegoś przydać.Tłumaczy to decyzję o  desygnowaniu takwysokiej rangi ubeka do opieki nad zespo-łem ZAM-u. W  wielu krajach ten aspektkomputeryzacj i jest ciągle objęty embar-giem informacyjnym, u   nas już nie. Fascy-nującą krajową relacją zza kul is tychskompl ikowanych zależności jest niedaw-no opubl ikowana książka Jana Burego2.Wróćmy jednak do głównego wątku. Gdy

w  latach 1961-1964 w  Zakładzie Produkcj iDoświadczalnej szła pełną parą produkcjaZAM-2, w  laboratoriach kontynuowano pra-ce rozwojowe. Chodziło o  awans genera-cyjny, czyl i porzucenie lamp elektronowychjako podstawowego elementu konstruk-cyjnego komputerów pierwszej generacj ina rzecz maszyny opartej na elementachpółprzewodnikowych. Osiągnięto rezultatpołowiczny – maszyna ZAM-3, działającana ferrytowo-diodowych układach logicz-nych, znalazła się na pograniczu obu ge-neracj i . Nowa technologia nie była jeszczedostatecznie rozpoznana, więc projektan-ci na wszelki wypadek dodawal i d la bez-pieczeństwa nadmiarowe układy, cospowodowało złożoność konstrukcj i .W  efekcie skompl ikowana budowa i   dużazawodność spowodowały, że ZAM-3 nig-dy nie wszedł do seryjnej produkcj i .W  1962 roku Zakład Aparatów Matema-

tycznych podniesiono do rangi samodziel-nej placówki Polskiej Akademii Nauk. JakoInstytut Maszyn Matematycznych PANwraz z  podległym mu ciągle Zakładem Do-świadczalnym zatrudniał wówczas około800 pracowników i   był jednym z  najsi ln iej-szych ośrodków badawczo-rozwojowychw  krajach RWPG. Już w  następnym rokuzostał przeniesiony w  całości z   PAN doświeżo utworzonego urzędu Pełnomocni-ka Rządu do Spraw Elektronicznej Techni-ki Obl iczeniowej . Dysponował też własnąsiedzibą w  prestiżowej stołecznej lokal izacj i .

ZAM-2 – udoskonalona wersja komputera XYZ (1961 ) :stanowisko operatora z pulpitem o dwóch oscyloskopach (bardzo podobnym do monitora XYZ),po obu stronach perforator i czytnik taśmy papierowej ,jednostka centralna w dwóch szafach po lewej , a zasi lanie w szafie po prawejźródło: Wikipedia

Mamy ZAM-y

53

2 Jan Bury: Polska informatyka: informatyka w służbach specjalnych PRL, PTI, Warszawa 2017

Budynek przy ul icy Krzywickiego, tuż obokwarszawskich fi ltrów, ma zresztą ciekawąhistorię. Cały okol iczny teren, gdy jeszczeleżał na peryferiach miasta, nazywano ba-rakami jerozol imskimi (od sąsiednich AleiJerozol imskich). I stotnie były to baraki po-stawione na polach folwarku Koszyki , w  któ-rych zimą rozmieszczały się rosyjskie wojskapi lnujące Warszawy. W  połowie XIX w. po-stanowiono zapewnić im bardziej komfor-tową siedzibę. Budynek, który późniejprzydzielono IMM, oddano do użytkuw  1865   r. i   zakwaterowano w  nim sztab bry-gady artyleri i lejbgwardi i cesarskiej . Po od-zyskaniu niepodległości stacjonował w  nimpułk artyleri i Legionów, a   w  1923 roku gmachzajęła Wyższa Szkoła Wojenna. Zatempierwsze polskie komputery powstawaływ  pomieszczeniach, w  których tytuły puł-kowników dyplomowanych – wymaganychdo późniejszych awansów generalskich –zdobywal i sławni polscy dowódcy z  okre-su I I wojny światowej . Ostatecznie po woj-nie na całym obszarze dawnych barakówjerozol imskich, czyl i w  okol icach dzisiej-szych ul ic Koszykowej , Chałubińskiegoi   Krzywickiego, funkcjonowały mniej lubbardziej tajne instytucje wojskowe. Nawetbudynki mieszkalne na tym terenie zosta-ły zasiedlone przez rodziny oficerskie. Do-piero po październiku 1956 roku nastąpiłaznaczna redukcja armi i i   n iektóre opusto-szałe gmachy przekazano na cele publ icz-ne. Wtedy właśnie PAN otrzymał budynek

przy Krzywickiego 34 i   przekazał go na po-trzeby IMM. Wojsko jednak nadal dominu-je na tym terenie. Tu właśnie miało miejsce,wielokrotnie pokazywane w  telewizj i , słyn-ne nocne włamanie do siedziby kontrwy-wiadu wojskowego na rogu ul icyChałubińskiego przez oddział szturmowy,którym dowodził pan aptekarz Misiewicz.Równolegle z  ZAM-3 w  IMM opracowy-

wano prototyp innej wersj i , wykorzystują-cej tranzystory, których produkcję udałosię uruchomić w  warszawskiej fabryce Te-wa. Była to tym razem już pełnoprawnamaszyna drugiej generacj i , więc nazwano

ją ZAM-21 . Parametry użytkowe miałaoczywiście lepsze od poprzednich model i ,ale prawdziwą nowością była rozmaitośćurządzeń wejścia-wyjścia, które pośredni-czyły między operatorem i   komputerem.Należy podkreśl ić również, że oprócz stan-dardowego czytnika i   perforatora taśmypapierowej do dyspozycj i użytkownika by-ły także: czytnik kart dziurkowanych, dru-karka wierszowa oraz dalekopis. Podziwbudziła, opracowana również przez IMM,pamięć taśmowa PT-2 o  imponującej wte-dy pojemności 4  MB, która okazała się wy-jątkowo udaną konstrukcją produkowanąw  ki lkuset egzemplarzach przez parę na-stępnych lat, przez co była stosowanaw  różnych typach późniejszych komputerów.Mimo tych zalet ZAM-21 nie odniósł suk-

cesu. Miało go wytwarzać seryjnie wro-cławskie Elwro, ale po zbudowaniu dwóchegzemplarzy okazało się, że już pojawi l isię lepsi kandydaci do produkcj i seryjnej .Łącznie z  prototypem IMM-u   powstaływięc jedynie trzy maszyny ZAM-21 . Pocie-szające, że jedna z  n ich znalazła się w  zbio-rach Muzeum Techniki w  Warszawie i   możew  nich pozostanie, jeśl i samo muzeumprzetrwa niedawne turbulencje organiza-cyjne i   finansowe.Strategia rządowych decydentów była

ambitna i   o   dziwo, całkiem rozsądna. Cho-dziło o  stworzenie rodziny komputerówo  różnych możl iwościach przeznaczonychdo rozmaitych zadań, ale wykorzystującychwspólne moduły i   jednol ite oprogramowa-nie. ZAM-11 miał być małym komputerem

Budynek Instytutu Maszyn Matematycznych PAN przy ul . Krzywickiego 34 w Warszawieźródło: Archiwum IMM

Mamy ZAM-y

54

ZAM-3 – nigdy nie wszedł do seryjnej produkcj iźródło: Wikipedia

Mamy ZAM-y

55

wykorzystywanym do sterowania procesa-mi technologicznymi. Zestaw uzupełnia-łyby maszyny średniej i   dużej mocyobl iczeniowej ZAM-31 i   ZAM-51 . Przypomi-nało to zreal izowaną nieco później koncep-cję IBM stworzenia seri i 360 komputerówod mini wersj i w  modelu 360/20 po najsi l -niejszy model 360/95, która odniosła spek-

takularny sukces rynkowy (do roku 1968sprzedano 14  tys. maszyn).Pomysł zbudowania rodziny kompute-

rów o  różnej mocy i   rozmaitym przezna-czeniu znakomicie wpisywał się nawetz  pewnym wyprzedzeniem, w  światowetendencje rozwojowe, ale real ia PRL dawa-ły niewielkie szanse na jego urzeczywist-

nienie. Pojawiły się także inne ośrodkiz   aspiracjami budowania komputerów,a   przy tym dynamika zmian w  tej dziedzi-nie wymuszała szybkie decyzje. Sytuacjaw  połowie lat 60. wyglądała już więc zu-pełnie inaczej .

Cyberzagadka

W  poprzednim numerze Biuletynu PTI pytal iśmy o  to, jak nazywała się produkcyjna seria maszyn cyfrowych będąca kontynuacjąkomputera XYZ. W zagadce chodziło oczywiście o  maszyny z seri i ZAM-2, której historia przedstawiona została w  bieżącymnumerze w  artykule z cyklu „70-lecie polskiej informatyki” pt. „Mamy ZAM-y”.

Pierwszą odpowiedź zaakceptowaną przez Redakcję nadesłał pan Piotr Szukiewicz z Gdańska. Serdecznie gratulujemy!

Zagadka nr  3 brzmi:Na projekcie jakiego urządzenia była oparta konstrukcja maszyny Odra 1001?

Odpowiedzi na pytanie prosimy przesyłać drogą elektroniczną do dnia 30 stycznia 2018 r. na adres emai l : biu letyn@pti .org.pl .W  wiadomości należy podać swoje imię, nazwisko oraz miejscowość zamieszkania. Nazwisko osoby, która jako pierwszaudziel i prawidłowej odpowiedzi zostanie opubl ikowane w  kolejnym numerze Biuletynu PTI .

ZAM-21 w warszawskim Muzeum Techniki ,mniej więcej po środku widać dwie stacje pamięci taśmowej PT-2, które wyglądają jak przerośnięty magnetofon szpulowyźródło: Topory, praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4295365

Już wkrótce. . .

Kierunek: agi l ITy

KKiieerruunneekk:: aagg ii llII TTyy

Dyskusja o  tym, kim jest informatyk, trwaod ki lku dekad. Mi jający czas wcale nie przy-bl iżył nas do rozwiązania tego fundamen-talnego problemu, nie tylko wskutek stalepowstających nowych specjalności zwią-zanych z  informatyką. W  języku angielskiminformatykę utożsamia się z  terminem ‘in-formation technology’, w  skrócie IT. Moż-na by więc rzec, że informatyk to takispecjal ista od technologi i informacyjnych.Jest tylko jeden problem. To by było zde-cydowanie za proste…Dziś wszystko musi (?) być zwinne i   na

wczoraj . Sumienna, długotrwała anal izaproblemu przed podjęciem próby jego al-gorytmizacj i , a   tym bardziej zaprogramo-wania w  wybranym języku staje się wręczpasse. Wynik chcemy widzieć natychmiast,a   na koniec tygodnia zaprezentować goto-wy produkt kl ientom. Całe połacie inżynie-ri i oprogramowania i   zasad budowaniaalgorytmów, które kiedyś formułowal i ma-tematycy, są dziś odstawiane na bocznytor jako zbyt mało elastyczne, zbyt formal-ne. Tym samym coraz śmielej kroczymyw  stronę informatyka, który jest takim nie-formalnym matematykiem (informal + ma-tematyk) . Czyl i matematyk w  wersj i soft.Matematyka zrozumie tylko drugi mate-matyk. Informatyka zrozumie drugi infor-matyk i   żona informatyka (jeśl i udało imsię uzgodnić wspólne API ) . Od razu namlżej , prawda?Nic dziwnego, że informatyk naj lepiej

czuje się w  otoczeniu innych informatyków.To pozwala nam posługiwać się naszymnaturalnym językiem – semantycznympseudokodem, dla niepoznaki ubranym

w  losowo wyselekcjonowane wyrażenia gra-matyki języka polskiego i   angielskiego. Tonie prawda, że informatycy (a   programiściw  szczególności ) mają kłopoty z  komuni-kacją – jeśl i zostawimy ki lku w  jednym po-koju, w  spokoju, to gdy wrócimy godzinępóźniej zapewne będzie cisza, zakłócanajedynie miarowym stukotem klawiszy kla-wiatur. To oznacza, że udało im się uzgod-nić protokół komunikacyjny, wymyśl ićnieosiągalny cel , rozdziel ić zadania i   wła-śnie są w  samym środku szaleństwa kodo-wania. Najbl iższy komunikat głosowy pojawisię wraz z  pierwszym błędem przy próbieuruchomienia powstającego programu.Nasze dążenie do „nieformalności” ob-

jawia się także w  inny sposób: podział na„prawdziwych informatyków” (geeks) i   tych„w  garniakach” (suits) , wciąż kultywowa-ny w  wielu środowiskach programistycz-nych. Garnitur jest tu synonimem kontaktuz  kl ientem i   zarządzania, a   jak wiadomo,„prawdziwy informatyk” unika jednegoi   drugiego jak diabeł święconej wody. Światnas nie rozumie. Nie potrafi docenić, gdyz  mozołem i   w  pocie czoła, w  trwającymtrzecią dobę programistycznym uniesieniu,optymal izujemy implementację przez ni-kogo nieużywanego wariantu procesu biz-nesowego. Wprost uwielbiamy być mistrzamidobrej , potencjalnie nikomu niepotrzebnejroboty. Formalnie było by to bez sensu, alew  naszym nieformalnym świecie jest to ko-lejna funkcja, o   której użytkownik zwyczaj-nie jeszcze nie wie, że bez niej żyć nie może.A  w  zasadzie, to nie będzie mógł od dru-giej godziny piętnastominutowego spotka-nia z  naszym handlowcem…

Innym, jeszcze niedawno zupełnie nie-wyobrażalnym przykładem tego dążeniado zerwania z  formalnymi więzami, jest ro-snąca l iczba informatyków bez formalne-go wykształcenia kierunkowego. Przybywaprogramistów, którzy nie kończą studióww  wyniku natłoku pracy, a   po ki lku latachcodziennej walki z wszelakimi zawiłościa-mi współczesnych środowisk programi-stycznych zupełnie nie czują potrzebypowrotu na uczelnię. Skutecznym demo-tywatorem do formalnej edukacj i mogą byćnawet pieniądze – szczególnie, gdy począt-kującym anal itykom systemowym oferujesię nawet o połowę niższe stawki niż po-czątkującym programistom. Mimo, że tood jakości pracy anal ityka zależy, czy pro-gramista w ogóle będzie miał szansę nazbudowanie poprawnej implementacj i . Ta-ki zwinny ten informatyk być musi , para-frazując klasyka, „nie wie »jak«, nie wie»czy«, ale da radę”.

57

Oddział Zachodniopomorski PTI , członek ZarząduGłównego PTI

Tomasz Klasa

I ZBARZECZOZNAWCÓW

AUDYTY, OPIN IE I EKSPERTYZY

INFORMATYCZNE

http://i r.pti .org.pl /