Dwujęzyczność, CLIL, EMILE - Dwujęzyczność, CLIL, EMILE - próba definicji. próba definicji.

Rodzaje dwujęzyczności Rodzaje dwujęzyczności

Marek Zając, Marek Zając, Stowarzyszenie BILINGUISStowarzyszenie BILINGUISAEDE PolskaAEDE Polska______

23 stycznia 2013 r.23 stycznia 2013 r.

Dwujęzyczność w szkole podstawowej w świetle badań

naukowych w Belgii• Atuty nauczania dwu- i wielojęzycznego: – dzieci mówiące po niderlandzku, uczące się języka francuskiego

dwujęzycznie (20% zajęć) uczą się języka w sposób zintegrowany z innymi przedmiotami i bardziej naturalnie.

– pozytywne działanie nauczania dwujęzycznego dotyczy nie tylko nauki języka, ale także ma pozytywny wpływ na podnoszenie języka ojczystego.

– zaobserwowano także, że dzieci uczące się dwujęzycznie miały lepsze wyniki z matematyki.

• Według naukowców z ULB. lekcje prowadzone dwujęzycznie stymulują mózg dziecka, i działa on bardziej wydajnie.

• Mózg dziecka uczącego się dwujęzycznie lepiej radzi sobie z wykonaniem obliczeń, niż dziecka jednojęzycznego

Dwujęzyczność opóźnia objawy alzheimera

• Kanadyjscy naukowcy wykazali, że u osób, które na co dzień posługują się co najmniej dwoma językami, wystąpienie pierwszych symptomów demencji może opóźnić się nawet o pięć lat.

Neurology (listopad)

Pierwsze szkoły dwujęzyczne w Europie

• 1949 - Bułgaria. Liceum języków obcych (angielski, niemiecki, francuski)

• 1950 - Bułgaria. Liceum z językiem obcym wykładowym

• 1957/1958 - Polska. Liceum im. Narcyzy Żmichowskiej

BILINGWALNOŚĆ (DWUJĘZYCZNOŚĆ): BILINGWALNOŚĆ (DWUJĘZYCZNOŚĆ):

zdolność zdolność jednostki jednostki do posługiwania się dwoma do posługiwania się dwoma kodami językowymi (językami) i ich korelatami. kodami językowymi (językami) i ich korelatami. Termin Termin bilingwalność bilingwalność odsyła do osoby, podczas odsyła do osoby, podczas gdy termin gdy termin bilingwizm, bilingwizm, szerszy znaczeniowo, szerszy znaczeniowo, odnosi się do osoby, ale również do wspól noty odnosi się do osoby, ale również do wspól noty [Duverger : 2005][Duverger : 2005]

NAUCZANIE DWUJĘZYCZNENAUCZANIE DWUJĘZYCZNE

CLIL/EMILECLIL/EMILEZintegrowane nauczanie językowo-przedmiotoweZintegrowane nauczanie językowo-przedmiotowe

Content and Language Integrated LearningContent and Language Integrated LearningEnseignement d’une Matière Intégré à une Langue EtrangèreEnseignement d’une Matière Intégré à une Langue Etrangère

CLIL:

Zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe: Nauczanie różnych przedmiotów objętych programem nauczania za pomocą co najmniej dwóch języków, z których jeden jest językiem używanym w głównym nurcie edukacji (na ogół urzędowym językiem kraju), a drugi językiem docelowym (którym może być język obcy, język regionalny lub język mniejszości bądź inny urzędowy język kraju), poza samymi lekcjami.

USTAWA o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r.

• 49. 2b) Oddział dwujęzyczny — należy przez to rozumieć oddział szkolny, w którym nauczanie jest prowadzone w dwóch językach: polskim oraz obcym nowożytnym będącym drugim językiem nauczania, przy czym prowadzone w dwóch językach są co najmniej dwa zajęcia edukacyjne, z wyjątkiem zajęć obejmujących język polski, część historii dotyczącą historii Polski i część geografii dotyczącą geografii Polski, w tym co najmniej jedne zajęcia edukacyjne wybrane spośród zajęć obejmujących: biologię, chemię, fizykę, część geografii odnoszącą się do geografii ogólnej, część historii odnoszącą się do historii powszechnej i matematykę

Podstawa programowa Ponadto, zadaniem nauczyciela w oddziałach dwujęzycznych jest

rozbudzenie w uczniach zainteresowania dorobkiem kulturowym i cywilizacyjnym danego obszaru językowego, w kontekście dorobku kraju ojczystego, oraz rozwijanie postaw ciekawości i tolerancji wobec innych kultur. Oczekuje się, że uczeń opanuje pewien zasób wiedzy na temat danego obszaru językowego z zakresu takich dziedzin, jak: literatura, sztuka, historia, geografia, polityka. Warunkiem osiągnięcia wymagań określonych w podstawie programowej jest zapewnienie uczniom kontaktu z autentycznym językiem poprzez stały dostęp do autentycznych materiałów (filmy, gazety, czasopisma, Internet, literatura piękna, publikacje popularno-naukowe, itp.), regularny kontakt z rodzimymi użytkownikami języka oraz uczestnictwo w projektach i programach współpracy i wymiany międzynarodowej.

• Zajęcia z języka obcego nowożytnego powinny być prowadzone w odpowiednio wyposażonej sali. Wśród niezbędnych pomocy powinny znaleźć się słowniki, pomoce wizualne, odtwarzacz płyt CD, komplet płyt do nauczania. Zalecany jest też dostęp do komputerów z łączem internetowym.

Nauczanie dwujęzyczne w polskiej oświacie

CLIL + JND = Nauczanie dwujęzyczne

JND = język nowożytny (drugi)

ŻABA

FROG

dwujęzyczność dwujęzyczność współrzędna współrzędna

ŻABA FROG

dwujęzyczność złożona

ŻABA

FROG

dwujęzyczność podporządkowana

PRZEŁĄCZANIE KODU code-switching

sposób komunikowania się używany przez rozmówców bilingwalnych (lub rozmówców, którzy właśnie stają się dwujęzyczni) w rozmowach pomiędzy sobą; ten sposób – świadomy lub nie – polega na używaniu przemiennie różnych (o różnej długości) jednostek leksykalnych obu języków w ramach jednej interakcji werbalnej. [Duverger: 2005]

Modele lekcji prowadzonej dwujęzycznie

• Model A: lekcja głównie w języku angielskim• Typ A: jednoogniskowy – dotyczy niemal

wyłącznie skoncentrowania się na przedmiocie, okazjonalnie występują odniesienia do kwestii lingwistycznych j. polskiego lub angielskiego

• Typ B: dotyczy sytuacji, w której występuje skupienie się na przedmiocie oraz na kwestiach lingwistycznych j. polskiego lub angielskiego, przedmiot jest nauczany przy ciągłej uwadze poświęcanej formom wspierania nauki języka i rozwoju jego znajomości podczas lekcji.

• Model B: lekcje częściowo w j. angielskim, częściowo po polsku (50/50)

• Typ A: jednoogniskowy dotyczy niemal wyłącznie skoncentrowania się na przedmiocie. Język angielski i polski są wykorzystywane na wiele sposobów, przechodzenie z jednego w drugi może być nagłe i przeprowadzone stosownie do potrzeb.

• Typ B – dwuogniskowy: Poprzez użycie 2 języków przedmiot jest nauczany przy ciągłej uwadze poświęcanej głównie formom wspierania nauki j. ang i rozwoju jego znajomości podczas lekcji.

• Model C – Lekcje z ograniczonym użyciem j. angielskiego (przy obecności code-switching)

• Typ A – jednoogniskowy – polski dominuje w czasie lekcji

• Typ B – dwuogniskowy: przedmiot jest nauczany poprzez użycie dwóch języków. Jednak polski dominuje, ograniczone są formy wspierania nauki j. ang i rozwoju jego znajomości podczas lekcji.

• Model D – lekcje z użyciem j. angielskiego przy szczególnych okazjach

• Typ A – lekcja prowadzona głównie po angielsku, zamykająca cykl zajęć przeprowadzonych po polsku

• Typ B – lekcja prowadzona po polsku oparta na materiałach angielskich

• Typ C – kurs zawierający prace projektową, np. w formie modułu projektowego, zaprezentowana po angielsku, większość treści uczniowie poznają wcześniej po polsku.

www.eurydice.org.pl

Kurcz I. Psychologiczne aspekty dwujęzyczności.

Gdańskie Wydawnictwo Psycholoiczne

www.ore.edu.pl

Kurcz I. Psychologia języka i komunikacji. Wyd. SCHOLAR

www.ore.edu.pl

www.jows.ore.edu.pl