Post on 25-Jan-2021
Organizacje pozarządowe -
ważny partner w przeciwdziałaniu przemocy
Toruń
30 września 2014r.
Prawne aspekty przemocy w rodzinie
Samodzielny Zespół ds. Przeciwdziałania
Przemocy w Rodzinie
Podstawowe akty prawne
związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie:
1. ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy
w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 ze zm.)
2. Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie procedury
„Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska
Karta” (Dz. U. 2011, Nr 209, poz. 1245)
art. 2 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie:
Ustawa określa:
1. zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w
rodzinie;
2. zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą
w rodzinie;
3. zasady postępowania wobec osób stosujących przemoc
w rodzinie.
art. 2 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie:
przemoc w rodzinie – jednorazowe albo powtarzające
się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub
dobra osobiste osób wymienionych w pkt 1, w
szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo
utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność
cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na
ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także
wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób
dotkniętych przemocą.
art. 9 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie:
Organy administracji rządowej i samorządowej współdziałają
z organizacjami pozarządowymi oraz kościołami i
związkami wyznaniowymi w zakresie:
1. udzielania pomocy osobom dotkniętym przemocą,
2. oddziaływania na osoby stosujące przemoc
3. podnoszenia świadomości społecznej na temat przyczyn i
skutków przemocy w rodzinie.
Zespół interdyscyplinarny- powołanie
art. 9a ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie
Gmina podejmuje działania na rzecz przeciwdziałania
przemocy w rodzinie, w szczególności w ramach pracy w
zespole interdyscyplinarnym.
art. 9a ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie
Zespół interdyscyplinarny powołuje wójt, burmistrz albo
prezydent miasta.
art. 9a ust. 8 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie
Zespół interdyscyplinarny działa na podstawie porozumień
zawartych między wójtem, burmistrzem albo prezydentem
miasta a podmiotami, o których mowa w ust. 3 lub 5.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w
Warszawie z dnia 11 stycznia 2012 r. (sygn. II OSK
1922/11, NZS 2012/1/10)
Uchwała rady gminy w sprawie trybu i sposobu powoływania
i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego
stanowi akt prawa miejscowego.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 12 października 2011 r. (sygn. IV
SA/Wr 380/11, LEX nr 1102525, Dolno.2012/343)
1. Rada gminy nie jest uprawniona do ustalania składu osobowego i liczbowego zespołu interdyscyplinarnego w
uchwale podjętej na podstawie art. 9a ust. 15 ustawy z 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
2. Warunkiem uczestnictwa w pracach zespołu interdyscyplinarnego jest fakt bycia przedstawicielem
określonego podmiotu lub też pełnienia określonej funkcji. Na reprezentację tego podmiotu składa się zarówno
wyznaczenie określonej już osoby do prac w zespole przez kierującego jednostką czy też organ organizacji, jak
również zgoda osoby wyznaczonej. Zespół interdyscyplinarny składa się z przedstawicieli, a
niezupełnie z samych pracowników instytucji wymienionych w art. 9a ust. 3 ustawy z 2005 r. o
przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
Obligatoryjny skład zespołu interdyscyplinarnego
interdyscyplinarnego
art. 9a ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
W skład zespołu interdyscyplinarnego wchodzą przedstawiciele:
1. jednostek organizacyjnych pomocy społecznej;
2. gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych;
3. Policji;
4. oświaty;
5. ochrony zdrowia;
6. organizacji pozarządowych.
Podstawowy skład grup roboczych
art. 9a ust. 11 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie
W skład grup roboczych wchodzą przedstawiciele:
1. jednostek organizacyjnych pomocy społecznej;
2. gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych;
3. Policji;
4.oświaty;
5. ochrony zdrowia
W skład grup roboczych mogą wchodzić także kuratorzy
sądowi, a także przedstawiciele innych podmiotów,
specjaliści w dziedzinie przeciwdziałania przemocy w
rodzinie (art. 9a ust. 12 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy
w rodzinie).
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 21 marca 2012 r. (sygn. IV SA/Wr
743/11, LEX nr 1139685)
1. Żaden przepis ustawy z 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie nie upoważnia rady gminy do
kształtowania katalogu podmiotów, które tworzą zespół interdyscyplinarny.
2. Akt normatywny wydany z przekroczeniem granic upoważnienia ustawowego nie spełnia konstytucyjnych
przesłanek legalności aktu wykonawczego i jako taki jest niezgodny z art. 2 Konstytucji RP, ponieważ w
demokratycznym państwie prawa nie może funkcjonować akt prawny o charakterze podstawowym, sprzeczny z
przepisami ustawowymi przez to, że został wydany przez organ władzy wykonawczej z przekroczeniem delegacji
ustawowej do jego wydania.
Z kontroli Zespołów Interdyscyplinarnych
przeprowadzonych przez Samodzielny Zespół ds.
Przeciwdziałania Przemocy w w Rodzinie na
terenie województwa kujawsko- pomorskiego
wynika, że brak powołania do Zespołu
Interdyscyplinarnego przedstawiciela
organizacji pozarządowej jest częstym
uchybieniem.
Trzeba podkreślić, że ustawodawca nie
sprecyzował, że w skład zespołu
interdyscyplinarnego ma być powołany
przedstawiciel jedynie takiej organizacji, która
wśród swych statutowych zadań ma pomoc
osobom uwikłanym w przemoc czy też
przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.
Powinny być to jednak organizacje, których
zadaniem jest udzielenie pomocy czy wsparcia
nawet w szerokim rozumieniu. Do składu Zespołu
można także powołać przedstawiciela organizacji
działającej na terenie innej gminy czy też o
zasięgu ogólnopolskim.
Według informacji przekazanych przez 135 gminy,
jedynie w 43 do składu Zespołu
zostali powołani przedstawiciele organizacji
pozarządowych
(według stanu na luty 2014r.)
Ochrona danych osobowych
OŚWIADCZENIE O POUFNOŚCI
art. 9c. ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
1. Członkowie zespołu interdyscyplinarnego oraz grup roboczych w zakresie niezbędnym do realizacji zadań, o
których mowa w art. 9b ust. 2 i 3, mogą przetwarzać dane osób dotkniętych przemocą w rodzinie i osób stosujących przemoc w rodzinie, dotyczące: stanu zdrowia, nałogów,
skazań, orzeczeń o ukaraniu, a także innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym lub
administracyjnym, bez zgody i wiedzy osób, których dane te dotyczą.
2. Członkowie zespołu interdyscyplinarnego oraz grup roboczych zobowiązani są do zachowania poufności wszelkich informacji i danych, które uzyskali przy
realizacji zadań, o których mowa w art. 9b ust. 2 i 3. Obowiązek ten rozciąga się także na okres po ustaniu członkostwa w zespole interdyscyplinarnym oraz w
grupach roboczych.
3. Przed przystąpieniem do wykonywania czynności, o których mowa w art. 9b ust. 2 i 3, członkowie zespołu
interdyscyplinarnego oraz grup roboczych składają organowi, o którym mowa w art. 9a ust. 2, oświadczenie o
następującej treści: "Oświadczam, że zachowam poufność informacji i danych, które uzyskałem przy
realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie oraz, że znane mi są przepisy o odpowiedzialności karnej za udostępnienie danych
osobowych lub umożliwienie do nich dostępu osobom nieuprawnionym.".
Stosowanie dowolnej formy i nazwy oświadczeń o
poufności wskazanych w art. 9c ust. 3 ustawy o
przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
ochronie danych osobowych.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubuskiego z
dnia 29 kwietnia 2011 r., NK.I.4131.163.2011.AZIE
„Obowiązek złożenia oświadczeń o poufności przez
członków zespołu nakłada przepis art. 9c ust. 2
ustawy z 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie, a zatem nie jest to materia powierzona do
uregulowania organowi stanowiącemu gminy w
ramach aktu prawa miejscowego”.
Zgodnie z art. 9c ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego i grup
roboczych w celu zachowania poufności wszelkich
informacji i danych osób dotkniętych przemocą w
rodzinie winni złożyć wójtowi oświadczenie o treści
wskazanej w art. 9c ust. 3, opatrzone tytułem zgodnym
z cytowaną ustawą.
Administratorem danych przetwarzanych w związku z
działalnością zespołów interdyscyplinarnych w świetle
ustawy o ochronie danych osobowych jest ośrodek
pomocy społecznej. W związku z tym wniosek o
udostępnienie danych powinien zostać skierowany do
administratora danych. Przewodniczący zespołu
interdyscyplinarnego nie ma więc kompetencji do
podejmowania decyzji w tym zakresie. Na administratorze
danych ciążą szczególne obowiązki związane z
prawidłowym przetwarzaniem, a także
zabezpieczeniem zbioru danych, które warunkują sposób
przechowywania dokumentacji związanej z działalnością
Zespołu Interdyscyplinarnego w sposób określony w
ustawie.
Ustawodawca nałożył na administratora obowiązek zastosowania środków technicznych i organizacyjnych
zapewniających ochronę przetwarzanych danych osobowych odpowiednią do zagrożeń oraz kategorii
danych objętych ochroną.
W szczególności obowiązek ten obejmuje zabezpieczenie danych przed ich udostępnieniem osobom nieupoważnionym, zabraniem przez osobę
nieuprawnioną, przetwarzaniem z naruszeniem ustawy oraz zmianą, utratą, uszkodzeniem lub zniszczeniem. (art.
36 ustawy o ochronie danych osobowych).
Przetwarzanie danych możliwe jest tylko przez osoby posiadające upoważnienie nadane przez administratora danych. Ewidencja tych osób prowadzona jest przez
administratora.
Dziękuję za uwagę
Monika Urbanek
Samodzielny Zespół ds. Przeciwdziałania
Przemocy w Rodzinie
email: murbanek@bydgoszcz.uw.gov.pl
tel.: 52 34 97 684