Bogusław Nedoszytko

Zeszyt do ćwiczeń z histologii

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

2

© Copyright by Bogusław Nedoszytko Recenzenci: Prof. dr hab. n. med. Lidia Wenda-Różewicka Prof. dr hab. Jacek M. Witkowski ISBN 978-83-61611-40-0 Wydanie 1 Wydawca Wyższa Szkoła Zdrowia, Urody i Edukacji w Poznaniu Fotografie tkanek – dr n. med. Bogusław Nedoszytko Rysunki i schematy – Ewa Bartosińska, WSZUiE Wydział Zamiejscowy w Gdyni

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

3

Spis treści

1. Cytologia - budowa komórki 1.1. Komórka zwierzęca 1.2. Komórka roślinna 1.3. Komórka bakteryjna 1.4. Mitoza

2. Metody badań histologicznych 3. Histologia szczegółowa

3.1 Rodzaje tkanek 3.2. Tkanka nabłonkowa 3.2.1. Ćwiczenie 1 - sporządzanie preparatów cytologicznych z nabłonka pokrywającego wewnętrzną stronę policzka 3.3. Tkanka łączna 3.4. Krew i naczynia krwionośne 3.5. Tkanka mięśniowa 3.6. Tkanka nerwowa

4. Skóra i wytwory skóry 4.1. Ćwiczenie 2- wykonanie trichogramu

5. Budowa paznokcia 6. Układ pokarmowy

6.1. Przełyk 6.2. Żołądek 6.3. Dwunastnica 6.4. Wyrostek robaczkowy 6.5. Jelito grube

7. Układ rozrodczy żeński 7.1. Jajnik 7.2. Jajowód 7.3. Pochwa 7.4. Macica 7.5. Sutek

8. Układ rozrodczy męski 8.1. Jądro 8.2. Kanaliki nasienne 8.3. Najadrze

5-10 6 7 8 9-10 11-12 13-14 15-23 24 25-29 30-35 36-40 41-46 47-58 24 59 60-64 61 61-62 62 63 63-64 65-70 65-66 67-68 68 69-70 70 71-72 71 71 72

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

4

Nazwisko i Imię Grupa Tryb studiów Rok studiów Osoba prowadząca zajęcia Ocena

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

5

1. Cytologia - budowa komórki i rodzaje

Na podstawie obecności lub braku jądra komórkowego oraz występowania lub braku różnych organelli komórkowych wyróżnia się:

1. Komórki bez wyodrębnionego jądra, nie posiadające mitochondriów i

chloroplastów oraz organelli błoniastych (lizosomów, peroksysomów, aparatu Golgiego) organizmów prokariotycznych (Prokaryota) do których zaliczamy:

1.1. Archea – organizmy o archaicznej budowie, żyjące w skrajnych warunkach, takich jak np. gorące i kwaśne siarkowe źródła

1.2. Bakterie właściwe (Eubacteriae) , które dzielimy na: 1.2.1. Bakterie bez ściany komórkowej (mikoplazmy). 1.2.2. Otoczone ścianą komórkową:

1.2.2.1. Grubą polisacharydową z peptydoglikanu, barwiące się dodatnio metodą Grama, czyli bakterie Gram dodatnie; 1.1.2.2. Podwójną cienką, lipidowo-polisacharydową, nie barwiące się

metodą Grama, czyli bakterie Gram ujemne.

2. Komórki z wyodrębnionym jądrem komórkowym i organellami , organizmów eukariotycznych (Eukaryota), które na podstawie obecności lub braku poszczególnych organelli możemy podzielić na:

2.1. Komórki roślinne – z chloroplastami i celulozową ścianą komórkową, bez centrioli i lizosomów.

2.2. Komórki zwierzęce – bez chloroplastów i ściany komórkowej, posiadające centriole i lizosomy.

2.3. Komórki grzybów - z chitynową ścianą komórkową, czasami z podwójnym jądrem komórkowym (strzępki dikariotyczne) lub licznymi jadrami (komórczaki)

2.4. Komórki pierwotniaków – niekiedy z podwójnym aparatem jądrowym (orzęski – mikro- i makronukleus), z wapiennym lub krzemionkowym szkieletem, bez ściany komórkowej.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

6

Rysunek 1. Komórka zwierzęca. Nazwij zaznaczone elementy budowy.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

7

Rysunek 2. Komórka roślinna. Nazwij zaznaczone organelle.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

8

Rysunek 3. Komórka bakteryjna. Podpisz zaznaczone elementy budowy: genofor, pili płciowe, błonę komórkową, ścianę komórkową, rybosomy, wić, cytoplazmę.

Rysunek 4. Epiderma cebuli. Na fotografii zaznacz jądra komórkowe, cytoplazmę, ścianę komórkową.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

9

Mitoza

Rysunek 5. Mitoza. Zaznacz kolejne stadia podziału: interfazę, profazę, prometafazę, metafazę, anafazę i telofazę, chromatydy siostrzane, centromer, kinetochor, biegun wrzeciona kariokinetycznego, nici wrzeciona, centrosom, jądro komórkowe.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

10

Rysunek 6. Metafaza i kariotyp mężczyzny: 46,XY.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

11

3. Metody badań histologicznych

Pobieranie materiału do badań histologicznych

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

12

Barwienie preparatów histologicznych W barwieniu preparatów histologicznych stosuje się rutynowo dwa barwniki: eozynę i hematoksylinę. Eozyna to barwnik kwaśny – barwi tkanki na czerwono. Ponadto:

• reaguje z grupami kationowymi białek, związki i tkanki barwiące się eozyną wykazują kwasochłonność (acidofilię);

• szczególnie intensywnie barwi się eozyną cytoplazma komórek. Hematoksylina to barwnik zasadowy – barwi tkanki na niebiesko. Ponadto:

• reaguje z grupami anionowymi: fosforanowymi, siarczanowymi, karboksylowymi;

• szczególnie intensywnie barwią się jądra komórkowe (reagują reszty fosforanowe kwasów nukleinowych);

• związki i tkanki barwiące się hematoksyliną wykazują zasadochłonność (bazofilię).

Rysunek 7. Preparat histologiczny z widocznymi naczyniami krwionośnymi. Na fotografii zaznacz jądra komórkowe barwiące się hematoksyliną na niebiesko i erytrocyty barwiące się eozyną na czerwono.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

13

3. Histologia szczegółowa 3.1. Rodzaje tkanek

W ogólnym podziale wyróżniamy 4 podstawowe typy tkanek:

Nabłonkową Łączną Mięśniową Nerwową

Rysunek 8. Nazwij widoczne na fotografiach rodzaje tkanek.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

14

Podział tkanek Tkanka nabłonkowa

tkanka nabłonkowa płaska jednowarstwowa, tkanka nabłonkowa płaska wielowarstwowa:

- rogowaciejąca (naskórek), - nierogowaciejąca;

tkanka nabłonkowa sześcienna jednowarstwowa, tkanka nabłonkowa sześcienna wielowarstwowa, tkanka nabłonkowa walcowata jednowarstwowa, tkanka nabłonkowa walcowata wielowarstwowa, tkanka nabłonkowa walcowata wielorzędowa, tkanka nabłonkowa przejściowa.

Tkanka łączna właściwa tkanka łączna właściwa o utkaniu luźnym, tkanka łączna właściwa o utkaniu zbitym:

tkanka łączna właściwa zbita regularna (o utkaniu regularnym), tkanka łączna właściwa zbita nieregularna (o utkaniu nieregularnym).

Tkanka tłuszczowa tkanka tłuszczowa żółta, tkanka tłuszczowa brunatna.

Tkanka chrzęstna tkanka chrzęstna szklista, tkanka chrzęstna sprężysta, tkanka chrzęstna włóknista.

Tkanka kostna tkanka kostna grubowłóknista, tkanka kostna drobnowłóknista:

tkanka kostna drobnowłóknista gąbczasta, tkanka kostna drobnowłóknista zbita.

Krew, limfa i szpik kostny Tkanka mięśniowa

tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa, tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana swoista serca (sercowa),

tkanka mięśniowa gładka. Tkanka nerwowa

Komentarz [ks1]: dwukropki i kropki wycięte z wyjątkiem miejsc zaznaczonych na różowo

Komentarz [ks2]: były dwie wielkosciczcionki

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

15

3.2. Tkanka nabłonkowa Nabłonki są spolaryzowane i leżą na błonie podstawnej

Rysunek 9. Nabłonek - zaznacz błonę podstawną, jądra komórkowe, obwódkę zamykającą tkankę łączną.

Rysunek 10. Tkanka nabłonkowa - zaznacz nabłonek, błonę podstawną, tkankę łączną i jej elementy: fibroblasty, makrofagi, komórki tuczne, włókna kolagenowe i elastyczne, macierz pozakomórkową i naczynie krwionośne.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

16

Tkanka nabłonkowa – klasyfikacja Ze względu na liczbę warstw komórek dzielimy nabłonki na jednowarstwowe i wielowarstwowe.

Ze względu na kształt komórek dzielimy nabłonki na:

• płaskie

• sześcienne

• walcowate

Szczególny typ nabłonka to nabłonek wieloszeregowy (wielorzędowy). Jest to odmiana nabłonka jednowarstwowego walcowatego, w którym podstawy komórek leżą na tym samym poziomie, jednak jądra komórkowe są na różnej wysokości.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

17

Nabłonki jednowarstwowe

Rysunek 11. Naczynia krwionośne. Zaznacz: śródbłonek, mięśniówkę gładką, tkankę łączną.

Rysunek 12. Nabłonek jednowarstwowy płaski w torebce Bowmana w nefronie -zaznacz torebkę Bowmana, kłębuszek Malpighiego, nabłonek jednowarstwowy płaski, erytrocyty.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

18

Rysunek 13. Kanalik nerkowy -zaznacz nabłonek jednowarstwowy sześcienny, błonę podstawną.

Rysunek 14. Nazwij widoczny na fotografii rodzaj nablonka.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

19

Rysunek 2. Nabłonek jednowarstwowy walcowaty z rzęskami -zaznacz błonę podstawną, rąbek szczoteczkowy, komórkę kubkową wydzielającą śluz.

Rysunek 16. Nabłonek jelita - nazwij rodzaj nabłonka, zaznacz błonę podstawną, rąbek szczoteczkowy, komórkę kubkową wydzielającą śluz.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

20

Rysunek 17. Tchawica – nazwij rodzaj nabłonka, zaznacz komórki w nim występujące.

Rysunek 3. Nabłonek nosa – nabłonek walcowaty z migawkami. Zaznacz błonę podstawną, rąbek szczoteczkowy, komórki kubkowe, gruczoł surowiczy, tętniczkę, żyłę, naczynia włosowate fenestrowate (okienkowe), splot jamisty małżowin.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

21

Nabłonki wielowarstwowe

Rysunek 19. Przełyk - nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący. Zaznacz błonę podstawną, warstwę rozrodczą, komórki nabłonka i tkankę łączną.

Rysunek 20. Pochwa – nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący. Zaznacz błonę podstawną, komórki nabłonka i tkankę łączną.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

22

Rysunek 21. Nabłonek przejściowy z pęcherza moczowego -zaznacz błonę podstawną, komórki baldaszkowate nabłonka, zgrubienia błony komórkowej, jądra komórkowe i tkankę łączną.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

23

Rysunek 22. Nazwij narysowane na rysunku nabłonki i podaj miejsce ich występowania.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

24

3.2.1. Ćwiczenie 1. Sporządzanie preparatów cytologicz-nych z nabłonka wewnętrznej strony policzka. Wewnętrzną stronę policzka pokrywa nabłonek wielowarstwowy płaski, którego zewnętrzne komórki bardzo łatwo oddzielić. Wykonanie ćwiczenia:

Na szkiełko podstawowe nanieś pobrane z wewnętrznej części policzka przy pomocy plastikowej jednorazowej szpatułki komórki nabłonka. Wykonaj rozmaz pobranego materiału. Wysusz materiał na powietrzu.

Preparaty wybarwiamy w 3% roztworze barwnika Giemsy przez 15-20 minut. Nadmiar barwnika odpłucz w wodzie bieżącej.

Oglądaj preparat w mikroskopie w powiększeniu 200-400x, narysuj widoczne komórki.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

25

3.3.Tkanka łączna. 1. Tkanka łączna właściwa

• tkanka łączna włóknista: – luźna (wiotka), – zbita o utkaniu:

• regularnym, • nieregularnym;

• tkanka łączna wyspecjalizowana: – siateczkowata, – tłuszczowa żółta i brunatna.

2. Tkanka łączna szkieletowa – tkanka chrzęstna, – tkanka kostna.

3. Krew

Rysunek 23. Nazwij zaznaczone elementy budujące tkankę łączną.

Komentarz [ks3]: bez dwókropka

Komentarz [ks4]: bez dwókropka

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

26

Rysunek 24. Na fotografii skóry zaznacz naskórek i warstwy skóry właściwej: brodawkowatą i siateczkowatą. Zaznacz elementy tkanki łącznej budujące skórę właściwą: włókna kolagenowe i elastyczne.

Rysunek 254 . Tkanka łączna włóknista - ścięgno. Zaznacz fibroblasty i włókna kolagenowe.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

27

Rysunek 26. Tkanka tłuszczowa żółta -zaznacz jądra komórkowe, krople tłuszczowe, naczynie krwionośne.

Rysunek 27. Tkanka tłuszczowa żółta i brunatna -wymień różnice pomiędzy komórkami budującymi te tkanki.

Rysunek 28 . Tkanka chrzęstna szklista. Na rysunku zaznacz chondrocyty i jamki chrzęstne.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

28

Rysunek 29. Tchawica – zaznacz widoczne na rysunku rodzaje tkanek.

Rysunek 30. Budowa kości -zaznacz okostną, kość gąbczastą i zbitą, naczynia krwionośne, blaszki kostne, osteon, kanały Havers’a i Volkman’a.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

29

Rysunek 31. Tkanka kostna. Na rysunku zaznacz: osteon, kanał Haversa, osteocyty, kanaliki kostne, blaszki kostne.

Rysunek 32. Szpik kostny - zaznacz fragment kości, powstające komórki krwi.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

30

3.4. Krew i naczynia krwionośne

Rysunek 33. Nazwij oznaczone na rysunku elementy. Podaj podstawowe różnice w budowie tętnicy i żyły.

Rysunek 34. Tętnica - zaznacz elementy budowy naczyń krwionośnych: śródbłonek, błonę podstawną, mięśnie gładkie, błonę zewnętrzną.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

31

Rysunek 35. Zaznacz: żyłę, tętniczkę, naczynie włosowate. Nazwij widoczne na fotografii rodzaje tkanek.

Rysunek 5. Naczynie włosowate zaznacz komórki śródbłonka i pericyty.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

32

Rysunek 37. Tętnica typu mięśniowego: zaznacz śródbłonek, blaszkę sprężystą wewnętrzną i zewnętrzną, mięśnie gładkie i przydankę.

Rysunek 38. Tętnica typu sprężystego. Zaznacz: śródbłonek, błony sprężystą, mięśniówkę i przydankę.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

33

Komórki krwi.

Rysunek 39. Erytrocyty i retikulocyt. Zaznacz wymienione komórki krwi.

Rysunek 40. Erytrocyty i trombocyty, zaznacz wymienione komórki krwi.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

34

Monocyt Limfocyt

• Neutrofil

• Eozynofil

• Bazofil

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

35

Rysunek 41. Nazwij widoczne na fotografii komórki krwi.

Rysunek 42. Nazwij widoczne na fotografii komórki krwi.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

36

3.5.Tkanka mięśniowa Wyróżniamy cztery typy komórek kurczliwych:

1.Komórki mięśniowe: – mięśni gładkich, – mięsni poprzecznie prążkowanych, – mięśnia sercowego.

2. Komórki myoepitelialne – występujące w gruczołach nabłonkowych, umożliwiają np. wydzielanie wydzieliny. 3. Miofibroblasty – to komórki tkanki łącznej, wytwarzają kolagen, a ich własności kurczliwe przyczyniają się do obkurczenia blizny w czasie regeneracji tkanki.

4. Perycyty – otaczają naczynia krwionośne włosowate. Rodzaje tkanki mięśniowej:

Mięśnie szkieletowe – prążkowane, przytwierdzone do kości, budują także język, krtań, przeponę, przełyk, skurcze zależne od woli.

Mięsień sercowy –prążkowany, buduje serce, skurcz niezależny od woli. Mięśnie gładkie –budują przewód pokarmowy, oskrzela, naczynia krwionośne,

układ moczowy i płciowy, skurcz niezależny od woli.

Rysunek 43. Nazwij przedstawione na fotografii rodzaje mięśni.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

37

Rysunek 44. Jelito. Zaznacz: nabłonek jelita, tkankę, łączną, fibroblasty, włókna kolagenowe, warstwę mięśni gładkich, mięśnie okrężne i podłużne.

Rysunek 45. Mięśnie gładkie jelita. Zaznacz widoczne warstwy mięśni podłużnych, okrężnych, mięśnie naczynia krwionośnego.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

38

Rysunek 46. Budowa mięśnia sercowego.

Rysunek 47. Mięsień sercowy. Zaznacz komórkę mięśnia sercowego, jądra komórkowe, wstawki, prążki izotropowe i anizotropowe.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

39

Rysunek 48. Budowa mięśnia poprzecznie prążkowanego. Zaznacz sarkomer, linię Z, włókno aktynowe i miozynowe, prążek jasny (izotropowy) i ciemny (anizotropowy).

Rysunek 49. Mięsień poprzecznie prążkowany - przekrój podłużny. Zaznacz jądra komórkowe, prążki izotropowe i anizotropowe.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

40

Rysunek 50. Mięsień poprzecznie prążkowany - przekrój poprzeczny. Zaznacz jądra komórkowe, miofibrylle.

Rysunek 51. Nazwij widoczne na fotografii rodzaje mięśni.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

41

3.6. Tkanka nerwowa

Rysunek 52. Neuron ruchowy. Zaznacz perikarion, neuryt, dendryty, komórki Schwanna, oligodendrocyty, osłonkę mielinową, centralny i obwodowy system nerwowy.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

42

Rysunek 53. Nazwij przedstawione na rysunku neurony.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

43

Rysunek 54. Astrocyt włóknisty. Zaznacz naczynie krwionośne, stopę astrocyta.

Rysunek 55. Budowa mózgu. Zaznacz astrocyty włókniste, naczynia krwionośne.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

44

Rysunek 56. Nerw przekrój poprzeczny. Zaznacz akson, osłonkę mielinową, osłonkę łącznotkankową nerwu, naczynie krwionośne.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

45

Rysunek 57. Nerw przekrój poprzeczny. Zaznacz akson i osłonkę mielinową.

Rysunek 58. Rdzeń kręgowy istota biała i szara. Zaznacz ciała komórek nerwowych, aksony.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

46

Rysunek 59. Rdzeń kręgowy - zaznacz i nazwij widoczne opony rdzenia.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

47

4. Skóra i wytwory skóry

Rysunek 60. Skóra. Zaznacz naskórek, skórę właściwą i tkankę podskórną.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

48

Rysunek 61. Na fotografii naskórka zaznacz 5 jego kolejnych warstw.

Rysunek 62. Budowa naskórka. Nazwij kolejne jego warstwy, zaznacz widoczne elementy budowy: błonę podstawną, hemidesmosomy i desmosomy, jądra komórkowe, włókna cytokeratynowe, keratynę, fosfolipidy, ziarna keratohialiny, ciałka Odlanda.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

49

Rysunek 63. Skóra pigmentowana. Zaznacz melanocyty.

Rysunek 64. Układ naczyniowy skóry. Zaznacz poszczególne elementy budowy tętnice i żyły, naczynia włosowate, układ naczyń powierzchownych i głębokich.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

50

Rysunek 65. Skóra. Zaznacz warstwę brodawkową i siateczkową skóry właściwej oraz sople naskórkowe.

Rysunek 66. Na rysunku zaznacz widoczne receptory skórne: ciałka Merkela i Meissnera, receptory mieszków włosowych, receptory bólu, ciałka Ruffiniego, ciałka Pacciniego.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

51

Rysunek 67. Na fotografii naskórka zaznacz widoczne ciałka Meisnera.

Rysunek 68. Nazwij widoczny na fotografii receptor i określ jego funkcję.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

52

Rysunek 69 . Włos. Zaznacz widoczne elementy budowy.

Rysunek 70 . Zaznacz widoczne na fotografii elementy budowy włosa.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

53

Rysunek 71. Skóra - zaznacz brodawkę włosa, cebulkę włosa, mięsień przywłośny, gruczoł łojowy.

Rysunek 72. Przekrój poprzeczny włosa. Zaznacz gruczoł łojowy, mięsień przywłośny.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

54

Rysunek 736. Przekrój poprzeczny włosa - zaznacz elementy jego budowy.

Rysunek 74. Rosnący włos. Zaznacz elementy jego budowy.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

55

Fazy wzrostu włosa

Rysunek 75. Nazwij widoczną fazę wzrostu włosa.

Rysunek 76. Nazwij widoczne fazy wzrostu włosa.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

56

Rysunek 77. Nazwij widoczną fazę wzrostu włosa.

4.1. Ćwiczenie 2. Wykonanie trichogramu.

Na szkiełko podstawowe nanieś kilka wyrwanych z głowy przy pomocy pincety włosów. Przytnij końce przy pomocy nożyczek, zachowując cebulki. Nanieś kroplę soli fizjologicznej, przykryj włosy szkiełkiem nakrywkowym. Obserwuj końce włosów pod mikroskopem (obiektyw 5x i 10x). Określ liczbę włosów w fazie anagenu, katagenu i telogenu. Narysuj obserwowane włosy.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

57

Rysunek 78. Skóra - zaznacz przewód wyprowadzający gruczołu potowego.

Rysunek 79.. Skóra - zaznacz gruczoły potowe, tkankę tłuszczową i włókna kolagenowe.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

58

Rysunek 80. Skóra - zaznacz gruczoł łojowy, naskórek, skórę właściwą.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

59

5. Budowa paznokcia

Rysunek 81. Na rysunku nazwij zaznaczone elementy budowy paznokcia i palca.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

60

6.Układ pokarmowy

Rysunek 82. Układ pokarmowy. Nazwij zaznaczone elementy.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

61

Rysunek 83. Przełyk -zaznacz błonę podstawną, nabłonek wielowarstwowy nierogowaciejący.

Rysunek 84. Żołądek - część odźwiernikowa. Zaznacz dołeczek żołądkowy, błonę podstawną, nabłonek jednowarstwowy walcowaty, komórki kubkowe, blaszkę mięśniową błony śluzowej.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

62

Rysunek 85. Żołądek - część odźwiernikowa. Zaznacz dołeczek żołądkowy, błonę podstawną, nabłonek jednowarstwowy walcowaty, komórki kubkowe.

Rysunek 86. Jelito cienkie - dwunastnica. Zaznacz kosmek jelitowy, nabłonek jednowarstwowy walcowaty, błonę podstawną.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

63

Rysunek 7. Wyrostek robaczkowy - zaznacz błonę śluzową, grudki chłonne, błonę mięśniową.

Rysunek 88. Jelito grube. Zaznacz nabłonek jednowarstwowy walcowaty, komórki kubkowe, blaszkę właściwą błony śluzowej, gruczoły jelitowe (krypty Lieberkuhna), blaszkę mięśniową.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

64

błony śluzowej.

Rysunek 89. Jelito grube. Zaznacz nabłonek jednowarstwowy walcowaty, komórki kubkowe, blaszkę właściwą błony śluzowej, krypty Lieberkuhna, blaszkę mięśniową błony śluzowej.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

65

7. Układ rozrodczy żeński Pęcherzyki jajnikowe dzielimy na:

• Pierwotne – leżą obwodowo w jajniku, są oocytami I rzędu zatrzymanymi w profazie I podziału mejotycznego. Powstają w życiu płodowym (400 000 w momencie narodzin), większość ulega degeneracji (atrezji) pozostaje tylko około 400. Po osiągnieciu dojrzałości płciowej każdego miesiąca dojrzewa jeden pęcherzyk uwalniając komórkę jajową.

• Wtórne: • Wzrastające – powstaje błona przejrzysta i warstwa ziarnista • Dojrzewające – powstaje jama pęcherzyka, tworzy się dwuwarstwowa

osłonka (theca) • Dojrzałe (1cm, trzeciorzędowe, pęcherzyki Graafa)

Rysunek 90. Jajnik. Zaznacz pęcherzyki pierwotne.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

66

Rysunek 91. Pęcherzyk wtórny - zaznacz warstwę ziarnistą, jądro i cytoplazmę oocyta, błonę przejrzystą, komórki osłonki.

Rysunek 92. Pęcherzyk Graafa - nazwij oznaczony strzałką element.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

67

Rysunek 93. Jajowód. Zaznacz błonę śluzową, nabłonek jednowarstwowy walcowaty, blaszkę właściwą błony śluzowej, błonę mięśniową, błonę surowiczą.

Rysunek 94. Błona śluzowa jajowodu i zarodek (morula). Zaznacz widoczne elementy budowy jajowodu.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

68

Rysunek 95. Jajowód. Zaznacz nabłonek jednowarstwowy walcowaty, blaszkę właściwą, rzęski.

Rysunek 96. Pochwa – zaznacz nabłonek wielowarstwowy płaski, błonę podstawną, mięśniówkę.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

69

Rysunek 97. Macica. Zaznacz błonę śluzową (endometrium), mięśniową (myometrium), błonę surowiczą (perimetrium).

Rysunek 98. Część pochwowa szyjki macicy. Zaznacz nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący, błonę podstawną.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

70

Rysunek 99. Macica - błona śluzowa (endometrium). Zaznacz nabłonek jednowarstwowy walcowaty, błonę podstawną, komórki śluzowe.

Rysunek 100. Sutek. Zaznacz gruczoły, tkankę łączną, naczynia krwionośne.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

71

8.Układ rozrodczy męski.

Rysunek 101. Jądro. Zaznacz widoczne elementy budowy.

Rysunek 102. Kanalik nasienny.

kanalik nasienny

Spermatogonium

Spermatyda

Komórka Sertoliego

Komórka Leydiga

Spermatocyt

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

72

Rysunek 103. Najądrze. Nazwij rodzaj nabłonka i widoczne w świetle przewodu elementy.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

73

Rysunek 104. Nazwij widoczne na fotografii rodzaje tkanek.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

74

Rysunek 105. Nazwij widoczne na fotografii rodzaje tkanek.

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

75

Notatki

B. Nedoszytko - Zeszyt do ćwiczeń z histologii

76

Notatki