Organizacje pozarządowe -

ważny partner w przeciwdziałaniu przemocy

Toruń

30 września 2014r.

Prawne aspekty przemocy w rodzinie

Samodzielny Zespół ds. Przeciwdziałania

Przemocy w Rodzinie

Podstawowe akty prawne

związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie:

1. ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy

w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 ze zm.)

2. Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie procedury

„Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska

Karta” (Dz. U. 2011, Nr 209, poz. 1245)

art. 2 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w

rodzinie:

Ustawa określa:

1. zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w

rodzinie;

2. zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą

w rodzinie;

3. zasady postępowania wobec osób stosujących przemoc

w rodzinie.

art. 2 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w

rodzinie:

przemoc w rodzinie – jednorazowe albo powtarzające

się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub

dobra osobiste osób wymienionych w pkt 1, w

szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo

utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność

cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na

ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także

wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób

dotkniętych przemocą.

art. 9 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w

rodzinie:

Organy administracji rządowej i samorządowej współdziałają

z organizacjami pozarządowymi oraz kościołami i

związkami wyznaniowymi w zakresie:

1. udzielania pomocy osobom dotkniętym przemocą,

2. oddziaływania na osoby stosujące przemoc

3. podnoszenia świadomości społecznej na temat przyczyn i

skutków przemocy w rodzinie.

Zespół interdyscyplinarny- powołanie

art. 9a ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w

rodzinie

Gmina podejmuje działania na rzecz przeciwdziałania

przemocy w rodzinie, w szczególności w ramach pracy w

zespole interdyscyplinarnym.

art. 9a ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w

rodzinie

Zespół interdyscyplinarny powołuje wójt, burmistrz albo

prezydent miasta.

art. 9a ust. 8 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w

rodzinie

Zespół interdyscyplinarny działa na podstawie porozumień

zawartych między wójtem, burmistrzem albo prezydentem

miasta a podmiotami, o których mowa w ust. 3 lub 5.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w

Warszawie z dnia 11 stycznia 2012 r. (sygn. II OSK

1922/11, NZS 2012/1/10)

Uchwała rady gminy w sprawie trybu i sposobu powoływania

i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego

stanowi akt prawa miejscowego.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 12 października 2011 r. (sygn. IV

SA/Wr 380/11, LEX nr 1102525, Dolno.2012/343)

1. Rada gminy nie jest uprawniona do ustalania składu osobowego i liczbowego zespołu interdyscyplinarnego w

uchwale podjętej na podstawie art. 9a ust. 15 ustawy z 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.

2. Warunkiem uczestnictwa w pracach zespołu interdyscyplinarnego jest fakt bycia przedstawicielem

określonego podmiotu lub też pełnienia określonej funkcji. Na reprezentację tego podmiotu składa się zarówno

wyznaczenie określonej już osoby do prac w zespole przez kierującego jednostką czy też organ organizacji, jak

również zgoda osoby wyznaczonej. Zespół interdyscyplinarny składa się z przedstawicieli, a

niezupełnie z samych pracowników instytucji wymienionych w art. 9a ust. 3 ustawy z 2005 r. o

przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.

Obligatoryjny skład zespołu interdyscyplinarnego

interdyscyplinarnego

art. 9a ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie

W skład zespołu interdyscyplinarnego wchodzą przedstawiciele:

1. jednostek organizacyjnych pomocy społecznej;

2. gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych;

3. Policji;

4. oświaty;

5. ochrony zdrowia;

6. organizacji pozarządowych.

Podstawowy skład grup roboczych

art. 9a ust. 11 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w

rodzinie

W skład grup roboczych wchodzą przedstawiciele:

1. jednostek organizacyjnych pomocy społecznej;

2. gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych;

3. Policji;

4.oświaty;

5. ochrony zdrowia

W skład grup roboczych mogą wchodzić także kuratorzy

sądowi, a także przedstawiciele innych podmiotów,

specjaliści w dziedzinie przeciwdziałania przemocy w

rodzinie (art. 9a ust. 12 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy

w rodzinie).

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 21 marca 2012 r. (sygn. IV SA/Wr

743/11, LEX nr 1139685)

1. Żaden przepis ustawy z 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie nie upoważnia rady gminy do

kształtowania katalogu podmiotów, które tworzą zespół interdyscyplinarny.

2. Akt normatywny wydany z przekroczeniem granic upoważnienia ustawowego nie spełnia konstytucyjnych

przesłanek legalności aktu wykonawczego i jako taki jest niezgodny z art. 2 Konstytucji RP, ponieważ w

demokratycznym państwie prawa nie może funkcjonować akt prawny o charakterze podstawowym, sprzeczny z

przepisami ustawowymi przez to, że został wydany przez organ władzy wykonawczej z przekroczeniem delegacji

ustawowej do jego wydania.

Z kontroli Zespołów Interdyscyplinarnych

przeprowadzonych przez Samodzielny Zespół ds.

Przeciwdziałania Przemocy w w Rodzinie na

terenie województwa kujawsko- pomorskiego

wynika, że brak powołania do Zespołu

Interdyscyplinarnego przedstawiciela

organizacji pozarządowej jest częstym

uchybieniem.

Trzeba podkreślić, że ustawodawca nie

sprecyzował, że w skład zespołu

interdyscyplinarnego ma być powołany

przedstawiciel jedynie takiej organizacji, która

wśród swych statutowych zadań ma pomoc

osobom uwikłanym w przemoc czy też

przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.

Powinny być to jednak organizacje, których

zadaniem jest udzielenie pomocy czy wsparcia

nawet w szerokim rozumieniu. Do składu Zespołu

można także powołać przedstawiciela organizacji

działającej na terenie innej gminy czy też o

zasięgu ogólnopolskim.

Według informacji przekazanych przez 135 gminy,

jedynie w 43 do składu Zespołu

zostali powołani przedstawiciele organizacji

pozarządowych

(według stanu na luty 2014r.)

Ochrona danych osobowych

OŚWIADCZENIE O POUFNOŚCI

art. 9c. ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie

1. Członkowie zespołu interdyscyplinarnego oraz grup roboczych w zakresie niezbędnym do realizacji zadań, o

których mowa w art. 9b ust. 2 i 3, mogą przetwarzać dane osób dotkniętych przemocą w rodzinie i osób stosujących przemoc w rodzinie, dotyczące: stanu zdrowia, nałogów,

skazań, orzeczeń o ukaraniu, a także innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym lub

administracyjnym, bez zgody i wiedzy osób, których dane te dotyczą.

2. Członkowie zespołu interdyscyplinarnego oraz grup roboczych zobowiązani są do zachowania poufności wszelkich informacji i danych, które uzyskali przy

realizacji zadań, o których mowa w art. 9b ust. 2 i 3. Obowiązek ten rozciąga się także na okres po ustaniu członkostwa w zespole interdyscyplinarnym oraz w

grupach roboczych.

3. Przed przystąpieniem do wykonywania czynności, o których mowa w art. 9b ust. 2 i 3, członkowie zespołu

interdyscyplinarnego oraz grup roboczych składają organowi, o którym mowa w art. 9a ust. 2, oświadczenie o

następującej treści: "Oświadczam, że zachowam poufność informacji i danych, które uzyskałem przy

realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie oraz, że znane mi są przepisy o odpowiedzialności karnej za udostępnienie danych

osobowych lub umożliwienie do nich dostępu osobom nieuprawnionym.".

Stosowanie dowolnej formy i nazwy oświadczeń o

poufności wskazanych w art. 9c ust. 3 ustawy o

przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie

ochronie danych osobowych.

Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubuskiego z

dnia 29 kwietnia 2011 r., NK.I.4131.163.2011.AZIE

„Obowiązek złożenia oświadczeń o poufności przez

członków zespołu nakłada przepis art. 9c ust. 2

ustawy z 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w

rodzinie, a zatem nie jest to materia powierzona do

uregulowania organowi stanowiącemu gminy w

ramach aktu prawa miejscowego”.

Zgodnie z art. 9c ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w

rodzinie członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego i grup

roboczych w celu zachowania poufności wszelkich

informacji i danych osób dotkniętych przemocą w

rodzinie winni złożyć wójtowi oświadczenie o treści

wskazanej w art. 9c ust. 3, opatrzone tytułem zgodnym

z cytowaną ustawą.

Administratorem danych przetwarzanych w związku z

działalnością zespołów interdyscyplinarnych w świetle

ustawy o ochronie danych osobowych jest ośrodek

pomocy społecznej. W związku z tym wniosek o

udostępnienie danych powinien zostać skierowany do

administratora danych. Przewodniczący zespołu

interdyscyplinarnego nie ma więc kompetencji do

podejmowania decyzji w tym zakresie. Na administratorze

danych ciążą szczególne obowiązki związane z

prawidłowym przetwarzaniem, a także

zabezpieczeniem zbioru danych, które warunkują sposób

przechowywania dokumentacji związanej z działalnością

Zespołu Interdyscyplinarnego w sposób określony w

ustawie.

Ustawodawca nałożył na administratora obowiązek zastosowania środków technicznych i organizacyjnych

zapewniających ochronę przetwarzanych danych osobowych odpowiednią do zagrożeń oraz kategorii

danych objętych ochroną.

W szczególności obowiązek ten obejmuje zabezpieczenie danych przed ich udostępnieniem osobom nieupoważnionym, zabraniem przez osobę

nieuprawnioną, przetwarzaniem z naruszeniem ustawy oraz zmianą, utratą, uszkodzeniem lub zniszczeniem. (art.

36 ustawy o ochronie danych osobowych).

Przetwarzanie danych możliwe jest tylko przez osoby posiadające upoważnienie nadane przez administratora danych. Ewidencja tych osób prowadzona jest przez

administratora.

Dziękuję za uwagę

Monika Urbanek

Samodzielny Zespół ds. Przeciwdziałania

Przemocy w Rodzinie

email: murbanek@bydgoszcz.uw.gov.pl

tel.: 52 34 97 684