TYPY DEGRADACJI PRODUKTYWNOŚCI

GLEB

Zespół 1 : Ewa Baramow, Marcin Kawka, Anna Łukasik, Małgorzata Ramus

Produktywność Gleby = stan warunków glebowych

zdolność gleby do wytwarzania biomasy w danych warunkach siedliskowych

produkcyjnością gleby określa się ilość lub wartość plonu z określonej jednostki powierzchni

produktywność gleby kształtuje zespół właściwości fizycznych (np. miąższość gleby, uziarnienie)chemicznych i biologicznych powierzchniowej warstwy skorupy ziemskiej

Elementy produktywności gleby

Elementy środowiska przyrodniczego:o Położenie geograficzneo Klimat-opady, ewapotranspiracjao Bilans wodnyo Bilans energetycznyo Budowa geologiczna

Podstawowe właściwości gleby: o Zawartość węgla organicznego o Zawartość frakcji iłowejo Kationowa pojemność wymienna o Budowa profilu glebowego

Rolnicza działalność człowieka: o Uprawa gleby dobór roślino Regulacja stosunków wodnycho Regulacja zasobności gleby w składniki pokarmowe

Typy degradacji produktywności gleb w zależności od czynników sprawczych i przejawów: Degradacja mechaniczna Degradacja eksploatacyjna Degradacja odwodnieniowa Degradacja chemiczna

Odwracalna Trwała

może z czasem się pogłębiać

Degradacja mechaniczna

Degradacja mechaniczna

Zachodzi na skutek mechanicznych przekształceń wierzchnich warstw gleby.

Najczęstszy przykład: „zajeżdżenie” różnymi środkami transportu pól

uprawnych, ścięcie poziomu orno-próchnicznego/ poziomu

zadarnienia, pokrycie warstwy urodzajnej (próchnicznej)

materiałem mineralnego podłoża, przekopanie zniekształcające naturalny układ

poziomów genetycznych profilu glebowego itp..

Półzawieszany pług obracalny wyposażony w odkładnice ażurowe.

Degradacja mechaniczna:

występuje, gdy wierzchnie warstwy gleby zostały nadmiernie zagęszczone (zbite), ale profil glebowy nie uległ przekształceniu

możliwość jej zlikwidowania:

odpowiednie zabiegi agrotechniczne

występuje, gdy profil glebowy uległ przekształceniu (zwłaszcza warstwa orno-próchniczna)

zachodzi dość często, tylko lokalnie – na względnie małych powierzchniach

szkody i straty w plonach są i powinny być załatwiane względnie szybko przez dyrekcję KWB

Odwracalna nieodwracalna

Nadmierne, ekstensywne, jednostronne użytkowanie.

Przy ograniczeniu(zaniechaniu) wapniowania, nawożenia

Niewłaściwym zmianowaniu Wadliwej mechanicznej uprawie roli

Degradacja eksploatacyjna

Degradacja eksploatacyjna

Gdy można przywrócić glebie jej pierwotną produktywność (pow. IV klasy bonit.)

odpowiednie zabiegi agrotechniczne, odpowiednie zagospodarowanie i użytkowanie

Intensywne użytkowanie eksploatuje naturalne zasoby składników odżywczych

Ekstensywne zagospodarowanie gleb bardzo słabych

(V i VI klasa wytworzone z głębokich piasków luźnych albo słabo gliniastych)

Spadek produktywności o jedną klasę

odwracalna nieodwracalna

Degradacja chemiczna

Spowodowana różnego rodzaju zanieczyszczeniami i skażeniami chemicznymi itp.

Nie zawsze SPADEK PLONOWANIA, a raczej:obniżają wartość konsumpcyjną i

użytkowe plonu

Degradacja odwodnieniowa

Zachodzi pod wpływem obniżenia lustra wody glebowo-gruntowej

Najczęściej w glebach hydrogenicznych: pobagiennych, murszowych i murszowatych

Obniżenie poziomu wód przyśpiesza humifikację i mineralizację

Degradacja odwodnieniowa

Podział: Naturalna Kopalniana

Z fazą melioracyjną Bez fazy melioracyjnej

Degradacja odwodnieniowa naturalna Zachodzi na całym niżu

Środkowopolskim Powodowana m.in. Brakiem śnieżnych

zim Następuje wolniej od degradacji

odowdnienowej kopalnianej

Degradacja odwodnieniowa kopalniana Z fazą melioracji następuje wolniej niż

bez fazy melioracji

Degradacja pozorna

Zachodzi gdy gleby mułowe i niektóre murszowe z

bardzo płytką wodą gruntową zostaną

szybko i radykalnie odwodnione a pokrywę

gleby tworzy roślinność bagienna

Tego typu obszary klasyfikowane do

nieużytków

¿Katastrofalna

degradacja?

Degradacja produktywności gleb oraz pokrywy roślinnej

Jest to odmiana podwójnej – sprzężonej degradacji

Obejmuje glebę jaki i naturalną pokrywę trwałych użytków zielonych

Ta zależność jest rezultatem tego iż roślinność łąk i pastwisk jest nie tylko przejawem produktywności gleby ale także jest jej czynnikiem, który kształtuje stan fizyczny wierzchniej, produkcyjnej warstwy gleby

Może się ona przejawiać w różnym stopniu i rozmiarze

Rozmiar degradacji produktywności gleby i pokrywy roślinnej jest istotnym wskaźnikiem i czynnikiem tej produktywności

¿Pytania?

1. Co to jest produktywność gleby? Od jakich czynników zależy?

2. Jakie wyróżniamy typy degradacji produktywności gleb? opisz jeden z nich.