Niebezpieczne wraki Zatoki Gdańskiej

T/S FRANKENW oczekiwaniu na katastrofę ekologiczną

Benedykt Hac

  

T/S FRANKEN

T/S Franken jest największym (179 m/126 m)

wrakiem Zatoki Gdańskiej

Źródło: BHMW

T/S FRANKEN

Statek wsparcia (Troßschiffe - tankowiec/zaopatrzeniowiec) Kriegsmarine typu „Dithmarschen” Główne wymiary statku: •Długość całkowita Lc 179.00 m•Szerokość na owrężu 22 m•Zanurzenie 10,2 m•Wyporność 22850 t•Załoga 94 - 208 osób w zależności od charakteru misji

http://german-navy.de/kriegsmarine/ships/auxships/ermland/index.html

T/S FRANKEN

Był zdolny do wykonania dostawy:•9 500 ton paliwa (paliwo ciężkie, lekkie, benzyna lotnicza),•306 ton olejów smarnych różnych typów,•973 tony amunicji (kalibrów od 20 mm do 280 mm)•822 m3 (790 ton) części zapasowych, zaopatrzenia technicznego dla statków,•119 m3 suchego prowiantu•1472 m3 prowiantu w chłodniach (295 m3 w 8 st. C, 161 m3 mrożonek, 991 m3 prowiantu chłodzonego)

http://german-navy.de/kriegsmarine/ships/auxships/ermland/index.html

T/S FRANKEN

T/S FRANKEN

Z prawej: Altmark (bliźniak Frankena)W trakcie przekazywania paliwa na okręt Kriegsmarine

T/S FRANKEN

T/S FRANKEN w trakcie ataku bombowego samolotów IŁ – 08.04.1945 godz. 1130

T/S FRANKEN

T/S FRANKEN w trakcie ataku bombowego samolotów IŁ – 08.04.1945 godz. 1130

T/S FRANKEN

T/S FRANKEN w trakcie ataku bombowego samolotów IŁ – 08.04.1945 godz. 1200"Die Tragödie der Flüchtlingsschiffe: Gesunken in der Ostsee 1944/45" (autor Heinz Schön) -"Lufttorpedos versenken TMS Franken".

T/S FRANKEN

T/S FRANKEN - stan obecny – badania hydrograficzne„Badania hydrograficzne wraku Franken” - Artur Grządziel, www.dzh.mw.mil.pl/zasoby/archiwum/upload/badania.pdf

T/S FRANKEN

T/S FRANKEN - stan obecny – badania hydrograficzne„Badania hydrograficzne wraku Franken” - Artur Grządziel, www.dzh.mw.mil.pl/zasoby/archiwum/upload/badania.pdf

T/S FRANKEN

T/S FRANKEN - stan obecny – wizja artystyhttp://divingbaltic.pl/pl/wraki-baltyku/franken.html

https://wrakibaltyku.pl/pl/wraki/19,franken-19.html

Dlaczego T/S Franken może być tak bardzo niebezpieczny?

T/S FRANKEN

T/S FRANKEN - nadal może posiadać w swoich zbiornikach kilka tys. ton paliwa

Olej napędowy [ton]575ton

1181ton

573ton

1060ton

562ton

1221ton

562ton

505ton

1223ton

505ton

393ton

683ton

383ton

573tony

1181ton

573tony

1060ton

562tony

1221ton

562tony

505ton

1223tony

505ton

393tony

683tony

393tony

573175423273387394951705732623774607965835890419434

T/S FRANKEN

T/S FRANKEN - nadal może posiadać w swoich zbiornikach kilka tys. ton paliwa

Olej napędowy [ton]575ton

1181ton

573ton

1060ton

562ton

1221ton

562ton

505ton

1223ton

505ton

393ton

683ton

383ton

573tony

1181ton

573tony

1060ton

562tony

1221ton

562tony

505ton

1223tony

505ton

57317542327338739495170573262377460

T/S FRANKEN

T/S FRANKEN - nadal może posiadać w swoich zbiornikach kilka tys. ton paliwa

Olej napędowy [ton]575ton

1181ton

573ton

1060ton

562ton

1221ton

562ton

505ton

1223ton

505ton

393ton

683ton

383ton

573tony

1181ton

573tony

1060ton

562tony

1221ton

562tony

0ton

0ton

0ton

573175423273387394951705732

T/S FRANKENInne produkty naftowe [ton]

Paliwo lekkie Olej zanieczyszczony Olej opałowy/smarny Benzyna lotnicza

100Paliwo lekkie

300Olej

zanieczyszczony Olej opałowy/smarny Benzyna lotnicza

10001100

T/S FRANKEN - nadal może posiadać w swoich zbiornikach około tysiąca ton innychproduktów naftowych

T/S FRANKEN

T/S FRANKEN - nadal może posiadać w swoich zbiornikach około tysiąca ton innychproduktów naftowych

Inne produkty naftowe [ton]Paliwo lekkie Olej zanieczyszczony Olej opałowy/smarny Benzyna lotnicza

100Paliwo lekkie

300Olej

zanieczyszczony Olej opałowy/smarny Benzyna lotnicza

10001000

Zestawienie możliwych substancji niebezpiecznych które mogą znajdowa się na wraku

Olej napędowy [ton]575ton

1181ton

573ton

1060ton

562ton

1221ton

562ton

505ton

1223ton

505ton

393ton

683ton

383ton

573tony

1181ton

573tony

1060ton

562tony

1221ton

562tony

0ton

0ton

0ton

573175423273387394951705732

Inne produkty naftowe [ton]Paliwo lekkie Olej zanieczyszczony Olej opałowy/smarny Benzyna lotniczaPaliwo lekkie Olej

zanieczyszczony Olej opałowy/smarny Benzyna lotnicza

1000

Inne produkty ? [ton]Paliwo lekkie Olej zanieczyszczony Olej opałowy/smarny Benzyna lotniczaProwiant Prowiant mrożony Amunicja/ładunki

miotające Substancje chemiczne

1.1. Dokładna inwentaryzacja stanu wraku wraz z oceną obecnego Dokładna inwentaryzacja stanu wraku wraz z oceną obecnego stanu środowiska (badania gruntu i wody, makrozoobentos). stanu środowiska (badania gruntu i wody, makrozoobentos). Raport .Raport .

2.2. Procedura wybory firmy do oczyszczenia wraku i opróżniania Procedura wybory firmy do oczyszczenia wraku i opróżniania zbiorników.zbiorników.

3.3. Oczyszczenie wraku/ opróżnianie zbiorników:Oczyszczenie wraku/ opróżnianie zbiorników:a.a. Specjalistyczne rozpoznanie zbiorników podejrzanych o to że znajduje się w Specjalistyczne rozpoznanie zbiorników podejrzanych o to że znajduje się w

nich paliwo. nich paliwo. b.b. Oczyszczenie wraku z sieci i przygotowanie wytypowanych zbiorników do Oczyszczenie wraku z sieci i przygotowanie wytypowanych zbiorników do

operacji usuwania paliwa, olejów, operacji usuwania paliwa, olejów, c.c. Operacja usuwania paliwa, olejów.Operacja usuwania paliwa, olejów.d.d. Sprawdzenie i ewentualne usuwanie amunicji konwencjonalnej i Sprawdzenie i ewentualne usuwanie amunicji konwencjonalnej i

pozostałych ładunków niebezpiecznych.pozostałych ładunków niebezpiecznych.

4.4. Ponowna inwentaryzacja stanu wraku wraz z oceną stanu Ponowna inwentaryzacja stanu wraku wraz z oceną stanu środowiska (badania gruntu i wody, makrozoobentos). Raport .środowiska (badania gruntu i wody, makrozoobentos). Raport .

Co w tej sytuacji możemy zrobić?

Stan wiedzy na dziś

21Pobrano z prezentacji Daniel Pastwa - Znane i nieznane wraki okolicy Helu

Stan wiedzy na dziś

22Pobrano z prezentacji Daniel Pastwa - Znane i nieznane wraki okolicy Helu

Stan wiedzy na dziś

stachura@santi.pl

Pobrano z prezentacji Daniel Pastwa - Znane i nieznane wraki okolicy Helustachura@santi.pl

stachura@santi.pl

stachura@santi.pl

Stan wiedzy na dziś1.1. Stan załadowania wraku jest nieznany – zdjęcia i znane Stan załadowania wraku jest nieznany – zdjęcia i znane

okoliczności (np. meldunki HQ Kriegsmarine) wskazują, że w okoliczności (np. meldunki HQ Kriegsmarine) wskazują, że w momencie zatonięcia, na statku było dużo zapasów – momencie zatonięcia, na statku było dużo zapasów – szacujemy je na szacujemy je na 10 tys. ton10 tys. ton..

2.2. Obecny stan „zapasów” i ładunku nie jest możliwy do Obecny stan „zapasów” i ładunku nie jest możliwy do określenia bez dogłębnych badań wraku – nawet jeżeli określenia bez dogłębnych badań wraku – nawet jeżeli pozostało w nim tylko 10% ładunku i zapasów – ciągle możemy pozostało w nim tylko 10% ładunku i zapasów – ciągle możemy oczekiwać oczekiwać 1 tys. ton substancji 1 tys. ton substancji które mogą skazić wodę i dno w które mogą skazić wodę i dno w tym rejonie. Brak informacji o wcześniejszych skażeniach tym rejonie. Brak informacji o wcześniejszych skażeniach sugeruje, że w rzeczywistości ilość paliwa może być znacznie sugeruje, że w rzeczywistości ilość paliwa może być znacznie większa.większa.

3.3. Rocznie – wskutek korozji stali - ubywa od 0,06 do 0,14 mm Rocznie – wskutek korozji stali - ubywa od 0,06 do 0,14 mm stali z kadłuba (burty, wręgi itd.) wraku. Przy założeniu że na stali z kadłuba (burty, wręgi itd.) wraku. Przy założeniu że na FRANKENIE jest to FRANKENIE jest to 0,1 mm0,1 mm, po upływie , po upływie 70 lat 70 lat zalegania na dnie zalegania na dnie ubyło ok. ubyło ok. 7 mm stali 7 mm stali co oznacza, że wrak jest na granicy co oznacza, że wrak jest na granicy zawalenia się pod własnym ciężarem (zdjęcia pokazują zawalenia się pod własnym ciężarem (zdjęcia pokazują poważne ubytki w konstrukcji statku).poważne ubytki w konstrukcji statku).

Stan wiedzy na dziś4.4. GWAŁTOWNE ZAWALENIE SIĘ STATKU POD WŁASNYM GWAŁTOWNE ZAWALENIE SIĘ STATKU POD WŁASNYM

CIĘŻAREM SPOWODUJE NIEKONTROLOWANE UWOLNIENIE CIĘŻAREM SPOWODUJE NIEKONTROLOWANE UWOLNIENIE PALIW, OLEJU I INNYCH SUBSTANCJI SKAŻAJĄCYCH PALIW, OLEJU I INNYCH SUBSTANCJI SKAŻAJĄCYCH ŚRODOWISKOŚRODOWISKO

5.5. Nie znamy możliwych scenariuszy takiego rozlewu – ale wiemy, Nie znamy możliwych scenariuszy takiego rozlewu – ale wiemy, że wrak znajduje się w rejonie który jest bardzo wrażliwy na że wrak znajduje się w rejonie który jest bardzo wrażliwy na skażenia, a układ prądów w tym rejonie spowoduje skierowanie skażenia, a układ prądów w tym rejonie spowoduje skierowanie rozlewu w stronę pobliskich plaż.rozlewu w stronę pobliskich plaż.

6.6. Położenie wraku (środek Zatoki Gdańskie) powoduje, że należy Położenie wraku (środek Zatoki Gdańskie) powoduje, że należy oczekiwać bardzo intensywnego skażenia całego obszaru oczekiwać bardzo intensywnego skażenia całego obszaru Zatoki Gdańskiej ze szczególnym uwzględnieniem brzegu od Zatoki Gdańskiej ze szczególnym uwzględnieniem brzegu od Piasków do Portu Hel.Piasków do Portu Hel.

Jak oczyścić wrak z paliwa i smarów

Źródło: AlfonsHakans New InnovativeToolboxForOilRemoval_B_2015-10-13_KR

Jak oczyścić wrak z paliwa i smarów

Źródło: AlfonsHakans New InnovativeToolboxForOilRemoval_B_2015-10-13_KR

Jak oczyścić wrak z paliwa i smarów

Źródło: AlfonsHakans New InnovativeToolboxForOilRemoval_B_2015-10-13_KR

Jak oczyścić wrak z paliwa i smarów

Źródło: AlfonsHakans New InnovativeToolboxForOilRemoval_B_2015-10-13_KR

Jak oczyścić wrak z paliwa i smarów

Źródło: AlfonsHakans New InnovativeToolboxForOilRemoval_B_2015-10-13_KR

Jak oczyścić wrak z paliwa i smarów

Źródło: AlfonsHakans New InnovativeToolboxForOilRemoval_B_2015-10-13_KR

Jak oczyścić wrak z paliwa i smarów

Wnioski1.1. Wrak T/S FRANKEN jest najgroźniejszym wrakiem Zatoki Wrak T/S FRANKEN jest najgroźniejszym wrakiem Zatoki

GdańskiejGdańskiej

2.2. Pilnie należy określić stan skażenia środowiska w rejonie wraku Pilnie należy określić stan skażenia środowiska w rejonie wraku

3.3. Pilnie należy podjąć działania zmierzające do rzetelnej oceny Pilnie należy podjąć działania zmierzające do rzetelnej oceny ryzyka skażenia poprzez określenie rzeczywistej ilości ryzyka skażenia poprzez określenie rzeczywistej ilości substancji szkodliwych oraz określenie obecnego stanu substancji szkodliwych oraz określenie obecnego stanu technicznego wraku technicznego wraku

4.4. Podjąć działania:Podjąć działania:• w celu utworzenia projektu oczyszczenia wraku, w celu utworzenia projektu oczyszczenia wraku, • pozyskania środków finansowych, pozyskania środków finansowych, • określenia technologii działań związanych z oczyszczaniemokreślenia technologii działań związanych z oczyszczaniem• Rozpocząć operację usuwania pozostałości substancji Rozpocząć operację usuwania pozostałości substancji

szkodliwychszkodliwych

5.5. Po zakończeniu operacji oczyszczania dokonać ponownej oceny Po zakończeniu operacji oczyszczania dokonać ponownej oceny stanu środowiska.stanu środowiska.

Dziękuję za uwagęDr Inż. Benedykt Hac

benhac@im.gda.plbenedykt.hac@im.gda.pl