PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz...

16
Andrzej Marjański 1 PLANOWANIE i ORGANIZOWANIE PODSTAWY ZARZĄDZANIA Andrzej Marjański Zakład Przedsiębiorczości i Firm Rodzinnych Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. R e f l e k s y j n i e „Wiedza daje pokorę wielkiemu, dziwi przeciętnego, nadyma małego." Lew Tołstoj 1828 – 1910 3 PODEJMOWANIE DECYZJI. CELE NASZEJ ORGANIZACJI PLANOWANIE ORGANIZOWANIE PRZYWÓDZTWO KONTROLOWANIE Główne funkcje zarządzania Andrzej Marjański (60) Zdolność do planowania uznawana jest za najważniejszą umiejętność człowieka Obejmuje ustalanie celów oraz formułowanie planów. Pozwala zatem odpowiedzieć na dwa podstawowe pytania: co należy robić? jak to robić? Planowanie

Transcript of PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz...

Page 1: PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz 6wrsqlrzdoqr $þ 6wrsqlrzdoqh±pr *olzh gr rvl jql fld z ur *q\p vwrsqlx 1lhvwrsqlrzdoqh±rvl

Andrzej Marjański

1

PLANOWANIE i

ORGANIZOWANIE

PODSTAWY ZARZĄDZANIA

Andrzej MarjańskiZakład Przedsiębiorczości i Firm Rodzinnych

Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu.

R e f l e k s y j n i e

„Wiedza daje pokorę wielkiemu, dziwi przeciętnego, nadyma małego."

Lew Tołstoj 1828 – 1910

3

PODEJMOWANIE DECYZJI. CELE NASZEJ ORGANIZACJI

PLANOWANIE ORGANIZOWANIE

PRZYWÓDZTWO KONTROLOWANIE

Główne funkcje zarządzaniaAndrzej Marjański (60)

Zdolność do planowania uznawana jest za najważniejszą

umiejętność człowieka

Obejmuje ustalanie celów oraz formułowanie planów.

Pozwala zatem odpowiedzieć na dwa podstawowe pytania:

co należy robić?

jak to robić?

Planowanie

Page 2: PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz 6wrsqlrzdoqr $þ 6wrsqlrzdoqh±pr *olzh gr rvl jql fld z ur *q\p vwrsqlx 1lhvwrsqlrzdoqh±rvl

Andrzej Marjański

2

5

PlanowaniePlanowanie jest działalnością uniwersalną,

uprawianą przez wszystkie organizacje.

Żadna z organizacji nie planuje w identyczny sposób

Działalność - Działać mogą tylko ludzie – ponieważ tylko człowiek posiada zdolność wyobrażania sobie z góry celu własnego działania

Funkcjonowanie - Działania instynktowne, wykonywane pod przymusem lub bez udziału świadomości

Andrzej Marjański (60) 6

Planowanie

Planowanie umożliwia: przewidywanie przyszłych trendów

określanie najlepszej strategii i taktyki umożliwiających osiągnięcie celów organizacji.

określa cele (co ma być zrobione)

określa środki (jak ma być zrobione). *

Andrzej Marjański (60)

7

Planowanie

Odpowiada na trzy fundamentalne dla przedsiębiorstwa pytania.

1. Jak przedstawia się obecna sytuacja? Jaki jest stan gospodarki? Jakie są możliwości zaspokojenia zapotrzebowania ludzi? Jak wielka jest konkurencja?

2. Dokąd zmierzamy?

3. Jak zamierzamy osiągnąć cel? – Główna część planowania *

Andrzej Marjański (60) 8

Cele organizacjiDziałanie dokonywane jest ze względu na określony,

uświadomiony sobie cel przez podejmującego działanie

Andrzej Marjański (60)

Page 3: PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz 6wrsqlrzdoqr $þ 6wrsqlrzdoqh±pr *olzh gr rvl jql fld z ur *q\p vwrsqlx 1lhvwrsqlrzdoqh±rvl

Andrzej Marjański

3

9

Cele organizacji

Cel – jest to coś co zamierzamy osiągnąć w przyszłości, na tyle cenne (pożądane) dla

działającego, że dla jego spowodowania lub utrzymania jest on gotów podjąć działanie.

Andrzej Marjański (60) 10

Funkcje celów w organizacji Stanowią wskazówkę i nadają jednolity kierunek działaniom ludzi pracujących w organizacji.

Pozwalają zrozumieć dokąd organizacja zmierza i dlaczego jest ważne osiągnięcie stanu docelowego.

Praktyka ustalania celów wpływa na planowanie. Dobre wytyczanie celów sprzyja dobremu planowaniu, a ono ułatwia ustalanie celów w przyszłości.

Cele mogą być źródłem motywacji dla pracowników organizacji. Sformułowane konkretnie, o umiarkowanym stopniu trudności, mogą motywować ludzi do cięższej pracy, zwłaszcza jeżeli osiągnięcie celu może zostać nagrodzone.

Cele dają skuteczny mechanizm oceny i kontroli. Przyszłe wyniki będzie można oceniać na podstawie stopnia realizacji wytyczonych dziś celów *

Andrzej Marjański (60)

11

Klasyfikacja celówKlasyfikacja celów może być dokonywane ze względu na różne kryteria np.: udatność działania

spontaniczność wyboru

hierarchię

zakres

stopień zgodności

stopniowalność

czas realizacji

Klasyfikacje te są użyteczne, ponieważ zwracają uwagę na zależności między celami i potencjalne problemy w

realizacji *

Andrzej Marjański (60) 12

Klasyfikacja celów

Udatność działaniaGłówne – dla których osiągnięcia działanie jest podejmowane

Uboczne – których realizacja zwiększa wynik użyteczny działania, dla nich samych działanie nie zostałoby podjęte.

Andrzej Marjański (60)

Page 4: PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz 6wrsqlrzdoqr $þ 6wrsqlrzdoqh±pr *olzh gr rvl jql fld z ur *q\p vwrsqlx 1lhvwrsqlrzdoqh±rvl

Andrzej Marjański

4

13

Klasyfikacja celów

Spontaniczność wyboruWłasne – spontaniczne

Zadane – przeważające. Znaczenie ma identyfikowanie się działającego z celem sformułowanym przez kogoś innego.

Andrzej Marjański (60) 14

Klasyfikacja celów

HierarchiaKońcowe – efekt końcowy działania

Pośrednie – są tylko środkami, których osiągnięcie, stanowi warunek osiągnięcia celu końcowego.

Andrzej Marjański (60)

15

Klasyfikacja celów

ZakresIndywidualne – poszczególnych członków danej organizacji

Partykularne – podzielane przez członków danej grupy społecznej zarówno formalnej jak i nieformalnej.

Instytucjonalne – wspólne dla członków organizacji.

Andrzej Marjański (60) 16

Klasyfikacja celów

ZgodnośćWspółrzędne – co najmniej niesprzeczne

Konkurencyjne – ich realizacja wymaga zużywania tych samych ograniczonych zasobów.

Alternatywne – realizacja jednego celu wyklucza realizację pozostałych

Andrzej Marjański (60)

Page 5: PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz 6wrsqlrzdoqr $þ 6wrsqlrzdoqh±pr *olzh gr rvl jql fld z ur *q\p vwrsqlx 1lhvwrsqlrzdoqh±rvl

Andrzej Marjański

5

17

Klasyfikacja celów

StopniowalnośćStopniowalne – możliwe do osiągnięcia w rożnym stopniu

Niestopniowalne – osiąga się je całkowicie, albo w ogóle się nie osiąga. *

Andrzej Marjański (60) 18

Klasyfikacja celów

CzasookresDługookresowe – strategiczne (kilka lat)

Średniookresowe – taktyczne (co najmniej 1 rok)

Krótkookresowe – operacyjne (do 1 roku)

Zachodzi konieczność zapewnienia zgodności między celami realizowanymi w różnych

okresach *

Andrzej Marjański (60)

Wizja organizacji 19Andrzej Marjański (60)

Jest opisem wizerunku przedsiębiorstwa wodległej przyszłości, przy założeniu wystąpieniakorzystnych uwarunkowań.

Jest to koncepcja pewnego modelu organizacji wprzyszłości.

„Kto nie wie do jakiego portu chce przybyć, dla tego żaden wiatr nie będzie dobry” .

(Seneka)

20

Planowanie odbywa się w kontekście określonego otoczenia

Zrozumienie i poznanie otoczenia jest pierwszym krokiem w planowaniu i ma podstawowe znaczenie

Zrozumienie otoczenia jest niezbędne do ustalenia ogólnego posłannictwa organizacji czyli MISJI

Misja organizacji wyznacza cel organizacji, założenia, wartości i kierunki

Z misji wypływają równoległe strumienie celów i planów *

Proces planowania Andrzej Marjański (60)

Page 6: PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz 6wrsqlrzdoqr $þ 6wrsqlrzdoqh±pr *olzh gr rvl jql fld z ur *q\p vwrsqlx 1lhvwrsqlrzdoqh±rvl

Andrzej Marjański

6

21

Proces planowania

Misja organizacji

Cele Przesłanki Wartości Kierunki

Otoczenie

Cele strategiczne

Cele taktyczne

Cele operacyjne

Plany strategiczne

Plany taktyczne

Plany operacyjne

Źródło: R.W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, s. 200

Andrzej Marjański (60) 22

Misja organizacji

Planowanie celów musi rozpoczynać się od określenia celu najbardziej ogólnego –

syntetyzującego całość działań organizacji. Ten cel określa się mianem misji.

Misja nie jest: celem głównym, których może być kilka

celem końcowym, których jest zawsze bardzo wiele

Andrzej Marjański (60)

23

Misja organizacji

Misja – określa podstawowy cel organizacji - jest precyzyjnym wyrażeniem –w języku zrozumiałym dla pracowników i otoczenia organizacji – dalekosiężnych zamierzeń i aspiracji organizacji.

Czyli stanowi ogólny cel organizacji, syntetyzujący całośćdziałań organizacji.

Misja może być tylko jedna.

Misja stanowi sformułowanie wizji firmy na użytek strategii

Planowanie celów musi rozpoczynać się od określenia celu najbardziej ogólnego – syntetyzującego całość działań organizacji. Ten cel określa się mianem misji.

Andrzej Marjański (60) 24

Wymiar strategiczny misji organizacji

Misja nabiera strategicznego znaczenia gdy spełnia trzy wymogi:

1. wyznacza kierunek i dotyczy przyszłości

2. wyraża marzenia i wyzwania, które stają się udziałem pracowników

3. proces jej realizacji jest wiarygodny.

(K. Obłój)

Andrzej Marjański (60)

Page 7: PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz 6wrsqlrzdoqr $þ 6wrsqlrzdoqh±pr *olzh gr rvl jql fld z ur *q\p vwrsqlx 1lhvwrsqlrzdoqh±rvl

Andrzej Marjański

7

25

Misja a warunki otoczenia

P. Drucker wskazuje na konieczność brania pod uwagę trzech kompleksów spraw:

okazji, jakie stwarza otoczenie, a więc ujawniające się potrzeby, które organizacja ma zaspokajać

kompetencji, czyli zasobów i stopnia, w jakim organizacja może te potrzeby zaspokajać, biorąc pod uwagę stan jej zasobów ludzkich, technicznych i finansowych

zaangażowanie wynikające ze stopnia zgodności z potrzebami i wzorami kulturowych członków organizacji, a istotą jej działalności

Andrzej Marjański (60) 26

Planowanie celów ukierunkowane jest na przyszłość, która jest trudna do przewidzenia.

Trudność wzrasta wraz z im bardziej zmienne jest otoczenie organizacji

Zmienność otoczenia nie stanowi problemu jeżeli zmiany mają charakter regularnych procesów

Gdy otoczenie zmienia się żywiołowo sytuacja planisty ulega znacznemu pogorszeniu

Im dłuższy jest horyzont planowania, ty, zmienność i słaba przewidywalność otoczenia mają większe znaczenie

Metody planowania zależą od sytuacji planowania

Metody planowania, warunki pewności, niepewności, ryzyka

Andrzej Marjański (60)

27

Pewność – funkcyjna zależność pomiędzy zmiennymi

niezależnymi i zależnymi branymi pod uwagę w procesie

planowania. Przyszłość jest w pełni przewidywalna.

Typy sytuacji, w których planujemyAndrzej Marjański (60) 28

Ryzyko – dla poszczególnych lub wszystkich danych istnieją

tylko obiektywne rozkłady prawdopodobieństwa.

Rozkłady prawdopodobieństwa można określić na podstawie

przeszłości.

Wariant alternatywny w zanadrzu.

Typy sytuacji, w których planujemyAndrzej Marjański (60)

Page 8: PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz 6wrsqlrzdoqr $þ 6wrsqlrzdoqh±pr *olzh gr rvl jql fld z ur *q\p vwrsqlx 1lhvwrsqlrzdoqh±rvl

Andrzej Marjański

8

29

Niepewność – brak jest jakichkolwiek informacji o

prawdopodobieństwie wystąpienia przyszłych zjawisk.

Typy sytuacji, w których planujemy

Planowanie wielowariantowe – różne sekwencje celów pośrednich, spośród których można dokonywać wyborów w miarę rozwoju sytuacji. Planowanie otwarte – cele długofalowe i bieżące zadania operacyjne dla ich realizacji, które nie przesądzają o celach średnioterminowych, a więc sekwencji działań i celów. *

Andrzej Marjański (60) 30

Projektowanie struktury celów

Dekompozycja misji

Aby zaprojektować system organizacyjny niezbędne jest dokonanie klasyfikacji celów z punktu widzenia stosunku części do całości.

Powstaje w ten sposób całościowa struktura organizacji. *

Andrzej Marjański (60)

31

Projektowanie struktury celów

Cel nierozerwalnie związany jest z wyznaczonym działaniem

Klasyfikacja celów ze względu na stosunek części do całości jest zarazem hierarchicznym układem działań.

Struktury celów nie wolno utożsamiać ze strukturą organizacyjną

Zadaniem projektantów sytemu organizacyjnego po sformułowaniu misji organizacji jest wyodrębnienie z niej celów cząstkowych, których realizacja zapewnia jej spełnienie *

Andrzej Marjański (60) 32

Technika drzewa celów – stosowana do dekompozycji misji projektowanej organizacji i prezentacji struktury celów.Opiera się na zasadach logiki dedukcyjnej i posługuje się zapisem wziętym z teorii grafów – drzewem.

Drzewo celów – jest graficznym przedstawieniem struktury hierarchicznej celów, uzupełnionym opisem elementów tej struktury. *

Technika drzewa celówAndrzej Marjański (60)

Page 9: PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz 6wrsqlrzdoqr $þ 6wrsqlrzdoqh±pr *olzh gr rvl jql fld z ur *q\p vwrsqlx 1lhvwrsqlrzdoqh±rvl

Andrzej Marjański

9

33

- Źródło grafu (cel ogólny),węzeł

Cel cząstkowy, węzeł

Łuk grafu

Zadanie główne , węzeł

Czynność, węzeł, koniec grafu

Zadanie cząstkowe, węzeł

Gałęzie drzewa celów

Elementy drzewa celów

Drzewo celówAndrzej Marjański (60) 34

Drzewo celów

Elementy grafu w technice drzewa celów:węzły grafu – przedstawiają misję, cele cząstkowe, zadania i czynności

źródło grafu – węzeł oznaczający misję

końce grafu – cele dalej niepodzielne

łuki grafu – linie łączące węzły na różnych stopniach podziału

Elementy drzewa celów na jednym poziomie związane z jednym elementem wyższego poziomu tworzą grupę

elementów.

Elementy drzewa z różnych poziomów tworzą gałąź celów

Andrzej Marjański (60)

35

Proces formułowania celu

Problemy decyzyjne związane z przyjęciem celów organizacji znajdują odzwierciedlenie w wyborze i

sformułowaniu strategii organizacji

ROLA STRATEGII W ZARZĄDZANIU

Strategia organizacji – długofalowy program działań w zakresie stosunków z otoczeniem, w wyniku których realizowane są cele i aspiracje.

Podstawową sprawą w formułowaniu strategii jest umiejętność realistycznej oceny i przewidywania zjawisk zachodzących w otoczeniu. *

Andrzej Marjański (60) 36

Stałeprawie nie ma nagłych lub nieoczekiwanych zmian.

zmiany wyrobów lub usług następują rzadko a ich modyfikacje można zaplanować z wyprzedzeniem.

stały zbiór klientów i konkurentów.

popyt stały z niewielkimi wahaniami.

niestety, trudno znaleźć takie otoczenie. *

Trzy typy otoczeniaAndrzej Marjański (60)

Page 10: PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz 6wrsqlrzdoqr $þ 6wrsqlrzdoqh±pr *olzh gr rvl jql fld z ur *q\p vwrsqlx 1lhvwrsqlrzdoqh±rvl

Andrzej Marjański

10

37

Zmienne zmiany mogą występować w każdej lub we wszystkich dziedzinach.

na szczęście, mają charakter ewolucyjny a nie rewolucyjny *

Trzy typy otoczeniaAndrzej Marjański (60) 38

Burzliwe ciągle zmieniający się układ konkurentów wypuszczających na rynek nowe nieoczekiwane wyroby,

innowacje techniczne,

nie dające się przewidzieć działania władz państwowych, dotyczące tworzenia ram i warunków dla działania różnych organizacji,

gwałtowne zmiany z potrzebach i zachowaniach grup obywateli. *

Trzy typy otoczeniaAndrzej Marjański (60)

39

Rodzaje strategii w procesie planowania

Rynkowa – stosowana w warunkach silnej konkurencji. Organizacja ma stosunek do otoczenia polegający na gotowości jej reagowania na zmiany w nim zachodzące.

Produkcyjna – typowa dla systemu produkcji masowej w organizacji mającej pozycję monopolistyczną .

Technokratyczna – typowy dla organizacji nie nastawionych na zysk (non-profit).

Biurokratyczna – spotykana najczęściej w administracji

Andrzej Marjański (60)

Zasady planowania (H. Koontz i C. O’Donnell)

Zasada konkretności – jasne i precyzyjne formułowanie celów

Zasada terminowości – wyznaczanie terminu wykonania każdego zadania

Zasada elastyczności – możliwość korygowania planów pod wpływem zmiany warunków ich realizacji

Zasada optymalnego horyzontu czasowego –konieczność zawarcia kompromisu pomiędzy nieokreślonością a zbytnią krótkowzrocznością *

40Andrzej Marjański (60)

Page 11: PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz 6wrsqlrzdoqr $þ 6wrsqlrzdoqh±pr *olzh gr rvl jql fld z ur *q\p vwrsqlx 1lhvwrsqlrzdoqh±rvl

Andrzej Marjański

11

41

OrganizowanieDruga funkcja zarządzania

Andrzej Marjański (60) 42

Organizowanie – jako funkcja zarządzania

Organizowanie - decydowanie o najlepszym grupowaniu działań i zasobów organizacji.

R.W. Griffin, Podstawy Zarządzania Organizacjami, PWN, Warszawa 2004, s. 343

Organizowanie – (łac. organizare – porządkować coś) czynność polegająca na urządzaniu czegoś, wprowadzaniu określonego ładu, uznanego przez nas za pożądany.

J. Machaczka, Podstawy Zarządzania, AE w Krakowie, Kraków 2001, s. 42

Organizowanie - proces wyznaczania zadań, przydzielania zasobów oraz koordynowania czynności poszczególnych osób i grup zmierzający do wykonania planów. Dzięki organizowaniu kierownicy przekształcają plany w działania poprzez definiowanie zadań, przydzielanie ich pracownikom i wspomaganie za pomocą technologii i innych zasobów.

J.R. Schemerhorn J.r., Zarządzanie , PWE, Warszawa 2008, s. 30

Andrzej Marjański (60)

43

Zagwarantowanie równowagi pomiędzy potrzebami stabilizacji i koniecznością wprowadzania zmian w przedsiębiorstwie

Stworzenie struktury, która:

zapewnia trwałość i spolegliwość działania jej członków prowadzącego do realizacji celów organizacji

umożliwia dokonywanie zmian ułatwiających dostosowanie się do zmian lub ich powodowanie lub wywoływanie oporu przeciw zmianom *

Zadania procesu organizowania Andrzej Marjański (60) 44

Organizowanie a inne funkcje zarządzania Organizowanie – aby stworzyć struktury

• Podziel pracę

• Zapewnij zasoby

• Koordynuj czynności

Przewodzenie – aby inspirować działania

Planowanie – aby wyznaczyć kierunek

Kontrolowanie- aby zapewnić osiąganie wyników

J.R. Schemerhorn J.r., Zarządzanie, PWE, Warszawa 2008, s. 176

Andrzej Marjański (60)

Page 12: PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz 6wrsqlrzdoqr $þ 6wrsqlrzdoqh±pr *olzh gr rvl jql fld z ur *q\p vwrsqlx 1lhvwrsqlrzdoqh±rvl

Andrzej Marjański

12

45

Po opracowaniu planów, kierownik musi spowodować, aby nastąpiła ich realizacja.

Po określeniu misji i podstawowych wartości oraz celów i strategii rozpoczyna się proces organizowanie

Ustala się w nim:

kto co powinien robić

kto kogo nadzoruje

jak wyglądają wzajemne relacje pomiędzy poszczególnymi ludźmi i częściami organizacji

Wyzwanie w organizowaniu polega na znalezieniu najlepszego rozwiązania, odpowiadającego wymaganiom danej sytuacji *

Organizowanie w procesie zarządzaniaAndrzej Marjański (60) 46

Szczegółowe ustalenie całej pracy, którą należy wykonać dla osiągnięcia celów organizacji

Podział całej pracy na czynności, logicznie możliwe do dogodnego zrealizowania przez jednego człowieka lub grupę ludzi

Łączenie w logiczny i sprawny sposób pracy członków organizacji

Ustalenie mechanizmu koordynacji pracy członków organizacji tak, aby stanowiła jednolitą harmonijną całość

Sprawdzanie skuteczności organizacji i wprowadzanie poprawek w celu utrzymania lub zwiększenia jej skuteczności

Organizowanie jako proces wieloetapowy

J. Stoner, Ch. Wankel, Kierowanie, PWE, Warszawa 1994, s. 199

Andrzej Marjański (60)

47

Proces organizacyjny Szczegółowe określenie pracy

Podział pracy

Łączenie pracy

Koordynacja pracy

Sprawdzanie i reorganizacja

J. Stoner, Ch. Wankel, Kierowanie, PWE, Warszawa 1994, s. 199

Andrzej Marjański (60) 48

Każdą organizację tworzy się określonym zamiarze

Przedsiębiorstwo aby sprzedawało dobra i usługi

Szpital aby leczył chorych

Drużyna piłkarska aby ...

Aby osiągnąć cele organizacji, trzeba wyznaczyć jej zadania jako całości *

Szczegółowe określenie całej pracy Andrzej Marjański (60)

Page 13: PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz 6wrsqlrzdoqr $þ 6wrsqlrzdoqh±pr *olzh gr rvl jql fld z ur *q\p vwrsqlx 1lhvwrsqlrzdoqh±rvl

Andrzej Marjański

13

49

Organizacje tworzy się dlatego ponieważ pojedynczy człowiek nie jest w stanie sam wykonać przeznaczonej pracy

Praca musi zostać odpowiednio podzielona pomiędzy członków organizacji

Podział pracy musi uwzględniać :

kwalifikacje do wykonania zadań

właściwe obciążenie pracą *

Podział pracy na czynności Andrzej Marjański (60) 50

Organizacje często rozrastają się i zatrudniają coraz więcej osób, które wykonują różne czynności.

Konieczne staje się grupowanie osób, których zadania są powiązane ze sobą

Np. w przedsiębiorstwach produkcyjnych są to działy: sprzedaży, zasobów ludzkich, produkcji,marketingu, ....

W dziale zatrudniani są pracownicy o różnym poziomie umiejętności i specjalizacji

Współdziałanie opiera się na ustalonych zasadach postępowania

Tego rodzaju agregacja nosi najczęściej nazwę departamentalizacji *

Łączenie pracy członków organizacji Andrzej Marjański (60)

51

Polega na ustaleniu mechanizmu koordynacji pracy członków organizacji w jednolitą harmonijną całość

W miarę pogłębiania się specjalizacji czynności wykonywanych przez osoby jak i działy występuje możliwość zapomnienia o celach głównych organizacji

Możliwe jest także wystąpienie konfliktów pomiędzy członkami organizacji

Mechanizmy koordynacji umożliwiają zachowanie przez członków organizacji świadomości jej celów

Mechanizmy koordynacji wpływają na ograniczenie niesprawności działania organizacji oraz zmniejszenie pola konfliktów *

Koordynacja pracy członków organizacji Andrzej Marjański (60) 52

W celu utrzymania lub zwiększenia skuteczności organizacji dokonuje się sprawdzenia jej skuteczności i wprowadza poprawki w jej funkcjonowaniu

Organizowanie jest procesem ciągłym, co powoduje konieczność sprawdzania okresowego wszystkich czterech etapów organizowania

Zwiększanie się organizacji i zmiany zachodzące w jej funkcjonowaniu powodują konieczność ponownej oceny jej struktury

Działanie to ma zapewnić organizacji skuteczne i sprawne funkcjonowanie adekwatnie do aktualnych potrzeb. *

Sprawdzanie i reorganizacja organizacji Andrzej Marjański (60)

Page 14: PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz 6wrsqlrzdoqr $þ 6wrsqlrzdoqh±pr *olzh gr rvl jql fld z ur *q\p vwrsqlx 1lhvwrsqlrzdoqh±rvl

Andrzej Marjański

14

53

Powierzanie poszczególnym osobom wykonywania odrębnych fragmentów danego zadania zamiast całości

Wykonywanie zadań w podziale na odrębne etapy, które są

realizowane przez inną osobę

Efekt specjalizacji – poszczególne osoby specjalizują się w

w wykonywaniu części danego zadania, a nie całości

Umożliwia sprawne wykorzystanie różnorodnych

umiejętności pracowników

Możliwość wykorzystania pracowników o różnym poziomie

kwalifikacji zawodowych *

Specjalizacja pracy Andrzej Marjański (60) 54

A. Smith, w Bogactwie Narodów (1776, Polska 1954) ukazał potrzebę wprowadzania specjalizacji pracy

W krajach uprzemysłowionych specjalizacja była stosowana od stuleci

Zwolennicy specjalizacji uważali początkowo, że zwiększanie wydajności można prowadzić w nieskończoność (na przełomie XIX i XX wieku było to szczególnie zasadne)

Lata 60. XX w. – zauważono powszechnie, że przesadzanie ze specjalizacją prowadzi do wystąpienia niepożądanych objawów.

Nowa koncepcja –poszerzanie zakresu czynności roboczych, łączenie pracowników w zespoły *

Specjalizacja pracy - ujęcie historyczne Andrzej Marjański (60)

Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu.

55

Adam Smith (1723-1790)

Jeden człowiek przeciąga drut,

drugi go prostuje,

trzeci tnie,

czwarty nadaje mu ostrze,

Piąty szlifuje prze nałożeniem główki.

10 ludzi dziennie produkowało w ten sposób 48.000 szpilek

Produkcja szpilek wg A. Smitha

Samodzielna produkcja szpilek przez jednego człowieka

20 sztuk dziennie

Andrzej Marjański (60) 56

Żaden człowiek nie ma fizycznych możliwości wykonania wszystkich operacji z jakich składa się złożone zadanie

Nie jest w stanie nabyć wszystkich umiejętności potrzebnych do realizowania zadań stanowiących elementy złożonych operacji

Wyspecjalizowany podział pracy umożliwia zdobycie umiejętności i nabranie biegłości w poszczególnych wykonywanych indywidualnie operacjach roboczych

Zadań do wykonania można nauczyć się w krótkim czasie

Występowanie zróżnicowanych zadań umożliwia ludziom pracę na stanowiskach, które odpowiadają ich kwalifikacjom i predyspozycjom *

Korzyści ze specjalizacji pracy Andrzej Marjański (60)

Page 15: PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz 6wrsqlrzdoqr $þ 6wrsqlrzdoqh±pr *olzh gr rvl jql fld z ur *q\p vwrsqlx 1lhvwrsqlrzdoqh±rvl

Andrzej Marjański

15

57

Występują w przypadku przekroczenia punktu, w którym występują ujemne skutki specjalizacji pracy, a ich wpływ przeważa nad korzyściami ekonomicznymi :

Nuda

Zmęczenie

Stres

Obniżenie wydajności

Pogorszenie jakości wyrobów

Absencja w pracy

Duża fluktuacja pracowników *

Wady ze specjalizacji pracy Andrzej Marjański (60) 58

Dzisiejsze czasy (Modern Times) 1936 r.

Wprowadzenie taśmy montażowej – symbol dehumanizacji pracy i alienacji jednostki od

stanowiska pracy

Andrzej Marjański (60)

59

Wpływ oszczędności wynikających

ze specjalizacji

Oszczędności i ujemne strony specjalizacji pracy

Wpływ ujemnych ludzkich stron specjalizacji

Wysoka Niska Specjalizacja pracy

Nis

ka

Wyd

ajno

ść p

racy

W

ysok

a

Andrzej Marjański (60) 60

Omów pojęcie i znaczenie funkcji zarządzania – planowania i organizowania

Omów zadania planowania

Wskaż zadania organizowania

Pojęcie i charakterystyka celów organizacji

Scharakteryzuj pojęcie misji organizacji

Opisz dobre i złe strony specjalizacji pracy

Zagadnienia do dyskusjiAndrzej Marjański (60)

Page 16: PZ-03W-Planowanie i organizowanie Zarządzania/PZ... · $qgu]hm 0dumd vnl .odv\ilndfmd fhoyz 6wrsqlrzdoqr $þ 6wrsqlrzdoqh±pr *olzh gr rvl jql fld z ur *q\p vwrsqlx 1lhvwrsqlrzdoqh±rvl

Andrzej Marjański

16

61

R.W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, PWN,r.6,9

B. Kaczmarek, Cz. Sikorski, Podstawy zarządzania, Absolwent, r. 2 p.1 i 2

J. Stoner, Ch. Wankel, Kierowanie, PWE, Warszawa 1994

J.R. Schemerhorn J.r., Zarządzanie, PWE, Warszawa 2008,

S. R. Robbins, D.A. DeCenzo, Podstawy zarządzania, PWE, Warszawa 2002

Polecana literatura Andrzej Marjański (60)

Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu.

P y t a n i a ?

„Jeśli masz wątpliwości, mów prawdę.”

Mark Twain

www.amarjanski.san.edu.pl