1

2

Spis treści

1. Historia i cele polityki ochrony środowiska.2. Ochrona środowiska a gospodarka.3. Technologiczne wymagania ekologiczne UE.4. Współpraca wielostronna. 5. Program ISPA6. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko.7. Poradnik beneficjenta.8. Obszar Natura 2000.

3

CELE DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA REALIZOWANYCH PRZEZ UE

•Zachowanie, ochrona i poprawa jakości środowiska naturalnego

•Ochrona zdrowia człowieka

•Rozważne i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych

4

Historia

• Lata 70-te, opracowanie programu na rzecz ochrony środowiska WE

• Za podstawę uznano 100 artykuł Traktatu EWG

• 1991 Traktat z Maastricht włączył politykę ochrony środowiska do swoich stałych zadań

5

Istnieje od 1993 roku. Ma siedzibę w Kopenhadze.

Jest głównym centrum informacji o stanie środowiska i jego zanieczyszczeniu.

Współpracuje z krajami środkowo-wschodnioeuropejskimi.

Dokumentacja Agencji jest dostępna dla każdego obywatela Unii Europejskiej.

EUROPEJSKA AGENCJA DS. ŚRODOWISKA NATURALNEGO

6

Finansowe wspieranie inwestycji zachodzi za pośrednictwem:

•Programu LIFE, którego celem jest zapewnienie pomocy finansowej dla unijnych projektów z zakresu ochrony środowiska, m.in. ochrony naturalnych siedlisk oraz dzikiej fauny i flory;

•Funduszy strukturalnych wspierających restrukturyzację i modernizację gospodarek krajów UE;

•Funduszu Spójności, który wspiera finansowo peryferyjne kraje UE.

7

• Unia Europejska staje się głównym koordynatorem polityki ochrony środowiska w Europie

• Europejscy przemysłowcy sprzeciwili się wprowadzeniu podatku energetycznego

• Komisja Europejska wycofała się z kilku planowanych aktów prawnych, m.in.

z wprowadzenia podatku od emisji dwutlenku węgla

OCHRONA ŚRODOWISKA A GOSPODARKA

8

Przepisy dotyczące ekologii

1 . Zanieczyszczenie wody• Ochrona wód powierzchniowych i głębinowych• Limity dla rtęci, kadmu, lindanu, DDT, pięciochlorofenolu,

czterochlorku węgla• Kontrola i redukcja ścieków• Normy jakościowe wód

2 . Zanieczyszczenie atmosfery• Ograniczenia w emisji dwutlenku siarki, CO2, spalin

samochodowych• Normy w używaniu chlorofluorowęglanów w aerozolach • Kontrola zanieczyszczeń wytwarzanych przez zakłady przemysłowe• Planowane ograniczenie emisji CO2 o 20% do 2020

9

Przepisy dotyczące ekologii

3. Hałas• Normy dopuszczające poziom hałasu

4. Produkty chemiczne• 1986 rok - Europejski Wykaz Istniejących Substancji

Chemicznych• 1982 rok – Obowiązek informowania władz o miejscach

używania niebezpiecznych substancji• Redukcja chlorofluorowęglanów, które niszczą warstwę

ozonową

10

Przepisy dotyczące ekologii

5. Zagospodarowanie odpadów• 1975 rok - zasady dotyczące gromadzenia składowania,

przerobu i przetwarzania odpadów• Recycling odpadów

6. Ochrona przyrody• 1979 rok – Konwencja Berneńska dotycząca ochrony przyrody• Wspieranie finansowo projektów z zakresu ochrony środowiska

naturalnego.

11

Nakłady na ekologię na świecie* :1994 1995 2000

USA 165,5 172,1 209,4

Europa Zachodnia 127,4 132,5 161,2

Japonia 65,3 67,8 81,7Azja (bez Japonii) 14,2 16,6 36,4Kanada 10,8 11,3 14,5Ameryka Łacińska 6,6 7,2 13,0Europa Wschodnia/Rosja

6,4 6,9 10,2

Australia/Nowa Zelandia

6,2 6,5 8,3

Środkowy Wschód 3,8 4,0 5,4Afryka 1,8 2,0 3,2

Ogółem 408,0 426,9 543,3

* w mld dolarów USA

12

1.Lepiej zapobiegać, niż leczyć.

2. Należy uwzględniać skutki oddziaływania na środowisko w możliwie najwcześniejszym stadium podejmowania decyzji.

3. Trzeba unikać eksploatowania przyrody powodującego znaczne naruszenie równowagi ekologicznej.

4. Należy podnieść poziom wiedzy naukowej, by umożliwić podejmowanie właściwych działań.

5. Koszty zapobiegania i usuwania szkód ekologicznych powinien ponosić sprawca zanieczyszczenia.

6. Działania w jednym państwie członkowskim nie powinny powodować pogorszenia stanu środowiska w innym.

JEDENAŚCIE EKOLOGICZNYCH ZASAD UNII EUROPEJSKIEJ

13

7. Polityka ekologiczna państw członkowskich w zakresie ochrony środowiska musi uwzględniać interesy państw rozwijających się.

8. Państwa Unii Europejskiej powinny wspierać ochronę środowiska w skali międzynarodowej i globalnej.

9. Ochrona środowiska jest obowiązkiem każdego, zatem konieczna jest edukacja w tym zakresie.

10. Środki ochrony środowiska powinny być stosowane odpowiednio do rodzaju zanieczyszczenia, potrzebnego działania oraz obszaru geograficznego, który mają chronić. Zasada ta znana jest jako zasada subsydiarności.

11. Krajowe programy dotyczące środowiska powinny być koordynowane na podstawie

wspólnych długoterminowych programów, a krajowa polityka ekologiczna – harmonizowana w ramach Wspólnot Europejskich.

JEDENAŚCIE EKOLOGICZNYCH ZASAD UNII EUROPEJSKIEJ

14

TECHNOLOGIE A WYMAGANIA EKOLOGICZNE UE

•Wprowadzony przez EWG w 1984 roku

•Są to takie metod działania, takie rozwiązania organizacyjne, a przede wszystkim takie urządzenia

techniczne, które najlepiej redukują i unieszkodliwiają zanieczyszczenia.

BAT - Best Available TechnologyNajlepsza dostępna technologia

15

Zakłada dobrowolny udział podmiotów gospodarczych w działaniach na rzecz ochrony środowiska. Firma

posiadająca ten „zielony" certyfikat jest pewniejszym partnerem dla firm ubezpieczeniowych na Zachodzie i

dobrym sąsiadem dla lokalnego społeczeństwa.

W Polsce do wydania certyfikatu ISO 14000 uprawnione jest Polskie Centrum Badań i Certyfikacji oraz

akredytowane w kraju zachodnie firmy certyfikujące.

CERTYFIKAT ISO 14000

Certyfikat ISO 14000

16

Blue Angel, Blaue Engel, Niebieski Anioł

Znak ten jest umieszczony na wyrobach bezpieczniejszych od innych wyrobów tego samego rodzaju, uznanych w danej

grupie wyrobów za liderów środowiskowych. Podczas kwalifikowania wyrobów ocenia się: oszczędność surowca, oszczędność zanieczyszczeń, ograniczenie hałasu,

eliminację lub ograniczenie ilość odpadów i możliwość ponownego ich użycia.

17

BIO - produkt ekologiczny

Oznacza produkty pochodzące z kontrolowanej produkcji ekologicznej, certyfikowany zgodnie z

normami Unii Europejskiej przez jednostki certyfikacyjne.

18

The EU Flower Europejska Stokrotka

Jest wielobranżowym oznaczeniem unijnym. O przyznanie europejskiego ekoznaku mogą wystąpić: producent, importer, usługodawca i dystrybutor produktu na dowolnym rynku europejskim. Wszystkie wyroby posiadające

“Stokrotkę” zostały sprawdzone przez niezależne jednostki w zakresie spełnienia rygorystycznych kryteriów ekologicznych i użytkowych.

19

WSPÓŁPRACA WIELOSTRONNA

• Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)• Agenda ONZ ds. Ochrony Środowiska (UNEP)• Europejska Komisja Gospodarcza (EKG)• Rada Europy• Inicjatywa Środkowoeuropejska• Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)• INTEROCEANMETAL• Bank Światowy• Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju

Przynależność Polski do organizacji międzynarodowych zajmujących się stanem środowiska naturalnego

20

WSPÓŁPRACA WIELOSTRONNA

• rejon Morza Bałtyckiego• rejon „Zielonych Płuc Europy"• rejon Karpat Wschodnich• rejon Karkonoszy• rejon Dolnej Odry• rejon „Czarnego Trójkąta”

Udział Polski w pracach na rzecz ochrony środowiska na szczeblu regionalnym

21

PROGRAM ISPA

• Przedakcesyjny instrument pomocy UE dla 10 państw kandydujących

• Polska w latach 2000-2003 otrzymała 1,480 mld • Koszt przedsięwzięcia nie mógł być niższy niż 5

mln euro• Wkład finansowy UE – 75% lub 85%• Od 1 maja 2004 r. Polska przestała być

beneficjentem funduszu ISPA

22

PROGRAM ISPA

Priorytety programu ISPAochrona środowiska:• zwalczanie problemów spowodowanych zanieczyszczeniem

wód i powietrza• pomoc w utylizacji odpadów• wsparcie wprowadzania porządku prawnego w zakresie

ochrony środowiskaSektor Liczba projektów Koszty całkowite (euro) Dofinansowanie ISPA

(euro)

Sektor transportu 24 1 890 796 519 1 300 474 927

Sektor środowiska 45 2 194 338 267 1 285 191 045

Pomoc horyzontalna 1 1 630 000 1 630 000

Razem 70 4 086 764 786 2 587 295 972

23

Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury

technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i

rozwijaniu spójności terytorialnej

PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO

Cel programu:

24

PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO

Podział środków UE dostępnych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko :

• transport • środowisko • energetyka • szkolnictwo wyższe • kultura • zdrowie

25

PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO

6 priorytetów dotyczących ochrony środowiska:

1.Gospodarka wodno-ściekowa 2. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi

3. Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska

26

PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO

6 priorytetów dotyczących ochrony środowiska:

4. Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska

5. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych

6. Transport przyjazny środowisku

27

PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKOInstytucjami odpowiedzialnymi za wdrażanie

poszczególnych priorytetów Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko są:

•Ministerstwo Środowiska (priorytety I-V);

•Ministerstwo Infrastruktury (priorytety VI-VIII);

28

PROGRAM OPERACYJNY INFRASTURKTURA I ŚRODOWISKO

Jak przygotowano Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko?

• Prace przygotowawcze styczeń 2006 rok• Opracowanie przez grupy robocze wsparcia

Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności

• Przygotowanie tekstu programu przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

• 1 styczeń 2006 rok akceptacja programu przez Radę Ministrów i skierowanie do konsultacji społecznej

29

PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO

Oczekiwane efekty programu• 9 tys. km kanalizacji sanitarnej, w wyniku czego 810 tys. osób zostanie

podłączonych do sieci;

• 318 oczyszczalni ścieków;

• 20 nowych ponadregionalnych zakładów zagospodarowania odpadów;

• 5,5 mln osób zostanie dodatkowo objętych systemem gospodarowania odpadami komunalnymi;

• z 79% do 50% zmniejszy się poziom składowania odpadów;

• 400 obiektów małej retencji;

30

PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO

Oczekiwane efekty programu• 500 stanowisk do analizowania i reagowania na zagrożenia katastrofami

naturalnymi;

• 135 dużych przedsiębiorstw wspartych w zakresie systemów zarządzania środowiskowego;

• 1550 ha, którym przywrócono ochronę właściwego stanu ekosystemów;

• 270 km zmodernizowanych dróg wodnych;

• z 2% do 7,5% powinien wzrosnąć udział energii elektrycznej wytworzonej ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii elektrycznej brutto;

• 1 mln ton rocznej produkcji biopaliw

31

Finansowanie PO IŚ

32

 Program Infrastruktura i

Środowisko

Wkład wspólnotowy[w euro]

%

EFRR FS EFRR FS

1 2 3 4 5 6

P I Gospodarka wodno-ściekowa  2 783 942

550  12,6%

P IIGospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi

 1 215 740

049  5,5%

P IIIZarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska

 556 788

510  2,5%

P IVPrzedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska

200 000 000

  3,5%  

P VOchrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych

89 800 000   1,6%  

P VIITransport przyjazny środowisku

 7 676 019

211  34,6%

  Razem alokacja 2007-20135 737 330

00022 176 353

774100,0% 100,0%

33

34

PORADNIK BENEFICJENTA

Czyli jak przygotować projekt, który będzie wpływał pozytywnie na

środowisko

35

36

PRZED ROZPOCZĘCIEM INWESTYCJI:

• Zastanów się jaki będzie jej wpływ na środowisko

• Zaplanuj odpowiednie rozwiązania, które nie będą szkodzić środowisku

• Przygotuj Raport Ochrony Środowiska i złóż go w odpowiedniej Instytucji Zarządzającej projektem ( Ministerstwo Infrastruktury, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego)

37

SPRAWA OBWODNICYAUGUSTOWA PRZEZ DOLINĘ ROZPUDY

• Teren Doliny Rozpudy należy do chronionego unijnym prawem obszaru Natura 2000

• Ze względu na unikalny ekosystem, zagrożone gatunki roślin i zwierzęta objęte ochroną nie wolną prowadzić tam żadnych inwestycji, które szkodzą środowisku

38

KONSEKWENCJE DLA POLSKI• Proces przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości i

nakaz natychmiastowego wstrzymania prac

• Polska musiałaby pokryć sama koszty obwodnicy i mogłaby zostać zmuszona do zapłacenia kar finansowych nałożonych przez UE

• KE mogłaby nakazać rozebrać zbudowane odcinki drogi

• Polska mogłaby utracić inne dotacje

39

40

JAK PRZYGOTOWAĆ PROJEKT Z ZAKRESU OCHONY ŚRODOWISKA?

• Beneficjent przed rozpoczęciem projektu powinien zastanowić się do jakiej kategorii jego projekt należy, aby wiedzieć z jakiego funduszu może uzyskać dofinansowanie.

• W zakresie ochrony środowiska są to :- dostosowanie do wymogów ochrony środowiska- odnawialne źródła energii- wytwarzanie energii

41

42

43

44

CYKL ŻYCIA PROJEKTU

FAZY PROJKETUZŁOŻENIE WNIOSKU O

DOFINANSOWANIE

OCENA TWOJEGO PROJEKTU

UMOWA O DOFINANSOWANIE

REALIZACJA ZADAŃ

SPRAWOZDAWCZOŚĆ

KONTROLA

45

PREZENTACJA PRZYKŁADUJak dostosować projekt do wymogów ochrony

środowiska• Wsparcie dla MŚP finansowane z 16 RPO

Typy projektów:• Wprowadzanie nowych rozwiązań technologicznych, które

służą zmniejszeniu oddziaływania na środowisko naturalne• Dostosowanie przedsiębiorstwa do wymogów prawa w

zakresie ochrony środowiska• Uzyskanie certyfikatu środowiskowego dla produktów i usług

46

PREZENTACJA PRZYKŁADUTypy kosztów kwalifikowanych:

• środki trwałe oraz grunty i budynki,

• wartości niematerialne i prawne,

• analizy przygotowawcze i usługi doradcze (MŚP),

• szkolenia, niezbędne do realizacji projektu.

Największe szanse mają firmy:

• ograniczające energochłonność i materiałochłonność procesów produkcyjnych,

• redukujące ilości wytwarzanych odpadów,

• wprowadzające proekologiczne technologie.

47

Europejska Sieć Ekologiczna

Natura 2000

48

49

Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000

Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 jest systemem ochrony zagrożonych składników

różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego, wdrażanym od 1992 r. w sposób

spójny pod względem metodycznym i organizacyjnym na terytorium wszystkich państw

członkowskich Unii Europejskiej.

50

51

• Obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO)

Sieć Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów:

52

• Specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO).

Sieć Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów:

53

Mamy co chronić

• 23 parki narodowe

• 1368 rezerwatów przyrody

• 120 parków krajobrazowych

• 448 obszarów chronionego krajobrazu

54

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ

Karolina Granatyr

Magdalena Kamińska

Magdalena Król

Karolina Nowicka

Joanna Wargocka

Maria Trześniowska