Podstawy zarządzania(wykład – część II)

www.e-sgh.pl/kursy/201004/

Podstawy zarzPodstawy zarząądzaniadzania(wyk(wykłład ad –– czczęśćęść II)II)

www.ewww.e--sgh.plsgh.pl/kursy/201004//kursy/201004/

dr Zbigniew PawlakSzkoła Główna Handlowa w Warszawie

CZĘŚĆ IIORGANIZACJA JAKO PRZEDMIOT

ZARZĄDZANIA

CZCZĘŚĆĘŚĆ IIIIORGANIZACJA JAKO PRZEDMIOT ORGANIZACJA JAKO PRZEDMIOT

ZARZZARZĄĄDZANIADZANIA

9.POJĘCIE I MODEL ORGANIZACJI9.POJ9.POJĘĘCIE I MODEL ORGANIZACJICIE I MODEL ORGANIZACJI

ORGANIZACJAORGANIZACJA(definicja)(definicja)

Znaczenie rzeczoweZnaczenie rzeczowe

Organizacja to caOrganizacja to całłoośćść zzłłoożżona z ludzi wspona z ludzi wspóółłdziadziałłajająących przy realizacji cych przy realizacji jakiegojakiegośś celucelu

Znaczenie atrybutoweZnaczenie atrybutowe

Organizacja to struktura rzeczy zOrganizacja to struktura rzeczy złłoożżonych i procesonych i procesóów (w (npnp. przedsi. przedsięębiorstwa, biorstwa, produkcji)produkcji)

Znaczenie czynnoZnaczenie czynnośścioweciowe

Organizacja (organizowanie) to tworzenie i zmienianie struktur rOrganizacja (organizowanie) to tworzenie i zmienianie struktur rzeczy i zeczy i procesprocesóów (w (npnp. przedsi. przedsięębiorstwa, produkcji)biorstwa, produkcji)

TRTRÓÓJELEMENTOWY MODEL ORGANIZACJIJELEMENTOWY MODEL ORGANIZACJI

celecele

ludzieludzie technikatechnika

1)

2) 3)

4) struktura

5) otoczenie

CZTEROELEMENTOWY MODEL ORGANIZACJICZTEROELEMENTOWY MODEL ORGANIZACJI(H.J. (H.J. LeavittLeavitt))

Ludzie Zadania

TechnologiaStruktura

otoczenieotoczenie

PIPIĘĘCIOELEMENTOWY MODEL ORGANIZACJICIOELEMENTOWY MODEL ORGANIZACJI((L.KrzyL.Krzyżżanowskianowski))

OTOTSP MT

STR

G

K

GG – cele, SPSP – system (podsystem) społeczny, MTMT – system (podsystem) materialno-techniczny, STRSTR – struktura, K- człon kierowniczy, OTOT – otoczenie

SIEDMIOELEMENTOWY MODEL ORGANIZACJISIEDMIOELEMENTOWY MODEL ORGANIZACJI(Model (Model McKinseyaMcKinseya –– „„7S7S””))

strategia

struktury

style systemy

pracownicykwalifikacje

wartowartośścici otoczenieotoczenie

SYNERGIA SYNERGIA –– efekt organizacyjnyefekt organizacyjny

Synergia to efekt współdziałania, polegający na tym, że podmioty współdziałające osiągają więcej niż wynosi suma efektów podmiotów działających osobno.

Synergia nazywana jest efektem organizacyjnym.

przykład liczbowy

2 + 2 = 4 – łączny efekt podmiotów działających osobno

2 + 2 > 4 – efekt podmiotów współdziałających

TYPOLOGIA ORGANIZACJITYPOLOGIA ORGANIZACJI

KlasyfikacjaKlasyfikacja - podział zbioru na podzbiory, przy zachowaniu rozłączności i zupełności podziału.

TypologiaTypologia - przeprowadzenie podziału zbioru na podzbiory nie spełniające wymogów stawianych klasyfikowaniu.

TYPY ORGANIZACJI (1)TYPY ORGANIZACJI (1)

ze względu na wielkość:– małe– średnie– duże

ze względu na etap rozwoju:– w etapie projektowania– w etapie tworzenia– nowe– ustabilizowane– w etapie schyłkowym

ze względu na nastawienie do zysku:– nastawione na zysk– nie nastawione na zysk

ze względu na jawność:– jawne– tajne

ze względu na legalność:– legalne– nielegalne

TYPY ORGANIZACJI (2)TYPY ORGANIZACJI (2)

ze względu na osobowość prawną:– posiadające osobowość prawną– nie posiadające osobowości prawnej

ze względu na przedmiot działania:– administracyjne– gospodarcze– społeczne– polityczne– naukowe– edukacyjne– militarne i paramilitarne– kulturalne

ze względu na charakter członkostwa:– otwarte– zamknięte– przymusowe– dobrowolne

ze względu na kwalifikacje członków:– profesjonalne– amatorskie

TYPY ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH (1)TYPY ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH (1)

ze względu na przedmiot działalności:– produkcyjne– usługowe

ze względu na sektor gospodarki (własność):– sektora publicznego– sektora prywatnego

ze względu na sekcję gospodarki (PKD):– rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo– rybołówstwo i rybactwo– przetwórstwo przemysłowe– wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę– budownictwo– handel hurtowy i detaliczny, naprawy– hotele i restauracje– transport, gospodarka magazynowa i łączność– pośrednictwo finansowe– obsługa nieruchomości, wynajem, nauka i usługi związane z prowadzeniem działalności

gospodarczej– administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne– edukacja– ochrona zdrowia i opieka społeczna– pozostała działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna

TYPY ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH (2)TYPY ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH (2)

ze względu na formę prawną:– indywidualni przedsiębiorcy– spółki handlowe:

a) spółki osobowe:– spółka jawna– spółka partnerska– spółka komandytowa– spółka komandytowo-akcyjna

b) spółki kapitałowe:– spółka z o.o.– spółka akcyjna

– przedsiębiorstwa państwowe– spółdzielnie– fundacje– stowarzyszenia

ze względu na stosunek do rynku kapitałowego:– publiczne– nie publiczne

TYPY ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH (3)TYPY ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH (3)

ze względu na zależności kapitałowe:– niezależne– dominujące– zależne– powiązane

ze względu na terytorium działania:– lokalne– krajowe– międzynarodowe– wielonarodowe– transnarodowe

PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIAPYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA

1) Wyjaśnij różnicę pomiędzy organizacją w sensie rzeczowym, atrybutowym i czynnościowym

2) Omów wybrane modele organizacji.

3) Wyjaśnij na czym polega efekt synergiczny i podaj co najmniej trzy przykłady tego efektu.

4) Na czym polega klasyfikacja, a na czym typologia organizacji.

10.ANALOGIE ORGANIZACJI10.ANALOGIE ORGANIZACJI10.ANALOGIE ORGANIZACJI

ISTOTA I PRZYKISTOTA I PRZYKŁŁADY ANALOGII ORGANIZACJIADY ANALOGII ORGANIZACJI

Analogia (metafora) organizacji Analogia (metafora) organizacji - przenoszenie twierdzeń dotyczących jakiegośobiektu na organizację na podstawie zachodzących pomiędzy nim a organizacjąpodobieństw, w celu wyjaśnienia pewnych aspektów budowy i funkcjonowania organizacji.

G.Morgan – odkrywca metafor organizacji

przykłady metafor organizacji:– organizacja maszyna– organizacja organizm– organizacja gra

ORGANIZACJA ORGANIZACJA MASZYNAMASZYNA(za(załłoożżenia)enia)

1) twór sztuczny

2) ma cel - czemuś służy

3) składa się z części (ludzie trybiki)

4) części są wzajemnie dopasowane

5) istnieje hierarchia części (ich wzajemna zależność)

6) istnieje centralna część (centrum)

7) struktura jest stała (statyka)

8) części działają harmonijnie

9) obowiązują stałe procedury, schematy postępowania

10) warunki techniczne i fizjologiczne określają poziom wydajności

ORGANIZACJA ORGANIZACJA MASZYNAMASZYNA(zalety i mankamenty modelu)(zalety i mankamenty modelu)

ZaletyZalety

ład, harmoniajasne zasady budowy i funkcjonowanianiezawodnośćoptymalizacja wynikówłatwość zrozumieniałatwość zarządzania

WadyWady

brak miejsca na swobodę, inicjatywę, improwizację - schematyzmbrak miejsca dla działań nieformalnychbrak miejsca na rozwójbrak miejsca na konfliktbrak miejsca na relacje z otoczeniem

ORGANIZACJA ORGANIZACJA ORGANIZMORGANIZM(za(załłoożżenia)enia)

1) twór naturalny

2) żyje (rodzi się, rozwija, choruje, umiera)

3) składa się z układów

4) cel nadrzędny - przetrwać i rozwijać się

5) w stanie równowagi wewnętrznej (homeostaza)

6) centrum zarządzające - mózg organizacji

7) konflikt stanem chorobowym

8) struktura jest dynamiczna

9) zmiany są przewidywalne (determinizm)

10) pozostaje w relacji z otoczeniem

11) ma zdolność przystosowawczą (adaptacja)

ORGANIZACJA ORGANIZACJA ORGANIZMORGANIZM(zalety i mankamenty modelu)(zalety i mankamenty modelu)

ZaletyZalety

wyjaśnia dynamikę rozwojuzwraca uwagę na relacje z otoczeniemadaptacjahomeostazasterowanie i regulacjazwraca uwagę na patologie

WadyWady

nadmierne akcentowanie determinizmupostrzeganie świata organizacji jako świata harmoniiakcentowanie celów egzystencjalnychpodkreślanie negatywnej roli konfliktów

ORGANIZACJA ORGANIZACJA GRAGRA(za(załłoożżenia)enia)

1) członkowie organizacji - gracze

2) cele graczy różne

3) gracze rywalizują

4) reguły gry względnie określone

5) stawka w grze (władza, pieniądze, przywileje itp.)

6) gracze realizują swe polityki i strategie

7) gracze zawiązują koalicje

8) konflikt interesów motorem rozwoju organizacji

9) stan organizacji - ryzyko, niepewność

10) gracze popełniają błędy, uczą się

11) kompromis - sposób na zachowanie równowagi

ORGANIZACJA ORGANIZACJA GRAGRA(zalety i mankamenty modelu)(zalety i mankamenty modelu)

ZaletyZalety

zwraca uwagę na rolę konfliktu w procesie zmianuwzględnia ryzyko, niepewność

WadyWady

przesadne akcentowanie pozytywnej roli konfliktubezwzględność (makiawelizm)trudność zrozumieniatrudność zarządzania

ROLA METAFOR ORGANIZACYJNYCHROLA METAFOR ORGANIZACYJNYCH

PozytywnaPozytywna

pomagają opisać organizacjępomagają zrozumieć organizacjępomagają działać w organizacji

NegatywnaNegatywna

prowadzą do nadmiernych uproszczeńprowadzą do błędnych wniosków i błędnych posunięćprowadzą do sporów merytorycznych

PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIAPYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA

1) Które kierunki w nauce zarządzania operowały analogiami organizacji, jakimi?

2) Czy analogie organizacji są przydatne w teorii i praktyce? Uzasadnij odpowiedź.

3) Podaj przykłady trzech metafor organizacji różnych od prezentowanych na wykładzie. Opisz jeden z nich.

11.CELE ORGANIZACYJNE11.CELE ORGANIZACYJNE11.CELE ORGANIZACYJNE

DEFINICJA CELUDEFINICJA CELU

Celem jest pożądany stan rzeczy.

Organizacje to całości realizujące cele przekraczające możliwości jednego człowieka.

RODZAJE CELRODZAJE CELÓÓW ORGANIZACJIW ORGANIZACJI

CeleCeleorganizacjiorganizacji

CeleCeleegzystencjalneegzystencjalne

CeleCelemenedmenedżżerskieerskie

CeleCelestatutowestatutowe

CELE STATUTOWECELE STATUTOWE

1) określają założyciele organizacji

2) tożsame z przedmiotem działania organizacji

3) zawarte w dokumencie założycielskim organizacji (statucie)

4) sformułowane ogólnie, nie mają horyzontu czasowego ani wymiaru

CELE MENEDCELE MENEDŻŻERSKIEERSKIE

1) określają zrządzający organizacją

2) uzależnione od sytuacji i etapu rozwoju organizacji

3) zawarte w planach i programach działania organizacji

4) sformułowane szczegółowo, mają określony horyzont czasowy i wymiar

CELE EGZYSTENCJALNECELE EGZYSTENCJALNE

1) związane z bytem organizacji

2) nigdzie nie sformalizowane

DEFINICJA ZPCDEFINICJA ZPC

ZarzZarząądzanie przez cele to kompleksowa metoda zarzdzanie przez cele to kompleksowa metoda zarząądzania polegajdzania polegająąca na ca na oddolnym formuoddolnym formułłowaniu celowaniu celóów na stanowiskach pracy, okresowej ocenie w na stanowiskach pracy, okresowej ocenie ich realizacji oraz poszukiwaniu sposobich realizacji oraz poszukiwaniu sposobóów usprawniew usprawnieńń..

PROCEDURA ZPCPROCEDURA ZPC(w cyklu rocznym)(w cyklu rocznym)

Zapoznanie kluczowych ludzi firmy z zasadami ZPC

Określenie obszarów wyników kluczowych przedsiębiorstwa

Formułowanie celów - opracowanie kart celów stanowisk (KCS)

Opracowanie indywidualnych planów usprawnień (IPU)

Realizacja celów

Okresowe (kwartalne) przeglądy i oceny stopnia realizacji celów. Aktualizacja KCS i IPU

Rozliczenia roczne realizacji celów. Przegląd i ocena kadr

ZASADY FORMUZASADY FORMUŁŁOWANIA CELOWANIA CELÓÓW W ZPCW W ZPC

1) waga celu: za cele przyjmować tylko stany rzeczy istotne

2) ograniczona ilość - sformułować do 5 celów na danym szczeblu zarządzania (zasada Pareto)

3) zrozumiałość - jasność, konkretność, zrozumiałość celu dla wykonawców i oceniających

4) atrakcyjność - z wykonaniem celu powinny być związane jakieś przyszłe korzyści dla wykonawcy

5) realność - istnieje duże prawdopodobieństwo realizacji celu

6) okresowa kontrola i aktualizacja - okresowe przeglądy (aktualizacja) wprowadzane stosownie do zmian warunków, usprawnień itp.

7) kwantyfikacja (wymierność) - cel powinien mieć wymiar ilościowy, jakościowy

8) terminowość - cel powinien mieć termin wymaganej realizacji

9) autorstwo - cele formułowane przez pracowników, akceptowane przez zwierzchników

10) właściwy poziom trudności - cele nie za łatwe, nie za trudne (na miarę kwalifikacji)

PRZYKPRZYKŁŁADY POPRAWNYCH I NIEPOPRAWNYCH SFORMUADY POPRAWNYCH I NIEPOPRAWNYCH SFORMUŁŁOWAOWAŃŃ CELCELÓÓWW

a) sformułowania poprawne:− zwiększyć ..... o ..... (zł, sztuk, kg) w czasie ..... − zmniejszyć ..... o ..... (zł, sztuk, kg, razy) w czasie .....− osiągnąć minimum ..... w czasie .....− osiągnąć maksimum ..... w czasie .....− wdrożyć ..... w czasie .....− zaprzestać ..... w czasie .....− zmodernizować ..... pod względem ..... w czasie .....− zachować ..... w czasie .....

b) sformułowania niepoprawne:− uzyskać odpowiedni poziom .....− uzyskać wystarczający poziom .....− osiągnąć około .....− zdobyć kilka .....− jak najwcześniej .....− jak najpóźniej .....− osiągnąć pożądany .....

ZALETY ZPCZALETY ZPC

metoda kompleksowa (planowanie, ocenianie, usprawnianie)włączanie wszystkich ludzi w realizację celów firmystwarzanie pola do inicjatyw oddolnychwyraźne definiowanie oczekiwań, wymagaństosowanie samokontroli i osobistej odpowiedzialnościsprawiedliwa ocena i wynagradzanie za wynikiocena zobiektywizowana (za osiągnięte wymierne wyniki)koncentracja ludzi w firmie na sprawach ważnychstałe poszukiwanie usprawnień i możliwości poprawy wynikówzobowiązanie ludzi do ponoszenia odpowiedzialnościswoboda podwładnych w doborze metod realizacji celówmotywowanie do pracy nad sobąodciążenie kadry od ciągłego wydawania poleceń

WADY ZPCWADY ZPC

duża pracochłonność, czasochłonność i koszt przygotowania oraz realizacjikonieczność stałego przestrzegania terminów przeglądów i ocenwymaga wysokiego poziomu dyscypliny i dojrzałości załogiwprowadza niepewność, wywołuje obawy (okresowe oceny, rozliczenia)ryzyko znużenia systemem w dłuższym czasiemożliwość oporu ze strony niektórych kierowników (zwolenników metod dyrektywnych i autorytarnych)ryzyko koncentracji kadry na celach kosztem ludzimożliwość manipulacji (zamierzone zaniżanie lub zawyżanie celów, ustalanie nierealnych terminów itp.)

PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIAPYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA

1) Omów rodzaje celów organizacji i podaj po trzy przykłady?

2) Jakie błędy są najczęściej popełniane przy formułowaniu celów?

3) Wyjaśnij istotę zarządzania przez cele.

12.ZACHOWANIA NIEFORMALNE12.ZACHOWANIA NIEFORMALNE12.ZACHOWANIA NIEFORMALNE

SFERY ORGANIZACJISFERY ORGANIZACJI

SferySferyorganizacjiorganizacji

Sfera nieformalnaSfera nieformalnaSferaSferaformalnaformalna

•struktura nieformalna

•zachowania nieformalne

•struktura formalna

•zachowania formalne

RODZAJE ZACHOWARODZAJE ZACHOWAŃŃ NIEFORMALNYCHNIEFORMALNYCH

ZachowaniaZachowanianieformalnenieformalne

Ze wzglZe wzglęędu du na podmiotna podmiot

Ze wzglZe wzglęędu du na cele organizacjina cele organizacji

Ze wzglZe wzglęędu nadu nacharaktercharakter

• sprzeczne z przepisami

• nie ujęte w przepisach • grupowe

• indywidualne

• negatywne

• pozytywne

GGŁŁÓÓWNE WNE ŹŹRRÓÓDDŁŁA ZACHOWAA ZACHOWAŃŃ NIEFORMALNYCHNIEFORMALNYCH

1) potrzeby ludzi

2) niezgodność celów organizacji i jej członków

3) techniczny brak możliwości sformalizowania wszystkich zachowań ludzi

4) konflikt ról społecznych i organizacyjnych

KONFLIKT RKONFLIKT RÓÓL SPOL SPOŁŁECZNYCH I ORGANIZACYJNYCHECZNYCH I ORGANIZACYJNYCH

Partiapolityczna Rodzina

Koledzy

Zakładpracy

PracownikPracownik

pozycja

rola

ZACHOWANIA NIEFORMALNE INDYWIDUALNE (1)ZACHOWANIA NIEFORMALNE INDYWIDUALNE (1)

0 PF00 Max

oś wkładów

PF00- poziom formalnych oczekiwań organizacji0 - zero wkładówMax - maksimum wkładów

ZACHOWANIA NIEFORMALNE INDYWIDUALNE (2)ZACHOWANIA NIEFORMALNE INDYWIDUALNE (2)

0 PF00=ZF Max

ZF - zachowania formalneZNNK - zachowania nieformalne nie karaneZNK - zachowania nieformalne karaneGTO - granica tolerancji organizacjiPK - początek kar

PKGTO

ZNK ZNNK

obszartolerancjiwzględnej

obszartolerancji

bezwzględnej

oś wkładów

tendencja do minimalizacji wkładów

ZACHOWANIA NIEFORMALNE INDYWIDUALNE (3)ZACHOWANIA NIEFORMALNE INDYWIDUALNE (3)

0 Max

PN - początek nagródZNNN - zachowania nieformalne nie nagradzaneZNN - zachowania nieformalne nagradzane

PNPF00=ZF

ZNNN ZNN

bez nagród nagrody

oś wkładów

tendencja do maksymalizacji wkładów

GRUPA FORMALNA A GRUPA NIEFORMALNAGRUPA FORMALNA A GRUPA NIEFORMALNA

realizacja jakiejś funkcji organizacji towarzyskie, koleżeńskie itp.

służbowa społeczna

oficjalne, formalne nieoficjalne

Grupa formalnaGrupa formalnaCechaCecha Grupa nieformalnaGrupa nieformalna

celecele

hierarchiahierarchia

kanakanałły y informacyjneinformacyjne

przynaleprzynależżnonośćść sformalizowana (umowa o pracę, kontrakt) niesformalizowana

podporzpodporząądd--kowaniekowanieczczłłonkonkóóww

dyscyplina służbowa konformizm grupowy

normy normy zachowazachowańń pisane (regulaminy, instrukcje) niepisane kodeksy postępowania

sankcjesankcje służbowe koleżeńskie, towarzyskie

PRZYKPRZYKŁŁAD STRUKTURY NIEFORMALNEJAD STRUKTURY NIEFORMALNEJKOMKOMÓÓRKI ORGANIZACYJNEJ (SOCJOGRAM)RKI ORGANIZACYJNEJ (SOCJOGRAM)

4411

22

33

55

66

88

77

99

– kobieta

– mężczyzna

– wybór dwustronny

– wybór jednostronny

– odrzucenie dwustronne

– odrzucenie jednostronne

TYPOLOGIA GRUP NIEFORMALNYCHTYPOLOGIA GRUP NIEFORMALNYCH

ze względu na cel:– ofensywne (atak) i defensywne (obrona)– postępowe (nowatorskie) i konserwatywne

ze względu na skład:– pionowe– poziome– mieszane

ze względu na stosunek do organizacji:– symbiotyczne (wspierające organizację)– pasożytnicze (żerujące na organizacji i jej członkach):

– kliki– gangi

PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIAPYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA

1) Omów formalną i nieformalną sferę istnienia i funkcjonowania organizacji.

2) Wyjaśnij istotę, rodzaje i źródła zachowań nieformalnych.

3) Przedstaw mechanizmy zachowań nieformalnych indywidualnych.

4) Przedstaw cechy grupy nieformalnej i podaj typy grup nieformalnych występujących w organizacjach.

5) Jakie zachowania nieformalne rodzaje celów organizacji i podaj po trzy przykłady?

6) Jakie działania powinien podejmować menedżer wobec zachowań nieformalnych w firmie?

13.KULTURA ORGANIZACYJNA13.KULTURA ORGANIZACYJNA13.KULTURA ORGANIZACYJNA

POJPOJĘĘCIE KULTURYCIE KULTURY

Kultura to ogKultura to ogóółł wytworwytworóów materialnych i niematerialnych czw materialnych i niematerialnych człłowieka.owieka.

poziomy analizy kultury:− kultura jednostki− kultura grupy− kultura organizacji− kultura narodowa− kultura masowa

organizacja stanowi amalgamat kulturowy - częściowe zmieszanie i wzajemne przenikanie różnych kultur w firmie:− kultura robotnicza, kultura urzędnicza, kultura menedżerska − kultura kobieca, kultura męska− itd.

MODEL KULTURY ORGANIZACYJNEJMODEL KULTURY ORGANIZACYJNEJ(E. (E. ScheinSchein))

ARTEFAKTYARTEFAKTY(widoczne i uświadamiane,

ale wymagające interpretacji)

NORMY i WARTONORMY i WARTOŚŚCICI(częściowo widoczne,

częściowo uświadamiane)

ZAZAŁŁOOŻŻENIA PODSTAWOWEENIA PODSTAWOWE(niewidoczne, nieuświadamiane)

ARTEFAKTY FIZYCZNEARTEFAKTY FIZYCZNE

produktyprodukty

architektura budynkarchitektura budynkóóww

architektura i wyposaarchitektura i wyposażżenie wnenie wnęętrztrz

maszyny i urzmaszyny i urząądzeniadzenia

druki firmowedruki firmowe

folderyfoldery

uniformyuniformy

gazeta zakgazeta zakłładowaadowa

gadgadżżety reklamoweety reklamowe

ARTEFAKTY SYMBOLICZNEARTEFAKTY SYMBOLICZNE

znakiznaki

symbolesymbole

jjęęzykzyk

maksymymaksymy

anegdotyanegdoty

legendylegendy

tematy tabutematy tabu

ARTEFAKTY BEHAWIORALNEARTEFAKTY BEHAWIORALNE

tradycjetradycje

zwyczajezwyczaje

obyczajeobyczaje

ceremonie ceremonie

rytuarytuałły y

obrzobrzęędy dy

NORMY KULTUROWENORMY KULTUROWE

Normy to obowiNormy to obowiąązujzująące w organizacji nakazy i zakazy dotyczce w organizacji nakazy i zakazy dotycząące zachowace zachowańń. . ZZłłamanie normy naraamanie normy narażża sprawca sprawcęę na rna róóżżne sankcje (nieprzyjemnone sankcje (nieprzyjemnośści).ci).

Rodzaje norm:Rodzaje norm:

a) ze względu na kierunek:nakaz - wymóg określonego zachowania sięzakaz - wymóg powstrzymania się od określonego zachowania

b) ze względu na sposób upowszechnienia:normy pisanenormy nie pisane

c) ze względu na charakter sankcji:normy prawnenormy obyczajowe

WZORY KULTUROWEWZORY KULTUROWE

WzWzóór kulturowy to zespr kulturowy to zespóółł cech i zachowacech i zachowańń ocenianych przez danocenianych przez danąąspospołłecznoecznośćść pozytywnie, wartych napozytywnie, wartych naśśladowania.ladowania.

Etos Etos –– charakterystyczny dla danej grupy zespcharakterystyczny dla danej grupy zespóółł reguregułł obyczajowoobyczajowo--moralnych, camoralnych, całłoośściowy wzciowy wzóór stylu r stylu żżycia.ycia.

WARTOWARTOŚŚCI KULTUROWECI KULTUROWE

WartoWartośściciąą kulturowkulturowąą jest wszystko to, co jest korzystne i pojest wszystko to, co jest korzystne i pożążądane przez dane przez ludzi.ludzi.

system wartości – układ wartości charakterystycznych dla jednostki lub grupy

hierarchia wartości – układ wartości ze względu na stopień pożądania

rodzaje wartości:− wartości indywidualne, wartości grupowe− wartości akceptowane, wartości deklarowane, wartości przestrzegane

ZAZAŁŁOOŻŻENIA PODSTAWOWEENIA PODSTAWOWE(dominuj(dominująące poglce pogląądy, przekonania dy, przekonania śświatopoglwiatopogląądowe dowe

czczłłonkonkóów organizacji na pewne sprawy)w organizacji na pewne sprawy)

założenia dotyczące otoczenia organizacji

założenia dotyczące natury człowieka

założenia dotyczące stosunków międzyludzkich

inne

TYPY KULTUR ORGANIZACYJNYCH (1)TYPY KULTUR ORGANIZACYJNYCH (1)

ze względu na wyrazistość:− kultura silna− kultura słaba

ze względu na stosunek do tradycji, postępu, zmian:− kultura konserwatywna (zachowawcza)− kultura postępowa (nowatorska)

ze względu na stosunek do otoczenia:− kultura introwertyczna (zamknięta)− kultura ekstrawertyczna (otwarta)

ze względu na typ działalności:− kultura urzędnicza − kultura przemysłowa

TYPY KULTUR ORGANIZACYJNYCH (2)TYPY KULTUR ORGANIZACYJNYCH (2)

ze względu na dominujące cechy:− kultura męska (agresywna, z tendencją do dominacji, rywalizacji)− kultura kobieca (łagodna, uległa, z tendencją do współpracy)

ze względu na skład członków:− kultura elitarna− kultura egalitarna

ze względu na orientację na wartości:− kultura pracy− kultura pieniądza− kultura władzy− kultura zhumanizowana

TYPY KULTUR ORGANIZACYJNYCH (3)TYPY KULTUR ORGANIZACYJNYCH (3)

ze względu na preferowany sposób działania ludzi (praca, decyzje, odpowiedzialność):− kultura indywidualistyczna (jednostka, rywalizacja)− kultura kolektywistyczna (zespół, współpraca)

ze względu na stosowane metody oddziaływania na ludzi:− kultura strachu (kary, zagrożenie, niepewność)− kultura spokoju (nagrody, pewność)

ze względu na oceny ludzi:− kultura pozytywna (akceptowana)− kultura negatywna (nie akceptowana)

FUNKCJE KULTURY ORGANIZACYJNEJFUNKCJE KULTURY ORGANIZACYJNEJ

Funkcje wewnFunkcje wewnęętrzne trzne –– wpwpłływ kultury na funkcjonowanie organizacjiyw kultury na funkcjonowanie organizacji

funkcja integrujfunkcja integrująącacafunkcja informacyjnafunkcja informacyjnafunkcja wychowawczafunkcja wychowawczafunkcja produkcyjnafunkcja produkcyjna

Funkcje zewnFunkcje zewnęętrzne trzne –– wpwpłływ kultury na relacje organizacji z otoczeniemyw kultury na relacje organizacji z otoczeniem

funkcja identyfikujfunkcja identyfikująącacafunkcja marketingowafunkcja marketingowafunkcja spofunkcja społłecznaeczna

PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIAPYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA

1) Scharakteryzuj model kultury organizacyjnej E.Scheina.

2) Omów kulturę organizacyjną wybranej organizacji.

3) Jakie znaczenie ma kultura dla organizacji?

14.TECHNIKA14.TECHNIKA14.TECHNIKA

TECHNIKATECHNIKA

Technika stanowi caTechnika stanowi całłoksztaokształłt t śśrodkrodkóów i czynnow i czynnośści wchodzci wchodząących w skcych w skłład ad dziadziałłania ludzi.ania ludzi.

ŚŚRODKI DZIARODKI DZIAŁŁANIAANIA

Środki działania obejmują:

przedmioty pracy

środki pracy

GENERACJE TECHNIKIGENERACJE TECHNIKI

1) technika ręczna

2) technika maszynowa

3) technika automatyczna

4) technika zrobotyzowana

5) technika informatyczna

METODY DZIAMETODY DZIAŁŁANIAANIA

MetodMetodąą dziadziałłania jest ania jest śświadomie i konsekwentnie (systematycznie) wiadomie i konsekwentnie (systematycznie) stosowany sposstosowany sposóób postb postęępowania dla osipowania dla osiąągnignięęcia okrecia okreśślonego celu.lonego celu.

Metody działania obejmują:

zasady

reguły

sposoby

schematy

procedury

algorytmy

CYKL DZIACYKL DZIAŁŁANIA ZORGANIZOWANEGOANIA ZORGANIZOWANEGO(H. (H. LeLe ChatelierChatelier))

Oceń realizację celu

Sformułuj cel

Zaplanuj realizację celu

Zrealizuj cel

Przygotuj realizację celu

tptp poczpocząątek dziatek działłaniaania

tktk koniec dziakoniec działłaniaania

UNIWERSALNE ZASADY DZIAUNIWERSALNE ZASADY DZIAŁŁANIA (1)ANIA (1)

Etap formułowania celu:− zasada dostępności celu− zasada koniecznej ogólności i szczegółowości celu− zasada zrozumiałości celu− zasada wyodrębnienia celu głównego i celów ubocznych

Etap planowania realizacji celu:− zasada rozpoznania stosowanych w praktyce sposobów realizacji danego

celu− zasada określania warunków, środków i wykonawców celu− zasada określania czynności cząstkowych i etapowych realizacji celów− zasada budowy harmonogramu realizacji celu

Etap przygotowania realizacji celu:− zasada pozyskania formalnego i faktycznego środków− zasada pozyskania formalnego i faktycznego ludzi− zasada stworzenia struktury organizacyjnej do realizacji celu

UNIWERSALNE ZASADY DZIAUNIWERSALNE ZASADY DZIAŁŁANIA (2)ANIA (2)

Etap realizacji celu:− zasada postępowania zgodnie z planem− zasada stałego dostosowywania planu do przebiegu realizacji celu− zasada bieżącej oceny postępów realizacji celu− zasada podtrzymywania gotowości ludzi i środków

Etap oceny realizacji celu:− zasada porównania wyniku końcowego z zamierzonym− zasada poszukiwania przyczyny niesprawności

POJPOJĘĘCIE DZIACIE DZIAŁŁANIA I SPRAWNOANIA I SPRAWNOŚŚCI DZIACI DZIAŁŁANIAANIA

DziaDziałłanie to celowe zachowanie sianie to celowe zachowanie sięę czczłłowieka (ludzi).owieka (ludzi).

DziaDziałłanie jest sprawne, jeanie jest sprawne, jeżżeli odznacza sieli odznacza sięę szeregiem cech pozytywnie ocenianych, tj. szeregiem cech pozytywnie ocenianych, tj. walorwaloróów sprawnow sprawnośściowych.ciowych.

Sprawność w sensie syntetycznym

Sprawność w sensie uniwersalnym

GGŁŁÓÓWNE WALORY SPRAWNEGO DZIAWNE WALORY SPRAWNEGO DZIAŁŁANIAANIA

skuteczność – miara stopnia realizacji celu− działania skuteczne− działania częściowo skuteczne− działania nieskuteczne− działania przeciwskuteczne− działania nadskuteczne

korzystność – różnica pomiędzy wynikiem (W) z działania a kosztami na jego realizację (K)

W – K > 0 korzystne W – K = 0 obojętneW – K < 0 niekorzystne

ekonomiczność – stosunek pomiędzy wynikiem (W) z działania a kosztami na jego realizację (K)

ekonomiczne

obojętne

nieekonomiczne

1 KW

>

1 KW

=

1 KW

<

INNE WALORY SPRAWNEGO DZIAINNE WALORY SPRAWNEGO DZIAŁŁANIAANIA

prostotaprostota

energicznoenergicznośćść

czystoczystośćść

udatnoudatnośćść

dokdokłładnoadnośćść

niezawodnoniezawodnośćść

GGŁŁÓÓWNE WYTYCZNE SPRAWNEGO DZIAWNE WYTYCZNE SPRAWNEGO DZIAŁŁANIAANIA

Specjalizacja Specjalizacja

Uniwersalizacja Uniwersalizacja

Aktywizacja Aktywizacja

Ograniczanie dziaOgraniczanie działłania:ania:−− potencjalizacja potencjalizacja −− machinalizacjamachinalizacja−− instrumentalizacja instrumentalizacja −− inwigilacja czystainwigilacja czysta

Kunktacja Kunktacja

Antycypacja Antycypacja

PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIAPYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA

1) Wyjaśnij pojęcie techniki i metody.

2) Scharakteryzuj generacje techniki i omów ich wpływ na działanie ludzi oraz struktury organizacyjne.

3) Przedstaw przykład działania racjonalnego posługując się modelem cyklu działania zorganizowanego H.Le Chatelier’a.

4) Wymień i objaśnij główne walory sprawnego działania.

5) Wymień i objaśnij główne wytyczne sprawnego działania.

15.STRUKTURA ORGANIZACYJNA15.STRUKTURA ORGANIZACYJNA15.STRUKTURA ORGANIZACYJNA

DEFINICJA STRUKTURY ORGANIZACYJNEJDEFINICJA STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ

Struktura (w sensie ogStruktura (w sensie ogóólnym) to uklnym) to ukłład elementad elementóów w jakiejw w jakiejśś cacałłoośści. ci. Obejmuje ona elementy tej caObejmuje ona elementy tej całłoośści i powici i powiąązania pomizania pomięędzy nimi.dzy nimi.

Struktura organizacyjna obejmuje elementy skStruktura organizacyjna obejmuje elementy skłładowe organizacji i adowe organizacji i powipowiąązania pomizania pomięędzy nimi.dzy nimi.

ELEMENTY SKELEMENTY SKŁŁADOWE ORGANIZACJIADOWE ORGANIZACJI

stanowisko organizacyjne:− kierownicze, sztabowe, wykonawcze− jednoosobowe a wieloosobowe

komórka organizacyjna

jednostka organizacyjna

WIWIĘĘZI ORGANIZACYJNEZI ORGANIZACYJNE

WiWięęzi organizacyjne to relacje (powizi organizacyjne to relacje (powiąązania, zalezania, zależżnonośści) pomici) pomięędzy dzy elementami organizacji (stanowiskami, komelementami organizacji (stanowiskami, komóórkami i jednostkami rkami i jednostkami organizacyjnymi).organizacyjnymi).

Typowe wiTypowe więęzi w organizacjizi w organizacji

1) więzi hierarchiczne

2) więzi funkcjonalne

3) więzi sztabowe

4) więzi kooperacyjne (technologiczne)

5) więzi informacyjne

WYMIARY STRUKTURY ORGANIZACYJNEJWYMIARY STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ

1) Konfiguracja

2) Specjalizacja

3) Centralizacja

4) Standaryzacja

5) Formalizacja

KONFIGURACJAKONFIGURACJA

Konfiguracja to stopieKonfiguracja to stopieńń rozbudowy struktury organizacyjnej w pionie i rozbudowy struktury organizacyjnej w pionie i poziomie.poziomie.

KONFIGURACJA PIONOWA STRUKTURY ORGANIZACYJNEJKONFIGURACJA PIONOWA STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ(Spi(Spięętrzenie kierownictwa)trzenie kierownictwa)

KIEROWNIK ODDZIAŁU OBRABIAREK NUMERYCZNYCH

DYREKTOR NACZELNY

Z-ca DYREKTORA ds. PRODUKCJI

KIEROWNIK ZAKŁADU „A”

KIEROWNIK WYDZIAŁU MECHANICZNEGO

SZEF PRODUKCJI

MISTRZ

BRYGADZISTA

Szczeblezarządzania

KONFIGURACJA POZIOMA STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ KONFIGURACJA POZIOMA STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ (sp(spłłaszczenie struktury organizacyjnej)aszczenie struktury organizacyjnej)

Z-ca Dyrektorads. Produkcji

Z-ca Dyrektorads. Technicznych

Z-ca Dyrektorads. Handlowych

Z-ca Dyrektorads. Finansowych

Z-ca Dyrektorads. Personalnych

DYREKTOR NACZELNY

ROZPIROZPIĘĘTOTOŚĆŚĆ I ZASII ZASIĘĘG KIEROWANIAG KIEROWANIA

RozpiRozpięętotośćść kierowaniakierowania – liczba podwładnych bezpośrednio podległych kierownikowiZasiZasięęg kierowaniag kierowania – liczba podwładnych podległych kierownikowi bezpośrednio i pośrednio

KN

K22 K23K21 K31 K32K11 K12

336

K129 K2

312 K3

212

55

22

44

22

33

55

55

DEPARTAMENTACJA A DYWIZJONALIZACJADEPARTAMENTACJA A DYWIZJONALIZACJA

DEPARTAMENTACJA = proces grupowania stanowisk i komDEPARTAMENTACJA = proces grupowania stanowisk i komóórek rek organizacyjnych w wiorganizacyjnych w więększe caksze całłoośści wedci wedłług kryterium funkcjiug kryterium funkcji

DYWIZJONALIZACJA = proces grupowania stanowisk i komDYWIZJONALIZACJA = proces grupowania stanowisk i komóórek rek organizacyjnych w wiorganizacyjnych w więększe caksze całłoośści wedci wedłług innych kryteriug innych kryterióóww

Typowe kryteria Typowe kryteria dywizjonalizacjidywizjonalizacji::

wyróbrynek geograficznyetap procesurodzaj klientów

DEPARTAMENTACJADEPARTAMENTACJA

Z-ca Dyrektorads. Produkcji

Z-ca Dyrektorads. Technicznych

Z-ca Dyrektorads. Handlowych

Z-ca Dyrektorads. Finansowych

Z-ca Dyrektorads. Personalnych

DYREKTOR NACZELNY

STRUKTURA ORGANIZACYJNA PRZEDSISTRUKTURA ORGANIZACYJNA PRZEDSIĘĘBIORSTWABIORSTWA((dywizjonalizacjadywizjonalizacja wedwedłług wyrobu)ug wyrobu)

Z-ca Dyrektora ds.Produkcji Pieczywa

Z-ca Dyrektora ds.Produkcji Wędlin

Z-ca Dyrektora ds.Produkcji Sałatek

DYREKTOR NACZELNY

STRUKTURA ORGANIZACYJNA PRZEDSISTRUKTURA ORGANIZACYJNA PRZEDSIĘĘBIORSTWABIORSTWA((dywizjonalizacjadywizjonalizacja wedwedłług rynku geograficznego)ug rynku geograficznego)

Z-ca Dyrektorana Polskę Centralną

Z-ca Dyrektorana Polskę Płn.

i Zachodnią

Z-ca Dyrektorana Polskę Płd.i Wschodnią

DYREKTOR NACZELNY

STRUKTURA ORGANIZACYJNA PRZEDSISTRUKTURA ORGANIZACYJNA PRZEDSIĘĘBIORSTWABIORSTWA((dywizjonalizacjadywizjonalizacja wedwedłług etapu procesu technologicznego)ug etapu procesu technologicznego)

Z-ca Dyrektorads. Produkcji

Roślinnej

Z-ca Dyrektorads. Produkcji

Zwierzęcej

Z-ca Dyrektorads. Produkcji

Mięsa i Wędlin

DYREKTOR NACZELNY

STRUKTURA ORGANIZACYJNA PRZEDSISTRUKTURA ORGANIZACYJNA PRZEDSIĘĘBIORSTWABIORSTWA((dywizjonalizacjadywizjonalizacja wedwedłług rodzaju klientug rodzaju klientóów)w)

Z-ca Dyrektorads. Klientów

Indywidualnych

Z-ca Dyrektorads. Klientów

Instytucjonalnych

Z-ca Dyrektorads. Klientów

Zagranicznych

DYREKTOR NACZELNY

SPECJALIZACJASPECJALIZACJA

Specjalizacja to stopieSpecjalizacja to stopieńń zzłłoożżonoonośści i zakres rci i zakres róóżżnorodnonorodnośści zadaci zadańńrealizowanych przez poszczegrealizowanych przez poszczegóólne elementy sklne elementy skłładowe organizacji adowe organizacji (stanowiska, kom(stanowiska, komóórki itd.).rki itd.).

CENTRALIZACJACENTRALIZACJA

Centralizacja to stopieCentralizacja to stopieńń skupienia wskupienia włładzy na najwyadzy na najwyżższym szczeblu.szym szczeblu.

STANDARYZACJASTANDARYZACJA

Standaryzacja to stopieStandaryzacja to stopieńń typowotypowośści dziaci działłaańń, procedur, rozwi, procedur, rozwiąązazańńorganizacyjnych.organizacyjnych.

FORMALIZACJAFORMALIZACJA

Formalizacja to stopieFormalizacja to stopieńń ujujęęcia struktury organizacyjnej w ramy przepiscia struktury organizacyjnej w ramy przepisóów.w.

DETERMINANTY STRUKTURY ORGANIZACYJNEJDETERMINANTY STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ

a)a) determinanty wewndeterminanty wewnęętrzne:trzne:przedmiot działaniaetap rozwoju organizacjitechnika i technologialiczba i kwalifikacje ludzidziałania nieformalne

b)b) determinanty zewndeterminanty zewnęętrzne:trzne:koniunktura gospodarczapozycja na rynku (siła konkurencji)odległość od źródeł zaopatrzeniaodległość od rynku docelowegozakres kooperacji biernej i czynnejprzepisy prawa

PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIAPYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA

1) Omów elementy składowe organizacji.

2) Wyjaśnij pojęcie więzi organizacyjnych i podaj ich przykłady.

3) Czy się różni konfiguracja pionowa od poziomej konfiguracji struktury organizacyjnej?

4) Podaj miary centralizacji, specjalizacji, standaryzacji i formalizacji.

5) Scharakteryzuj determinanty wewnętrzne dowolnej struktury organizacyjnej.

6) Scharakteryzuj determinanty zewnętrzne dowolnej struktury organizacyjnej.

16.OTOCZENIE ORGANIZACJI16.OTOCZENIE ORGANIZACJI16.OTOCZENIE ORGANIZACJI

ORGANIZACJA A OTOCZENIEORGANIZACJA A OTOCZENIE

Otoczenie to wszystko, co nie należy do organizacji, a pozostaje z nią w jakichśrelacjach.

OTOCZENIEOTOCZENIE

ORGANIZACJAORGANIZACJA

STRUKTURA OTOCZENIA ORGANIZACJISTRUKTURA OTOCZENIA ORGANIZACJI

− otoczenie „bliższe” (mikrootoczenie) – inne organizacje− otoczenie „dalsze” (makrootoczenie) – uwarunkowania natury ogólnej

OTOCZENIE DALSZE

OTOCZENIE „BLIŻSZE”

ORGANIZACJAORGANIZACJA

− oddziaływaniawzajemne (relacje)

ELEMENTY OTOCZENIA BLIELEMENTY OTOCZENIA BLIŻŻSZEGOSZEGO

dostawcy

odbiorcy

konkurenci

partnerzy

społeczność lokalna

inne: urzędy publiczne, aparat kontroli, aparat skarbowy, sądowy itp.)

INTERESARIUSZEINTERESARIUSZE

InteresariuszeInteresariusze ((stakeholdersstakeholders)) - osoby i grupy z organizacji i jej otoczenia zainteresowane bezpośrednio i pośrednio działalnością organizacji

a) interesariusze wewnętrzni:− właściciele− pracownicy

b) interesariusze zewnętrzni:− dostawcy− odbiorcy− konkurenci− partnerzy− inni

ELEMENTY OTOCZENIA DALSZEGOELEMENTY OTOCZENIA DALSZEGO

uwarunkowania ekonomiczne

uwarunkowania demograficzne

uwarunkowania prawne

uwarunkowania polityczne

uwarunkowania techniczne

uwarunkowania kulturowe

uwarunkowania środowiskowe

RODZAJE OTOCZENIA ORGANIZACJIRODZAJE OTOCZENIA ORGANIZACJI

otoczenie proste a otoczenie złożone

otoczenie stabilne (statyczne) a otoczenie burzliwe (dynamiczne)

otoczenie zmienne w sposób przewidywalny a otoczenie zmienne w sposób nieprzewidywalny

otoczenie przyjazne (więcej szans) a otoczenie wrogie (więcej zagrożeń)

MEGATRENDYMEGATRENDY

MegatrendyMegatrendy –– trendy ogtrendy ogóólnolnośświatowewiatowe

Megatrendy gospodarcze

Megatrendy polityczne

Megatrendy społeczne

Megatrendy w nauce i technice

Megatrendy w ekosystemie

MEGATRENDY POLITYCZNEMEGATRENDY POLITYCZNE

upadek systemu dwubiegunowego (kapitalizm – komunizm)

globalizacja a regionalizacja

podział polityczny świata na Wschód i Zachód

liczne lokalne konflikty

zagrożenie terroryzmem międzynarodowym

MEGATRENDY GOSPODARCZEMEGATRENDY GOSPODARCZE

globalizacja a regionalizacja

podział gospodarczy świata (Północ i Południe)

rozwój wielkich korporacji międzynarodowych

dynamiczny rozwój sfery usług

niskie tempo rozwoju przemysłu

nadprodukcja w rolnictwie krajów rozwiniętych

MEGATRENDY SPOMEGATRENDY SPOŁŁECZNEECZNE

umiędzynarodowienie kultury, nauki, sztuki

przenikanie kultur

wzrost poziomu życia, wykształcenia, poprawa stanu zdrowia, wydłużenie życia

szybki wzrost ludności w krajach ubogich (bomba demograficzna)

ujemny przyrost naturalny w krajach rozwiniętych

migracje i rozwój turystyki międzynarodowej

dłuższy czas wolny

załamanie systemu wartości (nihilizm)

rozwój patologii społecznych

MEGATRENDY W NAUCE I TECHNICEMEGATRENDY W NAUCE I TECHNICE

rozwój informatyzacji

rozwój telekomunikacji

rozwój biotechnologii (genetyka)

nowe materiały, nowe źródła energii, nowe technologie

MEGATRENDY W EKOSYSTEMIEMEGATRENDY W EKOSYSTEMIE

wzrost zanieczyszczenia (bomba ekologiczna)

wymieranie gatunków zwierząt i roślin

wyczerpywanie się złóż i zasobów przyrody (surowce, woda)

inne zagrożenia: dziura ozonowa, ocieplenie klimatu

GLOBALIZACJAGLOBALIZACJA

Globalizacja to Globalizacja to żżywioywiołłowy proces polegajowy proces polegająący na umicy na umięędzynarodawianiu sidzynarodawianiu sięęstosunkstosunkóów politycznych, gospodarczych i spow politycznych, gospodarczych i społłecznych.ecznych.

Przejawy globalizacji gospodarczej:Przejawy globalizacji gospodarczej:

umiędzynarodowienie rynków

umiędzynarodowienie firm (rozwój korporacji międzynarodowych i ponadnarodowych)

umiędzynarodowienie czynników produkcji (kapitał, technologia, siła robocza, zasoby naturalne)

umiędzynarodowienie metod organizacji i zarządzania

rozwój instytucji gospodarki światowej

rozwój globalnych produktów (napoje, kosmetyki, szybkie dania itp.)

rozwój międzynarodowej integracji gospodarczej

KORZYKORZYŚŚCI Z GLOBALIZACJICI Z GLOBALIZACJI

dla korporacji międzynarodowych:− nieograniczone możliwości ekspansji

dla bogatych państw:− przyspieszenie wzrostu gospodarczego− nowe rynki zbytu− nowe miejsca taniej produkcji

dla biednych państw:− przyspieszenie rozwoju gospodarczego (zmniejszenie dystansu do krajów

rozwiniętych)− możliwość korzystania z najnowszych rozwiązań technologicznych i

organizacyjnych− podniesienie stopy życiowej ludności

ZAGROZAGROŻŻENIA WYNIKAJENIA WYNIKAJĄĄCE Z GLOBALIZACJICE Z GLOBALIZACJI

dla bogatych państw:− osłabienie władzy państwowej na rzecz kapitałowych centrów decyzyjnych− odpływ miejsc pracy do krajów słabo rozwiniętych− groźba bezrobocia− obniżenie wpływów budżetowych z podatków

dla biednych państw:− uzależnienie od grup kapitałowych i korporacji (nowy kolonializm)− rabunkowa eksploatacja zasobów naturalnych− zanieczyszczenie środowiska− groźba bezrobocia

CZYNNIKI SPRZYJAJCZYNNIKI SPRZYJAJĄĄCE GLOBALIZACJI W GOSPODARCECE GLOBALIZACJI W GOSPODARCE

znoszenie ograniczeń przestrzennych, narodowych, kulturowych, prawnych dla działalności gospodarczej w skali światowejzanik barier politycznychrozwój telekomunikacjirozwój informatyzacji (internet)rozwój mediów transporturozwój bezpośrednich inwestycji zagranicznychwzrost potęgi korporacji międzynarodowych – koncentracja kapitałuliberalizacja:− handlu− przepływów kapitałowych− transferu technologii− transferu siły roboczej

CZYNNIKI UTRUDNIAJCZYNNIKI UTRUDNIAJĄĄCE GLOBALIZACJCE GLOBALIZACJĘĘ W GOSPODARCEW GOSPODARCE

bariery kulturoweprotekcjonizm państwowyizolacjonizm państwowyrestrykcyjna polityka imigracyjnadziałania przeciwników (antyglobalistów):− związki zawodowe (zagrożenie miejsc pracy, bezrobocie)− organizacje ekologiczne (rabunkowa eksploatacja zasobów naturalnych,

zanieczyszczenie środowiska)− organizacje obrony praw człowieka (globalizacja = nowy kolonializm)− organizacje ochrony konsumentów (walka z monopolami)− drobni rolnicy i farmerzy (utrata dochodów, subwencji państwowych)− izolacjoniści (ortodoksyjni komuniści, fundamentaliści religijni) – chęć

zmiany lub utrzymania stosunków społecznych− religijna prawica (globalizacja niszczy rodzinę, kulturę, laicyzuje

społeczeństwo)

PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIAPYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA

1) Omów strukturę otoczenia organizacji.

2) Scharakteryzuj otoczenie wybranej organizacji.

3) Przedstaw przykłady relacji zachodzących pomiędzy organizacją a jej otoczeniem.

4) Przedstaw ważniejsze współczesne megatrendy.

5) Wyjaśnij istotę i omów przejawy procesu globalizacji.

6) Jakie są przyczyny i skutki globalizacji?

7) Co sprzyja, a co utrudnia globalizację w gospodarce?