Post on 15-Apr-2017
Upowszechnianie zdigitalizowanychzasobów kultury Stan obecny i wyzwania na przyszłość
Łukasz Maźnicaekultura.orgFundacja Warsztat Innowacji SpołecznychUniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Dlaczego zajęliśmy się digitalizacją?
1. Szeroka digitalizacja kultury ze środków publicznych
2. Mocne zabezpieczenie (finansowe i kompetencyjne) procesu digitalizacji – dobrze realizowana funkcja ochronna
3. Mankamenty w obszarze upowszechniania i udostępniania i udostępniania (znaki wodne, opłaty, niska jakość)
4. Znaczące nakłady na digitalizację w kolejnych latach – duże znaczenie powstających rekomendacji
5. Duże rozwojowe znaczenie i potencjał kultury oraz dziedzictwa kulturowego
Badania
Co udało nam się ustalić podczas prac badawczych w 2014 i 2015 roku?
Rozkład odpowiedzi ankietowanych na pytanie: „Które z portali udostępniających w internecie
zasoby dziedzictwa kultury zna Pan(i), choćby ze słyszenia?Wiek
15-18 lat 19-24 lata 25-34 lata 35-49 lat50 lat i
więcejOgółem
Które z portali
udostępniających w
internecie zasoby
dziedzictwa kultury
zna Pan(i), choćby ze
słyszenia?
szukajwarchiwach.pl 12,1% 14,5% 9,4% 21,3% 21,8% 15,9%
www.zabytek.gov.pl 14,2% 8,6% 16,5% 13,3% 11,8% 13,4%
polona.pl 9,6% 10,4% 14,0% 10,6% 9,8% 11,3%
ninateka.pl 9,0% 8,3% 5,6% 9,0% 3,0% 7,0%
www.europeana.eu 6,2% 11,4% 5,8% 5,2% 5,4% 6,5%
• Europeana jest bliżej nieznana znakomitej większości polskich internautów• Zaledwie 6,5% osób wskazało, że w jakikolwiek sposób kojarzy portal Europeana
• Zwykle grupa 50+ najsłabiej rozpoznaje badane portale; wyjątkiem szukajwarchiwach.pl
• Obserwowane zjawiska wykluczenia pewnych grup z obiegów cyfrowych treści
Badania - świadomość
Rozkład odpowiedzi ankietowanych na pytanie: „Czy Pana(i) zdaniem instytucje
posiadające ważne zasoby dziedzictwa kulturowego powinny udostępniać je w
internecie?”
Respondent korzystał z choć
jednego portalu udostępniającego
zdigitalizowane dziedzictwo kultury
Nie Tak
Czy Pana(i) zdaniem instytucje
posiadające ważne zasoby
dziedzictwa kulturowego
powinny udostępniać je w
internecie?
Tak 74,7% 89,3%
Nie 11,3% 6,2%
Trudno powiedzieć 14,1% 4,5%
• Poparcie dla udostępniania zasób dziedzictwa w internecie jest wysokie i rośnie wraz z
doświadczeniem osobistego wykorzystywania tego rodzaju zasobów
Badania - świadomość
Zmienne indeksu:
1. dostępność strony na urządzeniach mobilnych,
2. poprawne wyświetlanie w różnych przeglądarkach,
a także dostępność trzech najpopularniejszych udogodnień dla osób niepełnosprawnych:
3. zmiana wielkości czcionki,
4. zmiana kontrastu
5. syntezator mowy umożliwiający odczytanie tekstów na stronie.
Największą liczbę punktów uzyskały:
▪ Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie– projekt digitalizacji kolekcji MOCAK
▪ Stowarzyszenie Świat Nadziei– projekt digitalizacji kolekcji Galerii ArtBrut
▪ Muzeum Narodowe w Krakowie– projekt digitalizacji kolekcji MNK
1,4 1,9
1,2
1,7
1,0
1,31,2
1,02,5
1,00,0
1,0
0
1
2
3
4
5
Ogółem
Muzea
Archiwa
Organizacjepozarządowe
Uczelnie/Instytutybadawcze/Szkoły
Instytucje kościelne
Biblioteki
Ośrodki kultury
Pozostałe instytucjekultury
Teatry
Studia filmowe
Inne podmioty
Badania - dostępnośćIndeks dostępności stron internetowych (skala: 0-5) – wartości średnie
2,12,0
2,1
1,8
1,8
1,81,8
2,0
2,0
1,8
0,0
2,5
0
1
2
3
4
5
Ogółem
Muzea
Archiwa
Organizacjepozarządowe
Uczelnie/Instytutybadawcze/Szkoły
Instytucje kościelne
Biblioteki
Ośrodki kultury
Pozostałe instytucjekultury
Teatry
Studia filmowe
Inne podmioty
Zmienne indeksu:
1. możliwość korzystania z zasobów bez wykonywania dodatkowych działań (rejestracja lub/i logowane) oraz instalacji dodatkowego oprogramowania lub wtyczek,
2. udostępnianie dzieł w całości,
3. możliwość pobrania dzieła na dysk lokalny
4. brak opłat za powtórne wykorzystanie zasobu,
5. dodatkowe formy dostępu do zbiorów (np. poprzez aplikacje mobilne).
Żadna z witryn poddanych badaniu nie uzyskała maksymalnej liczby punktów, a jedynie 17 (14,9%) uzyskało 3 na 5 punktów. Jednocześnie 4 instytucje nie uzyskały żadnych punktów.
Badania - dostępnośćIndeks dostępności do zdigitalizowanych dzieł kultury (skala: 0-5) – wartości średnie
0,9%
2,6%
0,9%
3,5%
6,1%
41,2%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%
6 portali
5 portali
4 portale
3 portale
2 portale
1 portal
2,6%
2,6%
6,1%
8,8%
10,5%
55,3%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
Google Plus
Youtube
Liczba portali społecznościowych, na których
beneficjenci mają swoje konta
Popularność poszczególnych portali
społecznościowych wśród beneficjentów
Badania - dostępnośćInterakcyjność i bieżące działania promocyjno-komunikacyjnych
Zmienne indeksu:
1. linki do profili na portalach społecznościowych umieszczone na stronie z zasobami,
2. możliwość dzielenia się zasobami lub informacjami o nich na portalach społecznościowych,
3. prowadzenie bloga lub aktualności na stronie,
4. możliwość oceniania treści (zasobów) lub pozostawiania komentarzy.
Maksymalna liczbę punktów uzyskały:
▪ Małopolski Instytut Kultury – projekt „Wirtualne Muzea Małopolski”
▪ Filmoteka Narodowa– projekt digitalizacji kolekcji Studia Se-Ma-For
0,8 1,1
0,3
1,1
1,10,4
0,70,5
4,0
0,50,0
0,5
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
Ogółem
Muzea
Archiwa
Organizacjepozarządowe
Uczelnie/Instytutybadawcze/Szkoły
Instytucje kościelne
Biblioteki
Ośrodki kultury
Pozostałe instytucjekultury
Teatry
Studia filmowe
Inne podmioty
Badania - dostępnośćInterakcyjność i bieżące działania promocyjno-komunikacyjnychIndeks interakcyjności (skala: 0-4) – wartości średnie
Zmienne indeksu:
1. zasoby posiadają informacje o autorstwie/prawach autorskich do dzieła,
2. przy zasobach znajduje się informacja o licencji,
3. na stronie znajduje się osobna zakładka poświęcona licencjom.
Ogólnie rzecz biorąc, badane podmioty zadbały o informowanie użytkowników średnio tylko o jednym z trzech omawianych tutaj obszarów związanych z prawami autorskimi i ponownym użyciem.
1,1 1,3
0,4
1,2
1,50,5
1,5
1,0
1,5
0,50,0
0,5
0
1
2
3
Ogółem
Muzea
Archiwa
Organizacjepozarządowe
Uczelnie/Instytutybadawcze/Szkoły
Instytucje kościelne
Biblioteki
Ośrodki kultury
Pozostałe instytucjekultury
Teatry
Studia filmowe
Inne podmioty
Badania - dostępnośćPrawo autorskie i możliwości powtórnego wykorzystaniaIndeks transparentności prawnej i autorskiej dotyczącej zdigitalizowanych dzieł (skala: 0-3) – wartości średnie
Wyzwania
Z czym należy się mierzyć promując kulturę w świecie cyfrowym?
Skala działań digitalizacyjnych
ok. 400 mln złWydano w latach 2007 – 2013 r. na digitalizację kultury w Polsce
ok. 2,3 mld złSzacowane nakłady do 2020 r.
Zasoby audiowizualne: 8100 godzin
Zasoby muzealne i biblioteczne: 22,6 mln
Wyzwania dla cyfrowej obecności instytucji
#Czas
Taka ilość treści sprawia, że nie jesteśmy w stanie zobaczyć wszystkiego
Wyzwania dla cyfrowej obecności instytucji
#Uwaga
W internecie różne treści konkurują o naszą uwagę na równych prawach
Wyzwania dla cyfrowej obecności instytucji
#Upowszechnianie
By promować cyfrową kulturę potrzebne są gotowe i atrakcyjne dla użytkownika produkty bądź usługi
Polityka publiczna a digitalizacja
Jakie działania i przez kogo są podejmowane?
Poddziałanie 2.3.2 PO PC„Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury”
Adresaci: Narodowe instytucje kulturyŁączna alokacja: 400 mln zł
Wybrane kryteria oceny merytorycznej:
• Udostępnianie zasobów realizowane w oparciu o zasady projektowania zorientowane na użytkownika (20 pkt)
• Projekt w stopniu wyższym niż minimalny zapewnia podniesienie poziomu otwartości i dostępności cyfrowych zasobów kultury – tu m.in. API, 5 Star Open Data (18 pkt)
• Zakres bezpłatnego cyfrowego udostępniania zasobów kultury objętych projektem (regułą powinno być udostępnianie całości w sposób bezpłatny) (8 pkt)
• W projekcie przewidziano adekwatne działania promocyjne (8 pkt)
Powyższe kryteria odpowiadają za 54 pkt (55,7% całości)Maksymalnie można uzyskać 97 pkt
Poddziałanie 2.3.2 PO PC„Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury”
Wskaźniki kluczowe
Nazwa wskaźnika Jednostka miary
Liczba podmiotów, które udostępniły on-line informacje sektora
publicznego
szt.
Liczba zdigitalizowanych dokumentów zawierających informacje
sektora publicznego
szt.
Liczba udostępnionych on-line dokumentów zawierających
informacje sektora publicznego
szt.
Liczba utworzonych API szt.
Liczba baz danych udostępnionych on-line poprzez API szt.
Konkurs „Kultura cyfrowa” MKiDN
Adresaci: Samorządowe instytucje kultury, NGO, kościoły i związki wyznanioweŁączne nakłady: 7 mln zł
Wybrane kryteria oceny merytorycznej:
• Formy i zakres udostępniania, z uwzględnieniem deklaracji odnośnie szerokiego, bezpłatnego udostępniania opracowanych i/lub zdigitalizowanych zbiorów.
• Udostępnianie zbiorów za pośrednictwem aplikacji, w szczególności o charakterze popularyzatorskim, edukacyjnym, lub naukowym
• Udostępnianie zbiorów poprzez portal Europeana.
• Udostępnianie zdigitalizowanych zbiorów w formie przyjaznej dla osób niepełnosprawnych.
Jednocześnie jednak wiele zapisów regulaminu wskazuje, że jest to konkurs nastawiony raczej na digitalizację i udostępnianie, niż na upowszechnianie owoców cyfryzacji zasobów dziedzictwa oraz raczej na instytucje kultury niż na podmioty pozarządowe.
Digitalizacja
Skan
Surowiec
Udostępnianie
Repozytorium
Półprodukt
Upowszechnianie
Kompletna usługa
Produkt
Proces digitalizacji
Zamiast podsumowania
Lokowanie produktu
Czym jest portal ekultura.org i po co istnieje?
Dziękuję za uwagę
Łukasz Maźnica
facebook.com/ekultura.org
@ekultura_org
@lmaznica
www.ekultura.orglukasz.maznica@warsztat.org.pl