Post on 27-Feb-2019
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 1
SYSTEMY INFORMACYJNE
W ZARZĄDZANIU
Patrycja KlimasKatedra Teorii Zarządzania
System informacyjny – definicje bazowe
• System – zbiór obiektów, związanych częściami,połączonych wzajemnie w określony sposób
• cele, funkcje, struktura, rodzaje wejść, rodzaje wyjść, procesytransformacji wejść na wyjścia, otoczenie, cechy specyficzne
• Informacja –dane zawarte w komunikacie, zinterpretowaneprzez odbiorcę, mające dla niego znaczenie i wnoszące dojego świadomości element nowości, czyli zmniejszające jegoniewiedzę
• System informacyjny – wyodrębniony czasowo iprzestrzennie układ przetwarzania informacji, będącyzbiorem celowo ze sobą powiązanych elementów.
Miejsce systemu informacyjnego w przedsiębiorstwie
Źródło: Tadeusiewicz 2014
SI jako zbiór powiązanych
procesów informacyjnych
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 2
System informacyjny
System informacyjny – wyodrębniony czasowo iprzestrzennie układ przetwarzania informacji, będącyzbiorem celowo ze sobą powiązanych elementów:
• Źródła danych
• Metody gromadzenia danych
• Metody przetwarzania danych
• Kanały przepływu informacji
• Środki materialne
• Ludzie
• Miejsca przeznaczenia informacji
Źródło: Tadeusiewicz 2014
Funkcje SI
SI jako wsparcie dla zarządzania przedsiębiorstwem powinien dostarczać:
• Informacji dobrej jakości zróżnicowanym decydentom
• Metod i narzędzi do analizy tych informacji
• Technologii usprawniających procesy informacyjne
Globalne funkcje SI
• Ewidencyjno-kontrolna
• Technicznego przygotowania
• Planowania i regulacji
• Analityczna
• Zadaniowa
• Wspomagania decyzji
Cele wdrażania SI
• Główny – możliwie najszybsze dostarczenieużytkownikowi informacji dobrej jakości będącejodpowiedzią na tematy interesujące go w danymmomencie.
• Pochodny – maksymalne usprawnienie procesówzarządzania.
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 3
Szczegółowe cele wdrażania SI
1. ułatwianie gromadzenia informacji
2. usprawnianie analizy zebranych danych i informacji
3. możliwość ustrukturalizowania procesu informacyjnego
4. ułatwienie dostępu do zasobów wiedzy i ekspertyz
5. ułatwienie swobodnego transferu danych, informacji,wiedzy
6. eliminacja zbędnych pośredników z procesu
7. ułatwienie monitorowania przebiegu procesuinformacyjnego
8. automatyzacja procesu informacyjnego
System informatyczny, a system informacyjny
Źródło: Tadeusiewicz 2014
Elementy systemu informatycznego
• Sprzęt techniczny (hardware)
• Oprogramowanie (software)
• Bazy danych
• Technologia komunikacji
• Ludzie
• Organizacja
• Informacja
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 4
System informatyczny
Formalna definicja systemu informatycznego
SI = {P, I, T, O, M, R, N}
1. P – personel korzystający z systemu
2. I – dane i informacje
3. T – zbiór urządzeń i narzędzi technologii informatycznej
4. O – zbiór stosowanych rozwiązań organizacyjnych
5. M – zbiór metainformacji
6. R – relacje pomiędzy elementami systemu informatycznego
7. N – infrastruktura i otoczenie systemu informatycznego
Stosowanie SIt w kontekście SI
• System informatyczny – skomputeryzowana „część” systemu informacyjnego
• Całkowicie skomputeryzowany system informacyjny = system informatyczny*
Źródło: Tadeusiewicz 2014
Implementacja SI, SIt
SI istnieją obiektywnie!
„Dobrowolność”, a raczej wymóg
lub konieczność wdrażania SIt
1. Rozwój wiedzy• ilość
• jakość
• złożoność
2. Specjalizacja • działań
• zasobów informacji
3. Globalizacja
Źródło: Tadeusiewicz 2014
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 5
Systemy informacyjne
vsSystemy
informatyczne
Źródło: Kuraś 2011
Implementacja SI, SIt
Luka informacyjna
Związana jest przede wszystkim z czynnikiem niepewnościoraz dostępnością informacji w czasie przeznaczonym napodjęcie decyzji.
• Nieosiągalność kompletu informacji
• Ryzyko decyzyjne
Źródło: Kemball-Cook, 1973
Zalew dostępnych informacji
(information overload)
Implementacja SI, SIt
Potrzeba zapełnienia luki informacji wdrożenia SIwspartego SIt zależy od:
• Profesji
• Domeny działalności
• Pozycji danej osoby w hierarchii organizacji / Organizacji na rynku
• Czynników motywujących pozyskiwanie informacji
• Potrzeby podjęcia decyzji
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 6
Podsumowanie
System informatyzowany – którego funkcjonowanie ma być ulepszonedzięki wprowadzeniu lub udoskonaleniu systemów komputerowych.
System zarządzania
System informacyjny
System informatyczny
Informacje
System decyzyjny …
…… … …
Podsumowanie
Źródło: Szymonik 2015
Dane – Informacje – Wiedza - Mądrość
Źródło: Tadeusiewicz 2014
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 7
Dane dla SI
• Dane reprezentują fakty.• W systemach zarządzania wspomaganych komputerowo dane są
kodowane za pomocą odpowiednich symboli.
• Mogą być rejestrowane, przetwarzane i przesyłane.
• Dane są przesyłane do świadomości odbiorcy w postaci komunikatu.
• Choć same dane nie mają znaczenia ani celu, to dobór odpowiednichsymboli może narzucać lub sugerować ich określoną interpretację.
• Dane są to tylko nieprzetworzone fakty, liczby,zakodowane zdarzenia.
• Dane poddane przetworzeniu i analizie = informacje
Informacje w SI
Treść o określonym znaczeniu o czymś, dla kogoś i ze względu nacoś, wyrażana za pomocą znaków językowych lub/ipozajęzykowych [Lyons, 1984]
Treść zaczerpnięta ze świata zewnętrznego, która zwiększawiedzę lub zmniejsza niewiedzę decydującego, niepewność i
nieokreśloność sytuacji decyzyjnej [Wierzbicki, 1981]
Informacja to dane zawarte w komunikacie, zinterpretowaneprzez odbiorcę, mające dla niego znaczenie i wnoszące do jegoświadomości element nowości, czyli zmniejszające jegoniewiedzę.
!!! By dane stały się informacją niezbędny jest ich odbiorca
.
Informacje w SI
Informacja:
• czynnik zwiększający wiedzę o otaczającej rzeczywistości
• niewyczerpywalny zasób organizacji
• przetworzona i przeanalizowana postać danych
Problem redundancji (nadmiaru) informacji !
Kluczowe informacje w systemie gospodarczym(ekonomicznym) np. przedsiębiorstwie to informacjeekonomiczne, zarządcze i metainformacje.
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 8
Informacje w SI
• Ekonomiczne – o wszelkich faktach ekonomicznych,gospodarczych
• Makro- i mikroekonomiczne, wartościowe, ilościowe ijakościowe, wewnętrzne i zewnętrzne, prospektywne(planistyczne, prognostyczne), retrospektywne (statystyczne,sprawozdawcze, ewidencyjne), periodyczne i ciągłe,jednostkowe i zagregowane
• Zarządcze – wykorzystywane w procesie zarządzania
• strategiczne, taktyczne, operacyjne
• Metainformacje – opisujące system informacyjny i jegozasoby informacyjne
Informacje ekonomiczne w SI
• Faktograficzne – opisują stan obiektu przez wskazanie cechy i jejwartości.
• Techniczne – dotyczą obiektów technicznych i własności technicznych,fizyko-chemicznych
• Techniczno-ekonomiczne – dotyczą obiektów technicznych i własnościekonomicznych
• Semantyczne – określają znaczenie (semantykę) obiektu.
• Proceduralne – opisują sposób działania
• Normatywne – określają normy nakładane na obiekt lubwyznaczają warunki jego funkcjonowania
• Klasyfikacyjne (taksonomiczne) – stanowią kryteria rozpoznawaniaklasy, do której obiekt należy
• Strukturalne – opisują budowę (strukturę) obiektu.
Informacje w SI
Rodzaje informacji wg czasu• Retrospektywne
• Bieżące
• Prospektywne
Rodzaje informacji wg Senn’a [1990]
• Pokrzepiające
• Rozwojowe
• Ostrzegawcze
• Planistyczne
• Operacyjne
• Opiniodawcze
• Kontrolowane
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 9
Informacje w SIFunkcje informacji
• Informacyjna (powiadamiająca)
• Decyzyjna
• Sterująca
• Modelowania
• Kapitałotwórcza
• Pomiarowa
• Demokratyzująca
• Kulturotwórcza
Informacje w SI
Własności informacji
• Istnieją obiektywnie
• Interpretacja subiektywna
• Jedna informacja = jedna cech
• Różnorodność
• Niewyczerpywalność
• Nie zużywają się
• Multiplikatywność
Informacje dobrej JAKOŚCI
• Przydatność
• Poprawność
• Użyteczność (operatywność, skuteczność)
• Doznaniowość
• Opłacalność (oszczędność, efektywność)
• Rzetelność
• Kompletność (wystarczalność)
• Istotność (znaczenie użytkowe, waga)
• Odpowiedniość
• Dokładność
• Aktualność
• Szczegółowość
• Jednoznaczność
• Zrozumiałość
• Wiarygodność
• Selektywność
• Adresowalność
• Terminowość
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 10
Wiedza w SI
„Wiedza to płynne połączenie ukształtowanego
doświadczenia, wartości, informacji kontekstowej i
ekspertyzy, które zapewniają model oceny oraz pozwalają
wcielić nowe doświadczenia i informacje. Swój początek i
odniesienie znajduje w umysłach ludzi posiadających
wiedzę. Jest osadzona w dokumentach, repozytoriach,
procedurach, procesach, praktykach i normach
organizacyjnych” [Davenport i Prusak, 1998: 5].
Wiedza w SI
Nonaka (1992) wyróżnia wiedzę:
• niejawną (ukrytą) - będąca jedynie w umysłach ludzi „tacit knowledge” Polanyi 1958
• Indywidualna
• Ulotna
• „twardą” (konkretną) - jawna, opisana, zawarta wprocedurach i normach
• Obiektywna
• Trwała
Wiedza w SI
• Ezoteryczna vs egzoteryczna
• Ogólna vs specjalistyczna
• Użyteczna vs bezużyteczna
• Jawna vs ukryta
• Otwarta vs ukryta vs ślepa vs nieznana (tzw. modelJohari window)• Ja wiem i inni wiedzą
• Tylko ja wiem
• Tylko inni wiedzą
• Nikt nie wie
Źródło: Kisielnicki 2004
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 11
Wiedza w SIWg różnorodności
• Faktograficzna
• Proceduralna
• Semantyczna
• Normatywna
• Strukturalna
Wg różnorodności
• Pewna
• Niepewna
• Hipotetyczna
• Niewiedza
Wg ogólności
• Teoretyczna
• Empiryczna
• Sterująca
Wg ogólności zakresu
• Specyficzna
• Abstrakcyjna
• Interdyscyplinarna
Wiedza dla SI
Cztery główne kategorie wiedzy
1. O faktach – Know What – wiedzieć co
2. O prawach zachodzących w naturze, umyśle człowieka orazw społeczeństwie – Know Why – wiedzieć dlaczego
3. O umiejętnościach ludzi, zespołów, sposobach wykonywaniazadań – Know How – wiedzieć jak
4. O zdolnościach i wiedzy poszczególnych jednostek – KnowWho – wiedzieć kto
5. O czasie - Know When - wiedzieć kiedy
6. O miejscu - Know Where wiedzieć gdzie
Wiedza w SI
Wiedza wydobywana przez technologię komputerową w SI
• Standardowa – pewna, wynikająca z faktów,udowodnionych przesłanek teoretycznych (dedukcja)
• Prosta – proste algorytmy logiczne jak koniunkcja,alternatywa, negacja
• Złożona – wymaga modelowania matematycznego,statystycznego, ekonometrycznego
• Niestandardowa – niepewna częściowo potwierdzonafaktami – indukcja, przypuszczenia
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 12
Wiedza w SI
Źródła wiedzy
• Wnętrze (ludzie, urządzenia, …)
• Otoczenie (jednostki indywidualne, organizacje, natura, …)
Transfer wiedzy w SI
• Bezpośredni
• Kanały komunikacji: tradycyjne & cyfrowe
• Pośredni przez sieć komputerową
Cechy wiedzy
• Dominacja wśród innych zasobów
• Niewyczerpywalność
• Symultaniczność
• Nieliniowość
• Niematerialność
• Ulega szybkiej dezaktualizacji
• Możliwość tworzenia różnymi metodami
• Poliwalencja
• Dynamika
Dane – Informacje – Wiedza - Mądrość
• DANE (potencjalne stanowiące informacje) INFROMACJA (dane użyteczne
w realizacji celu) WIADOMOŚĆ (celowo, świadomie przekazana
informacja)
• DANE (pobieranie / selekcja) dane użyteczne (przetwarzanie) Dane
przetworzone (analiza) INFORMACJE (interpretacja, w tym z
wykorzystaniem sztucznej inteligencji) WIEDZA
• DANE INFORMACJA (dane przeanalizowane) WIEDZA (selekcja pod
kątem konkretnych problemów i ukierunkowanie na cel) DECYZJE I
DZIAŁANIA
• MĄDROŚĆ … przyszłość SI ?
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 13
Dane – Informacje - Wiedza
Źródło: Grabowski i Zając 2009
Źródło: Klonowski 2004
Elementy systemu informacji
• Źródła danych
• Metody gromadzenia danych
• Metody przetwarzania danych
• Kanały przepływu informacji
• Środki materialne
• Ludzie
• Miejsca przeznaczenia informacji
Elementy systemu informacji
• Źródła danych
• Wewnętrzne / Zewnętrzne
• Metody gromadzenia danych
• Pierwotne (bezpośrednie) / Wtórne (pośrednie)
• Otwarte / Zamknięte
• Ilościowe / Jakościowe
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 14
Źródła informacji
Źródło: Nowicki i Sitarska 2010
Elementy systemu informacji
• Metody przetwarzania danych
• Ilościowe / Jakościowe
• Kanały przepływu informacji
• Scentralizowane / Zdecentralizowane
• Formalne / Nieformalne
• Analogowe / Cyfrowe
• Pionowe / Poziome
Elementy systemu informacji
Straty informacyjne
• Powstają na skutek zakłóceń i szumówkomunikacyjnych
• Efekt stosowania filtrów przez nadawcę i odbiorcęinformacji
• Filtry techniczne
• Filtry semantyczne
• Filtry pragmatyczne
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 15
Elementy systemu informacji• Środki materialne
• Hardware / Software
• Składowe / Kontekstowe
• Ludzie
• Profesjonaliści / Nieprofesjonaliści
• Administratorzy / Użytkownicy
• Miejsca przeznaczenia informacji• Stanowiska pracy• Komórki organizacyjne• Działy• Piony• SJB• Organizacja
Procesy informacyjne
• Generowanie (produkcja) informacji
• Gromadzenie (zbieranie, pozyskiwanie) informacji
• Przechowywanie (utrzymywanie, pamiętanie, magazynowanie, archiwizacja) informacji
• Aktualizacja informacji
• Przetwarzanie (przekształcanie, transformacja) informacji
• Typizacja
• Standaryzacja
• Udostępnianie (upowszechnianie) informacji
• Interpretacja (translacja na język użytkownika) informacji
• Przekazywanie (przesyłanie, transfer, prezentowanie, transmisja) informacji
• Wykorzystanie (użytkowanie) informacji
Procesy informacyjne • Generowanie (produkcja) informacji
• Wytworzenie informacji w ustalonym języku i nadanie jej formywiadomości
• Generator: człowiek lub maszyna
• Gromadzenie (zbieranie, pozyskiwanie) informacji• Identyfikowanie miejsc generowania i jej nośników
• Kontrola jakości informacji
• Zebranie i przemieszczenie nośników z miejsc generowania do miejscgromadzenia
• Tryb: ciągły, cykliczny, alertowy, jednorazowy
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 16
Procesy informacyjne
Generowanie & Gromadzenie informacji:1. Proces typu 1:1 – 1miejsce generowania : 1 miejsce gromadzenia
2. Proces typu M:1 – wiele miejsc generowania : 1 miejsce gromadzenia
3. Proces typu 1:N – 1 miejsce generowania : wiele miejsc gromadzenie
4. Proces typu M:N – wiele miejsc generowania : wiele miejsc gromadzenia
Bariery gromadzenia informacji ???
DOSTĘPNOŚĆ ŹRÓDEŁ
Ograniczenia generowania informacji ???
Klatka dostępności źródła informacjiKlatki wiedzyKlatki językowe
Procesy informacyjne
• Przechowywanie (utrzymywanie, pamiętanie,magazynowanie, archiwizacja) informacji• Ludzie zapamiętują i zapominają informacje
• Systemy techniczne i społeczne przechowują informacje wurządzeniach technicznych (na nośnikach)
• Gdzie i jak przechowywać ?
Procesy informacyjne
• Aktualizacja informacji• usuwanie zbędnych i dodawanie potrzebnych informacji,
• optymalizacja technologiczna i organizacyjna przechowalnościinformacji
• Przetwarzanie (przekształcanie, transformacja) informacji• generowanie informacji na podstawie innej informacji według
określonej procedury /algorytmu.
• algorytmy klasyczne i heurystyczne
• ma charakter semiotyczny
• podział informacji na części, selekcja, translacja, eliminacja częściinformacji, reorganizacja struktury informacji
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 17
Procesy informacyjne • Typizacja
• Grupowanie w bardziej jednorodne grupy informacji
• Forma agregacji
• Dobór cech różnicujących ???
• Standaryzacja• Zastosowanie stałego schematu tworzenia/przetwarzania treści i/lub
formy informacji
• Forma agregacji
• Rodzaje schematów ???
Procesy informacyjne
• Udostępnianie (upowszechnianie) informacji• Obligatoryjność / Fakultatywność
• Interpretacja (translacja na język użytkownika) informacji
• Przypisanie wiadomości do pewnego obiektu, procesu lub zdarzenia.
• Charakter semiotyczny
• Dobór odpowiedniego języka interpretacji !
• Przekazywanie (przesyłanie, transfer, prezentowanie, transmisja) informacji• Transfer informacji do finalnego użytkownika
• użytkownicy indywidualni, korporacyjni i zbiorowi
• Znaczenie czasu !
Procesy informacyjne
• Wykorzystanie (użytkowanie) informacji• Zdolność do interpretacji i odtworzenia treści posiadanej wiadomości do
własnych celów przez użytkownika finalnego
• Sposoby wykorzystania informacji:
• Tworzenie wiedzy
• Aktualizacja wiedzy
• Interpretacja wiadomości
• Podejmowanie decyzji
• Sterowanie
• Konsumpcja
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 18
Typy systemów informacyjnych
Wg dziedzin zastosowań• Medycyna
• Nauka
• Transport
• Bankowość
• Przemysł
• Handel
• Kultura i Sztuka
Rodzaje SI
Wg zasięgu i zakresu implementacji
• Sektorowe
• Terenowe
• Sektorowo-terenowe
• Sektorowo-problemowe
• Ogólnopaństwowe
Rodzaje SI
Information SystemsSystemy Informacyjne
Operations SupportSystems
Systemy Wsparcia Operacyjnego
Transaction ProcessingSystems
Systemy Transakcyjne
Process Contorl Systems
Enterprise Collaboration Systems(systemy współpracy w
przedsiębiorstwie)
Management SupportSystemsSystemy
Wspomagania Zarzadzania
Management Information SystemsSystemy Informacyjne Zarzadzania
Decision Support SystemsSystemy Wspomagania Decyzji
Executive Information systemsSystemy Informacyjne Kierownictwa
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 19
Rodzaje SI
Zakres dziedzinowy
• Cząstkowe
• Jednodziedzinowe
• Wielodziedzinowe
• Proste
• Bazowe
• Rozwinięte
• wspomagane projektowanie wyrobów (CAD), projektowanieprocesów (CAP), zapewnienie jakości (CAQ), wspomaganewytwarzanie (CAM)
• Kompleksowo zintegrowane• Komputerowo zintegrowane zarządzanie (CIM)
Prosty
Rozwinięty
Rodzaje SIZakres wspomagania funkcji zarządzania
Źródło: Klonowski 2004
Typy systemów informacyjnych
ZASIĘG- Systemy masowego komunikowania - Systemy informacyjno-decyzyjne - Systemy specjalistyczne
ZAKRES- obiektowe,- ponadobiektowe.
DZIEDZINA- Podsystem finansowo – księgowy- Podsystem planowania- Podsystem kadrowy- Podsystem zaopatrzenia,- Podsystem magazynowy- Podsystem analizy i ustalania cen- Podsystem obsługi produkcji- Podsystem obserwacji środowiska- Inne …
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 20
Typy systemów informacyjnych
• SET – Systemy Ewidencyjo-Transakcyjne
(lub Systemy Transakcyjne – ST)
• SID – Systemy Informacyjno-Decyzyjne
• SWD – Systemy Wspomagania Decyzji
• SE – Systemy eksperckie
• SIK – Systemy Informowania Kierownictwa
• SSI – Systemy Sztucznej Inteligencji
• ZSI – Zintegrowane Systemy Informatyczne
Źródło: Tadeusiewicz 2014
Systemy ewidencyjno-transakcyjne – SET
• charakter ewidencyjno-kontrolny
• zorientowane na bieżącą ewidencję działalności gospodarczejobiektu oraz na obsługę transakcji
• realizują proste procedury przetwarzania danych, przygotowują raporty i sprawozdania z bieżącej działalności
• wykorzystywane na najniższym, operacyjnym, szczeblu zarządzania i wspomagają podejmowanie decyzji dobrze ustrukturalizowanych
• mała przydatność dla potrzeb zarządzania
Przykłady SET: ewidencji sprzedaży, rachunkowości i kosztów, gospodarkiśrodkami trwałymi, gospodarki materiałowej, ewidencji środków finansowych,ewidencji zatrudnienia, ewidencji płac itp.
Systemy informacyjno-decyzyjne – SID
• Zapewniają efektywne gromadzenie danych, organizację ichprzepływu i sprawnego dostępu do danych z wykorzystaniemdużych systemów komputerowych.
• Działają w oparciu o bazy danych, które w prosty sposóbprzetwarzają a wyniki prezentują w postaci raportów.
Przykłady SID: finansowo-księgowe, kadry-płace, gospodarka magazynowa.
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 21
Systemy wspomagania decyzji – SWD
• Głównym zadaniem jest wspomaganie podejmowania decyzjistrategicznych i taktycznych.
• Wykorzystują bazy metod, które ukierunkowane są napodejmowanie decyzji z częściowo lub słaboustrukturalizowanymi problemami.
Podstawowe obszary stosowania SWD: planowanie działalności gospodarczej, inwestycje, zaopatrzenie, sprzedaż wyrobów i usług, gospodarka finansowa.
Systemy eksperckie/ekspertowe – SE
• Rozwiązują problemy z wykorzystaniem opisu (reprezentacji)wiedzy i procesu rozumowania.
• Generują decyzje w oparciu o bazy wiedzy i mechanizmysztucznej inteligencji. Dzięki temu mogą tworzyć różnorodnemodele sytuacji decyzyjnej, uwidaczniać otrzymanerozwiązania i objaśniać je.
• Do rozstrzygania problemu posługują się programamizawierającymi tzw. reguły heurystyczne, które odzwierciedlająwiedzę ekspertów dziedzinowych.
Systemy eksperckie/ekspertowe – SE
• interpretacyjne
• predykcyjne
• diagnostyczne
• kompletowania
• planowania
• monitorowania
• sterowania
• poprawiania
• naprawy
• instruowania
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 22
Systemy informowania kierownictwa – SIK
Są to systemy pozwalające skupić uwagę raczej na ogólnym,sprawnym działaniu firmy, niż na optymalizacji decyzji. Służątemu rozbudowane systemy zapytań oraz indywidualizacjaprzedstawionych raportów i narzędzi komunikacji zsystemem.
SIK – Systemy Informowania Kierwonictwa
• SIK działa na tych danych (z ST), które interesująkonkretne stanowisko kierownicze, związane z określonądziałalnością SG.
Wyjścia z SIK
1. Raporty periodyczne
2. Raporty o sytuacjach wyjątkowych
3. Raporty dotyczące prognoz
SIK NIE WSPOMAGA SAMEGO WYBORU DECYZJI ANI JEJ WARIANTÓW!
SIK – System Informacyjny kierowania
Dwustronne oddziaływanie z:• Dyrekcją, kierownictwem
• Kierownikami działów
• Firmami partnerskimi
• Giełdą
• Bankiem
• Regulatorami (grupami interesu, agencjami regulacyjnymi)
• Publikatorami
• Strategicznymi sojusznikami
• Otoczeniem makro
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 23
Efektywność SIK & SWD
• Zgodność z wymaganiami poszczególnych zamawiających
• Szybkość i efektywność kosztowa dostępu do danych i informacji
• Przepływ informacji zgodny ze strukturą organizacyjną i przepływem pracy
Komponenty
• Dane przetwarzane• Jakie informacje są niezbędne?
• Przetwarzanie danych• Jaki jest zakres przetwarzanych
danych?
• Technologia• Jakiego typu hardware i software
jest potrzebny?
• Decydenci• Kto jest odbiorcą przepływajacych
informacji?
Systemy sztucznej inteligencji – SSI
• Są to systemy uczące się na podstawie własnegodoświadczenia.
• Podstawowe narzędzie: sieci neuronowe składające się zesztucznych neuronów przetwarzających sygnaływejściowe w pojedynczy sygnał wyjścia. Zbiorypołączonych neuronów tworzą sieć, której struktura iorganizacja jest rezultatem uczenia się oraz gromadzeniadoświadczeń.
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 24
Zintegrowane systemy informatyczne – ZSI
• Modułowo zorganizowany system informatyczny,obsługujący wszystkie sfery działalności przedsiębiorstwa
Zintegrowane systemy informatyczne – ZSI
W systemach tych wymagana jest realizacja kilku poziomów integracji:
• Integracja systemu informacyjnego
• Integracja zastosowań
• Integracja danych
• Integracja systemów
Typy systemów informacyjnych
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 25
Źródło: Senczyna 2000
Ewolucja klas systemów informacyjnych zarządzania
Klasy systemów informacyjnych zarządzania
Ewolucja klas systemów informacyjnych zarządzania
• MRP/MRP II ERP ERP II
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 26
MRP
MRP (Material Requirement Planning) Planowanie PotrzebMateriałowych i sposobów ich zaspokajania
• służy do racjonalizacji planowania wydawanie zleceń zakupu i produkcji dokładnie w takim momencie, aby produkt pojawił się w potrzebnej chwili i w wymaganej ilości
Korzyści
• Redukcja zapasów
• Minimalizacja spóźnień produkcji
• Elastyczność czasowa wykonania zamówień
• Długoterminowe planowanie rozwoju zdolności produkcyjnych
MRP II
Manufacturing Resources Planning – MRP II czyliPlanowanie Zasobów Produkcyjnych - system zarządzaniaprodukcją, dystrybucją i kosztami umożliwiającypodejmowanie decyzji:
• co produkować? Ile? jakimi metodami? i za pomocąjakich środków
Funkcje:
• Budowanie prognozy sprzedaży
• Przyjmowanie i opracowywanie zamówień
• Metodyka analizy zamówień
• Logika pochłaniania prognozy
• Popyt niezależny
MRP II
Źródło: Klonowski 2004
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 27
Schemat funkcjonowania ERP
Enterprise Resource Planning (ERP, zwane także MRP III) -planowanie zasobów przedsiębiorstwa - włączone zostały systemy doradcze z bazami wiedzy oraz metody symulacji wariantów kierowania produkcją.
Optymalizacja procesów
biznesowych
ERPŹródło: Klonowski 2004
ERP II
Źródło: Klonowski 2004
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 28
SIZ w różnych obszarach funkcjonalnych przedsiębiorstw
Logistyczne systemy informacyjne (LSI)
LOGISTYKA optymalne kształtowanie łańcuchówzaopatrzeniowych od momentu pozyskiwania surowców dodostarczania produktu do odbiorcy „właściwy produkt, wewłaściwym miejscu i we właściwym czasie”.
• ZADANIA:• Zredukować zapasy
• Zapewnić ciągłość dostaw
• Zapewnić zbyt, aby towar nie zalegał w magazynie
Logistyczne systemy informacyjne (LSI)
• Przepływy informacyjne inicjują i towarzyszą przepływom dóbrmaterialnych oraz usług w systemie produkcyjnym.
• Integracja przepływu informacji powoduje, że system logistycznyjest skuteczny, otwarty i jest w stanie pokonać bariery pojawiające
się w procesach przepływu.
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 29
Logistyczne systemy informacyjne
Cele/ Korzyści wdrażania• synchronizacja procesów zaopatrywania, produkcji i dystrybucji;
• umożliwienie produkcji na zamówienie (ssanie) - w miejsceprodukcji „na magazyn” (tłoczenie);
• redukcja przestojów spowodowanych brakiem materiałów doprodukcji;
• redukcja poziomu utrzymywanych zapasów;
• poprawa obsługi klientów;
• wzrost klimatu zaufania dzięki dobrej komunikacji uczestnikówłańcucha logistycznego;
• możliwość stosowania podpisu elektronicznego, systemu ochrony icertyfikacji, standaryzacji w zakresie biznesu elektronicznego
Logistyczne systemy informacyjne
• planowanie produkcji, a w tym kształtowanie asortymentu
planowanie zagospodarowania hali produkcyjnej, kształtowanieprzepływów materiałowych, szeregowanie zadań na maszynachprodukcyjnych, minimalizacja zapasów produkcji w toku
• prognozowanie wielkości popytu (w czasie i przestrzeni) orazplanowanie zaopatrzenia, w tym wybór dostawcy, prognozowanie
podaży, planowanie możliwości substytucji materiałów i podzespołów
• obsługa klienta, w tym określanie potrzeb i wymagań klientów
• gospodarka magazynowa, w tym planowanie zagospodarowania
magazynu, planowanie przyjęć i wydań, planowanie alokacji zapasów,planowanie rozmieszczenia baz magazynowych (ilość, wielkość),sterowanie zapasami (poziom zapasów bezpieczeństwa)
Logistyczne systemy informacyjne
• planowanie dystrybucji, w tym wybór kanałów dystrybucji,
planowanie przewozów i przemieszczeń (marszrutyzacja), kompletowanierozwozu ładunku, formowanie ładunków, rozmieszczenie towarów wjednostkach ładunkowych
• zarządzanie transportem, w tym kształtowanie struktury
własności taboru transportowego, wybór gałęzi transportu i przewoźnika,przyporządkowanie taboru do zleceń przewozowych i załóg do taboru,sterowanie procesami odnowy taboru
• modelowanie sieci dystrybucyjnej, w tym lokalizacja centrów
logistycznych, baz magazynowo-transportowych, węzłów transportowych,kształtowanie połączeń transportowych między nimi
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 30
Produkcja
• Zarządzanie zapasami - raporty o ilości, gatunkach oraz wartości
posiadanych surowców, materiałów, półfabrykatów oraz o ich zużyciu.
• Harmonogramowanie produkcji - efektywne wykorzystywanie
urządzeń produkcyjnych w dostosowaniu do pracochłonnościprodukowanych wyrobów.
• Zaopatrzenie materiałowo-techniczne - zapotrzebowanie na
surowce, materiały, części
• Ewidencja zużycia czasu pracy - kto, kiedy, przy jakich operacjach
produkcyjnych pracował, ewidencjonowanie przerw w pracy i ich powody.
• Kontrola jakości wykonanej produkcji - sprawdzanie jakości
wyrobów
• Spedycja i odbiór - wysyłka wyrobów gotowych, fakturowanie,
odbiór dostaw
Produkcja
Źródło: Klonowski 2004
Produkcja
Źródło: Klonowski 2004
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 31
Computer Integrated ManufacturingZintegrowane Komputerowo Wytwarzanie
Marketing
• Badanie rynku - badanie gustów, tendencji rynkowych, działań
konkurencji.
• Rozwój produktu - powiązania pomiędzy popytem rynkowym na
dane towary a stojącą do dyspozycji SG techniką i technologią produkcji.
• Analiza i ustalanie cen – marża docelowa versus cena docelowa
• Promocja własnej produkcji - reklama, targi, wystawy itp.
• Zarządzanie relacjami z klientami (CustomerRelationship Management) – jeden z kluczowych czynników
strategicznych , polegający na selekcjonowaniu informacji o klientachw celu optymalizacji długoterminowych korzyści. CRM wymagawprowadzenia filozofii i kultury zarządzania zorientowanej na klienta,zapewniającej efektywne procesy: marketingu, sprzedaży i serwisu
MarketingTypowe funkcje CRM • analiza profilu klienta
• ewidencja i ciągła aktualizacja danych o kontaktach z klientami orazgromadzenie wiedzy o ich potrzebach, motywacjach i zachowaniach,
• mierzenie kosztów w zakresie marketingu, sprzedaży i usług oraz zysków zposzczególnych klientów,
• korzystanie z wiedzy o kliencie do ciągłego polepszania wynikóworganizacji w procesie uczenia się na podstawie sukcesów i porażek,
• planowanie, obsługa i analiza kampanii reklamowych oraz ofertowych,
• integracja działań marketingu, sprzedaży i usług dla osiągnięcia wspólnychcelów,
• analiza skuteczności i efektywności instrumentów marketingu,
• operacyjna obsługa sprzedaży wyrobów i usług,
• analiza sprzedaży,
• integracja kanałów dystrybucji,
• analiza satysfakcji i lojalności klienta,
• .
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 32
Finanse
• Planowanie, budżetowanie oraz sterowanie zasobamifinansowymi
• Rachunkowość kosztów - określenie na co i w jaki sposób
wydawane są środki pieniężne, organizacja i monitoring centrówodpowiedzialności.
• Zarządzanie funduszami - ocena wystarczalności zasobów
pieniężnych do pokrycia zobowiązań, realizacji inwestycji itp.
• Rachunkowość finansowa - ewidencjonowanie i analiza transakcji
pieniężnych gotówkowych i bezgotówkowych, analiza ekonomiczno-finansowa
• Sprawozdawczość finansowa – przygotowanie, realizacja, kontrola
sprawozdań finansowych
• Inwestycje finansowe – monitoring portfela inwestycyjnego, analiza
techniczna kursów (akcji, walut, cen surowców)
ZZL
• Rekrutacja i selekcja
• Normowanie stosunków i warunków pracyzatrudnionych pracowników – ewidencjowanie i rozliczenie
umów, zobowiązań wobec pracowników, system motywacji i ocenypracowniczej
• Ewidencja pracy - wynagrodzenia, urlopy, ubezpieczenia, zwolnienia z
tytułu choroby (analiza absencji), ewidencja czasu pracy (w tym przerwzawinionych i niezawinionych)
• Kartoteka kadrowa - dane personalne o poszczególnych
pracownikach, harmonogram szkoleń obligatoryjnych (np. bhp, licencjazawodowa) oraz fakultatywnych.
Zarządzanie wiedzą
Źródło: Klonowski 2004
• Wspomaganie procesów wiedzy: tworzenia, przechowywania,
analizowania, wykorzystania, dzielenia się, ochrony etc.
• Biuletyny elektroniczne (elektronicznych (newsletter, słowniki, encyklopedie,biblioteki publikacji itp.), poczta elektroniczna, grupy dyskusyjne, tele-konferencje, obsługa Entranetu, repozytoria wiedzy, repozytoria przypadków,bazy kompetencji,
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 33
Inne systemy
EDI – elektroniczna wymiana standardowo sformatowanychdanych przy minimalnym udziale ludzi.
• Zastosowania: w handlu, transporcie, przemyśle, administracji do
przesyłania formularzy zamówień, potwierdzeń, zleceń wysyłkowych itp.
• Problemy:• uszkodzeniu może ulec nośnik, w konsekwencji nastąpi strata informacji
• może się zmienić standard zapisu (format, oprogramowanie) utratamożliwości odczytu
Inne systemy
Rynki elektroniczne (RE) – systemy informacyjno –telekomunikacyjne, w którego bazie danych zgromadzonoinformacje na temat różnych przedsiębiorstw z danej branżyoraz ich wyborach na określonym rynku.
• Cechy• ma ważny lub decydujący wpływ na strukturę rynku i zachodzące w
nim procesy
• Funkcje• Dynamizacja i globalizacja rynków; Przyspieszenie reagowania na
zmiany zachodzące na rynku, Przyśpieszenie obiegu informacjihandlowych; Skrócenie terminów zawierania transakcji rynkowych;Zwiększenie konkurencyjności; Likwidowanie zatorów płatniczych.
Inne systemy
• Geographical Information System (GIS) - systemrejestracji i przetwarzania informacji przestrzennych.
• Zadania: wspomaganie procesu podejmowania decyzjiadministracyjnych i gospodarczych w układzieprzestrzennym:• Opracowanie map struktury własności
• Opracowanie map instalacji nad ziemią, na ziemi i pod ziemią
• Organizowanie badań statystycznych w układzie przestrzennym (np. wzakresie rolnictwa, leśnictwa)
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 34
WDRAŻANIE
SYSTEMÓW INFORMACYJNYCH
Projektowanie SI
Źródło: Tadeusiewicz 2014
Definiowanie wymagań SI
Wymagania ogólne - wynikające z cech organizacjiużytkownika, trybu, zakresu i form eksploatacji pakietu
1. Cechy (wymagania) organizacyjne użytkownika –warunki użytkowania
2. Wymagania wobec dostawcy
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 35
Definiowanie wymagań SI
3. Wymagania sprzętowe eksploatacji
4. Wymagania dot. oprogramowania
Czynniki jakości SI
Źródło: Tadeusiewicz 2014
Modelprocedury
wyborupakietu
SI
Źródło: Klonowski 2004
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 36
Wdrażanie SI
• Trójkąt planowania projektu SI
• Wybór metodyki realizacji projektu SI
• Metodyki, a role w procesie projektowania
• Metody zwinne (lekkie, ang. agile) – wiemy co chcemyosiągnąć, ale nie wiemy jak
• brak możliwości opracowania struktury podziału pracy,harmonogramu, budżetu
• Współpraca z klientem ponad formalne ustalenia !
Źródło: http://innovationexcellence.com/
Wdrażanie SI - metody zwinne
Wdrażanie nowego SI - ustalenie potrzeb informacyjnych
IDENTYFICKACJA – ANALIZA – SYNTEZA – OCENA
1. Identyfikacja problemu zarządczego
• problem, cele, użytkownicy, atrybuty, relacje
2. Opracowanie modelu opisowego
• lista danych zaspokajających potrzeby
3. Opracowanie modelu strukturalnego
• relacje współzależności, relacje przyczynowo-skutkowe
4. Weryfikacja• zgodność z oczekiwaniami
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 37
Wdrażnie nowego SI - ustalenie potrzeb informacyjnych1.BADANIE PRZEZ PRODUKT
• Badanie potrzeb jako produkt uboczny
2.CAŁOŚCIOWE STUDIUM
• Kadra / benchmarking systemowy
3.BADANIA CZYNNIKÓW WARUNKUJĄCYCH POWODZENIE
• Obszary / funkcje/ interesariusze
4.SYSTEM KLUCZOWYCH WSKAŹNIKÓW
• Parametry oceny rynkowej
5.BADANIA WŁASNOŚCI INFORMACJI
• Własności informacji dobrej jakości
Metody Zalety Wady
Wywód teoretyczny Uznanie, obszerność Abstrakcja
Wywiady Konkretność Niekompletność
Ankiety Autentyzm Względy personalne
Obserwacja bezpośrednia Obiektywizm Zależność od sytuacji
Źródło: Flakiewicz 2002
Wdrażanie nowego SI – przebieg wdrożenia
Strategie wprowadzania zmian:1. Perswazja
2. Partycypacja
3. Adaptacja
Strategie przypadków szczególnych:
4. Dokształcanie
5. Negocjacje
6. Przypadki indywidualne
Utrzymanie/Pielęgnacja SI
System informatyczny nie wystarczy zaprojektować iwdrożyć
• „maintenance” czyli „pielęgnacja systemu”.
Systemy informacyjne w zarządzaniu - wykład 2017-03-30
© Patrycja Klimas 38
Audyt SIParametry audytu SI• Dostępność dla użytkowników
• Priorytetowość użytkowników
• Aktualność informacji
• Rzetelność (prawdziwość, wiarygodność) informacji
• Kompletność informacji
• Porównywalność informacji
• Przetwarzalność informacji
• Szczegółowość informacji
• Poufność informacji względem użytkowników
• Niezawodność SI
• Elastyczność SI
• Wydajność SI
• Ekonomiczność SI
• Czas reakcji SI
• Stabilność SI
• Bezpieczeństwo SI
• Łatwość użytkowania SI
POWODZENIA NA ZALICZENIU