Post on 12-Mar-2016
description
Spis treści: 1. Założenia programu 2. Definicja i cechy ucznia zdolnego 3. Jak odkryć zdolności? 4. Motywacja 5. Cel główny programu 6. Cele szczegółowe 7. Zadania szkoły w pracy z uczniem zdolnym 8. Indywidualizacja pracy na lekcjach 9. Sposoby pracy z uczniem zdolnym 10. Oferta zajęć pozalekcyjnych 11. Zadania dyrektora szkoły 12. Zadania i uprawnienia Szkolnego Zespołu ds. Ucznia Zdolnego 13. Zadania wychowawcy w pracy z uczniem zdolnym 14. Rola i zadania nauczycieli 15. Zadania biblioteki szkolnej 16. Formy pracy z uczniem zdolnym 17. Formy pracy pozalekcyjnej 18. Formy pracy poza szkołą 19. Skuteczność realizowania zadań 19. Przewidywane efekty i ewaluacja 20. Wnioski 21. Instytucje wspierające ucznia zdolnego 22. Sposoby upowszechniania realizacji programu 23. Arkusz diagnozy ucznia uzdolnionego pod względem wiedzy 24. Ankieta dla rodzica 25. Ankieta dla ucznia 23. Arkusz diagnozy ucznia uzdolnionego artystycznie 24. Ankieta dla rodzica 25. Ankieta dla ucznia 23. Arkusz diagnozy ucznia uzdolnionego sportowo 24. Ankieta dla rodzica 25. Ankieta dla ucznia
1. Założenia programu Dotychczasowe doświadczenia wskazują na to, że więcej czasu i uwagi poświęca się w szkole uczniom słabym i stwarzającym problemy wychowawcze niż uczniom uzdolnionym. Uważa się, że ci drudzy dają sobie radę, nie potrzebują pomocy, bo przecież osiągają świetne wyniki w nauce. Faktycznie, mają bardzo dobrze rozwiniętą sferę poznawczą, jednak miewają kłopoty ze sferą emocjonalną. Uczniowie ci są często odrzucani przez grupę rówieśniczą i stają się ofiarami agresji. W naszej szkole pragniemy zapewnić tym uczniom wszechstronny rozwój, stworzyć warunki, by czuli swoją wartość, umieli i mogli prezentować własne osiągnięcia. Do zrealizowania tego zadania potrzebna jest współpraca nauczycieli, pedagoga szkolnego, rodziców i samych uczniów. 2. Definicja i cechy ucznia zdolnego O uczniach zdolnych mówimy w odniesieniu do jednostek przejawiających wysoki poziom zdolności ogólnych (inteligencji) lub posiadających jakąś zdolność specjalną w sferze działalności umysłowej. Są to uczniowie dociekliwi, twórczy, podejmujący różnorodne zadania oraz posiadający wiele własnych pomysłów rozwiązania danego problemu. Podstawowe cechy ucznia zdolnego to:
Wysokie osiągnięcia w nauce lub potencjalne zdolności do ich uzyskiwania
Wysoki poziom zdolności ogólnych (inteligencja)
Wysoki poziom zdolności specjalnych (uzdolnień)
Silna motywacja do zajmowania się interesującą go dziedziną wiedzy
Wytrwałość w dążeniach
Samodzielność
Poczucie własnej wartości
Krytyczne spojrzenie na rozumowanie własne lub cudze Niektóre z tych cech powodują, że uczniowie zdolni nie zawsze dobrze funkcjonują w grupach rówieśniczych. Zdarza się, że są oni wyobcowani, odizolowani od grupy kolegów – nie znajdując wśród nich partnerów o podobnym poziomie intelektualnym. Często obserwuje się chętne przebywanie tych uczniów z dorosłymi. Stan ten sprawia, że wielu uczniów zdolnych niezbyt dobrze czuje się w szkołach.
3. Jak odkryć zdolności? Aby odkryć ucznia zdolnego, można skorzystać z indywidualnych i grupowych testów inteligencji, testów osiągnięć szkolnych, rozmów z rodzicem, pedagogiem, innymi nauczycielami, rówieśnikami. Ważnym wyznacznikiem zdolności są osiągnięcia ucznia w konkursach i olimpiadach. Największą rolę ma tu do spełnienia nauczyciel, ponieważ posiada:
wiedzę pedagogiczną;
możliwość częstego, bezpośredniego kontaktu z uczniem
różnorodność sytuacji dydaktycznych i pedagogicznych
możliwość współpracy z rodzicami i ekspertami (pedagog, psycholog)
doświadczenie i intuicję 4. Motywacja Uczeń zdolny, jak każdy inny, również potrzebuje motywacji do pracy. Motywacja to proces, który wzbudza, ukierunkowuje i podtrzymuje określone zachowania ucznia służące do osiągnięcia celu. Dla podnoszenia motywacji mają znaczenie:
wyraźne cele nauczania, właściwa organizacja pracy, korzyści z uczenia się
metody aktywizujące sprzyjające samodzielnemu rozwojowi;
atmosfera w klasie
stosowanie właściwych wymagań, wspieranie ucznia 5. Cel główny programu Stworzenie uczniom zdolnym wszechstronnych warunków indywidualnego rozwoju twórczego myślenia, zainteresowań i uzdolnień:
artystycznych,
naukowych,
sportowych,
społecznych,
6. Cele szczegółowe programu
Rozwijanie zdolności ogólnych, czyli spostrzegania, myślenia, zdolności obserwacji i wyciągania wniosków.
Kształcenie wyobraźni i fantazji.
Zdobywanie umiejętności odróżniania rzeczy istotnych od nieistotnych.
Doskonalenie koncentracji uwag.
Kształcenie umiejętności przetwarzania zdobytych wiadomości i twórczego ich modyfikowania.
Rozwijanie twórczego działania.
Rozbudzanie ciekawości poznawczej, samodzielności, krytycyzmu, szybkości podejmowania decyzji.
Rozwijanie zainteresowań twórczych. 7. Zadania szkoły w pracy z uczniem zdolnym
Diagnozować uczniów zdolnych, odkrywać zdolności oraz rozwijać je.
Zwracać uwagę na to, co mówi uczeń i robić z tego użytek, nie ma przecież niemądrych pytań.
Kształtować u uczniów wiarę we własne możliwości, motywować działania.
Unikać zakładania wyższości moralnej czy intelektualnej. Chwilowe niepowodzenia nie muszą oznaczać „końca świata".
Analizować i minimalizować konflikty między uczniami.
Wspomagać szybszy rozwój ucznia zdolnego.
Motywować, aktywizować uczniów.
Stworzyć możliwości uczenia się w indywidualnym tempie i zgodnie z własnymi zainteresowaniami.
Umożliwiać przejawianie inicjatyw.
Umożliwiać uzyskanie wiedzy o wyższym poziomie trudności.
Obserwować rozwój uzdolnień ucznia.
Tworzyć odpowiednią atmosferę, w której uczeń będzie doceniany i szanowany.
Pobudzać do zdobywania wiedzy na drodze poszukiwań.
Utrzymywać w klasie atmosferę swobody a nie zagrożenia.
Pobudzać aktywność uczniów poprzez gry, eksperymenty, udział w projektach.
Nie dopuszczać do niepowodzeń uczniów - należy zawsze mieć dla nich czas.
Urozmaicać nauczanie, walczyć z nudą i apatią.
Rozmawiać z uczniami o sposobach uczenia się, doradzanie właściwych metod i środków.
Kontaktować się w sprawach nauczania z innymi nauczycielami-wymiana doświadczeń.
Być dobrym wzorem dla uczniów.
Stypendia za wyniki w nauce i szczególne osiągnięcia,
Listy gratulacyjne dla rodziców 8. Indywidualizacja pracy na lekcjach
Krótkie rozmowy nauczyciela komentujące i rozszerzające bieżący materiał.
Przygotowywanie przez ucznia referatów.
Prowadzenie przez uczniów fragmentów lekcji.
Zachęcanie do czytania fachowych czasopism i literatury.
Zwiększanie wymagań, co do ścisłości i precyzji wypowiedzi.
Przygotowywanie trudniejszych, dodatkowych zadań, dodatkowe prace domowe, zadania długoterminowe.
Samodzielna praca ucznia nad zagadnieniami wykraczającymi poza program nauczania.
Realizacja zadań o charakterze interdyscyplinarnym.
9. Sposoby pracy z uczniem zdolnym
Opracowanie programu pracy z uczniem zdolnym przez nauczycieli uczących przedmiotów.
Stosowanie metody tutoringu.
Prowadzenie kół zainteresowań.
Organizowanie konsultacji grupowych lub indywidualnych.
Eksponowanie sukcesów ucznia.
Wdrażanie ucznia do roli lidera zespołu.
Przygotowywanie dodatkowych zadań.
Wykorzystywanie technologii informacyjnych.
Wycieczki edukacyjne i naukowe.
Spotkania z ciekawymi osobami ze świata nauki.
Organizacja festiwalu nauki, imprezy ogólnoszkolnej „Jestem wyjątkowy, jestem wyjątkowa”.
Warsztaty plastyczne, muzyczne.
Prenumerata czasopism popularnonaukowych.
10. Oferta zajęć pozalekcyjnych
Koła zainteresowań
Programy grantowe
Indywidualne konsultacje
Warsztaty, spotkania, seminaria
Pokazy, przeglądy, prezentacje
Konkursy szkolne i międzyszkolne 11. Zadania dyrektora szkoły
Zainicjowanie powołania zespołu ds. ucznia uzdolnionego
Dbałość o doposażanie szkoły w nowoczesne środki dydaktyczne
Pozyskiwanie środków finansowych na realizację ważnych dla rozwoju uczniów zdolnych zajęć pozalekcyjnych
Zaplanowanie w kalendarium szkolnym działań dla uczniów zdolnych
Inicjowanie dwa razy w roku spotkań rady pedagogicznej w celu omówienia efektów pracy z uczniem zdolnym
Stwarzanie nauczycielom możliwości pogłębiania swej wiedzy w zakresie pracy z uczniem uzdolnionym
Promowanie nauczycieli pracujących z uczniem uzdolnionym
12. Zadania i uprawnienia Szkolnego Zespołu ds. Ucznia Zdolnego
Przeprowadzenie diagnozy i wyłonienie uczniów zdolnych na terenie szkoły.
Ustalenie form pracy z uczniem zdolnym.
Promowanie uczniów zdolnych.
Koordynowanie działań nauczycieli w pracy z uczniem zdolnym.
Prowadzenie ewidencji sukcesów osiąganych przez uczniów.
13. Zadania wychowawcy w pracy z uczniem zdolnym
Inicjowanie współpracy pomiędzy nauczycielami przedmiotu a rodzicami.
Dbałość o właściwe relacje w klasie.
Stwarzanie sytuacji edukacyjnych i wychowawczych, w których działania podejmują uczniowie uzdolnieni.
14. Rola i zadania nauczycieli
Bieżące informowanie nauczycieli i uczniów o aktualnych działaniach szkoły, środowiska o zasięgu szkolnym, lokalnym, wojewódzkim w zakresie rozwijania uzdolnień (przeglądach i konkursach).
Realizacja na zajęciach form pracy ujętych w programie.
Współpraca z zespołem, rodzicami, wychowawcą. 15. Zadania biblioteki szkolnej
Pozyskiwanie księgozbioru dotyczącego pracy z uczniem zdolnym.
Wzbogacenie zbiorów biblioteki o publikacje będące w kręgu zainteresowań uczniów uzdolnionych.
Dbałość, by biblioteka była miejscem do pozyskiwania i rozwijania wiedzy i zainteresowań uczniów uzdolnionych.
16.Formy pracy z uczniem zdolnym
Przydzielanie dodatkowych zadań do rozwiązywania na lekcji
Różnicowanie treści i wymagań
Różnicowanie zadań klasowych, kontrolnych i domowych
Zadawanie pewnych problemów podczas ferii, wakacji
Układanie systematyczne, np. raz w miesiącu zestawów zadań z uwzględnieniem zasady stopniowania trudności
Stwarzanie sytuacji problemowych, zachęcających ucznia do usuwania problemów i oceniania każdego pomysłu, samodzielne układanie zadań, rebusów, łamigłówek oraz zagadek
Uczeń zdolny otrzymuje pod opiekę stałą lub doraźnie uczniów słabszych
Wdrażanie ucznia zdolnego do roli asystenta
Organizowanie konkursów zadaniowych, zachęcanie do udziału w olimpiadach
Indywidualny tok nauki
Ocenianie wspierające
Analiza literatury przedmiotu
Wyodrębnienie grup zaawansowanych
Realizacja indywidualnego programu nauczania
Indywidualizacja zajęć edukacyjnych
17.Formy pracy pozalekcyjnej
konsultacje indywidualne z nauczycielem
interdyscyplinarne koła zainteresowań
kontakty indywidualne- przed konkursami, przeglądami, itp.
szkolne konkursy, przeglądy i zawody sportowe
spotkania z ekspertami
dodatkowe zajęcia pozalekcyjne 18.Formy pracy poza szkołą
zawody międzyszkolne
współpraca z GOKIiR w Poczesnej
konkursy, przeglądy i olimpiady
wycieczki edukacyjne
zajęcia międzyszkolne
konsultacje indywidualne z autorytetami z zewnątrz
zajęcia pozaszkolne 19. Skuteczność realizowania zadań zależy od bardzo wielu czynników a przede wszystkim od:
wyposażenia szkoły i warunków pracy
możliwości organizowania zajęć pozalekcyjnych
zasad finansowania szkoły przez organ prowadzący
kwalifikacji i zaangażowania nauczycieli
możliwości współpracy z nauczycielami w ramach zespołów przedmiotowych i międzyprzedmiotowych
możliwości współpracy z rodzicami
dokładnego rozpoznania środowiska ucznia i wykorzystania wszystkich czynników, które mogą stymulować rozwój ucznia i od których może zależeć skuteczność pracy z uczniem zdolnym
20.Przewidywane efekty i ewaluacja
uczniowie rozwijają własne zdolności w tym myślenia twórczego
uczniowie realizują potrzeby, są zmotywowani do twórczej pracy
uczniowie umacniają się w poczuciu własnej wartości
dzieci realizują zadania o różnym charakterze
uczniowie prezentują wyniki pracy twórczej( udział w konkursach)
rodzice współpracują z nauczycielami
udział uczniów w konkursach i zawodach
osiągnięcia uczniów 21. Wnioski
Ważna jest znajomość każdego ucznia, jego potrzeb i zainteresowań. Pozwoli to na organizowanie takich zajęć szkolnych, w których uczeń będzie miał możliwość realizacji własnych celów i zapewnione poczucie sukcesu.
Praca z uczniem zdolnym wymaga zwiększonego wysiłku, gdyż uczniowie zdolni są bardzo wymagający i potrafią dostrzec najmniejszy przejaw nieprzygotowania.
22. Instytucje wspierające ucznia zdolnego
Centrum Dzieci Zdolnych, Warszawa ul. Raszyńska 8/10
Ośrodek Promocji Talentów, Warszawa ul. Elbląska 51
Krajowy Fundusz na Rzecz Dzieci, Warszawa ul. Chocimska 14
Fundacja im. Stefana Batorego Warszawa ul. Flory 9
Polska Fundacja Dzieci i Młodzieży www.pcyf.org.pl
Polskie Stowarzyszenie Kreatywności www.p-s-k.pl
Stowarzyszenie Talent www.talent.edu.pl
Uniwersytet Dla Dzieci www.uniwersytetdladzieci.edu.pl
Politechnika Dla Dzieci www.pd.portal.prz.edu.pl 23. Sposoby upowszechniania realizacji programu
spotkania z rodzicami,
strona internetowa szkoły
gazeta gminna
ARKUSZ DIAGNOZY UCZNIA UZDOLNIONEGO POD WZGLĘDEM WIEDZY
SZKOŁA:
IMIĘ I NAZWISKO UCZNIA:
KLASA:
Lp. Pytania TAK RACZEJ TAK NIE
1. Jest aktywny
2. Opanowuje znacznie szerszy zakres materiału niż
rówieśnicy
3. Podejmuje wyzwania o stosunkowo najwyższym
poziomie trudności, dostrzega związki prawa, prawidłowości
4. Wyraża chęć poznania
nowych zjawisk i sytuacji
5. Interesuje się otoczeniem
6. Szybko się uczy
7. Dobrze sobie radzi z pokonywaniem trudności
8. Sam wynajduje problemy, szukając
niekonwencjonalnych sposobów ich rozwiązywania
9. Wyprzedza w rozwiązywaniu
zadań kolegów.
10. Dysponuje bogatym
słownictwem.
11. Stawia wiele pytań.
12. Niechętnie przyswaja wiedzę
w sposób pamięciowy
13. Domaga się udowodnienia wszelkich twierdzeń.
14. Przejawia najwyższą aktywność twórczą w chwili
przerabiania nowych partii materiału.
15. Ma wielką motywację do
nauki.
16. Ma dużą potrzebę
poznawania.
17. Posiada dobrą pamięć.
RAZEM
( + ) – ponadprzeciętna
( - ) – przeciętna
ANKIETA DLA RODZICA
Drogi Rodzicu, jeśli chciałbyś, aby twoje dziecko mogło rozwijać w szkole
własne zainteresowania, zdolności i możliwości to wypełnij tę ankietę i odpowiedz na postawione pytania stawiając znak „ x „
Lp. Pytanie
TAK NIE
1. Czy Twoje dziecko uczy się
chętnie?
2. Czy szybko się uczy i ma
dobrą pamięć?
3. Czy często pomagasz
swojemu dziecku w
lekcjach?
4. Czy twoje dziecko jest samodzielne?
5. Czy ma zainteresowania?
6. Jeśli tak to jakie?
7. Czy uczy się długo?
8. Czy jest samodzielne?
9. Czy często czyta?
10. Czy ma ciekawe pomysły?
11. Jakie zajęcia organizowane
na terenie szkoły go
interesują?
RAZEM:
Dziękuję
ANKIETA DLA UCZNIA
Drogi uczniu, jeżeli wierzysz, że świat mieści w sobie wiele tajemnic i chciałbyś je poznać, masz chęć rozwijać własne zdolności i
umiejętności to wypełnij tę ankietę i odpowiedz szczerze na postawione pytania wstawiając znak „ x ”
Lp.
Pytanie TAK NIE
1. Czy lubisz się uczyć?
2. Czy masz własne zainteresowania, o których
chętnie czytasz?
3. Czy masz dobrą pamięć?
4. Czy masz trudności w
nauce?
5. Jeśli tak, to z jakich
przedmiotów?
6. Czy chciałbyś rozwijać
swoje zainteresowania i umiejętności?
7. Jeśli tak, to jakie?
8. Czy lubisz zajęcia
pozalekcyjne?
Jakie?
9. Czy jesteś ciekawy świata, tego, co się wokół niego
dzieje?
10. Czy jesteś samodzielny?
RAZEM:
Dziękuję
ARKUSZ DIAGNOZY UCZNIA UZDOLNIONEGO ARTYSTYCZNIE
SZKOŁA:
IMIĘ I NAZWISKO UCZNIA:
KLASA:
Lp. Pytania TAK RACZEJ TAK NIE
1. Jest aktywny artystycznie
2. Przejawia szersze zainteresowania artystyczne
niż rówieśnicy
3. Wyraża chęć aktywnego uczestnictwa w życiu
kulturalnym szkoły i środowiska
4. Wykazuje chęć do realizacji
różnych form aktywności artystycznych: śpiew, gra na
instrumencie, teatr
5. Szybko się uczy
6. Lubi prezentować się
publicznie
7. Dobrze sobie radzi z
pokonywaniem trudności
8. Pokonuje tremę podczas
występów publicznych
9. Cechuje go postawa twórcza
10. Wyprzedza swoimi
zdolnościami kolegów z klasy
11. Bierze udział w uroczystościach
ogólnoszkolnych, środowiskowych oraz
konkursach artystycznych
RAZEM
( + ) – ponadprzeciętna
( - ) – przeciętna
ANKIETA DLA RODZICA Drogi Rodzicu, jeśli chciałbyś, aby twoje dziecko mogło rozwijać w szkole własne zainteresowania, zdolności i możliwości to wypełnij tę ankietę i
odpowiedz na postawione pytania stawiając znak „ x „
Lp. Pytanie
TAK NIE
1. Czy Twoje dziecko uczy się
chętnie?
2. Czy szybko się uczy i ma dobrą pamięć?
3. Czy Twoje dziecko
przejawia zainteresowania artystyczne?
4. Jeśli tak to jakie?
5. Czy jest wytrwałe w podejmowaniu zadań
twórczych?
6. Czy wykazuje twórcze
pomysły?
7. Czy chętnie prezentuje się
publicznie?
8. Czy chętnie uczestniczy w
koncertach w filharmonii częstochowskiej?
9. Jakie zajęcia organizowane
na terenie szkoły go interesują?
RAZEM:
Dziękuję
ANKIETA DLA UCZNIA
Drogi uczniu, jeżeli wierzysz, że świat mieści w sobie wiele tajemnic i chciałbyś je poznać, masz chęć rozwijać własne zdolności i
umiejętności to wypełnij tę ankietę i odpowiedz szczerze na postawione pytania wstawiając znak „ x ”
Lp.
Pytanie TAK NIE
1. Czy lubisz się uczyć?
2. Czy przejawiasz zainteresowania
artystyczne?
3. Czy masz dobrą pamięć?
4. Czy chętnie podejmujesz działania artystyczne?
5. Czy chętnie prezentujesz się publicznie?
6. Czy chciałbyś rozwijać
swoje zainteresowania i umiejętności?
7. Jeśli tak, to jakie?
8. Czy lubisz artystyczne
zajęcia pozalekcyjne?
9. Jeśli tak, to jakie?
10. Czy lubisz uczestniczyć w konkursach szkolnych i
pozaszkolnych?
RAZEM:
Dziękuję
ARKUSZ DIAGNOZY UCZNIA UZDOLNIONEGO SPORTOWO
SZKOŁA:
IMIĘ I NAZWISKO UCZNIA:
KLASA:
Lp. Pytania TAK RACZEJ TAK NIE
1. Z przeprowadzonych testów
sprawności motorycznej uczeń osiąga bardzo wysokie
wyniki i zauważa się progresję wykonywanych
prób testu.
2. Z testów sprawności ruchowych osiąga oceny
bardzo dobre i celujące.
3. Uczestniczy w pozalekcyjnych
zajęciach sportowych.
4. Uprawia wybrana dyscyplinę sportową.
5. Należy do klubu sportowego.
6. Uczestniczy w międzyszkolnej rywalizacji sportowej, w grach
zespołowych i indywidualnych.
RAZEM
( + ) – ponadprzeciętna ( - ) – przeciętna
ANKIETA DLA RODZICA
Drogi Rodzicu, jeśli chciałbyś, aby twoje dziecko mogło rozwijać w szkole
własne zainteresowania, zdolności i możliwości to wypełnij tę ankietę i odpowiedz na postawione pytania stawiając znak „ x „
Lp. Pytanie
TAK NIE
1. Czy Państwa dziecko
chętnie uczestniczy w
lekcjach wychowania fizycznego ?
2. Czy jest według Państwa opinii sprawne ruchowo ?
3. Czy wykazuje
zainteresowanie jakąś dyscypliną sportową ?
4. Czy uprawia jakąś dyscyplinę sportową ?
5. Czy pomagacie Państwo w
rozwijaniu pasji sportowych swojego
dziecka?
6. Czy Macie możliwości
wsparcia finansowego swojego dziecka?
7. Czy Państwa dziecko bierze
udział w sportowych zajęciach pozalekcyjnych?
8. Czy Państwa dziecko uczestniczy w
pozaszkolnych zajęciach klubu sportowego?
RAZEM:
Dziękuję
ANKIETA DLA UCZNIA
Drogi uczniu, jeżeli wierzysz, że świat mieści w sobie wiele tajemnic
i chciałbyś je poznać, masz chęć rozwijać własne zdolności i umiejętności to wypełnij tę ankietę i odpowiedz szczerze na
postawione pytania wstawiając znak „ x ”
Lp. Pytanie
TAK NIE
8. Czy lubisz lekcje wychowania fizycznego?
9. Czy na lekcjach
wychowania fizycznego są ćwiczenia, które sprawiają
Ci trudność, jeśli tak, podaj jakie?
10. Czy interesujesz się jakąś
dyscypliną sportową? Podaj jaką?
11. Czy uprawiasz jakąś dyscyplinę sportową? Podaj
jaką?
12. Czy uczestniczysz w pozalekcyjnych zajęciach
sportowych, zajęciach SKS-u?
13. Czy należysz do Uczniowskiego Klubu
Sportowego "Junior" działającego w Twojej
szkole?
14. Czy należysz do innego klubu sportowego? Podaj
jakiego?
RAZEM:
Dziękuję