Substancje psychoaktywneAmfetamina, MDMA, GHB, Kokaina, LSD, Efedryna, Pseudoefedryna, Opiaty

Zespół serotoninowyZłośliwy zespół neuroleptyczny

Dr n. med. Dorota SzpakKlinika Toksykologii i Chorób ŚrodowiskowychUniwersytet Jagielloński Collegium MedicumKraków

W 1974 r. Komitet Ekspertów WHO ustalił

podstawowe typy toksykomanii:Typ morfinowy – charakteryzujący się silną zależnością

psychiczną i fizyczną oraz zwiększeniem tolerancji, jak również wyraźnymi objawami abstynencji.

Typ kokainowy – charakteryzujący się silną zależnością psychiczną, nieco słabszą fizyczną, znacznym zwiększeniem tolerancji oraz zespołem abstynencji.

Typ amfetaminowy – wyraża się zależnością psychiczną i brakiem zależności fizycznej. Wyraźne zwiększenie tolerancji.

Typ khat (katyna pochodna efedryny) – przeważa zależność psychiczna, brak lub słaba zależność fizyczna przy braku zwiększania tolerancji.

Typ sublimacji halucynogennych – słabo wyrażona zależność

psychiczna przy braku zależności fizycznej i braku zwiększenia tolerancji.

Rozpoznanie uzależnienia (spełnienie ≥3) Silne pragnienie lub uczucie przymusu brania substancji

Trudności w kontroli brania danej substancji (dotyczą

zachowań w momencie rozpoczęcia, zakończenia oraz skali

użycia substancji)

Wystąpienie objawów odstawiennych w momencie

przerwania stosowania lub nawet próby ograniczenia ilość

branej substancji

Wzrastająca tolerancji dawki

Postępujące zaniedbywanie się lub poszukiwanie

alternatywnych przyjemności i interesów

Stałe branie substancji pomimo ewidentnych objawów jej

szkodliwości

Amfetamina D,L-beta-fenyloizopropyloamina (siarczan, fosforan) Pierwsza synteza w 1887 roku

Siarczan amfetaminy (leczenie astmy, nieżyt nosa, depresji, ch. Parkinsona, migreny, choroby morskiej, manii, schizofrenii, impotencji), potem u żołnierzy „na zmęczenie”, „na odchudzanie”

Pierwsze nadużywania w latach 60-tych, wyparta w USA w latach 70-tych przez kokainę

Forma: płyn, proszek Droga wchłaniania: przewód pok., pozajelitowo, palona/wąchana

Amfetamina D,L-beta-fenyloizopropyloamina (siarczan, fosforan) Vd 3-5l/kg Wiązanie z białkami 16% Biol. okres półtrwania= 8-10h w moczu kwaśnym, do 12h w

moczu fizjolog., do 16-31h w moczu alkalicznym Dawka okazjonalna (działka) 5-20mg Max. Działania po 1-2h Objawy zatrucia po 30-100mg Dawka śmiertelna doustna 20-25mg/kg.m.c. Ale obserwacja kliniczna jest bardziej miarodajna niż

szacowanie dawki spożytej

Amfetamina- biotransformacja

Oksydatywna deaminacja do fenyloacetonu z dalszym utlenianiem do kwasu benzoesowego, który wiąże się z glicyną i w postaci kwasu hipuronowego wydalany z moczem

Mała ilość ulega przemianie do norefedryny

Wydalanie głownie z moczem, szybkość zależy od pH moczu, przy zakwaszeniu gwałtownie się zwiększa nawet o wzrost wydalania wolnej amfetaminy.

Przechodzi przez łożysko, zespół odstawienny u noworodków (drgawki, hipoglikemia

Przechodzi do mleka kobiecego

Amfetamina- niebezpieczne interakcjeLeki których metabolizm jest hamowany przez amfetamine:

hipotensyjne ( alfa-blokery: prozasin, doxazosin,

phenoksybenzamina, guanetydyna)

beta-blokery

fenobarbital

fenytoina

Leki których metabolizm jest przyspieszany przez amfetamine:

Kumarynowe pochodne

Inhibitory MAO

Opioidy

Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne

Amfetamina – mechanizm działania Pobudza przekaźnictwo dopaminergiczne i noradrenergiczne

Działa bezpośrednio na receptory adrenergiczne alfa i beta w ośrodkowym i obwodowym układzie nerwowym, hamuje MAO

Pobudza OUN: przejściowe przyśpieszenie procesów kojarzenia, znosi uczucie głodu

LECZ DŁUGOTRWAŁE BRANIE POWODUJE OBNIŻENIE ZASOBÓW DOPAMINY W TAK ZWANEJ ŚCIEŻCE NAGRODY

Nasila skurcz zwieraczy

Zwiększa wydolność fizyczną

Szybki rozwój tolerancji na dawkę i osłabienie wrażliwości

Amfetamina- ostre zatrucieOUN: bóle, zawroty głowy, brak łaknienia, przyśpieszenie mowy,

szerokie źrenice, słabo reagujące na światło, wzmożone odruchy ścięgniste, pobudzenie psycho-ruchowe, dezorientacja, halucynacje, delirium, drgawki, coma, hipertermia, depresja ośrodka oddechowego, objawy zespołu serotoninowego, krwawienie śródczaszkowe.

Ukł. krążenia: tachykardia/odruchowa bradykardia , arytmia, ischaemia, kardiomiopatia ostra i przewlekła, rozwarstwienie aorty, nadciśnienie tętnicze (S/D)

Hipertermia: dysfunkcja podwzgórza, wzmożona aktywność mięśni, kwasica metaboliczna, drgawki. Opisywano wzrost ciepłoty do 45oC

RabdomiolizaMartwica cewek nerkowych Koagulopatia Tyreotoksykoza

Amfetamina- ostre zatrucie

Płuca: tachypnoe, obrzęk płuc, ARDS, nadciśnienie płucne (przewlekłe nadużywanie)

Ukł. Moczowy: niewydolność (przednerkowa, nerkowa, niedokrwienie),ostre śródmiąższowe zapalenie nerek bez rabdomiolizy, hipertermii. Częste objawy dyzuryczne-wzrost napięcia zwieracza pęcherza (zwykle po dożylnym podaniu amfetaminy- wynik bezpośredniego obwodowego pobudzenia receptorów alfa adrenergicznych)

Wątroba: hepatotoksyczne uszkodzenie w połączeniu z ciężką hipertermią i skurczem naczyniowym

Przewód pokarmowy: nudności, wymioty, bóle kurczowe brzucha, biegunka, krwawienie, niedokrwienne colitis (przewlekłe nadużywanie)

Krew: hipo- hiperkaliemia

Skóra: bladość/ przekrwienie, potliwość, wypadanie włosów

Powikłania brania amfetaminyMedyczne: układ krążenia- nadciśnienie, arytmia, incydenty mózgowe,

niewydolność krążenia infekcje- ropnie, wzw B i C, HIV, sepsa ginekologiczne- niedorozwój płodu, poronienie, odklejenie łożyska,

poród przedwczesny, wady serca, dróg żółciowych, rozszczep podniebienia, opóźniony wzrost

inne- utrata wagi ciała, problemy stomatologiczne, padaczka cerebral vasculitisPsychiatryczne: Lęki depresje zachowania antysocjalne Zespół sprania „kac” „flashback” psychozy paranoidalne (psychoza amfetaminowa) utrzymują się

10dni-6miesięcy objawy abstynencji (brak fizycznego zespołu odstawienia)

Amfetamina-”ICE” Czysta, krystaliczna postać metamfetaminy Palona, wdychana, dożylnie Wywołuje „rush” Objawy utrzymują się 8-24 godzin Ciężkie psychozy Kwasica metaboliczna

MDMA “Ecstasy”

Structuralnie podobny do

amfetaminy (stymulant) i

mescaliny (halucynogen)

Klinicznie: tachycardia,

mydriasis, diaphoresis,

hypertermia,

hyponatremia,

niewydolność wątroby,

kardiotoksyczność

Leczenie:

Głównie wspomagające

Benzodiazepiny

Zabezpieczenie spokoju

pacjentowi

Unikać beta-blokerów

Mogą wywołać nadmierną

stymulację alfa

receptorów

Jeżeli już to labetolol

phentolamina

Lignocaina

Natrium bicarbonicum

(zaburzenia komorowe

rytmu po kokainie)

Nitrogliceryna

Nitroprusydek Na

Poamfetaminowy zespół odstawienny

Zwykle nie jest stanem zagrażającym życiu Depresja Zachowania samobójcze Lęki Bóle brzucha (kolkowe) Objawy nieżytowe żołądka, jelit Bóle głowy Pocenie się Letarg Wzrost łaknienia Szczyt objawów przypada 2-3 dni od odstawienia Czasami przewlekła psychoza, dyskinezy, zaburzenia zachowania

(kompulsywne, powtarzanie) przez kilka tygodni

Ostre zatrucie-leczenie

Life support Monitorowanie ciepłoty ciała Monitorowanie CPK, elektrolity, RKZ, funkcji nerek, glikemi

Dekontaminacja-po doustnym przyjęciu Raczej nie prowokować wymiotów, przeprowadzać płukania

żołądka po indukcja drgawek, prowokacja skoku CTK, zaburzeń rytmu

Dopuszczalne podanie węgla aktywowanego

Ostre zatrucie-leczenie Drgawki: benzodiazepiny, fenobarbital, propofol Nadciśnienie tętnicze: jest zwykle przejściowe i jeżeli nie

utrzymuje się długo nie wymaga leczenia, dobrze działa sedacja benzodiazepiną.

Ostateczność do podanie nitroprusydku sodu 0.1mcg/kg/min, NTG 10-20mcg/min i wzrost o 5-10mcg/min co 5-10min.Fentolamina 5mg iv Delirium: benzodiazepina, droperidol (uwaga na wydłużenie QTc),

Haloperidol Hypertermia: fizykalne oziębianie + sedacja (benzodiazepina) Rabdomioliza: uzupełnianie płynów, forsowanie diurezy

(mannitol, furosemid), alkalizacja nie jest rutynowo rekomendowana (alkaloza, hipokalcemia, hipokaliemia), kontrola drgawek, relaksacja mięśni, wyrównywanie elektrolitów

Zaburzenia rytmu: tlenoterapia, wyrównywanie jonów, kwasicy, komorowe zaburzenia- pierwsza linia: lignokaina, amiodaron (uwaga na QTc), potem kardiowersja

Kokaina: Metylobenzoiloekgonina, Neurocaine, Cocaine.

Alkaloid zawarty w liściach Erythroxylon coca, wyodrębniony przez ekstrakcję.

Możliwość narażenia i zatruć występuje w przemyśle farmaceutycznym, laboratoriach badawczych oraz w lecznictwie.

Rodzaje kokainy

I. Wodorochlorek kokainy

biały proszek, najpopularniejsza postać używana donosowo lub i.v. Nie można jej palić, ponieważ ogień ją dezaktywuje

II. „Freebase” kokaina

chemicznie zmieniona kokaina (alkaloidal cocaine). Może być palona- szybki sposób aby poczuć się na haju

III. ‘Crack’ kokaina

crack to rodzaj „freebase” kokainy sprzedawanej w formie kryształów lub „skały”. Zwykle palona

Crack

Dodawany do tytoniu lub marihuany

Bardzo szybko przechodzi do OUN (po 3-5 sekundach!) pojawia się euforia

Kiedy narkotyk przestaje działać wstrząs jest tak gwałtowny i dotkliwy, że występuje konieczność przyjęcia następnej dawki

Dlatego uzależnienie od palenia Cracka występuje w bardzo krótkim czasie

Kokaina- Losy w organizmie

wchłania się dobrze z błon śluzowych nosa, spojówek i z powierzchni ran.

Stosowana jest zewnętrznie.

W organizmie ulega hydrolizie, uwalniając grupę metylową, co prowadzi do powstania benzoiloekogniny.

Dalsza hydroliza prowadzi do powstania ekogniny i kwasu benzoesowego.

Największe ilości kokainy wydalane są z organizmu w ciągu 5-6 h od jej przyjęcia, a całkowite wydalenie może trwać kilka dni.

Mechanizm działania toksycznego

Alkaloid o silnym, lecz krótkotrwałym działaniu miejscowo znieczulającym i zwężającym naczynia krwionośne.

Poraża zakończenia nerwów czuciowych.

Działa też ośrodkowo, poraża strefę hamowania OUN, powoduje ogólne pobudzenie z euforią. Z tego powodu jest nadużywana przez narkomanów.

Nadużywanie prowadzi do uzależnienia (nałogu).

Kokaina powoduje zatrucia ostre i przewlekłe, których nasilenie zależy od szybkości przenikania alkaloidu do OUN.

Przedawkowanie kokainy

Duże różnice osobnicze w objawach przedawkowania w zależności od drogi podania, dawki.

Objawy mogą różnić się intensywnością, zwykle są krótkotrwałe.

Przypadki zgonów są rzadkie:

drgawki/ stan padaczkowy zawał serca udar mózgowy niewydolność nerek

Natychmiastowe efekty małych dawek kokainy

Efekt może trwać od kilku minut do kilku godzin:

dobre samopoczucie, pewność siebie

podekscytowanie/ niepokój

podejmowanie ryzykownych zadań niż normalnie

brak poczucia głodu

poczucie zwiększonej wydolność fizycznej/ umysłowej

zachowania agresywne

wzmożone libido

Przyjęcie dużej dawki

ból głowy/ zawroty głowy

uczucie wyczerpania

zachowania gwałtowne i agresywne

upośledzenie koncentracji

upośledzenie libido

brak zapału do pracy

ból w klatce piersiowej

udar mózgu

drgawki

objawy psychotyczne

Powtarzalne (w przeciągu kilku godzin) branie dużych dawek kokainy

ekstremalny niepokój psychoruchowy podniecenie paranoja halucynacje zawroty głowy nudności i wymioty drżenia nieprzewidywalne gwałtowne, agresywne zachowania utrata zdolności koncentracji utrata zdolności koordynacji utrata zainteresowania seksem utrata ambicji i motywacji ból serca atak serca psychoza paranoidalne hipertermia przyśpieszenie, spłycenie oddechu.

Powikłania krótkotrwałe podczas brania kokainy fizjologiczne pobudzenie, wzrost ciepłoty ciała, pulsu

wzmożony nastrój, wesołkowatość

podniecenie

uczucie dobrostanu

brak odczuwania głodu

poddawanie się panice

upośledzenie koncentracji, uwagi

obojętność na ból i zmęczenie

uczucie wielkiej siły fizycznej i umysłowej

poszerzenie źrenic

pobudzenie seksualne

nieprzewidywalne i/lub gwałtowne zachowania

Efekty długotrwałego brania kokainy w dużych dawkach

nerwowość/nadpobudliwość

nudności

bezsenność

utrata wagi

psychoza

paranoja

wyczerpanie

halucynacje

depresja/niezdolność do odczuwania przyjemności

(anhedonia)

Niebezpieczeństwa wynikające z drogi podania

powtarzalne uszkodzenia śluzówki przewodów nosowych, przegród podczas zaciągania się i kichania.

kokaina zwykle jest mieszana z innymi toksycznymi substancjami podawanymi i.v. Może to wywoływać zarastanie żył, ropnie miejscowe i przerzutowe (mózg, wątroba) i uszkodzenia wsierdzia.

ludzie biorący kokainę nie mają często pojęcia o czystości i sile substancji, dlatego może dochodzić do przedawkowań i zgonów.

podana i.v lub s.c. kokaina powoduje silne obkurczanie się naczyń prowadzące do zaburzeń przepływu tkankowego i uszkodzenia tkanek. To może wystąpić nawet po jednorazowym podaniu kokainy.

ryzyko przenoszenia iniekcji (HIV, wzw B i C).

palenie kokainy prowadzi do zaburzeń wentylacji, przewlekły kaszel, bóle w klatce piersiowej, uszkodzenie płuc.

Tolerancja i uzależnienie

Każda osoba biorąca kokainę rozwija tolerancję na dawkę, aby uzyskać ten sam efekt musi brać z czasem większe dawki

Uzależnienie od kokainy- pojawiają się myśli, emocje, aktywności podyktowane poszukiwaniem kokainy. Następny etap to pojawianie się problemów zdrowotnych, związanych z pracą/ zarobkami, konfliktów z prawem i otoczeniem.

Nie wszyscy ludzie używający kokainy są uzależnieni!!!

Objawy odstawienne

Zespół odstawienia kokainowego przebiega w 3 fazach:

I. „Crash”- objawy występują w przeciągu pierwszych 2-4 dni:

podniecenie

obniżenie nastroju

intensywne poszukiwanie kokainy

ekstremalne osłabienie

Objawy odstawienne

II. „Withdrawal”, może trwać do 10 tygodni:

depresja

brak energii do życia

lęki

poszukiwanie kokainy

wybuchy gniewu/ śmiechu/ porywu

Objawy odstawienneIII. „Extinction”, tj. ugaszenie trwające bliżej w nieokreślonym czasie, obejmuje epizody poszukiwania kokainy, zwykle w wyniku określonych bodźców:

brak motywacji niezdolność do odczuwania przyjemności nudności/ wymioty „shaking” drażliwość/ pobudzenie bóle mięśni długi lecz zaburzony sen

Przedawkowanie kokainy-leczenieBadania hemodynamiczne na sercu wykazały:

Nitrogliceryna i phentolamina odwraca wywołaną kokainą vasokonstrykcje. Nie obserwowano tego efektu po podaniu labetalolu,

Propranolol nasilał vasoconstykcje –PRZECIWSKAZANY!!!

Esmolol i metoprolol mogą indukować hypotensję

Pierwsza linia leczenie: nitrogliceryna i benzodiazepiny,

Druga linia leczenia: phentolamina

Labetalol kontrowersyjny gdyż blokuje obwodowy efekt sympatykomimetyczny bez wpływu na OUN (drgawki).

Mieszanie kokainy z innymi substancjami

środki uspokajająco-nasenne

alkohol

marihuana

heroina

Główny cel to chęć zaśnięcia, wyciszenia.

Dochodzi do uzależnień mieszanych!!!

Kokaina znajdująca się w nielegalnym handlu jest często

mieszaniną, zawierającą, oprócz podstawowej substancji;

heroinę,

efedrynę,

LSD i inne związki.

Przewlekłe zatrucie ujawnia również toksyczne działanie

tych związków, często zwiększających toksyczność kokainy.

Metody oceny narażenia

Ilościowe oznaczanie kokainy przeprowadza się metodą

chromatografii gazowej lub cienkowarstwowej.

Metodami tymi wykrywa się również kokainę w tabaczkach.

Stężenie fizjologiczne i toksyczne

Doustna dawka śmiertelna kokainy mieści się w granicach

1-1,5 g, podskórna 200-300 mg.

Dietyloamid kwasu D-lizergowego, LSD, LSD-25, Delysid, Lysergide.

Lizergid otrzymywany jest w wyniku półsyntezy z kwasu lizergowego, występującego w sporyszu.

W nielegalnym handlu znajduje się w różnych postaciach, często jest rozłożony i zafałszowany lub zmieszany z innymi środkami odurzającymi.

Losy w organizmie

Łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego i rozmieszcza

się we wszystkich tkankach, w tym również w mózgu.

Maksymalne działanie występuje po 2-3 godzinach od

podania doustnego, a działanie trwa 8-12 godzin.

W organizmie ulega biotransformacji w 80% i wraz w

metabolitami wydalany jest z moczem.

Jego okres półtrwania wynosi 3-5 h.

Objawy zatrucia

Lizergid powoduje zaburzenia psychiczne, charakteryzujące się pobudzeniem, zmianami nastroju, euforią, depresją lub uczuciem lęku.

Powstają halucynacje wzrokowe, słuchowe, smakowe, dotykowe, często połączone z dezorientacją w czasie i przestrzeni oraz ze zmianą osobowości.

Pozbawienie osobowości (depersonifikacja) przypomina rozdwojenie jaźni w przebiegu schizofrenii.

Poza uzależnieniem psychicznym nie opisano zmian somatycznych, ani objawów abstynencji.

Działanie uzyskuje się po dawce 20-25 ug.

Stężenie fizjologiczne i toksyczne

Doustna dawka śmiertelna jest określona na ok. 1-2 mg.

Konopie indyjskie (Cannabis sativa var. indica)

W celu wywołania odurzenia używane są liście górne oraz szczyty roślin i żywica wydzielana przez włoski żeńskich kwiatostanów w okresie kwitnięcia.

W klasyfikacji preparatów z różnych części rośliny przyjęto następującą terminologię:

    żywica cannabis,     liście cannabis,     nasiona cannabis.

Konopie indyjskie (Cannabis sativa var. indica)

W terminologii Środkowego Wschodu termin „haschisch”

(haszysz) oznacza liście, żywicę lub ich mieszaninę.

W Europie i Ameryce Północnej termin haszysz oznacza

żywicę, a marihuana – liście i szczyty rośliny Cannabis,

zawierającej również nieco żywicy.

Konopie indyjskie (Cannabis sativa var. indica)

Narkomani palą zazwyczaj papierosy z liści wraz z

żywicą konopi, a więc haszysz.

Haszysz może być również palony w fajkach.

Istnieją jeszcze płynne postacie haszyszu – olej

haszyszowy lub olej z marihuany, który dodaje się w

ilości 1-2 kropel do tytoniu zwykłego papierosa.

W marihuanie, haszyszu i oleju haszyszowym występują 4 podstawowe składniki:

    kanabinol (CBN),      tetrahydrokanabinol (THC),    kanabidiol (CBD),      kwas kanabidiolowy (CBDA). Aktywnym związkiem jest również

tetrahydrokanabiwaryna.

Konopie indyjskie (marihuana, haszysz, kif, trawa)

Dzisiejsza maryha jest bardzo silna- podwyższona ilość THC.

Najwięcej THC jest w haszyszu i oleju haszyszowym

THC w organiźmie pozostaje nawet do kilku miesięcy od ostatniego „skręta”.

Mogą wystąpić objawy użycia nawet po odstawieniu narkotyku

Konopie…….

Związki zawarte w konopiach, zażywane w różnych postaciach, prowadzą do silnego odhamowania OUN, a efekt tego odhamowania składa się z 2 faz:

      fazy euforii (zadowolenia, śmiechu, gadulstwa)

     fazy halucynacji (wizji optycznych, kończących się snem).

Konopie…..

Pierwsze skutki występują zazwyczaj po upływie 15-30

min od zażycia narkotyku i trwają do 4 h.

Do innych objawów należą: przekrwienie oczu, suchość

w ustach, zawroty głowy, częstomocz oraz bladość

skóry.

Nałóg prowadzi do obniżenia intelektu i zaniku uczuć

wyższych.

Konopie indyjskie

Właściwości przeciwbólowe

Stwardnienie rozsiane

Środek rozluźniający w leczeniu lęku i padaczki

SKUN

Odmiana marihuany, bladozielonkawy kolor, liście rozwijają w postaci włochatych kulek

Zawiera do 70% THC

Palenie uzależnia

Psylocybina

Uzyskiwany z grzybów występujących w Meksyku i Ameryce Środkowej

Forma: krystaliczny proszek

Działanie: zbliżone do LSD

Większe dawki: rozkojarzenie procesów myślowych, gwałtowne zmiany nastrojów, euforia, omamy wzrokowe, realistyczne wizje powodujące napady panicznego lęku, samobójstwa

Fencyklidyna-PCP

Narkotyk wywołujący nagłe i niespodziewane objawy charakterystyczne dla wszystkich kategorii środków odurzających

Małe dawki: działanie pobudzające i tłumiące (wzrost CTK, upośledzenie koordynacji ruchowej, spowolnienie oddechu). Dlatego osoby pod wpływem PCP mogą być w jednej chwili bliskie śpiączki by nagle stać się niebezpiecznie agresywne.

Przedawkowanie: śpiączka, drgawki, śmierć.

Najczęściej: euforia, uczucie odprężenia, urojenia o przykrej treści, lęk, przerażenie, panika, depresja.

Długotrwałe używanie: zaburzenia toku myślenia, pamięci, silny lęk, depresja, tendencje samobójcze

Metody oceny narażenia

Tożsamość preparatów otrzymanych z konopi

stwierdza się wieloma metodami: mikroskopowo,

przez spopielenie, chemicznie, chromatografią

cienkowarstwową.

Typowy przebieg przestępstw z wykorzystaniem Date-Rape Drugs

Zapoznanie z nieznaną do tej pory osobą (osobami).

Zaproszenie do wspólnej zabawy.

Wspólne picie alkoholu lub napojów orzeźwiających, najczęściej podanych w gotowej formie (picie z butelki, przyniesienie przez partnera gotowego napoju).

Zgoda na kontynuowanie imprezy w nowym miejscu.

Nagła utrata świadomości na okres kilkadziesiąt minut do kilku godzin.

Substancje stosowane jako środki ułatwiające wykorzystanie seksualne

- Etanol (drinki) Narkotyki

- amfetamina, metamfetamina, ekstazy i inne pochodne amfetaminy

- THC (marihuana, haszysz)- morfina (heroina)- kokaina- fencyklidyna (PCP)

GHB (kwas -hydroksymasłowy) ketamina benzodiazepiny (flunitrazepam, klonazepam,

nitrazepam, fenazepam, diazepam i in.)

Substancje stosowane jako środki ułatwiające wykorzystanie seksualne c.d.

Leki dostępne bez recepty

- przeciwbólowe- antyhistaminowe- przeciwkaszlowe

Inne leki (np. nasercowe – digoksyna, przeciwciśnieniowe - klonidyna)

Date-Rape Drugs

Substancje, które są najczęściej odnotowane w statystykach policyjnych:

1. GHB – kwas gamma hydroksymasłowy i GLB – lakton GHB

2. Flunitrazepam (Rohypnol) i inne benzodiazepiny (diazepam, klonazepam)

3. Ketamina

GHB Jest najczęściej stosowaną „tabletką gwałtu” w krajach Unii Europejskiej oraz w Polsce. Jest substancją bezbarwną, bez smaku i zapachu. Dobrze rozpuszcza się w wodzie i alkoholu. Występuje w formie proszku, granulatu lub płynu (1 ml ampułka zawiera 242 mg GHB).

GHB - wchłanianie i metabolizm

Wchłania się bardzo szybko z przewodu pokarmowego. Pierwsze reakcje działania GHB następują już kilkanaście minut po wchłonięciu.

Kwas -hydroksymasłowy w ustroju ulega

utlenieniu do semialdehydu bursztynowego, który wchodzi do cyklu kwasów trójkarboksylowych.

GHB - eliminacja

Okres połowicznego zaniku wynosi 20 - 50 minut.

We krwi GHB można odkryć w ciągu pierwszych 8 godzin od zażycia, a w moczu do 12 godzin.

Tylko 5% zażytej dawki przechodzi do moczu w stanie niezmienionym.

GHB mechanizm działania

Działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy. Wiąże receptory GABA-B oraz specyficzne receptory GHB. W dużych dawkach powoduje wzrost poziomu acetylocholiny i 5-hydroksytryptaminy.

Rozpiętość pomiędzy dawką skuteczną i toksyczną jest niewielka.

Toksyczność GHB jest nasila się pod wpływem innych substancji działających depresyjnie na OUN (np. etanolu).

GHB – działanie

Do najważniejszych symptomów zażycia GHB zalicza się:

- ślinotok- nadmierne pocenie się- bóle i zawroty głowy- trudności w oddawaniu moczu- splątanie- pobudzenie- ataksja- nudności- wymioty- oczopląs- halucynacje

GHB – działanie cd. - śpiączka (szybki początek, czas trwania 3-5 godzin, a szybkie

wybudzenie jest charakterystyczne dla zatrucia tego typu)

- zaburzenia oddychania

- hipotermia

- bradykardia

- spadek ciśnienia tętniczego

- drgawki

- porażenie układu oddechowego

GHB - dawki

Dawka 15mg/kg masy ciała u osoby dorosłej powoduje odprężenie, uczucie relaksu przechodzące w euforię z pobudzeniem seksualnym włącznie.

Dawki wyższe, np. około 50mg/kg masy ciała mogą powodować wystąpienie głębokiego snu i amnezję.

Potencjał uzależniający GHB jest niewielki.

GHB – badania toksykologiczne

Materiał do oznaczeń GHB musi być pobrany w jak najkrótszym czasie od zdarzenia (krew do 8 h, mocz do 12 h).

Po tym czasie nie stwierdza się obecności GHB w płynach ustrojowych.

Brak potwierdzenia laboratoryjnego nie wyklucza możliwości spożycia tego środka. Równocześnie w materiale sekcyjnym stwierdza się niewielkie ilości endogennego GHB.

Flunirtazepam (Rohypnol)

Pochodna benzodiazepiny. Chemicznie jest to: 5-(2-(fluorofenyl-1,3-dwuwodoro-1-metylo-7-azolo-2H-1,4-benzodiazepin-2,1).

Flunitrazepam - synonimy

Medycznymi synonimami flunitrazepamu są: Fluninoc, Narcozep, Noriel, Rohipnol.

Najczęściej występującymi nazwami ulicznymi są: pigułka gwałtu, koktail gwałtu, Ropies.

Flunirtazepam

Środek nasenny stosowany w różnych formach zaburzeń snu np. w przypadku wystąpienia trudności w zasypianiu, zbyt wczesnym budzeniu się lub budzeniu się w nocy. Stosowany jest także jako środek uspokajający przed mniejszymi zabiegami chirurgicznymi.

Flunitrazepam – działanie

Flunitrazepam jest agonistą receptora benzodiazepinowego z dużym powinowactwem do receptorów zlokalizowanych w OUN.

Należy do środków bardzo silnych, wykazuje działanie uspokajające dziesięciokrotnie silniejsze od diazepamu (Relanium), ponadto charakteryzuje się działaniem anksjolitycznym (przeciwlękowym), przeciwdrgawkowym i uspokajającym.

Flunitrazepam – działanie cd.

Wywołuje osłabienie aktywności psychomotorycznej, rozluźnienie mięśni, niepamięć, jednak efekt nasenny zdecydowanie dominuje nad pozostałymi kierunkami działania. Stosowany jest dożylnie lub doustnie w dawkach 1-2 mg w zaburzeniach snu na różnym tle oraz w premedykacji jako lek wprowadzający do znieczulenia ogólnego.

Flunitrazepam - działanie

Efekty działania flunitrazepamu pojawiają się 20-30 minut po przyjęciu leku i utrzymują się przez kilka godzin.

Do najważniejszych symptomów zażycia tej substancji zalicza się:

- senność w ciągu dnia- uczucie odrętwienia- bóle i zawroty głowy- osłabienie siły mięśniowej- ataksja lub podwójne widzenie- zaburzenia żołądkowo-jelitowe- dezorientacja i zaburzenia pamięci

Flunitrazepam – działanie cd.

Efekty działania flunitrazepamu ulegają wyraźnemu nasileniu, gdy jest on przyjmowany razem z alkoholem.

Przy przedawkowaniu tego leku występuje

ataksja, hipotonia, depresja układu oddechowego, śpiączka.

W literaturze medycznej i sądowniczej opisano

również liczne przypadki zejść śmiertelnych.

Flunitrazepam

Poza działaniem ułatwiającym dokonanie przestępstwa bywa on, częściej niż inne benzodiazepiny, przyczyną wypadków drogowych, ze względu na silne ograniczenie zdolności do właściwej oceny sytuacji zewnętrznej – opóźnione reakcje psychomotoryczne, zaburzenia w ocenie wzrokowej.

Flunitrazepam - kinetyka

Flunitrazepam jest łatwo wchłaniany z przewodu pokarmowego (w 80-90%).

Czas po jakim stężenie w surowicy osiąga maksimum wynosi 60-70 minut od przyjęcia leku.

Jego okres półtrwania wynosi 16-35 godzin.

Flunitrazepam - eliminacja

Flunitrazepam prawie całkowicie metabolizowany jest w wątrobie (10-15 % w efekcie pierwszego przejścia). Metabolizm obejmuje reakcje redukcji grupy nitrowej do aminowej, acetylację, sprzęganie z kwasem glukuronowym.

Z moczem wydziela się zaledwie 0,2 % dawki przyjętej flunitrazepamu.

Flunitrazepam – diagnostyka toksykologiczna

Jako pochodna benzodiazepin substancja może być oznaczana popularnymi szybkimi testami immunologicznymi lub na aparatach immunologicznych metodami EMIT, FPIA, ELISA i in.

Metody te mają jednak szereg ograniczeń: Wynik stanowi sumaryczą całość wszystkich

pochodnych benzodiazepin obecnych w badanym materiale. Wartość odcięcia (cut-off) może być różna w zależności od producentów testów.

Ketamina - synonimy

Najpopularniejszymi synonimami medycznymi są: Calypsol, Calypsovet, Clorketam, Imalgen, Inoketam, Kanactan, Kataject, Ketalar, Ketamax, Ketamidor, Ketamin, Ketaminil, Ketanarkon, Ketaset, Pronarcol, Ursotamin, Velonarcom, Vatalar.

Najpopularniejsze nazwy slangowe to: Green, Jet, K, Kay, Mauve, Purple, Special K, Special la Coke, Super Acid, Super C.

Ketamina – działanie

Jest to jeden z najniebezpieczniejszych narkotyków wywołujących silne działanie kompulsywne. Powoduje dezorganizację połączeń między układem limbicznym, a korowym ośrodkowego układu nerwowego, wprowadzając organizm w stan znieczulenia ogólnego.

Stany psychiczne będące następstwem przyjęcia ketaminy chory traktuje jako stany rzeczywiste i odwrotnie, nie dostrzega zmienności i stanu sytuacji rzeczywistej.

Ketamina – mechanizm działania

Ketamina jest niekompetytywnym antagonistą receptorów NMDA i podobnie jak inni antagoniści tych receptorów , wywołuje efekty behawioralne przypominające objawy schizofrenii.

Ketamina stymuluje uwalnianie dopaminy z zakończeń neuronów w jądrze półleżącym.

Ketamina

Do najważniejszych symptomów zażycia zalicza się: - ślinotok- nudności, wymioty, zawroty głowy - zaburzenia, słuchu, mowy, wzroku- dezorientacja, zaburzenia pamięci- halucynacje, często o przykrej treści (spadanie w przepaść, paniczny strach), - wzrost ciśnienia tętniczego, tachykardia

Ketamina

Do łagodzenia działań niepożądanych podaje się łącznie z ketaminą benzodiazepiny (diazepam, midazolam) i barbiturany (Thiopental).

Stosowanie ketaminy może powodować flashbacki – powracanie po pewnym czasie przebytych wcześniej doznań psychotycznych.

Ketamina

W medycynie (weterynarii) ketamina używana jest w formie płynu wstrzykiwanego domięśniowo.

Dilerzy zapiekają ten płyn w kuchenkach mikrofalowych, aż zmieni się on w proszek, który można pokruszyć i wciągać analogicznie jak kokainę przez nos (snifowanie).

Dobrze rozpuszcza się w wodzie i nie posiada wyraźnego smaku i zapachu dzięki czemu może być dodawana do napojów.

Ketamina - kinetyka

Wchłania się szybko, a biodostępność po podaniu doustnym wynosi od 20 do 30 %.

Efekty działania pojawiają się w ciągu 15-20 minut (doustnie), po 5-10 minutach (donosowo).

Dawki wykazujące silne halucynogenne działanie, po podaniu drogą domięśniową lub dożylną wynoszą 1-2 mg/kg masy ciała, a przy przyjęciu przez śluzówki nosa 60-100 mg/kg na kilogram masy ciała.

Ketamina – dystrybucja i metabolizm

Ketamina jest lipofilna i łatwo dociera do OUN i innych tkanek.

Stopień wiązania z białkami wynosi 12 %. Metabolizowana jest w wątrobie przez układ

cytochromu P-450 do aktywnych metabolitów: norketaminy i dehydronorketaminy i nieczynnych biologicznie glukuronianów, które wydalane są z moczem.

Ketamina - eliminacja

Okres biologicznego półtrwania ketaminy wynosi 3-4 godziny.

Ketamina i metabolity wydalają się w 90 % z moczem i w 5 % z kałem.

Ketamina – diagnostyka toksykologiczna

Materiał do badań stanowi krew i mocz. We krwi ketamina może być wykrywana do 15 h, a

w moczu do 48 h od zażycia. Metody oznaczeń ketaminy i jej metabolitu –

norketaminy to chromatografia gazowa i wysokosprawna chromatografia cieczowa.

Ketamina i norketamina wykrywane są w moczu do 6 dni od zażycia.

Ketamina: “K”, “special K” ent

Opracowany jako anestetyk, strukturalnie podobny do PCP (phencyklidyna)

Leczenie

Benzodiazepiny

Leczenie wspomagające

Alkalizacja moczu

Klonidyna

Stosowana jest jako Data-Rape Drug ze względu na:

działanie opóźniające reakcje ograniczające reakcje na czynniki

zewnętrzne.

Klonidyna - synonimy

Do najbardziej znanych nazw medycznych klonidyny należą:

Catapresan, Chlophazolin, Clonidyna, Clophelin, Haemiton, Iporel, Isoglaucon,

Klonidyna - zastosowanie

lek stosowany w leczeniu nadciśnienia, w leczeniu odwykowym osób uzależnionych od

substancji odurzających i środków psychotropowych (etanol, benzodiazepiny) oraz uzależnionych od nikotyny.

stosowany jest również w leczeniu delirium tremens, jaskry, a ostatnio stosowany jest jako środek podawany dzieciom z zespołem ADHD (Attentiom Deficyt Hyperactivity Disorder).

Klonidyna

Inne możliwości stosowania klonidyny obejmują - zaburzenia lękowe (zespół lęku napadowego, fobie,

zespół natręctw, - zespół stresu pourazowego, - zespół lęku uogólnionego, - zespół maniakalny (prawdopodobnie klonidyna

działa synergicznie z litem lub karbamazepiną),- schizofrenia (może zmniejszać nasilenie późnych

dyskinez) - napady gorąca występujące w okresie menopauzy.

Klonidyna - wchłanianie

Jest dobrze wchłaniana z przewodu pokarmowego po podaniu doustnym.

Maksymalne stężenie w osoczu osiąga po upływie 1-3 godzin.

Klonidyna - kinetyka

35% leku-metabolizm w wątrobie, a 65% jest wydalana w postaci niezmienionej lub zmetabolizowanej przez nerki.

T1/2 klonidyny podawanej doustnie = 6 – 24h.

Klonidyna – mechanizm działania

Agonista presynapetycznych receptorów adrenergicznych -2.

zmniejszenie uwalniania noradrenaliny z zakończeń nerwowych.

efekt kliniczny: hipotensja, bradykardia, działanie depresyjne na ośrodkowy układ nerwowy.

Klonidyna

Inne objawy; - wysychanie śluzówek- zmęczenie- nadmierne uspokojenie- zawroty głowy, nudności- niedociśnienie- zaparcia

-zaburzenia seksualne -bezsenność -lękowo-depresyjne

KlonidynaRzadkie objawy: żywe marzenia senne, koszmary senne omamy światłowstręt objawy zbliżone do przedawkowania opioidów:

śpiączka, zwężenie źrenic. obniżone ciśnienie tętnicze, zmniejszenie częstości tętna i oddechów.

Efedryna [2-(metyloamino)-1-fenylopropan-1-ol]

alkaloid roślinny, pochodna fenyloetyloaminy

występuje w roślinach z rodzaju przęśli (Ephedra sinica, Ephedra distachya), oraz cisie (Taxus baccata)

preparaty roślinne zawierające efedrynę były stosowane od tysięcy lat w medycynie chińskiej (ma huang) w celu leczenia przeziębień i astmy

w ciągu ostatnich dziesięcioleci efedryna jest produkowana syntetycznie

Herba Ephedrae - Ziele przęśli

Występuje w Azji wschodniej i Chinach. Jest jednym z najstarszych leków, stosowanym już w

starożytnych Chinach. Surowiec jest obecnie wykorzystywany wyłącznie do otrzymywania efedryny.

Efedryna

działa bezpośrednio, pobudzająco na układ współczulny (na receptory α-adrenergiczne i β-adrenergiczne) oraz

pośrednio poprzez uwalnianie noradrenaliny z zakończeń nerwowych.

z tego względu przy powtarzanym podawaniu występuje zjawisko tachyfilaksji.

każda następna dawka podawana w krótkim czasie powoduje mniejszy skutek farmakologiczny.

Najważniejsze działania efedryny to: podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi (skurcz naczyń

oporowych)- stosowana w leczeniu niedociśnienia zwiększenie siły skurczu mięśnia sercowego

przyśpieszenie akcji serca

rozszerzenie oskrzeli (rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli)

pobudzające ośrodkowy układ nerwowy

zwiększenie przepływu krwi przez tętnice wieńcowe, mózgowe i zaopatrujące mięśnie prążkowane

zmniejszenie przepływu przez tętnice trzewne oraz zaopatrujące skórę

Efedryna

Obecnie najczęściej bywa stosowana w preparatach leczniczych takich jak: Tussipect, Proasthmin, Allergoasthmin, Sudafed, Gripex

Bywa używana jako środek dopingujący. Może powodować uzależnienie psychiczne, ale z powodu rosnącej tolerancji nie można jej długo stosować.

Ze względu na łatwiejszą dostępność bywa używana jako substytut amfetaminy.

Pseudoefedryna: (+)-2-Amino-1-fenylopropan-1-ol, Norpseudoefedryna, katyna, Cathie.

Jest d-izomerem efedryny

Należy do rodziny fenetylamin, strukturą jest podobna do amfetaminy, działa o wiele słabiej

Stosowana w leczeniu zapaleń górnych dróg oddechowych (zapalenie błony śluzowej nosa, zapalenie zatok) oraz w zapaleniu oskrzeli

Pseudoefedryna

Katyna występuje w liściach i pędach rośliny Catha edulis, rosnącej na Półwyspie Arabskim, w Afryce i na Madagaskarze.

Oprócz norpseudoefedryny (katyny) roślina ta zawiera katyninę, katydynę, edulinę i kilkanaście innych, nie zidentyfikowanych jeszcze związków.

Jej wysuszone liście, nazywane herbatą arabską lub herbatą abisyńską, używane są do przygotowywania „napojów orzeźwiających” oraz służą jako surowiec wyjściowy do

wyodrębnienia norpseudoefedryny.

Mechanizm działania toksycznego

Sympatykomimetyk: obwodowo działa podobnie do adrenaliny, ośrodkowo o wiele słabiej stymulująco od efedryny i amfetaminy. Zastępuje noradrenalinę, która jest wyrzucana do synapsy, a następnie oddziaływuje na adrenergiczne receptory

Powoduje stany euforyczne, a stałe jej zażywanie prowadzi do

zależności psychicznej, bez objawów abstynencji.

Obserwuje się jedynie małe zwiększenie tolerancji.

Uważa się ją za związek prowadzący do przyzwyczajenia, a nie do nałogu.

Objawy zatrucia

Zatrucia zdarzają się rzadko, większe dawki wywołują pobudzenie psychoruchowe, bezsenność, niepokój, euforię, gadatliwość, rozszerzenie źrenic, hamują łaknienie.

Zatrucie przewlekłe przejawia się niepokojem, nieżytem żołądka, zaparciem, wychudzeniem i ogólnym wyniszczeniem organizmu.

Pseudoefedryna

Zależność lekowa może wystąpić w czasie długotrwałego

stosowania norpseudoefedryny jako środka

sympatykomimetycznego lub hamującego łaknienie (w

kuracji odchudzania się).

Pseudoefedryna w preparatach bez recepty występuje pojedynczo lub w

połączeniu z innymi lekami np: przeciwbólowymi (jak paracetamol, ibuprofen), przeciwhistaminowymi (jak ceteryzyna) i przeciwkaszlowymi (jak dekstrometorfan)

wchodzi w interakcje z innymi symapatykomimetykami, nasilając ich działanie oraz z trójpierściennymi lekami antydepresyjnymi i inhibitorami MAO, które potęgują jej działanie

do działań niepożądanych zalicza się pobudzenie, bóle głowy, nudności, drgawki, tachykardię, podwyższone ciśnienie tętnicze, udar mózgu

Morfinian i pochodne

Związki te zawierają pierścień fenantrenowy, są organicznymi zasadami, ze względu na obecność III-rzędowej grupy aminowej, tworzącymi z kwasami rozpuszczalne w wodzie sole.

morfina, diacetylomorfina (Heroina), etylomorfina (Dionina), hydrokodon (Dicodid), hydromorfon (Dilaudid), kodeina, oksykodon (Eukodal), leworfanol tebaina.

Morfina

Otrzymuje się ze słomy makowej lub opium

Wchłania się z przewodu pokarmowego, a znacznie szybciej z tkanki podskórnej.

Biotransformacja morfiny łączy się głównie z jej N-demetylacją do normorfiny i O-metylacją do kodeiny. Morfina i jej metabolity sprzęgane są do glukuronidów, wydalanych następnie z moczem, w którym pojawiają się w ciągu 30 minut od chwili jej podania.

Około 50% podanej dawki morfiny wydala się w ciągu 8 h, a 90% w ciągu 24 h.

Morfina

Agonista receptora opioidowego µ

Po połączeniu dochodzi do zmniejszenia cAMP lub kumulacji cGMP gdyż hamuje aktywność cyklazy adenylowej

Cyklazę adenylową aktywują prostaglandyny, stąd nasilenie działania morfiny przez NSAID

Metody oceny narażenia

W materiale biologicznym pochodne morfiny po ekstrakcji oznacza się metodą chromatografii gazowej lub chromatografią cienkowarstwową.

Stężenie fizjologiczne i toksyczne

Doustna dawka śmiertelna morfiny wynosi 200-400 mg, podskórna 100-200 mg.

Opioidy- działanie ośrodkowe Działanie przeciwbólowe Działanie uspokajające/znieczulenie ogólne Euforyczne działanie ale tylko po podaniu pozajelitowym (nie

doustnym) Depresja ośrodka oddechowego (spada wrażliwość neuronów na

pCO2)- działanie występuje przy dawkach leczniczych. Brak odczuwania duszności!!!

Działanie przeciwkaszlowe (depresja ośrodka kaszlu w rdzeniu przedłużonym) Dekstrometorfan. Morfina tylko przy uszkodzeniu opłucnej w wyniku złamania żeber.

Wpływ na oś przysadka-podwzgórze (uwalnianie ADH, zahamowanie uwalniania FSH, LH, TSH, ACTH

Depresyjny wpływ na podwzgórze (obniżenie ciepłoty ciała) Działanie dwufazowe na ośrodek wymiotny (najpierw pobudzenie,

potem zahamowanie) Obniżenie progu drgawkowego Zwężenie źrenic (pobudznenie jądra n. okoruchowego- nie rozwija się

tolerancja), ale są opioidy o działaniu cholinolitycznym -petydyna

Opioidy- działanie obwodowe

Zwiększa napięcie mięśni gładkich (oprócz naczyń krwionośnych i macicy). Wyjątek opioidy o działaniu choinolitycznym (brak zaparć i skurczu dróg żółciowych)

Uwalnianie histaminy- skurcz oskrzeli Hamowanie skurczu macicy Dobrze przechodzą przez łożysko (wyjątek

petydyna)

Toksydrom opioidowy- ostre zatrucie

bradycardia hypotensia hypothermia obrzęk płuc drgawki

Objawy kliniczne

senność utratą przytomności zniesieniem odruchów Obniżenie napięcia mięśni

prążkowanych Nierówny, płytki oddech

typu Cheyne-Stockesa sinica porażenie ośrodka

oddechowego szpilkowate źrenice

Zatrucie przewlekłe-narkomania suchość błon śluzowych

jamy ustnej i gardła

nerwobóle, parestezje, bóle mięśniowe

zmiany w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego, prowadzące do znacznego wychudzenia, na przemian zaparcia i biegunki.

u mężczyzn występuje niemoc płciowa, a u kobiet zaburzenia miesiączkowania.

zmiany charakterologiczne, uniemożliwiające współżycie rodzinne i społeczne

marskość wątroby i nerek oraz ogólne wyniszczenie organizmu

częste infekcje związane z drogą podania

Naloxone

Dobrze przed podaniem naloxonu przewentylować pacjenta Może być podany iv, i.m., s.c., przeznosowo,

dotchawiczo (u zaintubowanych)

Działa 45-70min. Podczas gdy depresja oddechowa trwać może 4-5 godzin

Powikłania: Zespół odstawienia (pobudzenie, objawy stymulacji układu

sympatycznego) Obrzęk płuc Komorowe zaburzenia rytmu Dawkowanie u dorosłych: 0.4 mg to 2 mg IV lub 0.4 mg to

0.8 mg IM lub SC, Powtarzać w razie potrzeby

Heroina: 3,6-Diacylo-7,8-dihydro-4,5-epoksy-N-metylomorfina, diacetylomorfina, Diamorphinum,

Acetomorfin otrzymuje się z morfiny lub opium przez acetylację

znajdująca się w obrocie nielegalnym stanowi główne źródło narażenia i zatruć. Zawiera ona znaczne ilości zanieczyszczeń lub dodatków, których celem jest jej zafałszowanie. Są to głównie cukry, chinina, kofeina, a nawet kwas borowy lub strychnina. Substancje te stanowią dodatkowe niebezpieczeństwo dla zdrowia.

Losy w organizmie

Wchłanianie i metabolizm heroiny jest podobny do morfiny.

Heroina przekształca się w wątrobie na skutek szybko zachodzącej hydrolizy wiązania estrowego przy C3 do 6-monoacetylomorfiny. Ta forma znacznie wolniej hydrolizuje do morfiny i jest, łącznie z morfiną i jej glukuronidem, wydalana z moczem.

Mechanizm działania toksycznego

Jest podobny do morfiny, jednak o znacznie silniej wyrażonym działaniu narkotycznym i porażającym ośrodek oddechowy

zmiany somatyczne pojawiają się u heroinistów znacznie szybciej i są silniej wyrażone

objawy abstynencji występują szybko i są silnie wyrażone

Heroina może być łatwo przedawkowana z uwagi na szybkie zwiększenie tolerancji psychicznej przy braku tolerancji fizycznej.

Lekkie objawy zatrucia występują przy dawce 5 mg, po dawce 10 mg pojawia się sen, trwający do 2 dni.

Zażycie przez narkomana dawki 50-70 mg może spowodować porażenie ośrodka oddechowego i zgon.

Zatrucie przewlekłe

Występuje przy długotrwałym używaniu heroiny i prowadzi do uszkodzenia układu nerwowego, zmian osobowości, połączonych z zanikiem uczuć wyższych, etycznych oraz zmian somatycznych objawiających się ogólnym wyniszczeniem.

Zażywanie heroiny w postaci tabaczki prowadzi do podrażnienia, stanów zapalnych i martwicy błony śluzowej nosa.

Metody oceny narażenia

Tożsamość heroiny określa się na podstawie reakcji barwnych oraz izolacji i wykrycia substancji w materiale biologicznym przy zastosowaniu metod chromatografii gazowej, cieczowej lub cienkowarstwowej.

Stężenie fizjologiczne i toksyczne

Nie zostały opracowane. Przyjmuje się, że wstrzyknięcie 10 mg heroiny może spowodować zgon.

Zespół odstawienia

Wynika głównie z zależności fizycznej Przerwanie podawania lub podanie antagonisty Początek po kilku godzinach po ostatniej dawce,

maksymalne nasilenie po 36-72 godzinach, zwykle ustępuje po 10 dniach.

Objawy: dysforia, osłabienie, bóle mięśni, parestezje, łzawienie, katar, bezsenność, uporczywe ziewanie, zlewne poty, rozszerzenie źrenic, nudności, wymioty, wysokie CTK, drżenia mięsni, biegunki, kolki jelitowe, wzrost temperatury, majaczenie, przyspieszenie oddechu i serca, drgawki, zapaść

Kodeina: 3-Metoksy-6-hydroksy-4,5-epoksy-N-metylomorfinen-7, Methylomorphine, Kodein, Codeine

alkaloid otrzymywany z opium lub syntetycznie przez metylowanie morfiny

źródłem narażenia i zatruć może być przemysł farmaceutyczny, lecznictwo i nielegalny obrót.

Losy w organizmie

Kodeina dobrze się wchłania z przewodu pokarmowego oraz po podaniu podskórnym i domięśniowym.

W wątrobie ulega biotransformacji do morfiny (O-demetylacja) i norkodeiny (N-demetylacja).

Powstałe metabolity wydalane są głównie przez nerki w postaci glukuronidów.

Objawy zatrucia

Kodeina w dawkach leczniczych wywołuje zaparcia, nudności, wymioty, zawroty głowy oraz senność. W większych dawkach działa depresyjnie na ośrodek oddechowy, może spowodować również śpiączkę.

Krótkotrwałe zażywanie kodeiny rzadko prowadzi do uzależnienia, a tylko przyjmowanie w dużych dawkach przez długi czas może doprowadzić do zależności lekowej.

Metody oceny narażenia

W materiale biologicznym wykrywa się i oznacza

kodeinę metodą chromatografii gazowej lub

cienkowarstwowej.

Zespół serotoninowy v. złośliwy zespół neuroleptyczny (NMS)

W obu przypadkach może wystąpić przebieg piorunujący z wystąpieniem objawów deliryjnych, hipertermii, rabdomiolizy, poszerzenie źrenic, tachykardia, potliwość, sztywność mięśniowej, wahań ciśnienia tętniczego.

Główne różnice to: Pacjent z zespołem serotoninowym jest pobudzony z

miokloniami

Pacjent z NMS jest mało ruchliwy motorycznie

Rabdomioliza jest częstym powikłaniem obu zespołów

DIC, drgawki, komorowe zaburzenia rytmu z ciężką hipotonią są rzadkie w NMS

Zespół serotoninowy/ neuroleptyczny

Monitorowanie:

objawów życiowych

Liczby PLT

CPK

Mioglobina w moczu

Nawet 2x dziennie przez minimum 72 godziny

Zespół serotoninowy

Leczenie

Wspomaganie oddechu

Kontrola ciepłoty ciała (fizykalne ochładzanie)

Sedacja (benzodiazepiny)

Miorelaksanty

- Antagoniści Rec. 5-HT2 (cyproheptadyna 4-8mg p.o.

co 1-4 godziny do dawki 32mg/dobę )