projekt

USTAWA

z dnia .2015 r.

o szczeglnych zasadach restrukturyzacji walutowych kredytw mieszkaniowych w zwizku ze zmian kursu walut obcych do waluty polskiej oraz o zmianie niektrych

ustaw

Art. 1. Ustawa reguluje szczeglne zasady restrukturyzacji walutowych kredytw mieszkaniowych.

Art. 2. Uyte w ustawie okrelenia oznaczaj: 1) walutowy kredyt mieszkaniowy - kredyt, o ktrym mowa w art. 69 ust. 2 pkt 4a

ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 128 i 559), o ile jest denominowany lub indeksowany do waluty innej ni ta, w ktrej kredytobiorca uzyskuje dochd, przez walutowy kredyt mieszkaniowy rozumie si take poyczk denominowan lub indeksowan do waluty innej ni ta, w ktrej poyczkobiorca uzyskuje dochd, o ile spenia pozostae kryteria okrelone dla kredytu, o ktrym mowa w art. 69 ust. 2 pkt 4a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe;

2) bank bank krajowy w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe;

3) wskanik LtV stosunek wartoci ekspozycji kredytowej do wartoci kredytowanej nieruchomoci,

4) lokal mieszkalny - samodzielny lokal mieszkalny w rozumieniu art. 2 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o wasnoci lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 oraz z 2004 r. Nr 141, poz. 1492) znajdujcy si w budynku, w skad ktrego wchodz co najmniej dwa takie lokale;

5) dom jednorodzinny - budynek mieszkalny jednorodzinny w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623, z pn. zm.), w ktrym znajduje si wycznie jeden lokal mieszkalny.

Art. 3.

1. W okresie do 30 czerwca 2020 r., na wniosek kredytobiorcy, bank dokonuje na zasadach okrelonych w art. 4-7 restrukturyzacji walutowego kredytu mieszkaniowego.

2. Z uprawnienia do restrukturyzacji, o ktrej mowa w ust. 1, moe skorzysta kredytobiorca, bdcy konsumentem w rozumieniu ustawy z dnia 23 czerwca 1964 r. Kodeks cywilny, ktry zacign walutowy kredyt mieszkaniowy, o ile spenione s nastpujce warunki:

1) nieruchomo jest wykorzystywana przez kredytobiorc na zaspokojenie wasnych potrzeb mieszkaniowych,

2) kredytobiorca nie posiada innego lokalu mieszkalnego ani innego domu jednorodzinnego, 3) powierzchnia uytkowa nieruchomoci nie przekracza 75 m2 dla lokalu mieszkalnego i 100 m2 dla domu jednorodzinnego, z zastrzeeniem ust. 3, 4) warto wskanika LtV jest wysza ni 80%, z zastrzeeniem ust. 4.

3. Jeeli na dzie zoenia wniosku o restrukturyzacj walutowego kredytu mieszkaniowego

kredytobiorca wychowuje troje lub wicej dzieci warunku, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 3 nie stosuje si.

4. Jeeli warto wskanika LtV jest: 1) wysza ni 120%, wniosek, o ktrym mowa w ust. 1 moe zosta zoony poczwszy

od dnia wejcia w ycie ustawy; 2) jest wysza ni 100% i nie wysza ni 120%, wniosek, o ktrym mowa w ust. 1 moe

zosta zoony nie wczeniej ni po upywie 1 roku od dnia wejcia w ycie ustawy: 3) jest wysza ni 80% i nie wysza ni 100%, wniosek, o ktrym mowa w ust. 1 moe

zosta zoony nie wczeniej ni po upywie 2 lat od dnia wejcia w ycie ustawy.

Art. 4.

1. Bank ustala: 1) pozosta do spaty kwot kapitau walutowego kredytu mieszkaniowego, w walucie

polskiej, poprzez przeliczenie pozostaej do spaty kwoty kapitau walutowego kredytu mieszkaniowego, wyraonej w walucie obcej, wedug kursu kupna tej waluty, ogaszanego przez Narodowy Bank Polski, z dnia poprzedzajcego dzie, w ktrym kredytobiorca wystpi z wnioskiem o restrukturyzacj;

2) kwot kapitau kredytu mieszkaniowego w walucie polskiej, ktra pozostaaby do spaty na dzie zoenia wniosku, o ktrym mowa w art. 3 ust. 1, gdyby kredytobiorca zawar z tym samym bankiem w dniu zawarcia umowy o walutowy kredyt mieszkaniowy umow o kredyt mieszkaniowy w walucie polskiej, z zastrzeeniem uwzgldnienia warunkw i harmonogramu spaty zaduenia w sposb analogiczny jak w zawartej umowie o walutowy kredyt mieszkaniowy;

3) kwot stanowic, w walucie polskiej, sum rat kapitaowo- odsetkowych, ktre kredytobiorca spaci z tytuu umowy o walutowy kredyt mieszkaniowy do dnia zoenia wniosku, o ktrym mowa w art. 3 ust. 1. Warto rat w walucie polskiej ustala si wedug kursu kupna waluty obcej z dnia poprzedzajcego dzie spaty poszczeglnych rat odsetkowych, publikowanego przez Narodowy Bank Polski. Dla rat, ktre kredytobiorca zobowizany by spaci wedug kursu kupna waluty obcej, ustalonego przez kredytodawc, stosuje si ten kurs.

4) kwot stanowic rwnowarto sumy rat kapitaowo-odsetkowych, ktre kredytobiorca spaciby do dnia zoenia wniosku, o ktrym mowa w art. 3 ust. 1, gdyby zawar z tym samym bankiem umow, o ktrej mowa w pkt 2.

2. Bank ustala kwot, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 4, z zastrzeeniem ust. 3, przy zaoeniu, e: 1) kredyt zostaby oprocentowany wedug stopy bazowej WIBOR, z zachowaniem

okresu czasowego waciwego dla stopy bazowej EURIBOR/LIBOR zastosowanej w umowie o walutowy kredyt mieszkaniowy, obowizujcej w dniu poprzedzajcym zawarcie umowy o kredyt i kadym dniu poprzedzajcym dzie spaty kolejnych rat kapitaowo - odsetkowych oraz

2) mara banku byaby rwna mary, ktra zostaa ustalona w zawartej przez kredytobiorc umowie o walutowy kredyt mieszkaniowy.

3. Jeeli umowa o walutowy kredyt mieszkaniowy przewiduje zmiany oprocentowania kredytu uzalenione od decyzji zarzdu banku, oprocentowanie zobowizania kredytobiorcy, o ktrym mowa w ust. 2 ustala si na poziomie i zasadach przyjtych w umowie o walutowy kredyt mieszkaniowy.

4. Bank zobowizany jest do opublikowania na swojej stronie internetowej archiwalnych tabel kursw, zgodnie z ktrymi dokona przelicze, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 3 zdanie drugie.

Art. 5.

1. Zobowizanie kredytobiorcy powstae w wyniku restrukturyzacji walutowego kredytu mieszkaniowego stanowi suma kwot wyraonych w pkt 1-3, z zastrzeeniem ust. 4:

1) Kwota, o ktrej mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2; 2) Kwota stanowica rnic pomidzy kwot, o ktrej mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 i

kwot, o ktrej mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2, 3) kwota stanowica rnic pomidzy kwot, o ktrej mowa w art. 4 ust. 1 pkt 4 i

kwot, o ktrej mowa w art. 4 ust. 1 pkt 3.

2. Kwota, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 1, oprocentowana na zasadach, o ktrych mowa w art. 4 ust. 2, z zastrzeeniem ust. 3, stanowi zobowizanie z tytuu kredytu mieszkaniowego. Umow wykonuje si na warunkach okrelonych w umowie o walutowy kredyt mieszkaniowy.

3. Jeeli umowa o walutowy kredyt mieszkaniowy przewiduje zmiany oprocentowania kredytu uzalenione od decyzji zarzdu banku, oprocentowanie zobowizania kredytobiorcy, o ktrym mowa w ust. 3 ustala si na poziomie i zasadach przyjtych w umowie o walutowy kredyt mieszkaniowy.

4. Bank umarza 1/2 kwoty, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 2. Jeeli kwota, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 2 jest wartoci ujemn, nie podlega ona umorzeniu i stanowi zobowizanie kredytobiorcy w caoci.

5. W celu spaty zobowizania, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 2, po uwzgldnieniu umorzenia, o ktrym mowa w ust. 4, oraz zobowizania, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 3, bank udziela kredytobiorcy kredytu na okres pozostay do spaty walutowego kredytu

mieszkaniowego. Oprocentowanie kredytu, o ktrym mowa w zdaniu poprzednim, nie moe by wysze ni aktualna stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego.

Art. 6. Na danie kredytobiorcy bank jest zobowizany udzieli informacji, o ktrych mowa w art. 4. Art. 7. W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osb fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z pn. zm.) w art. 21 ust. 1 w pkt 141 kropk zastpuje si rednikiem i dodaje si pkt 142 w brzmieniu:

142) umorzon przez bank kwot kredytu, o ktrej mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z ........................ 2015 r. o szczeglnych zasadach restrukturyzacji wierzytelnoci z

walutowych kredytw mieszkaniowych w zwizku z istotn zmian kursu walut obcych do waluty polskiej oraz o zmianie niektrych innych ustaw (Dz. U .... ).".

Art. 8.

W ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osb prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 851, z pn. zm.) w art. 15 w ust. lh w pkt 4 kropk zastpuje si rednikiem i dodaje si pkt 5 w brzmieniu:

5) umorzona przez bank kwota zaduenia z tytuu kredytu niezabezpieczonego hipotecznie - oznacza umorzon przez bank kwot, o ktrej mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 2015 r. o szczeglnych zasadach restrukturyzacji wierzytelnoci z walutowych kredytw mieszkaniowych w zwizku z istotn zmian kursu walut obcych do waluty polskiej oraz o zmianie niektrych innych ustaw (Dz. U..).".

Art. 9. Przepisy ustawy stosuje si do umw o walutowy kredyt mieszkaniowy zawartych przed dniem jej wejcia w ycie. Art. 10. Ustawa wchodzi w ycie po upywie 30 dni od dnia ogoszenia.

UZASADNIENIE

I. Potrzeba i cel przygotowania projektu ustawy

Kredyty walutowe znajdujce si w portfelach polskich bankw zostay zacignite gwnie

w latach 2005 2008. W roku 2008 warto udzielonych kredytw walutowych bya ponad

dwukrotnie wiksza ni kredytw zotowych. Rozwojowi rynku kredytw walutowych

sprzyjay: popyt ze strony klientw oraz dziaania biznesowe bankw - kredyty te posiaday

znaczco nisze stopy procentowe ni kredyty mieszkaniowe w zotych, a banki dziaajce na

rynku polskim oraz posiadajce wacicieli zagranicznych mogy pozyska znaczce

finansowanie swej dziaalnoci na korzystnych warunkach od instytucji zagranicznych,

gwnie od podmiotw wacicielskich lub podmiotw z grupy podmiotu wacicielskiego.

Sprawa kredytw walutowych, gwnie kredytw zacignitych we frankach szwajcarskich

(CHF), a w szczeglnoci kwestia moliwoci ich spaty, powraca w ostatnim czasie

cyklicznie. W przypadku kredytw we frankach szwajcarskich, pierwsze niepokojce sygnay

zwizane

z zadueniem w walutach pojawiy si wraz z kryzysem gospodarczym w roku 2008

i wzrostem kursu franka. Wpyn na to wzrosty kursu CHF/PLN w 2009 r., a nastpnie w

2011 r. Poczenie efektu osabienia zotego wobec franka szwajcarskiego, liberalnej polityki

kredytowej bankw oraz obnienia wartoci rynkowej nieruchomoci nabywanych w szczycie

koniunktury z lat 2008-2009 spowodoway, e przeliczone na zote zaduenie, w przypadku

znaczcej liczby klientw przewysza nie tylko cen nieruchomoci z dnia jej nabycia, ale

rwnie rynkow wartoci nieruchomoci w dniu dzisiejszym.

Ponadto wynikiem podjtej w dniu 15 stycznia 2015 r. przez bank centralny Szwajcarii,

decyzji o zaprzestaniu obrony minimalnego kursu wymiany CHF/EUR na poziomie 1,20 byo

gwatowne umocnienie kursu franka szwajcarskiego wzgldem walut gwnych oraz silnym

osabieniem zotego polskiego wzgldem CHF. Sytuacja ta unaocznia skal ryzyka

walutowego dla kredytw mieszkaniowych, moliwo nieprzewidywalnego wzrostu

dalszego zaduenia kredytobiorcw w wymiarze zotowym oraz wzrost kosztu obsugi

kredytu ponad moliwoci finansowe kredytobiorcy. Propozycja niniejszej ustawy ma na celu

umoliwienie kredytobiorcom przejcia z kredytu walutowego na kredyt zotowy oraz

dokonania symetrycznego podziau kosztw tej operacji pomidzy kredytobiorc i bank.

II. Stan prawny w dziedzinie, jaka ma by unormowana

Obecnie brak jest odrbnych uregulowa prawnych odnoszcych si do omawianego

obszaru. Projekt zatem tworzy nowy stan prawny.

III. Projektowane przepisy

W art. 1 projektu okrelony zosta cel ustawy, ktrym jest restrukturyzacja walutowych

kredytw mieszkaniowych.

W art. 2 zawarto definicje podstawowych poj, ktrymi posuguje si ustawa.

Art. 3 wprowadza moliwo zoenia przez kredytobiorc wniosku o restrukturyzacj

walutowego kredytu mieszkaniowego na warunkach okrelonych w ustawie. Ustalone

zostay warunki, kwalifikujce do skorzystania z moliwoci rozwiza proponowanych

ustaw. Pierwszym z nich jest zacignicie kredytu w celach zwizanych z nieruchomoci,

ktra jest przez niego wykorzystywana do zaspokojenia wasnych potrzeb mieszkaniowych.

Kredytobiorca nie moe ponadto posiada innego lokalu mieszkalnego ani domu

jednorodzinnego. Kolejnym kryterium jest powierzchnia nieruchomoci, ktra nie moe

przekracza 75 m kw w przypadku lokalu mieszkalnego i 100 m kw w przypadku domu

jednorodzinnego. Warunek ten zosta wyczony w ust. 3 w stosunku do tych

kredytobiorcw, ktrzy na dzie zoenia wniosku o restrukturyzacj wychowuj troje lub

wicej dzieci. Ostatni z warunkw ustala warto wskanika LTV, po przekroczeniu ktrej

kredytobiorca moe zoy wniosek o restrukturyzacj walutowego kredytu mieszkaniowego

oraz ustala termin, po upywie ktrego kredytobiorca moe skorzysta z propozycji

wskazanych

w ustawie. W art. 4 oraz art. 5 wskazano wartoci oraz zasady okrelania zaduenia, ktre

bdzie podlega przewalutowaniu na warunkach ustalonych w ustawie. Przede wszystkim

ustalone zostanie aktualne zaduenie w walucie, jakie posiada kredytobiorca, przeliczone na

zote polskie po kursie kupna NBP dla danej waluty z dnia dokonania przewalutowania.

Kolejn wartoci jest kwota zaduenia, jakie posiadaby w dniu dzisiejszym kredytobiorca,

gdyby zacign kredyt w dniu podpisania umowy o walutowy kredyt mieszkaniowy,

w zotych polskich. Nastpnie banki zobowizane zostan do wskazania cznej wartoci rat

kapitaowo- odsetkowych jakie dotychczas zapaci kredytobiorca. Ostatni wartoci jest

suma rat kapitaowo - odsetkowych, jakie zobowizany byby spaci kredytobiorca,

w przypadku zacignicia kredytu w zotych polskich, w dniu zawarcia umowy walutowego

kredytu mieszkaniowego. Do wyliczenia powyszego stosuje si zaoenie,

e oprocentowanie ustalane jest w oparciu o stop bazow WIBOR obowizujcy w dniu

poprzedzajcym dzie zawarcia umowy oraz patnoci kolejnych rat, z zachowaniem okresu

czasowego stopy bazowej waciwej dla stopy przyjtej w umowie o walutowy kredyt

mieszkaniowy (przykadowo jeeli w umowie o walutowy kredyt mieszkaniowy jako stop

bazow przyjto LIBOR 3M, przy przeliczeniu stosuje si stop WIBOR 3M). Drugi

element oprocentowania stanowi mara, ktr przyjmuje si w tej samej wysokoci, jaka

zostaa ustalona w umowie o walutowy kredyt mieszkaniowy..

Zapisy art. 5 reguluj skadniki zobowizania kredytobiorcy powstae w wyniku

przeprowadzenia restrukturyzacji walutowego kredytu mieszkaniowego. Pierwszym

skadnikiem bdzie kwota stanowica rwnowarto kwoty kapitau kredytu, ktry na dzie

restrukturyzacji pozostaby do spaty, gdyby kredytobiorca gdyby zawar z bankiem umow

o kredyt w zotych polskich. Tak wyliczona kwota oprocentowana bdzie w oparciu o

stawk bazow WIBOR3M i powikszona o mar w wysokoci okrelonej dotychczas w

walutowym kredycie mieszkaniowym. Ponadto ustalona zostanie rnica w kwocie kapitau

jaki na dzie obecny posiada kredytobiorca, przyjmujc zaoenie, e kwota kapitau

zostaaby przeliczona na walut polsk po kursie kupna NBP z dnia poprzedzajcego dzie

zoenia wniosku

o restrukturyzacj, a kwot zaduenia, jakie posiadaby kredytobiorca gdyby zawar

z bankiem umow o kredyt w zotych polskich. Poowa kwoty, o ktrej mowa w zdaniu

poprzednim zostanie umorzona, natomiast pozostaa cz stanowi zaduenie

kredytobiorcy, na ktre bank udziela preferencyjnego kredytu na okres pozostay do spaty

kredytu mieszkaniowego. Oprocentowanie nieumorzonej czci, nie moe by wysze ni

aktualna stopa referencyjna NBP

Ostatni pozycj zaduenia kredytobiorcy stanowi odsetki powstae w wyniku ustalenia

kwoty faktycznie zapaconych rat kapitaowo- odsetkowych a kwoty rat jakie zapaciby

kredytobiorca, w przypadku gdyby zawar z bankiem umow o kredyt w zotych polskich.

Na spat tego zaduenia bank rwnie udziela preferencyjnego kredytu na warunkach

okrelonych powyej.

W art. 6 wprowadzono moliwo dania przez kredytobiorc informacji na temat

dokonanych przez bank wylicze kwot, o ktrych mowa w art. 4.

W art. 7 projektu ustawy przewidziano stosowne zwolnienie podatkowe dla kredytobiorcy

dotyczce kwot wierzytelnoci podlegajcych umorzeniu a w art. 8 postanowienia

przewidujce uznanie umorzonej przez bank kwoty zaduenia z tytuu kredytu

niezabezpieczonego hipotecznie za koszt uzyskania przychodw banku.

W art. 9 wskazano, e przepisy ustawy maj zastosowanie do umw zawartych przed dniem

jej wejcia w ycie.

IV. Ocena skutkw regulacji

1. Wpyw na sytuacj finansow bankw

Analiza skutkw finansowych przedmiotowej ustawy dla bankw, wedug szacunkw

UKNF i bankw wskazuj, e proponowane rozwizanie wie si z obcieniem wynikw

bankw, jednak przy ich rozoeniu w czasie oraz odpowiedniej zyskownoci sektora

bankowego w przyszych okresach, powinny zosta przez sektor zaabsorbowane. W

pojedynczych przypadkach, w zalenoci od struktury portfela kredytowego bankw oraz

terminu skorzystania przez kredytobiorcw z uprawnie przyznanych ustaw

proponowanego rozwizania moe oznacza dla niektrych bankw, przejciowo, ujemny

wynik finansowy.

Proponowane rozwizanie moe rwnie oddziaywa na dochody budetowe poprzez

potencjalne zmniejszenie wpyww z tytuu podatku CIT od bankw, co jednak w opinii

projektodawcw, bdzie skompensowane poprzez zminimalizowanie ryzyka wystpienia

negatywnych zjawisk systemowych w przypadku materializacji ryzyka zwizanego z

utrzymywanymi przez banki portfelami walutowych kredytw mieszkaniowych.

Zakadajc, e w ramach okrelonych w ustawie warunkw do restrukturyzacji kwalifikuj

si wszystkie umowy kredytowe, oszacowanie wielkoci portfela objtego proponowanym

rozwizaniem przedstawiaaby si nastpujco.

Struktura kredytw kwalifikujcych si do przewalutowania w kolejnych latach (wartoci

skumulowane).

Lata Liczba kredytw (sztuki)

Warto kredytw (tys. z)

Udzia w liczbie ogem

Udzia w wartoci oglem

1 rok 20 771 11 085 840 4,3% 8,4%

2 rok 44 854 21 801 857 9,3% 16,6%

3 rok 59 154 27 666 964 12,2% 21%

Portfel kredytw, ktry przy zaoeniach ustawy miaby zosta przewalutowany stanowi:

- 12,2% cznej iloci kredytw w CHF, tj. 59,2 tys. kredytw;

- 21,0% cznej wartoci portfela kredytw w CHF, tj. 27,7 mld z.

Uwzgldnienie portfela pozostaych walut nie wpywa istotnie na wynik oszacowania (0,9

mld z kredytw mieszkaniowych w EUR, ktre mogy by spenia kryteria do

przewalutowania).

Wedug analiz wasnych bankw koszty przewalutowania 20% portfela kredytw w CHF

wynosz ok. 8,9 mld z. Czynnikiem zmniejszajcym strat bankw s, wynikajce z

metodologii przewalutowania, dopaty wnoszone przez klientw (1,3 mld z). W zwizku z

zastosowaniem rozwizania uzaleniajcego moment zoenia wniosku o restrukturyzacj od

poziomu LtV, koszt ten powinien zosta rozoony w czasie, co umoliwia bankom

zaabsorbowanie strat z tego tytuu.

2. Wpyw na budet pastwa i finanse publiczne

Wejcie w ycie ustawy nie bdzie miao wpywu na budet pastwa i finanse publiczne.

3. Wpyw na rynek pracy

Wejcie w ycie ustawy nie bdzie miao wpywu na rynek pracy.

4. Zgodno z prawem Unii Europejskiej

Projekt ustawy nie jest objty zakresem prawa Unii Europejskiej.

II. Stan prawny w dziedzinie, jaka ma by unormowanaIII. Projektowane przepisy