Profilaktyka i rozwiązywanie problemów

alkoholowych w społeczności lokalnej

Podstawy prawne polskiego systemu rozwiązywania problemów alkoholowych

określa

Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

Inne dokumenty

Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 2011-2015

Wojewódzki Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

Strategia rozwiązywania problemów społecznych

Uchwała rady gminy w sprawie gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych

Uchwała rady gminy w sprawie liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa), przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży jak i w miejscu sprzedaży

Uchwała rady gminy w sprawie zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych

Polski system Polski system rozwiązywania rozwiązywania

problemów alkoholowychproblemów alkoholowych

Na poziomie Państwa

DokumentDokument

Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów AlkoholowychProblemów Alkoholowych

Realizator Realizator

Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów AlkoholowychAlkoholowych

Na poziomie województwaNa poziomie województwaDokumentDokument

Wojewódzki Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Wojewódzki Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów AlkoholowychAlkoholowych

Realizator Realizator

Regionalny ośrodek polityki społecznej lub inna jednostka wskazana Regionalny ośrodek polityki społecznej lub inna jednostka wskazana w programiew programie

W celu realizacji programu zarząd województwa może powołać pełnomocnikaW celu realizacji programu zarząd województwa może powołać pełnomocnika

Źródło finansowania Źródło finansowania

z zezwoleń na obrót hurtowy napojami alkoholowymiz zezwoleń na obrót hurtowy napojami alkoholowymi

Na poziomie gminyNa poziomie gminyDokumentDokument

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów AlkoholowychAlkoholowych

Realizator Realizator

ośrodek pomocy społecznej lub inna jednostka wskazana ośrodek pomocy społecznej lub inna jednostka wskazana w programiew programie

W celu realizacji programu wójt (burmistrz, prezydent) może powołać W celu realizacji programu wójt (burmistrz, prezydent) może powołać pełnomocnikapełnomocnika

Źródło finansowania Źródło finansowania

z zezwoleń na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowychz zezwoleń na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych

Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

Art. 41

Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów

alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu należy

do zadań własnych gmin. W szczególności zadania te obejmują:

Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu,

Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie,

Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej, w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych,

Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych,

Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13 i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz występowanie przed Sądem w charakterze oskarżyciela publicznego,

Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej.

Realizacja zadań, o których mowa w ust. 1, jest prowadzona w postaci gminnego programu

profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, stanowiącego część strategii

rozwiązywania problemów społecznych, uchwalanego corocznie przez radę gminy. Program jest realizowany przez ośrodek pomocy społecznej, o którym mowa w przepisach o pomocy społecznej, lub inną jednostkę wskazaną w programie. W celu

realizacji programu wójt (burmistrz, prezydent miasta) może powołać pełnomocnika.

Art. 182

Dochody z opłat za zezwolenia wydane na podstawie art. 18 lub art. 181 oraz dochody

z opłat określonych w art. 111 wykorzystywane będą na realizację gminnych programów

profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz Gminnych Programów, o których mowa w art.

10 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii,

i nie mogą być przeznaczane na inne cele

Wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) powołują gminne

komisje rozwiązywaniaproblemów alkoholowych,

w szczególności inicjujące działania w zakresie

określonym w ust. 1 (…)

W skład gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych wchodzą osoby przeszkolone w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych

Zadania komisji:

inicjowanie działań w zakresie określonym w art. 41 ust. 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości

i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

podejmowanie czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego

wydawanie opinii dotyczących wydania zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych

dokonywanie kontroli punktów sprzedaży napojów

alkoholowych w zakresie przestrzegania zasad

i warunków korzystania z zezwolenia

Zadanie Komisji - inicjowanie działań w zakresie określonym w art. 41 ust. 3 ustawy o

wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

Realizacja powyższego zadania może odbywać się poprzez przygotowanie przez komisję wstępnego projektu gminnego programu profilaktyki

i rozwiązywania problemów alkoholowych

Konstruowanie programu:

w oparciu o przeprowadzoną diagnozę

w oparciu o wiedzę

w oparciu o rzeczywiste cele i wynikające z nich rezultaty

program nastawiony na sukces, którym nie będzie SAMA REALIZACJA

Inicjowanie zadań, wynikających z ustawy, tworzenie gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych powinno odbywać się po

przeprowadzeniu lokalnej diagnozy problemowej

Diagnozy problemów, zasobów

i potrzeb

Określenie szczegółowego katalogu zadań Określenie szczegółowego katalogu zadań musi być poprzedzone analizą zasobów, musi być poprzedzone analizą zasobów, potrzeb i możliwości danej społecznościpotrzeb i możliwości danej społeczności

Problem!Problem!

Określanie zadań w oderwaniu od Określanie zadań w oderwaniu od rzeczywistych potrzeb rzeczywistych potrzeb (poszczególnych osób czy (poszczególnych osób czy

danej społeczności)danej społeczności) a także od możliwości a także od możliwości istniejących na danym terenieistniejących na danym terenie

DOSTRZEC czyli ZDIAGNOZOWAĆ

ZAPLANOWAĆ czyli WYBÓR STRATEGII DZIAŁAŃ

DZIAŁAĆ czyli REALIZOWAĆ W PRAKTYCE

Najczęstsze problemy związane z realizacją gminnych programów:

Brak diagnozy problemów, zasobów i potrzeb

Niespójność, brak celów, brak rezultatów

Brak wiedzy merytorycznej

Brak myślenia systemowego i strategicznego

Wydawanie środków finansowych na zadanie niezwiązane z problemami alkoholowymi

Problem VI Narodowego Programu

Pogarszająca się jakość działań podejmowanych przez gminy w ramach

gminnych programów oraz wydatkowanie środków finansowych na zadania

niezwiązane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych

(naruszenie art. 182 ustawy)

Problem VI Narodowego Programu

Cel strategiczny 6.0.0.0

Poprawa jakości działań podejmowanych przez gminy w ramach gminnych

programów oraz ograniczenie wydatkowania środków finansowych na zadanie

niezwiązane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych

Co oznacza „niska jakość gminnych Co oznacza „niska jakość gminnych programów”?programów”?

Finansowanie zadań Finansowanie zadań niezwiązanych z niezwiązanych z profilaktyką i profilaktyką i rozwiązywaniem rozwiązywaniem problemów problemów alkoholowychalkoholowych

Finansowanie zadań niezgodnych z aktualną wiedzą na temat ich skuteczności np. inwestowanie w pogadanki zamiast w profesjonalne programy profilaktyczne

Wyniki kontroli Najwyższej Izby Kontroli (Delegatura w Poznaniu)

w większości ze skontrolowanych gmin dochody z opłat za zezwolenie były jedynym źródłem finansowania realizacji zadań gminnych programów, w ponad 70% z nich wydatki były istotnie niższe od dochodów pochodzących z wniesionych przez przedsiębiorców opłat

w ponad 50% skontrolowanych jednostek wykorzystano ww. dochody również na finansowanie zadań innych niż wskazane w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

Wyniki kontroli Najwyższej Izby Kontroli (Delegatura w Poznaniu)

brak korelacji gminnych programów z faktycznymi potrzebami, programy opracowane bez rzetelnej analizy potrzeb lokalnych

ogólnikowość gminnych programów („niesienie pomocy osobom uzależnionym”, „wspieranie rozwoju placówki odwykowej”, „podejmowanie działań na rzecz przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców”, „przeciwdziałanie przemocy w rodzinie” itp.)

Jakie są między innymi przyczyny pogarszającej się jakości gminnych programów…

brak wiedzy radnych w zakresie skutecznych strategii rozwiązywania problemów alkoholowych,

naciski ze strony lokalnych decydentów w sprawie ujmowania zadań niezwiązanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych a przewidzianych do realizacji przez gminę w ramach innych ustaw niż ustawa o wychowaniu w trzeźwości,

brak wystarczającego przygotowania członków gminnej komisji, które powinno uwzględniać interdyscyplinarna wiedzę z zakresu budowania gminnych programów

Kluczową rolę w systemie rozwiązywania problemów alkoholowych na szczeblu gminy odgrywają gminne komisje rozwiązywania problemów

alkoholowych, które mają stanowić interdyscyplinarny zespół ekspertów w sprawach związanych z alkoholem. Dlatego ważnym zadaniem jest podnoszenie i doskonalenie kompetencji członków gminnych komisji

rozwiązywania problemów alkoholowych. Opracowanie dobrych gminnych programów wymaga odpowiednich kompetencji,

umiejętności i nowoczesnej wiedzy

FORMY FINANSOWANIA I DOFINANSOWANIA REALIZACJI

ZADAŃ GMINY

Wybór zależy od:

zadań zapisanych w programie

realizatorów

Wydatkowanie środków finansowych:

w myśl przepisów ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,

w myśl ustawy Prawo zamówień publicznych,

poprzez dokonywanie zmian w układzie wykonawczym budżetu gminy,

w myśl przepisów o zakładach opieki zdrowotnej,

poprzez zabezpieczenie środków finansowych na realizację zadań przez dysponenta środków budżetowych

Przeciwdziałanie uzależnieniom

a profilaktyka i rozwiązywanie

problemów alkoholowych

Problemy związane z używaniem

alkoholu

Problemy związane z używaniem alkoholu możemy podzielić na

Picie ryzykowne

Picie szkodliwe

Zespół uzależnienie od alkoholu

Picie ryzykowne ma miejsce, gdy dana osoba zaczyna pić:

Zbyt wiele Coraz częściej

W nieodpowiednich sytuacjach.

Picie szkodliwe

Picie zbyt dużych ilości alkoholu

Występowanie problemów zdrowotnych

Zaniedbywanie obowiązków

Problemy w funkcjonowaniu społecznym

Problemy w rodzinie

Łamanie prawa

Zespół uzależnienia od alkoholu

Silne pragnienie lub poczucie przymusu picia ("głód alkoholowy"). Upośledzenie zdolności kontrolowania zachowań związanych z piciem (upośledzenie zdolności powstrzymywania się od picia, trudności w zakończeniu picia, trudności w ograniczaniu ilości wypijanego alkoholu). Fizjologiczne objawy zespołu abstynencyjnego w sytuacji

ograniczenia lub przerywania picia (drżenie, nadciśnienie

tętnicze, nudności, wymioty, biegunka, bezsenność,

niepokój, w krańcowej postaci majaczenie drżenne) lub

używanie alkoholu w celu uwolnienia się od objawów

abstynencyjnych.

Zmieniona tolerancja alkoholu, potrzeba spożywania zwiększonych dawek dla osiągnięcia oczekiwanego efektu.

Koncentracja życia wokół picia kosztem zainteresowań i obowiązków.

Uporczywe picie alkoholu mimo oczywistych dowodów występowania szkodliwych następstw picia.

Uzależnienie od alkoholu jest chorobą chroniczną, postępującą i potencjalnie śmiertelną. Nie jest

możliwe całkowite jej wyleczenie, a jedynie zahamowania

narastania jej objawów i szkód zdrowotnych z nią związanych.

W świetle nowoczesnej wiedzy uzależnienie od alkoholu jest chorobą wieloczynnikową, bio-

psycho-społeczną, uszkadzającą funkcjonowanie człowieka w sferze somatycznej,

psychologicznej, społecznej i duchowej.

Model leczenia tego schorzenia musi być dostosowany do takiego sposobu postrzegania

tej choroby.

Osoby, które chcą pomóc osobie uzależnionej Osoby, które chcą pomóc osobie uzależnionej muszą muszą zaakceptować podstawowe fakty: podstawowe fakty:

Alkoholizm jest chorobą, w której żadna „normalna” siła woli jest niewystarczająca. Problem nie leży w „sile woli” czy słabości charakteru lecz w samej chorobie jej przebiegu i fazie. Osoba uzależniona rozwija efektywny system iluzji i zaprzeczania, który uniemożliwia jej rozpoznanie choroby Sytuacja ta sprawia, że pomoc musi najczęściej przyjść z zewnątrz, jeśli nie chcemy czekać, aż alkoholik sięgnie dna ryzykując, że przedtem umrze czy konsekwencje choroby będą nieodwracalne

Pomoc osobom z problemem alkoholowym i ich osobom bliskim

Zakłady Lecznictwa Odwykowego Punkty Konsultacyjne gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych stowarzyszenia trzeźwościowe, kluby abstynenckie, grupy samopomocowe programy edukacyjne, rehabilitacyjne świetlice socjoterapeutyczne, programy socjoterapeutyczne dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym

Problemy z rozróżnieniem:

Stowarzyszenie abstynenckie

Klub abstynenta

Grupa samopomocowa (AA)

Grupa wsparcia

Ruch AA (Anonimowi Alkoholicy) z jego odgałęzieniami: Al-Anon (wspólnota rodzin i bliskich osób z problemem alkoholowym), Al-Ateen (wspólnota dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym) oraz DDA (wspólnota dorosłych osób pochodzących z rodzin alkoholowych). Ruch AA jest całkowicie pozaformalną, dobrowolną i nieprofesjonalną wspólnotą trzeźwościową. Zgodnie z ideami jego funkcjonowania udzielanie jakichkolwiek dotacji z zewnątrz na rzecz działań lub programów każdego z tych ruchów jest niedozwolone, ponieważ narusza ich zasady ideowe oraz obowiązujące przepisy prawa. Możliwe jest natomiast nieodpłatne udostępnianie lokalu na spotkania

Grupa wsparcia

Jedna z ważnych form samopomocy mająca nieformalny charakter. Z samej idei, o jej powstaniu, czasie trwania, celach decydują sami zainteresowani czyli osoby, które łączy wspólny problem np. chęć wspierania własnej trzeźwości czy radzenie sobie z negatywnymi przeżyciami będącymi skutkiem picia przez bliską osobę. Z założenia powinny być to spotkania ludzi oparte na ich własnej inicjatywie i potrzebie korzystania z pomocy. Jednak często dzieje się tak, iż grupy takie powstają „odgórnie” z inicjatywy instytucji czy profesjonalistów. Jeżeli wychodzą naprzeciw potrzebom danej społeczności z powodzeniem mogą spełniać swoją rolę.

Klub Abstynenta

Nazwy tej często używa się zamiennie z nazwą Stowarzyszenie Abstynenckie i jakkolwiek w dużej mierze Stowarzyszenia prowadzą Kluby czy często Stowarzyszenia powstawały i powstają na bazie Klubu, to w istocie Klub Abstynenta jest wspólnotą nieformalną. Miejscem gdzie prowadzone są różnorodne działania wspierające trzeźwość jego członków ale również propagujące tą ideę dla i w społeczności lokalnej. Kluby często posiadają określone formy i reguły członkostwa, regulaminy czy strukturę organizacyjną. Jednak to nie czyni ich w samej istocie formalną organizacją

Stowarzyszenie Abstynenckie/Trzeźwościowe

Jest podstawową formą organizacyjno-prawną przewidzianą w celu realizacji konstytucyjnego prawa swobody zrzeszania się. Jego działalność opiera się na ustawie Prawo o stowarzyszeniach, która określa, iż jest ono dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Po spełnieniu wymogów formalno-prawnych i wpisaniu do rejestru zyskuje osobowość prawną i staje się bytem formalnym.

Współuzależnienie

Uzależnienie od alkoholu wpływa destrukcyjnie nie tylko na osobę pijącą ale także na pozostałych członków rodziny

U dorosłych osób rozwija się współuzależnienie. Współuzależnienie nie jest chorobą ale szkodliwą formą przystosowania się do patologicznego systemu rodzinnegoSprzyja utrwalaniu systemu ponieważ podtrzymuje picie i uniemożliwia znalezienie pozytywnego rozwiązania problemu

Osoba współuzależniona podejmuje wiele działań, które jej zdaniem mają doprowadzić do poprawy sytuacji a jednak w konsekwencji utrwalają i pogłębiają problem

Dzieci w rodzinach z problemem alkoholowym

Różne formy zachowań agresywnych i represyjnych rodziców, zaniedbywanie obowiązków opiekuńczych i potrzeb dziecka, wywierają destruktywny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne dzieci oraz na proces

ich rozwoju.

Świetlice opiekuńczo – Świetlice wychowawcze socjoterapeutycznePlacówka wsparcia dziennego Specjalistyczna placówka wsparcia dziennego

Organizacja czasu wolnego Sporządzenie diagnozyRozwój zainteresowań indywidualnej dziecka Współpraca z rodzina Prowadzenie zajęć Dożywianie socjoterapeutycznych Rozpoznanie sytuacji dziecka Praca ze stałymi grupami Prowadzenie dokumentacji Realizacja indywidualnych Współpraca z innymi instytucjami programów rozwojowo -

terapeutycznych

PRZEMOC DOMOWA

CYKL PRZEMOCY W RODZINIE

Faza narastania napięcia

W tej fazie partner jest napięty i stale poirytowany, często robi awantury, poniża partnerkę, prowokuje kłótnie, staje się coraz bardziej niebezpieczny. Sprawia wrażenie, że nie panuje nad swoim gniewem. Kobieta stara się jakoś opanować sytuację - uspokaja go, spełnia zachcianki, przeprasza. Niektóre kobiety w tej fazie mają różne dolegliwości fizyczne, wpadają w apatię, tracą energię do życia, lub stają się niespokojne i pobudliwe nerwowo. Jest to wynik narastania napięcia, które po pewnym czasie staje się nie do zniesienia. Zdarza się, że kobieta wywołuje w końcu awanturę, żeby "mieć to już za sobą"·

Faza gwałtownej przemocy

W tej fazie partner staje się gwałtowny. Wpada w szał i wyładowuje się. Eksplozję wywołuje zazwyczaj jakiś drobiazg. Kobieta stara się zrobić wszystko, żeby go uspokoić i ochronić siebie. Zazwyczaj, niezależnie od tego jak bardzo się stara, wściekłość partnera narasta coraz bardziej. Czuje się bezradna, bo ani przekonywanie sprawcy, ani bycie miłą ani unikanie, ani bierne poddawanie się mu nie pomaga i nie łagodzi jego gniewu. Po zakończeniu wybuchu przemocy, kobieta jest w stanie szoku. Nie może uwierzyć, że to się na prawdę stało. Odczuwa wstyd i przerażenie jest oszołomiona. Staje się apatyczna, traci ochotę do życia, odczuwa złość i bezradność.

Faza miodowego miesiąca

Gdy sprawca wyładował już swoją złość i wie że posunął się za daleko nagle staje się inną osobą. Szczerze żałuje za to, co zrobił, okazuje skruchę i obiecuje, że to się nigdy nie powtórzy. Stara się znaleźć jakieś wytłumaczenie dla tego, co zrobił i przekonuje ofiarę, że to był jednorazowy incydent. Sprawca okazuje ciepło i miłość. Przynosi kwiaty, prezenty, zachowuje się jakby przemoc nigdy nie miała miejsca. Dba o ofiarę spędza z nią czas i utrzymuje bardzo satysfakcjonujące kontakty seksualne. Ofiara zaczyna wierzyć w to, że partner się zmienił, wbrew zdrowemu rozsądkowi, bo tego właśnie pragną. Spełniają się jej marzenia o cudownej miłości, odczuwa bliskość i zespolenie z partnerem. Życie we dwoje wydaje się piękne i pełne nadziei.

Sytuacja psychologiczna ofiar przemocy w rodzinie

Jedną z cech określającą ofiary przemocy w rodzinie jest rozchwianie emocjonalne.

Często cierpią na różnego rodzaju zaburzenia emocjonalne, charakteryzują je częste niezrozumiałe zmiany decyzji,

niepewność, nieuzasadnione reakcje lękowe, ciągłe poczucie zagrożenia

Sprawiają wrażenie, że „same nie wiedza czego chcą”.

Często ich zachowanie bywa niezrozumiałe, irytujące, zniechęcające do pomagania.

Pomoc ofiarom przemocy

Zapewnienie bezpieczeństwa

Pomoc psychologiczna/terapeutyczna

Pomoc prawna

Pomoc medyczna

Wsparcie ze strony najbliższego otoczenia

Wsparcie ze strony pracodawcy

Wsparcie „duchowe”

Działania

profilaktyczne

Profilaktyka …..

... to działanie rozwijające i wspierające zdolności do wszechstronnego,

konstruktywnego rozwoju we wszystkich sferach życia, zapobiegające niepożądanym zjawiskom w rozwoju i zachowaniu się ludzi

Profilaktyka to również

Wspomaganie człowieka w różnym wieku w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu,

To ograniczanie i likwidowanie czynników ryzyka, które zaburzają prawidłowy rozwój i dezorganizują zdrowy styl życia,

To inicjowanie i wzmacnianie czynników chroniących, które sprzyjają prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu.

ProfilaktykaProfilaktykaPodział Podział tradycyjnytradycyjny

Nowy podział Nowy podział

Profilaktyka I Profilaktyka I stopnia stopnia

Promocja zdrowia psychicznego Promocja zdrowia psychicznego Profilaktyka Profilaktyka uniwersalnauniwersalna

Profilaktyka II Profilaktyka II stopniastopnia

Profilaktyka ukierunkowana na jednostki Profilaktyka ukierunkowana na jednostki

lub grupy wysokiego ryzyka (lub grupy wysokiego ryzyka (selektywnaselektywna)) Profilaktyki ukierunkowana na jednostki Profilaktyki ukierunkowana na jednostki

szczególnie zagrożone lub prezentujące szczególnie zagrożone lub prezentujące

pierwsze symptomy zaburzeń (pierwsze symptomy zaburzeń (wskazującawskazująca) )

Profilaktyka III Profilaktyka III stopniastopnia

Leczenie i resocjalizacja Leczenie i resocjalizacja Postępowanie po leczeniu: rehabilitacja, Postępowanie po leczeniu: rehabilitacja,

zapobieganie nawrotom zapobieganie nawrotom

Trzy poziomy profilaktyki (Mrazek i Haggerty (red.) 1994)

Profilaktyka uniwersalna

dotyczy zapobiegania zagrożeniom o znacznym stopniu rozpowszechnienia

Adresowana do wszystkich bez względu na stopień ryzyka i występowania zachowań

problemowych oraz zaburzeń psychicznych

Profilaktyka selektywna

Działania adresowane Działania adresowane do jednostek lub grup osób, do jednostek lub grup osób, które są w wyższym niż przeciętnym stopniu które są w wyższym niż przeciętnym stopniu

narażone (narażone (ze względu na swoją sytuację społeczną, rodzinną czy deficyty funkcji poznawczych) na zwiększone ryzyko niż przeciętne wystąpienia

problemów psychicznych i/lub zachowań problemowych

Młodzież z obszarów o wysokim wskaźniku bezrobociaMłodzież z obszarów o wysokim wskaźniku bezrobocia Uczniowie szkół o złej renomieUczniowie szkół o złej renomie Uczniowie mający niskie osiągnięcia szkolneUczniowie mający niskie osiągnięcia szkolne Dzieci i młodzież z rodzin w złej sytuacji materialnej Dzieci i młodzież z rodzin w złej sytuacji materialnej

Profilaktyka wskazująca

Działania ukierunkowane na jednostki szczególnie zagrożone rozwojem problemów związanych z

używaniem substancji psychoaktywnych z powodu uwarunkowań biologicznych, psychologicznych czy społecznych lub u których rozpoznano już pierwsze

symptomy zaburzeń

Młodzież sięgająca po narkotyki Dzieci z rodzin z problemem alkoholowym Dzieci rodziców z zaburzeniami zdrowia psychicznego Młodociani przestępcy Z rozpoznaniem ADHD, zespołu Aspergera, itp. Doświadczająca przemocy, wykorzystywana seksualnie

Najczęstsze problemy związane z realizacją działań profilaktycznych

Realizacja programów przypadkowych, bez diagnozy, określenia celów i efektów, dostosowanych do grupy docelowej

Realizacja programów o niesprawdzonej skuteczności

Realizacja profilaktyki poprzez prelekcje, pogadanki, konkursy, teatry

Strategia profilaktyczna

to sposób postępowania, który ma na celu redukowanie wpływu czynników ryzyka i lub

wzmacnianie czynników chroniących

Strategie wiodące:

Rozwijanie umiejętności życiowych

Edukacja normatywna

Praca z rodzicami

Budowanie więzi ze szkołą

Wsparcie osób znaczących

Strategie uzupełniające:

Edukacja (przekaz informacji)

Alternatywy (zagospodarowanie czasu wolnego)

Nauka odmawiania

Dobry program profilaktyczny uwzględnia:

Adekwatność do potrzeb

Aktualną wiedzę teoretyczną

Adekwatność metod

Dobrą jakość realizacji

Logikę celów, działań i rezultatów

Dowody na skuteczność

STRATEGIE OGRANICZANIA

DOSTĘPNOŚCI ALKOHOLU

DEFINIOWANIE DOSTĘPNOŚCI ALKOHOLUDEFINIOWANIE DOSTĘPNOŚCI ALKOHOLU

Fizyczna – gęstość sieci sprzedażyFizyczna – gęstość sieci sprzedaży

Prawna – regulacje prawne dotyczące rynku Prawna – regulacje prawne dotyczące rynku alkoholowegoalkoholowego

Ekonomiczna – system podatkowo – cenowyEkonomiczna – system podatkowo – cenowy

Społeczna – wzory konsumpcji alkoholuSpołeczna – wzory konsumpcji alkoholu

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA DOSTĘPNOŚĆ ALKOHOLU

relacje pomiędzy ceną alkoholu a dochodami ludności

wielkość produkcji wewnętrznej oraz importu

gęstość sieci sprzedaży, godziny otwarcia

regulacje prawne w zakresie zasad sprzedaży i konsumpcji

OBSZARY DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OGRANICZANIA DOSTĘPNOŚCI ALKOHOLU

eliminowanie zjawiska sprzedaży alkoholu osobom nieletnim

odpowiedzialna sprzedaż alkoholu

zmiany warunków dostępności (gęstość sieci, lokalizacja, godziny otwarcia)

ograniczenia w sferze reklamy i promocji alkoholu

edukacja

PRZYKŁADOWE DZIAŁANIA LOKALNE

lokalne kampanie edukacyjne (dobrze wypromowane z udziałem osób znaczących, lokalnych mediów)

materiały edukacyjne (ulotki, broszury, plakaty, audycje, filmy, gadżety)

list do sprzedawców napojów alkoholowych (podpisany przez osoby znaczące/młodych ludzi)

uruchomienie telefonu interwencyjnego

szkolenia sprzedawców napojów alkoholowych

Współpraca

Działania instytucji/podmiotów

działania wewnętrzne

działania zewnętrzne

Ośrodek Pomocy

Społecznej

URZĄD GMINY

GMINNA KOMISJA

ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW

ALKOHOLOWYCH

PolicjaProkuratura

Organizacje pozarządowe

Placówki Lecznictw

a Odwykowe

go

Miejsca specjalistycznej

pomocy

PODMIOTY DZIAŁAJACE W ZAKRESIE PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH

Placówki Ochrony Zdrowia

Placówki Pomocy

Społecznej

Wyższe UczelniePlacówki Oświatowe

Podmioty prowadzące działalność

edukacyjną i badawczą Kościoły

i Związki

Wyznaniowe

Placówki penitencja

rne

Pracodawcy

Sąd Rejonow

y

Media

Pomoc Społeczna

RODZINA Z PROBLEMEM

ALKOHOLOWYM

Placówka Oświatowa

Kościół / inne związki wyznaniowe

Placówka służby zdrowia/ placówka

lecznictwa odwykowego

SCHEMAT

PODMIOTY BEZPOŚREDNIO ZAANGAŻOWANE W POMOC RODZINIE Z PROBLEMEM ALKOHOLOWYM

Prokuratura

Gminna komisja rozwiązywania

problemów alkoholowych

Organizacja pozarządowa

Ośrodek Interwencji Kryzysowej/Punkt

Konsultacyjnybądź inna placówka tego

rodzaju

Sąd/kuratorzy

Policja

Całodobowy Telefon Zaufania

RODZINA Z PROBLEMEM PRZEMOCY DOMOWEJ

PODMIOTY SYSTEMU

Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar

Przemocy w Rodzinie

Mieszkania Chronione

Bezpieczny Pokój Przesłuchań dla ofiar

Przemocy

Grupy Terapeutyczn

e dla Ofiar Przemocy w Rodzinie

Dom dla matek z Małoletnimi Dziećmi i

Kobiet w Ciąży

SIEĆ MIEJSC I PROGRAMÓW POMOCY SYSTEMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE

Program dla Dzieci – Ofiar

Przemocy

Punkty Informacyjno-Konsultacyjne

Programy Socjoterapeutyczne

dla Dzieci

Świetlice Socjoterapeutyczne

Porady Indywidualne

dla Ofiar Przemocy w Rodzinie

Programy Korekcyjno-Edukacyjne Dla Sprawców

Przemocy w Rodzinie

Bezpieczny Pokój Przesłuchań dla ofiar

Przemocy

Świetlice Socjoterapeutyczne

Najwięcej zależy od motywacji, wiedzy i aktywności

poszczególnych osób

…. a procedury i środki finansowe tylko ułatwiają

działanie

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

AGNIESZKA CZERKAWSKA