Społeczno-polityczny wymiar transformacji postsocjalistycznej

Michał Buchalski

Plan prezentacji1. Geneza powstania „Life in Transition Survej”2. Badanie sytuacji społeczno –ekonomicznej w danym

regionie3. Główne spostrzeżenia na temat zamożności i dostępu do

dóbr publicznych4. Transformacja - wady i zalety według społeczeństwa5. Czy demokracja i wolny rynek jest najlepszym

rozwiązaniem dla mojego kraju?6. Korupcja , zaufanie społeczeństwa do instytucji

publicznych 7. Podsumowanie

Główne przyczyny powstanie LITS

• „Transition from a planned economy and authoritarianism to a market economy and democracy is one of the most ambitious and important socioeconomic and political journeys in the last century” Erik Berglof EBRD Chief Economist

• Po raz pierwszy zbadano ten region pod względem oceny transformacji przez społeczeństwo

Commonwealth of Independent States

and Mongolia (CIS+M)Central eastern Europe andthe Baltic states

(CEB)

South-eastern Europe

(SEE)

Wskaźniki które zostały zbadane

Zamożność

Posiadanie dóbr

Możliwość korzystania z

„public services”

Ocena zmian

Czy sytuacja w moim kraju jest lepsza ?

Czy następne pokolenie ma

większe szanse ?

Porównanie do lat poprzednich

Demokracja

Wolny rynek

Zaufanie do władzy

Korupcja

Jakość instytucji

publicznych

Zamożność była badana poprzez posiadanie

• Samochodu• Drugiego domu• Konta w banku• Komputera• Możliwości korzystania z Internetu• Telefonu przenośnego

Wykres zamożności na przykładzie Albanii

Możliwość korzystania z dóbr społecznych np.

• Kanalizacja• Elektryczność• Linia telefoniczna• Ogrzewanie centralne

Dostęp do „public services”

Ocena zmian, podział na regiony

Ocena zmian na przykładzie Ukrainy

Większość społeczeństwa na Ukrainie uważa że zmiany które zaszły po 1989 roku negatywnie wpłynęły na ekonomiczną sytuacje w kraju

Szanse dla nowego pokoleniaWiększość osób pytanych, twierdzi że transformacja dla pokolenia urodzonego przed 1989 rokiem nie przyniosła wielkich zmian na lepsze. Dopiero pokolenia wychowane w demokracji i znające wolny rynek może skorzystać w pełni z zaistniałych możliwości

Problem 35-latków

Osoby mające 35 lat i więcej zostały mocno doświadczone przez zmiany do jakich doszło po 1989 roku. Miały one problem z znalezieniem pierwszej pracy i poznawali reguły wolnego rynku na sobie samym.

Potwierdzenie „Nowych Możliwości”

Jak głęboko osadzone są „korzenie” demokracji i wolnego rynku

Rumunia Polska

„Ocena wolnego rynku”

Co wpływa na ocenę demokracji i wolnego rynku ?

Zamożność

Region w którym żyjemy

Wiek

Ocena wolnego rynku: Mongolia

Zaufanie do władzy

• Jedynie 15% pytanych stwierdziło że korupcja zmniejszyła swoją „obecność” w instytucjach państwowych.

• 75 % osób mieszkających w regionie SEE twierdzi że korupcja ma większy wpływ na ich życie niż było to przed 1989 rokiem

Czy korupcja jest większa niż była przed transformacją ?

Najbardziej skorumpowanym regionem według badanych jest region SEE. W tej grupie państw ponad 75% mieszkańców uważa że korupcja ma coraz większe znaczenie w życiu społeczeństwa

Zaufanie w społeczeństwie

Pomimo małego zaufania co do jakości sprawowanej władzy blisko połowa badanych ufa bankom i systemowi finansowemu (jednak należy pamiętać że badanie było przeprowadzone przed kryzysem finansowym)

Zaufanie społeczeństwie na przykładzie Czech

Estonia jako przykład spadku zaufania w społeczeństwie region CEB

Podsumowanie - największe problemy regionu

Korupcja

Brak zaufania do społeczeństwa

Słaba jakość instytucji publicznych

Na co rząd powinien zwiększyć wydatki

Czy istnieją zagrożenia dla wolnego rynku i demokracji w danym regionie?

Tak• Słabość sądownictwa • Korupcja mająca ogromny

wpływ na decyzje w instytucjach publicznych

• Brak zaufania w społeczeństwie

• Brak pomocy państwa wobec osób najuboższych

• Pogorszenie sytuacji ekonomicznej po 1989 (według osób odpowiadających)

Nie• Większość osób młodych

uważa że demokracja i wolny rynek jest najlepszym rozwiązaniem.

• W każdym regionie osoby starsze uważały że dzisiejsza sytuacja polityczna i ekonomiczna umożliwi lepszy strat dla ich dzieci

Wnioski na przyszłość

• Poprawienie jakości instytucji publicznych• Walka z korupcją• Zwiększenie wydatków państwa na edukacje aby

nowe pokolenie w pełni wykorzystało nowe możliwości

• Poprawa opieki medycznej• Prywatyzacja pewnych nieefektywnych gałęzi

gospodarki • Demokracja i wolny rynek mają duże poparcie

wśród młodych obywateli.