Analiza opinii psychologiczno-pedagogicznych w świetle pracy

edukacyjnej z młodzieżą z Ochotniczego Hufca Pracy

Zuzanna Jeziorska

26.03.2012

Informacje wstępneW roku szkolnym 2009/20010 w szkołach

z oddziałami przysposabiającymi do pracy uczyło się 9,5 tysiąca uczniów:

- 5288 chłopców, - 4214 dziewcząt

Liczba szkół tego typu w latach 2009/2010 - 418.

Badana populacja to uczniowie Gimnazjum Niepublicznego Stowarzyszenia Rehabilitacji

i Readaptacji Społecznej Wyspa w Dobieszkowie będący jednocześnie wychowankami Ochotniczego Hufca Pracy.

.2

Pytania wstępne

Dlaczego tak duża liczba młodzieży uczy się w szkołach

z oddziałami przysposabiającymi do pracy ?

Czy kierowała nimi wyłącznie chęć jak najszybszego

usamodzielnienia się ?

Czy może inne czynniki miały bardziej decydujący

wpływ na to, że ponad 9 tys. młodych ludzi odeszło

z tzw. normalnych szkół ?

Czy zawiódł system edukacyjny, a może odpowiedzi

należy szukać w szerszym społecznym kontekście?

3

Materiał i metodyBadaniami objęto 202 uczniów Gimnazjum Niepublicznego

Stowarzyszenia Rehabilitacji i Readaptacji Społecznej

Wyspa

w Dobieszkowie, w tym 98 dziewcząt i 104 chłopców.

Średnia wieku dla dziewcząt – 16,3 lat, dla chłopców – 16 lat.

Zastosowano:

- Skalę Nieprzystosowania Społecznego Pytki,

- Inwentarz Psychologiczny Syndromu Agresji Gasia,

- Ankietę socjodemograficzną własnego autorstwa

zawierająca pytania dotyczące środowiska rodzinnego

badanego oraz przyjmowania psychoaktywnych substancji

uzależniających przez badanego.4

Dane socjodemograficzne badanej grupy

Miejsce zamieszkania dziewcząt Miejsce zamieszkania chłopców

5

Większość chłopców 52,9% mieszka z obojgiem

rodziców, a 33,6% mieszka tylko z matką.

Większość dziewcząt 52,1 % mieszka tylko z matką,

a 26,5% z obojgiem rodziców.

Chłopców pochodzących z rodzin o zadawalającym

statusie ekonomicznym jest 48,1%, natomiast

dziewcząt – 34,7%.

6

Analiza opinii psychologiczno-pedagogicznych

Przeanalizowano 202 opinie poradni psychologiczno-pedagogicznych uczniów Gimnazjum Niepublicznego Stowarzyszenia Rehabilitacji i Readaptacji Społecznej Wyspa w Dobieszkowie.

Analiza dotyczyła możliwości poznawczych uczniów, w tym:• ogólny rozwój umysłowy, • harmonijny/nieharmonijny rozwój procesów

umysłowych,• tempo uczenia się wzrokowo-ruchowego, • koordynacja wzrokowo-ruchowa• poziom analizy i syntezy wzrokowej,• zasób wiedzy ogólnej, • rozumowanie arytmetyczne, • tempo czytania oraz dysleksja rozwojowa.

7

Ogólny rozwój umysłowy

W badanej próbie ponad połowa uczniów wykazuje ogólny potencjał umysłowy na poziomie niższym niż przeciętny.

Ogólny rozwój umysłowy Odsetek uczniów [%]

Chłopcy

N=144

Dziewczęta

N=58

Na poziomie przeciętnym 42,4 37,9 Na poziomie niższym niż przeciętny

51,4 62,1

Brak danych 6,2 0

8

Rozwój procesów umysłowych

Wg H. Spionek uczniowie doświadczający niepowodzeń szkolnych to uczniowie o nieharmonijnym rozwoju procesów umysłowych np. zaburzenia w zakresie analizy i syntezy wzrokowej bądź w zakresie analizy i syntezy słuchowej.

Spionek H., Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne, Warszawa, 1985

Rozwój procesów

umysłowych

Odsetek uczniów [%]

Chłopcy

N=144

Dziewczęta

N=58

Harmonijny 2,1 1,7

Nieharmonijny 43,8 51,7

Brak danych 54,1 46,6

9

Poziom analizy i syntezy wzrokowej

Wśród uczniów mających poziom analizy i syntezy wzrokowej poniżej normy 7 ma zaburzoną analizę słuchową słów i syntezę słuchową głosek!

Powyższe „fragmentaryczne deficyty rozwoju” mogą być przyczyną specyficznych trudności w nauce czytania i pisania określonych jako dysleksja i dysgrafia.

Wśród badanych uczniów było 15 chłopców z rozpoznaniem dysleksji i 11 dziewcząt.

Poziom analizy i syntezy

wzrokowej

Odsetek uczniów [%]

Chłopcy

N=144

Dziewczęta

N=58

W normie 17,4 17,2

Poniżej normy 22,9 31,1

Brak danych 59,7 51,7

10

Tempo czytania

Tempo czytania wielu uczniów jest wolne i bardzo wolne.

Tempo czytania Odsetek uczniów [%]

Chłopcy

N=144

Dziewczęta

N=58

W normie 13,2 25,9

Wolne i bardzo wolne 50,0 32,7

Brak danych 36,8 41,4

11

Tempo uczenia się wzrokowo-ruchowego

Tempo uczenia się wzrokowo-ruchowego, czyli szybkość uczenia się pisania symboli graficznych opartych na koordynacji oka i ręki nie jest określone w bardzo wielu opiniach, jednak 27 chłopców i 6 dziewcząt ma tempo uczenia się wzrokowo-ruchowego na poziomie niższym niż przeciętny, co liczebnie odpowiada jednemu oddziałowi klasowemu.

Tempo uczenia się

wzrokowo-ruchowego

Odsetek uczniów [%]

Chłopcy

N=144

Dziewczęta

N=58

Na poziomie przeciętnym 14,6 24,1 Na poziomie niższym niż przeciętny

18,8 10,3

Brak danych 66,6 65,6

12

Koordynacja wzrokowo-ruchowa

Współdziałanie funkcji wzrokowych i ruchowych – współpraca „oka i ręki”, czyli koordynacja wzrokowo-ruchowa jest podstawą uczenia się oraz ww. tempa uczenia się wzrokowo – ruchowego.

Koordynacja wzrokowo-

ruchowa

Odsetek uczniów [%]

Chłopcy

N=144

Dziewczęta

N=58

W normie 20,8 15,5

Poniżej normy 18,8 20,7

Brak danych 60,4 63,8

13

Zasób wiedzy ogólnej

Badani uczniowie posiadają w większości mały zasób wiedzy ogólnej.

 

Zasób wiedzy ogólnej Odsetek uczniów [%]

Chłopcy

N=144

Dziewczęta

N=58

Na poziomie przeciętnym 10,4 0Na poziomie niższym niż przeciętny

58,3 67,2

Brak danych 31,3 32,8

14

Rozumowanie arytmetyczne

Łącznie 77 uczniów ma rozumowanie arytmetyczne poniżej normy (2 oddziały klasowe).

Rozumowanie

arytmetyczne

Odsetek uczniów [%]

Chłopcy

N=144

Dziewczęta

N=58

W normie 22,9 15,5

Poniżej normy 34,7 37,9

Brak danych 42,4 46,6

15

Informacje dodatkowe

• Jedenastu uczniów posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego z uwagi na zaburzenia zachowania, które dotyczą m.in. zachowań agresywnych, nierespektowania autorytetów, negatywnego stosunku do obowiązku szkolnego, zagrożenia uzależnieniem od substancji psychoaktywnych…

• Ponadto rozpoznana jest u 4 uczniów nadpobudliwość psychoruchową.

16

Przykładowe zapisy

W analizowanych opiniach z porani psychologiczno-pedagogicznych często pojawiają się następujące zapisy:

• bardzo słaba technika czytania (poziom III klasy szk. p.) utrudnia rozumienie czytanych treści,

• uczeń czyta w niskim tempie, brak rozumienia treści czytanego tekstu,

• opóźnienie pedagogiczne sięga młodszych klas szkoły podstawowej,

• technika czytania odpowiada poziomowi klasy I szkoły podstawowej,

• nie opanował wiadomości i umiejętności z matematyki z poziomu nauczania początkowego (uczeń ma 17 lat)

17

Analiza wyników SNS i IPSA

Wszystkie wyniki surowe poszczególnych skal oraz

wskaźników SNS i IPSA przeliczone zostały według norm

stenowych. Wyniki stenowe od 1 do 10 interpretowane

są w następujący sposób:

10-9 sten – wyniki bardzo wysokie

8-7 sten – wyniki wysokie

6-5 sten – wyniki przeciętne

4-3 sten – wyniki niskie

2-1 sten – wyniki bardzo niskie

18

Poziom nieprzystosowania społecznego w skalach SNS

SKALA NIEPRZYSTOSOWANIA SPOŁECZNEGO PŁEĆ

N ŚredniaOdchylenie

standardowe

Nieprzystosowanie rodzinne M 104 6,87 1,42

K 98 7,87 1,22

Nieprzystosowanie rówieśnicze M 104 5,67 2,03

K 98 5,51 2,12

Nieprzystosowanie szkolne M 104 6,57 1,61

K 98 6,51 1,13

Zachowanie antyspołeczne M 104 6,87 1,29

K 98 8,05 1,21

Kumulacja niekorzystnych czynników biopsychicznych

M 104 6,41 1,78

K 98 5,74 1,30

Kumulacja niekorzystnych czynników socjokulturowych

M 104 7,59 1,18

K 98 8,68 1,07

SNS – wynik ogólny M 104 6,66 0,88

K 98 7,06 0,83

19

Skala Nieprzystosowania Społecznego

20

Wyniki wybranych podskal SNS

SNSPłeć

Ogółem

Test t-Studenta

M K t p

Nieprzystosowa-nie rodzinne

niskie Liczebność 7 0 7

% z Płeć 6,7% 0% 3,5%

-5,35 ,001przeciętne Liczebność 25 13 38

% z Płeć 24,0% 13,3% 18,8%

wysokie Liczebność 72 85 157

% z Płeć 69,3% 86,7% 77,7%

Zachowaniaantyspołeczne

niskie Liczebność 0 0 0

% z Płeć 0% 0% 0%

-6,71 ,001przeciętne Liczebność 47 7 54

% z Płeć 45,2% 7,1% 26,7%

wysokie Liczebność 57 91 148

% z Płeć 54,8% 92,9% 73,3%

Kumulacjaniekorzystnychczynnikówsocjokulturowych

niskie Liczebność 0 0 0

% z Płeć 0% 0% 0%

-6,91 ,001przeciętne Liczebność 18 2 20

% z Płeć 17,3% 2,0% 9,9%

wysokie Liczebność 86 96 182

% z Płeć 82,7% 98,0% 90,1%21

Poziom agresji w poszczególnych skalach IPSA

.

22

I P S A PŁEĆN Średnia Odchylenie standardowe

K Kontrola zachowań agresywnych

M 104 5,75 2,44

K 98 4,94 2,21O Skłonność do działań odwetowych

M 104 5,88 2,38K 98 7,12 2,02

S wskaźnik samoagresji M 104 6,27 1,88K 98 7,70 2,03

U wskaźnik agresji ukrytej M 104 5,92 1,79K 98 7,68 1,71

Z wskaźnik agresji skierowanej na zewnątrz

M 104 5,45 1,88K 98 7,63 1,99

WO Wynik ogólny M 104 5,59 1,99K 98 7,69 1,91

I Samoagresja emocjonalna M 104 6,39 2,16K 98 7,09 2,13

II Samoagresja fizyczna M 104 6,41 1,43K 98 7,96 1,58

III Wrogość wobec otoczenia M 104 6,31 1,71K 98 7,62 1,62

IV Nieuświadomione skłonności agresywne

M 104 5,68 1,57

K 98 7,56 1,95

V Agresja przemieszczona M 104 5,24 1,62K 98 7,18 1,53

VI Agresja pośrednia M 104 6,68 1,40

K 98 7,80 1,95VII Agresja słowna M 104 5,62 1,61

K 98 7,21 1,79VIII Agresja fizyczna M 104 6,56 1,49

K 98 7,94 1,80 23

Najczęściej występujące uwarunkowania środowiskowe

•Nadużywanie alkoholu przez członków

rodziny

•Status ekonomiczny rodziny

•Brak kontroli rodzicielskiej

•Struktura rodziny

•Używanie substancji psychoaktywnych

•Kontakt badanego z podkulturą przestępczą,

•Używanie substancji psychoaktywnych

•Używanie alkoholu

24

Zjawiska nieprzystosowania społecznego

Zjawiska Wyniki średnie badanej

populacji

Poziom agresji – Wynik Ogólny IPSA/ w stenach/ 6,61

Kontrola zachowań agresywnych IPSA/w stenach/ 5,36

Liczba badanych używających substancje psychoaktywne 29,2%

Liczba badanych używających alkoholu 70,8%Liczba badanych palących papierosy 85,2%Liczba badanych z osobą karaną sądownie w rodzinie 57,9%

25

Informacje dodatkowe

• wśród uczniów palących papierosy

– 76,2% pali dłużej niż 2 lata

• wśród uczniów pijących alkohol -

58,5% pije dłużej niż 2 lata

• wśród uczniów używających

substancje psychoaktywne - 30,5%

używa je dłużej niż 2 lata

26

Wnioski

•Wyniki badań własnych ujawniły istnienie czynników

psychobiologicznych i psychospołecznych będących

symptomami nieprzystosowania społecznego młodzieży

z oddziałów przysposabiających do pracy.

•Otrzymane wyniki wskazują na wysoki poziom

kumulacji niekorzystnych czynników socjokulturowych.

27

Wnioski

•W konstruowaniu działań korekcyjnych i

profilaktycznych wskazane jest wzięcie pod uwagę

różnic w funkcjonowaniu społecznym dziewcząt i

chłopców.

•Zintegrowane oddziaływania osób/instytucji

zainteresowanych losem młodych ludzi, którzy są bliscy

marginalizacji społecznej daje szansę na poprawę

funkcjonowania nie tylko ich samych oraz ich rodzin.28

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

29