Odżywianie

Odżywianie ryb

Roślinożerne 5% gatunków

Fitoplanktonożerne (filtratory)

Makrofitofagi

Peryfitonożerne

Detrytusożerne 10% gatunków

Mięsożerne 85% gatunków

Zooplanktonożerne

Bentosożerne

Drapieżne

Odżywianie ryb

Pierwszy pokarm – endogenny (żółtko)

Wykluta larwa ma niedorozwinięty i niedrożny przewód pokarmowy, brak enzymów trawiennych

Pstrąg tęczowyBrzana

Odżywianie ryb

Początek odżywiania egzogennego możliwy, gdy:

• przewód pokarmowy jest drożny

• wydzielane są enzymy trawienne

• larwa sprawnie się porusza (ma płetwy + pęcherz pławny)

Następuje to po CZĘŚCIOWEJ resorpcji pęcherzyka żółtkowego – okres odżywiania mieszanego (endo-egzogennego)

„Punkt bez powrotu”

(Blaxter, Hempel 1963)

Okres głodzenia, po którym larwy mimo podania pokarmu giną

Odżywianie ryb

Pierwszy pokarm egzogenny – plankton

Odżywianie larw

Wrotki

Duże wioślarki i widłonogi

Drobne wioślarki i nauplii widłonogów

Drobny fitoplankton

Odżywianie larw – Artemia salina

Rozmieszczenie larw ryb

Dużo pokarmuDużo drapieżników

Mało pokarmuNiska presja drapieżców

Głę

boko

ść

Ryby – poziomy troficzne

Położenie otworu gębowego

Dolne

Końcowe

Górne

Zęby

Zęby gardłowe amura białego

Budowa pyska

Karp

Kształt ciała ryb „spokojnego żeru”

Kształt ciała ryb drapieżnych

Ubarwienie ciała - kamuflaż

Narządy zmysłów

Budowa przewodu pokarmowego

Ryby roślinożerne – bardzo długie jelito

Ryby „spokojnego żeru” – brak żołądka (karpiowate)

Ryby drapieżne – żołądek

Budowa przewodu pokarmowego

Drapieżnik

Wszystkożerca

Budowa przewodu pokarmowego

Pstrąg

Sum

Karp

Tołpyga

Aktywność enzymów trawiennych

Gatunek Odżywianie Amylaza Trypsyna A/T

Wzdręga Roślinożerna 1,0 0,4 2,5

Krąp Wszystkożerny 1,1 0,9 1,2

Ukleja Wszystkożerna 1,0 0,9 1,1

Karp Wszystkożerny 5,8 1,7 3,4

Boleń Drapieżny 0,15 1,2 0,125

Zmiany pokarmu szczupaka ze wzrostemrozmiarów ciała

Wysokobiałkowa dieta ryb

Ryby drapieżne - 40 - 55% białkaRyby niedrapieżne („wszystkożerne”) - 28 - 35% białka

(Porównanie: ptaki i ssaki - 12 - 25% białka w diecie)

Amonioteliczne – brak konieczności metabolizowania NH3 do mocznika, usuwany przez skrzela

Szybki wzrost – współczynnik konwersji (masa pokarmu potrzebna do wytworzenia 1 kg masy ciała) u ryb 1,7 – 5,0 (u ptaków i ssaków 5,0 – 15,0)

Euryfagia i stenofagia

• Pokarm ryb zmienia się sezonowo (a nawet dobowo)• To, co ryby jedzą zalezy od dostępności i preferencji• Euryfagi – łatwo przestawiają się z jednego pokarmu

na drugi• Stenofagi – odżywiają się jednym rodzajem pokarmu• Wybiórczość pokarmowa – ryby wybierają spośród

dostępnego pokarmu to, co największe, najbardziej

odżywcze, najsmaczniejsze

Wybiórczość pokarmowa ryb

Wskaźnik wybiórczości pokarmowej (Ivlev 1955)

E = ri – pi / ri + pi

ri – % pokarmu „i” w treści przewodu pokarmowego rybpi – % pokarmu „i” w środowisku

Wartości wskaźnika: od -1 (unikanie) do 1 (wybieranie)

Wskaźnik wybiórczości pokarmowej (Szorygin)

W = ri / pi

Wartości wskaźnika: < 1 (unikanie), > 1 (wybieranie)

Teoria optymalnego żerowania(Gliwicz 1986)

Zwierzę – mając wybór – najczęściej sięga po pokarm dający mu maksymalną korzyść energetyczną – masymalnie dużo minimalnym kosztem

Wybiórczość zależy od dostępności pokarmu – największe ofiary sa wybierane, gdy ich zagęszczenie jest odpowiednio duże

Myszkowski 1984

Zagęszczenie ofiar [os./l] Zagęszczenie ofiar [os./l]

Duże

Średnie

Małe

Duże

Średnie

Małe

Ciernik wybiera większe ofiary… kiedy stół jest obficie zastawiony

1942

1964

bez Alosa

z Alosa

Czę

stoś

ć [%

]

Długość ciała [mm]

Wpływ ryb na strukturę wielkości zooplanktonu

Brooks, Dodson 1965

Od czego zależy intensywność żerowania?

• Gatunek• Wiek• Wielkość• Stan fizjologiczny•Temperatura• Natlenienie

Ryby – zwierzęta zmiennocieplne

Ryby – zwierzęta zmiennocieplne

Od czego zależy intensywność żerowania?

• Gatunek• Wiek• Wielkość• Stan fizjologiczny• Światło• Temperatura• Natlenienie

Pułapka księżycowa(Gliwicz 1984)

Liczebność zooplanktonu

Ryby są odporne na głodzenie

Karaś – 8 miesięcy – utrata 33% masy ciałaKarp – 18 miesięcy – utrata 45% masy ciała

Spadek intensywności metabolizmuKatabolizm białek