Minerały i skałyPIOTR SIŁKA

Minerały i skały - plan

1. Cechy minerałów

2. Podział skał ze względu na pochodzenie

3. Gospodarcze wykorzystanie skał

4. Rozpoznawanie skał

Cechy minerałówDo podstawowych cech minerałów, które umożliwiają ich rozróżnienie należą:

➢skład chemiczny – czyli pierwiastki tworzące minerał.

➢układ krystalograficzny (kształt i wielkość kryształów)

➢barwa – minerały mogą mieć różne kolory lub być bezbarwne.

➢łupliwość – zdolność minerału do pękania w określony sposób względem ich płaszczyzn.

➢połysk – sposób odbijania światła przez powierzchnię minerału.

➢gęstość (bezwzględna) – stosunek masy do objętości kryształu.

➢twardość – liczona w dziesięciostopniowej skali tzw. skali Mohsa odporność na zarysowanie.

Skały to skupisko jednego lub kilku minerałów, czyli substancji o charakterystycznych właściwościach i określonym składzie.

Minerały budują skały – wszystkie minerały są więc skałami, ale nie wszystkie skały – są minerałami.

Skały i minerały

MinerałyTo podstawowe i najmniejsze jednostki strukturalne Ziemi. Mają pochodzenie wyłącznie naturalne, ale powstać mogły zarówno pod ziemią, jak i na powierzchni.

Na Ziemi rozpoznano do tej pory ponad 5500 minerałów, ale tylko 250 z nich to tak zwane minerały skałotwórcze, czyli takie, które tworzą skały. Wśród tej grupy, za 3 najważniejsze uchodzą: kwarc, skalenie i mika.

Kamienie szlachetnieKamienie szlachetne – wartościowe i rzadko spotykane, czyste, jednorodne i przezroczyste odmiany niektórych minerałów i skał.

Rodzaje skał ze względu na pochodzenie

Skały magmowe

Skały magmowe

Skały magmowe - głębinowe

GRANITGABRO

Skały magmowe wylewne

Skały magmowe - nietypowe

Skały osadowe

Skały osadowe - okruchowePIASKOWCE

ZLEPIEŃCE

Skały osadowe - chemiczne

GIPSWAPIENIE

Skały osadowe – organiczne

TORFWĘGIEL

Skały osadowe – chemiczne

Skały metamorficzne (przeobrażone)

Skały metamorficzne (przeobrażone)

MARMUR GNEJSY

Krzemień pasiasty

W Krzemionkach Opatowskich, gdzie wydobywano tę skałę, znajduje się jedna z najstarszych kopalni na świecie – obecnie jest ona otwarta dla turystów.

Już niemal 6000 lat temu w tym miejscu wydobywano krzemień służący wówczas do wyrobu narzędzi.

Surowce mineralne

Minerały i skały od tysięcy lat są wykorzystywane przez ludzkość. Część z nich stanowią surowce mineralne – czyli takie skały, które nadają się do gospodarczego wykorzystania, znajdujące się w złożach, z których można je wydobywać.

Surowce energetyczne

• Węgiel

• Gaz ziemny

• Ropa naftowa

Surowce metaliczne

• Rudy miedzi

• Rudy cynku

• Metale szlachetne

Surowce chemiczne

• Sól kamienna

• Siarka

• fosforyty

Surowce skalne

• Żwir

• Piasek

• Granit

FREE SOLO

Rozpoznawanie skałbit.ly/geoskaly

https://zywaplaneta.pl/mineraly/

Minerały i skały -podsumowanie

1. Cechy minerałów – jakie kategorie

2. Co to jest skala Mohsa

3. Podział skał ze względu na pochodzenie

4. Gospodarcze wykorzystanie skał