Innowacje w Innowacje w uzdrowiskach w uzdrowiskach w kontekście analizy kontekście analizy profilu ekonomicznego profilu ekonomicznego sektora i oceny jego sektora i oceny jego atrakcyjnościatrakcyjności

Paweł Szczygieł , Uzdrowisko Rymanów S.A., Czerwiec 2012

Plan prezentacjiPlan prezentacji

•Analiza profilu ekonomicznego polskiego sektora uzdrowiskowego

• Ocena atrakcyjności sektora

• Wnioski i spostrzeżenia

• Innowacje w uzdrowiskach – przykłady

Główne założenia analizyGłówne założenia analizy

Obszar geograficzny analizy – Polska

Ramy czasowe – 5 lat (2008 – 2012)

Sektor – lecznictwo uzdrowiskowe

Krótka charakterystyka polskiego sektora Krótka charakterystyka polskiego sektora lecznictwa uzdrowiskowego – lecznictwa uzdrowiskowego – atrakcyjność sektoraatrakcyjność sektora

~ 44 miejscowości uzdrowiskowe~ 30 – 40 miejscowości posiadających surowce

naturalne~ 45 tys. łóżek (wg. MZ 41,5 tys.)5,5 - 6,5 tys. łóżek – uzdrowiska państwoweudział Państwa w rynku: 15% (wg ilości łóżek)średnia krajowa łóżek: 1.100 / uzdrowisko38 uzdrowisk z wodą, 6 z klimatem

Koncentracja sektoraKoncentracja sektora• Sektor uzdrowiskowy koncentruje się

w południowej i północnej części Polski

• Sprzyja temu występowanie wód leczniczych na terenach górskich i silnie bodźce klimatyczne obszarów nadmorskich i pojezierzy

• Uzdrowiska mieszczące się na obszarze wschodniej i centralnej Polski uzupełniają tę mapę

5

Uzdrowiska na mapie

Źródło: Gazeta Kuracjusz

Udział stref bioklimatycznych w Udział stref bioklimatycznych w liczbie uzdrowisk i łóżek liczbie uzdrowisk i łóżek

36%

16%

34%

14%

udział stref bioklimatycznych w ogólnej liczbie uzdrowisk

uzdrowiska podgórskie

uzdrowiska górskie

uzdrowiska nizinne

uzdrowiska nadmorskie

28%

19%31%

22%

udział stref bioklimatycznych w ogólnej liczbie łóżek

uzdrowiska podgórskie

uzdrowiska góskie

uzdrowiska nizinne

uzdrowiska nadmorskie

7

Źródło: T. Kozłowska-Szczęsna i in., Bioklimat uzdrowisk polskich i możliwości jego wykorzystania w lecznictwie”

Uzdrowiska wg liczby Uzdrowiska wg liczby łóżekłóżek

1327

1885

885830

przeciętna krajowa; 1100

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

uzdrowiskanizinne

uzdrowiskapodgóskie

uzdrowiskagórskie

uzdrowiskanadmorskie

prz

ecię

tna l

iczb

a ł

óżek

Opracowanie własne na podstawie danych MZ i spółek uzdrowiskowych

Uzdrowiska wg Uzdrowiska wg specjalizacjispecjalizacji

liczba uzdrowisk wg specjalizacji

24 2320

139

5 4 31

0

5

10

15

20

25

30

narz

ąd

ruchu

ukła

d

oddechow

y

ukła

d

krą

żenia

ukła

d

traw

ienia

ukła

d

wew

nętr

zny

choro

by

kobie

ce

ukła

d

moczow

y

choro

by

skóry

sta

ny p

o

żółtaczce

zakaźnej

liczb

a u

zd

row

isk

Opracowanie własne na podstawie danych MZ i spółek uzdrowiskowych

Sektor wartościowo

ok. 45 - 50 tys. łóżekśrednia ilość osobodni w roku: 350 (17

turnusów po 21 dni minus „niedojazdy”)średnia cena za osobodzień: 80 zł (bez

dopłaty)średnia wartość rynku 1.400,0 tys.zł

* Wszystkie grupy klientów (NFZ, ZUS, pełnopłatni)

Ewaluacja i rozwój Ewaluacja i rozwój sektorasektora

11

okresy życia sektora *

* dla celów prezentacji uproszczono i skrócono analizę czasową

… …do 1990 rokudo 1990 roku

• przedsiębiorstwa państwowe - podstawowa forma prawna

• skierowania dystrybuowane centralnie• brak konkurencji• pełne obłożenie• okres deprecjacji majątku

12

lata 1990 – 1999 (głębokie lata 1990 – 1999 (głębokie zmiany)zmiany)1990 – 1995 – okres spadku liczby pacjentów1996 – 1999 – okres odbudowy i komercjalizacji

W drugiej połowie lat 90-tych szybko rośnie znaczenie dwóch nowych grup klientów: ZUS i klient pełnopłatny

13

po roku 1999…po roku 1999… Po 1999 roku rozpoczyna się i

trwa do dziś proces dalszej komercjalizacji i prywatyzacji polskiego rynku lecznictwa uzdrowiskowego, pojawiły się też tendencje w postaci m.in.:◦ kształtuje się nowa grupa

klientów młodszych, zainteresowanych innym profilem usług, takich jak np. aktywny wypoczynek połączony z profilaktyką czy terapiami regeneracyjnymi

◦ turystyka uzdrowiskowa◦ SPA i wellness

14

Fazy życia sektora Fazy życia sektora uzdrowiskowego w uzdrowiskowego w Polsce Polsce

15

Polski sektor uzdrowiskowy znajduje się w fazie dojrzałości i jest raczej ustabilizowany. Potwierdza to też analiza konkurencji, którą można określić jako względnie stałą. Na rynku istnieje kilkadziesiąt uzdrowisk o ugruntowanej marce i pozycji. Ze względu na szereg barier wejścia nie należy się spodziewać pojawienia się wielu zupełnie nowych graczy na rynku lecz raczej fuzji i przejęć oraz działań konkurencyjnych podejmowanych przez już funkcjonujące podmioty *. *Przykłady: tworzące się grupy kapitałowe, uzdrowisko Latoszyn k/Dębicy

Geograficzny zakres Geograficzny zakres konkurowaniakonkurowania

podmioty konkurują na obszarze całego kraju

na razie brak konkurencji międzynarodowej

jedynie kilka uzdrowisk (głównie ze względu na położenie geograficzne: nadmorskie i dolnośląskie) podejmuje udane próby wejścia na rynki zagraniczne (czeski i niemiecki)

5 sił Portera – w odniesieniu 5 sił Portera – w odniesieniu do sektora uzdrowiskowegodo sektora uzdrowiskowego

Bariery wejścia Bariery wejścia Bariery prawne (w zakresie m.in.: ochrony

zdrowia, sanitarne, epidemiologiczne, geologiczne, górnicze)

Geograficzne – możliwość prowadzenia działalności tylko na obszarze uzdrowiskowym

Inwestycyjne – wysokie koszty wybudowania obiektów

Kadrowe – zwłaszcza w zakresie kadry medycznej

Sprzętowe – wyspecjalizowany sprzęt

Bariery wyjściaBariery wyjścia

Poniesione koszty na budowę (kupno, modernizację) obiektów sanatoryjnych

Koszty związane z posiadaniem koncesji na eksploatację surowców naturalnych (często kilkaset tysięcy złotych)

Efekt skali, postęp Efekt skali, postęp technologiczny, technologiczny, zróżnicowanie produktów, zróżnicowanie produktów, zależność kosztów od „mocy zależność kosztów od „mocy produkcyjnych”produkcyjnych”

Trudności w wykorzystaniu efektu skaliOgraniczony poziom sprzedaży ceną i ilością łóżekStabilność technologicznaPoziom usług uzależniony od posiadanych profiliNiekorzystny wpływ przepisów w zakresie podatku

VAT na: możliwość kształtowania struktur organizacyjnych, płynność finansową, koszty itp..

Plusy i minusy sektoraPlusy i minusy sektora- Duża zależność poziomu kosztów od

wykorzystania „mocy produkcyjnych” i wysokie koszty stałe

- Stosunkowo niska rentowność (lecznictwo) i duża zależność od klientów instytucjonalnych (ZUS, NFZ)

- Znaczące bariery wejścia i wyjścia - Słaba dynamika wzrostu (ograniczona zazwyczaj

ilością miejsc)- Niewielka możliwość wykorzystania efektu skali- Stosunkowo powolne tempo zmian

technologicznych- Skomplikowany system prawny (głównie VAT)+ Znaczące bariery wejścia i wyjścia+ Ograniczona konkurencja krajowa i zagraniczna

21

Wnioski – ocena atrakcyjności Wnioski – ocena atrakcyjności sektorasektora

22

Atrakcyjność sektora a Atrakcyjność sektora a innowacjeinnowacje

23

W przypadku innowacji w W przypadku innowacji w uzdrowiskach ważne są właściwe uzdrowiskach ważne są właściwe proporcjeproporcje i nawiązanie do i nawiązanie do

charakteru uzdrowiskcharakteru uzdrowisk……..……..

inaczej można zatracić inaczej można zatracić własną tożsamość …..własną tożsamość …..

lub w ogóle zgubić właściwy lub w ogóle zgubić właściwy sens innowacji …..sens innowacji …..

albo nawet osiągnąć efekt albo nawet osiągnąć efekt przeciwny do zamierzonego.przeciwny do zamierzonego.

Stereotyp uzdrowiskowyStereotyp uzdrowiskowy

Obecnie…Obecnie… Uzdrowiska dziś to nie tylko leczenie ale również m.in.:

• rehabilitacja• profilaktyka• relaks

• SPA i Wellness • turystyka (przyrodnicza, poznawcza, inna)• wypoczynek• inne aktywne formy spędzania czasu

Postępy innowacyjne w Postępy innowacyjne w uzdrowiskach i w turystyceuzdrowiskach i w turystyce

Postępy innowacyjne w Postępy innowacyjne w uzdrowiskachuzdrowiskach

Postępy innowacyjne w Postępy innowacyjne w uzdrowiskachuzdrowiskach

Postępy innowacyjne w Postępy innowacyjne w turystyceturystyce

Sztuczna plaża w Japonii

Postępy innowacyjne w turystycePostępy innowacyjne w turystyce

Sztuczna plaża w Japonii

Uzdrowiska dziśUzdrowiska dziś

nowe inwestycje w uzdrowiskach

Dziękuję za uwagę